07.11.2014 Views

ertifikat inkora;;anti g[all-kwalità tal-edukazzjoni primarja f'Malta .... fl ...

ertifikat inkora;;anti g[all-kwalità tal-edukazzjoni primarja f'Malta .... fl ...

ertifikat inkora;;anti g[all-kwalità tal-edukazzjoni primarja f'Malta .... fl ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

01_02_09_pg14_15 31-01-2009 18:36 Page 1<br />

14<br />

il-Óadd, 1 ta’ Frar, 2009<br />

OPINJONI<br />

Sens komun u mhux sixth sense<br />

Tabella 1.1<br />

Tabella 2.1<br />

minn Cleavon Vella<br />

....................................................<br />

cleavon.vella@gov.mt<br />

Skont il-Previ]jonijiet Interim<br />

g[<strong>all</strong>-2009-2010, pubblikati<br />

mill-Kummissjoni Ewropea<br />

fid-19 ta’ Jannar li g[adda, l-<br />

ekonomija Ewropea kompliet<br />

tmajna imma qed tippro;etta li<br />

ter;a’ tibda tikber qabel tmiem<br />

l-2009.<br />

Fil-fatt il-Kummissjoni<br />

Ewropea qed tbassar li matul<br />

din is-sena l-Prodott Gross<br />

Domestiku (PGD) jaqa’ b’1.8<br />

fil-mija qabel ma jirkupra<br />

b’rata moderata g[al 0.5 filmija<br />

<strong>fl</strong>-2010.<br />

Fi kliem il-Kummissjoni<br />

dan hu ri]ultat <strong>tal</strong>-impatt <strong>tal</strong>kri]i<br />

finanzjarja li qed tin[ass<br />

fuq l-ekonomija. Qalet li x-<br />

xejriet negattivi li rri]ultaw<br />

minn dan dehru fit-tnaqqis<br />

qawwi <strong>tal</strong>-kummer/ dinji u l-<br />

produzzjoni mill-manifattura.<br />

Il-Kummissjoni i]da qed<br />

tippro;etta li, grazzi g[<strong>all</strong>pjani<br />

ta’ rkupru ekonomiku<br />

mnedija minnha s-sena l-o[ra,<br />

dawn ix-xejriet negattivi jkunu<br />

mi;;ielda mill-imsie[ba<br />

Ewropej bit-tama li r-rota<br />

ter;a’ ddur f’wa[da po]ittiva.<br />

Fil-la[am il-[aj<br />

Il-Kummissjoni g[amlitha<br />

/ara li l-ekonomija Ewropea,<br />

b[al fi bnadi o[ra tad-dinja,<br />

intlaqtet fil-la[am il-[aj. Waqt<br />

li tqabbel it-tbassir tag[ha<br />

g[<strong>all</strong>-istati membri l-<br />

Kummissjoni tenniet li fittielet<br />

kwart <strong>tal</strong>-2008 il-PGD<br />

naqas b’0.2 fil-mija fi]-}ona<br />

Ewro u <strong>fl</strong>-UE. Dan jimplika<br />

re/essjoni hekk kif il-PGD<br />

inxtorob g[at-tieni kwart<br />

konsekuttiv.<br />

Fil-fatt l-anali]i <strong>tal</strong>-<br />

Kummissjoni turi tnaqqis fil-<br />

PGD <strong>tal</strong>-istati membri kollha<br />

<strong>fl</strong>-UE, inklu] dak ta’ pajji]na.<br />

Malta l-aqwa<br />

u l-a[jar<br />

Minkejja dan kollu l-<br />

Kummissjoni Ewropea qed<br />

tbassar li Malta, meta mqabbla<br />

mal-istati membri <strong>tal</strong>-UE li<br />

ssie[bu qabilha, se jkollha l-<br />

og[la tkabbir fil-PGD <strong>fl</strong>-2009.<br />

Dan ifisser li l-PGD ta’ Malta<br />

<strong>fl</strong>-2009 se jkun aqwa minn <strong>tal</strong>aktar<br />

pajji]i avvanzati Ewropej<br />

Tabella 1.2<br />

fosthom il-:ermanja, Franza u<br />

r-Renju Unit.<br />

Skont il-Kummissjoni t-<br />

tkabbir fil-PGD Malti <strong>fl</strong>-2009<br />

se jkun ta’ 0.7 fil-mija u<br />

jkompli jikber bl-istess rata<br />

g[al madwar 1.3 fil-mija <strong>fl</strong>-<br />

2010. Fl-istess ]mien din issena<br />

l-PGD ta’ pajji]i aktar<br />

avvanzati minnha mistenni<br />

jkun ferm anqas minn ta’<br />

pajji]na> -5 fil-mija <strong>fl</strong>-Irlanda,<br />

-2.8 fil-mija fir-Renju Unit,<br />

-2.3 fil-mija fil-:ermanja, -2<br />

fil-mija <strong>fl</strong>-I<strong>tal</strong>ja, fi Spanja u <strong>fl</strong>-<br />

Olanda u -1.8 fil-mija fi<br />

Franza. (ara tabella 1.1)<br />

Mill-anali]i <strong>tal</strong>-<br />

Kummissjoni jirri]ulta wkoll<br />

li pajji]na se jesperjenza t-<br />

tieni l-anqas tnaqqis fittkabbir<br />

<strong>tal</strong>-PGD meta<br />

mqabbel mad-disa’ stati<br />

membri l-o[rajn li ssie[bu<br />

mag[na <strong>fl</strong>-UE <strong>fl</strong>-2004.<br />

Dan ifisser li l-pajji]i<br />

‘;odda’ l-o[rajn li ssie[bu<br />

mag[na <strong>fl</strong>-UE se jesperjenzaw<br />

tnaqqis fil-PGD tag[hom ferm<br />

akbar minn dak li l-<br />

Kummissjoni qed tippro;etta li<br />

Malta se tesperjenza <strong>fl</strong>-2010.<br />

Waqt li t-tnaqqis g[al<br />

pajji]na hu pro;ettat li jkun<br />

ta’ madwar 3.3 punti<br />

per/entwali, mill-2007 g[<strong>all</strong>-<br />

2009, it-tnaqqis fuq l-istess<br />

perjodu g[al-Latvja hu<br />

pro;ettat li jkun ta’ 17.2 punti<br />

per/entwali< tnaqqis ta’ 12.9<br />

punti per/entwali fil-PGD <strong>tal</strong>-<br />

Litwanja, u tnaqqis ta’ 11-il<br />

punt per/entwal fil-PGD <strong>tal</strong>-<br />

Estonja. (ara tabella 1.2)<br />

Ir-rapport <strong>tal</strong>-Kummissjoni<br />

janalizza l-qg[ad u jg[id li<br />

f’[afna mill-istati membri l-<br />

qag[da fis-suq tax-xog[ol<br />

bdiet sejra lura <strong>fl</strong>-2008. Irrapport<br />

ibassar tnaqqis ta’<br />

madwar 3.5 miljun impjieg <strong>fl</strong>-<br />

UE u li r-rata <strong>tal</strong>-qg[ad<br />

mistennija ti]died g[al 8.75<br />

fil-mija <strong>fl</strong>-UE u 9.25 fil-mija<br />

fi]-}ona Ewro <strong>fl</strong>-2009.<br />

Spanja tispikka fost l-istati<br />

membri g[ax qed ikollha<br />

tiffa//ja l-og[la livelli ta’<br />

qg[ad li qatt esperjenzat. Dan<br />

peress li l-istat Spanjol baqa’<br />

qatt ma iddiversifika bi]]ejjed<br />

l-industrija tieg[u u jesplora l-<br />

possibbiltajiet ta’ setturi<br />

o[rajn. :ara <strong>all</strong>ura li, waqt li<br />

pajji]na u l-Lussemburgu –<br />

fost pajji]i o[rajn – raw kif<br />

jattiraw u jkattru l-investiment<br />

fis-settur tas-servizzi<br />

finanzjarji u b’hekk jo[olqu<br />

impjiegi ;odda f’qasam ;did,<br />

Spanja serr[et rasha wisq fuq<br />

is-setturi <strong>tal</strong>-manifattura u l-<br />

kostruzzjoni li llum [adu<br />

daqqa kbira ’l isfel.<br />

Konsegwenza ta’ dan kollu,<br />

Spanja llum qed tesperjenza<br />

qg[ad ta’ madwar 11.3 filmija<br />

(2008). Il-Kummissjoni<br />

sa[ansitra qed tbassar li l-<br />

qg[ad fi Spanja jisplodi g[al<br />

16.1 fil-mija din is-sena u<br />

jkompli ji]died g[al 18.7 filmija<br />

<strong>fl</strong>-2010.<br />

Ir-rata ta’ qg[ad imbassra<br />

mill-Kummissjoni g[al Malta<br />

din is-sena hi ta’ 1.35 punti<br />

per/entwali anqas mill-medja<br />

mbassra g[as-27 stat membru<br />

u 1.85 punti per/entwali anqas<br />

minn dik ta]-}ona Ewro<<br />

Tabella 2.2<br />

anqas ukoll mir-rata ta’ qg[ad<br />

<strong>tal</strong>-pajji]i l-aktar avvanzati<br />

Ewropej.<br />

Fil-fatt il-Kummissjoni qed<br />

tbassar rata ta’ qg[ad ta’ 7.4<br />

fil-mija g[al Malta <strong>fl</strong>-2009<br />

waqt li fi stati membri o[rajn<br />

qed tbassar rata akbar fosthom<br />

9.8 fil-mija fi Franza, 9.7 filmija<br />

<strong>fl</strong>-Irlanda, 9 fil-mija fil-<br />

Gre/ja, 8.2 fil-mija fir-Renju<br />

Unit u <strong>fl</strong>-I<strong>tal</strong>ja u 8 fil-mija fil-<br />

Bel;ju. (ara tabella 2.1)<br />

L-istess paragun mad-disa’<br />

stati membri l-o[rajn li<br />

ssie[bu mag[na <strong>fl</strong>-UE <strong>fl</strong>-<br />

2004. Fil-fatt il-Kummissjoni<br />

qed tbassar li <strong>fl</strong>-2009 il-qg[ad<br />

fis-Slovakkja ji]died g[al<br />

10.6 fil-mija waqt li l-qg[ad<br />

fil-Latvja ji]died g[al 10.4 filmija.<br />

Anke <strong>fl</strong>-Ungerija, fil-<br />

Litwanja u <strong>fl</strong>-Estonja l-<br />

Kummissjoni qed tbassar<br />

qg[ad ta’ 8.8 fil-mija. (ara<br />

tabella 2.2)<br />

Aktar investiment<br />

Minkejja l-g[aw; kollu<br />

pajji]na baqa’ jispira fidu/ja.<br />

Xhieda ta’ dan hu l-<br />

investiment ta’ 30 miljun<br />

ewro aktar fil-pro;ett ta’<br />

SmartCityli TECOM<br />

Investments qed ti]viluppa<br />

fir-Rika]li.<br />

Dan mhu xejn [ief espressjoni<br />

ta’ fidu/ja addizzjonali f’pajji]na<br />

u jkompli juri li SmartCity<br />

g[andha prospetti mill-aqwa,<br />

mhux biss b[ala l-akbar<br />

investiment li qatt sar f’Malta<br />

i]da fuq kollox il-potenzjal li dan<br />

l-investiment se jo[loq mas-<br />

6,000 post tax-xog[ol ;did<br />

f’diversi oqsma.<br />

Kieku riedu TECOM setg[u<br />

jinvestu <strong>fl</strong>ushom x’imkien<br />

ie[or jew i[addmuhom fi<br />

pro;ett ;did f’xi parti o[ra<br />

tad-dinja. Min<strong>fl</strong>ok, i]da,<br />

g[a]lu li jsa[[u l-investiment<br />

tag[hom f’Malta g[ax g[arfu<br />

l-potenzjal ta’ pajji]na.<br />

B[alissa, imbag[ad,<br />

g[addejjin l-a[[ar irtokki filfa/ilità<br />

;dida li Lufthansa<br />

Technik mistennija tifta[ tliet<br />

xhur o[ra f’{al Farru;,<br />

b’investiment ta’ 55 miljun<br />

ewro. Il-kumpanija qed<br />

tippjana li sa tmiem din issena<br />

se tkun ]iedet l-impjiegi<br />

tag[ha f’Malta b’madwar<br />

mitejn impjieg ;did.<br />

L-istess b[al TECOM, ilkumpanija<br />

Lufthansa setg[et<br />

tinvesti <strong>fl</strong>usha x’imkien ie[or<br />

i]da g[a]let li tkompli tkabbar<br />

l-investiment tag[ha f’Malta<br />

g[ax hi wkoll g[arfet ilpotenzjal<br />

ta’ pajji]na.<br />

T[abbar ukoll li aktar tard<br />

din is-sena Malta se tkun qed<br />

tattira aktar investiment<br />

barrani. Fost l-o[rajn fabbrika<br />

;dida li tipprodu/i credit cards<br />

fix-Xewkija.<br />

Dan minbarra l-investiment ta’<br />

6 miljun ewro mid-De La Rue<br />

f’fabbrika ;dida li tipprodu/i<br />

passaporti elettroni/i f’Bulebell<br />

f’Novembru li g[adda, liema<br />

investiment kien deskritt minn<br />

bosta b[ala wie[ed sinjifik<strong>anti</strong> li<br />

jibg[at messa;; import<strong>anti</strong> dwar<br />

is-sa[[a ekonomika li g[andu<br />

pajji]na f’dan i]-]mien ta’<br />

taqlib.<br />

g[al pa;na 15

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!