ertifikat inkora;;anti g[all-kwalità tal-edukazzjoni primarja f'Malta .... fl ...

01_02_09_pg1_2 31-01-2009 18:25 Page 1 

€ 0.47/20c 

www.media.link.com.mt 

il-Óadd, 1 ta’ Frar, 2009 

1941 

SKONT IL-WORLD ECONOMIC FORUM… 

?ertifikat inkora;;anti g[all-kwalità 

tal-edukazzjoni primarja f’Malta 

.... fl-g[axar post fost l-a[jar pajji]i fid-dinja 

?ertifikat inkora;;anti [afna g[all-kwalità 

tal-edukazzjoni primarja f’Malta wasal fla[[ar 

;img[at permezz tal-Global 

Competitivness Report 2008-2009 kumpilat 

mill-World Economic Forum (WEF). 

Dan ir-rapport ipo;;i lil Malta ma’ 

grupp ta’ pajji]i fl-g[axar post minn 134 

pajji] g[al dik li hi kwalità tal-edukazzjoni 

primarja. 

Din il-klassifika partikulari tag[ti punti 

minn 1 sa 7 dwar il-kwalità taledukazzjoni 

fl-iskejjel primarji fuq il-ba]i 

ta’ 1 = poor quality — 7 = among the best 

in the world. 

Skont din il-klassifika, fl-ewwel g[axar 

postijiet hemm dawn il-pajji]i> 

1. Finlandja (6.7)< 

2. Bel;ju (6.3)< 

3. Singapore (6.2)< 

4. Svizzera (6.0)< 

5. Barbados (5.8)< 

6. Kanada u Irlanda (5.7)< 

7. Franza u I]landa (5.6)< 

8. Awstralja, Estonja, ?ipru, Olanda, 

Danimarka u Repubblika ?eka (5.5)< 

9. Awstrija (5.4)< 

10. MALTA u New Zealand (5.3). 

Politika so/jali biex 

[add ma jibqa’ lura 

Il-po]izzjoni ta’ Malta tpo;;iha qabel 

g[add ta’ pajji]i rinomati fosthom l-I]vezja, 

l-Istati Uniti, ir-Renju Unit, il-Lussemburgu, 

il-:ermanja, l-Italja u Spanja, fost l-o[rajn. 

Propju din il-;img[a Dolores Cristina, 

il-Ministru tal-Edukazzjoni nediet riforma 

ma[suba biex tkompli ssa[[a[ il-[iliet 

ba]i/i tat-tfal fil-livell primarju millewwel 

sat-tielet klassi. 

Din ir-riforma t[ares b’mod dirett lejn il- 

[iliet marbuta mal-qari u l-kitba tal-Malti u 

l-Ingli], il-Matematika u l-Informazzjoni 

Teknolo;ika. 

g[al pa;na 2 

Il-Gvern irid isa[[a[ isservizzi 

tas-sa[[a, 

jag[milhom iktar effi/jenti u 

b’iktar valur g[all-flus. 

Madankollu qed jiffa//ja 

sfida ewlenija b’rabta marri]orsi 

umani u f’/erti ka]i 

m’g[andux bi]]ejjed 

[addiema biex ila[[aq maddomanda. 

Dan qieg[ed ukoll iwassal 

g[al diffikultajiet, fosthom ilproblema 

tal-waiting lists li l- 

Gvern hu determinat li 

jindirizza fil-qrib. Fl-istess 

[in il-Gvern qed ja[dem biex 

jintrodu/i sistema ta’ 

assigurazzjoni tas-sa[[a g[al 

kul[add. 

Dan jo[ro; minn intervista 

li g[amel il-mument din il- 

;img[a ma’ John Dalli il- 

Ministru tal-Politika So/jali u 

li qed tkun pubblikata fil-[ar;a tal-lum. 

John Dalli tkellem ukoll dwar ir-riforma 

fil-li;i tal-kera u l-g[ajnuna fil-qasam talakkomodazzjoni 

so/jali li jag[ti l-Gvern 

lil min ma jistax jixtri l-propjetà tieg[u, li 

f’din il-le;i]latura se tkun qed t[ares iktar 

lejn kirjiet u dan lil min g[andu b]onn l- 

JOHN DALLI> il-Gvern qed 

ja[dem biex jintrodu/i 

sistema ta’ assigurazzjoni 

tas-sa[[a g[al kul[add 

g[ajnuna so/jali. Fil-fatt, 

John Dalli qed jipproponi li 

jsiru xi forma ta’ 

assessments biex l-g[ajnuna 

verament ting[ata lil min 

je[tie;ha. 

Sostna li l-Gvern qed 

ja[dem ukoll biex i]id ilfa/ilitajiet 

g[all-anzjani 

filwaqt li qed ikompli 

jsa[[a[ il-;lieda kontra l- 

abbu]i mill-benefi//ji 

so/jali. 

John Dalli [abbar li l- 

inizjattiva tal-a[[ar Ba;it 

dwar xog[ol fil-komunità 

minn persuni li ilhom 

jirre;istraw g[ax-xog[ol 

g[al iktar minn [ames snin 

se titwettaq ma ddumx. Dan 

filwaqt li l-Korporazzjoni 

g[ax-Xog[ol u t-Ta[ri; qed 

ta[dem fil-qrib malindustrija 

biex ittejjeb il-[iliet tal- 

[addiema f’impjieg u dawk li qed 

jirre;istraw g[ax-xog[ol. Dan anke biex 

tilqa’ g[all-isfidi li se tkun qed i;;ib 

mag[ha l-kri]i ekonomika internazzjonali 

matul din is-sena. 

L-intervista s[i[a f’pa;ni 8 u 9 

Il-General Workers’ Union tilfet 

4,600 membru f’sena wa[da ...... pa;na 2 

Aktar tra[[is fil-prezzijiet ta’ prodotti ta]-]ejt ...... pa;na 3 

Fil-Partit Laburista… 

Jason Micallef 

ikompli jissa[[a[ 

Hekk kif illum il-Partit Laburista 

qed jorganizza l-a[[ar sessjoni tal- 

Konferenza :enerali Annwali 

tieg[u, rapporti li waslu lil 

il-mument jikkonfermaw li Jason 

Micallef, is-Segretarju :enerali 

tal-Partit Laburista qed 

jikkonsolida postu minkejja d- 

di]approvazzjoni kbira talpartitarji 

laburisti wara t-telfa 

elettorali tas-sena li g[addiet. 

Fl-a[[ar xhur kienet innutata 

[idma qawwija min-na[a ta’ 

Jason Micallef fil-lokalitajiet 

Maltin u G[awdxin. Spiss qed 

jorganizza laqg[at fid-diversi 

ka]ini laburisti li g[alihom qed 

jattendu [afna minn dawk li l- 

istess [bieb ta’ Micallef kien 

g[enu biex isibu posthom b[ala 

delegati tal-Konferenza :enerali 

fl-elezzjonijiet li saru fillokalitajiet 

fl-a[[ar xhur tal-2008. 

Din is-sa[[a ;dida li kiseb 

Micallef se tkompli tikkonsolida 

Korrispondent Spe/jali 

mill-qalba tal-Labour 

Minn ]mien g[al ]mien 

il-mument se jibda 

jippubblika rubrika bit-titlu 

Mill-qalba tal-Labour li fiha 

Korrispondent Spe/jali jag[ti 

tag[rif u kummenti dwar dak 

li qed ise[[ fil-Partit Laburista. 

L-ewwel minn din is-serje 

tidher illum f’pa;ni 6 u 7. 

ru[ha malli tid[ol fis-se[[ kariga 

;dida li se tkun introdotta flistrutturi 

tas-sezzjonijiet lokali. 

Fil-fatt il-kariga ta’ Ko-ordinatur 

fil-ka]ini se tie[u post it-Te]orier u 

l-Vi/i President u se jkollu f’idejh 

is-sistema tal-Local Area Network 

(LAN) li permezz tag[ha l-partit 

ikollu tag[rif dwar ir-residenti 

f’lokalitajiet partikulari. 

g[al pa;na 2

01_02_09_pg1_2 31-01-2009 18:25 Page 2 

2 


A{BARIJIET LOKALI 

Manifestazzjoni 

favur il-[ajja 

illum fil-Mosta 

Illum il-{add il-Moviment 

Malti dwar it-Tarbija li se 

Titwieled (MMTT) kompost 

minn 45 g[aqda Maltija, qed 

jer;a’ jorganizza Jum il- 

{ajja permezz ta/- 

/elebrazzjoni tal-Quddiesa 

Kon/elebrata fl-10.00 a.m. 

mill-Ar/isqof Emeritus 

:u]eppi Mercieca fil-knisja 

parrokkjali tal-Mosta. 

Wara l-Quddiesa ssir 

Mixja favur il-{ajja millknisja 

tal-Mosta sal- 

Monument dwar it-Tarbija li 

se Titwieled bejn il-Mosta u 

n-Naxxar bil-parte/ipazzjoni 

tal-g[aqdiet tas-so/jetajiet 

/ivili u g[aqdiet reli;ju]i. 

Fil-11.30 a.m. [dejn il- 

Monument issir 

Manifestazzjoni Favur il- 

{ajja b’diskorsi qosra, 

fosthom diskors minn tarbija 

li se titwieled mog[ti mit-tfal 

tal-Iskola Primarja tal-Mosta 

u diskors minn koppja li 

nisslet tarbija. 

Il-manifestazzjoni se 

titmexxa wkoll mill- 

Asso/jazzjoni tal-Kunsilli 

Lokali u mill-Kunsill 

Nazzjonali tan-Nisa. 

Il-lum mid-9.30 a.m. sal-11.00 a.m. 

FOCUS 101 

— Anali]i tal-gazzetti tal-{add 

Imexxi> Victor Scerri 

Mistednin> Beppe Fenech Adami 

Edward Demicoli 

Il-GWU tilfet 4,650 

membru f’sena 

…l-unions il-kbar l-o[rajn jew ]iedu l-membri jew baqg[u stabbli 

F’perijodu ta’ sena — bejn l-1 ta’ Lulju 2007 

u t-30 ta’ :unju 2008 — il-General 

Workers’ Union tilfet 4,650 membru — 

aktar minn 10 fil-mija tal-membri li kellha. 

Dan jirri]ulta mir-Rapport tar-Re;istratur 

tat-Trade Unions li xxandar fil-Gazzetta tal- 

Gvern tal-20 ta’ Jannar li g[adda. 

Minn dan ir-rapport jirri]ulta li l-GWU 

kienet qed tirrapporta li filwaqt li fis-sena 

2006-2007 hi kellha mag[ha 45,993 dawn 

ni]lu g[al 41,343 matul is-sena 2007-2008. 

Minn dan l-ammont dikjarat, 6,800 kienu fl- 

G[aqda tal-Pensjonanti tal-GWU biex il- 

[addiema effettivi membri fil-GWU kienu 

34,543. 

Min-na[a l-o[ra, g[add ta’ unions kbar 

irrappurtaw ]idiet fin-numru ta’ membri 

tag[hom jew baqg[u stabbli. 

Il-Union {addiema Mag[qudin (U{M) 

g[andha 26,246 membru — ]ieda ta’ 15-il 

membru fuq is-sena ta’ qabel. 

Il-Malta Union of Teachers (MUT) 

g[andha 7,586 membru — ]ieda ta’ 450 

membru fuq is-sena ta’ qabel. 

Il-Malta Union of Bank Employees 

(MUBE) bi 3,020 baqg[et stabbli fin-numru 

ta’ membri tag[ha. 

Jason Micallef fuq i]-]ew; Deputy Leaders 

minn pa;na 1 

Hu mag[ruf li l-bi//a l-kbira 

ta’ dawn il-Koordinaturi se 

jkunu nies affidabbli ta’ Jason 

Micallef li b’hekk se jkompli 

jkabbar il-kontroll tieg[u fuq 

il-partit kollu. 

B’dawn il-manuvri kollha, 

jidher /ar li s-sa[[a ta’ Toni 

Abela b[ala Deputy Leader 

g[all-Affarijiet tal-Partit 

qieg[da dejjem ti/kien u jidher 

li re;a’ nibet il-moviment biex 

titne[[a mill-istatut tal-partit 

din il-kariga bl-isku]a li d- 

doveri tieg[u qed jag[milhom 

kollha s-Segretarju :enerali. 

Jidher ukoll li Jason Micallef 

qatt ma [afirha lil Toni Abela 

li f’kitbiet u fi programmi tarradju 

kien ikkritikah fil-miftu[ 

wara t-telfa tal-a[[ar Elezzjoni 

:enerali. Fost l-o[rajn Toni 

Abela kien kiteb li “fl-a[[ar 

[ames snin m’g[amilna xejn 

[lief tajjarna l-irjus u flokhom 

po;;ejna o[rajn li g[ax 

g[andhom it-tbissima tal- 

Pepsodent ming[alina kienu 

L-intervista f’l-orizzont b’ritratt 

ta’ Jason Micallef kbir nofs pa;na 

se ji;u l-voti.” 

Filwaqt li Joseph Muscat 

g[adu jiddependi g[al kollox 

minn Jason Micallef, dan tala[[ar 

jidher li [a s- 

soppravvent g[al kollox fuq i]- 

]ew; Deputy Leaders, An;lu 

Farrugia u Toni Abela, li 

kemm-il darba kellhom ibaxxu 

Il-Malta Union of Midwives and Nurses 

(MUMN) g[andha 2,578 membru — ]ieda’ 

ta’ 84 membru fuq is-sena ta’ qabel. 

Il-MAM — The Medical Association of 

Malta g[andha 753 membru — ]ieda ta’ 48 

membru. 

Il-PSEU — Professionals and Services 

Employees Union g[andha 422 membru — 

]ieda ta’ 14-il membru fuq is-sena ta’ qabel. 

Il-Malta Dockers Union g[andha 481 

membru — ]ieda ta’ 111-il membru fuq issena 

ta’ qabel. 

Il-University of Malta Academic Staff 

Association (UMASA) g[andha 193 

membru — tnaqqis ta’ 71 membru fuq issena 

ta’ qabel. 

B’kollox, fil-unions tal-[addiema hemm 

84,172 membru — tnaqqis ta’ 4,614 

membru, prattikament l-istess ammont ta’ 

membri li tilfet il-GWU matul dawn it-tnaxil 

xahar. 

Imkejjen trejdunjonisti/i ikkummentaw li 

l-GWU sofriet din id-daqqa ta’ [arta 

min[abba l-mod militanti li qed tmexxi bih u 

wkoll g[all-po]izzjonijiet politi/i li qed 

tie[u. 

Ta’ min isemmi li propju fil-perijodu 

rashom g[al dak li kien qed 

jidde/iedi Micallef. 

U biex juri kemm tabil[aqq 

g[adu hemm u b’sa[[tu, Jason 

Micallef din il-;img[a saritlu 

intervista fuq l-orizzont dwar il- 

Konferenza :enerali Annwali 

tal-Partit Laburista li qed issir fi 

tmiem din il-;img[a. Malintervista 

kien hemm ritratt li 

okkupa nofs il-pa;na. 

Naturalment, f’dan ir-ritratt 

Jason Micallef, tipikament, qed 

jid[ak… u bir-ra;un! 

Nifhmu li wie[ed minn 

dawk li b[alissa qed 

jingwalaha tajjeb ma’ Jason 

Micallef hu Stefan Zrinzo 

Azzopardi, il-President talpartit 

li sa ftit qabel l-a[[ar 

Elezzjoni :enerali hu 

mag[ruf li kien fl-alleanza 

ta’ Michael Falzon. Mhux 

mag[ruf kif dan spi//a ma’ 

Micallef wara l-a[[ar 

Elezzjoni :enerali. I]da l- 

fatt li minkejja l-kummenti 

xejn po]ittivi dwarhom fir- 

Rapport tat-Telfa, it-tnejn 

re;g[u kienu rieletti filkariga 

tag[hom i;ieg[lek 

ta[seb li t-tnejn [admu 

flimkien meta saru l- 

elezzjonijiet tal-uffi/jali 

tal-partit f’Awwissu li 

g[adda. 

Zrinzo Azzopardi u Jason 

Micallef kienu fil-Grupp tal- 

{amsa, l-istrate;isti, li r- 

Rapport tat-Telfa jqis li kienu l- 

aktar responsabbli g[at-telfa 

tal-Elezzjoni :enerali. 

It-tlieta l-o[ra — Alfred Sant, 

Charles Mangion u Michael 

Falzon — kollha spi//aw millkarigi 

li kienu jokkupaw. 

li jkopri dan ir-rapport saret l-Elezzjoni 

:enerali fil-pajji] (Marzu 2008) li 

matulha l-GWU [adet g[add ta’ 

po]izzjonijiet politikament parti;jani, 

filwaqt li l-gazzetti tag[ha 

kontinwament intu]aw biex jattakkaw 

konsistentement lill-Gvern 

Nazzjonalista. 

Li titlef kwa]i 5,000 membru, filwaqt li l- 

Unions il-kbar l-o[ra jew baqg[u fejn kienu 

jew sa[ansitra ]iedu l-membri jista’ jkun 

interpretat biss b[ala sinjal /ar ta’ sfidu/ja 

mill-kbar fit-tmexxija pre]enti tal-GWU u 

xejn ma jawgura tajjeb g[aliha g[all-futur 

immedjat, l-aktar f’dawn i]-]minijiet ta’ kri]i 

internazzjonali. 

Jidher bi/-/ar, qalulna dawn ilkummentaturi, 

li l-[addiema xebg[u u 

ddejqu bl-istil militanti tal-GWU u jekk 

mhix se tie[u passi biex tibdel il-metodi 

tag[ha kollox juri li se tkompli titlef ilfidu/ja 

tal-[addiema u n-numru ta’ 

membri jibqa’ dejjem nie]el. 

Sadattant l-akbar asso/jazzjoni ta’ min 

i[addem hi l-GRTU — Association of 

General Retailers and Traders b’7,341 

membru — ]ieda ta’ 91 membru. 

Laqg[a o[ra bejn il-Gvern u l-GWU 

dwar l-STMicroelectronics 

Il-Gvern u l-General Workers’ Union (GWU) se jer;g[u 

jiltaqg[u nhar il-{amis li ;ej biex jiddiskutu s-sitwazzjoni li 

tinsab fiha b[alissa l-kumpanija STMicroelectronics. 

I]-]ew; na[at di;à kellhom laqg[a bejniethom nhar il- 

:img[a dwar din is-sitwazzjoni. 

Din il-laqg[a ntalbet mill-GWU fid-dawl ta’ dak li qed 

jing[ad li l-kumpanija se tnaqqas ammont ta’ [addiema millimpjanti 

li g[andha f’diversi pajji]i, fosthom f’Malta. 

Il-Gvern Malti sadattant qed jibqa’ jkun prudenti u jesprimi s-sens ta’ 

preokkupazzjoni tieg[u b’rabta mas-sitwazzjoni ta’ dawn il-[addiema. 

Fil-laqg[a ta’ nhar il-{amis, il-GWU qalet li se tkun qed titlob 

lill-gvern u lill-kumpanija ST biex tkun a;;ornata b’kull ]vilupp 

li b’xi mod jolqot lill-[addiema wara li nhar l-Erbg[a l-GWU se 

jkollha laqg[a mat-tmexxija tal-kumpanija f’{al Kirkop. 

Rappre]entanti mill-GWU se jattendu laqg[a straordinarja 

tal-Kunsill tax-Xog[ol Ewropew tal-[addiema tal- 

STMicroelectronics bejn l-10 u l-11 ta’ Frar 2009. 

Tis[i[ fil-livell primarju 

minn pa;na 1 

Il-Ministru Cristina enfasizzat 

li l-Gvern g[a]el li jiffoka fuq 

dan il-qasam g[aliex verament 

irid li t-tfal kollha jirnexxu u r- 

riforma hi inti]a wkoll biex 

Malta til[aq il-miri stabbiliti fl- 

A;enda ta’ Lisbona u b[ala parti 

mill-Vi]joni 2015 li permezz 

tag[ha l-pajji] jil[aq livell ta’ 

e//ellenza f’g[add ta’ oqsma, 

fosthom fl-edukazzjoni. 

* * * 

■Sadattant, fl-istess 

rapport tal-World Economic 

Forum hemm diversi 

klassifiki o[rajn dwar su;;etti 

partikulari. 

Fost dawn insibu wa[da li 

tist[arre; il-kwalità tassistema 

edukattiva u kemm 

din tilqa’ g[all-[ti;iet ta’ 

ekonomija kompetittiva. F’din 

il-klassifika Malta ti;i fit-12-il 

post, dejjem minn 134 pajji]. 

Klassifiki o[rajn juru li 

Malta tinsab fl-10 post g[al 

dak li hu tag[lim tal- 

Matematika u x-Xjenza, u fl- 

10 post ukoll g[al kemm l- 

iskejjel Maltin g[andhom 

a//ess g[all-internet. 

Malta tikklassifika g[al 

darb’o[ra fl-10 post g[al dik li 

hi a//essibbiltà tal-pajji] kollu 

g[all-a[[ar teknolo;iji< fl-10 

post g[al-li;ijiet li jirrelataw 

mal-u]u tal-informazzjoni 

teknolo;ika u fir-raba’ post 

dwar kemm l-investiment 

dirett barrani hu sors 

importanti g[all-introduzzjoni 

ta’ teknolo;iji ;odda.

01_02_09_pg3 31-01-2009 18:27 Page 1 

AÓBARIJIET LOKALI 


3 

Aktar tra[[is 

fil-prezzijiet ta’ 

prodotti ta]-]ejt 

Minn g[ada t-Tnjen 2 ta’ Frar se jid[ol fis-se[[ aktar ro[s 

sostanzjali fil-prezzijiet ta’ prodotti ta]-]ejt. 

Dan t[abbar fi stqarrija mill-Ministeru g[all-Infrastruttura, 

Trasport u Komunikazzjoni li spjega li r-ro[s jirrifletti l- 

prezzijiet tal-a[[ar kunsinni ta’ light heating oil u thin fuel 

oi li xtart il-korporazzjoni Enemalta. 

Ir-ro[s hu kif ;ej> 

Prodott Minn G[al Ro[s 

Light Heating Oil €0.77 €0.65 €0.12 (15%) 

(kull litru) 

Thin Fuel Oil 200 

(kull tunnellata) 

€422 €349 €73 (17%) 

Thin Fuel Oil 450 


€403 €335 €68 (17%) 

Thin Fuel Oil 900 €373 €313 €60 (16%) 


Ir-revi]joni fil-prezzijiet ma tinkludix i]-]jut mibjug[a 

mill-pompi peress li l-Enemalta g[adha tbig[ mill-a[[ar 

kunsinji ta’ fue li kienet xtrat b’ro[s sostanzjali aktar 

kmieni s-sena l-o[ra. 

Fil-fatt fl-20 ta’ Di/embru li g[adda, il-poplu Malti beda jgawdi 

minn fuelor[os mill-pompi tal-petrol, hekk kif il-prezzijiet talpetrolu 

d-dieselkienu ro[su b’madwar g[oxrin fil-mija. 

G[aldaqstant dan hu t-tieni ro[s fil-prezzijiet ta’ prodotti 

ta]-]ejt li da[al fis-se[[ fi ]mien xahar. 

Tisbi[ ta’ ]oni rurali 

fil-Majjistral ta’ Malta 

b’fondi mill-UE 

Tmien kunsilli lokali fin-na[a 

ta’ fuq ta’ Malta qed jie[du 

sehem f’inizjattiva favur ittisbi[ 

ta]-]oni rurali li se tkun 

finanzjata b’madwar €4 

miljun mill-Unjoni Ewropea. 

Dan [abbru Ian Castaldi 

Paris, il-President tal-Kulle;; 

Kunsillieri tal-Partit 

Nazzjonalista u Sindku ta’ {al 

Lija fuq Radio 101. 

Hu spjega kif l-inizjattiva hi 

wa[da lokali favur ambjent 

a[jar fi]-]oni rurali tal-pajji]i 

tal-Unjoni Ewropea billi ;;ib 

flimkien kunsilli lokali, 

g[aqdiet volontarji, intrapri]i 

]g[ar u bdiewa flimkien biex 

jie[du sehem attiv flinizjattiva. 

Din l-inizjattiva se ssebba[ 

]oni tal-biedja li jinsabu filkonfini 

tat-tmien kunsilli li 

huma {al Lija, l-Im;arr, il- 

Mellie[a, San Pawl il-Ba[ar, 

in-Naxxar, {al G[arg[ur, l- 

Iklin u {‘Attard. 

L-Asso/jazzjoni tal-Kunsilli 

Lokali kienet se tie[u din l- 

inizjattiva g[al Malta kollha 

i]da l-kunsilli tal-Majjistral 

[assew li jkun a[jar li l-in[awi 

tag[hom ikollhom inizjattiva 

spe/ifika g[alihom. Dan biex 

il-fondi jintu]aw b’mod g[aqli 

u mmirati tajjeb g[a]-]oni 

partikulari tag[hom. 

Ian Castaldi Paris, li hu /- 

Chairmantal-Grupp ta’ 

Azzjoni tal-Majjistral, qal li din 

l-inizjattiva hi xhieda o[ra tal- 

;id li qed ise[[ bis-s[ubija fl- 

Unjoni Ewropea li g[andha 

programmi utli u wesg[in 

g[all-biedja fil-pajji]i kollha 

tal-UE. 

Waqt l-inawgurazzjoni tal-Iskola Politika mill-PM Lawrence Gonzi 

Tifta[ l-Iskola Politika Fortunato Mizzi f’G[awdex 

Fil-politika importanti 

s-sens ta’ vi]joni – Guido de Marco 

“Fil-politika hu importanti s-sens ta’ vi]joni u l- 

kontribut ta]-]g[a]ag[. Importanti ferm ittag[lim.” 

Dwar dan tkellem l-eks President ta’ 

Malta Guido de Marco fl-ewwel sessjoni ta’ 

tag[lim fl-Iskola Politika Fortunato Mizzi li 

fet[et il-bibien tag[ha f’G[awdex ilbiera[, u li 

kienet inawgurata uffi/jalment il-:img[a 

filg[axija mill-Prim Ministru u Kap tal-Partit 

Nazzjonalista Lawrence Gonzi. 

Filwaqt li [e;;e; lill-40 student pre]enti, 

fosthom 14 minn Malta, biex jemmnu fil-Partit 

Nazzjonalista u jkunu vi/in il-poplu, Guido de 

Marco tkellem ukoll dwar l-istorja tal-Partit 

Nazzjonalista u l-g[a]liet tajba li dejjem g[amel 

dan il-Partit, b’riferenza g[all-politika ta’ George 

Borg Olivier li wasslet g[all-Indipendenza ta’ 

Malta, u ta’ kapijiet sussegwenti tal-PN li wasslu 

g[as-s[ubija ta’ Malta fl-UE, id-d[ul fi]-}ona 

Ewro u f’dik ta’ Schengen. 

L-inawgurazzjoni tal-Iskola Politika saret il- 

:img[a filg[axija f’G[awdex stess mill-Prim 

Ministru u Kap tal-PN Lawrence Gonzi. Fiddiskors 

tieg[u, il-Prim Ministru fakkar kif ilpolitika 

g[andha tkun g[odda li permezz tag[ha 

l-individwu jtejjeb is-so/jetà ta’ madwaru u 

b’hekk tittejjeb il-kwalità tal-[ajja tan-nies. 

Sa[aq ukoll dwar l-importanza ta’ kif tintu]a 

l-g[odda politika, u g[alhekk il-[tie;a tal-valuri 

fil-[idma tal-politiku. Fi kliem il-Prim 

Ministru, l-Iskola Politika se tkun qed tmiss ittliet 

aspetti – ‘il-politika b[ala g[odda, il-valuri, 

u t-twettiq ta’ dak li nemmnu fih’. 

Pre]enti g[al din l-inawgurazzjoni kien 

hemm ukoll is-Segretarju :enerali tal-PN Paul 

Borg Olivier, il-Ministru g[al G[awdex 

Giovanna Debono, is-Segretarju Parlamentari 

Chris Said, kandidati tal-PN g[all-elezzjonijiet 

tal-Parlament Ewropew, is-Sindku tal-Belt 

Victoria Robert Tabone, il-manager re;jonali 

tal-PN Kevin Sciberras, l-ewwel Prin/ipal 

Salvu Felice Pace, il-Bord tad-Diretturi taliskola, 

u bosta ]g[a]ag[. 

Il-Prof Guido de Marco jitkellem fl-ewwel sessjoni tal-Iskola Politika tal-PN, ilbiera[

01_02_09_pg4 31-01-2009 19:42 Page 1 

4 



tag˙rif 

{al Balzan. Il-Kummissjoni 

Djakonija se torganizza kors qasir 

dwar it-tag[lim so/jali tal-Knisja u r- 

Refu;jati. It-ta[ditiet isiru fl-erba’ 

:img[at ta’ Frar fis-Sala Aurora, {al 

Balzan, u jibdew fis-7.15 p.m. Ikunu 

trattati dawn is-su;;etti> 6 ta’ Frar> 

Immigranti u refu;jati f’Malta. Min 

huma^ Minn fejn ;ejjin^ G[aliex 

telqu^. 13 ta’ Frar> Il-Kelma ta’ Alla u 

l-barrani fostna. 20 ta’ Frar> Id-drittijiet 

tal-bniedem u l-protezzjoni tarrefu;jati 

u n-nies li qed ifittxu l-a]il 

f’Malta. 27 ta’ Frar> Il-missjoni tal- 

Knisja f’Malta fil-kuntest talimmigrazzjoni 

irregolari. Kelliema> Fr 

Joe Cassar SJ u Dr Katrine Camilleri. 

Festa ta’ Sant’Agatha. Il-Breast 

Care Support Group Europa Donna 

qed se jorganizza quddiesa flokka]joni 

tal-festa ta’ Sant’Agatha, 

il-patruna tal-persuni bil-kan/er tassider, 

fil-knisja ta’ Sant’Agatha, ir- 

Rabat, nhar il-{amis 5 ta’ Frar, fl-10 

a.m. Wara kul[add hu mistieden g[al 

festin ]g[ir. G[al din l-okka]joni 

jista’ jattendi kul[add, b’mod spe/jali 

persuni li g[addew mill-esperjenza 

tal-kan/er tas-sider, il-familjari u l- 

[bieb tag[hom. G[al aktar 

informazzjoni /empel 99994666. 

{al G[arg[ur. Is-Sub- 

Uffi//ju tal-Posta li jinsab 

f’Aquavel, Triq San Bartilmewt, 

{al G[arg[ur, se jkun mag[luq 

bejn g[ada t-Tnejn u l-:img[a 6 

ta’ Frar, i]-]ew; dati inklu]i. F’dan 

il-perjodu, il-pubbliku jista’ 

jag[mel u]u mill-ferg[a tal- 

MaltaPost li tinsab fi/-?entru 

?iviku, Vjal il-Wie[ed u G[oxrin 

ta’ Settembru, in-Naxxar. 

it-temp illum 

{al Qormi. Is-So/jetà 

Filarmonika Pinto, Banda San 

Sebastjan, se torganizza Kids’ 

Carnival Costume Party fil-Ka]in 

Pinto nhar il-:img[a 20 ta’ Frar mis- 

6 p.m. ’il quddiem. Biljetti jinxtraw 

bil-prezz ta’ E8 ming[and il-membri 

tal-Kumitat, mill-bar tal-Ka]in Pinto 

u ming[and All Kinds Bazaar sa nhar 

it-Tlieta 17 ta’ Frar. 

Mqabba. Is-Sezzjoni }g[a[ag[ 

fi [dan is-So/jetà Mu]ikali Madonna 

tal-:ilju, b’kollaborazzjoni mal- 

Bartenders tal-Ka]in se torganizza 

attività so/jali fil-Ka]in Madonna tal- 

:ilju nhar is-Sibt 7 ta’ Frar mit-8 

p.m. ’il quddiem fejn dawk kollha 

pre]enti se jkollhom l-opportunità li 

jgawdu l-finali tal-Kanzunetta Maltija 

g[all-Ewropa live fuq big screen. 

Kul[add mistieden jattendi u d-d[ul 

hu bla [las. 

San Pawl il-Ba[ar. Il-Kunsill 

Lokali jixtieq jav]a lill-pubbliku li 

min[abba xog[ol ta’ kostruzzjoni, 

Triq San Pawl, minn quddiem il- 

Mecca Stores sar-roundabou tax- 

Xemxija, se tkun mag[luqa g[asservizz 

tat-Trasport Pubbliku kif ukoll 

g[al karozzi privati nhar il-{amis 5 

ta’ Frar 2009 mid-9 a.m. sat-3 p.m. 

G[aldaqstant ir-rotot nr. 45, 450, 145, 

48, 645 u 652 se ji;u mdawrin g[all- 

Bypass ta’ San Pawl il-Ba[ar. 

Dipartiment tal-Protezzjoni 

?ivili. B’effett immedjat sar tibdil 

fin-numru tat-telefon u tal-fax tad- 

Dipartiment tal-Protezzjoni ?ivili 

f’Ta’ Kandja, l#o Si;;iewi. In-numri 

l-;odda huma> Operator – 23930000< 

Fax – 23930010. 

It-temp ftit jew wisq imsa[[ab, bix-xita kultant, u jsir ftit 

imsa[[ab b’waqtiet sbie[ wara nofsinhar. Vi]ibbiltà tajba. Ir-ri[ 

moderat g[al ftit qawwi min-Nofsinhar, li jsir ftit qawwi mill- 

Punent. Ba[ar ftit qawwi, li jsir qawwi. Imbatt ftit li xejn. L- 

og[la temperatura 15˚C. Xita f’dawn l-a[[ar 24 sieg[a f’Malta 

u f’G[awdex 0.7mm. Xita mill-1 ta’ Settembru 558.4mm. Ixxemx 

titla’ fis-07.05 u tin]el fil-17.29. 

In-numri tal-lottu li telg˙u lbiera˙ 

11 - 59 - 73 - 56 - 26 

spiΩeriji li se jift[u llum 

IL-BELT VALLETTA> New British 

Dispensary, 109\110 Triq San :wann< 

IL-{AMRUN> Nashinal Pharmacy, 17 

Triq Santa Marija< {AL QORMI> 

Evans Pharmacy, 40 Triq San Bastjan< 

BIRKIRKARA> The Local 

Dispensary, Triq il-Kan. Karmenu 

Pirotta< TAL-PIETÀ> St. Luke 

Pharmacy, Triq San Luqa< SAN 

:ILJAN> St. Julian’s Pharmacy, 24 

Triq Gor; Borg Olivier< TAS- 

SLIEMA> Edward’s Pharmacy, 115 

Triq Manwel Dimech< {‘ATTARD> 

St. Catherine Pharmacy, Triq id-Dielja 

k\m Triq Santa Katerina< IL-MOSTA> 

Santa Margherita Pharmacy, Vjal il- 

Qalbiena Mostin, Santa Margherita 

Estate< IL-QAWRA> Ewro Chemist, 

Triq il-Kurazza< RA{AL :DID> De 

Paola Pharmacy, 36 Pjazza Antoine de 

Paule< BORMLA> Verdala Pharmacy, 

57 Triq il-Gendus< MARSASKALA> 

St. Anne Pharmacy, Triq il-Qaliet< IL- 

GUDJA> Gudja Pharmacy, 25 Triq San 

?iru< I}-}URRIEQ> Salus Pharmacy, 

21 Misra[ ir-Repubblika< {A}- 

}EBBU:> Santa Marija Pharmacy, 40 

Triq l-G[asfura< IR-RABAT> Ba[rija 

Pharmacy, Triq Raddet ir-Roti k\m Triq 

l-Iskola< VICTORIA, G{AWDEX> 

Castle Pharmacy, 2 Misra[ l- 

Indipendenza< LOKALITAJIET 

O{RA G{AWDXIN> Sokkors 

Pharmacy, Triq San Girgor, Ker/em. 

IL-PARLAMENT G{ADA JIDDISKUTI RI}OLUZZJONI 

PRE}ENTATA MILL-PRIM MINISTRU 

Propost tibdil ma[sub biex 

il-Parlament ja[dem a[jar 

minn Michael Caruana 

michael.caruana@media.link.com.mt 

Ir-Ri]oluzzjoni li ressaq il-Prim Ministru 

Lawrence Gonzi bi proposti g[al tibdil fil-mod kif 

ja[dem il-Parlament se tibda tkun diskussa fil- 

Parlament minn g[ada t-Tnejn. 

Fir-Ri]oluzzjoni tieg[u l-Prim Ministru qed 

jipproponi tibdil fil-;ranet u l-[inijiet meta jiltaqa’ 

l-Parlament, fit-te[id tal-votazzjoni, meta tintalab 

division u dwar is-sej[iet g[all-kworum. 

Nifhmu li din ir-Ri]oluzzjoni Lawrence Gonzi 

kien kostrett li jippre]entaha wara li l-Gvern baqa’ 

ming[ajr twe;iba ming[and l-Oppo]izzjoni li 

wara l-elezzjoni ntalbet tag[mel il-kontroproposti 

tag[ha g[al dak li kien issu;;erixxa b’rabta ma’ 

[idma a[jar tal-Parlament. 

L-Oppo]izzjoni baqg[et tkaxkar saqajha anki 

wara li ng[atat l-estensjoni li talbet min[abba l- 

bidla li kien hemm fit-tmexxija tal-Partit 

Laburista. 

Kien proprju fil-bidu ta’ din il-le;i]latura li l- 

Prim Ministru g[amel sensiela ta’ proposti lill- 

Oppo]izzjoni biex il-Parlament jiffunzjona a[jar 

fosthom ftehim dwar il-[atra ta’ Speaker u d- 

Deputy Speaker, il-;ranet u l-[inijiet li fihom 

jiltaqa’ l-Parlament, il-kworum u l-pairing. 

Minkejja li g[addew g[axar xhur mill- 

Elezzjoni, tmien xhur mill-ftu[ tal-Parlament u 

seba’ xhur mill-[atra tal-Mexxej il-;did tal-Partit 

Laburista, l-Oppo]izzjoni baqg[et tirrifjuta li 

jintla[aq ftehim fuq il-pakkett propost mill-Prim 

Ministru. 

Il-Kumitat tax-Xog[ol tal-Kamra fil-laqg[a 

Il-;lieda kontra l-abbu]i 

mill-benefi//ji so/jali tkompli 

■ Twaqqfu ’l fuq minn 700 ka] ■ Iffrankati madwar tliet miljun ewro 

minn Michael Caruana 

michael.caruana@media.link.com.mt 

Id-Direttorat Frodi ta’ 

Benefi//ji u Investigazzjoni fi 

[dan il-Ministeru g[all- 

Politika So/jali bi[siebu 

jkabbar il-[idma tieg[u fil- 

;lieda kontinwa kontra l- 

abbu]i mill-benefi//ji so/jali. 

G[al dan l-iskop kienu 

impjegati spetturi ;odda biex 

imexxu dawn l- 

investigazzjonijiet. 

Kelliem g[all-Ministeru 

g[all-Politika So/jali qal li dan 

kompla jsa[[a[ ir-ri]orsi 

umani ta’ dan id-Direttorat u 

b’hekk seta’ jkompli g[addej 

bil-[idma tieg[u biex isa[[a[ 

il-koordinazzjoni fil-qasam 

tal-;bir tal-informazzjoni minn 

diversi entitajiet [alli permezz 

tag[ha jkun identifikat numru 

akbar ta’ persuni li qed ja;ixxu 

b’mod anti-so/jali meta qed 

jie[du l-benefi//ji li ma 

[aqqhomx. 

Fil-fatt, l-Ispetturi mid- 

Direttorat Frodi ta’ Benefi//ji 

u Investigazzjoni matul is-sena 

li g[addiet g[amlu ’l fuq minn 

1,750 spezzjoni fuq diversi 

siti. 

Mill-investigazzjonijiet li 

g[amel, id-Direttorat sab li 

madwar 500 ka] ma kinux bi 

ksur tal-provedimenti tal-li;i 

dwar is-Sigurtà So/jali, u 

minn dawk il-ka]i li 

rrikmanda lid-Divi]joni tas- 

Sigurtà So/jali b[ala frodi talbenefi//ji, 

ir/ieva feedback 

fuq aktar minn 600 ka]. 

Il-kelliem g[all-Ministeru 

tal-Politika So/jali qal li hu 

stmat li matul is-sena li 

g[addiet twaqqfu ’l fuq minn 

700 benefi//ju. Meta wie[ed 

iqis l-ammonti m[allsa li ma 

kinux dovuti u l-ammonti ta’ 

benefi//ji li kien jibqa’ biex 

jit[allsu fuq ba]i ta’ sena 

tieg[u ta’ nhar l-Erbg[a ma ffissax numru ta’ 

seduti ta’ diskussjoni g[ar-Ri]oluzzjoni ta’ 

Lawrence Gonzi. Id-diskussjoni taf ting[alaq 

g[ada stess u taf ukoll ittul numru ta’ seduti. 

Irrispettivament minn kemm se ddum iddiskussjoni 

dwar ir-ri]oluzzjoni tal-Prim Ministru, 

darba tintemm, il-Parlament g[andu jibda 

jiddiskuti fl-istadju tat-tieni qari l-Abbozz ta’ Li;i 

li jemenda l-Att dwar it-Taxxa tar-Re;istrazzjoni 

tal-Vetturi liema abbozz tressaq minn Austin Gatt, 

il-Ministru g[all-Infrastruttura, it-Trasport u l- 

Komunikazzjoni. 

Wara, il-Parlament se jiddiskuti fi stadju ta’ 

Kumitat ir-riforma fil-li;ijiet tal-kera mressqa 

mill-Ministru g[all-Politika So/jali John Dalli. 

Il-mozzjoni mressqa mill-Kap tal-Oppo]izzjoni 

Joseph Muscat dwar l-i]vilupp tal-Mu]ew tal- 

Konkatidral ta’ San :wann se tkun diskussa nhar 

l-Erbg[a 11 ta’ Frar u l-g[ada l-{amis 12 jew it- 

Tnejn 16 ta’ Frar il-Parlament se jiddiskuti l- 

mozzjoni mressqa mid-Deputat Laburista Joe 

Mizzi dwar it-tariffi l-;odda tad-dawl u l-ilma. 

Dwar dan, i]da, g[ad irid ikun hemm ftehim fillaqg[a 

li jmiss tal-Kumitat tax-Xog[ol tal-Kamra 

min[abba li Joe Mizzi ried aktar ]mien[alli jkun 

jista’ jikkonsulta ru[u min[abba l-i]viluppi li 

seta’ jkun hemm. 

Id-diskussjoni dwar il-mozzjoni tal-Kap tal- 

Oppo]izzjoni se tie[u seduta wa[da filwaqt li dik 

tad-Deputat Laburista Joe Mizzi m’g[andhiex 

tie[u aktar minn ]ew; seduti. 

wa[da biss, isib li kienu 

iffrankati madwar tliet miljun 

ewro. 

Sadattant, tard is-sena li 

g[addiet, id-Direttorat Frodi 

ta’ Benefi//ji u 

Investigazzjoni [a l-inizjattiva 

biex beda e]er/izzju mar- 

Re;istru Pubbliku u mat-tim 

tal-Common Data Base (CdB) 

bl-iskop li jkunu identifikati 

d-diskrepanzi fil-kunjomijiet 

tat-tfal bejn l-informazzjoni 

mi]muma mir-Re;istru 

Pubbliku u dik imda[[la fuq 

is-Sistema Amministrattiva 

Benefi//ji So/jali (SABS).

01_02_09_pg5 31-01-2009 18:41 Page 1 



5 

TNEDIET IL-MELITA MOBILE 

Il-kompetizzjoni hi /-/avetta 

g[all-investiment 

Il-Gvern jemmen bis-s[i[ li l- 

kompetizzjoni hi /-/avetta 

ewlenija g[all-investiment l- 

innovazzjoni fl-ekonomija u li 

Malta g[andha l-potenzjal li 

til[aq il-miri tag[ha li ssir 

/entru ta’ e//ellenza sas-sena 

2015. 

Dan qalu l-Prim Ministru, 

Lawrence Gonzi meta lbiera[ 

nieda t-tielet operatur filqasam 

tat-telefonija /ellulari, 

operat mill-kumpanija Melita 

Mobile. Pre]enti wkoll kien 

hemm Steven Wright, il-Kap 

E]ekuttiv tal-kumpanija, u 

Philip Micallef, il-Kap 

E]ekuttiv tal-AwtoritàMaltija 

tal-Komunikazzjoni (MCA). 

Ilbiera[, il-kumpanija Melita 

nediet is-servizzi tag[ha filqasam 

tat-telefonija /ellulari, 

it-tielet operatur f’dan is-suq 

fuq il-firxa nazzjonali. Isservizz 

offrut mill-Melitase 

jibda jopera minn dalg[odu u 

ntqal li se joffri rati li huma 

tletin fil-mija or[os millprezzijiet 

pre]enti fis-suq. 

Il-Melitainvestiet madwar 

40 miljun ewro f’qafas 

/ellulari;did mifrux madwar 

Malta u G[awdex, investiment 

li [oloq mitt impjieg ;did u 

feta[ g[add ta’ [wienet;odda. 

“Meta wie[ed iqis iddiffikultajiet 

kbar li qed ikollha 

tiffa//ja d-dinja min[abba l- 

qag[da ekonomika 

internazzjonali,” qal il-Prim 

Ministru, “dan l-investiment 

hu wie[ed ta’ kura;; u tama.” 

Il-Prim Ministru qal li l- 

(XELLUG)> Il-Prim Ministru, Lawrence Gonzi jitkellem waqt it-tnedija tal-Melita Mobile fil-pre]enza ta’ Steven Wright, il-Kap E]ekuttiv 

tal-kumpanija, u Philip Micallef, il-Kap E]ekuttiv tal-MCA. (Lemin)> Il-Prim Ministru simbolikament jir/ievi l-ewwel telefonata fuq il-Melita Mobile 

kompetizzjoni tkabbar ilpotenzjal 

tal-innovazzjoni flekonomija. 

“Illum qed ni//elebraw pass 

ie[or ’il quddiem fil-milja talinvestiment 

u l-innovazzjoni, 

minn kompetizzjoni ba]ata fuq 

is-servizzi g[al kompetizzjoni 

ba]ata fuq l-infrastruttura,” qal 

il-Prim Ministru. 

Tenna li l-investiment li sar 

mill-kumpanija Melita, blg[ajnuna 

tal-kumpanija multinazzjonali 

Ericsson, kompla 

jistg[ana r-reputazzjoni ta’ 

Malta fil-mappa dinjija tatteknolo;ija. 

G[aldaqstant, dan 

il-pass ikompli jikkonferma t- 

twemmin tal-Gvern li Malta 

g[andha l-potenzjal li ssir 

tassew /entru ta’ e//ellenza 

sal-2015. 

Fi kliem il-Prim Ministru, issettur 

tat-telekomunikazzjoni 

jirrifletti s-su//ess ta’ setturi 

o[rajn peress li jilg[ab rwol 

importanti g[all-ekonomija 

ba]ata fuq l-g[erf – dik li qed 

naspiraw g[aliha. F’dan iddawl, 

l-investiment li jsir fissettur 

se jkompli jkabbar issu//ess 

ta’ pajji]na b[ala 

/entru re;jonali fl-oqsma tal- 

ICTu s-servizzi finanzjarji. 

Lawrence Gonzi kompla li l- 

kompetizzjoni g[andha ;;ib 

mag[ha prezzijiet or[os, 

servizzi ta’ kwalità og[la, u 

g[a]la akbar. 

“Dan ifisser li l-konsumaturi 

huma r-rebbie[a tassew,” 

tenna l-Prim Ministru, waqt li 

insista fuq il-[tie;a li ting[ata 

l-attenzjoni u protezzjoni s[i[a 

– il-Prim Ministru, Lawrence Gonzi 

lill-konsumatur. F’dan iddawl, 

hu emfasizza l- 

importanza tar-rwol tarregolatur, 

l-MCA, fl-appo;; 

tag[ha g[all-kompetizzjoni. 

Il-Prim Ministru kompla li l- 

kompetizzjoni u l-effi/jenza li 

din i;;ib mag[ha fil-prodott u 

s-servizz offrut, g[andhom ilpotenzjal 

li jkattru l-impjiegi, 

jag[tu spinta lil-livelli talproduttività, 

waqt li jin/entivaw 

l-investiment u l-innovazzjoni. 

“Hu b’dan is-sentiment li l- 

Gvern qed ja[dem fuq illiberalizzazzjoni 

tat-trasport 

pubbliku, il-privatizzazzjoni 

tal-yacht marinas, it-tarznari u 

setturi o[rajn,” qal Lawrence 

Gonzi, “biex niksbu l-vi]joni 

fit-tul li g[andna g[al Malta.” 

Fl-a[[ar [ames snin, ilpersuni 

li ju]aw is-servizzi 

/ellulari]diedu b’g[oxrin filmija, 

biex issa aktar minn 93 

fil-mija tal-poplazzjoni ju]aw 

is-servizzi /ellulari. Is-su//ess 

miksub fit-telefonija /ellulari 

hu rifless ukoll minn ]ieda ta’ 

sitta fil-mija fl-impjiegi fissettur 

matul din l-a[[ar sena. 

Fit-tmiem i/-/erimonja tattnedija, 

il-Prim Ministru 

simbolikament ir/ieva l-ewwel 

telefonata fuq Melita Mobile. 

Steven Wright qal li l-Melita 

Mobiletrid telimina r- 

reputazzjoni li Malta g[andha 

l-aktar rati g[oljin g[all-u]u 

tas-servizzi /ellulari. Hu sa[aq 

li f’pajji]na qatt ma kien hawn 

rati g[all-u]u tal-mobileor[os 

minn dawk li qed ikunu 

pre]entati mill-Melita Mobile. 

Kaw]a ta’ libell dwar in;urja 

Randolph Spiteri feta[ kaw]a ta’ libell kontra l-editur tal-;urnal 

It-Tor/a, Alex Farrugia, wara li [assu mmalafamat b’ittra lilleditur 

li dehret fil-[ar;a tal-{add 26 ta’ Ottubru, 2008. L-ittra 

nkitbet minn Jonathan Sciberras, is-Segretarju tal-Kumitat 

Laburista ta’ San :wann. L-Avukat Beppe Fenech Adami qed 

jidher g[al Randolph Spiteri. 

Jinqabad bi 98 tajra protetta 

}ag[]ug[ ta’ 21 sena kien arrestat mill-pulizija wara li fil-pussess 

tieg[u li kellu xi tajr protett u li ma kienx re;istrat. Il-ka] ;ara 

f’residenza privata, f’{al Safi. 

Minn st[arri; li g[amlu l-pulizija mill-G[assa ta’ Bir]ebbu;a, 

irri]ulta li ]-]ag[]ug[ kellu 98 tajra protetta jew mhux-re;istrata. 

Il-pulizija mill-Administrative Law Enforcementu uffi/jali mill- 

MEPA intalbu jg[inu biex ikun stabbilit liema tajr kien protett jew 

le. Mill-post kien elevat materjal li jintu]a g[all-ibbalzmar talg[asafar. 

Ta[dita dwar l-ener;ija 

Nhar it-Tnejn 16 ta’ Frar, fis-6.30 p.m., se ssir konferenza fl- 

Istituto Italiano di Cultura, fil-Kan/ellerija l-Antika, fi Pjazza San 

:or;, fa//ata tal-Palazz Presidenzjali, il-Belt Valletta. 

Is-su;;ett trattat se jkun Il-problematika tal-ener;ija> konfront 

u valutazzjoni tal-benefi//ji u r-riskji.Il-Professur Maurizio Di 

Paola se jag[rbel ir-ri]orsi kollha possibbli g[all-ener;ija, millkombustibbli 

g[an-nukleari, inklu]i l-effetti tag[hom fuq l-ambjent. 

Prof. Di Paola hu wie[ed mill-esperti dinjin f’dan il-qasamu. 

G[andu iktar minn 100 pubblikazzjoni fuq is-su;;ett. 

IT-TARIFFI TAD-DAWL U L-ILMA 

L-MRA ittenni l-po]izzjoni tag[ha 

L-Awtorità Maltija tar-Ri]orsi (MRA) fi 

stqarrija tenniet li fil-laqg[a tal-:img[a 

mal-unions la ftehmet, la rrakkomandat u 

lanqas b’xi mod ippruvat tag[ti l- 

impressjoni li l-kontijiet se jkunu riveduti 

b’lura minn Ottubru li g[adda. 

L-MRA tenniet il-po]izzjoni tag[ha li firrevi]joni 

li jmiss tat-tariffi tad-dawl u l- 

ilma, tikkunsidra bidliet li seta’ kien hemm 

fl-ispi]a tal-Enemalta b[al, per e]empju, 

/aqliq fil-prezz ta]-]ejt. 

L-MRA lesta tikkunsidra wkoll xi 

proposti g[al bidliet fl-istruttura tat-tariffi 

favur il-konsumatur li jistg[u jkunu 

a//ettati. 

L-Awtorità kienet qed tirrea;ixxi g[al 

stqarrija li bag[tu l-11-il union iktar kmieni 

matul il-;urnata li fiha /a[du dak li kienet 

sostniet l-istess Awtorità jum qabel. 

Fl-istqarrija tag[hom il-unions sostnew 

dak li qalu lejliet, i]da dan re;a’ kien 

mi/[ud mill-MRA. Huma qalu li fil-jiem li 

;ejjin se jie[du ;urament biex 

jikkonfermaw dak kollu li kien miftiehem 

mal-MRA. 

Il-unions talbu wkoll g[ar-ri]enja 

mmedjata tar-Regolatur tal-Awtorità g[ax 

skont huma, kienu mgiddba u ntefa’ tajn fuq 

l-integrità u l-kredibbiltà tag[hom. 

Min-na[a tag[ha i]da, l-Awtorità nnutat li 

xi rappre]entanti tal-unions jistg[u mhux 

qed jifhmu e]att kif issir revi]joni tattariffa. 

L-MRA spjegat li t-tariffi huma ma[suba 

biex ji;bru l-ammont ta’ spejje] li l- 

Enemalta kienet ippro;ettat g[all-operat 

tag[ha, bid-differenza ta’ bejn dak li tkun 

ippro;ettat u n-nefqa attwali mbag[ad tid[ol 

fir-revi]joni tat-tariffi fil-perijodu ta’ wara. 

Tant hu hekk, sa[qet l-MRA, li hi rrifjutat 

il-proposta li ressqu l-unions waqt il-laqg[a 

tag[hom tal-:img[a, biex l-Awtorità 

twaqqaf il-[ru; tal-kontijiet sakemm issir 

ir-revi]joni li jmiss. 

L-MRA fakkret li wara l-laqg[a malunions, 

hi kellha laqg[a o[ra mal-;urnalisti 

u kieku l-Awtorità kellha intenzjoni 

tirrevedi l-kontijiet b’lura, kienet tinforma 

wkoll lill-;urnalisti pre]enti. 

L-MRA qalet li l-pre]entazzjoni li saret 

lill-unions se ter;a’ ssir quddiem il-Kunsill 

Malti g[all-I]vilupp Ekonomiku u So/jali 

(MCESD) fuq talba tal-MRA innifisha. 

L-Awtorità weg[det li se tibqa’ disposta li 

tiltaqa’ mill-;did mal-unions biex tispjega l- 

pro/ess u tag[ti kull kjarifika mitluba.

01_02_09_pg6 31-01-2009 18:29 Page 1 

6 


POLITIKA 

MILL-QALBA TAL-LABOUR 

KORRISPONDENT SPE?JALI JAG{TI TAG{RIF U KUMMENTI DWAR DAK LI QED ISE{{ FIL-PARTIT LABURISTA 

Bis-suppervja 

tlifna l-Gvern 

In-nomina tal-Avukat 

George Abela g[all- 

Presidenza kompliet tikxef 

f’liema stat jinsab il-Partit 

Laburista u kif il-partitarji 

tieg[u qed jevalwaw l- 

istorja tieg[u tal-a[[ar 

g[axar snin. 

Nhar it-Tnejn 19 ta’ 

Jannar 2009, ftit jiem wara 

li t[abbar uffi/jalment li l- 

Avukat George Abela kien 

se jkun nominat g[allkariga 

ta’ President ta’ 

Malta, fil-pa;na tal-opinjoni 

tal-qarrrejja ta’ l-orizzont 

dehret ittra qasira ffirmata 

minn Johnny Farrugia mir- 

Rabat ta[t it-titlu In-nomina 

ta’ Dr. George Abela. 

Johnny Farrugia hu 

delegat anzjan tal- 

Konferenza :enerali tal- 

Partit Laburista u ji;i 

missier id-Deputat 

Parlamentari Noel Farrugia. 

Filwaqt li awgura lil Dr. 

George Abela g[ax f’kull 

po]izzjoni li okkupa dejjem 

irnexxa, Johnny Farrugia 

— Delegat Laburista 

G[al min qed 

jg[id Joe Grima^ 

L-eks Ministru Laburista 

Joe Grima nhar il-{amis 22 

ta’ Jannar kiteb ittra 

interessanti [afna 

f’l-orizzont li fiha jag[mel 

mistoqsija interessanti 

[afna> Min g[adu j]omm 

lill-eks laburisti milli 

jirritornaw fil-partit li kien 

tag[hom^ 

Joe Grima, fl-ittra tieg[u 

jirreferi g[al artiklu miktub 

fl-istess gazzetta minn 

Alfred Grixti — li kien 

ikkontesta bla su//ess lil 

Jason Micallef g[al 

Segretarju :enerali tal- 

MLP — li fih fost l-o[rajn 

kiteb li “jibqa’ l-fatt li ma 

nistg[u qatt nirb[u jekk innag[a; 

il-mitlufin ma 

jin;iebux lura”. 

Fl-ittra tieg[u, Grima 

kiteb hekk> “G[ad hemm 

(fl-MLP) dawk li 

jemmnu li huma g[amlu 

kollox tajjeb u li min 

kien ikkritikahom g[alla;ir 

tag[hom, 

spe/jalment ta’ ]mien l- 

;ibed l-attenzjoni illi “kieku 

l-Partit Laburista a//etta 

dak li ried (George Abela) 

qabel irri]enja, kieku l- 

partit baqa’ fil-Gvern u 

g[adu fil-Gvern”. 

Is-Sur Johnny Farrugia 

kompla billi g[amel 

osservazzjoni forma ta’ 

mistoqsija> “Imma kienet 

is-suppervja li tlifna l- 

Gvern^” 

Imkejjen qrib il-Partit 

Laburista staqsew g[al min 

kienet indirizzata din ilmistoqsija. 

Staqsew ukoll 

min seta’ kien li g[odos fissuppervja. 

“Meta l-Partit Laburista 

se jinfatam mill-episodji 

tal-1998^ Kif qatt jistg[u 

jorganizzaw ru[hom sew 

biex ikunu fil-Gvern meta 

g[adhom ja[sbu fuq dak li 

;ara fl-1998 u baqg[u ma 

stejqrux mill-inkwiet li 

da[[lu lilhom infushom 

fih 11-il sena ilu^” 

staqsew dawn l-istess 

imkejjen. 

elezzjoni, g[adu jitqies 

b[ala g[adu”. 

Joe Grima jkompli> “Lillg[adu 

ma tridux [dejn ilbieb 

ta’ barra. Ara jridx 

Alfred (Grixti), ta’ analista 

politiku tajjeb li hu jdur 

dawra biex jara jekk dawk 

il-laburisti li g[adhom ma 

jridux jafu bil-Partit 

Laburista hux qeg[din 

jag[mlu hekk g[ax 

g[adhom i[ossuhom 

ri;ettati minn u[ud u allura 

j[ossuhom aktar komdi fejn 

kienu qabel l-elezzjoni u 

fejn il-ma;;oranza tag[hom 

g[adhom sal-lum^” 

L-ittra ntemmet hekk> 

“Jien naf li jista’ jkun li 

dawk li g[andhom 

x’jiddefendu u s[abhom 

jo[or;u jikkontradixxu dak 

li g[edt b’e]empji u b’xi 

provi fa]ulli. Jien ma jien se 

nirrispondi lil [add. Dak li 

ktibt, ktibtu g[ax lill- 

Mexxej il-;did nixtieqlu l- 

;id u g[ax ma rrid xejn 

ming[and [add”. 

RONNIE PELLEGRINI... 

lura fi/-?NL kif ried 

Jason Micallef 

Ronnie Pellegrini 

jirritorna fi/-?NL 

Lura fi/-?NL responsabbli mill-Kunsilli Lokali 

Jason Micallef jirba[ il-konfront ma’ Toni Abela 

Wa[da mill-ewwel 

de/i]jonijiet li kienet ittie[det 

mill-amministrazzjoni l-;dida 

tal-Partit Laburista wara s-sajf 

li g[adda kienet li Ronnie 

Pellegrini — impjegat tal- 

GWU, imma g[al numru ta’ 

snin ta[t it-tmexxija ta’ Alfred 

Sant misluf lill-Partit 

Laburista bis-salarju tieg[u 

m[allas mill-GWU — kellu 

jirritorna lura mal-Union 

g[aliex is-servizz tieg[u fil- 

Partit Laburista kien kunsidrat 

“mhux me[tie; aktar”. 

Fil-fatt, minkejja r- 

re]istenza kollha li kien 

g[amel Jason Micallef biex 

i]ommu fi/-?entru Nazzjonali 

Laburista (CNL), Ronnie 

Pellegrini kien spi//a mar lura 

fl-impjieg mal-GWU u kien 

allokat fl-istamperija tal- 

Union fil-Marsa. 

Tant hu hekk li fi]-]jara li l- 

leader laburista Joseph 

Muscat g[amel fl-a[[ar 

;img[a tas-sena li g[addiet 

lill-impjegati tal-Union Press, 

Pellegrini kien wie[ed minn 

dawk li laqg[uh u dawruh 

mal-[addiema. 

l-orizzont kienet 

iddeskrivietu b[ala Kap tar- 

Ri]orsi Umani, i]da ;img[a 

wara, proprju fl-ewwel 

;img[a tas-sena l-;dida, 

Ronnie Pellegrini irritorna 

b’self mal-Partit Laburista 

b’de/i]joni ta’ Joseph Muscat 

innifsu, wara insistenza s[i[a 

minn Jason Micallef u 

minkejja l-o;;ezzjonijiet 

kollha li g[amlu An;lu 

Farrugia u Toni Abela 

flimkien ma’ Stefan 

Buontempo, il-kelliem talpartit 

dwar il-Kunsilli Lokali. 

Ronnie Pellegrini issa re;a’ 

kien assenjat id-doveri kollha 

li kellu qabel, inklu] dak ta’ 

koordinatur ewlieni tal-partit 

g[all-Kunsilli Lokali biex 

b’hekk [a post Joe Falzon li 

kien l-g[a]la ta’ Toni Abela, 

id-Deputy Leader g[all- 

Affarijiet tal-Partit. 

{afna fi/-?NL interpretaw 

ir-ritorn ta’ Ronnie Pellegrini 

b[al reb[a g[al Jason Micallef 

fuq Toni Abela u An;lu 

Farrugia, u manifestazzjoni 

o[ra ta’ kemm Jason Micallef 

qed ikompli jsa[[a[ ilpo]izzjoni 

tieg[u fil-makna 

tal-partit. 

Is-sigurtà fi/-?entru Nazzjonali Laburista 

Wa[da mill-aktar materji li g[al [afna ]mien 

kienet qed tinkwieta lill-amministrazzjoni tal- 

Labour kienet is-sigurtà fi/-?entru Nazzjonali 

Laburista (?NL) fil-{amrun. 

Jidher li f’dan is-sens qed issir 

riorganizzazzjoni s[i[a fil-mod kif issir issigurtà 

fi/-?NL u din t[alliet f’idejn Alfred 

Abela, l-eks Assistent Kummissarju tal-Pulizija 

li issa [a kollox f’idejh. 

Naturalment, min kien serva lill-MLP matul issnin 

f’dan il-qasam xejn ma [a pja/ir bil-wasla ta’ 

Abela l-aktar dawk li min[abba din irriorganizzazzjoni 

qalg[u jew se jaqilg[u transfer 

mi/-?NL g[all-kumpless tas-Super One fil-Marsa. 

U[ud minnhom instemg[u jg[idu li din ilmossa 

;iet fuqhom b[ala sajjetta fil-bnazzi u li 

]gur li wara servizz daqshekk leali u fit-tul ma 

kinux qed jistennew dan l-i]vilupp.

01_02_09_pg7 31-01-2009 18:30 Page 1 

POLITKA 


7 

Alfred Sant qed ‘jisponsorja’ 

l-kandidatura ta’ Edward Scicluna 

Kien l-eks Mexxej Laburista Alfred Sant 

li imbotta lill-ekonomista Edward 

Scicluna biex ikun kandidat tal-Partit 

Laburista g[all-elezzjonijiet tal-Parlament 

Ewropew. 

Filwaqt li kien hemm min ma qabilx 

ma’ din il-kandidatura, hu mag[ruf li fil- 

Partit Laburista hemm min qed isostni li 

Scicluna kien il-konsulent ewlieni ta’ 

Sant qabel l-a[[ar Elezzjoni :enerali u li 

sa[ansitra kellu rwol ewlieni f’g[add ta’ 

proposti u de/i]jonijiet tal-Labour li 

skont l-istess Rapport tat-Telfa ma ni]lux 

tajjeb mal-poplu. 

Fost dawn id-de/i]jonijiet li Sant [a 

ma’ Scicluna qed jissemmew> 

(i) il-proposta biex il-lira Maltija tkun 

]valutata b’10 fil-mija< 

(ii) il-po]izzjoni ambigwa dwar jekk u 

meta g[andha tidda[[al l-ewro< 

(iii) il-ftu[ mill-;did tal-pakkett ta’ 

negozjati mal-UE dwar it-tarzna< 

(iv) il-commitment li s-surcharge 

Edward Scicluna 

titnaqqas bin-nofs indipendentement minn 

jekk ikunx hemm ]ieda b’mod esorbitanti 

fil-prezz ta]-]ejt. 

Edward Scicluna kien deher kemm-il 

darba fuq Super One jiddefendi dawn ilproposti 

li w[ud minnhom ing[ataw 

minnu nnifsu lil Sant. 

Sadattant hu mag[ruf li l-campaign 

manager ta’ Scicluna g[all-elezzjoni tal- 

Parlament Ewropew se jkun Joe Borg, 

l-eks Segretarju Privat ta’ Alfred Sant. 

GLENN BEDINGFIELD — Dan 

il-kandidat jidher li g[andu warajh 

lill-grupp li fil-partit jappo;;ja lil 

Joseph Muscat u Jason Micallef. 

G[all-elezzjoni Ewropea, 

Bedingfield jidher li se jie[u linja 

radikali biex jappella g[all-aktar 

laburisti estremi. Dan deher /ar 

f’artiklu li kiteb f’l-orizzont nhar l- 

Erbg[a li g[adda u li fih sa[ansitra 

mar lura 40 sena biex jag[mel il-punt 

li, skont hu, il-laburisti f’Malta huma 

diskriminati. 

Bedingfield din il-;img[a wkoll 

beda kampanja qawwija ta’ avvi]i filgazzetti 

laburisti bis-slogan mag[]ul 

ikun ‘Le[nek fil-Qalba tal-Ewropa’ 

fuq l-isfond ta’ fjura [amra. 

Nifhmu li kandidati o[rajn huma 

urtati g[all-mod ovvju kif il-klikka 

ta’ Joseph Muscat u Jason Micallef 

qed ta[dem fil-miftu[ favur 

Bedingfield. 

G[axxaqha 

mill-ewwel! 

Edward Scicluna g[amel l- 

ewwel diskors politiku 

tieg[u fil-Konferenza 

:enerali Annwali tal-Partit 

Laburista nhar il-:img[a li 

g[adda… u ma setax beda 

ag[ar! 

Ftit [in wara li hu, 

flimkien ma’ rappre]entanti 

ta’ 11-il union, u b[ala 

konsulent tag[hom, [a 

sehem f’laqg[a ta’ 

konsultazzjoni mal-Awtorità 

Maltija tar-Ri]orsi dwar ittariffi 

tad-dawl u l-ilma, mar 

dritt fil-Konferenza :enerali 

u g[all-vanta;; politiku 

tkellem dwar dik li hu qal li 

[are; minn din il-laqg[a. 

U[ud mill-kandidati s[abu 

g[all-Parlament Ewropew 

tfanstu mhux [a]in b’dan l- 

atte;;jament filwaqt li hu 

wera li mhux kapa/i jifred 

il-politika parti;jana minn 

interessi nazzjonali. 

Kul[add 

i[arref fil-PL 

F’ittra pubblikata nhar is- 

Sibt 24 ta’ Jannar fuq The 

Times, b’reazzjoni g[al 

ittra o[ra li dehret xi jiem 

qabel miktuba minn 

Anthony Cachia Castelletti 

minn Ta’ Xbiex, is-Sur 

Willie Grech, campaign 

manager tal-kandidata 

Laburista g[all-Parlament 

Ewropew Sharon Ellul 

Bonici, ;ibed l-attenzjoni 

tas-Sur Cachia Castelletti li 

Sharon Ellul Bonici mhux 

biss kienet reb[et fl-2004 ilka] 

tag[ha quddiem il-Bord 

ta’ Vi;ilanza u Dixxiplina 

imma kienet ukoll fuq illista 

ta’ kandidati tal-partit. 

Il-kandidati Laburista 

g[all-elezzjoni tal- 

Parlament Ewropew tal- 

2004 kienu, b’ordni 

alfabetiku> Attard Montalto 

John (elett MEP f’dik l- 

elezzjoni), Bedingfield 

Glenn (elett MEP 

f’elezzjoni ka]wali fl- 

2008), Bonnici Owen, 

Debono Grech Joe, Grech 

Louis (elett MEP f’dik l- 

elezzjoni), Micallef Robert, 

Mintoff Wenzu u Muscat 

Joseph (elett MEP f’dik l- 

elezzjoni). 

Is-Sur Grech bl-ebda 

/a[da u bl-ebda stqarrija 

mhux se jbiddel il-fatti u 

lanqas se j[assar il-fatt li 

Sharon Ellul Bonici ma 

kinitx fuq il-lista ta’ 

kandidati minkejja li riedet 

tkun wa[da minnhom 

b’sa[[a. 

Ellul Bonici fil-fatt kienet 

ikkontestat internament 

biex tkun wa[da millkandidati 

i]da ma ntg[a]litx 

mid-delegati fil-Konferenza 

:enerali Straordinarja tal- 

MLP li kienet saret 

f’Novembru 2003. 

Il-kredibbiltà ta’ 

Joseph Muscat 

Okka]jonijiet fejn jg[id mod u jkun ie[or 

Joseph Muscat ilu sitt xhur 

Kap tal-Partit Laburista u tliet 

xhur u nofs Kap tal- 

Oppo]izzjoni. F’sitt xhur hu 

di;à ]balja mill-inqas erba’ 

darbiet bil-goff meta sar 

mag[ruf li l-verità ma kinitx 

dik li ntqalet fil-pubbliku. 

L-ewwel kelma b’o[ra 

goffa Muscat qalha filkonfront 

tal-ex Prim Ministru 

Ingli] Tony Blair. F’intervista 

ma’ The Times ipprova 

jiddefendi l-bidla fil-fehma 

tieg[u dwar l-Unjoni Ewropea 

billi qal li anki Tony Blair kien 

bidel fehmtu. Muscat qal li 

kien sema’ hu nnifsu lil Tony 

Blair jiddikjara dan meta Blair 

kien indirizza l-Parlament 

Ewropew. 

Joseph Muscat dakinhar ma 

qalx il-verità lill-;urnalist ta’ 

The Times g[ax fil-fatt Tony 

Blair kien g[amel dikjarazzjoni 

bil-maqlub. 

Tony Blair kien iddikjara li 

meta kien avvi/inat biex 

jikkontesta l-elezzjoni f’isem 

il-Partit Laburista Ingli] hu 

kien inklinat li ja//etta bilkundizzjoni 

li ma jkunx 

marbut mal-politika tal-partit 

tieg[u dwar l-Unjoni Ewropea. 

Dak i]-]mien il-Partit 

Laburista kien kontra s-s[ubija 

tar-Renju Unit fl-Unjoni 

Ewropea imma Tony Blair 

kien favur. 

It-tieni okka]joni li fiha 

Joseph Muscat inqabad 

f’kontradizzjoni kienet meta 

fuq mistoqsija li saritlu millmidja 

hu /a[ad li kien intla[aq 

Il-verità dwar id-diskors ta’ Tony Blair fil-Parlament Ewropew 

xi ftehim ta’ kumpens ma’ 

Joseph Cuschieri biex dan 

i/edilu postu fil-Parlament i]da 

llum jirri]ulta li je]isti kuntratt 

ta’ kumpens iffirmat bejn il- 

Partit Laburista u Joseph 

Cuschieri. 

It-tielet /irkostanza fejn ilverità 

kienet [afna ’l bog[od 

minn dak li qal Joseph Muscat 

tirrigwarda l-Brigata Laburista. 

Joseph Muscat qal li b[ala 

parti mit-terremot intern li jrid 

iwettaq f’Novembru ]arma l- 

Brigata Laburista. 

Issa irri]ulta li din mhux 

veru li ]]armat anzi f’diskors 

f’attività ri/enti, Muscat 

innifsu [e;;e; lit-tfal biex 

jie[du sehem fl-attivitajiet tal- 

Brigata u [e;;e; lill-mexxejja 

tal-Brigata biex fil-futur 

jorganizzaw aktar attivitajiet. 

Okka]joni o[ra ri/enti 

fejn il-verità jidher li kienet 

’il bog[od minn dak li kien 

qed jintqal fil-pubbliku 

tirrigwarda l-[atra tal- 

President il-;did ta’ Malta. 

Joseph Muscat kemm-il 

darba qal li kellu lista’ ta’ 

ismijiet ta’ persuni li 

potenzjalment jistg[u jkunu 

Presidenti tajbin u li din il-lista 

se jg[addiha lill-Prim 

Ministru. I]da Joseph Muscat 

lill-Prim Ministru ma 

g[addielu l-ebda lista u Lino 

Spiteri wara li ]vela li lilu 

Muscat ma avvi/inah qatt 

stqarr li g[andu dubju kemm 

qatt e]istiet lista. 

Finalment je]isti l-ka] ta’ 

Louis Grech li ;img[a ilu kien 

il-mibg[ut ta’ Joseph Muscat 

biex jattendi minfloku 

f’dibattitu politiku li sar il- 

Belt. Louis Grech qal li l- 

klawsola tal-multa lill-Membri 

Parlamentari Ewropej 

Laburisti li ma jimxux marregoli 

tal-partit kienet tne[[iet 

f’Novembru. Jirri]ulta li dan 

mhux minnu. Muscat sal-lum 

g[adu ma [ari;x jikkore;i lil 

Louis Grech. 

Ingratitudni 

Il-Konferenza :enerali 

Annwali tal-Partit Laburista 

tintemm illum b’diskors mill- 

Mexxej Joseph Muscat. 

Ovvjament, kif kien 

mistenni, saru elo;ji kbar 

favur Muscat fl-ewwel jumejn 

tal-Konferenza tista’ tg[id 

minn kull min tkellem u dan 

pjuttost kien mistenni g[aliex 

din kienet l-ewwel darba 

tieg[u f’Konferenza Annwali. 

Li ma kienx mistenni, u li 

dwaru ikkummentaw g[add 

kbir ta’ delegati, kien li filktieb 

li tqassmilhom birrapporti 

tas-Segretarju 

:enerali u tal-frieg[i kollha 

tal-partit, jidher ovvju li sar 

sforz biex Alfred Sant ikun 

injorat u minsi g[al kollox. 

Bi]]ejjed jing[ad li f’dan ilktieb 

ta’ 80 pa;na hemm 65 

ritratt differenti li fihom 

Joseph Muscat jidher f’45 

wie[ed filwaqt li Sant ma 

jidher imkien imqar jekk dan 

ir-rapport hu g[as-sena 2008 li 

matulha, minkejja li kien 

g[adu ;ej minn marda serja, 

Alfred Sant mexxa kampanja 

elettorali. 

Ingratitudni b[al din diffi/li 

tibqa’ g[addejja inosservata u 

propju dan li g[amlu [afna 

delegati li u[ud minnhom 

wasslu dan l-ilment lill-kbarat.

01_02_09_pg10 31-01-2009 18:31 Page 1 

10 


OPINJONI 

Fid-dg[ufija hemm is-sa[[a tas-so/jetà 

1. Nhar l-Erbg[a fil- 

Parlament tkompla t-tieni qari 

tal-abbozz ta’ li;i dwar 

emendi g[all-kodi/i kriminali 

fejn jirrigwardaw atti ta’ 

terrori]mu, razzi]mu u 

xenofobija, fost o[rajn. 

2. {abat tajjeb li l- 

Parlament iddiskuta, mhux 

b’kumbinazzjoni, din l- 

emenda proprju l-g[ada ta’ 

Jum it-Tifkira, il-jum li fih 

jitfakkru madwar id-dinja l- 

[ruxijiet tal-Olokawst. 

Proprju din l-emenda fil-li;i 

tag[mel delitt li wie[ed 

inaqqas, itaffi jew ixejjen 

mill-kruha u l-entità tal- 

Olokawst jew kwalunkwe 

;eno/idju ie[or. U dan 

x’ri]ultati jista’ jag[ti^ 

3. Meta na[seb f’;eno/idju, 

[siebi minnufih imur g[al 

]jara uffi/jali tal-Parlament li 

sentejn ilu mexxejt filkampijiet 

ta’ kon/entrament 

ta’ Auschwitz u Birkenau fil- 

Polonja u kif din l-esperjenza 

immarkatni. Kienet tassew 

]jara li fiha esperjenzajna 

mill-qrib il-metodi sofistikati 

u avvanzati li l-bniedem kien 

kapa/i ji]viluppa biex jo[loq 

l-ammont massimu ta’ tbatija 

u u;ig[ fil-konfront ta’ sie[bu 

uman ie[or, f’isem duttrina 

razzista. F’dawn il-kampijiet 

rajna kif ir-re;im Na]ista 

]amm il-kontroll fuq il-[ajja u 

l-mewt tal-pri;unieri. 

Aneddotu li jkessa[ u li 

nibqa’ niftakar kien ta’ 

wie[ed detenut, li f’att ta’ 

disprament ipprova 

jikkommetti suwi/idju billi 

jintefa’ fuq ir-re/int tal-wires 

elettri/i i]da g[al xi ra;uni 

dan ma mietx. Is-suldati 

Na]isti salvaw lil dan ir-ra;el 

minn [alq il-mewt, g[enuh 

jistejqer u j;ib sa[[tu – biex 

qatluh ftit tal-jiem wara. Idduttrina 

perversa kienet /ara. 

Fil-kampijiet ta’ kon/entrament, 

ir-re;im Na]ista hu l- 

awtorità estrema fuq il-[ajja 

kif ukoll fuq il-mewt. 

4.G[alhekk tajba l-emenda 

fil-li;i li tipprovdi li [add ma 

g[andu d-dritt li jipprova jtaffi 

minn Jason Azzopardi 

jason.azzopardi@gov.mt 

jew ixejjen dawn id-delitti 

kontra l-umanità, g[ax dawn 

huma delitti kontra l-umanità 

kollha. Dak li ;ara 60 sena ilu, 

fil-qalba tal-Ewropa seta’ 

jse[[ g[ax dak i]-]mien il- 

Gvernijiet tad-dinja pprattikaw 

politika ta’ appeasment (li ma 

ddarrasx) u li ppermettiet 

dawn it-tra;edji. Politika ta’ 

appeasmentma [aditx bisserjetà 

t-theddida tar-re;im 

Na]ista u Faxxista, bl-iktar 

elementi dg[ajfa tas-so/jetà 

jaqg[u vittmi tas-silenzju. Dik 

is-so/jetà li tinsa l-passat 

tag[ha, tid[ol fir-riskju li 

ter;a’ tg[ixu f’forma jew o[ra 

5. Is-so/jetà hi b’sa[[itha 

daqs kemm hi kapa/i 

tiddefendi l-iktar elementi 

dg[ajfa fi [danha. G[alhekk 

hu tajjeb li l-le;islatur 

jipprovdi li x-xenofobija, irrazzi]mu 

u t-terrori]mu jkunu 

reati kriminali u j[arrax ilpieni 

kontrihom 

6. F’Malta, g[alkemm 

g[andna libertà s[i[a talespressjoni, 

g[adna ngawdu 

minn valuri sodi li ta’ min 

wie[ed jifta[ar bihom. 

Sfortunatament, i]da, f’dan 

il-pajji] xi kultant tisma’ xi 

]garratura b’xi dikjarazzjoni 

xokkanti li tkun imnebb[a 

mix-xenofobija. G[alhekk 

hu tajjeb li mill-Parlament 

b’vu/i wa[da unanima 

nibag[tu messa;; li dan ma 

jistax ikun tollerat. Dan ittip 

ta’ lingwa;; spiss ikun 

dannu] g[as-so/jetà 

nnifisha. 

7. Din l-emenda tipprovdi 

wkoll g[al tifsira ta’ x’inhi 

piraterija u tag[mel delitt 

b’pieni sostanzjali, fejn ikun 

hemm ka]i ta’ dan it-tip. Dan 

l-abbozz ta’ li;i j;ib fis-se[[ 

direttiva Ewropea, li ;ejja 

minn trattat internazzjonali li 

jitkellem dwar sigurtà tannavigazzjoni 

marittima. Din 

il-Konvenzjoni kienet saret 

biex fasslet li;ijiet 

internazzjonali li jirregolaw 

dik li hi piraterija tal-ba[ar, 

wara l-ka] tal-Achille Lauro 

fl-1985, fejn l-istess 

passi;;ieri jkunu t-terroristi li 

jie[du kontroll tal-vapur. 

8. G[aliex tassew nemmnu 

li so/jetà hi b’sa[[itha 

daqskemm hi kapa/i 

tiddefendi l-iktar elementi 

dg[ajfa fi [danha g[addejna 

din il-li;i. {olqa o[ra filkatina 

ta’ inizjattivi talkomunità 

internazzjonali fil- 

;lieda kontra t-tkasbir taddinjità 

umana. 

It-tne[[ija tal-vi]a g[all-Istati Uniti 

Lejn l-a[[ar ta’ Di/embru li 

g[adda, tne[[iet il-[tie;a ta’ 

vi]a g[all-Maltin li 

jivvja;;aw lejn l-Istati Uniti. 

Permezz ta’ dan, [afna 

Maltin qed isibuha e[fef u 

ir[as biex jivvja;;aw lejn l- 

Istati Uniti. 

Skont l-Ambaxxata 

Amerikana f’ Malta, fit-12-il 

xahar bejn l-ewwel ta’ 

Ottubru 2007 u l-a[[ar ta’ 

Settembru tal-2008, l- 

Ambaxxata Maltija [ar;et 

madwar 2,600 vi]a lil Maltin 

li riedu jmorru l-Istati Uniti. 

Dan ifisser li minn din ilmi]ura 

se jibbenefikaw eluf 

ta’ Maltin fis-sena. 

It-tne[[ija tal-vi]a se 

jwassal g[al ]jieda filkummer/ 

bejn i]-]ew; 

pajji]i. G[alhekk wie[ed 

jistenna li n-numru ta’ dawk 

li se jgawdu minn din ilmi]ura 

kulma jmur se 

jkompli ji]died. Ji]died l- 

ivvja;;ar u ji]died ilkummer/. 

Mill-a[[ar ta’ Di/embru li 

g[adda, i/-/ittadini Maltin 

ma g[andhomx g[alfejn 

imorru l-Ambaxxata 

Amerikana f’Malta biex 

japplikaw g[al vi]a biex 

ikunu jistg[u jmorru l- 

Amerika. Kulma g[andhom 

b]onn hu li jimlew formola 

minn fuq l-internet tal-anqas 

72 sieg[a qabel u jistg[u 

jitilqu. 

B’hekk il-Maltin qed ji;u 

trattati l-istess b[a/-/ittadini 

ta’ kull pajji] ie[or li jing[ata 

trattament spe/jali mill-Istati 

Uniti. 

It-tne[[ija tal-vi]a g[all- 

Amerika turi kemm huma 

f’sa[[ithom ir-relazzjonijiet 

bejn Malta u l-Istati Uniti. 

Molly Bordonaro, l-Ambaxxatri/i Amerikana flimkien mal-Ministru 

Carmelo Mifsud Bonnici meta kien iffirmat l-ewwel ftehim f’April li 

g[adda dwar it-tne[[ija tal-vi]a g[all-Istati Uniti 

Parti kbira mill-krettu g[andu 

jing[ata lill-Ambaxxatri/i 

Molly Bordonaro. I]da parti 

o[ra g[all-[idma bla heda 

tal-Gvern Malti u talinsistenza 

tag[na fil- 

Parlament Ewropew. 

Na[seb li [afna jag[tuni 

ra;un meta ng[id li 

Bordonaro hi wa[da millaktar 

Ambaxxaturi 

Amerikani li qatt [admu biex 

itejbu r-relazzjonijiet bejn i]- 

]ew; pajji]i. U minn hawn 

insellmilha u nirringrazzjaha. 

Il-kumplament tal-krettu 

g[andu jmur lill-Gvern 

Nazzjonalista li kemm ilu filpoter 

g[araf itejjeb irrelazzjonijiet 

tag[na mal- 

Amerika. Dawn irrelazzjonijiet 

ma kinux l- 

istess meta kien jiggverna l- 

Partit Laburista fittmeninijiet. 

B[ala nota ta’interess 

;enerali, dawk li min[abba 

fihom ir-relazzjonijiet ta’ 

pajji]na mal-Amerika marru 

lura b[all-gran/, illum 

re;g[u jinsabu fil-qalba tattmexxija 

Laburista, qisu qatt 

ma kien xejn. 

Din il-kwistjoni tal-vi]a 

kienet wa[da li mill-bidu nett 

bdejt ninteressa ru[i fiha. 

G[amilt l-ewwel Mistoqsija 

Parlamentari dwarha f’April 

tal-2005, ji;ifieri g[axar xhur 

biss wara li kont elett. 

Komplejt insus fuqha fl-2006 

u fl-2007. Intervenejt 

f’diversi dibattiti fil- 

Parlament Ewropew. 

Dak li kien qanqalni 

nippressa dwar din ilkwistjoni 

fl-2005 kien il-fatt, 

li sena wara minn meta Malta 

u disa’ pajji]i o[ra ssie[bu 

fl-Unjoni Ewropea, i/- 

/ittadini ta’ dawn il-pajji]i 

kien g[ad m’g[andhomx iddritt 

– kif kienu jgawdu l-15- 

il pajji] l-o[ra tal-Unjoni – li 

jivvja;;aw lejn l-Amerika 

ming[ajr vi]a. Bqajt 

ninteressa ru[i fil-problema 

sakemm il-Gvern tag[na 

;abha ]ew; u kien iffirmat ilftehim 

me[tie; biex titne[[a 

l-vi]a. 

Naturalment wie[ed ma 

jridx jinjora l-isforz li g[amel 

il-Gvern Malti f’dan issu//ess. 

Izda f’laqg[a li [adt 

sehem fiha fid-Department of 

Homeland Security 

f’Washington is-sena li 

g[addiet kont er;ajt [taft l- 

okka]joni biex inkompli 

nippressa aktar. 

Il-benefi//ju ta’ dan l- 

isforz hu /ar> tal-anqas 2,600 

Malti se jgawdu kull sena, se 

ji]died il-kummer/ bejn 

Malta u l-Istati Uniti li fla[[ar 

mill-a[[ar igawdi 

minnu kul[add. 

Barra minhekk min jit[ajjar 

imur btala fl-Istati Uniti 

m’g[andux b]onn jaqla’ 

fwiedu biex jikseb vi]a. 

M’g[andux b]onn i[allas u 

m’g[andux b]onn joqg[od 

jag[mel interview flambaxxata 

Amerikana. 

Madankollu, hemm 

naturalment il-bzonn li 

wie[ed ikollu passaport 

biometriku biex ikun jista’ 

jgawdi dan il-vanta;;. I]da 

f’qasir ]mien kul[add se 

jkollu wie[ed g[aliex issa 

g[andna sistema ta’ 

passaporti biometri/i 

f’pajji]na. 

F’dinja b[al tag[na, fejn 

kulma jmur l-ivvja;;ar barra 

dejjem ji]died, hu importanti 

li kemm jista’ jkun jitwarrab 

kull xkiel li [afna vja;;aturi 

j[abbtu wi//hom mieg[u. 

:a jaqtg[ulek qalbek ilkontrolli 

ta’ sigurta’ li 

]diedu qabel tirkeb l- 

ajruplan. G[all-istess 

jikteb Simon Busuttil MEP 

sbusuttil@europarl.europa.eu 

prin/ipju wkoll stinkajt [afna 

biex titne[[a t-taxxa fuq l- 

ivvja;;ar minn pajji]na. 

B’dawn il-mi]uri u bid-d[ul 

ta’ Malta fi]-}ona Schengen 

– li permezz tieg[u twarrbu 

aktar ostakli g[all-ivvja;;ar 

mal-kumplament tal-pajjiz 

tal-Unjoni Ewropea, l- 

I]landa, in-Norve;ja u l- 

I]vizzera – illum kul[add 

jista’ jivvja;;a barra b’aktar 

fa/ilità. 

Meta tirrifletti ftit tinduna 

wkoll li dan kollu, inklu] ittne[[ija 

tal-viza mal-Istati 

Uniti, ma kienx ikun possibbli 

kieku pajji]na ma da[alx fl- 

Unjoni Ewropea. Qed ng[id 

dan mhux biex noqg[od 

infakkar il-pass g[aqli li 

g[amilna lkoll flimkien 

dakinhar li g[edna iva. Imma 

biex nirriflettu ftit ukoll 

kemm stajna konna ag[ar 

kieku bqajna barra kif ried 

[addiehor. 

Importanti li niftakru, g[ax 

xi kultant anki a[na stess 

nistg[u nibdew ninsew.

01_02_09_pg11 31-01-2009 18:32 Page 1 


11 

Joseph Muscat issa qed i[ossu komdu 

bl-istilel tal-Ewropa warajh... 

Fil-pa;ni l-o[ra> 

13 

EDITORJAL 

il•mument 

Stamperija Indipendenza 

Triq Herbert Ganado, il-Pietà - PO Box 37 

Tel: 2596 5333 • Fax: 2596 5525 

e-mail: mument@media.link.com.mt 

advertising@media.link.com.mt 

Editur: Victor Camilleri 

Il-PN u 

l-bidla fil-klima 

14 

Sens komun u 

mhux sixth sense 

15 

Il-Belt 

ta’ kul[add 

19 Ittri 

lill-Editur> 

Rispett 

Opportuni]mu politiku 

Is-serjetà ta’ min hu fil-politika tista’ titkejjel b’diversi metodi. 

Kul[add g[andu l-mod tieg[u kif ja;ixxi i]da hemm numru ta’ 

kwalitajiet indispensabbli biex politiku jkun, u jidher, li hu serju 

u ta’ min joqg[od fuqu u fuq dak li jg[id. Ewlenin fost dawn ilkwalitajiet 

hemm dik tal-konsistenza. Mhux illum tg[id [a;a u 

g[ada tg[id bil-maqlub jew li fl-Oppo]izzjoni tg[id mod u fil- 

Gvern tag[mel mod ie[or… jew vi/i-versa. 

Il-Kap tal-Oppo]izzjoni tal-lum m’ilux wisq ]mien i]da ilu 

bi]]ejjed attiv fil-politika biex jitkejjel ma’ dak li qal jew g[amel 

kemm ilu jimmilita fil-Partit Laburista. Issa qed jidher /ar [afna li 

dan il-politiku jipprattika opportuni]mu politiku biex ikun jista’ 

jirba[ vanta;; immedjat. Fl-istess [in g[andu kapa/ità jg[addi 

minn po]izzjoni g[al wa[da dijametrikament opposta b’fa/ilità 

inkredibbli tant li mhux dejjem kul[add jittendi biha. 

■ Ibda biex, il-Kap tal-Oppo]izzjoni kien mal-grupp tattmexxija 

laburista li mhux biss kien kontra l-Unjoni Ewropea 

i]da g[amel persekuzzjoni qalila kontra s-s[ubija u wasal biex 

stqarr li hu ma riedx i/appas idejh f’din il-kwistjoni tant li l-vot 

fir-referendum kien po;;ieh fi frame. Mur g[idlu llum jirrepeti 

dan id-diskors! 

■ Bl-istess radikali]mu ta’ kontra l-UE kien ukoll kontra d-d[ul 

tal-VAT f’pajji]na tant li kien kiteb li kellu ‘xitan ]g[ir’ f’mo[[u 

li kien jg[idlu li jekk jitla’ l-Labour mhux veru kien se jne[[iha. 

Serra[ qalbu biss meta l-Labour iddikjara uffi/jalment u 

formalment li l-VAT ine[[iha. Tg[id il-lum ikun dispost jer;a’ 

jag[ti din il-garanzija lill-elettorat^ 

■ Joseph Muscat, sa ftit aktar minn sena ilu kien qed jag[mel 

kampanja kontra l-introduzzjoni ‘kmieni’ tal-ewro f’pajji]na. 

Kampanja li g[amilha f’Malta u anke barra. Wara li ra l-fatti 

quddiem g[ajnejh, ikun dispost jirrepeti li l-Gvern Nazzjonalista 

da[[al l-ewro qabel il-waqt^ 

■ Il-leader tal-Labour kien assolutament kontra l- 

parte/ipazzjoni tal-partiti politi/i fil-Kunsilli Lokali u kien 

ippreveda li bi]-]mien kienu se jissa[[u dejjem aktar il-kandidati 

‘indipendenti’. Issa li qieg[ed f’po]izzjoni li jag[mel dak li 

ja[seb, g[aliex ma jit[ajjarx jer;a’ jipproponi li jne[[i l- 

parte/ipazzjoni tal-partiti politi/i mill-kunsilli lokali^ 

■ U xi ng[idu g[all-HSBC f’pajji]na^ Il-Kap tal-Oppo]izzjoni 

kien g[amel battalja personali qalila kontra l-introduzzjoni ta’ dan 

il-bank dinji f’Malta. Hawn ukoll dawwar il-boxxla. G[aliex qatt 

ma rrepeta l-o;;ezzjoni tieg[u g[al dan il-bank^ 

■ Dwar il-kontijiet tad-dawl u l-ilma, Joseph Muscat kien qal 

li kien ;ust li Alfred Sant g[ollihom bil-mod li g[ollihom fl-1997 

meta ]-]ejt kien 12-il dollaru kull barmil. Meta mbag[ad il-prezz, 

f’nofs is-sena l-o[ra, g[ola kwa]i 150 dollaru kull barmil, feta[ 

battalja kontra l-Gvern! 

■ Meta l-unions [ielsa (CMTU, U{M, MUBE e//) kienu qed 

ji;;ieldu kontra l-kontijiet skandalu]i li ried Sant, Joseph Muscat 

kien kiteb li dawn tilfu l-kredibbiltà li seta’ kellhom. Issa, i]da, 

jg[id li jrid ja[dem mag[hom u jikkonsultahom! 

Nistg[u nibqg[u sejrin b’e]empju wie[ed wara l-ie[or. Ilkonvenjenza 

politika jidher li tirba[ fuq kull konsiderazzjoni o[ra. 

Mhemmx konsistenza. Hemm biss opportuni]mu politiku biex 

possibbilment jintreba[ xi vanta;; politiku. G[adu mhux qed 

jittendi li min jimxi b’din it-tip ta’ politika jista’ jivvanta;;ja ru[u 

g[al perijodu limitat ta’ ]mien i]da fit-tul, kif ng[idu, jitlef ilqaleb 

u l-;bejna. 

Il-poplu jifhem u japprezza min ja[dem ;enwinament favur 

tieg[u anke jekk f’xi ]mien partikulari ma jkunx jista’ jifhem 

bi]]ejjed /erti mi]uri li jkun me[tie; li jittie[du. Mhux veru, li kif 

isostni l-partit tal-Labour, il-poplu wara ftit xhur jinsa. Anzi, 

g[andna bi]]ejjed provi li l-poplu jibqa’ jiftakar [afna dak li 

jwettqu l-politi/i …fit-tajjeb u l-[a]in. 

{asra li mexxej politiku ‘;did’ ikollu ji;ru warajh daqstant 

inkonsistenzi. Min jinqabad f’daqshekk tidwir u opportuni]mu ma 

jistax ikun fdat g[aliex qatt m’int /ert minn dak li qed jg[idlek. 

Il-poplu, fl-a[[ar nett, jag[ti ra;un lil min ikun ;enwin mieg[u 

u mhux jisserva bih kif jaqbillu.

01_02_09_pg12 31-01-2009 18:35 Page 1 

12 


OPINJONI 

Darba kien hemm ra;el 

Darba kien hemm ra;el, li 

tilef lil martu u kien qed jg[ix 

assolutament wa[du. {adem 

[ajtu kollha b’ilsienu barra. 

Kien [ajjat tajjeb u qala’ l-flus 

imma /erti sfortuni [allewh 

bla /ente]mu. 

Issa kien xja[ u ma fela[x 

ja[dem i]jed biex isostni lilu 

nnifsu. Idejh kienu jirtog[du> 

ma setax jaqbad labra tal-[jata 

(tiftakruha^). B’g[ajnejh 

im/ajpra ma setax jag[mel 

punt wie[ed — g[adhom 

isiru^. It-tliet uliedu subien 

kibru u ]]ew;u. U kienu 

m[abbtin wisq b’[ajjithom. 

Kienu jmorru darba fil- 

;img[a g[and missierhom> 

jieklu bl-g[a;la u jitilqu. 

Ix-xwejja[ beda jbati 

dejjem i]jed. Uliedu bdew 

imorru jarawh dejjem inqas. 

“Ma j[obbux ji;u jarawni. 

Jib]g[u li nkunilhom ta’ pi]”, 

kien jg[id lilu nnifsu. Darba 

qag[ad lejl s[i[ ja[seb x’se 

ji;ri minnu. Fl-a[[ar fassal 

pjan. 

L-g[ada talab lil sie[bu 

mastrudaxxa jag[millu spe/i 

ta’ senduq imdaqqas. Mar 

g[and sie[bu [addid u talbu 

Inkomplu nnaddfu pajji]na 

minn Randolph Spiteri 

Pajji]na je[tie; 

li jkun nadif 

fl-interess 

tag[na 

u ta’ uliedna 

jag[millu katnazz la antika. 

Mar g[and tal-[;ie; u talbu 

[;ie; imkisser. Mar id-dar, 

mela s-senduq sa fuqnett bil- 

[;ie; imkisser, g[alaq ilkatnazz 

u qieg[ed is-senduq 

ta[t il-mejda tal-k/ina b’tali 

mod li uliedu, meta ;ew 

g[all-ikel, bdew ja[btu 

ri;lejhom mieg[u. 

Naturalment bdew jistaqsu, 

l-ewwel lil xulxin, imbag[ad 

lil missierhom> “Dil-kaxxa 

x’inhi^ X’fiha, pa^” U x- 

xwejja[ kien iwe;ibhom> 

“Xejn, uliedi< xi [a;a li qed 

in;emma.” Kienu jippruvaw 

i/aqalquha b’ri;lejhom, ta[t 

il-mejda, imma ma kienx 

jirnexxilhom. I]da kienu 

j[ossu li fil-kaxxa hemm xi 

[a;a ti//aqlaq. 

G[amlu konsulta bejniethom 

u waslu g[all-konklu]joni> 

“}gur hi mimlija bid-deheb li 

;emma matul is-snin!” 

Dde/idew li biex i[arsu dan 

it-te]or kellhom jie[du [sieb 

kontinwu ta’ missierhom. U 

darba kull wie[ed kienu bdew 

jorqdu ma’ missierhom biex 

jg[assu t-te]or ta’ ;ol-kaxxa. 

Beda ]-]g[ir. Qag[ad 

Id-Direct Action Operation fuq 

Derelicts on Site kienet 

koordinata mis-Segretarjat 

g[all-Konsultazzjoni Pubblika 

u Informazzjoni 

b’kollaborazzjoni mal- 

Ministeru tar-Ri]orsi u 

Affarijiet Rurali, mal-MEPA, 

mal-Kunsilli Lokali rispettivi, 

mal-Pulizija u mal-Gwardjani 

Lokali. 

Biex seta’ jibda x-xog[ol, id- 

Dipartiment tal-Kunsilli Lokali 

talab lill-Kunsilli Lokali kollha 

jibag[tu ritratti u site-planta’ 

kull fejn fil-lokalità tag[hom 

hemm vetturi jew o;;etti kbar 

tal-metall abbandunati, kemm 

fil-kampanja kif ukoll f’toroq 

residenzjali, anki jekk f’art 

b’titlu privat. 

Tajjeb wie[ed jg[id li din l- 

azzjoni qed issir a ba]i talprovedimenti 

fil-li;i tal-MEPA 

li tirregolarizza l-u]u tal-art. Ilpro/ess 

qed jibda billi 

jitwa[[lu call lettersu 

enforcement notices, li f’ka] 

ta’ nuqqas ta’ azzjoni fi]-]mien 

stipulat, il-MEPA tkun tista’ 

tie[u azzjoni diretta fuq is-sit. 

Peress li l-metall li qed 

jin;abar g[andu valur meta ji;i 

esportat g[ar-ri/iklar, l-ispejje] 

ta’ din l-operazzjoni qed ikunu 

mnaqqsa mhux ftit mill-iskart 

innifsu. Dan hu ka] ie[or ta’ 

kif l-iskart qieg[ed i[alli l- 

qlig[, billi j[allas in parti g[attindif 

tieg[u stess, li jfisser ittisbi[ 

tal-pajji]. 

Hu fatt ta’ min jinnotah, li 

malli bdiet l-operazzjoni fillokalitajiet 

fejn [dimna, numru 

sostanzjali ta’ sidien li kienu 

minn Dun Pawl Camilleri 

joecam@maltanet.net 

;img[a ma’ missieru. Il- 

;img[a ta’ wara kien imiss 

lill-fustani. U l-kbir ma baqax 

lura meta waslet il-;img[a 

tieg[u. U din l-g[o]]a tatte]or 

ta’ mo[[hom, bl-isku]a 

ta’ wens lit-te]or veru 

tag[hom (missierhom [aj), 

baqg[et sejra hekk g[al ]mien 

konsiderevoli. 

Imma fl-a[[ar wasal l- 

a[[ar. Il-missier baqa’ sejjer 

lura. U fl-a[[ar miet. L-ulied 

dehru mnikkta [afna. U 

kul[add qal x’funeral kbir u 

sabi[ g[amlulu. Ma xxa[[u 

infurmati permezz tal-call 

letter,g[arfu li kien jaqblilhom 

li jnaddfu dan il-materjal u 

b’hekk ikunu huma stess li 

jbig[u l-materjal lil xi wie[ed 

mill-operaturi li/enzjati li hawn 

f’pajji]na. 

Permezz ta’ din l-inizjattiva, 

il-Gvern qed jibg[at messa;; 

/ar li qed tittie[ed azzjoni 

kon;unta biex zoni urbani u 

rurali fil-lokalitajiet tag[na, 

jitnaddfu minn dan l-ingombru 

li ilu jakkumula g[al ]mien 

twil. Il-pjan hu li x-xog[ol 

jibqa’ g[addej fil-lokalitajiet 

kollha biex nassiguraw li fi 

]mien erba’ xhur inkunu 

;barna dawn l-o;;etti kollha li 

qed i[allu impatt negattiv fuq l- 

ambjent ta’ madwarna. 

Multi iktar [orox 

{afna min-nies li niltaqa’ 

mag[hom jg[iduli kif hemm 

b]onn li f’pajji]na jkollna multi 

iktar [orox g[al min jinqabad 

i[amme; u kemm hu 

importanti li l-;udikatura ma 

turix [niena ma’ min jinqabad 

i[amme; [alli ne[ilsu minn 

din il-pjaga darba g[al dejjem. 

Hu tal-mist[ija li g[adek 

issib min jitfa’ kull tip ta’ skart 

fit-toroq tag[na minkejja li 

permezz tal-Kunsilli Lokali 

hemm servizz b’xejn li ji;i 

ji;bor l-iskart tieg[ek minn 

wara l-bieb tad-dar stess. 

Minkejja dan, g[adek issib 

nies, li jien insej[ilhom bla 

kuxjenza u ma[mu;in, li 

jag[mlu dan l-att kriminali lejn 

is-so/jetà u pajji]na. Dawn innies, 

la ma jridux jitg[allmu 

xejn. Kollox mill-a[jar. 

Ovvjament, kellhom fuqhiex 

iserr[u rashom. Kellhom 

fortuna tistennihom… ta[t ilmejda 

tal-k/ina. Allura ma 

kellhomx g[alfejn i]ommu 

jdejhom mal-g[a]i] xwejja[ 

missierhom, li tant kien bata 

g[alihom. Ja[asra. 

Ovvjament, malli spi//a l- 

funeral, u [biebhom telqu 

minn dar missierhom, 

kellhom seba’ mitt sena 

sakemm jift[u dak l-imbierek 

senduq… [a jkollhom mnejn 

i[allsu l-kontijiet… u ferm 

iktar. Imma l-muftie[^ Fittex 

u ;ib lil min ifittex, fl-a[[ar 

irnexxielhom isibuh. U ;rew 

lejn is-senduq, refg[uh fuq ilmejda 

u fet[uh. U sabu dak li 

qatt ma stennew li se jsibu> 

tilja [;ie; imkisser. 

Malajr bidlu s-sentimenti. 

Bdew jitka]aw> 

“X’g[aruka]a! Din log[ba li 

tilg[ab ma’ uliedek^” (chi 

parla!). Il-fustani kellu ftit 

iktar sens u sin/erità u tkellem 

kif [assha> “X’nippretendu li 

missu g[amel, missierna^ 

Jekk irridu nkunu onesti, 

kieku ma kienx min[abba 

bis-sewwa hemm b]onn li 

jitg[allmu billi jkunu imposti 

fuqhom multi [orox u fil-li;i 

hemm b]onn li jkun hemm ilprovvediment 

li l-;udikant 

ikun jista’ jag[ti piena fejn min 

jinqabad i[amme; jintbag[at 

inaddaf mad-dipartiment talindafa 

pubblika [alli j[oss dak 

li jkunu qed i[ossu dawk il- 

[addiema li jkollhom inaddfu 

wara min i[amme; sempli- 

/ement g[ax huma nies 

irresponsabbli. 

Nie[u pja/ir ninnota li l- 

pulizija u l-wardensqed i]idu 

fl-ammont ta’ /itazzjonijiet lil 

min jinqabad i[amme;. 

Sfortunatament [afna minna l- 

Maltin jitg[allmu biss meta 

je[lu l-multi u mhux jippruvaw 

jirregolaw ru[hom biex jobdu 

l-li;i minn qabel. Nispera li xi 

darba dawn in-nies ikabbru 

fihom rispett lejn pajji]hom u 

n-nies ta’ madwarhom [alli 

jkollna pajji]na nadif g[all-;id 

tag[na u ta’ wliedna. 

Skiet perfett 

Xi [a;a li tiskantani hi kif il- 

Partit Laburista li suppost qed 

jg[ix ‘sta;un politiku ;did’ qatt 

ma jesprimi ru[u fuq dawn ilmaterji. 

G[adni qatt ma qrajt xi 

stqarrija min-na[a tal-Partit 

Laburista fejn jikkundanna lil 

dawk li j[amm;u f’pajji]na 

sempli/ement g[ax huma nies 

irresponsabbli. 

Din mhix xi [a;a parti;jana 

u jekk il-Partit Laburista 

verament irid ikun kredibbli 

g[andu ja[dem id f’id mal- 

Gvern u jikkundanna lil dawk 

das-senduq, lil missierna 

konna n[alluh imut wa[du.” 

L-a[[ar wie[ed minnhom 

qal> “Qed nist[i minni nnifsi.” 

U beda jibki. “B’im;ibitna, 

konna a[na li mbuttajna lil 

missierna jadotta strate;ija 

qarrieqa. U dan kollu g[ax ma 

tajniex ka] ta’ dak li 

g[allimna fi /kunitna.” 

Il-kbir, rg[ib kbir, ried 

ja//erta ru[u li ]gur mhemm 

xejn prezzju] ta[t il-[afna 

[;ie; imkisser. Forsi 

missierhom, wara kollox, ma 

kienx daqshekk kattiv 

daqskemm kien qed i[ossu dak 

il-[in. Allura bl-g[ajnuna ta’ 

[utu, qaleb is-senduq rasu ’l 

isfel u ]vujtah mill-[;ie; kollu. 

Ma sabx dak li baqa’ jittama sa 

l-a[[ar li se jsib. Imma sab 

te]or iktar prezzju]. Mal-qieg[ 

tas-senduq, minn ;ewwa kien 

hemm imwa[[la kitba b’ittri 

kbar> “WE::A{ LIL 

MISSIEREK U ’L OMMOK”. 

{abib, lill-;enituri 

tistmahom^ Kemm^ Kif^ 

Meta^ G[al liema ra;uni^ 

Jekk flok flus tawk, jew qed 

jag[tuk, valuri, tapprezzahom^ 

Nittama. 

kollha li qed i[amm;u 

pajji]na. 

G[andu jkun hemm front 

wie[ed biex flimkien ni;;ieldu 

lil min m’g[andux rispett lejn 

pajji]u u s-so/jetà. Jien 

nistenna li l-Partit Laburista 

jsemma’ le[nu wkoll u anke 

jag[mel kampanja edukattiva 

fuq il-mezzi tax-xandir tieg[u 

g[ax li n]ommu pajji]na nadif 

hi xi [a;a nazzjonali. 

Nistenna wkoll li l-Partit 

Laburista jag[ti s- 

su;;erimenti tieg[u [alli 

naraw kif nistg[u n]ommu 

pajji]na iktar nadif. Ma 

na[sibx li l-Partit Laburista 

jie[u pja/ir jara l-[mie; fittoroq 

tag[na li jkunu [allew 

warajhom nies irresponsabbli. 

Mela g[aliex il-Partit 

Laburista qatt ma kkundanna 

dawn l-atti barbari u qatt ma 

[are; stqarrija fejn juri l- 

approvazzjoni tieg[u g[all- 

[idma li l-Gvern qed jag[mel 

[alli nnaddfu pajji]na u 

nsebb[uh^ Jaqaw il-Gvern qed 

inaddaf g[an-nazzjonalisti 

biss^ Mhux kul[add se jgawdi 

jekk pajji]na jkun nadif^ 

Ikun iktar kredibbli l-Partit 

Laburista jekk jikkundanna lil 

min i[amme; u juri li jaqbel 

mal-politika tal-Gvern li 

g[andna nnaddfu fejn 

t[amme; u nkomplu n]ommu 

nadif. 

Jalla l-Partit Laburista jag[ti 

sehmu billi jesprimi ru[u favur 

din il-policyli nnaddfu pajji]na 

u j[e;;e; hu wkoll lill-poplu 

kollu biex nibdew in]ommu 

pajji]na nadif.

01_02_09_pg13 31-01-2009 18:36 Page 1 

OPINJONI 


13 

It-tibdil fil-klima 

B’sodisfazzjon kbir il-;img[a 

l-o[ra nnutajt kif il-Partit 

Nazzjonalista b[al dejjem 

kien innovattiv u mexxa biex 

iwaqqaf Focus Group dwar 

it-Tibdil fil-Klima. Pass 

progressiv u f’waqtu g[alla[[ar 

fejn qed naraw partit 

politiku jwaqqaf grupp ta’ 

nies minn setturi differenti 

biex jistudjaw is-sitwazzjoni 

ta’ din ir-realtà mill-iktar 

attwali u jippre]entaw l-ideat 

u s-su;;erimenti tag[hom 

biex il-PN ikun jista’ jressaq 

ir-rappre]entazzjonijiet tieg[u 

quddiem il-Gvern. 

Ilna nisimg[u b’dan l- 

imbierek tibdil fil-klima. Forsi 

hemm nies li huma xi ftit 

xetti/i dwar argumenti 

mressqin u ma jifhmux kif 

tibdil fil-klima, u g[aldaqstant 

il-;eografija tad-dinja, tista’ 

taffettwa li/-/kejkna Malta 

tag[na. 

Il-verità hi li ilna [afna u 

[afna nitkellmu dwar il-b]onn 

li nie[du [sieb il-pjaneta 

tag[na a[jar, nu]aw l-ener;ija 

b’mod responsabbli biex 

ikollna ambjent a[jar< 

g[amilna [afna u [afna kemm 

fuq livell nazzjonali u anke 

personali imma dan xorta 

g[adu mhux bi]]ejjed. 

It-tibdil fil-prezzijiet ta]- 

]ejt fid-dinja u d-dipendenza 

tag[na fuq dan i]-]ejt g[all- 

[ajja normali ta’ kuljum 

g[andhom iservu ta’ riflessjoni 

qawwija. L-ekonomiji 

mondjali b[alissa xejn ma 

jinstabu fit-tajjeb i]da l- 

affarijiet jer;g[u jduru, iddomanda 

g[a]-]ejt ter;a’ 

ti]died u l-prezz jer;a’ jog[la. 

U l-gvernijiet jiffa//jaw dan l- 

u;ig[ ta’ ras! 

Li ssib mezzi o[rajn ta’ 

ener;ija hi mezz kif ittaffi din 

il-problema waqt li tkun qed 

tinvesti [afna u [afna filpjaneta 

tag[na ta’ g[ada. 

Mezzi alternattivi ta’ ener;ija 

ma ji;ux mix-xejn u jirrikjedu 

investiment qawwi. 

L-effett tal-[sara fuq ilklima 

tag[na ;ej ukoll minn 

fatturi o[ra b[al tni;;i] minn 

traffiku u emissjonijiet. Dan 

it-tni;;i] globali kollu 

qieg[ed iwassal g[al [sara 

kbira fl-ambjent tag[na, [sara 

li qed ikollha impatt fuq l- 

ekolo;ija tal-pjaneta tag[na. 

In-natura ma tilg[abx 

mag[ha. Dak li ttiha troddlok 

lura u g[al [afna ]mien twil 

xbajna nag[tu l-ambjent 

tag[na mill-ag[ar bi tni;;i] 

personali u industrijali. L- 

effetti ta’ dan l-istupru beda 

jin[ass u a[na, b[ala g]ira 

]g[ira nibdew in[ossu dawn 

l-effetti mill-ewwel. 

Il-Focus Group hu parti 

minn strate;ija nazzjonali 

iktar wiesg[a li qed takkwista 

momentum. Fil-Ba;it g[assena 

2009 il-Gvern ta sinjal 

/ar u inekwivoku li kien 

spi//a ]-]mien g[ad-diskors u 

wasal il-[in g[all-azzjoni fejn 

jid[ol l-ambjent u l-klima. 

Wara kollox dan kien wie[ed 

mill-pilastri tal-programm 

elettorali g[all-elezzjoni tassena 

l-o[ra. 

G[aldaqstant tnedew numru 

ta’ proposti u riformi kemm 

kif nikkunsmaw l-ener;ija u 

iktar u iktar, kif nipprodu/uha. 

Minn ]mien g[all-ie[or qed 

jit[abbru pro;etti ;odda li 

g[andhom iwasslu g[al iktar 

ri/ikla;; u konservazzjoni 

waqt li jsir u]u intelli;enti 

mir-ri]orsi tal-ener;ija. 

Twaqqaf ukoll think tank 

mag[mul minn diversi 

esperti li g[adu kemm 

ippre]enta serje ta’ proposti 

effettivi dwar dan kollu lill- 

Gvern. Il-kumitat g[amel 

serje ta’ 

rakkomandazzjonijiet li 

fuqhom b[alissa qed issir 

konsultazzjoni pubblika. 

Fost l-iktar proposti ewlenin 

hemm li l-Gvern innifsu jimxi 

bl-e]empju u jag[mel l-operat 

tieg[u iktar energy efficient 

kemm jista’ jkun malajr. 

G[andu jsir studju u riforma 

fl-u]u tal-karozzi u t-trasport 

pubbliku, wa[da mill-pjagi 

tat-tni;;i] fl-arja g[al 

pajji]na. Min jixtieq jara 

dawn il-proposti fid-dettal 

jista’ j]ur is-sit elettorniku 

www.climatechange.gov.mt 

Fuq livell personali u 

individwali nistg[u nag[mlu 

l-parti tag[na wkoll. Dan 

nistg[u nag[mluh billi 

nag[mlu u]u bil-g[aqal talkonsum 

tal-ener;ija u 

ri/ikla;;. U]u intelli;enti ta’ 

metodi ta’ trasport u konsum 

ta’ prodotti li jag[mlu l-inqas 

[sara lill-ambjent. Kull qatra 

tg[odd f’din il-;lieda biex 

nikkonservaw u ngawdu l-wirt 

naturali ta’ pajji]na u taddinja 

ta’ madwarna. 

Ma ninsewx li dak li 

g[andna rridu wara kollox 

in[alluh lil uliedna u lil ta’ 

warajhom. Dan kollu 

nag[mluh b’sens ta’ dmir u 

obbligu lejn il-pjaneta u lejn 

;enerazzjonijiet futuri. 

minn Caroline Galea 

info@carolinegalea.com 

Fejn jid[ol 

l-ambjent u 

l-bidla fil-klima 

spi//a ]-]mien 

g[ad-diskors u 

je[tie; azzjoni 

Nie[du [sieb li t-tfal ma jwe;;g[ux tort tag[na l-kbar 

minn Edwin Vassallo 

edwinvassallo@gov.mt 

L-im[abba lejn 

it-tfal je[tie; 

li tkun priorità 

fuq l-egoi]mu 

tag[na l-adulti 

It-tfal huma l-aktar 

vulnerabbli fil-[ajja. Huma l- 

vittmi u huma r-rebbie[a ta’ 

sitwazzjonijiet li no[olqu a[na 

l-kbar. Min[abba fina huma 

jbatu u min[abba fina l-kbar 

huma jifir[u. 

Apparti [lief meta jkunu ma 

jifil[ux, it-tfal ikunu dejjem 

fer[ana, jitbissmu u j]ejnu d- 

dinja tag[na l-kbar. It-tfal 

kapa/i juru meta jwe;;g[u 

kemm bil-biki kif ukoll 

b’silenzju. Jien nemmen li l- 

ag[ar u;ig[ jin[ass mit-tfal 

meta dawn isofru fis-silenzju. 

Kemm nie[du de/i]jonijiet 

a[na l-kbar li qabel ma 

no[duhom noqog[du 

nirriflettu x’se jsofru t-tfal^ 

It-tfal g[andhom ikunu 

priorità fil-[ajja… jew issa hu 

l-pja/ir sesswali li sar prijorità 

qabel it-tfal^ 

G[adu jimpurtana x’se ji;ri 

mit-tfal meta nkissru familja^ 

Tg[id sirna nemmnu li t- 

televi]joni sar irabbi t-tfal u 

a[na l-kbar nistg[u nisparixxu 

u nkomplu ng[ixu [ajjitna bil- 

[olm kollu tag[na^ 

Kemm g[adna tfal li huma 

ltiema bil-;enituri tag[hom 

[ajjin^ G[aliex meta nkunu 

fis-sew a[na l-kbar niftiehmu 

li n;ibu t-tfal fid-dinja u meta 

nkunu [a]in ma na[sbu xejn 

dwar it-tfal li nkunu ;ibna 

meta konna sew^ 

Min jaf kemm g[andna tfal 

li jaraw lill-;enituri tag[hom 

jitlewmu quddiemhom u dan 

[add ma jimpurtah dwar 

x’effett se j[alli fuq it-tfal! 

U nista’ nibqa’ nistaqsi mitt 

mistoqsija o[ra b[al dawn 

dwar l-effett ta’ dak li 

nag[mlu a[na l-kbar fuq ittfal. 

Xi drabi nemmen li qed 

insiru so/jetà fejn m’g[adux 

jimpurtana aktar mit-tfal. 

Kemm jimpurtana mill-flus u 

ma jimpurtana xejn aktar mittfal 

u jekk dan hu minnu allura 

miskina hi s-so/jetà li qed 

ng[ixu fiha. It-tfal jikbru blim[abba 

li nistg[u nuruhom 

a[na l-kbar. It-tfal ma jikbrux 

bil-kapri//i tag[na l-kbar. 

Min jaf kemm-il darba a[na 

ppruvajna npattu ta’ nuqqasijiet 

tag[na ma’ tfal b’xiri ta’ 

rigali li ma jag[mlux sens. 

Min jaf kemm-il darba 

ppruvajna nixtru l- 

approvazzjoni tat-tfal billi 

nixtru kull ma nsibu li na[sbu 

li jista’ jikkuntenta lit-tfal. 

Nemmen li alla[ares it-tfal 

jitkellmu u jg[idu xi j[ossu 

meta huma jibdew jintbag[tu 

ming[and il-missier g[al 

g[and l-omm skont fejn 

imisshom, kemm jekk tkun 

saret separazzjoni kemm jekk 

il-;enituri jkunu t-tnejn 

ja[dmu u l-koppja qatt ma ssib 

[in li tkun flimkien mat-tfal. 

G[andhom it-tfal id-dritt 

g[al [ajja fil-familja jew le^ 

Hu minnu li t-tfal imorru a[jar 

jekk f’pajji]na nda[[lu d- 

divorzju jew inkomplu birritmu 

ta’ separazzjonijiet li 

qed ji]died^ Jew issa se 

nibdew ng[idu lit-tfal 

x’jirrispondu f’dawn il-ka]i 

fejn il-;enituri jitlewmu^ 

Kemm nilag[bu b’uliedna 

biex a[na l-kbar nag[mlu li 

rridu^ Kemm nag[mlu teatrini 

biex nixtru l-kuntentizza 

tag[na l-kbar^ X’[asra tara 

tarbija titwieled ma tafx min 

hi missierha! X’[asra tara tifel 

li jg[ix f’so/jetà fejn l-iskola 

l-kelma missier jew il-kelma 

omm tintu]a bil-bi]a millg[alliema! 

X’[asra tara tfal li mhumiex 

igawdu l-pre]enza tal-;enituri 

tag[hom flimkien! 

X’[asra tara pajji] u poplu 

b[al tag[na jitlef il-valur talfamilja 

u mbag[ad ikollok 

min jemmen li tant issa l- 

familja tkissret li a[jar 

inkomplu nkissru dak li fadal 

u nda[[lu d-divorzju 

f’pajji]na. 

Jekk qed ninsew li t-tfal 

tag[na meta nidde/iedu 

prioritajiet o[rajn f’[ajjitna 

allura s-so/jetà tag[na nista’ 

ng[id li ntreb[et mill-egoi]mu 

u l-materjali]mu li qed ikissru 

s-sens ta’ komunità. 

Il-valur tal-komunità 

jkompli jitkisser meta 

nkomplu neqirdu s-sabi[ talvalur 

tal-familja. Is-so/jetà 

tag[na hi mibnija fuq il-valur 

tal-familja li rridu nie[du 

[sieb li niddefendu. 

L-ulied huma tant prezzju]i, 

it-tfal huma tant mixtieqa millim[abba 

tal-;enituri i]da xorta 

g[andna min jipprova jifred 

lit-tfal mill-;enituri. 

Ejjew nie[du [sieb lil 

uliedna. Ejjew nieqfu 

nwe;;g[u lil uliedna 

min[abba l-kapri//i tag[na l- 

kbar. 

Il-politika f’pajji]na hi 

f’sitwazzjoni li jew tkisser ilfamilja 

darba g[al dejjem jew 

tipprova tibni so/jetà fuq ilvalur 

tal-familja. Il-mument 

tal-prova jasal u l-poplu tallum 

u ta’ g[ada jkun irid min 

jidde/iedi g[alih fuq il-valur 

tas-sewwa u mhux il-kapri//i 

li kapa/i jbig[ u jixtri l- 

im[abba [alli jwassal biex l- 

infedeltà ssir valur falz. 

Is-so/jetà tag[na hi so/jetà 

li finanzjarjament qed tg[ix 

f’ekonomija sostenibbli u 

kredibbli i]da din qed tirriskja 

li tinbidel f’so/jetà fejn ilfamilja 

ma g[adhiex wa[da 

moralment sostenibbli u 

realment kredibbli. 

Noqog[du attenti g[aliex 

na[sdu minn dak li ni]irg[u. 

Jekk se nidde/iedu li ng[ixu 

[ajjitna b[ala adulti ming[ajr 

ma nag[tu kas ta’ x’se jkun l- 

effett tad-de/i]jonijiet tag[na 

fuq it-tfal, inkunu nistg[u 

ng[idu li s-so/jetà Maltija qed 

twassal lilha nnifisha biex 

teqred minn ;o fiha l-valuri li 

jag[mluha so/jetà u komunità. 

Nawgura ;ejjieni fejn isso/jetà 

tag[na tibni ;ejjieni 

sabi[ fuq l-g[aqda tal-familja, 

l-im[abba vera lejn it-tfal u 

hekk is-so/jetà tag[na tibqa’ 

b’sa[[itha b’sens qawwi ta’ 

komunità.

01_02_09_pg14_15 31-01-2009 18:36 Page 1 

14 


OPINJONI 

Sens komun u mhux sixth sense 

Tabella 1.1 

Tabella 2.1 

minn Cleavon Vella 

.................................................... 

cleavon.vella@gov.mt 

Skont il-Previ]jonijiet Interim 

g[all-2009-2010, pubblikati 

mill-Kummissjoni Ewropea 

fid-19 ta’ Jannar li g[adda, l- 

ekonomija Ewropea kompliet 

tmajna imma qed tippro;etta li 

ter;a’ tibda tikber qabel tmiem 

l-2009. 

Fil-fatt il-Kummissjoni 

Ewropea qed tbassar li matul 

din is-sena l-Prodott Gross 

Domestiku (PGD) jaqa’ b’1.8 

fil-mija qabel ma jirkupra 

b’rata moderata g[al 0.5 filmija 

fl-2010. 

Fi kliem il-Kummissjoni 

dan hu ri]ultat tal-impatt talkri]i 

finanzjarja li qed tin[ass 

fuq l-ekonomija. Qalet li x- 

xejriet negattivi li rri]ultaw 

minn dan dehru fit-tnaqqis 

qawwi tal-kummer/ dinji u l- 

produzzjoni mill-manifattura. 

Il-Kummissjoni i]da qed 

tippro;etta li, grazzi g[allpjani 

ta’ rkupru ekonomiku 

mnedija minnha s-sena l-o[ra, 

dawn ix-xejriet negattivi jkunu 

mi;;ielda mill-imsie[ba 

Ewropej bit-tama li r-rota 

ter;a’ ddur f’wa[da po]ittiva. 

Fil-la[am il-[aj 

Il-Kummissjoni g[amlitha 

/ara li l-ekonomija Ewropea, 

b[al fi bnadi o[ra tad-dinja, 

intlaqtet fil-la[am il-[aj. Waqt 

li tqabbel it-tbassir tag[ha 

g[all-istati membri l- 

Kummissjoni tenniet li fittielet 

kwart tal-2008 il-PGD 

naqas b’0.2 fil-mija fi]-}ona 

Ewro u fl-UE. Dan jimplika 

re/essjoni hekk kif il-PGD 

inxtorob g[at-tieni kwart 

konsekuttiv. 

Fil-fatt l-anali]i tal- 

Kummissjoni turi tnaqqis fil- 

PGD tal-istati membri kollha 

fl-UE, inklu] dak ta’ pajji]na. 

Malta l-aqwa 

u l-a[jar 

Minkejja dan kollu l- 

Kummissjoni Ewropea qed 

tbassar li Malta, meta mqabbla 

mal-istati membri tal-UE li 

ssie[bu qabilha, se jkollha l- 

og[la tkabbir fil-PGD fl-2009. 

Dan ifisser li l-PGD ta’ Malta 

fl-2009 se jkun aqwa minn talaktar 

pajji]i avvanzati Ewropej 

Tabella 1.2 

fosthom il-:ermanja, Franza u 

r-Renju Unit. 

Skont il-Kummissjoni t- 

tkabbir fil-PGD Malti fl-2009 

se jkun ta’ 0.7 fil-mija u 

jkompli jikber bl-istess rata 

g[al madwar 1.3 fil-mija fl- 

2010. Fl-istess ]mien din issena 

l-PGD ta’ pajji]i aktar 

avvanzati minnha mistenni 

jkun ferm anqas minn ta’ 

pajji]na> -5 fil-mija fl-Irlanda, 

-2.8 fil-mija fir-Renju Unit, 

-2.3 fil-mija fil-:ermanja, -2 

fil-mija fl-Italja, fi Spanja u fl- 

Olanda u -1.8 fil-mija fi 

Franza. (ara tabella 1.1) 

Mill-anali]i tal- 

Kummissjoni jirri]ulta wkoll 

li pajji]na se jesperjenza t- 

tieni l-anqas tnaqqis fittkabbir 

tal-PGD meta 

mqabbel mad-disa’ stati 

membri l-o[rajn li ssie[bu 

mag[na fl-UE fl-2004. 

Dan ifisser li l-pajji]i 

‘;odda’ l-o[rajn li ssie[bu 

mag[na fl-UE se jesperjenzaw 

tnaqqis fil-PGD tag[hom ferm 

akbar minn dak li l- 

Kummissjoni qed tippro;etta li 

Malta se tesperjenza fl-2010. 

Waqt li t-tnaqqis g[al 

pajji]na hu pro;ettat li jkun 

ta’ madwar 3.3 punti 

per/entwali, mill-2007 g[all- 

2009, it-tnaqqis fuq l-istess 

perjodu g[al-Latvja hu 

pro;ettat li jkun ta’ 17.2 punti 

per/entwali< tnaqqis ta’ 12.9 

punti per/entwali fil-PGD tal- 

Litwanja, u tnaqqis ta’ 11-il 

punt per/entwal fil-PGD tal- 

Estonja. (ara tabella 1.2) 

Ir-rapport tal-Kummissjoni 

janalizza l-qg[ad u jg[id li 

f’[afna mill-istati membri l- 

qag[da fis-suq tax-xog[ol 

bdiet sejra lura fl-2008. Irrapport 

ibassar tnaqqis ta’ 

madwar 3.5 miljun impjieg fl- 

UE u li r-rata tal-qg[ad 

mistennija ti]died g[al 8.75 

fil-mija fl-UE u 9.25 fil-mija 

fi]-}ona Ewro fl-2009. 

Spanja tispikka fost l-istati 

membri g[ax qed ikollha 

tiffa//ja l-og[la livelli ta’ 

qg[ad li qatt esperjenzat. Dan 

peress li l-istat Spanjol baqa’ 

qatt ma iddiversifika bi]]ejjed 

l-industrija tieg[u u jesplora l- 

possibbiltajiet ta’ setturi 

o[rajn. :ara allura li, waqt li 

pajji]na u l-Lussemburgu – 

fost pajji]i o[rajn – raw kif 

jattiraw u jkattru l-investiment 

fis-settur tas-servizzi 

finanzjarji u b’hekk jo[olqu 

impjiegi ;odda f’qasam ;did, 

Spanja serr[et rasha wisq fuq 

is-setturi tal-manifattura u l- 

kostruzzjoni li llum [adu 

daqqa kbira ’l isfel. 

Konsegwenza ta’ dan kollu, 

Spanja llum qed tesperjenza 

qg[ad ta’ madwar 11.3 filmija 

(2008). Il-Kummissjoni 

sa[ansitra qed tbassar li l- 

qg[ad fi Spanja jisplodi g[al 

16.1 fil-mija din is-sena u 

jkompli ji]died g[al 18.7 filmija 

fl-2010. 

Ir-rata ta’ qg[ad imbassra 

mill-Kummissjoni g[al Malta 

din is-sena hi ta’ 1.35 punti 

per/entwali anqas mill-medja 

mbassra g[as-27 stat membru 

u 1.85 punti per/entwali anqas 

minn dik ta]-}ona Ewro< 

Tabella 2.2 

anqas ukoll mir-rata ta’ qg[ad 

tal-pajji]i l-aktar avvanzati 

Ewropej. 

Fil-fatt il-Kummissjoni qed 

tbassar rata ta’ qg[ad ta’ 7.4 

fil-mija g[al Malta fl-2009 

waqt li fi stati membri o[rajn 

qed tbassar rata akbar fosthom 

9.8 fil-mija fi Franza, 9.7 filmija 

fl-Irlanda, 9 fil-mija fil- 

Gre/ja, 8.2 fil-mija fir-Renju 

Unit u fl-Italja u 8 fil-mija fil- 

Bel;ju. (ara tabella 2.1) 

L-istess paragun mad-disa’ 

stati membri l-o[rajn li 

ssie[bu mag[na fl-UE fl- 

2004. Fil-fatt il-Kummissjoni 

qed tbassar li fl-2009 il-qg[ad 

fis-Slovakkja ji]died g[al 

10.6 fil-mija waqt li l-qg[ad 

fil-Latvja ji]died g[al 10.4 filmija. 

Anke fl-Ungerija, fil- 

Litwanja u fl-Estonja l- 

Kummissjoni qed tbassar 

qg[ad ta’ 8.8 fil-mija. (ara 

tabella 2.2) 

Aktar investiment 

Minkejja l-g[aw; kollu 

pajji]na baqa’ jispira fidu/ja. 

Xhieda ta’ dan hu l- 

investiment ta’ 30 miljun 

ewro aktar fil-pro;ett ta’ 

SmartCityli TECOM 

Investments qed ti]viluppa 

fir-Rika]li. 

Dan mhu xejn [ief espressjoni 

ta’ fidu/ja addizzjonali f’pajji]na 

u jkompli juri li SmartCity 

g[andha prospetti mill-aqwa, 

mhux biss b[ala l-akbar 

investiment li qatt sar f’Malta 

i]da fuq kollox il-potenzjal li dan 

l-investiment se jo[loq mas- 

6,000 post tax-xog[ol ;did 

f’diversi oqsma. 

Kieku riedu TECOM setg[u 

jinvestu flushom x’imkien 

ie[or jew i[addmuhom fi 

pro;ett ;did f’xi parti o[ra 

tad-dinja. Minflok, i]da, 

g[a]lu li jsa[[u l-investiment 

tag[hom f’Malta g[ax g[arfu 

l-potenzjal ta’ pajji]na. 

B[alissa, imbag[ad, 

g[addejjin l-a[[ar irtokki filfa/ilità 

;dida li Lufthansa 

Technik mistennija tifta[ tliet 

xhur o[ra f’{al Farru;, 

b’investiment ta’ 55 miljun 

ewro. Il-kumpanija qed 

tippjana li sa tmiem din issena 

se tkun ]iedet l-impjiegi 

tag[ha f’Malta b’madwar 

mitejn impjieg ;did. 

L-istess b[al TECOM, ilkumpanija 

Lufthansa setg[et 

tinvesti flusha x’imkien ie[or 

i]da g[a]let li tkompli tkabbar 

l-investiment tag[ha f’Malta 

g[ax hi wkoll g[arfet ilpotenzjal 

ta’ pajji]na. 

T[abbar ukoll li aktar tard 

din is-sena Malta se tkun qed 

tattira aktar investiment 

barrani. Fost l-o[rajn fabbrika 

;dida li tipprodu/i credit cards 

fix-Xewkija. 

Dan minbarra l-investiment ta’ 

6 miljun ewro mid-De La Rue 

f’fabbrika ;dida li tipprodu/i 

passaporti elettroni/i f’Bulebell 

f’Novembru li g[adda, liema 

investiment kien deskritt minn 

bosta b[ala wie[ed sinjifikanti li 

jibg[at messa;; importanti dwar 

is-sa[[a ekonomika li g[andu 

pajji]na f’dan i]-]mien ta’ 

taqlib. 

g[al pa;na 15

01_02_09_pg14_15 31-01-2009 18:36 Page 2 

OPINJONI 


15 

Frott l-g[aqal 

minn pa;na 14 

Dawn huma biss ftit milllista 

twila ta’ investiment 

barrani f’pajji]na. Fl-a[[ar 

sentejn il-Malta Enterprise 

approvat 41 pro;ett ;did ta’ 

investiment barrani dirett waqt 

li approvat ukoll l-espansjoni 

ta’ 29 fabbrika o[ra e]istenti. 

Dan kollu juri bl-aktar mod 

/ar li, minkejja d-diffikultajiet 

kollha, Malta g[andha l- 

potenzjal u hi kapa/i tassew li 

sal-2015 issir fus re;jonali u 

/entru ta’ e//ellenza f’diversi 

oqsma. G[alhekk il-[tie;a tarriformi, 

biex l-ekonomija 

Maltija tkompli tattira aktar 

investiment barrani u allura 

aktar impjiegi ;odda biex 

jag[mlu tajjeb g[at-tibdil li qed 

i;;ib mag[ha l-qag[da pre]enti. 

Id-de/i]jonijiet li [a l-Gvern 

matul l-a[[ar snin, minkejja r- 

re]istenza kbira li sab minn tal- 

Labour, qed jag[tuh ra;un illum 

li d-dinja qed tiffa//ja mumenti 

diffi/li f’sitwazzjoni mwieg[ra 

mal-erbat irjie[ tag[ha. 

Waqt li pajji]i akbar u aktar 

b’sa[[ithom minna, u 

b’ri]orsi naturali ferm lil hinn 

mill-;ebla tal-franka, qed 

jisfaw i/edu quddiem din ilkri]i 

dinjija, pajji]na – 

minkejja /-/okon tieg[u – 

baqa’ sod mal-art ji;;ieled 

kontra l-kurrent. 

Kapa/i tirre]isti 

Ma jfissirx li m’a[niex 

affettwati. Anzi l-previ]- 

jonijiet tal-Kummissjoni juru 

mod ie[or i]da l-istess 

statistika turi kif Malta, 

minkejja kollox, kienet kapa/i 

tirre]isti quddiem l-inkwiet. 

}gur li dan kollu mhux 

ba]at fuq xi sixth sense jew 

intwizzjoni i]da fuq sens 

komun mibni fuq vi]joni 

g[aqlija fit-tul. 

■ Kieku l-PN fil-Gvern ra 

biss sal-ponta ta’ mnie[ru 

kieku llum qed niffa//jaw 

qg[ad enormi b[al Spanja. 


biss sal-ponta ta’ mnie[ru u 

bqajna barra mill-UE, kieku 

pajji]na ikkollassa b[all- 

I]landa. 


biss sal-ponta ta’ mnie[ru u 

bqajna barra mi]-}ona Ewro, 

kieku llum spi//ajna 

g[arkuptejna b[all-I]vezja. 

Imma dan ma ;arax g[ax il- 

PN g[araf is-sinjali, kien 

kapa/i jinterprethom u g[araf 

jilqa’ g[alihom minn kmieni. 

L-istess qed jag[mel illum 

permezz tad-diversi inizjattivi 

u mi]uri fil-Ba;it 2009, mi]uri 

inti]i li jsa[[u l-investiment 

f’dawk l-oqsma li fihom 

nistg[u ne//ellaw u j]idu l- 

valur mi]jud ta’ pajji]na. 

Dak li qed na[sdu llum 

mhux ir-ri]ultat ta’ xi sixth 

sense i]da hu frott l-g[aqal ta’ 

Gvern b’vi]joni ta’ e//ellenza 

fit-tul. 

(L-informazzjoni f’din ilkitba 

huma miksuba mill- 

Previ]jonijiet Interim g[all- 

2009-2010, pubblikati mill- 

Kummissjoni Ewropea) 

Ippermettuli ng[id g[adni nisrani 

1.F’din is-so/jetà moderna 

tag[na g[addejjin minn kurrenti 

strambi, minn modi antiki ta’ kif 

in[arsu lejn il-problemi u 

naffrontaw l-argumenti. 

Ming[ajr ma hu daqshekk 

evidenti i]da g[al min iqis kemm 

qeg[din, hawn nuqqas kbir talkultura 

t-tajba. Anzi, hawn ji;ri 

mas-saqajn min ma g[andu ebda 

forma ta’ preparazzjoni, qari fuq in-na[a l-o[ra min kiber u 

qara dik ]baljata. Meta niltaqa’ 

ma’ dawk li jag[tu opinjoni, ma’ 

dawk li jirrappurtaw il-fatti, 

insibni [afna drabi nistaqsi lili 

nnifsi b’liema g[a;na huma 

mag[mula. 

2. Ng[id li jew l-akkademja 

jew il-psewdo-akkademja qed 

twassalna f’po]izzjonijiet li 

jidhru moderni, mentri fil-fatt 

imorru lura fis-sekli. Ninnota 

iktar, b’mod mill-iktar /ar u 

evidenti li hawn kurrent ta’ 

persuni umani li jikkunsidraw ilvaluri 

nsara ming[ajr lanqas biss 

kellhom ix-xorti li jsiru jafuhom. 

Jippruvaw iwaqqg[u dawn il- 

[sibijiet g[a/-/ajt, 

jirridikolawhom u fl-istess [in 

jiddisprezzawhom. Mhux biss l- 

ideat infushom g[alihom huma 

kundannabbli i]da min 

i[addimhom mag[hom ukoll. Ilfatt 

biss li int nisrani iktar milli li 

tipprofessa u tiddikjara li 

g[andek dawk l-ideat, g[alihom 

hu demertu u su;;ett g[allkundanna. 

3.Ma rridx in[ares u 

ni//italkom kemm [afna kittieba 

f’pajji]na jmaqdru lil min hu 

nisrani. Ipin;uh ikrah tant li 

ming[ajr ma trid tibda temmen li 

qed i;orr il-pesta bubonika. Ma 

jista’ jag[mel xejn tajjeb 

g[alihom u anke jekk jaraw li 

hemm sustanza f’dak li qed 

jg[id, g[andu quddiemu prova 

Il-Belt ta’ kul[add 

Fid-diskors famu] li g[amel il- 

President Amerikan Kennedy 

f’Berlin fl-1963, hu kien qal Ich 

bin ein Berliner ji;ifieri Jien 

/ittadin ta’ Berlin. Matul iddiskors 

tieg[u Kennedy kien qal 

li kull bniedem liberu ta’ dak i]- 

]mien kellu j[ossu b[alu> 

cittadin ta’ Berlin. F’kuntest 

differenti, b[ala Maltin g[andna 

lkoll in[ossuna /ittadini tal-Belt 

Valletta u b’dan ma rrid 

inwe;;a’ s-sentimenti ta’ [add 

li j[ossu marbut mar-ra[al jew 

belt tieg[u jew tag[ha. 

Il-Belt Valletta mhix biss ilbelt 

kapitali ta’ pajji]na i]da 

fiha ssib il-qalb u r-ru[ talpatrimonju 

storiku u kulturali 

ta’ pajji]na, wirt dinji li jixhed l- 

istorja ta’ ;ens grazzi g[allkon/entrazzjoni 

qawwija ta’ 

monumenti stori/i fi spazju 

relattivament ]g[ir. Il-Belt 

Valleta qed taspira wkoll li ssir 

il-Belt Kapitali Ewropea tal- 

Kultura fl-2018 u l-[idma li trid 

issir g[al dan l-appuntament hi 

kbira [afna. 

Il-Belt kienet fi/-/entru tal- 

djabolika li jrid iressaq biex b’xi 

mod jitwemmen. Biex ji;i 

a//ettat li minn nisrani jistg[u 

jo[or;u xi forma ta’ ideat ;odda 

li minnhom is-so/jetà titkattar u 

tikber. Tiskanta i]da, g[adna 

na//ettaw li l-kultura vi;enti 

llum mhux biss mhix nisranija 

i]da hi anti-nisranija fost dawk li 

kull ;img[a rridu naqraw 

kitbiethom. 

4.Tiskanta iktar meta tara li 

din il-kundanna ba]ata fuq l- 

isem, fuq it-tabella li wie[ed hu 

nisrani, kif tisparixxi ma’ dawk li 

m’humhiex hekk. Qisu l-[sieb 

hu li ideat ;ejjin minn dawk li 

huma kollox minbarra nsara 

jimmeritaw attenzjoni u anali]i 

fonda, mentri l-o[rajn le. Dan hu 

/ar u manifest tant li qed 

jikkundizzjona sew lil min hu 

nisrani fil-kamp pubbliku. Illibertà 

tal-a;ir ta’ min jiddikjara 

ru[u konvint minn dawn l-ideali 

qed tkun awtomatikament 

imnaqqsa. G[ax jekk irid jibqa’ 

‘rilevanti’ u ‘a//ettat’ irid 

jitkellem f’termini purament 

materjalisti u sekulari. 

5.Verament hawn din ilkundanna 

fis-so/jetà, dan ilpre;udizzju 

iebes u li jmur kontra 

l-u]u tar-ra;uni. In-nisrani f’dan 

is-seklu, f’din is-so/jetà g[andu 

ostakli ‘;odda’ li qabel ma 

kellux. Jitlaq ma’ dawn in-nies 

minn punt ta’ tluq li o[rajn, li 

m’humiex insara, ma 

g[andhomx. Ming[ajr ma 

wie[ed irid, ftit riflessjoni fuq 

dan jer;a’ jie[du lura biex fuq 

na[a japprezza dak li hu, u fuq 

in-na[a l-o[ra ming[ajr ma jrid 

jer;a’ jmur lura fis-sekli f’meta 

d-dinja kienet g[adha pagana. 

F’dawk is-snin meta l-fatt biss li 

kont tkun nisrani kien ifisser 

kundanna g[all-mewt fl-arena 

tal-iljuni. 

minn 

Roberta Metsola Tedesco Triccas 

roberta@roberta2009.eu 

a[barijiet din il-;img[a g[al 

numru ta’ ra;unijiet. L-ewwel 

g[ax il-Gvern la[aq ftehim li 

bih se jkun qed jg[addi numru 

ta’ artijiet u spazji lill- 

Fondazzjoni Wirt Artna fi]- 

]ona tal-Barakka ta’ Fuq biex 

dawn ikunu ri;enerati b’mod li 

jsiru attrazzjonjijiet li jistg[u 

jitgawdew mill-Maltin u mit- 

6. Ming[ajr ma trid ter;a’ ssib 

fuq xufftejk kliem il-Karta;ini] 

Quinto Tertulljano li hu u 

jindirizza lill-Ma;istratura ta’ 

Ruma Imperjali jappellalhom 

biex jibdlu din it-triq ]baljata. 

Quddiem il-fatt indiskuss li l- 

kundanna g[all-piena kapitali 

kienet ti;i biss min[abba l-fatt li 

n-nisrani jiddikjara ru[u tali, hu 

jargumentalhom biex jibdlu din 

il-linja. Il-kliem mill-isba[, filqosor 

jg[idu s-segwenti> “Meta 

persuni o[rajn ji;u akku]ati 

jiddefendu ru[hom jew iqabbdu 

min jiddefendihom biex juru li 

huma inno/enti. Dan g[ax intom 

stess Ma;istrati Rumani 

ta//ettaw li ma huwiex legalment 

permess li tikkundanna lil xi 

[add ming[ajr ma jinstema’ u 

jing[ata d-dritt li jiddefendi ru[u. 

Imma lill-insara 

tikkundannawhom fuq il-fatt biss 

li huma nsara.” 

7.Mhux biss dan, imma iktar 

interessanti li dan Tertulljano 

jg[idilhom> “Meta jkollkom 

quddiemkom delitt u persuna 

tammetti li wettqitu, intom xorta 

ma taqbdux u ta//ettaw dan 

imma biex tikkundannawh 

ter;g[u tqisu sew i/-/irkostanzi, 

it-tip ta’ delitt, in-numru, il-post, 

il-metodu, il-[in tal-jum, ixxhieda 

u l-kompli/i.” F’kelma 

o[ra l-Imperu sekulari Ruman, li 

g[al min jaqra jsib [afna punti ta’ 

xeb[ mal-lum, ma kienx ja//etta 

li jikkundanna qabel jisma’ d- 

difi]a u anke fejn din tammetti, 

kien iqis sew jekk dik l- 

ammissjoni hix vera jew le. 

Hekk huma l-affarijiet illum. 

Dawk li jiddikjaraw ru[hom 

insara jkunu kundannati fuq dik 

id-dikjarazzjoni ming[ajr ma ssir 

anali]i tal-valur tal-[sibijiet 

tag[hom. Jikkundannawhom 

fuq il-fatt biss li huma nsara. 

turisti. It-tieni, il-Gvern [abbar 

li fix-xhur li ;ejjin se jkun qed 

iniedi pjan ta’ [idma g[all-Forti 

Sant’ Iermu. It-tielet, il-perit ta’ 

fama internazzjonali, Renzo 

Piano, din il-;img[a kien Malta 

biex i]ur is-sit ta’ Bieb il-Belt u 

tat-Teatru Rjal. 

Din is-sensiela ta’ ]viluppi 

tixhed l-impenn tal-Gvern favur 

il-belt kapitali tag[na. Wie[ed 

ma jistax jinsa li wara snin ta’ 

telqa saru xog[lijiet kbar f’dawn 

l-a[[ar snin fosthom il-pro;ett 

tal-Waterfront, il-Kavallier ta’ 

San :akbu u ta’ Triq il- 

Merkanti. Flimkien ma’ dan 

da[let is-sistema tal-Park and 

Rideli taffiet it-traffiku fil-qalba 

tal-Belt. 

Din il-[idma flimkien ma’ dik 

li g[ad trid issir se jattiraw anke 

l-investiment tal-privat hekk kif 

ikomplu jinfet[u aktar negozji 

fosthom ristoranti u postijiet 

o[ra ta’ divertiment fil-Belt 

flimkien mal-bosta attivitajiet 

kulturali li qed ikunu 

organizzati kull ;img[a. 

Permezz ta’ dan kollu, qed 

minn 

Carmelo Mifsud Bonnici 

carmelomifsudbonnici@gov.mt 

8.Dan qed jidher mill-iktar 

g[ad-dawl tax-xemx fuq 

kwistjonijiet marbutin mal-familja 

u mal-ekonomija. Il-fatt li a[na 

n[arsu li nibnu strutturi so/jali u 

ekonomi/i li j[arsu l-bniedem, li 

jag[tuh il-;id u mhux ikissruh, 

kull darba jkun deklassat. L- 

esperjenza umana ta’ sekli s[a[ 

g[al min irid iqis u jifli sew 

jindikaw bil-provi li l- 

materjali]mu, l-anti-kultura 

nisranija wasslet biss g[al tra;edji 

umani. Dak li ng[id hawn hu biss 

farka minn dak li hemm x’jing[ad 

verament. Biss g[andna na;ixxu 

fuqu. Ni//aqilqu biex, l-ewwel, 

ner;g[u n;ibu g[all-konfront l- 

ideat tag[na u nuru r-rilevanza 

tag[hom [alli nikkonvin/u bilba]i 

ta’ dak li nsostnu

ma nippermettux li b’xi mod 

noqog[du lura, nist[u jew 

nib]g[u milli niddikjaraw ru[na 

dak li a[na. Dak nittama li 

nkompli nag[mel g[ax, 

ippermettuli, ma g[andi xejn xi 

jnaqqasli milli niddikjara ru[i 

nisrani. 

ting[ata [ajja;dida lil dan ilpost. 

Flimkien ma’ dan hemm 

il-fondi allokati mill-Unjoni 

Ewropea g[ar-ri;enerazzjoni 

urbana tal-Belt, b’mod 

partikolari ]-]ona tal-Port il- 

Kbir. Dan g[aliex l-UE torbot l- 

investiment fil-wirt storiku u 

kulturali mal-i]vilupp 

ekonomiku u so/jali. 

G[ajnejn kul[add issa se jkunu 

fuq il-pjani li se jippre]enta 

Renzo Piano g[ad-da[la tal-Belt. 

Bla dubju ta’ xejn il-Perit Piano, 

professjonist li g[amel isem 

madwar id-dinji g[all-kreattività 

tieg[u g[andu jintlaqa’ minna l- 

Maltin b’sens po]ittiv. Ilkoll 

g[andna n[ossuna kburin li se 

nospitaw ix-xog[ol tieg[u. Jien 

nittama li dan il-pro;ett ikun 

rikonoxximent xieraq g[all-istorja 

ta’ din il-g]ira g[ax il-Belt hi ta’ 

kul[add u l-istorja ta’ dan il-pajji] 

u n-nies tieg[u g[adha qed 

tinkiteb. 

Roberta hi kandidata g[allelezzjoni 

tal-Parlament 

Ewropew f’:unju li ;ej.

01_02_09_pg16 31-01-2009 18:37 Page 1 

16 


NEGOZJI ÛGÓAR 

Is-settur 

tan-negozji 

]g[ar u medji 

{assejt il-[tie;a li minn 

]mien g[al ]mien, nibda 

nikkoordina spazju f’din ilgazzetta, 

li jkun mezz ta’ 

komunikazzjoni ma’ dawk 

kollha li ja[dmu fis-settur 

tan-negozji ]g[ar u medji 

f’pajji]na. 

Se tibda tkun rubrika li 

fiha se nkun qed nipprova 

ni;bor l-aktar informazzjoni 

utli li g[andha x’taqsam ma’ 

dan is-settur mag[ruf a[jar 

b[ala s-settur tal-SME’s. 

F’dan l-ispazju ristrett, 

flimkien ma’ numru ta’ 

kontributuri o[ra, se nwassal 

informazzjoni dwar ftit millg[ajnuna 

li l-Malta 

Enterprise tkun qed toffri lil 

dan is-settur, kif ukoll 

policies u a[barijiet kurrenti 

dwar x’ikun qed ji;i ppjanat 

g[al kull min ja[dem fissettur 

tan-negozju. 

Se nkun qed nag[mel [ilti 

wkoll biex inwasslilkom 

informazzjoni dwar l-Unjoni 

Ewropea u kif din qed 

tipproponi u tiggwida lillpajji]i 

membri g[al 

regolamentazzjoni a[jar, 

favur settur tal-SME’s aktar 

dinamiku. 

Rokna o[ra interessanti 

g[andha tkun dik fejn 

jing[ataw twe;ibiet g[al 

mistoqsijiet komuni, jew kif 

spiss nirreferu g[alihom 

b[ala frequently asked 

questions li normalment 

ji;u mistoqsija minn dawk li 

ja[dmu fis-settur tannegozju. 

Ma jistax jonqos spazju 

dedikat g[al dawk l- 

inizjattivi li jkun qed jie[u l- 

Gvern favur dan is-settur u 

djarju ta’ attivitajiet kurrenti 

In-negozji tag[na 

. 

S.I.Z.M. 

TAG{RIF U KUMENTI DWAR IS-SETTUR TAN-NEGOZJI }G{AR U DAQS MEDJU 

Mistoqsijiet utli 

minn Anton Vella 

li jkunu qed ji;u organizzati. 

Se nkun qed ng[addi wkoll 

numri tat-telefon kif ukoll 

informazzjoni importanti 

dwar entitajiet u awtoritajiet 

regolatorji, li sidien finnegozju 

ta’ spiss ikollhom 

b]onn jag[mlu kuntatt 

mag[hom. B’hekk nispera li 

nkun qed niffa/ilita l-a//ess 

g[all-informazzjoni lill-istess 

sidien. 

Nappella biex intom ilqarrejja, 

tkunu parte/ipattivi 

g[al din il-pa;na. Nixtieq 

nisma’ ming[andkom. 

Il-kummenti tag[kom 

ikunu ferm apprezzati u jien 

lest nilqa’ kull su;;eriment 

biex intejjeb il-kontenut ta’ 

din il-pa;na. Ix-xewqa 

tieg[i hi li nkun kapa/i nibni 

din il-pa;na, mhux ma’ 

kontributuri kollegi tieg[i 

minn dipartimenti u 

entitajiet governattivi biss 

i]da nixtieq nag[milha 

flimkien mal-qarrejja ta’ din 

il-gazzetta biex b’hekk 

na[dmu id f’id lejn settur ta’ 

negozji ]g[ar u medji aktar 

organizzat. 

Is-Segretarjat g[all-Imprendituri }g[ar u Medji 

(SI}M) twaqqaf fl-1998 u g[aldaqstant hi l- 

aktar ferg[a ]ag[]ug[a tal-Partit Nazzjonalista. 

B[all-bqija tal-erba’ ferg[at l-o[ra hi g[andha 

statut, kif ukoll rappre]entanza fil-Kunsill 

:enerali, fil-Kumitat E]ekuttiv, kif ukoll fil- 

Kunsill Amministrattiv tal-Partit Nazzjonalista. 

L-E]ekuttiv tal-ferg[a hu mag[mul minn 

[mistax-il membru, li lkoll huma self-employed. 

L-g[an tas-Segretarjat g[all-Imprendituri 

}g[ar u Medji hu li permezz ta’ xibka ta’ 

komunikazzjoni mifruxa bejn numru kbir ta’ 

imprendituri li joperaw f’setturi varji, tin;abar l- 

informazzjoni ne/essarja biex tin[oloq politika 

imprenditorjali li tirrispondi g[all-b]onnijiet 

attwali tal-imprenditorija Maltija, tkun ta’ liema 

daqs tkun. 

Il-[idma tas-Segretarjat dejjem kien dik li tara 

li l-Partit Nazzjonalista jkun verament il-partit li 

jg[in lis-self employed jimir[u u jo[olqu x- 

xog[ol fl-a[jar kundizzjonijiet possibbli. 

Biex ikun qrib il-membri tieg[u, is-Segretarjat 

[oloq fora ta’ diskussjoni li tinkludi laqg[at ma’ 

g[aqdiet li jirrappre]entaw lis-setturi varji tannegozji, 

kif ukoll permezz ta’ laqg[at pubbli/i li 

s-Segretarjat jag[mel fid-Dar ?entrali jew fi 

MISTOQSIJA> G[andi [sieb li nifta[ negozju. X’permessi g[andi b]onn^ 

TWE:IBA> Biex tifta[ negozju g[andu numru tas-Sigurtà So/jali (NI Number). 

jkollok il-li/enzja tan-negozju skont issettur 

li se topera fih. G[andek ti]gura Dipartiment tal-VAT u tat-Taxxi Interni. 

Trid li ti]gura wkoll li tirre;istra madwkoll 

li tkun konformi ma’ li;ijiet o[rajn 

dwar ix-xog[ol, ji;ifieri li tkun re;istrat * * * 

b[ala self employed mal-Korporazzjoni ■ Jekk g[andek xi mistoqsija rigward issettur 

tan-negozju li tixtieqna ntuk it-twe;iba 

g[ax-Xog[ol u Ta[ri; (ETC). Jekk din se 

tkun l-ewwel darba li se ta[dem bi qlig[ ibg[at il-korrispondenza tieg[ek lil> Anton 

trid tmur ukoll fl-uffi//ju tas-Sigurtà Vella — Pa;na SME’s — il-mument, Dar 

So/jali tal-lokal tieg[ek biex ting[ata n- ?entrali, Triq Herbert Ganado, Pietà. 

Is-Segretarjat g[all-Imprendituri }g[ar u Medji tal-Partit Nazzjonalista 

L-ewro u 

n-negozji 

]g[ar> 

sena wara… 

swali u uffi//ji o[ra madwar Malta u G[awdex. 

F’dawn il-laqg[at ikunu mistiedna numru ta’ 

Ministri responsabbli mis-su;;ett li jkun qed 

ji;i diskuss fil-laqg[a rispettiva. Din ilparte/ipazzjoni 

twassal biex filwaqt li s-self 

employed ikunu qrib aktar ta’ min qed jag[mel 

il-li;ijiet, min ikun qed jag[mel il-li;ijiet ikun 

jista’ jisma’ u jifhem a[jar l-ideat ta’ min qed 

jinvesti flusu u [inu biex jo[loq ix-xog[ol 

g[alih u g[all-[addiema tieg[u. 

Fi ftit ta]-]mien ie[or is-Segretarjat se jkollu 

wkoll uffi//ju fid-Dar ?entrali tal-PN minn fejn 

barra li jkun jista’ ja[dem a[jar ikun jista’ wkoll 

jiltaqa’ fuq ba]i personali ma’ numru akbar ta’ 

self-employed. 

Fil-;ranet li ;ejjin is-Segretarjat se jniedi s-sit 

elettroniku tieg[u www.sizm.org filwaqt li 

darba fix-xahar se jkun qed jibag[t /irkulari 

elettronika lill-membri kollha. 

Is-Segretarjat hu membru tal-SME Union. 

Dan il-grupp fi [dan il-Partit Popolari Ewropew 

(PPE) g[andu l-istess skopijiet tas-SI}M fi [dan 

l-Unjoni Ewropea. 

Dawk l-imprendituri kollha li jixtiequ jsiru 

membri ta’ din il-ferg[a jistg[u jibag[tu email 

fuq avassallo@sizm.org 

F’Jannar, pajji]na fakkar sena mill-adozzjoni tal-munita 

wa[danija Ewropea, l-ewro. Il-munita ;dida llum hi realtà li n- 

negozji tag[na qed ja[dmu biha wara pro/ess ta’ preparazzjoni u 

ta[ri; li dam g[addej prattikament sentejn. I]da kien dan ilpro/ess 

li g[amel il-bidla wa[da ta’ su//ess. 

Id-d[ul b’su//ess ta’ din il-munita kien grazzi g[allkooperazzjoni 

bejn il-Gvern u l-intrapri]a li pparte/ipat bi [;arha 

fi programmi ta’ ta[ri; kif ukoll fi skemi li taw garanzija ta’ 

prezzijiet ;usti b[all-FAIR u l-Price Stability Agreements. 

Ri]ultat ta’ dan, l-inflazzjoni dovuta g[all-ewro kienet stmata 

mill-Kummissjoni Ewropea g[al 0.2% sa 0.3% /ifri li jag[tu 

xhieda li l-intrapri]a Maltija [arset lejn din il-bidla b[ala mezz 

biex ittejjeb in-negozju tag[ha. 

Barra minn hekk, il-kampanja qawwija ta’ informazzjoni fissret 

li kemm tal-[wienet kif ukoll il-konsumaturi kienu m[ejjija tajjeb 

fl-u]u tal-munita l-;dida biex b’hekk il-bidla ma kka;unatx xkiel 

g[at-tkomplija normali tan-negozju. 

L-SMEs issa qeg[din igawdu l-benefi//ji tal-ewro. B’mod 

usa’, l-adozzjoni tal-ewro fissret li d-daqqa tal-kri]i finanzjarja 

internazzjonali ma n[assitx bl-istess mod daqs pajji]i b[all- 

I]landa u l-Ungerija li qeg[din barra< i]da b’mod aktar dirett 

fissret anqas spejje] fuq l-importazzjoni u l-esportazzjoni, inqas 

riskji u a//ess akbar g[as-suq Ewropew. 

Dan kollu qed ikompli jg[in biex l-intrapri]a Maltija tkompli 

tikber u tissa[[a[, ti;;enera aktar ;id u impjiegi, b’benefi//ju 

dirett g[all-familji Maltin u G[awdxin.

01_02_09_pg17 31-01-2009 18:39 Page 1 

NEGOZJI ÛGÓAR 


17 

Kif l-UE 

tiddefinixxi 

l-SMEs 

X’nifhmu meta nsemmu l-SMEs jew a[jar l-intrapri]i mikro, 

]g[ar u ta’ daqs medju^ 

Dawn it-tliet kategoriji ji;bru bejniethom 99% tal-intrapri]a 

kollha fl-Unjoni Ewropea u jg[oddu aktar minn 23 miljun li 

jipprovdu 75 miljun impjieg. 

L-g[ajnuna lill-SMEs hi wa[da mill-prioritajiet tal- 

Kummissjoni Ewropea g[al tkabbir ekonomiku, [olqien ta’ 

impjiegi u koe]joni ekonomika u so/jali u g[alhekk hu 

importanti li jkun hemm definizzjoni /ara ta’ liema intrapri]i 

jaqg[u f’kull kategorija. 

B’hekk ikun ]gurat li meta ting[ata xi g[ajnuna lill-intrapri]i 

dan isir b’mod konsistenti u effettiv ming[ajr tg[awwi; talkompetizzjoni 

fis-suq uniku. 

L-ewwel pass biex entità tikkwalifika b[ala SME hu li trid tkun 

kunsidrata b[ala intrapri]a. Skont id-definizzjoni, intrapri]a hi 

“kull entità li tinvolvi attività ekonomika, irrispettivament millforma 

legali tag[ha”. 

Biex tistabbilixxi ta[t liema kategorija taqa’ l-intrapri]a je[tie; 

t[ares lejn it-tliet kriterji li ;ejjin> 

■ l-g[add ta’ [addiema, 

■ il-bejg[ annwali, 

■ il-karta tal-bilan/ annwali. 

Waqt li hu ne/essarju li SME tosserva l-limiti tal-g[add ta’ 

[addiema meta tkun qed tidde/iedi ta[t liema kategorija taqa’, 

SME tista’ tikkonforma jew mal-limitu massimu tal-bejg[ jew 

mal-karta tal-bilan/. M’g[andhiex g[alfejn tissodisfa t-tnejn u 

tista’ te//edi wie[ed minnhom ming[ajr ma titlef l-istatus tag[ha. 

Il-limiti tat-tliet kriterji huma kif ;ej> 

Intrapri]a Impjegati Bejg[ annwali Total bilan/ 

annwali 

Daqs medju sa 250 sa €50 miljun sa €43 miljun 

Daqs ]g[ir sa 50 sa €10 miljun sa €10 miljun 

Daqs mikro sa 10 sa €2 miljun sa €2 miljun 

F’Malta, din id-definizzjoni kienet implimentata bir-Regolamenti 

tal-2005 li jemendaw ir-Regolamenti dwar il-Promozzjoni tan- 

Negozji (A.L. 228 ta’ 2005) ta[t l-Att dwar il-Promozzjoni tan- 

Negozju (Kap 325). Barra minn hekk ir-Regolament tal-2008 dwar 

Assistenza lil Intrapri]i }g[ar jew ta’ Daqs Medju (A.L. 69 ta’ 

2008) jag[mel riferenza g[ar-Rakkomandazzjoni tal-Kummissjoni 

Ewropea 2003#361#EC li tistabbilixxi din id-definizzjoni talintrapri]i 

mikro, ]g[ar u ta’ daqs medju. 

Numri tat-telefon li INT 

importanti li tkun taf> 

Il-Ministeru li ta[tu taqa’ r-responsabbiltà tas-settur tal-SME’s hu 

l-Ministeru tal-Finanzi, l-Ekonomija u Investiment. 

Ta[t dan il-Ministeru nsibu wkoll diversi dipartimenti, 

awtoritajiet, u entitajiet regolatorji. F’dan l-ispazju se nkun qed 

nippubblika n-numri tat-telefon tag[hom, biex b’hekk inkun qed 

ng[in f’a//ess a[jar g[all-informazzjoni. 

ENTITA` SEZZJONI TELEFON 

Il-Ministeru tal-Finanzi, Sezzjoni tal-SME’s 25998244 

l-Ekonomija u Investiment 25998276 

Micro Business Il-Unit li b[alissa 80072215 

Support Unit qed iservi ta’ 

customer care 

g[all-SME’s 

Il-Malta Enterprise (ME) L-a;enzija tal-Gvern 25420000 

responsabbli g[allintrapri]a 

f’Malta 

Il-Malta Industrial Parks L-entità li tie[u [sieb 25410000 

(MIP) l-immani;;jar ta’ Zoni 

Industrijali 

■ Fil-;img[at li ;ejjin se nippubblikaw aktar numri 

tat-telefon li INT importanti li tkun taf. 

Il-Malta Enterprise 

Il-Malta Enterprise 

u l-iskemi li int tista’ 

tibbenefika minnhom 

Il-Malta Enterprise hi l-korporazzjoni fl-ICT, call centres, healthcare, 

nazzjonali responsabbli biex tg[in fli]vilupp 

tal-industrija ta’ Malta. L-iskop L-in/entivi jistg[u ji;u kategorizzati f’sitt 

farma/ewtika, bioteknolo;ija u o[rajn. 

prin/ipali tag[ha hu li ssostni l- oqsma> 

kompetittività globali ta’ pajji]na [alli 

■ Investment Aid> assistenza fuq 

jin[oloq ambjent li fih l-intrapri]i lokali investiment 

jistg[u jirnexxu. 

■ SME Development>> skemi li 

L-istaff tal-Malta Enterprise jista’ joffri jindirizzaw l-i]vilupp ta’ intrapri]i ta’ daqs 

assistenza u pariri lil dawk l-intrapri]i li huma ]g[ir jew medju. 

interessati jsiru jafu aktar dwar l- 

■ Enterprise Support> skemi ta’ assistenza 

opportunitajiet e]istenti g[all-intrapri]a. biex l-intrapri]i kbar u ]g[ar jg[ollu l-livell 

Din il-korporazzjoni bdiet topera fl-2004 ta’ kompetitività 

wara li ng[aqdu flimkien il-Malta 

■ R&D and Innovation> skemi indirizzati 

Development Corporation, l-Institute for the biex itejbu l-livell ta’ ri/erka, ]vilupp u 

Promotion of Small Enterprise u l-METCO. innovazzjoni f’pajji]na 

Il-Malta Enterprise ti]viluppa u 

■ Access to Finance> skemi li jiffa/ilitaw 

tamministra numru ta’ in/entivi u mi]uri ta’ il-pro/ess biex ikunu a//essati fondi 

assistenza li jg[inu fl-i]vilupp u t-tkabbir talintrapri]i. 

Dawn il-mi]uri huma kkreati biex in/entivi huma amministrati mill-ETC 

■ Employment & Training> Dawn l- 

jindirizzaw it-tkabbir ekonomiku ming[ajr ma 

jo[olqu tag[wi; u in;ustizzji fil-kompetizzjoni. 

kompetittiva, o[rajn jittie[du b[ala krediti 

U[ud minn dawn l-iskemi huma ta’ natura 

Intrapri]i lokali u investituri barranin li juru fuq taxxa, o[rajn huma ta[t forma ta’ 

impenn li jg[ollu l-livelli ta’ investiment, konsulenza filwaqt li o[rajn huma g[otja ta’ 

valur mi]jud u impjieg jistg[u jibbenefikaw flus biex jikkofinanzjaw xi pro;etti. 

minn dawn l-in/entivi. 

G[al aktar informazzjoni dwar dawn l- 

L-Att tal-Malta Enterprise jistipula li iskemi tista’ //empel lil Malta Enterprise fuq 

intrapri]i eli;ibbli huma dawk li joperaw fissetturi 

tal-manifattura, attivitajiet ta’ ]vilupp websajt 

2542 0000 jew issib l-informazzjoni fuq il- 

support.maltaenterprise.net

01_02_09_pg18 31-01-2009 18:40 Page 1 

18 


ITTRI LILL-EDITUR 

APPREZZAMENT 

David Vella 

Xtaqt insellem il-memorja ta’ David Vella, 

kunsillier fil-Kunsill Lokali ta’ Marsaskala kif 

ukoll it-tielet Te]orier tal-G[aqda Mu]ikali 

Sant Anna, Wied il-G[ajn fejn serva f’din ilkariga 

g[al sena wa[da, fl-2002. 

David, mag[ruf ukoll b[ala Il-Hans, kien 

ja[dem fuq il-vapuri navali b[ala manager . 

Wara, [adem ukoll fil-catering b[ala self 

employed tant li kellu ristorant fil-Pjazza ta’ 

Marsaskala qrib il-knisja kif ukoll g[amel 

]mien qabel din il-le;islatura b[ala Kunsillier 

fil-Kunsill Lokali. 

Kien dilettant kbir tal-[amiem ukoll u kien 

i[obb lil Wied il-G[an. {adem minn qalbu 

Patrick Attard u o[rajn 

Sur Editur, 

Dejjem qist lili nnifsi b[ala 

kattolika ferventi. Qaddisa 

m’jinix g[ax kultant taqbi]li 

/-/inga i]da madankollu 

nipprova kemm nista’ 

nosserva l-kmandamenti. 

B[al [addie[or, jiena 

umana u b[al [addie[or 

nag[mel l-i]balji. Dak li 

stqarr il-Papa dwar in-nies 

omosesswali, g[alija mhux 

]ball i]da kienet xi [a;a 

kiefra li ;ieg[let lil nies b[al 

Patrick Attard u o[rajn 

jitbieg[du mill-Knisja. 

G[al min ma jafx, anke 

sa/erdoti hawn gays u fit-23 

ta’ Di/embru 2005, 39 qassis 

gay [ar;u stqarrija fejn 

ikkritikaw bl-a[rax lillvatikan. 

Dawn il-qassisin 

Taljani li ma kinux 

sesswalment attivi, g[amlu 

hekk wara li f’Ottubru talistess 

sena, il-Vatikan [are; 

dokument li kien jg[id li nies 

gay mhux attivi omosesswali 

ma kinux se jit[allew isiru 

sa/erdoti. 

Forsi li omosesswali jsir 

sa/erdot nasal biex nifihmha< 

li mhux a//ettabli, avolja naf 

li hawn sa/erdoti gay hu li 

ma jxandrux li huma gay. 

I]da li persuna li mhix 

sa/erdot, b[al Patrick Attard, 

i[ossu diskriminat mill-istess 

g[al din il-lokalità. G[aldaqstant g[andna 

napprezzaw il-[idma volontarja tieg[u. 

Fil-Quddiesa tal-funeral, attendew diversi 

persuni distinti kif ukoll g[aqdiet u individwi 

biex jag[tu tislima xierqa u mist[oqqa lil din ilpersuna 

li [admet minn qalbha g[al-lokalità. 

F’isem l-G[aqda Mu]ikali Sant’Anna, 

ng[idlu grazzi g[al dak kollu li g[amel g[allkomunità 

biex jaraha isba[ u a[jar u nag[ti l- 

kondoljanzi sin/ieri lill-familjari tieg[u filwaqt 

li niftakru fih fit-talb tag[na. 

MALCOLM SCHEMBRI 

PRO G[aqda Mu]ikali Sant Anna 

Wied il-G[ajn 

reli;jon li j[addan hi 

disgustanti. 

Ma na[sibx li Patrick Attard 

g[amel hekk biex jikseb xi 

popolarità imma g[ax jinsab 

imwe;;a’, hu u kull min hu 

sesswalment differenti minn 

[addie[or. 

Li l-Knisja tiddeskrivi l- 

omosesswalità b[ala l-qerda 

ta’ dak li [alaq Alla n[oss li 

hi kontradizzjoni g[aliex filverità, 

la n-nies omosesswali 

twieldu hekk u mhux saru 

hekk, jag[milhom [olqien ta’ 

Alla u b’ebda mod ma huma 

qerda, la [alaqhom Hu. 

VALERIE BORG 

Belt, Valletta 

Radju Le[en il-Belt :or;jana 

Sur Editur, 

Wara s-su//ess li s-sena l-o[ra g[amel Radju Le[en il-Belt 

:or;jana, il-Qormin qed jistennew bi [rara l-ftu[ mill-;did 

tal-istazzjon. 

Il-Kumitat Festi Esterni San :or; Martri waqqaf 

kummissjoni biex tmexxi r-radju u torganizza skeda ta’ 

programmi. 

Jien membru minn din il-kummissjoni u [adt veru pja/ir li 

fl-ewwel laqg[a li kellna kellimna s-Segretarju, Pawlu 

Sammut, li enfasizza biex ir-radju jkun wie[ed interessanti 

kulturalmnt u li ma joffendi lil [add. 

Hawn il-membri urew maturità u qablu mieg[u mija filmija. 

Kien de/i] ukoll li l-istazzjon jifta[ minn Marzu g[allfesti 

tal-:img[a l-Kbira sa nhar San :or; fl-a[[ar {add ta’ 

:unju. 

L-iskeda tal-programmi tas-sena l-o[ra ntg[o;bot [afna 

i]da fuq talba tas-semmieg[a se ji]diedu aktar programmi 

kulturali filg[axija. G[alhekk il-kummissjoni Radju Le[en il- 

Belt :or;jana qed tipprepara skeda ta’ programmi varjati 

fejn barra daqq ta’ diski minn Djs u rubriki kulturali se jkun 

hemm programmi spe/jali g[al ]mien il-:img[a l-Kbira kif 

ukoll fuq l-istorja ta’ {al Qormi, drama u programmi spe/jali 

g[all-festa ta’ San :or;. 

Grazzi kbira tmur g[all-pre]entaturi u nies o[rajn li offrew 

l-g[ajnuna tag[hom biex Radju Le[en il-Belt :or;jana jkun 

organizzat u serju. 

Minn hawn u ftit ie[or se titqassam kopja tal-iskeda talprogrammi. 

MEMBRU KUMMISSJONI RADJU 

{al Qorm 

Impatt negattiv 

ta/-?imiterju l-;did fin-Nadur 

Sur Editur, fuq mi;ra u din kienet 

Rajt intervista li saret lill- kontaminata u [add iktar ma 

Ar/ipriet tan-Nadur ftit taxxhur 

ilu rigward i/-/imiterju Il-WSC ma tatx il-permess 

saqq biha jew xorob minnha. 

;did li qed jinbena. tag[ha biex i/-/imiterju 

Nixtieq inwie;eb g[al din l- jinbena [dejn borehole. Mela 

intervista u nistaqsi ftit /imiterju kien se jikkontamina 

mistoqsijiet. borehole daqshekk ’l isfel u l- 

1. Jekk vera l-Knisja ma ilma ;ieri 20 metru ’l isfel le^ 

kellha xejn x’ta[bi, g[aliex ma Il-knisja, li suppost tag[ti l- 

[allietx lill-Kummissjoni e]empju, imxiet mod ie[or. 

Ambjent tal-Knisja 5. G[alkemm fl-intervista 

tikkummenta taqbilx jew le kien mi/[ud dan, hu veru li 

mal-i]vilupp^ Nixtieq li l- bit-t[affir, l-ilma ;ieri ta’ 

Kummissjoni Ambjent G[ajn Qasab ;ie abjad. Irritratti 

jixhdu dan li qed ng[id. 

tikkummenta fuq dan il-pro;ett. 

2. Hu kriterju li tg[id li s-sit Kontra l-fatti m’hemmx 

li seta’ jintg[a]el ma setax ra;unar. 

ikun art privata^ Seta’ jkun art 6. Skont testijiet li saru, l- 

privata basta jintla[aq ftehim ilma ;ieri hu tajjeb g[ax-xorb 

mas-sid u jit[allas is-sid. f’kollox [lief g[al livell ftit 

Mijiet ta’ eluf ta’ liri se g[oli ta’ nitrati (l-istandards 

dda[[al il-knisja minn dan l- tal-UE dwar l-ilma tal-vit 

i]vilupp. Mela kien se jkun huma 0.05 g#litru u fl-ilma ta’ 

hemm flus bi]]ejjed biex G[ajn Qasab hu ta’ 0.13 

tkopri l-ispejje]. Sid l-art g#litru). U dan seta’ ;ara g[ax 

quddiem i/-/imiterju l-qadim xi bidwi fuq l-g[olja tefa’ 

ried ibieg[ lill-knisja jew nitrati (fertilizzant) fil-[amrija 

ipartat, imma din ma riditx. iktar milli suppost. Issa l-ka] 

3. Fl-intervista ntqal li hu differenti> g[ax jekk jo[ro; 

ng[atat sodda tal-konkos ta[t l-ilma mi/-/imiterju, i;orr 

l-oqbra biex l-ilma ma sustanzi o[ra b[al formalina u 

jo[ro;x. Imma l-konkos li li biha l-ilma li issa hu kwa]i 

ng[ata fil-qieg[ ta/-/imiterju tajjeb g[ax-xorb, lanqas ikun 

l-;did di;à qasam. Kien tajjeb g[at-tisqija. 

propost li jsir waterproofing u 7. Hemm postijiet o[ra fejn 

dan ma sarx. G[alkemm dan i/-/imiterju jista’ jsir. Jekk 

tal-a[[ar mhux se j]omm li xi dan mhux possibbli, i/- 

darba l-ilma jo[ro; mi/- ?imiterju ta’ Santa Marija tar- 

/imiterju u jikkontamina l- Rabat g[andu [afna oqbra 

ilma ;ieri. vojta u g[alhekk mhix 

4. In[oss li din hi vjolenza problema fejn se jindifnu n- 

tal-knisja fuq l-ambjent nies. 

naturali> vjolenza fuq l-aspett Jien g[adni nitlob lill-knisja 

vi]iv g[ax s’issa din il-parti li biex tirtira l-permess u 

tie[u g[ar-Ramla ma kinitx twaqqaf ix-xog[lijiet. }ball 

mimsusa u vjolenza fuq irraba’ 

saqwi msoqqi b’eluf ta’ wie[ed ikompli jg[affe;, 

ma jitg[attiex b’ie[or jew billi 

galluni ta’ ilma ;ieri kuljum. imma jitran;a billi jirran;a. 

Di;à kellna l-ka] ta/-/imiterju 

JOE PORTELLI 

l-qadim fin-Nadur li nbena 

Nadur

01_02_09_pg19 31-01-2009 18:41 Page 1 

ITTRI LILL-EDITUR 


19 

Rispett 

Sur Editur, 

Kemm huma bravi x-xellugin - progressivi 

Maltin! Qed ng[id dan b’riferenza g[allkummenti 

ta’ u[ud minnhom dwar in-nomina 

mill-Prim Ministru Gonzi ta’ George Abela 

g[all-kariga ta’ President ta’ Malta. 

Din kienet l-ewwel darba li Prim Ministru 

innomina persuna li ;ejja mill-kamp politiku 

oppost. Nomina li saret bla ebda kundizzjoni 

marbuta mag[ha. 

L-ewwel ma beda kien il-Kap Joseph 

Muscat li bilkemm ma riedx jie[u l-mertu li 

n-nomina ta’ George Abela saret bis-sa[[a 

tieg[u! 

Imbag[ad kien hemm o[rajn li barra li 

kkonfermaw l-g[a]la tajba li g[amel Gonzi 

qalu li g[amel hekk b’rispett lejn ir-ri]ultat 

vi/in li kellna bejn i]-]ew; partiti fl-a[[ar 

Elezzjoni :enerali. U dawn huma l-istess 

nies li fl-Elezzjoni tal-1981 ma wrew l-ebda 

rispett lejn il-ma;;oranza tal-votanti li kienu 

taw ma;;oranza assoluta ta’ voti lill-PN. 

Insew li dak i]-]mien il-ma;;oranza mhux 

biss ma kinitx rispettata i]da g[amlet [ames 

snin fl-Oppo]izzjoni u kienet ti;i attakkata, 

mg[ajra u m]ebil[a bla [niena u mog[tiija t- 

titlu ta’ ‘fniek’. 

Dak i]-]mien l-ebda wie[ed minn dawn l- 

illuminati li qed jift[u [alqhom illum ma 

Dan biss li jiftakar! 

Sur Editur, 

Nag[mel riferenza g[allartiklu 

li j;ib l-isem ‘Is 

honesty the best policy^’ 

miktub minn Lino Cassar (ittor/a, 

11 ta’ Jannar, 2009) 

fejn fl-imsemmi artiklu dan l- 

artikolist jg[id li “fil-bidu tal- 

1992 wasal Alfred Sant, tista’ 

tg[id minn imkien u l-element 

tan-nies ta’ qattg[ani, talbulijiet, 

tal-;ellieda, ta’ dawk 

li kienu jag[mlu l-arja qerdu 

KOLLU, mil-lum g[allg[ada, 

fi]-]ew; na[at…”. 

Nistaqsi lil dan il-kittieb 

jekk hux dan biss dak li 

jiftakar dwar Alfred Sant meta 

beda jelenka x’g[amlu l- 

leaders tal-Partit Laburista. 

Peress li, dejjem dwar 

Alfred Sant, hu (Cassar), 

fakkar li l-Partit Nazzjonalista 

kellu slogan ‘ma tistax tafdah’ 

u tka]a b’dan, wie[ed jista’ 

jistaqsi jekk tistax tafda 

politiku li mar fix-xatt tal- 

Birgu nhar it-Tlieta 9 ta’ 

:unju, 1998 u waqt mass 

meeting talab li, jew 

jing[a]el mexxej ;did minn 

fost il-Membri Parlamentari 

Laburisti, jew inkella 

jirri]enja Duminku Mintoff 

minn Deputat fil-Parlament 

Malti. 

Wara dan, f’dag[dig[a bla 

tarf, infexx jg[ajjar lil 

Duminku Mintoff ‘traditur’ u, 

wara, /a[ad li hu qal dan ilkliem. 

Tista’ tafdah^ 

ETO 

Floriana 

;ietu f’rasu li juri rispett lejn ilma;;oranza. 

Mhux hekk biss, anzi li ma 

kienx g[all-battalji politi/i kbar li g[amel 

il-PN, ix-xellugin riedu li fl-Elezzjoni tal- 

1987 jer;a’ ji;ri l-istess u ter;a’ tiggverna l- 

minoranza. 

I]da l-PN fil-gvern anke wara Mejju tal- 

1987 di;à kien wera x’sa[[a morali kbira 

g[andu fejn jid[ol il-;id ta’ Malta, g[aliex lil 

Pawlu Xuereb kien [allieh A;ent President 

tar-Repubblika g[al sentejn o[ra avolja seta’ 

jne[[i[ x’[in ried, tant li s-Sur Xuereb stess 

kien stqarr li qatt ma kien jobsor li wara l- 

bidla fil-Gvern tal-1987 kien se jg[addi ]- 

]mien u hu jkun g[adu qed iservi ta’ A;ent 

President! 

Dawn il-bravi progressivi li qed 

jikkummentaw illum insew il-bojkott li kien 

sar lil Censu Tabone, President tar- 

Repubblika u nsew ukoll li aktar ri/enti 

wie[ed minnhom kien irrefera g[all-President 

Fenech Adami b[ala dak li joqg[od malbabwini. 

Dawn lanqas jafu xi jfisser rispett u 

jinqalg[u biss biex ji;;ieldu ma’ kul[add u 

sa[ansitra bejniethom. 

Prosit Lawrence Gonzi. Ibqa’ g[ollih ’il 

fuq lil dan il-pajji] fejn jid[lu ;ie[ u dinjità. 

S. CARUANA 

{amrun 

X’differenza! 

Sur Editur, 

Tal-Labour ida[[quni… jew 

ibikkuni kultant. 

Fost il-Grupp Parlamentari 

Laburista ta’ b[alissa hemm 

Deputati — erbg[a — li fl- 

1981, minkejja li l-MLP kien 

;ab voti anqas mill-PN u ma 

kellux 50 fil-mija tal-voti, 

xorta wa[da kienu qabdu u 

bla konsultazzjoni ta’ xejn 

po;;ew b[ala President ta’ 

Malta persuna mill-kamp 

politiku tag[hom. 

X’differenza llum! Il-PN 

;ab voti aktar minnhom u 

xorta nnomina persuna ta’ 

twemmin Laburista g[al 

President. 

Hekk ikunu l-ir;iel. 

T. CASSAR 

{ad-Dingli 

Mit-ta;en waqajt fin-nar 

Sur Editur, 

Ftit ta]-]mien ilu kont 

noqg[od il-{amrun u kellna 

b[ala Sindku lill-Onor 

Luciano Busuttil. 

L-akbar opra tieg[u kienet li 

rnexxielu jag[mel ‘bajja’ fil- 

{amrun. Tant kienet 

importanti g[alih din il-‘bajja’ 

li vvota ammont ta’ flus g[attindif 

tag[ha! 

Issa ;ejt noqg[od il-Mosta 

u sibt Sindku ie[or li l- 

g[e;ubijiet tieg[u ma jiqfux u 

huma bla limitu. Kemm ilu 

Sindku ma nafx ma’ min 

g[adu ma ;;elidx. Issa ;ejna 

infurmati li ;;ieled ukoll malkunsillieri 

s[abu Laburisti u 

hedded li se jirrappurtahom 

lill-Partit Laburista g[allim;iba 

[a]ina tag[hom. 

Sur Editur, 

Ftit tal-jiem ilu d-Direttur tal- 

GRTU g[amel stqarrija fejn 

hu qal li l-bejg[ fi ]mien ilfesti 

naqas sostanzjalment. Hu 

semma diversi ra;unijiet, 

imma fl-opinjoni tieg[i naqas 

li jsemmi l-aktar ra;uni 

importanti. 

Numru sostanzjali ta’ 

bejjieg[a u sidien ta’ negozji 

g[andu jkun ja[sbu li l- 

klijenti huma mbe/illi u tista’ 

tid[aq bihom kif trid. Qed 

nikteb dan min[abba ka] 

ri/enti li ;ara lili. 

Mela fi ]mien il-festi qlajt 

xi gift vouchers b[ala rigal. 

Meta mort insarraf dawn ilvouchers 

fil-[anut rispettiv 

fil-Belt Valletta, is-salesgirl 

infurmatni li jekk jien nixtri xi 

o;;ett li hu bis-sale u 

nidde/iedi li nag[mel u]u 

minn dawn il-vouchers, jien 

nitlef g[axra fil-mija taliskont 

(ji;ifieri jekk per 

e]empju o;;ett ikollu skont 

ta’ 20 fil-mija, bil-voucher 

Jekk iddur dawra mal- 

Mosta ta[seb li qieg[ed fuq ilqamar 

bil-[afna [ofor, f’xi 

ka]i fondi u kbar u huma ta’ 

periklu g[as-sewwieqa 

spe/jalment meta tag[mel ixxita 

peress li kultant ma 

tindunax bihom. 

Na[seb li s-Sindku (peress 

li hu tabib) jg[addi diversi 

drabi mit-toroq tal-Mosta u 

g[alhekk m’hemmx g[alfejn 

noqg[od nag[millu lista 

tag[hom. 

Nispera li l-eletturi 

joqog[du attenti meta ji;u 

biex jag[tu l-vot tag[hom u 

jiflu sewwa qabel ma 

jidde/iedu x’jag[mlu bil-vot 

tag[hom. 

J. BORG 

Mosta 

Is-sales ta’ veru^ 

wie[ed jie[u skont ta’ g[axra 

fil-mija biss). 

Ovvjament jien ma 

g[amiltx u]u minn dawn ilvouchers 

fil-[wienet ta’ din 

il-kumpanija partikulari. 

Idde/idejt ukoll li nistaqsi lillkumpanija 

li to[ro; dawn ilvouchers 

jekk dak li ;ara lili 

setax isir. 

Jiena ;ejt infurmat li dan 

ma huwiex skont il-ftehim li 

kien hemm bejn i]-]ew; 

kumpaniji u min kellimni fuq 

it-telefon qalli> “G[andek 

ra;un”. 

Imma sadattant jien bqajt 

bir-ra;un u dawn il-vouchers 

ma stajtx nu]ahom fis-sale 

jekk ma nitlifx 10% tal-istess 

sale. 

Na[seb li l-konsumatur 

Malti g[alhekk dejjem i]jed 

qed jidde/iedi li jixtri minn 

fuq l-internet, minflok jirriskja 

li ji;i ngannat minn /erti 

bejjieg[a Maltin! 

L. SAMMUT 

{ad-Dingli

01_02_09_pg39 31-01-2009 22:44 Page 1 

SPORT39 


G{A}LIET SPORTIVI NAZZJONALI 

Hat-trick ta’ unuri g[all-Isparar 

L-isport tal-Isparar f’Malta, 

ilbiera[ kiseb hat-trick ta’ 

unuri waqt it-48 edizzjoni tal- 

G[a]liet Sportivi Nazzjonali, 

organizzata mill-G[aqda 

Kittieba Sports bilkollaborazzjoni 

tal-Kunsill 

Malti g[all-Isport. 

Dan, wara li s-su//essi 

miksuba mit-tiraturi Maltin u 

l-[idma kontinwa tal- 

Federazzjoni Maltija tal- 

Isparar matul l-a[[ar sena, 

re;g[u ;ew rikonoxxuti. 

William Chetcuti ng[a]el 

Sportiv tas-Sena, il-President 

tal-Federazzjoni tal-Isparar, 

Salvu Portelli reba[ l-unur ta’ 

L-Uffi/jal tas-Sena, u Ryan 

Bugeja reba[ l-unur ta’ L- 

Atleta tas-Sena Ta[t is-17-il 

Sena. 

William Chetcuti, tiratur 

tad-Double Trap, reba[ l-unur 

ta’ Sportiv tas-Sena g[attmien 

darba fil-karriera 

tieg[u. Chetcuti kiseb total ta’ 

368 punt u spi//a quddiem iljockey 

ta]-]wiemel Charles 

Degiorgio, li kiseb 265 punt, 

waqt li Alex Borg tas-Snooker 

temm it-tielet b’218-il punt. 

Fl-Olimpjadi ta’ Beijing 

Chetcuti kiseb it-8 post fid- 

Double Trap meta laqat 136 

minn 150 u kiseb l-aqwa 

ri]ultat qatt miksub fl-istorja 

Ir-rebbie[a kollha tat-t-48 edizzjoni tal-G[a]liet Sportivi Nazzjonali, organizzati mill-G[aqda Kittieba Sports (ritratt. Michael Ellul) 

minn atleti Maltin fl- 

Olimpjadi. Spi//a fl-20 post 

fl-ISSF World Cup li wkoll 

kienet saret Beijing. 

L-unur ta’ L-Isportiva tas- 

Sena, wara nuqqas ta’ snin, 

re;a’ rritorna ta[t il-kappa 

tal-Player tat-Tenpin 

Bowling, Sue Abela li kisbet 

281 punt u spi//aw 

b’differenza ta’ g[axar punti 

quddiem Martina Xuereb talatletika. 

It-tielet post mar 

g[and Annabelle Olivieri 

Munroe ta’ l-Isquash. 

Abela, matul l-2008 reb[et 

it-tournament talkwalifikazzjoni 

g[all- 

Kampjonat tal-Mediterran. Flistess 

kampjonat reb[et l- 

even tan-nisa minn fost 17-il 

parte/ipant. Reb[et ukoll 

midalja tal-bron] fid-doubles 

u kienet fit-tim Malti li spi//a 

fil-[ames post fl-istess 

Kampjonat. Fil-All events 

spiccat fl-ewwel post. Abela 

reb[et il-Kampjonat tattimijiet 

ma’ Fina First u kienet 

l-ewwel Maltija fil-Malta 

Open meta spi//at fir-raba’ 

post. 

G[at-tieni darba, issewwieq 

Malti Aaron Ciantar, 

Champion tad-dinja tal-P1 

Powerboats flimkien ma’ 

Angelo Tedeschi reba[ l-unur 

ta’ It-Tim tas-Sena mat-tim 

ta’ Conam Yachts. Ciantar 

kien reba[ dan l-unur flimkien 

ma’ o[tu meta kien bit-tim 

Chaudron. Iddomina u reba[ 

il-Gran Prix li saru fl-Italja, 

Malta, it-Tune]ija, Spanja u 

fil-Portugall tant li kien 

dikjarat Champion tad-Dinja 

meta kien fadal ti;rija g[al 

tmiem il-Kampjonat. 

Huwa kiseb 383 punt biex 

spi//a quddiem it-tim 

nazzjonali Malti tan-nisa talbasketball, 

li kiseb 256 pt u t- 

tim nazzjonali tal-waterpolo 

tal-ir;iel li kellu total ta’ 223 

punt. 

Huwa s-sewwieq tat-team 

Conam – rebbieh minn fost 9 

teams fil-Kampjonati tad- 

Dinja tal-Powerboats flimkien 

ma’ Angelo Tedeschi. Kien 

rebbie[ ta’ diversi tigrijiet filkategorija 

Superclass, fuq il- 

Conam Yacht. 

Salvu Portelli, il-President 

tal-Federazzjoni Maltija tal- 

Isparar, wara li fl-a[[ar snin 

attenda g[al bosta 

premjazzjonijiet u unuri tattiraturi, 

din is-sena g[allewwel 

darba kien imiss lilu li 

jara l-[idma tieg[u ti;i 

rikonoxxuta mill-media lokali 

meta ng[a]el L-Uffi/jal tas- 

Sena, b’293 punt. Hu spi//a 

qudidem is-Segretarju tal- 

Kumitat Olimpiku Malti, Joe 

Cassar li kiseb 263 punt, u 

Envic Galea tal-Judo. 

Matul l-2008, Portelli [a 

[sieb il-preparazzjoni tattiraturi 

Maltin, inklu] il- 

Log[ob Olimpiku ta’ Beijing. 

Mexxa l-kompetizzjonijiet 

organizzati f’pajji]na, kif 

ukoll organizza l-attivitajiet 

marbuta mal-100 sena mittwaqqif 

tal-MSSF. Kien il-kap 

tad-delegazzjoni filparte/ipazzjoni 

internazzjonali tat-tiraturi 

Maltin. 

L-a[[ar unur g[all-Isparar 

kien dak ta’ Ryan Bugeja 

b[ala atleta ta[t is-17-il sena. 

Huwa kiseb 353 punt 

quddiem sie[bu tiratur b[alu, 

Clive Farrugia li kiseb 237, 

waqt li Colette Sultana ta’ l- 

Isquash temmet it-tielet, 

b’231 punt. 

Ir-rikonoxximent mog[ti 

mill-G[KS, din is-sena ng[ata 

lill-;urnalista veteran Henry 

Calleja li bejn l-1987 u l-2001 

kien il-President ta’ din l- 

istess G[aqda. Ilpre]entazzjoni 

saret mittiratur 

Taljan midalja tal-fidda 

f’Beijing, Francesco 

D’Aniello li kien il-mistieden 

tal-unur din is-sena. 

Ri]ultati lokali 

BOV Premier 

Msida SJ v Valletta 0-2 

Birkirkara v {amrun S. 3-2 

I Div. 

Rabat A. v Vittoriosa S 1-3 

St. George’s v Mqabba 2-2 

II Div. 

Mellie[a v Naxxar L 3-1 

}ebbu; R. v Marsa 0-1 

Youths 

St. Venera v Kalkara 

Attard v }urrieq 

4-0 

3-2 

YFA 

U#15 

St. Patrick v B’Kara 1-5 

Qormi v Gozo 1-2 

U#17 

Paola H. v Melita 

Valletta v Naxxar L. 

1-1 

2-2 

Lija-Iklin v Msida SJ 

Mellie[a v Tarxien R. 

3-2 

7-2 

SWAN 

Paola P. v Valletta SP 

San :wann v Mtarfa FC 

0-6 

2-1 

BASKETBALL 

Kadetti 

Eurobasket AM v Qormi SE 

Depiro v Medsea 

46-11 

28-14 

Luxol v Starlites BC 59-28 

Honey At. w#o St. James H. 

II Div. 

SN Suns Mellie[a B. 57-81 

Floriana v St. James Hosp. 54-70 

HANDBALL 

Nisa 

Aloysians E. v Ta’ Xbiex K 31-9 

Ir;iel 

Aloysians Pro. v La Salle 28-18 

Kavallieri Sh. v D6 Seabank LC25-24 

RUGBY 

Alligators v Sharks 15-28 

Overseas v Valletta 50-0

01_02_09_pg40 31-01-2009 18:44 Page 1 

40 


SPORT 

Portsmouth FC jippreparaw g[al ]jara f’Malta 

Minn Chris Muscat bil-kollaborazzjoni mal-Air Malta 

Ma tkunx sorpri]a li fixxhur 

li ;ejjin, possibilment 

anke qabel jibda sta;un ie[or, 

Portsmouth FC, il-klabb tal- 

Premiership Ingli] u rebbie[ 

tal-FA Cup l-ista;un li 

g[adda, ji;i g[al training 

camp f’pajji]na. 

Dan kien ]velat minn Paul 

Bell, Direttur tal-Marketing 

ta’ Portsmouth FC meta grupp 

ta’ ;urnalisti Maltin 

immexxija minn Stephen 

Gauci, kap tas-sezzjoni tarrelazzjonijiet 

pubbli/i tal-Air 

Malta plc, din il-;img[a 

kienu mistiedna mil-linja talajru 

Air Malta – li hi l-linja 

tal-ajru uffi/jali ta’ 

Portsmouth FC - sabiex 

jattendu g[al jumejn f’din ilbelt 

g[all-partita mill-Premier 

Ingli] kontra Aston Villa. 

M’hemmx dubju li l-aktar li 

spikkat matul dawn il-jumejn 

kienet l-ospitalita` unika li 

kapa/i jag[tu Portsmouth FC 

u l-partitarji tag[hom, lil 

kulmin jattendi Fratton Park u 

g[alhekk anke jekk wie[ed 

ma jissimpatizzax ma’ dan ittim 

fl-Ingilterra, bilfors ikollu 

jammetti li l-g[a]la tal-Air 

Malta f’g[eluq il-35 sena 

tag[ha li tiffirma ftehim ta’ 

sentejn sponsorship mat-tim 

li reba[ l-FA Cup is-sena l- 

o[ra, u li fuq kollox jilg[ab flaktar 

kampjonat segwit fiddinja, 

il-Premiership, kienet 

wa[da g[aqlija. 

Minn Gatwick sa 

Portsmouth hemm madwar 

sieg[a u nofs. Malli wie[ed 

jid[ol Portsmouth ma jistax 

ma jinnutax li Spinnaker 

Tower, Torri enormi li hu l- 

qalba fi/-/entru ta’ din il-belt 

mag[rufa l-aktar b[ala l-ba]i 

tan-navy Ingli]a. 

Konna xxurtjati bi]]ejjed li 

qabel [allejna dan il-post 

stajna nag[tu daqqa ta’ g[ajn 

lid-destroyer il-;did tan-navy 

Ingli]a, Destroyer li sewa 

biljun u nofs sterlina, hu l- 

aktar wie[ed avvanzat fejn 

tid[ol tekonolo;ija u jimpjega 

biss terz mill-ba[rin li kienu 

jimpjegaw id-destroyers ta’ 

qablu. 

F’Portsmouth, kulmin imur 

g[andu /-/ans li jara l-akbar 

mu]ew tal-istorja militari 

Ingli]a. Barra dan, din il-belt 

li tinsab tmiss mal-O/ean 

Atlantiku g[alkemm hi 

m]ejna b’bini modern b[alma 

hu li Spinnaker Tower, 

]ammet il-karatteristi/i tag[ha 

kollha ta’ belt antika Ingli]a. 

Fratton Park, l-istadium li 

fih jilag[bu l-partiti tag[hom 

home Portsmouth hu 

konferma ta’ dan kollu. 

Dan l-istadium hu wie[ed 

mill-ftit li g[ad fadal l- 

Ingilterra li verament jirrifletti 

l-log[ba ‘antika’ fejn malli 

tid[ol fih, t[obb u ma t[obbx 

il-football, issir parti missupport 

u l-g[ajta ta’ ‘Play Up 

Pompey. Pompey Play Up’ 

to[ro; wa[edha. {asra li 

hemm pjani g[all-bini ta’ 

stadium ;did g[aliex dan l- 

istadium issa sar wie[ed 

]g[ir. 

M’hemmx dubju li l-ftehim 

iffirmat f’Lulju li g[adda bejn 

l-Air Malta u Portsmouth kien 

wie[ed g[aqli g[all-a[[ar u 

/ertament li minnu qed 

igawdu ]-]ew; partijiet. 

Malli tid[ol fi Fratton Park 

t[ossok li d[alt f’post 

familjari. Tinnota r-reklami 

tal-linja tal-ajru Maltija 

madwar id-dawra kollha talpitch 

u f’partita b[alma kienet 

dik ta’ nhar it-Tlieta - li kienet 

l-unika wa[da li xxandret 

diretta mill-istazzjon Sky - l- 

espo]izzjoni li [adet l-Air 

Malta li da[let f’miljuni ta’ 

djar privati u bars li segwew 

il-partita madwar id-dinja 

kollha - kienet xi [a;a 

e//ezzjonali. 

Dressing room armata 

Wasalna l-ground madwar 

erba sig[at qabel bdiet ilpartita 

fejn flimkien ma’ 

grupp ie[or ta’ mistednin 

;ejna mdawrin mal-fa/ilitajiet 

kollha li joffri Fratton Park u 

sa[ansitra n]ilna wkoll fiddressing 

room tat-tim ta’ 

Tony Adams li kienet armata 

minn kollox tistenna li fi ftit 

Matul it-tour fi Fratton Park il-media Maltija setg[et tid[ol ukoll fid-dressing room tat-tim ftit minuti biss 

qabel da[lu l-players g[all-partita kontra Aston Villa 

Il-grupp ta’ ;urnalisti Maltin flimkien ma’ Stephen Gauci (l-ewwel mil-lemin quddiem) fil-Lounge 

ta’ Portsmouth FC mal-player tal-log[ba ta’ Jermaine Pennant (it-tieni mil-lemin fuq wara) li g[amel 

id-debutt tieg[u fit-telfa 0-1 kontra Aston Villa 

minuti tilqa’ fiha l-benjamini 

lokali. 

Is-Segretarju tal-klabb 

spjega kif inbidel Fratton Park 

matul is-snin u t-tibdil 

strutturali li sar fih waqt li 

sa[aq li s-sena li g[addiet 

kienet wa[da e//ezzjonali 

g[al Portsmouth g[aliex 

mhux biss reb[u l-FA Cup 

imma rnexxielhom jie[du din 

l-eqdem tazza tal-football fiddinja, 

f’kull skola jew /entru 

pubbliku f’Portsmouth u 

kellhom rispons enormi 

g[aliex i/-/ittadini 

[assewhom ferm aktar parti 

mil-klabb. 

Il-mod kif l-Ingli]i 

jittrattaw lill-mistednin 

tag[hom hu mg[ruf maddinja 

kollha u Portsmouth FC 

m’humiex e//ezzjoni. Barra 

dan Paul Bell sa[ansitra [are; 

barra minn triqtu sabiex 

kisbilna l-pass li bih stajna 

nattendu l-konferenza tala[barijiet 

li ]-]ew; managers, 

Tony Adams ta’ Portsmouth u 

Martin O’Neill ta’ Aston Villa 

taw wara l-partita. 

Minkejja t-telfa Adams kien 

trankwill u po]ittiv g[aliex 

g[all-fatt li lag[bu g[al 

[inijiet twal bi player anqas u 

]ammew lil Villa fil-kaxxa 

tag[hom, i[oss li kienet xi 

[a;a po]ittiva u forsi draw 

kien ikun ri]ultat aktar ;ust. 

Hu qal li Campbell kellu 

jinbidel g[aliex sofra daqqa 

f’qaddu u semma kif Peter 

Crouch talab sku]a lil s[abu 

kollha ta/-/ans tajjeb li falla 

fil-partita. Adams fa[[ar ukoll 

il-wirja brillanti tal-eks player 

ta’ Liverpool Jermaine 

Pennant li reba[ ukoll ilplayer 

tal-log[ba. 

Mistoqsi dwar min ja[seb li 

se jirba[ il-Premier League, 

Adams qal li dan ma 

jinteressahx g[ax mhux 

xog[lu u li hu ]gur hu li din 

is-sena mhux se jkunu 

Portsmouth li jirb[u l- 

Premiership. 

Martin O’Neil kien aktar 

umoristiku fir-risposta tieg[u 

g[all-istess mistoqsija. Hu qal 

li m’g[andu l-ebda dubju li l- 

kampjonat se jirb[uh Aston 

Villa waqt li fa[[ar il-wirja u 

l-professjonalita` ta’ Emile 

Heksey li skorja l-goal de/i]iv 

fid-debutt tieg[u. Tkellem 

dwar i/-/ans li falla 

Agbonlahor fl-ewwel taqsima 

u qal li l-player sku]a ru[u 

mieg[u u mhux se jer;a’ 

jag[milha. “G[idtlu li jekk 

jer;a’ jag[milha ma jkunx 

jista’ jisku]a ru[u mieg[i 

wara g[aliex noqtlu…. Mhux 

veru se noqtlu tafux, kif mhux 

veru wkoll li se nirb[u l- 

Premiership,” qal O’Neill li 

i]da wera x-xewqa li t-tim 

tieg[u jibqa;’ jkun ta’ xewka 

g[al dawk ta’ fuqu u jimiraw 

lejn post fi/-Champions 

League. 

Wara assistejna wkoll 

g[all-pre]entazzjoni tal- 

Player tal-Log[ba f’wie[ed 

mil-Lounges ta’ Portsmouth 

fejn Jemaine Pennant kien 

ippre]entat bl-unur u [a wkoll 

ritratt ma’ dawk kollha li 

xtaqu jie[du ritratt mieg[u. 

L-Erbg[a f’temp tipikament 

Ingli] dorna dawra mal-belt 

ta’ Portsmouth u rajna l- 

fa/ilitajiet li toffri din il-belt, 

inklu] /entru tax-xiri millaktar 

modern u akkoljenti u li 

fih wie[ed isib dak kollu li 

jista’ jimma;ina. 

Wara l-ikla ta’ nofsinhar 

qbadna t-triq lejn Londra bi 

]jara qasira fl-uffi//ju tal-Air 

Malta f’Putney li qed ji;i 

rinnovat u dritt lejn Heathrow 

minn fejn qbadna l-Air Bus 

tal-linja nazzjonali lura Malta. 

M’g[andix dubju li dan l- 

isponsorship ta’ Portsmouth 

joffri wkoll alternattiva o[ra lil 

dawk id-dilettanti Maltin talfootball 

Ingli] li bi prezz millaktar 

ra;jonevoli jibda ju]a s- 

servizz tal-Air Malta biex imur 

jara partita mill-Premier Ingli] 

f’Portsmouth. Bil-[aqq, ilpartita 

li jmiss fi Fratton Park 

hi kontra Liverpool.

01_02_09_pg41 31-01-2009 19:39 Page 1 

SPORT 


41 

KAMPJONAT BOV L-EWWEL DIVI}JONI 

Eviparker jidde/iedi log[ba spettakulari 

Minn Christopher Cassar 

RABAT A. ........................... 

1 

VITTORIOSA S. ................ 

3 

Goals fl-a[[ar kwarta 

skorjati minn Eviparker 

idde/iedew log[ba spettakulari 

favur Vittoriosa, li b’din irreb[a 

telg[u momentanjament 

fl-ewwel post tal-klassifika blistess 

punti daqs St Patrick, 

i]da b’log[ba iktar. 

Il-log[ba kienet mimlija 

azzjonijiet u l-goals setg[u 

kienu ferm iktar fuq i]-]ew; 

na[at. Rabat ma kinux tajbin 

quddiem il-lasta, fejn b’iktar 

pre/i]joni, spe/jalment minna[a 

ta’ Adrian Mifsud, kieku 

forsi l-andament kien ikun 

differenti. I]da Vittoriosa ma 

serqu xejn g[ax huma wkoll 

kellhom [afna/ansijiet ta’ 

skor, kif ukoll ]ew; blalen 

salvati minn fuq il-linja. 

Wara seba’ minuti, kienu 

Rabat li [olqu l-ewwel azzjoni 

permezz ta’ Smeir li qassam 

lejn Emanuel Muscat, li xe[et 

ftit g[oli. }ew; minuti l-ewwel 

azzjoni ta’ Vittoriosa permezz 

ta’ Chukunyere li qassam lejn 

Lagana, li spara ferm g[oli. 

Fit-13-il minuta, Vittoriosa 

marru fil-vanta;; meta minn 

azzjoni ta’ corner, kien hemm 

[ar;a difettu]a tal-goalkeeper 

u CHARLES CACHIA. Kien 

mument tajjeb g[al Vittoriosa 

li resqu qrib b’xutt ta’ 

Eviparker, u fid-29 minuta, 

minn azzjoni ta’ Keith 

Darmanin, ix-xutt ta’ Kenneth 

Abela laqat in-na[a ta’ barra 

tax-xibka. 

Fil-35 minuta, Vittoriosa 

sfortunati meta xutt ta’ 

Eviparker g[eleb lillgoalkeeper 

avversarju. I]da 

minn fuq il-linja salva Michael 

Micallef. Qabel intemmet ittaqsima, 

Rabat fallew /ans 

fa/li ta’ skor permezz ta’ 

Adrian Mifsud. 

Kif bdiet it-tieni taqsima, 

Adrian Mifsud re;a’ tilef /ans 

tad-deheb meta wa[du llobbja 

fuq il-goalkeeper. Fl-54 

minuta, [ar;a o[ra [a]ina talgoalkeeper 

Rabti bix-xutt millvi/in 

ta’ Chukunyere salvat 

minn fuq il-linja minn Joseph 

Caruana. 

Fis-57 minuta, azzjoni tajba 

ta’ Adrian Mifsud li da[al 

tajjeb fil-kaxxa, i]da kien 

sfortunat meta x-xutt tieg[u 

[abat mal-lasta. Il-log[ba 

baqg[et tkun missielta 

b’azzjoni wara o[ra. Fit-62 

minuta, Chukunyere qassam 

lejn Darren Grech li avvanza 

wa[du, i]da xxuttja barra. 

}ew; minuti wara, Rabat kisbu 

l-goal tad-draw b’azzjoni ta’ 

Caushi li qassam lejn 

ADRIAN MIFSUD, li din iddarba 

wa[du quddiem Micallef 

ma ]baljax. 

}ew; minuti wara, risposta 

immedjata ta’ Vittoriosa fejn 

Chukunyere qassam lejn 

Eviparker, li [alla l-ballun lil 

Lagana, li spara fil-goalkeeper 

Rabti. Fis-76 minuta, Caushi 

re;a’ ]marka lil Mifsud. I]da l- 

attakkant Rabti falla /ans ie[or 

fa/li ta’ skor. 

Vittoriosa mal-ewwel 

ikkastigaw lill-avversarji meta 

azzjoni ta’ Keith Darmanin li 

qassam lejn EVIPARKER li 

wa[du b’kalma kbira g[adda l- 

ballun minn ta[t il-goalkeeper 

Rabti. 

Rabat ippruvaw isalvaw illog[ba, 

i]da Vittoriosa bdew 

ikunu ferm perikolu]i bilkontra-attakki 

u fit-92 minuta 

g[alqu l-log[ba bit-tielet goal. 

Mertu ta’ dan il-goal hu kollu 

tas-sostitut Johann Spiteri li 

qabe] player b’eleganza kbira 

u spara lejn il-lasta fejn 

Azzopardi salva kif seta’, u 

mill-vi/in kien fa/li g[al 

EVIPARKER jiskorja t-tieni 

goal personali tieg[u. 

Rabat A– J. Azzopardi, J. 

Bezzina, J. Caruana, W. 

Caushi, A. Mifsud, A. Smeir, 

M. Micallef (D. Galea), E. 

Muscat, K. Micallef (A. 

Zahra), L. Micallef, E. 

Azzopardi. 

Vittoriosa S –J. Micallef, 

K. Abela (H. Hughes), K. 

Darmanin, S. Calleja (J. 

Spiteri), C. Cachia, D. Grech, 

J. Camilleri, A. Eviparker, P. 

Aquilina, N. Chukunyere, L. 

Lagana (R. Adami). 

Referee – Gordon Barbara 

Ikomplu jinqatg[u 

ST. GEORGE’S ................. 2 

MQABBA ........................... 2 

Mqabba u St. George’s [adu 

punt kull wie[ed biex tellfu lil 

xulxin fil-mixja tag[hom biex 

jersqu qrib it-timijiet ta’ fuq. 

Kien ri]ultat ;ust f’log[ba li 

minkejja li pprodu/iet erba’ 

goals u xi azzjonijiet 

perikolu]i, però nistg[u ng[idu 

li kienet log[ba pjuttost kwieta. 

Forsi Mqabba kellhom iktar 

mil-log[ob, i]da l-Bormli]i 

qatt ma /edew pulzier u kien 

jimmeritahom il-punt miksub. 

Il-bidu ma setax kien a[jar 

g[al St. George’s, li marru filvanta;; 

wara minuta log[ob 

meta kien hemm kuntrast filkaxxa 

bejn Pierre Grima u 

Mark Gauci, u fuq 

senjalazzjoni tal-assistent 

Edward Spiteri, ir-referee 

Esther Azzopardi ordnat ilpenalty 

li minnu GLENN 

BONELLO ma ]baljax. 

Mqabba kellhom reazzjoni 

tajba, u fl-20 minuta JOHN 

PAUL MUSCAT kiseb iddraw 

b’azzjoni mill-isba[ u 

xutt sabi[ li spi//a fir-rokna 

tax-xibka. Il-log[ba baqg[et 

bilan/jata bit-team ta’ Mqabba 

iktar perikolu]. 

Fit-38 minuta Mqabba marru 

fil-vanta;; meta minn freekick 

minn fejn il-bandiera tal-corner 

mog[ti minn Mead Mifsud, 

kien MAURO BONNICI li 

Kif Jinsabu 

L R D T F K Pti 

St. Patrick 7 0 11 3 15 

Vittoriosa S. 4 3 1 12 8 15 

Pietà H 3 5 0 17 10 14 

Mosta 12 9 13 

St. George’s 8 4 12 12 13 

San :wann 7 3 1 3 15 15 10 

Mqabba 8 4 2 10 10 10 

Dingli S. 7 2 2 3 8 9 8 

Rabat A 8 1 6 16 4 

Senglea A 7 0 1 6 4 14 1 

g[ola fuq kul[add u bir-ras 

xe[et fir-rokna ta’ fuq taxxibka. 

Kif bidet it-tieni taqsima, St. 

George’s kisbu l-goal tad-draw, 

b’azzjoni ferm tajba mibdija 

minn Glenn Bonello li qassam 

lejn MARK GAUCI li minn 

qag[da angolata spara fixxibka. 

Il-log[ba kompliet tkun 

bilan/jata bi]-]ew; na[at 

ikollhom il-mumenti tag[hom. 

Nwoba kellu [arba tajba, i]da 

kien imblukkat qabel seta’ 

jixxuttja g[al ;ewwa< filwaqt 

li fuq in-na[a l-o[ra daqqa ta’ 

ras ta’ Chimezie kienet salvata 

minn Thomas Galea. 

Fl-a[[ar minuti, minkejja xi 

sostituzzjonijiet mi]-]ew; 

na[at dawn ma irnexxilhomx 

jibdlu l-andament tal-log[ba 

biex i]-]ew; na[at kellhom 

jikkuntentaw b’punt kull 

wie[ed, anki jekk fl-a[[ar xutt 

kien Kris Calleja li /a[[ad lil 

Iro Curmi minn goal /ert. 

St. George’s –T. Galea, A. 

Bonello (V. Camilleri), E. 

Degabriele, E. Sevasta, J. 

Micallef ta’ Rabat jipprova jwaqqaf lil Eviparker li dde/ieda l-log[ba 

b’]ew; goals lejn it-tmiem g[al Birgu (ritratt> Michael Ellul) 

Nwoba, M. Gauci (I. Curmi), 

E. Amaira, B. Fenech, H. 

Schembri, G. Bonello, L. 

Grima 

Mqabba – K. Calleja, J. 

Debattista, M. Bonnici (M. 

Camilleri), P. Grima, S. 

Magro, D. Azzopardi, P. 

Chimezie, J.P. Muscat, J. 

Zammit (M. Borg Olivier), P. 

Borg, M. Mifsud (E. Borg). 

Referee – Esther Azzopardi

01_02_09_pg42 31-01-2009 18:45 Page 1 

42 


SPORT 

Programm ta’ Sport lokali g[al-lum 

MFA 

Hibs Grd – 1 p.m. Premier 

BOV Tarxien R v Sliema 

Wds, 3 p.m. Premier BOV 

Hibernians v Floriana 

V. Tedesco Stadium – 1.30 

p.m. I Div. Dingli S. v 

Senglea A., 3.30 p.m. I Div. 

St. Patrick v San :wann 

Centenary Stadium – 9 

a.m. II Div Lija Ath v M;arr 

Utd, 11 a.m. II Div. Balzan Y 

v B’Bugia SP, 1.30 p.m. III 

Div Gudja Utd v Qrendi, 3.30 

p.m. III Div. Sta. Lu/ia v 

}ejtun C. 

St. Patrick Grd – 1.30 p.m. 

Youths St. George’s v Naxxar 

L., 3.30 p.m. Youths Melita v 

Mosta 

YFA 

Luxol Grd. – 9 a.m. U#15 

Floriana v St. Andrew’s, 

10.10 a.m. U#17 Balzan Y. v 

}ebbu; R., 11.50 a.m. U#17 

Sliema W. v B’Kara, 1.40 

p.m. U#15 Valletta v Sliema 

W., 3.20 p.m. U#17 San 

:wann v Pieta` H., 5 p.m. 

U#17 Floriana v St. Andrews 

Melita Grd – 1 p.m. U#15 

Kirkop Utd v Melita, 2.10 

p.m. U#17 }urrieq v Vittoriosa 

S., 3.50p.m.U#17 M;arr Utd. 

v B’Bugia SP 

San Alwi;i – 9 a.m.U#15 

Tarxien R. v B’Bugia W., 

10.10 a.m. U#17 {amrun S. v 

Qormi, 11.50 p.m.U#17 Gudja 

v Marsa 

St. Patrick Grd.-1 

p.m.U#15 Mellie[a v Rabat 

D., 2.10 p.m. U#17 

Marsaxlokk v Dingli S., 

3.50p.m. U#17 Senglea A. v 

Fgura Utd. 

GFA 

Gozo Stadium – 1 p.m. I 

Div Victoria H v Ker/em A., 

3 p.m. I Div Nadur Y v SK 

Victoria Wds 

IASC 

Tarxien Grd - II Divi]joni 

8.30 a.m. Rovers Utd v St. 

Venera YB, 9.45 a.m. 

Burmarrad AFC B’Kara SJ, 

11 a.m. }ejtun L v M;arr F. 

BASKETBALL 

Ta’ Qali – 9.15 a.m. 

Juniors Nisa Starlites BC v 

Honey Athleta, 11 a.m. 

Juniors Nisa St. James 

Hospital v Luxol, 12.45 p.m. I 

Div Nisa St. James Hospital v 

Empire Cinema Stunners, 2.30 

p.m I Div Nisa Ergon 

Projects Luxol v Medsea, 4.15 

p.m. Powerade League Bupa v 

Si;;iewi Smina. 

HOCKEY 

Kordin – 9 a.m. Sliema Hs 

Floriana Ys, 11 a.m. Qormi 

v Rabat 

VOLLEYBALL 

Kumpless Kottonera – 

11.30 a.m. Mini Volley Girls 

REPLAY IL-LEJLA FID-9.30 P.M. FUQ NET TV 

Min se jkompli jisfida^ 

Ftit jiem bog[od mill-partita 

internazzjonali li t-tim Malti 

g[andu kontra l-Albanija nhar 

l-Erbg[a 11 ta’ Frar, l- 

attenzjoni fi tmiem il-;img[a 

tkompli ddur madwar ilkampjonat 

Premier, b’erba’ 

partiti importanti g[all-fini ta’ 

klassifika. 

X’se jag[mlu Valletta 

kontra t-tim ta’ Msida St. 

Joseph wara li fil-bidu tal- 

;img[a setg[u biss 

jakkwistaw punt kontra t-tim 

ta’ John Buttigieg^ B’Kara 

wkoll se jkunu fl-azzjoni 

kontra {amrun Spartans. 

Hibernians se jkomplu l-mixja 

po]ittiva kontra Floriana, li 

fuq rasu g[ad g[andu l-protest 

pendenti mag[mul minn 

Qormi^ Sliema se jakkwistaw 

punti kontra Tarxien R, fittentattiv 

iddisprat li jkomplu 

j]ommu l-kolp ma ta’ fuq^ 

Ta[t id-direzzjoni ta’ 

Jeremy Dalli, mg[ejun minn 

Simon Borda u Josef 

Fitzpatrick, Replay se 

janalizza l-log[ob kollu fi 

tmiem il-;img[a, bilprotagonisti 

jkunu wkoll 

mistiedna fil-programm. Live 

fuq Net Television fid- 

9.30p.m. bi pre]entazzjoni ta’ 

Christian Micallef, mg[ejun 

Playvolley v Flyers, 1.30 p.m. 

Junior Girls Flyers v Paola, 3 

p.m. Ir;iel Fluer de Lys 

Western v Playvolley, 5 p.m. 

Flyers v Playvolley 

RUGBY 

Marsa – 10 a.m. Log[ob 

mill-U#13 u U#15 tal-Youth 

League bejn Falcons, 

Alligators u Stompers 

TI:RIJIET 

TA}-}WIEMEL 

Marsa – 1.30 p.m. It-tielet 

programm ta’ matul is-sena 

b’g[axar ti;rijiet, disg[a 

minnhom tat-trott. 

minn Gorg Micallef u Bjorn 

Vassallo, Replay se jwassal ilgoals, 

il-kontroversji u l-a[jar 

azzjonijiet ta’ dak kollu li jkun 

se[[ fl-Istadium Nazzjonali u 

fil-Hibs ground 

rispettivament. 

B[as-soltu ma’ tonqosx irrubrika 

satirika tal-karattru 

Ronnie Barbuto, waqt li matul ilprogramm 

l-attenzjoni idur ukoll 

fir-rubrika Rajna u Smajna. 

Replay se jkompli jwassal l- 

a[[ar informazzjoni dwar tliet 

players barranin ta’ nisel 

Malti, li jilag[bu fl-Awstralja, 

fejn anke ser issir diskussjoni 

mal-Manager tat-tim 

Nazzjonali Ivan Vella. 

Lejn tmien il-programm, 

Gorg Micallef flimkien malmistiedna 

pre]enti jag[ti [arsa 

wkoll fid-dettal lejn dak li 

jkun se[[ fil-Premiership fl- 

Ingilterra u fis-Serie A fl- 

Italja. 

Kul[add jista’ jesprimi l- 

opinjoni tieg[u fil-programm 

Replay, permezz ta’ l-SMS 

fuq 50617092, jew permezz 

ta’ l-email fuq 

replay@nettv.com.mt 

Replay g[andu wkoll ilwebsite 

uffi/jali tieg[u 

www.replayonline.tv grazzi 

g[al FotoCreative.

01_02_09_pg43 31-01-2009 18:45 Page 1 

SPORT 


43 

Meaulnes du Corta fl-istorja tal-Amerique 

Minn Kenneth Vella 

Il-Fran/i] ta’ disa’ snin 

Meaulnes du Corta da[al ukoll 

fl-istorja tat-ti;rija famu]a 

Prix d’Amerique. Dan meta 

reba[ l-edizzjoni ta’ din issena 

ta’ din it-tigrija li saret 

g[al darba o[ra fil-korsa ta’ 

Vincennes f’Pari;i fi Franza 

fuq distanza ta’ 2700m. Din 

kienet it-88 edizzjoni u 

b’kollox ;rew 18-il ]iemel li 

kellhom il-bidu tag[hom bilwaqqaf 

u serkin ma’ serkin. 

Kien l-I]vedi] Opal Viking 

(Jorma Kontio) l-aktar velo/i 

sa mill-ewwel metri. Dan feta[ 

vanta;; ]g[ir fuq it-Taljan 

Exploit Caf misjuq mill-aktar 

sewwieq popolari fi Franza 

Jean Michel Bazire. Ftit metri 

wara kien il-Fran/i] Oiseau de 

Feaux (Tony Le Beller) li mar 

quddiem i]da dan mill-ewwel 

inqabe] minn Meaulnes du 

Corta (Franck Nivard). Dan i]- 

]iemel, iben l-istaljun Fran/i] 

Voici du Niel, temm rebbie[ 

b’distakk ta’ ]ew; tulijiet u 

f’medja ta’ 1.12.5”. Dan minn 

tliet idwieb Fran/i]i li kienu 

Nouba du Saptel (Yves 

Dreux), Qualita Bourbon (Jean 

Pierre Dubois) u Olga du 

Biwetz (Joseph Verbeeck). 

Opal Viking temm il-[ames 

quddiem il-favorit u rebbie[ 

ta]-]ew; edizzjonijiet ta’ 

qabel Offshore Dream li kien 

misjuq mit-trainer tieg[u stess 

Pierre Levesque. 

Offshore Dream kellu wirja 

di]appuntanti meta tqis li kien 

qed ifittex li jirba[ l-Amerique 

g[at-tielet sena nfila. L-uniku 

konsolazzjoni li kellu 

Levesque kienet dik li anki ]- 

]iemel rebbie[ hu im[arre; 

minnu. Barra dan, Meaulnes 

du Corta hu propjeta` ta’ Jean 

Pierre Barjon li f’din il-finali 

kellu wkoll ]iemel ie[or jie[u 

sehem, il-Fran/i] Niky. 

Ferhan se jtir kien fi tmiem 

it-ti;rija s-sewwieq ]ag[]ug[ 

Franck Nivard li g[alih dan 

kien l-ewwel su//ess tieg[u fl- 

Amerique. Nivard huwa 

wie[ed minn dawk issewwieqa 

li fl-a[[ar snin 

g[amel progress kbir filkarriera 

tieg[u u niftakruh 

ukoll ftit tas-snin ilu jie[u 

sehem f’kampjonat bejn 

sewwieqa Maltin u sewwieqa 

professjonali Fran/i]i fil-korsa 

tal-Marsa. Nivard 

ikkummenta li ]-]iemel wera 

forma mill-aqwa u konferma 

ta’ dan kien il-mod fa/li li bih 

ittrijonfa f’din it-ti;rija li 

tag[mel parti importanti millkalendarju 

tat-trott mondjali. 

G[all-edizzjoni ta’ din issena 

tal-Prix d’Amerique filkorsa 

ta’ Vincennes kien 

hemm attendenza ta’ eluf ta’ 

spettaturi minn madwar iddinja 

fosthom mijiet ta’ 

Maltin, b’u[ud minnhom 

ikunu jag[mlu parti minn 

]ew; tours organizzati 

apposta mill-kumpanija Euro 

Tours. 

Prix du Luxembourg 

Jum qabel fl-istess korsa 

ta’ Vincennes saret it-ti;rija 

nternazzjonali Prix du 

Luxembourg fuq 2100m, bilbidu 

bil-karozza tat-tluq u li 

kienet miftu[a g[al dawk i]- 

]wiemel li g[al ftit ma 

rnexxilhomx jikkwalifikaw 

biex jie[du sehem fl- 

Amerique. {areg rebbie[ il- 

Fran/i] Orlando Sport 

(Sebastien Baude) f’medja 

ta’ 1.11.9” u mit-Taljan 

Infinitif (Jean Pierre Dubois) 

u Prodigious (Bernard 

Piton). 

Kungress UET 

Fl-istess jum f’Pari;i sar 

ukoll il-Kungress tal-Unjoni 

Ewropea tat-Trott li l-Malta 

Racing Club hu membru 

tag[ha. G[al dan il-kungress 

Malta kienet rappre]entata 

mi/-Chairman tal-club, Dr 

Matthew Brincat u s- 

Segretarju :enerali Roderick 

Vella. 

Meaunles du Corta (Franck Nivard) ir-rebbie[ din is-sena tal-Amerique 

LOKALI 

Ti;rija Premier u 

o[ra tal-galopp 

It-tielet laqg[a tal-ista;un fuq g[axar tigrijiet issir illum wara 

nofsinhar fil-korsa tal-Marsa. Disg[a minn dawn it-ti;rijiet se 

jkunu riservati g[al ]wiemel tat-trott u jsiru fuq distanza twila ta’ 

2640m filwaqt li t-ti;rija l-o[ra se tkun wa[da tal-galopp fuq 

1750m. L-aktar ti;rija mistennija minn dawk tat-trott se tkun ittmien 

wa[da, dik tat-tip Premier. 

14-il ]iemel huma miktuba g[al din it-ti;rija li tibda fl-4.05pm. 

Dawn huma – Race Ball, Poker Noon, Secretary, Power Cape, Just 

Bourbon, Hans des Landiers, il-pjuttost ;did Fran/i] Kaprius du 

Perreux, New Kid In Town, Widget, Kosker Mancellerie, 

Hawkeye de Marco, Iris du Louvet, Kheops d’Ariane u Intrus des 

Rioults. Misjuq mill-G[awdxi Julian Farrugia, Iris du Louvet jibda 

favorit li jakkwista t-tieni rebha nfila minn Intrus des Rioults 

(Carmelo Micallef) u Hans des Landiers (James Carabott). 

L-uniku tigrija tal-galopp se tkun il-[ames wa[da u tibda fit-2.55pm. 

Hawn se nsibu sitt ]wiemel li huma – Priviledged Boy, Just The Best, 

Silence Caresse, Secondino, Ulgen u Waterpaint. Hawnhekk Just The 

Best u Priviledged Boy jibdew kwotati ftit aktar mill-o[rajn. 

Il-kumplament tat-ti;rijiet g[al ]wiemel tat-trott se tkunu tattip 

Gold, Silver, Bronze u Copper, bl-ewwel ti;rija tat-tip Copper 

tibda fis-1.30pm. 

Numru ta’ dilettanti Maltin li kienu f’Vincennes fuq ]ew; tours organizzati minn Euro Tours 

Tbassir 

I Ti;rija Klassi Copper. Win – Gubben Karsk. Place – Chagall 

Mistral, Glowing Star. 

II Ti;rija Klassi Copper. Win – Brig[tlig[t Sib. Place – 

Koechel Baz, Fredrico Kim. 

III Ti;rija Klassi Bronze. Win – Miami du Coq. Place – 

Atlantis, Impact Classic. 

IV Ti;rija Klassi Bronze. Win – Gandhi Brogard. Place – 

Killer de Caveland, Pomerol Merc. 

V Ti;rija Klassi Galopp. Win – Just The Best. Place – Silence 

Caresse, Priviledged Boy. 

VI Ti;rija Klassi Gold. Win – L’Ideal de Fersan. Place – Emil 

Brebro, Hiosco de Davcar. 

VII Ti;rija Klassi Silver. Win – Lorrain d’Oliverie. Place – El 

Paso STR, Judon du Cap Vert. 

VIII Ti;rija Klassi Premier. Win – Iris du Louvet. Place – 

Intrus des Rioults, Hans des Landiers. 

IX Ti;rija Klassi Gold. Win – Louise Lucky Sea. Place – It’s 

My Way, Joker Pitstop. 

X Ti;rija Klassi Silver. Win – Moustique Rose. Place – Ex Air, 

Lance Pierre.

01_02_09_pg45 31-01-2009 22:43 Page 1 

SPORT 


45 

FOOTBALL INGLI} 

Man Utd jift[u [ames punti vanta;; 

Manchester United kellhom 

;urnata mill-aktar sodisfa/enti 

meta g[elbu lil Everton, 1-0 

biex fet[u [ames punti vanta;; 

fil-klassifika wara li l-isfidanti 

Arsenal u Aston Villa spi//aw 

fi draw ming[ajr goals. 

It-tamiet ta’ Arsenal li 

jisfidaw g[at-titlu komplew 

jonqsu meta kienu mi]muma 

f’darhom minn West Ham 

waqt li Aston Villa fir-raba’ 

post naqsu li jkabbru d-distakk 

fuq Arsenal meta huma wkoll 

kienu mi]muma draw 

ming[ajr goals minn Wigan 

Athletic. 

L-akbar log[ba kienet fir- 

Reebok Stadium fejn Kevin 

Davies skorja darbtejn, l-a[[ar 

wie[ed lejn tmiem il-partita 

biex Bolton g[elbu lil 

Tottenham, 3-2. 

Illum Liverpool li jinsabu t- 

tielet jilqg[u lil Chelsea li qed 

jokkupaw it-tieni post fl-aktar 

partita mistennija. 

EMIRATES STADIUM – 

Arsenal t[abtu kemm fel[u 

biex jift[u d-difi]a ta’ West 

Ham, spe/jalment li [allew 

lill-attakkant fil-forma Robin 

van Persie fuq il-bank sala[[ar 

kwarta. Emmanuel 

Adebayor falla ]ew; /ansijiet 

fa/li, imma West Ham li issa 

ilhom seba’ partiti ma jitilfu 

barra minn darhom filkampjonat 

]ammew il-fortuna 

g[al draw, 0-0. 

VILLA PARK – Draw ie[or 

ming[ajr goals li minnu 

komplew igawdu l-leaders, 

Manchester United. Villa 

xe[tu kollox fuq l-attakk sa 

mill-ewwel minuta, imma 

Wigan taw wirja difensiva 

denja tal-manager tag[hom, l- 

eks pilastru ta’ Man Utd, Steve 

Diouf ma’ 

Blackburn 

El-Hadji Diouf hedded lil 

Anton Ferdinand li jag[tih 

daqqa ta’ sikkina waqt ;lieda 

ta[raq li nqalg[et waqt ikla 

wara l-partita li Sunderland 

reb[u, 1-0 kontra Fulham fost 

il-;img[a. 

Players o[ra pre]enti 

kellhom ira]]nu lil Diouf, li 

i]da ma kellu l-ebda sikkina 

f’idu meta g[amel l-istqarrija. 

L-argument kompla fittraining 

l-g[ada u l-manager 

Ricky Sbragia, idde/ieda li 

jbieg[ lill-attakkant mis- 

Senegal lil Blackburn Rovers 

g[al 2 miljun sterlina fi ]mien 

24 sieg[a. 

Jidher li Ferdinand, 

internazzjonali Ingli] ta[t il-21 

sena, kien tlewwem ma’ Diouf 

waqt il-partita wara li t-tnejn 

akku]aw lil xulxin li ma kinux 

qed jimpenjaw ru[hom 

bi]]ejjed. 

Il-manager ta’ Blackburn, 

Sam Allardyce qal li jinsab 

konvint li kapa/i jikkontrolla 

lil Diouf. 

Bruce. Villa laqtu l-lasta 

darbtejn u kellhom numru kbir 

ta’ xuttijiet imblukkati jew 

imtajra bit-tbatija. 

REEBOCK STADIUM – 

Bolton Wanderers dehru li 

kienu rmew tliet punti o[ra 

meta minn 2-0 minn fuq g[attieni 

darba f’;img[a ;ew 

mil[uqa, imma din id-darba 

ssieltu u reb[u, 3-2 kontra 

Tottenham. SEBASTIEN 

PUYGRENIER u KEVIN 

DAVIES po;;ew lil 

Wanderers fil-vanta;;, imma 

DARREN BENT da[al b[ala 

sostitut u skorja darbtejn g[al 

Spurs fi spazju ta’ tliet minuti. 

Fl-a[[ar sekondi, i]da kien 

DAVIES li a//erta l-ewwel 

reb[a g[al Bolton f’seba’ 

partiti b’goal bir-ras. 

CRAVEN COTTAGE – 

Fulham g[elbu lil Portsmouth, 

3-1 u komplew jikxfu l- 

problemi li g[andu t-tim ta’ 

Tony Adams fid-difi]a meta n- 

nasba tal-offside tag[hom 

darbtejn falliet u pattew prezz 

qares. ANDY JOHNSON 

feta[ l-iskor wara 14-il minuta, 

u ERIK NEVLAND irdoppja 

hekk kif id-difensuri tal- 

Pompey qag[du j[arsu qabel 

ma’ l-istess NEVLAND 

kompla jix[et il-mel[ fuq ilferita 

g[axar minuti mittmiem. 

Portmsouth ippruvaw 

jattakkaw u Peter Coruch kien 

im/a[[ad fil-[in qabel DAVID 

NUGENT skorja goal talkonsolazzjoni. 

KC STADIUM – Hull 

temmew serje negattiva ta’ sitt 

telfiet konsekuttivi, imma ]gur 

mhumiex kuntenti bi draw, 2-2 

ma’ WBA wara li darbtejn 

kienu fil-vanta;;. Huma fe[tu 

l-iskor minn BERNARD 

FOOTBAL TALJAN 

Cagliari jil[qu lil Napoli 

Cagliari kisbu l-ewwel 

reb[a fil-piemonte sa mill- 

1968 meta g[elbu lil Juventus 

3-2 u telg[u fis-seba’ post 

daqs Napoli. 

Cagliari, li g[addejjin minn 

mument po]ittiv, 

meritatament fet[u l-iskor 

minn Biondini, li g[eleb lil 

Buffon. Imma man-nofs 

sieg[a log[ob, l- 

internazzjonali tal-Mali, 

Sissoko kiseb id-draw u seba’ 

minuti wara, kien Pavel 

Nedved li dawwar ir-ri]ultat u 

po;;a lil Juventus fil-vanta;;. 

I]da Cagliari wettqu 

rimonta tajba u wara li Jeda 

kiseb id-draw kien is-sostitut 

Matri li tahom reb[a li minnha 

gawdew ukoll il-leaders Inter. 

Fil-partita l-o[ra, goal millisba[ 

ta’ Fabio Quagliarella 

minn volley minn tarf il-kaxxa 

ta draw, 2-2 lil Udinese g[and 

Napoli. 

Napoli kienu 2-0 minn fuq 

wara 27 minuta b’goal ta’ 

Ezequiel Lavezzi, li kellu xutt 

imxellef fil-lasta u daqqa ta’ 

ras tal-midfielder Marek 

MENDY wara azzjoni 

personali, imma JAY 

SIMPSON kiseb id-draw fittieni 

taqsima. CRAIG FAGAN 

bir-ras re;a’ po;;a lil Hull filvanta;; 

sakemm Wes Brom 

re;g[u kisbu d-draw minn 

penalty ta’ CHRIS BRUNT, 

erba’ minuti wara. 

OLD TRAFFORD – Kellu 

jkun goal minn penalty dubju] 

skorjat minn CRISTIANO 

RONALDO ftit sekondi qabel 

il-mistrie[ li ta reb[a minima lil 

Manchester United f’darhom 

kontra Everton. Il-goalkeeper 

ta’ United, Van der Sar issa ilu 

12-il partita konsekuttiva 

ming[ajr ma jsofri goal u kiser 

ir-rekord tal-goalkeeper ta’ 

Reading Steve Death, 

imwaqqaf 30 sena ilu ta’ 18-il 

sieg[a u 23 minuta ming[ajr 

ma jaqla’ goal wie[ed. 

RIVERSIDE STADIUM – 

Draw ming[ajr goals bejn 

Middlesborugh u Blackburn 

Rovers, li g[alkemm issieltu 

kemm fel[u ftit offrew kwalità. 

Boro issa ilhom 12-il partita 

bla reb[a fejn skorjaw goal 

wie[ed biss f’seba’ partiti u fittieni 

taqsima kienu ddominati 

minn Blackburn. 

BRITANNIA STADIUM – 

Stoke kisbu l-ewwel reb[a 

wara g[axar partiti, minkejja li 

lag[bu aktar minn taqsima 

s[i[a bi player anqas kontra 

Manchester City meta tke//a 

Rory Delap talli ta bis-sieq lil 

Wright-Phillips, fis-37 minuta. 

JAMES BEATTIE skorja goal 

e//ellenti bir-ras fil-[in 

mi]mum fl-ewwel taqsima, u 

mbag[ad Stoke iddefendew 

bil-g[aqal hekk kif City, 

iddisprati naqsu li jo[olqu 

periklu denju. 

Hamsik, li kien qed jirritorna 

wara ]ew; partiti sospensjoni. 

Antonio Di Natale naqqas l- 

iskor minn penalty qabel ma’ 

sie[bu fin-nazzjonal 

Quagliarella, li hu mwieled 

Napli, kiseb id-draw qabel ilmistrie[. 

Napoli issa ilhom ma 

jirb[u erba’ partiti. 

Ri]ultati 

Serie A 

Napoli v Udinese 2-2 

Juventus v Cagliari 2-3 

Illum 

Atalanta v Catania 

Bologna v Fiorentina 

Chievo v Sampdoria 

Genoa v Palermo 

Inter v Torino 

Reggina v Roma 

Siena v Lecce 

Lazio v Milan 

Serie B 

Ascoli v Ancona 2-0 

Avellino v Triestina 1-2 

Bari v Frosinone 2-1 

Empoli v Vicenza 2-0 

Parma v Albiloneffe 3-1 

Modena v Rimini 0-0 

Piacenza v Grosseto 2-3 

Pisa v Sassuolo 0-0 

Salernitana v Cittadella 1-2 

Treviso v Brescia 3-2 

Mantova v Livorno g[ada 

Premier League 

Arsenal v West Ham 0-0 

Aston Villa v Wigan 0-0 

Bolton v Tottenham 3-2 

Fulham v Portsmouth 3-1 

Hull v West Brom 2-2 

Man Utd v Everton 1-0 

M’Boro v Blackburn 0-0 

Stoke v Man City 1-0 

Illum 

Liverpool v Chelsea 

(5pm Ch. 702) 

Newcastle v Sunderland 

(2.30pm Ch. 702) 

Kif Jinsabu 

L R D T 

Ri]ultati u klassifiki 

F K Pt 

Man. Utd. 23 16 5 2 40 10 53 

Chelsea 23 14 6 3 44 13 48 

Liverpool 23 13 9 1 37 15 48 

Aston V. 24 14 6 4 3 24 48 

Arsenal 24 12 7 5 38 25 43 

Everton 24 10 7 7 31 28 37 

Wigan A. 24 9 6 9 26 24 33 

West Ham 24 9 6 9 31 31 33 

Fulham 22 7 8 7 22 19 29 

Man. City 23 8 4 11 41 32 28 

Hull C. 24 7 7 10 31 46 28 

Bolton W. 24 8 3 13 27 34 27 

Sunderland 23 7 5 11 24 32 26 

Tottenham H. 24 6 6 12 26 31 24 

Portsmouth 23 6 6 11 23 38 24 

Stoke City 24 6 6 12 21 38 24 

Newcastle 23 5 8 10 29 39 23 

Blackburn R. 23 5 8 10 27 38 23 

B’Boro 24 5 7 12 18 35 22 

WBA 24 6 4 14 22 44 22 

League One 

Brighton v Hartlepool 2-1 

Carlisle v Colchester 0-2 

Cheltenham v MK Dons 3-5 

Crewe v Tranmere 2-1 

Huddersfield v P’borough 1-0 

Leyton O. v Yeovil 0-1 

Millwall v Scunthorpe 1-2 

Northampton v Leicester 1-2 

Oldham v Swindon 0-0 

Southend v Bristol R. 1-0 

Stockport v Hereford 4-1 

Walsall v Leeds Utd 1-0 

League Two 

Aldershot v Rochdale 2-4 

Bradford v Grimsby 2-0 

Chester v Gillingham 0-1 

Dag & Red v Darlington 0-1 

Exeter v Barnet 2-1 

Lincoln C. v Bournemouth 3-3 

Luton v Bury 1-2 

Morecambe v Port Vale 1-1 

Notts C. v Chesterfield 0-1 

Rotherham v Macclesfield 2-0 

Shrewsbury v Brentford 1-3 

Wycombe v Accrington S. 2-1 

Cristiano Ronaldo ta’ Man Utd (xellug) jattakka 

lil Tony Hibbert ta’ Everton 

The Championship 

Bristol C. v Barnsley 2-0 

Burnley v Charlton 2-1 

Cardiff v Nottm Forest 2-0 

Crystal P. v Blackpool 0-1 

Derby v Coventry 2-1 

Ipswich v Plymouth 0-0 

Preston v Sheff Utd 0-0 

QPR v Reading 0-0 

Sheff Wed v Birmingham 1-1 

Southampton v Swansea 2-2 

Wolves v Watford 3-1 

Kif Jinsabu 

L R D T 

F K Pti 

Wolves 30 19 5 6 60 37 62 

Reading 30 17 7 6 58 26 58 

Birmingham 30 16 8 6 37 27 56 

Cardiff 29 13 12 4 41 26 51 

Sheff Utd 30 12 9 8 40 26 48 

Preston 30 12 6 10 42 38 48 

QPR 30 12 10 8 31 27 46 

Burnley 30 13 7 10 43 43 46 

Swansea 30 10 15 5 43 33 45 

Ipswich 30 11 10 9 42 31 43 

Bristol C. 29 10 11 8 36 34 41 

Crystal P. 29 11 7 11 39 34 40 

Sheff Wed. 30 10 9 11 32 42 39 

Coventry 30 9 19 11 33 37 37 

Blackpool 30 9 19 11 30 38 37 

Plymouth 29 9 7 13 27 33 34 

Nottm. Forest 30 8 9 13 32 41 33 

Derby 29 8 8 13 30 41 32 

Barnsley 30 9 5 16 29 41 42 

Norwich 30 8 7 15 39 46 31 

Doncaster 29 8 7 14 21 33 31 

Watford 30 8 6 16 42 53 30 

Southampton 30 6 10 14 28 46 28 

Charlton 30 5 7 18 31 53 22 

Premier Sko//i] 

Falkirk v Aberdeen 1-0 

Hamilton v Hearts 2-0 

Hibernian v Motherwell 1-1 

Rangers v Dundee Utd 2-0 

St Mirren v Kilmarnock 1-1 

Illum 

Inverness CT v Celtic 

I Div. 

Airdrie Utd v Partick T. 0-1 

Dundee v Clyde 2-1 

Dunfermline v Queen of S. 0-2 

Livingston v Ross County 4-2 

Morton v St Johnstone 0-0 

II Div. 

Arbroath v Alloa 1-0 

Ayr v Raith 2-2 

Brechin v Stirling 1-2 

East Fife v Peterhead 0-3 

Queens Park v Stranraer 1-1 

III Div. 

Albion v Forfar 2-0 

Berwick v East Stirling posp 

Cowdenbeath v Annan A. 1-0 

Dumbarton v Montrose 1-1 

Stenhousemuir v Elgin 4-2

01_02_09_pg46 31-01-2009 19:37 Page 1 

46 


SPORT 

TENNIS 

Serena Williams issa[[ar Melbourne 

Serena Williams serqet ix-xena 

hekk kif sa[[ret Melbourne Park u 

g[ar-raba’ darba fil-karriera 

tag[ha reb[et l-Open tal-Awstralja 

kontra Dinara Safina, u re;g[et 

lura g[an-numru 1 tar-ranking 

mondjali. 

L-Amerikana [adet biss 59 

minuta biex ;abet fix-xejn lir- 

Russa, 6-0, 6-3, reb[et is-somma 

ta’ $1.28m u ng[aqdet mal-club 

tal-players elite li reb[u millanqas 

g[axar titli Grand Slam. 

“In[ossni e//itata, ridt nirba[ 

dan it-titlu u [assejtni li ridt 

nirba[,” qalet Williams. 

Li kieku r-reb[a marret g[and 

Safina kienet tkun ir-Russa li ssir 

in-numru 1 fid-dinja. Imma dan iddettall 

ftit deher kredibbli fuq ilwirja 

tal-biera[. 

“Illum lanqas g[amilt sieg[a fuq 

il-court. Kont qisni ball boy. 

Lag[bet log[ba e//ellenti u kienet 

ferm aktar aggressiva minni,” 

qalet Safina wara l-log[ba. 

Intant l-a[wa Amerikani Bob u 

Mike Bryan re[bu t-tielet titlu taddouble 

fl-Open tal-Awstralja meta 

g[elbu 2-6, 7-5, 6-0 lill-Indjan 

Mahesh Bhupathi u Mark Knowles 

tal-Bahamas. 

L-a[wa Bryans, li re;g[u telg[u 

fl-ewwel post tar-rankings billi 

walsu sal-final, pattew g[at-telfa 

li kienu sofrew fil-kwarti talfinali, 

is-sena l-o[ra kontra l- 

istess ]ew; players. 

Serena Williams reb[et l-Open tal-Awstralja 

g[ar-raba’ darba fil-karriera tag[ha 

BUNDESLIGA 

Hoffenheim 

fil-qu//ata 

Hoffenheim re;g[u 

telg[u fl-ewwel post tal- 

Bundesliga meta g[elbu lil 

Energie Cvottbus, 2-0 

b’goals minn Demba Ba u 

Boubacar Sanogo fid-debutt 

tieg[u. 

Din kienet l-ewwel 

log[ba g[al Hoffeneim flistadium 

il-;did, fejn taw 

wirja o[ra konvin/enti hekk 

kif g[adhom jittamaw flewwel 

titlu fl-istorja 

tag[hom. Issa g[andhom 38 

punt, tnejn aktar minn 

Hertha Berlin, li qab]u lil 

Hamburg wara reb[a, 2-1 

fuq Eintracht. 

Hertha g[elbu lil 

Frankfurt biex kisbu s-seba’ 

reb[a konsekuttiva 

f’darhom fil-kampjonat 

b’goal f’kull taqsima minn 

Pantelic wara li aktar qabel 

kienu ;eddew il-kuntratt 

tal-kow/ Favre b’sena o[ra 

I/-Champions, Bayern 

Munich tilfu f’Hamburg 

b’goal ta’ Petric u ni]lu r- 

raba’. 

Ri]ultati 

Cologne v Wolfsburg 1-1 

B. Dortmund v B. Leverkusen 1-1 

Hanover v Schalke 04 1-0 

H. Berlin v E. Frankfurt 2-1 

Hoffenheim v Energie C. 2-0 

Stuttgart v B. M’gladbach 2-0 

Hamburg v B. Munich 1-0 

Bochum v Karlsruhe illum 

W. Bremen v A. Bielefeld illum 

Kif Jinsabu 

L R D T 

F KPT 

Hoffenheim 18 12 2 4 44 23 38 

H. Berlin 18 11 3 4 29 21 36 

Hamburg SV 18 11 3 4 27 24 36 

B. Munich 18 10 5 3 39 25 35 

B. Leverkusen 18 10 3 5 37 22 33 

B. Dortmund 18 7 9 2 28 20 30 

Stuttgart 18 8 4 6 28 23 28 

Wolfsburg 18 7 6 5 36 26 27 

Schalke 04 18 7 6 5 24 17 27 

W. Bremen 17 7 5 5 39 28 26 

Cologne 18 7 2 9 20 26 23 

Hanover 96 18 5 5 8 21 32 20 

Eintracht F. 18 5 4 9 24 31 19 

A. Bielefeld 17 2 8 7 15 27 14 

Karlsruhe SC 17 4 1 12 15 32 13 

Energie C. 18 3 4 11 12 31 13 

VfL Bochum 17 1 8 8 19 30 11 

B. M’gladbach 18 3 2 13 18 37 11

01_02_09_pg48 31-01-2009 19:59 Page 1 

48 


LOKALI 

IL-:UBLEW TAL-FIDDA TAL-OPPO}IZZJONI TAL-LABOUR G{ALL-UNJONI EWROPEA 

Biex jer;a’ jinbena s-suq so/jali 

“Il-Kummissjoni trid ta[seb 

mhux biss dwar l-esperjenza 

tal-pajji]i l-kbar, i]da wkoll 

ta’ pajji]i b[al Malta, ?ipru u 

s-Slovenja,” stqarret Petra 

Erler, il-kap tas-Segretarjat ta’ 

Guenther Verheugen, il- 

Kummissarju Ewropew li 

jie[u [sieb l-impri]a u l- 

industrija. 

Erler kienet qed tindirizza 

konferenza dwar il-kri]i 

finanzjarja u ekonomika. 

Il-konferenza ssej[et mill- 

Kumitat Ekonomiku u So/jali 

Ewropew (KESE) u se[[et 

bejn it-22 u t-23 ta’ Jannar. 

Sa[qet kemm fuq l- 

importanza ta’ sforz Ewropew 

mag[qud, kif ukoll fuq 

soluzzjonijiet li jag[rfu /- 

/irkustanzi partikulari ta’ kull 

pajji] – spe/jalment talimpri]i 

]-]g[ar, li l-Ewropa, 

skont Erler g[andha [afna 

x’toffrilhom. 

L-g[an tal-konferenza kien 

li jinsabu l-modi kif is-suq 

so/jali Ewropew jista’ jer;a’ 

jinbena wara li l-kri]i faqg[et 

il-fidu/ja popolari fil-futur 

ekonomiku immedjat, kif 

ukoll fl-istituzzjonijiet li 

kellhom jirregolaw is-swieq. 

Kif qalu bosta kelliema, 

inklu] il-President tal-KESE, 

Mario Sepi, hemm dimensjoni 

Ewropea importanti filproblema, 

kif ukoll fissoluzzjonijiet. 

Wa[da mill-problemi 

indikaha Daniel Gros, id- 

Direttur ta/-?entru g[all- 

Istudju tal-Politika Ewropea. 

L-iskrutinju tas-sogri li kienu 

qed jie[du xi banek u xi ditti 

kien il-kompitu tar-regolaturi 

nazzjonali. Is-sogri 

individwali forsi kienu 

jin;arru mis-sistema, i]da 

mhux kollha f’daqqa. Ilproblema 

kienet li biex tkun 

taf x’kienu l-problemi kollha 

kellek b]onn skrutinju li jsir 

fuq livell Ewropew, mhux 

nazzjonali. 

I]da g[al David Wright, id- 

Direttur :enerali tad- 

Direttorat li jie[u [sieb is-suq 

fil-Kummissjoni, il-problema 

kienet akbar minn hekk. 

G[alih, anki l-iskrutinju li 

seta’ jsir sew fis-sistema kif 

inhi ma sarx sew – ippunta 

sebg[u l-aktar lejn l-Istati 

Uniti. Kien hemm 

inkompentza grassa fil-mod 

kif tmexxew id-ditti, kif sar 

is-self, u f’elf [a;’o[ra. 

U d-di]astru kien hemm 

min rah ;ej minn qabel. 

Wright semma lill-ekonomista 

Nouriel Roubini (tal- 

Università ta’ New York). 

I]da kien hemm ukoll xi 

rapporti miktubin g[all- 

media•link 

COMMUNICATIONS 

KESE, li indikaw li setg[u 

jinqalg[u xi problemi serji. 

Il-problema li identifika 

Wright mhix wa[da ta’ 

inkompetenza biss. Fl-Istati 

Uniti, spe/jalment, l- 

inkompetenza kienet marbuta 

ma’ g[amad ideolo;iku> l- 

idea li kienet ta[kem il-White 

House ta’ George W Bush li 

s-swieq jafu jie[du [sieb 

tag[hom infushom, li j;ibu 

ru[hom b’mod razzjonali, bla 

ma jin[akmu mid-deni li l- 

profitti tal-lum jiswew aktar 

mill-prudenza fit-tul

allura jekk Gvern jipprova 

jirregolahom, ikun qed ifixkel 

it-tkabbir ekonomiku. 

F’dan is-sens, mhix issistema 

ekonomika kollha li 

ta[ti, i]da l-filosofija li ;ieli 

tissejja[ neo-liberali – ittwemmin 

fundamentalista li l- 

forzi tas-suq dejjem ja[dmu l- 

a[jar meta ma jkollhomx 

xkiel. 

G[alhekk, kelliem ie[or, 

Peter Praet, id-Direttur tal- 

Bank Nazzjonali tal-Bel;ju, 

sa[aq fuq l-importanza mhux 

biss tar-regolamenti u 

supervi]joni tajbin, i]da wkoll 

fuq preparazzjoni tajba g[al 

kif tindirizza u timmani;ja 

kri]i b[al din. 

G[alija, wie[ed ma jistax 

jifred l-importanza talinizjattivi 

b’sa[[ithom millideat 

/ari. G[andna noqog[du 

attenti li, fis-soluzzjonijiet 

stess li nipproponu, ma jkunx 

hemm ukoll l-eredità tal-[sieb 

ekonomiku marbut ma’ 

George W Bush u l-Gvern 

tieg[u. 

U wisq nib]a’ li s-sej[a li 

jitnaqqsu t-taxxi, li jitpo;;ew 

il-flus fil-bwiet tan-nies, hi 

parti minn din l-eredità. Ittnaqqis 

tat-taxxi b[ala 

soluzzjoni g[al kwalunkwe 

g[aw; ekonomiku, hu x’inhu, 

jag[mel parti mill-[sieb 

konservattiv Amerikan (u sa 

/ertu punt, Ewropew), ta’ 

dawn l-a[[ar snin. 

Il-President Obama wkoll 

qed jinkludi element ta’ tnaqqis 

fit-taxxi, fil-pakkett ekonomiku 

li qed jipprova jg[addi mill- 

Kun;ress Amerikan. Jista’ jkun 

li ma jqisx li hu politikament 

possibbli li jevita li jag[mel 

hekk. 

I]da m’hemmx dubju li l- 

estra-ma;;oranza talekonomisti 

ewlenin (fosthom 

l-a[[ar rebbie[ tal-Premju 

Nobel, Paul Krugman) qed 

jg[idu li dan hu ]ball. 

Jippreferu li l-flus jintnefqu 

fuq pro;etti infrastrutturali – 

g[aliex g[al kull dollaru li 

tonfoq fuq il-pro;etti, to[loq 

$1.50< filwaqt li meta tag[ti l- 

minn Ranier Fsadni 

ranierfsadni@europe.com 

flus f’idejn in-nies ([lief dawk 

li huma l-aktar fil-b]onn, 

g[aliex jonfquhom ];ur), 

x’aktarx ifaddluhom, mhux 

jonfquhom. Minn dan il-lat, ilparir 

ta’ Krugman aktar jixba[ 

l-istrate;ija tal-Gvern Malti 

milli l-pariri tal-Oppo]izzjoni. 

Krugman, fil-fatt tal-parir li 

b[alissa g[andu jkun ippjanat 

infiq kbir mhux biss g[assena 

d-die[la, i]da g[at-tliet 

snin li ;ejjin – g[aliex id-daqs 

tal-problema hekk jitlob. 

Nittamaw li l-istituzzjonijiet 

Ewropej u l-gvernijiet 

nazzjonali jag[rfu jie[du d- 

de/i]jonijiet biex jindirizzaw 

id-daqs tal-isfida. 

www.radio101.com.mt 

Current Affairs Research Agency 

www.maltarightnow.com

ertifikat inkora;;anti g[all-kwalità tal-edukazzjoni primarja f'Malta .... fl ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?