ertifikat inkora;;anti g[all-kwalità tal-edukazzjoni primarja f'Malta .... fl ...
ertifikat inkora;;anti g[all-kwalità tal-edukazzjoni primarja f'Malta .... fl ...
ertifikat inkora;;anti g[all-kwalità tal-edukazzjoni primarja f'Malta .... fl ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
01_02_09_pg12 31-01-2009 18:35 Page 1<br />
12<br />
il-Óadd, 1 ta’ Frar, 2009<br />
OPINJONI<br />
Darba kien hemm ra;el<br />
Darba kien hemm ra;el, li<br />
tilef lil martu u kien qed jg[ix<br />
assolutament wa[du. {adem<br />
[ajtu kollha b’ilsienu barra.<br />
Kien [ajjat tajjeb u qala’ l-<strong>fl</strong>us<br />
imma /erti sfortuni [<strong>all</strong>ewh<br />
bla /ente]mu.<br />
Issa kien xja[ u ma fela[x<br />
ja[dem i]jed biex isostni lilu<br />
nnifsu. Idejh kienu jirtog[du><br />
ma setax jaqbad labra <strong>tal</strong>-[jata<br />
(tiftakruha^). B’g[ajnejh<br />
im/ajpra ma setax jag[mel<br />
punt wie[ed — g[adhom<br />
isiru^. It-tliet uliedu subien<br />
kibru u ]]ew;u. U kienu<br />
m[abbtin wisq b’[ajjithom.<br />
Kienu jmorru darba fil-<br />
;img[a g[and missierhom><br />
jieklu bl-g[a;la u jitilqu.<br />
Ix-xwejja[ beda jbati<br />
dejjem i]jed. Uliedu bdew<br />
imorru jarawh dejjem inqas.<br />
“Ma j[obbux ji;u jarawni.<br />
Jib]g[u li nkunilhom ta’ pi]”,<br />
kien jg[id lilu nnifsu. Darba<br />
qag[ad lejl s[i[ ja[seb x’se<br />
ji;ri minnu. Fl-a[[ar fassal<br />
pjan.<br />
L-g[ada <strong>tal</strong>ab lil sie[bu<br />
mastrudaxxa jag[millu spe/i<br />
ta’ senduq imdaqqas. Mar<br />
g[and sie[bu [addid u <strong>tal</strong>bu<br />
Inkomplu nnaddfu pajji]na<br />
minn Randolph Spiteri<br />
Pajji]na je[tie;<br />
li jkun nadif<br />
<strong>fl</strong>-interess<br />
tag[na<br />
u ta’ uliedna<br />
jag[millu katnazz la <strong>anti</strong>ka.<br />
Mar g[and <strong>tal</strong>-[;ie; u <strong>tal</strong>bu<br />
[;ie; imkisser. Mar id-dar,<br />
mela s-senduq sa fuqnett bil-<br />
[;ie; imkisser, g[alaq ilkatnazz<br />
u qieg[ed is-senduq<br />
ta[t il-mejda <strong>tal</strong>-k/ina b’<strong>tal</strong>i<br />
mod li uliedu, meta ;ew<br />
g[<strong>all</strong>-ikel, bdew ja[btu<br />
ri;lejhom mieg[u.<br />
Naturalment bdew jistaqsu,<br />
l-ewwel lil xulxin, imbag[ad<br />
lil missierhom> “Dil-kaxxa<br />
x’inhi^ X’fiha, pa^” U x-<br />
xwejja[ kien iwe;ibhom><br />
“Xejn, uliedi< xi [a;a li qed<br />
in;emma.” Kienu jippruvaw<br />
i/aqalquha b’ri;lejhom, ta[t<br />
il-mejda, imma ma kienx<br />
jirnexxilhom. I]da kienu<br />
j[ossu li fil-kaxxa hemm xi<br />
[a;a ti//aqlaq.<br />
G[amlu konsulta bejniethom<br />
u waslu g[<strong>all</strong>-konklu]joni><br />
“}gur hi mimlija bid-deheb li<br />
;emma matul is-snin!”<br />
Dde/idew li biex i[arsu dan<br />
it-te]or kellhom jie[du [sieb<br />
kontinwu ta’ missierhom. U<br />
darba kull wie[ed kienu bdew<br />
jorqdu ma’ missierhom biex<br />
jg[assu t-te]or ta’ ;ol-kaxxa.<br />
Beda ]-]g[ir. Qag[ad<br />
Id-Direct Action Operation fuq<br />
Derelicts on Site kienet<br />
koordinata mis-Segretarjat<br />
g[<strong>all</strong>-Konsultazzjoni Pubblika<br />
u Informazzjoni<br />
b’kollaborazzjoni mal-<br />
Ministeru tar-Ri]orsi u<br />
Affarijiet Rurali, mal-MEPA,<br />
mal-Kunsilli Lokali rispettivi,<br />
mal-Pulizija u mal-Gwardjani<br />
Lokali.<br />
Biex seta’ jibda x-xog[ol, id-<br />
Dipartiment <strong>tal</strong>-Kunsilli Lokali<br />
<strong>tal</strong>ab lill-Kunsilli Lokali kollha<br />
jibag[tu ritratti u site-planta’<br />
kull fejn fil-lokalità tag[hom<br />
hemm vetturi jew o;;etti kbar<br />
<strong>tal</strong>-met<strong>all</strong> abbandunati, kemm<br />
fil-kampanja kif ukoll f’toroq<br />
residenzjali, anki jekk f’art<br />
b’titlu privat.<br />
Tajjeb wie[ed jg[id li din l-<br />
azzjoni qed issir a ba]i <strong>tal</strong>provedimenti<br />
fil-li;i <strong>tal</strong>-MEPA<br />
li tirregolarizza l-u]u <strong>tal</strong>-art. Ilpro/ess<br />
qed jibda billi<br />
jitwa[[lu c<strong>all</strong> lettersu<br />
enforcement notices, li f’ka]<br />
ta’ nuqqas ta’ azzjoni fi]-]mien<br />
stipulat, il-MEPA tkun tista’<br />
tie[u azzjoni diretta fuq is-sit.<br />
Peress li l-met<strong>all</strong> li qed<br />
jin;abar g[andu valur meta ji;i<br />
esportat g[ar-ri/iklar, l-ispejje]<br />
ta’ din l-operazzjoni qed ikunu<br />
mnaqqsa mhux ftit mill-iskart<br />
innifsu. Dan hu ka] ie[or ta’<br />
kif l-iskart qieg[ed i[<strong>all</strong>i l-<br />
qlig[, billi j[<strong>all</strong>as in parti g[attindif<br />
tieg[u stess, li jfisser ittisbi[<br />
<strong>tal</strong>-pajji].<br />
Hu fatt ta’ min jinnotah, li<br />
m<strong>all</strong>i bdiet l-operazzjoni fillokalitajiet<br />
fejn [dimna, numru<br />
sostanzjali ta’ sidien li kienu<br />
minn Dun Pawl Camilleri<br />
joecam@maltanet.net<br />
;img[a ma’ missieru. Il-<br />
;img[a ta’ wara kien imiss<br />
lill-fustani. U l-kbir ma baqax<br />
lura meta waslet il-;img[a<br />
tieg[u. U din l-g[o]]a tatte]or<br />
ta’ mo[[hom, bl-isku]a<br />
ta’ wens lit-te]or veru<br />
tag[hom (missierhom [aj),<br />
baqg[et sejra hekk g[al ]mien<br />
konsiderevoli.<br />
Imma <strong>fl</strong>-a[[ar wasal l-<br />
a[[ar. Il-missier baqa’ sejjer<br />
lura. U <strong>fl</strong>-a[[ar miet. L-ulied<br />
dehru mnikkta [afna. U<br />
kul[add qal x’funeral kbir u<br />
sabi[ g[amlulu. Ma xxa[[u<br />
infurmati permezz <strong>tal</strong>-c<strong>all</strong><br />
letter,g[arfu li kien jaqblilhom<br />
li jnaddfu dan il-materjal u<br />
b’hekk ikunu huma stess li<br />
jbig[u l-materjal lil xi wie[ed<br />
mill-operaturi li/enzjati li hawn<br />
f’pajji]na.<br />
Permezz ta’ din l-inizjattiva,<br />
il-Gvern qed jibg[at messa;;<br />
/ar li qed tittie[ed azzjoni<br />
kon;unta biex zoni urbani u<br />
rurali fil-lokalitajiet tag[na,<br />
jitnaddfu minn dan l-ingombru<br />
li ilu jakkumula g[al ]mien<br />
twil. Il-pjan hu li x-xog[ol<br />
jibqa’ g[addej fil-lokalitajiet<br />
kollha biex nassiguraw li fi<br />
]mien erba’ xhur inkunu<br />
;barna dawn l-o;;etti kollha li<br />
qed i[<strong>all</strong>u impatt negattiv fuq l-<br />
ambjent ta’ madwarna.<br />
Multi iktar [orox<br />
{afna min-nies li niltaqa’<br />
mag[hom jg[iduli kif hemm<br />
b]onn li f’pajji]na jkollna multi<br />
iktar [orox g[al min jinqabad<br />
i[amme; u kemm hu<br />
import<strong>anti</strong> li l-;udikatura ma<br />
turix [niena ma’ min jinqabad<br />
i[amme; [<strong>all</strong>i ne[ilsu minn<br />
din il-pjaga darba g[al dejjem.<br />
Hu <strong>tal</strong>-mist[ija li g[adek<br />
issib min jitfa’ kull tip ta’ skart<br />
fit-toroq tag[na minkejja li<br />
permezz <strong>tal</strong>-Kunsilli Lokali<br />
hemm servizz b’xejn li ji;i<br />
ji;bor l-iskart tieg[ek minn<br />
wara l-bieb tad-dar stess.<br />
Minkejja dan, g[adek issib<br />
nies, li jien insej[ilhom bla<br />
kuxjenza u ma[mu;in, li<br />
jag[mlu dan l-att kriminali lejn<br />
is-so/jetà u pajji]na. Dawn innies,<br />
la ma jridux jitg[<strong>all</strong>mu<br />
xejn. Kollox mill-a[jar.<br />
Ovvjament, kellhom fuqhiex<br />
iserr[u rashom. Kellhom<br />
fortuna tistennihom… ta[t ilmejda<br />
<strong>tal</strong>-k/ina. Allura ma<br />
kellhomx g[alfejn i]ommu<br />
jdejhom mal-g[a]i] xwejja[<br />
missierhom, li tant kien bata<br />
g[alihom. Ja[asra.<br />
Ovvjament, m<strong>all</strong>i spi//a l-<br />
funeral, u [biebhom telqu<br />
minn dar missierhom,<br />
kellhom seba’ mitt sena<br />
sakemm jift[u dak l-imbierek<br />
senduq… [a jkollhom mnejn<br />
i[<strong>all</strong>su l-kontijiet… u ferm<br />
iktar. Imma l-muftie[^ Fittex<br />
u ;ib lil min ifittex, <strong>fl</strong>-a[[ar<br />
irnexxielhom isibuh. U ;rew<br />
lejn is-senduq, refg[uh fuq ilmejda<br />
u fet[uh. U sabu dak li<br />
qatt ma stennew li se jsibu><br />
tilja [;ie; imkisser.<br />
Malajr bidlu s-sentimenti.<br />
Bdew jitka]aw><br />
“X’g[aruka]a! Din log[ba li<br />
tilg[ab ma’ uliedek^” (chi<br />
parla!). Il-fustani kellu ftit<br />
iktar sens u sin/erità u tkellem<br />
kif [assha> “X’nippretendu li<br />
missu g[amel, missierna^<br />
Jekk irridu nkunu onesti,<br />
kieku ma kienx min[abba<br />
bis-sewwa hemm b]onn li<br />
jitg[<strong>all</strong>mu billi jkunu imposti<br />
fuqhom multi [orox u fil-li;i<br />
hemm b]onn li jkun hemm ilprovvediment<br />
li l-;udikant<br />
ikun jista’ jag[ti piena fejn min<br />
jinqabad i[amme; jintbag[at<br />
inaddaf mad-dipartiment <strong>tal</strong>indafa<br />
pubblika [<strong>all</strong>i j[oss dak<br />
li jkunu qed i[ossu dawk il-<br />
[addiema li jkollhom inaddfu<br />
wara min i[amme; sempli-<br />
/ement g[ax huma nies<br />
irresponsabbli.<br />
Nie[u pja/ir ninnota li l-<br />
pulizija u l-wardensqed i]idu<br />
<strong>fl</strong>-ammont ta’ /itazzjonijiet lil<br />
min jinqabad i[amme;.<br />
Sfortunatament [afna minna l-<br />
Maltin jitg[<strong>all</strong>mu biss meta<br />
je[lu l-multi u mhux jippruvaw<br />
jirregolaw ru[hom biex jobdu<br />
l-li;i minn qabel. Nispera li xi<br />
darba dawn in-nies ikabbru<br />
fihom rispett lejn pajji]hom u<br />
n-nies ta’ madwarhom [<strong>all</strong>i<br />
jkollna pajji]na nadif g[<strong>all</strong>-;id<br />
tag[na u ta’ wliedna.<br />
Skiet perfett<br />
Xi [a;a li tiskantani hi kif il-<br />
Partit Laburista li suppost qed<br />
jg[ix ‘sta;un politiku ;did’ qatt<br />
ma jesprimi ru[u fuq dawn ilmaterji.<br />
G[adni qatt ma qrajt xi<br />
stqarrija min-na[a <strong>tal</strong>-Partit<br />
Laburista fejn jikkundanna lil<br />
dawk li j[amm;u f’pajji]na<br />
sempli/ement g[ax huma nies<br />
irresponsabbli.<br />
Din mhix xi [a;a parti;jana<br />
u jekk il-Partit Laburista<br />
verament irid ikun kredibbli<br />
g[andu ja[dem id f’id mal-<br />
Gvern u jikkundanna lil dawk<br />
das-senduq, lil missierna<br />
konna n[<strong>all</strong>uh imut wa[du.”<br />
L-a[[ar wie[ed minnhom<br />
qal> “Qed nist[i minni nnifsi.”<br />
U beda jibki. “B’im;ibitna,<br />
konna a[na li mbuttajna lil<br />
missierna jadotta strate;ija<br />
qarrieqa. U dan kollu g[ax ma<br />
tajniex ka] ta’ dak li<br />
g[<strong>all</strong>imna fi /kunitna.”<br />
Il-kbir, rg[ib kbir, ried<br />
ja//erta ru[u li ]gur mhemm<br />
xejn prezzju] ta[t il-[afna<br />
[;ie; imkisser. Forsi<br />
missierhom, wara kollox, ma<br />
kienx daqshekk kattiv<br />
daqskemm kien qed i[ossu dak<br />
il-[in. Allura bl-g[ajnuna ta’<br />
[utu, qaleb is-senduq rasu ’l<br />
isfel u ]vujtah mill-[;ie; kollu.<br />
Ma sabx dak li baqa’ jittama sa<br />
l-a[[ar li se jsib. Imma sab<br />
te]or iktar prezzju]. Mal-qieg[<br />
tas-senduq, minn ;ewwa kien<br />
hemm imwa[[la kitba b’ittri<br />
kbar> “WE::A{ LIL<br />
MISSIEREK U ’L OMMOK”.<br />
{abib, lill-;enituri<br />
tistmahom^ Kemm^ Kif^<br />
Meta^ G[al liema ra;uni^<br />
Jekk <strong>fl</strong>ok <strong>fl</strong>us tawk, jew qed<br />
jag[tuk, valuri, tapprezzahom^<br />
Nittama.<br />
kollha li qed i[amm;u<br />
pajji]na.<br />
G[andu jkun hemm front<br />
wie[ed biex <strong>fl</strong>imkien ni;;ieldu<br />
lil min m’g[andux rispett lejn<br />
pajji]u u s-so/jetà. Jien<br />
nistenna li l-Partit Laburista<br />
jsemma’ le[nu wkoll u anke<br />
jag[mel kampanja edukattiva<br />
fuq il-mezzi tax-xandir tieg[u<br />
g[ax li n]ommu pajji]na nadif<br />
hi xi [a;a nazzjonali.<br />
Nistenna wkoll li l-Partit<br />
Laburista jag[ti s-<br />
su;;erimenti tieg[u [<strong>all</strong>i<br />
naraw kif nistg[u n]ommu<br />
pajji]na iktar nadif. Ma<br />
na[sibx li l-Partit Laburista<br />
jie[u pja/ir jara l-[mie; fittoroq<br />
tag[na li jkunu [<strong>all</strong>ew<br />
warajhom nies irresponsabbli.<br />
Mela g[aliex il-Partit<br />
Laburista qatt ma kkundanna<br />
dawn l-atti barbari u qatt ma<br />
[are; stqarrija fejn juri l-<br />
approvazzjoni tieg[u g[<strong>all</strong>-<br />
[idma li l-Gvern qed jag[mel<br />
[<strong>all</strong>i nnaddfu pajji]na u<br />
nsebb[uh^ Jaqaw il-Gvern qed<br />
inaddaf g[an-nazzjonalisti<br />
biss^ Mhux kul[add se jgawdi<br />
jekk pajji]na jkun nadif^<br />
Ikun iktar kredibbli l-Partit<br />
Laburista jekk jikkundanna lil<br />
min i[amme; u juri li jaqbel<br />
mal-politika <strong>tal</strong>-Gvern li<br />
g[andna nnaddfu fejn<br />
t[amme; u nkomplu n]ommu<br />
nadif.<br />
J<strong>all</strong>a l-Partit Laburista jag[ti<br />
sehmu billi jesprimi ru[u favur<br />
din il-policyli nnaddfu pajji]na<br />
u j[e;;e; hu wkoll lill-poplu<br />
kollu biex nibdew in]ommu<br />
pajji]na nadif.