You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
IL-KUNSILL<br />
LEŒEN IL-KUNSILL LOKALI TAL-MOSTA<br />
LULJU 2008 Numru <strong>32</strong><br />
tiegœek<br />
<strong>Kunsill</strong> Mosti - Garanzija ta’ tmexxija nadifa<br />
<strong>Kunsill</strong> Lokali Mosta<br />
1
2 <strong>Il</strong>-<strong>Kunsill</strong> Tiegœek
<strong>Kunsill</strong> Lokali Mosta<br />
Qed Jorganizza<br />
Lejla Agrarja<br />
u<br />
Folklorisitika fil-Bidnija<br />
6:00 p.m. Quddiesa<br />
Wara jsir tberik ta’ l–annimali<br />
Wara tkompli s-serata<br />
Ikum hemm:<br />
tombla<br />
u Pont rides ghat-tfal<br />
Is – Sibt 5 ta’ Lulju 2008<br />
Kullœadd mistieden<br />
Trasport provdut b’xejn mill-pjazza fis-5.45pm<br />
<strong>Kunsill</strong> Lokali Mosta<br />
3
kontenut<br />
Gœarusa mill-Mosta tiÿÿewweæ fil-Ænien l-Gœarusa tal-Mosta<br />
L-ewwel tieæ li sar f’dan il-ænien, nhar is-Sibt 3 ta’ Mejju 2008<br />
<strong>Il</strong>-Koppja Duncan Zammit u Claire Xuereb bint Anglu u Jessie Xuereb<br />
4 <strong>Il</strong>-<strong>Kunsill</strong> Tiegœek<br />
Pagna 6 Ittra mis-Sindku lil Mostin ta’<br />
rieda tajba.<br />
Pagna 9 Informazzjoni fl-immanigjar tattoroq,<br />
traffiku, bankini u Street<br />
Furniture fil-Mosta.<br />
Pagna 11 Informazzjoni mportanti dwar<br />
servizzi ta’ anzjani.<br />
Pagna 14 Insiru nafu mill-qrib lil Viçi Sindku<br />
Josette Agius Decelis.<br />
Pagna 17 Informazzjoni dwar Story Telling.<br />
Pagna 20 Avvenimenti fil-Mosta li graw tul<br />
is-snin.<br />
Pagna 23 Festival Internazzjonali fil-Mosta.<br />
Pagna 24 Diskussjoni Round table dwar<br />
iÿ-ÿagœÿagœ fil-Mosta.<br />
Pagna 27 Patri Avertan Fenech<br />
(Qaddis Mosti).<br />
Pagna 28 Informazzjoni dwar is-Socjeta`<br />
Filarmonika Santa Marija.<br />
Pagna 31 L-Uffiççju tal-Kummissarju<br />
gœat-tfal u l-Mosta Youth<br />
Empowerment Centre.<br />
Pagna <strong>32</strong> Playhouse 10 snin ta’ servizz.<br />
Pagna 33 Riœ ta’ Siegœa<br />
(Rumanz ta’ l-awtur J.J Camileri).<br />
Pagna 34 <strong>Il</strong>-Proæett Ta’ Bistra jasal<br />
fi tmiemu!<br />
Pagna 36 Ÿvilupp propost ta’ monument<br />
fi Pjazza Rotunda.<br />
Pagna 37 Rigal lil Mostin mis-Soçjeta`<br />
Filarmonika Nicolo Isouard.<br />
Pagna 39 Sistema ædida ta’ telefonija<br />
u website.
editorjalGaranzija<br />
ta’ tmexxija nadifa<br />
mill-Editur Ivan Bartolo<br />
Bord Editorjali<br />
Chairperson<br />
Is-Sindku Dr. Paul<br />
Chetcuti Caruana<br />
Membri<br />
Is-Segretarju Eÿekuttiv<br />
John Camilleri u<br />
l-kunsillier Mario Sammut<br />
Editur<br />
Ivan Bartolo<br />
Deputat Editur<br />
J. J. Camilleri<br />
Advertising<br />
Marvin Brincat<br />
Kontributuri<br />
Natasha Turner<br />
Stefan Debono<br />
Marvin Brincat<br />
Dr. George Cassar<br />
Carmen Cacopardo Mariani<br />
J.J. Camilleri<br />
Anna Grech<br />
Fotografu<br />
Victor B. Caruana<br />
Rene Rossignaud<br />
Gino Galea<br />
Telefon<br />
21416841 - 21412782<br />
Fax<br />
21416866<br />
E-mail<br />
mosta.lc@gov.mt<br />
Website<br />
www.mosta.gov.mt<br />
Issettjat u stampat<br />
Union Press<br />
Kull korrispondenza gœandha<br />
tintbagœat lill-Editur<br />
<strong>Kunsill</strong> Lokali,<br />
Çentru Çiviku,<br />
Triq il-Kostituzzjoni, Mosta<br />
Fil-faççata jidher l-ewwel tieæ li sar fi<br />
ænien l-gœarusa tal-Mosta<br />
(Dettalji f’paæna 4)<br />
Bhala Editur u team sœiœ ta’ kontributuri<br />
ta’ dan il-fuljett ghamilna analiÿi çara u<br />
oææettiva œafna mas-Sindku Dr Paul Chetcuti<br />
Caruana b’ dak li seœœ matul l-aœœar<br />
sena, b’listi twal u konkreti tal-proposti<br />
li twettqu u dawk li ma twettqux, dawk li<br />
qed jitwettqu bœalissa u dawk li gœad iridu<br />
jitwettqu. Hemm ukoll listi twal oœrajn ta’<br />
punti poÿittivi, punti negattivi u ta’ l-isfidi<br />
ewlenin. B’hekk it-tmexxija ta’ dan il-<strong>Kunsill</strong><br />
Mosti tabilœaqq qed isir aktar trasparenti,<br />
u jœeææeæ lilna l-Mostin insiru aktar kburin<br />
li ahna Mostin! Bœala Mosti segwejt kemm<br />
stajt l-programm tal-<strong>Kunsill</strong>i preçedenti<br />
Mostin. Gœamilt erba snin <strong>Kunsill</strong>ier tattielet<br />
<strong>Kunsill</strong>. Qatt daqs il-<strong>Kunsill</strong> preÿenti<br />
ma rajt inizjattivi ta’ min ifaœœarhom u<br />
jinkoraææihom bis-sœiœ.<br />
F’din l-aœœar sena l-<strong>Kunsill</strong> tal-Mosta<br />
b’maææoranza Laburista raœa ma’ wiççu<br />
œafna beraq u sajjetti jtertru fl-arja politika<br />
u soçjali tal-komunita` Mostija. Gœal<br />
gimgœat twal l-attenzjoni tal-poplu Mosti<br />
kkonçentrat fuq suææett ewlieni-il-korruzzjoni<br />
fil-qasam pubbliku. Mhux l-gœan tiegœi<br />
li nidœol fil-merti partikolari ta’ dak li sar u<br />
dak li ntqal. Huwa fl-ogœla nteress tal-pajjiÿ<br />
li l-amministrazzjoni pubblika tkun nadifa<br />
u li l-liæijiet f’dan ir-rigward jitœaddmu bilgalbu<br />
u fid-deher. Aktar minn hekk, hemm<br />
bÿonn li l-forzi soçjali u politiçi f’pajjiÿna<br />
jagœmlu sforz biex, b’mod organizzat, tissaœœaœ<br />
il-kultura li tinsisti li jkun hemm<br />
gœarfien sœiœ gœall-moralita’ u l-æustizzja.<br />
Dwar dan, la gœandu jkun hemm kompromessi,<br />
u lanqas ma gœandna nœallu toqob<br />
minn fejn is-sewwa u l-æustizzja jistgœu, b’xi<br />
mod, jixxejnu. <strong>Il</strong>-œaÿen eÿista minn dejjem<br />
u l-ælieda bejn is-sewwa u l-œaÿin ma tieqaf<br />
qatt. Iÿda, fejn il-korruzzjoni terfa’ rasha,<br />
il-ælieda trid tkun attiva u forsi anki aggressiva.<br />
Li huwa ÿgur li s-Sindku preÿenti ma<br />
œalla ebda spazju gœal kompromessi u gœal<br />
luÿingar.<br />
<strong>Il</strong>-glieda kontra l-korruzzjoni gœat-tabib<br />
Chetcuti Caruana kienet ælieda totali, u din<br />
iææielidha fid-dieher.<br />
Din il-karatteristika gœandha tkun l-gœoÿÿa<br />
ta’ kull Mosti li gœandu sens ta’ moralita’<br />
u æustizzja, u ta’ min irid jgœix f’ambjent<br />
demokratiku imÿejjen bl-armonija soçjali.<br />
Din hija l-“mission statement” tal-<strong>Kunsill</strong><br />
Mosti. L-eroj tal-Mitoloæija Griega tigbdilna<br />
l-attenzjoni gœal mod kif dan gœeleb l-isfidi<br />
li sab ma’ wiççu. Is-Sindku Mosti spiss jirreferi<br />
gœar-rakkont mitoloæiku, gœall-isfida<br />
li kellu Erkole meta ried inaddaf l-istalel<br />
tar-Re Elis.<br />
“Imma Sur Sindku. Dan it-tinæis seœœ minœabba<br />
diversi fatturi, fosthom id-diÿonesta’ u<br />
l-korruzzjoni. Meta dawn il-fatturi jsiru xi<br />
œaæa ta’ kulljum, l-ambjent tal-komunita` ma<br />
jistax jibqa nadif. U biex tnaddaf dan il-œmieæ<br />
li jkun inbena matul is-snin tkun trid pjan ædid<br />
b’ritmu qawwi bœax-xmara li Erkole gœadda<br />
minn æo l-istalel. Jien nammirak gœax int æa<br />
bdejt b’dan ir-ritmu. Nemmen fik gœax int insiæt<br />
paæna ædida, paæna aktar nadifa fil-œajja<br />
soçjali u politika tal-komunita` Mostija.”<br />
Kburin b’ Santa Marija?<br />
Gœandi nifhem li bœala Mostin, l-unika œaæa li<br />
tgœaqqadna lkoll flimkien hija Santa Marija.<br />
Imma t-two party system tibqa` tibbrilla. Kif<br />
gœedttilkom fl-aœœar Editorjal tal-œaræa ta’<br />
Marzu jekk Partit A jipproponi l-Iswed, tal-<br />
Partit B irid l-abjad jew xejn. Dan l-element<br />
eræajna rajnih fil-laqgœa tal-<strong>Kunsill</strong> tat-Tnejn<br />
28 t’April. Is-Sindku u l-<strong>Kunsill</strong>iera Laburisti<br />
fuq inizzjattiva tas-Soçjeta Filarmonika Santa<br />
Marija jipproponu monument ta’ Santa Marija<br />
flok l-iljun. <strong>Il</strong>-famuÿ iljun jispiçça f’parti oœra<br />
tal-pjazza. Prosit lil <strong>Kunsill</strong>iera Nazzjonalisti<br />
Marthese Mifsud u Jimmy Camilleri. Dawn<br />
Mostin ta’ vera! Dawn ivvutaw mal-bqija.<br />
Issa nistenew il-permess tal-Mepa. B’ hekk din<br />
il-proposta gœaddiet!<br />
U ndur fuqek gœaÿiÿa Santa Marija ....<br />
Bœal pellegrin mitluf, f’waœda minn dawk ilforesti<br />
bla tarf. Mifruxin bœal twapet ta’ lewn<br />
aœdar skur. Matul il-widien fondi u dojoq.<br />
F’riælejn il-muntanji mogœla s-sema tal-Himalaja.<br />
Nerfa gœajnejja l’fuq u b’kontemplazzjoni,<br />
b’reqqa ta’ l-gœaæeb niskopri dak il-wiçç glorjuz<br />
u dik il-figura mqaddsa; Ta’ Omm Alla li hi<br />
gœall-istess raæuni, Ommi u Ommok ukoll.<br />
Hekk gœolja, hija x-xbejba gwejda. Hekk rikka<br />
hija dik il-kuruna ta’ sebœ li ÿÿejnilha æbinha;<br />
Hekk kotrana dik ix-xuxa, sewda tuta li tinkwadralha<br />
dak il-wiçç ta’ æmiel samrani. Tant<br />
jilmgœu bil-qdusija dawk gœajnejha; Hekk<br />
iktar œomor mir-rummien misjur huma œaddejha.<br />
U tant iktar œelwin mill-gœasel huma<br />
xufftejha.<br />
Hekk prezzjuÿa, dik it-terha ta’ safa. U<br />
tœaÿÿmilha dak il-qadd mislut. Ta’ kwalita<br />
hekk rari u ta’ lewn hekk œamrani. U tant ifewhu<br />
dawk iÿ-ÿewæ blanzuni ta’ ward xandrin<br />
fuq wiçç saqajha, hekk gœaÿiÿa, hekk nobbli,<br />
hekk mogœnija, bil-grazzja Marija.<br />
<strong>Kunsill</strong> Lokali Lokali Mosta<br />
Mosta<br />
5
Ittra lil Mostin<br />
ta’ Rieda Tajba<br />
jikteb is-Sindku Dr Paul Chetcuti Caruana<br />
Œuti Mostin,<br />
Mument li l-konok ta’fuq l-arkata huma fuq fomm<br />
kull Mosti u Mostija. Ippruvajna nsalvaw œajjiet in-nies,<br />
nevitaw inçidenti bla bzonn tat-traffiku u nevitaw œsarat<br />
tal-karozzi tas-sewwieqa tagœna. Iÿda l-Awtoritajiet ma<br />
œamlux! Mhux biss ... Wara œafna tixwix minn xi nies<br />
Mostin li ma jixirqilhomx jissejœu Mostin (gœax iqisu<br />
qishom biss), l-Awtoritajiet œaræu Stop Notice lil kuntrattur<br />
tagœna. Qatt ma æejna nfurmati b’xejn. Kuntatt u korrispondenza<br />
ta’ xejn u lanqas qatt ma qalulna xi jrid isir.<br />
Waqfu x-xogœol biss!<br />
<strong>Il</strong>-famuÿi Konok<br />
Qiegœed nirreferi gœall-aœœar proæett siewi tal-<strong>Kunsill</strong><br />
Laburista Mosti,dak li nneœœu l-ingombru tal-famuÿi<br />
konok fuq l-arkata. Konok li kienu mimlijin œmieæ u bejtiet<br />
tal-grieden u li suppost kellhom iservu bœala Traffic Calming<br />
Measure. Gœallinqas hekk kien qal l-ewwel <strong>Kunsill</strong><br />
Mosti u tgœhidx kemm ftaœru li sebœu l-Mosta, b’dak ilward<br />
u s-siæar mimlijin insetti. Veru vendikazzjoni! Mhux<br />
ta’ b’xejn l-gœada tar-rebœa tal-<strong>Kunsill</strong> Laburista Mosti,<br />
ex-Ministru Nazzjonalista kien ftaœar f’œanut tat-te fil-Belt<br />
Valletta li sejjer jagœmel minn kollox biex ifixkilni. Aœjar<br />
mar jieœu œsieb jirrabilita` Wied il-Gœasel (liema parti li<br />
tagœmel man-Naxxar) minn dak il-frakass u tifrik li gœaddej<br />
minnu. Min iwaœœal fl-ADT, min iwaœœal fil-MEPA, min<br />
jgœid li l-Perit tal-<strong>Kunsill</strong> tagœna li sibna hemm, meta tlajna<br />
aœna m’gœamilx il-permessi kif suppost, insomma œafna<br />
skuzi. U jekk ma tridx, jafu li qed joqrob is-Sajf, l-istaæun<br />
turistiku li jiæbed œafna nies barranin viçin il-Mosta.<br />
Kemm sejrin jidœku bina l-barranin, viçin il-Mosta. Kemm<br />
sejrin jidœku bina l-barranin x’œin jaraw ix-xogœol mibdi<br />
u nofs kedda, b’dawk il-œofor l-hawn u l-œinn, minœabba<br />
kapriçç ta’ l-ADT. Meta nçemplu gœas-sodisfazzjon, min<br />
jgœidilna nikkuntattjaw lil-Kap ta’ l-ADT, oœrajn jgœidulna<br />
li huma œut zgœir u jissuææerulna nkellmu lil œuta l-kbira, li<br />
sinçerament aœna ma nafux min hi. Fl-istess waqt qed toqrob<br />
il-festa ta’ Santa Marija, il-festa ta’ l-Anniversarju ta’<br />
l-400 sena mit-twaqqif tal-Parrocca tal-Mosta. U l-Mostin<br />
sejrin igergru x’œin jaraw din il-konfuÿjoni ma’ wiççhom.<br />
Intom li qegœdin fil-poter, gœalfejn qegœdin issawtuna?<br />
Gœax irbaœna l-<strong>Kunsill</strong>, biex tpinæuna koroh mal-Mostin,<br />
u b’hekk forsi neræghu nitilfu l-elezzjoni lokali li jmiss?<br />
B’daqshekk se tkunu rbaœtu? Mhux hekk biss, imma<br />
l-periti ta’ l-ADT m’huma qed jikkonsultawna f’xejn. Mhux<br />
ta’ b’xejn kullimkien mgœarraq wara l-ewwel xita; imbasta<br />
tajna t-tarmac! Ehh x’iææib is-suppervja u l-melagomania.<br />
Raææiera jonqoskom. Aœseb u ara kemm sejrin tagœmlulna<br />
t-toroq imkissrin li gœandna, œallejtuhom jiææeneraw<br />
fl-agœar f’Malta.<br />
Lil min ridtu tlett xhur qabel l-elezzjoni tal-Mosta,<br />
kemm œriætulu miljuni ta’ liri flus gœall-irranæar tat-toroq<br />
u l-famuÿa Pjazza: mill-Ministeru ta’ l-Infrasfruttura,<br />
mill-Ministeru tad-Djar u oœrajn. Gœalfejn ma timxux<br />
6 <strong>Il</strong>-<strong>Kunsill</strong> Tiegœek<br />
magœna l-istess? Blu u aœmar, mhux xorta ghalikom?<br />
Kunu fair kif kont jien u sœabi, ma’ kullœadd! B’hekk qed<br />
tœallsuni talli naddaftilkom il-<strong>Kunsill</strong> tal-Mosta, minn dak<br />
il-œmieæ kollu ta’ serq, korruzzjoni, sokor, burdell ... x’ma<br />
sarx f’dan il-<strong>Kunsill</strong>! <strong>Il</strong>-<strong>Kunsill</strong> tal-Mosta kien sar qisu<br />
l-Aeugean Stables ta’ Ercole. Filfatt dan ser ikun il-Mission<br />
Statement tal-<strong>Kunsill</strong> tiegœi. Min studja l-Mitologija<br />
Griega jaf x’qiegœed ngœid. Ara taœsbu li l-Mostin ma<br />
jafux jagœÿlu t-tajjeb mill-œaÿin. Kemm qed titqarqu. Ta’<br />
xejn tippoÿaw ta’ nsara gœax intom ipokriti ta’ veru, oqbra<br />
mbajda, Fariÿej u tridu tagœtu kont l-Alla talli qed tagœmlu.<br />
Kollox naf x’inhu gœaddej minn taœt u l’quddiem nikxef<br />
kollox. Ma jiena sejjer nibza` minn œadd u ngœid il-verita.<br />
Jekk tridu, jekk mintomx demokratiçi u ma tridux tiddiskutu<br />
bœal Plato u Socrates u nies oœra kbar, ibgœatuli<br />
pakkett bomba oœra kif gœamiltu fit-28 ta’ Dicembru, 1977.<br />
Ara jekk m’intomx sejrin timxu l-istess magœna kif<br />
imxejtu ma ta’ qabilna, ara taœsbu li l-poplu Mosti sejjer<br />
jilqagœkom u jagœtikom merœba fil-pjazez tagœna, gœax<br />
intom tkunu tradejtu lil Mosta, bœal Æuda l-Iskarjota.<br />
Forsi xi œadd minnkom kif jaqra dan l-artiklu jsejjaœli<br />
fundamentalist jew konservattiv, jew æellied. Iva, iva jista<br />
jsejjaœli hekk, imbasta jkun gœal gid tal-Mosta.<br />
Kemm nafu nkunu dojoq fejn irridu u kemm sinefiteti!<br />
Kemm qed içemplu mid-Dipartiment fuq hekk u fuq hekk.<br />
Gœax ma çempiltux hekk ukoll lil <strong>Kunsill</strong> ta’ qabli meta<br />
Malta kollha kienet taf x’tasid kien hemm fil-<strong>Kunsill</strong> Lokali<br />
tal-Mosta. Anki xi kuntaratturi kienu jittœallsu Cash,<br />
mhux bic-cheque f’dawk iÿ-ÿminijiet!<br />
Jafu jew ma jafux li l-konok ta’ Triq il-Kostituzzjoni<br />
kienu nbnew mingœajr permess, kienu kkundannati sena<br />
wara bœala periklu mill-Awtoritajiet Ingliÿi. Jiddispjaçini<br />
œafna jkolli ngœid li Gvern Laburista fl-1996-98 ma œax<br />
passi biex itajjar il-konok, il-Bus Shelter tal-pjazza li wkoll<br />
inbniet mingœajr il-permess tal-MEPA u weœilt jien multa<br />
minflok weœilha ta’ qabli s-Sur Demartino; id-dejn li dejjem<br />
inwiret mill-<strong>Kunsill</strong> gœal <strong>Kunsill</strong> sa mill-bidunett u s’issa.<br />
Issa qed ninsistu fuq il-Financial Indicator! Tarax!<br />
Kontra kull kurrent<br />
Kif sejjer jgœidilkom aktar il’quddiem il-Perit Chris<br />
Grech, qed nevalwaw id-diversi tenders biex nirrankaw<br />
fuq dawk id-disa toroq ta’ wara “Ta’ Marija Restaurant.”<br />
Dalwaqt noœoræu t-tenders fuq it-toroq/sqaq ta’ parti minn<br />
Triq it-Tama u Triq il-Parroçça.
Gœandi l-pjaçir ngœidilkom li l-latrina tal-Perusni<br />
b’Diÿabilita dalwaqt tkun lesta minn kollox u sejra timla<br />
l-vojt kbir li ilu jinœass fil-Mosta. Tkun twettqet ukoll<br />
il-œolma tal-<strong>Kunsill</strong>ier Mario Sammut, li tant gœandu gœal<br />
qalbu lil dawn il-bnedmin. Din il-latrina hija œafna aktar<br />
bÿonnjuÿa fil-pjazza mill-“<strong>Il</strong>jun” gœax s’issa minœabba dan<br />
in-nuqqas, il-pjazza tal-Mosta u tal-madwar hija off limits<br />
gœal “Wheelchair cases”.<br />
Jiddispjaçini ngœid li xi œadd ukoll prova jieœu gwadan<br />
politiku minn dan il-proæett u gideb gidba faœxija fuqi meta<br />
qal li jien bnejt il-æiebja ta’ taht il-lattrina mingœajr permess<br />
tal-<strong>Kunsill</strong> meta kullœadd jaf li sa dak il-œin, lanqas<br />
pedament ma kien gœadu tpogga. <strong>Il</strong>-giddieb gœomru qasir<br />
u issa jrid iœallas ta’ gœemilu fil-Qorti .... (NISPERAW).<br />
It-Tberik mil-Arcipriet<br />
Gœandi pjaçir ngœidilkom ukoll li fil-laqgœa tal-<strong>Kunsill</strong><br />
tat-Tnejn 28 t’April, il-Wisq Reverendu Arçipriet Tong,<br />
bierek l-uffiçini tagœna; jiddispjaçini ngœid li l-ilma mbierek<br />
li æab mieghu ma serviex gœal kullœadd. Darb’oœra Sur<br />
Arçipriet aœseb gœal aktar ilma mbierek.<br />
Ragusa<br />
<strong>Il</strong>-Æimgœa 16 ta’ Mejju, Delegazzjoni mill-<strong>Kunsill</strong> Lokali<br />
tal-Mosta u l-Malta Heritage ÿaret Ragusa biex nillonçjaw<br />
ktieb bejnietna fuq l-istudji li saru s’issa fuq il-Katakombi<br />
ta’ Bistra u dawk ta’ Delle Trabacche æewwa Ragusa. Sar<br />
œafna xogœol taœt id-Direzzjoni ta’ Dr George Cassar u ta’<br />
œafna oœrajn li mpossibbli nsemmihom kollha hawnhekk<br />
u nibÿa li forsi ninsa lil xi œadd minnhom. Fil-ktieb u s-cd<br />
li sejrin noœoræu flimkien insibu kontribuzzjonijiet fuq listorja<br />
ta’ Bistra u Delle Trabacche minn mhux inqas minn<br />
erbatax il-studjuÿ tat-teÿor arkeologiku u mimli storja ta’<br />
artna u ta’ Sqallija – aœna nafu lil madwar ta’ Bistra hu<br />
mimli siti li jekk jiæu ÿviluppati wkoll jagœmlu mill-Mosta<br />
flimkien mar-Rotunda, æawhra turistika. Mill-inqas it-turist<br />
ikollu jqatta æurnata shiha fil-Mosta, biex ÿgur iÿur<br />
is-siti turistiçi li gœandna. Sa Roman Villa ikbar minn dik<br />
tar-Rabat hemm fil-vicin, parti mirduma u parti le, flimkien<br />
ma’ oqbra oœra kristjani.<br />
Fit-23 ta’ Mejju saret konferenza stampa fil-visitor’ s<br />
room f’Ta Bistra, fejn kull min ha sehem f’dan il-proæett<br />
œalla l-informazzjoni meœtieæa, hekk kif æej fit-tmiem il-<br />
Cult Exchange.<br />
Minn naœa l-oœra, fl-iÿvilupp tal-Wied bqajna lura<br />
minœabba nuqqas ta’ fondi. Gœandi l-œsieb li nagœtu daqqa<br />
ta’ gœajn sewwa lil xi oqbra Puniçi li jinsabu taœt il-fortizza<br />
fuq ir-Riœ ta’ Wied il-Gœasel. Biex nagœmlu hekk, gœandi<br />
f’moœœi li jinbena pont ta’ l-injam li mhux biss jgœaqqad<br />
naœa tal-Wied minn naha l-oœra imma wkoll jipprovdi<br />
aççess gœall Knisja ta’ l-Eremita li tinsab f’dak l-Gœar<br />
uniku naturali, speçjalment anki meta l-Wied ikun mimli<br />
bl-ilma tax-xita fix-xitwa. Kieku jirnexxi dan il-œsieb,<br />
il-Mostin ikunu jistgœu igawdu passiææata panoramika<br />
b’arja bnina fuq u æol-Wied tal-Gœasel bl-gœajnuna ta’<br />
l-esperti u tal-flus.<br />
Kif sejjer jispjegalkom il-Perit Chris Grech, dalwaqt<br />
tibda maratona ta’ tqegœdi ta’ tarmac ædid, pavimentar fuq<br />
skala œafna ikbar milli kien sar qabel u li sejjer jinkludi<br />
kwaÿi s-sqaqien ÿgœar tal-Mosta kollha.<br />
Parrocca Mosta ~ 400 sena<br />
S’issa barra r-Razzett tal-Markiÿ Mallia Tabone,<br />
iÿ-ÿewæ kaÿini tal-banda, dak ta’ Santa Marija u dak<br />
ta’ Nicolo Isourd, offrew li jagœmlu kontribuzzjoni flokkaÿÿjoni<br />
mill-gœeluq tal-400 sena mit-twaqqif tal-Parroçça<br />
tal-Mosta.<br />
<strong>Il</strong>-kaÿin Nicolo Isourd sejjer jagœmel il-famuÿ Salib tad-<br />
Dejma li tant ilu mistenni u li kumbinazzjoni jien kien ilni<br />
noœlom bih meta kont ninzerta xi salib ta’ din ix-xorta f’xi<br />
raœal ieœor. Dan sejjer isib postu bi ftehim bejnietna quddiem<br />
id-dar ta’ l-Arcipriet. L-istess kaÿin ta’ Nicolo Isourd<br />
anki sejjer ipoææi bust imdaqqas ta’ l-istess surmast<br />
Nicolo Isourd x’imkien fi Triq Nicolo Isourd. Imbagœad xi<br />
ngœidu gœal kaÿin Santa Marija immexxi mill-Wisq abbli<br />
l-Perit Chris Grech. Offrew li jagœmlu statwa mdaqqsa ta’<br />
l-irœam ta’ Marija Assunta tielgœa s-sema flok il-povru ljun,<br />
u din l-istatwa sejra tkun tœares lejn ir-Rotunda fil-veru<br />
sens tal-kelma. Imbagœad l-iljun u l-arma ta’ Malta u ta’<br />
l-Indipendenza insibulhom post ieœor fil-pjazza stess. Mur<br />
gib lil Guzeppi l-Paramount u lil ibnu Victor x’kien jagœmel<br />
kieku gœadhom hajjin, x’œin jaraw lil Santa Marija bœal<br />
dik fil-pjazza. Gœandi œafna entuÿjaÿmu biex nara dawn<br />
iÿ-ÿewæ proæetti jseœœu. Anki d-Diriæenti taÿ-ÿewæ kaÿini<br />
gœandhom l-istess entuzjaÿmu. B’wiççi minn quddiem<br />
ngœid li jien gœandi dmir li nkun fair ma’ dawn id-Diriæenti<br />
u ÿ-ÿewæ progetti jridu jsiru. Jekk xi proæett minnhom ma<br />
jiæiex aççettat mill-awtoritajiet, il-proæett l-ieœor ma jgœaddix<br />
minn naœa tal-<strong>Kunsill</strong> Mosti. <strong>Il</strong>-pjazza tagœna tiflaœ<br />
gœal dawn iÿ-ÿewæ proæetti mill-isbaœ!<br />
Sa dak in-nhar kif jgœidu l-Ingliÿi “We must keep our<br />
fingers crossed” gœax ovvjament mhux kullœadd jieœu<br />
pjaçir bil-æid. Niftakar waœda æara xiœa li kienet toqgœod<br />
maæenbna xi 45 sena ilu kienet qaltli li l-gœira tinsab anki<br />
fid-dud ta’ l-art, aœseb u ara fin-nies. Isimgœu din l-aœwa!<br />
Kemm jien u kemm is-Segretarju Eÿekuttiv (<strong>Il</strong>-mutur ta’<br />
dan il-<strong>Kunsill</strong>) jgœidulna “bejnietna çertu nies li jÿuru<br />
l-uffiçini l-æodda li ftaœna ma jifilœux iÿommu jew jostru<br />
l-gœira tagœhom meta jaraw dak li jaraw, jiæiferi dak li ma<br />
kienux kapaçi jagœmlu huma! Tara l-œÿieÿa f’gœajnejhom.<br />
Li kien ghalihom jisœtu kollox. Fejn twassal l-gœira, laœwa!<br />
Aktar Proæetti<br />
Sadanittant inkomplu niææieldu biex inkabbru l-librerija<br />
biex inæibu l-fondi gœal proæett ta’ Çentru Kulturali<br />
f’Santa Margherita, biex nirrestawrar il-Barumbara ta’<br />
l-Isperanza, biex nagœmlu Sports Centre ieœor wara t-<br />
Technopark, Çentru gœall-annimali abbandunati, osservatorju<br />
u œafna oœrajn.<br />
Nappella lil Membri Parlamentari taÿ-ÿewæ partiti u<br />
anki lil kandidati speçjalment dawk TA’ RIEDA TAJBA<br />
biex jagœmlu pressjoni valida fuq l-awtoritajiet konçernati<br />
œalli l-<strong>Kunsill</strong> Lokali Mosti jilœaq l-gœan ewlieni tiegœu,<br />
li jkun furçina soda gœal Mostin kollha. U dan mhux qed<br />
ngœidu biç-çajt imma bl-ikbar serjeta. U lil min hu gœajjur<br />
nappellalu biex jipprova jgœeliba din l-gœira u b’hekk ÿgur<br />
li jœossu aktar ferœan u jifforma parti denja tas-socjeta`.<br />
Nixtieq nagœlaq billi nawgura lill-istudenti<br />
kollha Mostin, suççess fl-eÿamijiet li gœamiltu<br />
jew li gœadkom qegœdin tagœmlu. Tibÿgœux<br />
mir-riÿultati u lanqas mill-eÿamijiet.<br />
<strong>Kunsill</strong> Lokali Mosta<br />
7
8 <strong>Il</strong>-<strong>Kunsill</strong> Tiegœek
IX-XOGŒOL BEDA JAGŒTI L-FROTT<br />
Mill-<strong>Kunsill</strong>ier Perit Chris Grech<br />
Dan huwa t-tielet fuljett li l-<strong>Kunsill</strong> ædid li jien nifforma<br />
parti minnu qed joœroæ.<br />
S’issa dejjem infurmajtkom bil-messaææ tiegœi filfuljett<br />
‘<strong>Il</strong>-<strong>Kunsill</strong> Tiegœek’ li jitqassam bieb bieb lill-Mostin<br />
kollha bœala kunsillier responsabbli mill-qasam ta l-immaniææjar<br />
tat-traffiku, toroq, bankini u ‘street funiture’.<br />
Xogœol li beda jsir :<br />
Bankina fi Triq Duramblat.<br />
Fl-artiklu ta Marzu kont gœedtilkom li jien ressaqt<br />
fil-<strong>Kunsill</strong> biex issir bankina mill-istatwa tar-ruœ fi Triq<br />
il-Mitœna saç-çimiterju tal-Mosta. Din æiet approvata<br />
mill-<strong>Kunsill</strong> u x-xogœol issa nbeda u miexi b’ritmu tajjeb<br />
œafna. Kull minn imur iç-çimiterju bil-mixi jara l-gœeÿieÿ<br />
tiegœu jixraqlu li jkollu bankina fejn jimxi. Quddiem<br />
iç-çimiterju ser ikun hemm spazju biex jidœlu l-karozzi.<br />
Dan ix-xogœol mistenni jieœu erba’ gimgœat oœra biex<br />
jitlesta. Nisperaw li l-Gvern ikompli l-bankina matul Triq<br />
Duramblat kollha kemm hi minœabba l-fatt li l-<strong>Kunsill</strong><br />
Lokali mhux f’poÿizzjoni li jagœmel din il-bankina kollha<br />
hu minœabba l-problema ovvja tal-finanzi. Aœna ktibna<br />
lill-ADT b’din it-talba.<br />
Bankina fi Triq Tumas Dingli.<br />
Kont ressaqt ukoll fil-laqgœa tal-<strong>Kunsill</strong> biex issir<br />
bankina minn œdejn il-kappella ta’ San Silvestru, jiæifieri<br />
Vjal l-Indipendenza gœal Triq Tumas Dingli. Din æiet approvata<br />
mill-kunsill u x-xogœol issa tlesta.<br />
Bankijiet.<br />
Twaœœlu wkoll l-bankijiet ta’ l-injam gœan-nies æewwa<br />
l-‘Housing Estate’ f’ta’ Mlit u oœrajn biswit l-istatwa ta’<br />
Santa Marija fi Triq il-Kurat Calleja fuq il-pavimentar ma’<br />
æenb il-monument ÿgœir li hemm u anke matul Triq il-<br />
Kurat Calleja. Twaœhlu wkoll xi bankijiet fi Triq il-Kostituzzjoni.<br />
Tneœœija tal-Konok fi Triq il-Kostituzzjoni.<br />
Kif tafu dan ix-xogœol jinsab wieqaf minœabba l-fatt<br />
illi l-perit tal-<strong>Kunsill</strong> ma’ applikax t-‘Traffic Control<br />
Board’ fl-ADT gœall-permess. Minœabba f’hekk ix-xogœol<br />
æie mqawwaf mill-ADT b’avviÿ mill-puliÿija u ma jistax jitkompla<br />
qabel ma joœroæ dan il-permess. <strong>Il</strong>-permess ilu li<br />
æie applikat l-ADT pero gœal xi raæuni jew oœra qed ikun<br />
hemm œafna bsaten fir-roti biex jinœareæ dan il-permess.<br />
<strong>Il</strong>-<strong>Kunsill</strong> gœamel Stqarrija Pubblika dwar dan il-fatt.<br />
Latrina Pubblika gœall-Persuni b’Diÿabilita.<br />
Kif tafu l-latrina issa hija mibnija u bdew x-xogœlijiet<br />
neçessarji biex issir il-kumnikazzjoni tad-drenagg u<br />
jinbdew ix-xogœlijiet tat-tlestija (finishes) æewwa l-latrina<br />
u fil-æiebja. Dan ix-xogœol mistenni jkun lest madwar sitt<br />
gimgœat oœra.<br />
Xogœol li gœadu ma nbediex :<br />
Proæett tal-pavimentar<br />
ta’ Triq il-Parroçça (millpjazza<br />
tal-Monti sa ænien<br />
Reææie Cilia u parti ÿgœira<br />
minn Triq Kurat Schembri<br />
li tmiss ma Triq il-Parroçça)<br />
u pavimentar ta’<br />
Triq it-Tama (bejn Main<br />
Street u St. John Street).<br />
Applikajna l-ADT biex Triq il-Parroçca u parti minn<br />
Triq il-Kurat Schembri jiæu ‘restricted access only’<br />
jiæifieri jidœol biss minn gœandu garaxx jew inkella biex<br />
tirrendi servizz, bœal ma kien æie approvat diæa fil-laqgœa<br />
tal-kunsill. It-tender jinsab fi stadju avvanzat œafna biex<br />
jinœareæ gœall-pubbliku.<br />
Gœoti ta’ tarmak u bankini f’dawn it-Toroq : Tabib<br />
Chetcuti, Pjazza Tabib Chetcuti, Enrico Mizzi u Pjazza<br />
Enrico Mizzi, Salvu Dimech, Papa Giovanni XXIII, Salvu<br />
Zahra, u Fabrizio Bartolo.<br />
Kif kont qedtilkom fl-aœœar fuljett it-tender gœal<br />
dan ix-xogœol f’dawn it-toroq gœalaq fl-20 ta’ Frar 2008.<br />
Peress illi x-xogœol propost li jitlesta din is-sena pero<br />
l-pagamenti kienu proposti li jitœallsu fuq medda ta’<br />
tlett snin sas-sena 2010, il-<strong>Kunsill</strong> kellu jitlob permess<br />
lid-Dipartiment tal-<strong>Kunsill</strong>i Lokali biex ikun jista’ jsir<br />
hekk. Malli din l-iskeda ta’ pagamenti tkun approvata<br />
b’dan il-mod inkunu nistgœu nagœtu t-tender lill-kuntrattur<br />
l-aktar xieraq. Gie approvat il-permess biex jinÿabru<br />
s-siæar u jiççaqalqu xi siæar fi Pjazza Tabib Chetcuti<br />
gœal post ieœor biex jkun jista jsir parkeææ ta’ 8 karozzi<br />
u tidœol ‘loading/unloading bay’. Qedin nistennew ukoll<br />
il-permess tat ‘Traffic Control Board’ fl-ADT.<br />
Xogœol ieœor propost : Sqaqin bil-Qawwi madwar il-Mosta<br />
<strong>Il</strong>-<strong>Kunsill</strong> gœandu diversi kurduna tal-qawwi li kienet<br />
inqalgœet mill-pjazza qabel ma sar ix-xogœol tal-pjazza<br />
Rotunda. Din il-kurduna ser titqatta biex biha nkunu<br />
nistgœu nagœmu pavimentar ta xi sqaqin sbieœ æewwa<br />
l-Mosta minflok tintrema. <strong>Il</strong>-perit tal-<strong>Kunsill</strong> ser japplika<br />
l-ADT biex ikun jista jsir dan ix-xogœol. Irid isir ukoll<br />
koordinament biex f’dawk l-isqaqin li ser isiru naraw<br />
jekk hemmx bÿonn jinbidlu xi servizzi bœal ilma, dranagg<br />
jew servizzi oœra.<br />
Parking fi Triq il-Midbaœ – Santa Margerita<br />
Qed jiæi propost li jsir parkeææ ta’ madwar 14 il-karozza<br />
fil-pjazza kbira li hemm fi Triq il-Midbaœ eÿattament<br />
qabel tkun dieœel jew æewwa Triq l-Gœadajjar jew inkella<br />
æewwa Triq id-Dura. Qed jiæu proposti wkoll ÿewgt ‘bus<br />
<strong>Kunsill</strong> Lokali Mosta<br />
9
stops’ f’din iÿ-ÿona. Ser isiru bankini æodda u partijiet<br />
fejn jitœawlu xi pjanti. <strong>Il</strong>-perit tal-<strong>Kunsill</strong> applika l-ADT<br />
gœall-permess. Ser issir laqgœa ta’ konsultazzjoni gœallpubblika<br />
ta’ dawn l-inœawi æewwa l-<strong>Kunsill</strong> Lokali.<br />
‘Traffic Management Report’<br />
Fil-viçinanzi l-kunsilliera ser ikunu preÿentati<br />
b’rapport dettaljat rigward it-‘Traffic Management’ fil-<br />
Mosta u b’suææerimenti u proposti varji fosthom aktar<br />
‘areas’ ta’ bankini fil-pjazza biex in-negozju jikber, tibdil<br />
fid-direzzjoni tat-traffiku hu u dieœel lejn il-Mosta, aktar<br />
toroq pedonali, parking bil-œin ta’ siegœa u nofs fiç-çentru<br />
tal-Mosta u fit-toroq tal-madwar, toroq ‘one-way’,<br />
aktar ‘parking areas’ u ‘coaches parking areas’ u œafna<br />
aktar. Fl-ewwel messaææ tiegœi fl-ewwel fuljett li kien<br />
œareæ il-<strong>Kunsill</strong> Lokali ædid jien kont spegajt fid-dettal<br />
x’jissuææerixxi dan ir-rapport. Fil-laqgœa li jmiss tas-16<br />
ta’ Æunju 2008 il-<strong>Kunsill</strong> jekk japprova dan ir-rapport,<br />
inkunu nistgœu napplikaw l-ADT biex dawn il-proposti<br />
jiæu aççettati bœala pakkett u bi pjan œolistiku u mbagœad<br />
ix-xogœol ikun jista jitwettaq ftit ftit skond il-finanzi tal-<br />
<strong>Kunsill</strong> Lokali.<br />
10 <strong>Il</strong>-<strong>Kunsill</strong> Tiegœek<br />
Neræa niktbilkom bil-progress tax-xogœol u b’aktar<br />
xogœol fil-fuljett li jmiss.<br />
Min hawn nixtieq nawgura lit-tim tal-Mosta tal-futboll<br />
biex ikun wieœed miÿ-ÿewg timijiet li jridu jkun promossi<br />
gœall-‘premier’. Milli jidher s’issa t-tim tal-Mosta se jkollu<br />
logœba deçisiva mat-tim ta’ Hal-Qormi. Awguri Mosta u<br />
grazzi u proset lill-president Charles Abela u l-kumitat<br />
kollu tiegœu tax-xogœol siewi li qed isir gœall-æid tal-Mosta.<br />
Nappella l-Mostin jgœinu kif jistgœu lit-tim Mosti billi<br />
jagœtu donazzjoni. Mill-ædid Awguri u Forza Mosta u<br />
j’Alla nakkwistaw post fil-‘premier’, post li jixraq li l-Mosta<br />
ÿÿomm . Jekk din il-promozzjoni tiæi ÿgur li din tkun<br />
l-isbaœ rigal li l-kumitat, ‘players’ u Supporter Club tal-<br />
MFC ikun ta lill-Mostin lejlet l-erba mitt sena mit-twaqqif<br />
tal-Parroçça.<br />
F’isem il-familja tiegœi u f’isem is-Sindku u sœabi<br />
l-<strong>Kunsill</strong>iera,<br />
Grazzi
Mill-<strong>Kunsill</strong>ier Mario Sammut<br />
Diversi drabi bosta anzjani ma jafux x’gœandhom jagœmlu u<br />
kif japplikaw gœal diversi servizzi governattivi. Jien nemmen li<br />
œafna nies jippreferu gœajnuna f’darhom stess minn gœajnuna<br />
mogœtija fi djar residenzjali jew sptarijiet. Kif kullœadd jaf,<br />
l-anzjani gœandhom servizz gœalihom fi Triq San Æuzepp Santa<br />
Venera u n-numru tat-telefon tagœhom huwa 21447991. Meta<br />
tikkuntattjhom jew tmur iÿÿurhom gœandek tistenna li dawn<br />
se jzommu kollox kunfidenzjali. Serraœ rasek li dawn ser juru<br />
kortezija u æentilezza, juri wkoll li jagœtu kasek u li jifhmuk.<br />
Minbarra r-rispett, ikunu çari fi kliemhom u huma ta’ gœajnuna<br />
u effiçjenti meta jaqduk Huma jilqgœu mingœand l-anzjani<br />
kull rispons - kif ukoll l-ilmenti kollha li jidœlu. F’kaÿ ta’ lment<br />
dawn jibagœtulek irçevuta fi ÿmien jumejn ta’ xogœol; imbagœad<br />
gœandek tistenna li jkollok risposta fi ÿmien gœaxart ijiem ta’<br />
xogœol minn meta tkun intbagœtet l-irçevuta. Jekk ikun hemm<br />
xi dewmien huma jikkuntattjawk u jgœarrfuk meta jkunu jistgœu<br />
jibagœtulek twegiba sœiœa. Jekk tkun trid tagœmel xi lment<br />
bil-kitba gœandek tindirrizzah lil Servizz Anzjan fl-indirizz<br />
Dipartiment gœall-Kura ta’ l-Anzjani, 469, Triq San Guzepp,<br />
Santa Venera.<br />
Telecare<br />
Dawn joffru wkoll is-servizz tat-Telecare. It-Telecare<br />
jaœdem billi jkollok telefon speçjali (Lifeline) li jkun imqabbad<br />
mal-linja normali tat-telefon. Jekk ikollok bÿonn, tkun<br />
tista’ ssejjaœ gœall-gœajnuna billi tagœfas buttuna. B’dan inti<br />
jkollok aççess maç-Çentru Telecare 24 siegœa kuljum, sebat<br />
ijiem fil-gimgœa. Malli tagœfas il-buttuna ç-Çentru jinforma lil<br />
min ikollok bÿonn (per eÿempju lil xi œadd mill-qraba, œbieb, xi<br />
œadd li jkollu ç-çavetta tad-dar tiegœek jew tabib). Nies anzjani<br />
u persuni b’dizabilità jistgœu japplikaw gœal dan is-servizz li<br />
jingœata skond il-bÿonn ta’ l-individwu. Huwa meœtieæ li t-tabib<br />
tiegœek jiggwidak gœal xi informazzjoni dwar il-htiæijiet mediçi<br />
u soçjali tiegœek biex tad-Dipartiment ikunu jistgœu jistabbilixxu<br />
l-uræenza tal-kaÿ. <strong>Il</strong>-œlas gœal dan is-servizz ikopri l-kera<br />
ta’ l-apparat li jigi installat. Dan ivarja skond l-apparat li inti<br />
tkun teœtieæ. <strong>Il</strong>-œlas jingœadd mal-kera li tkun inkluÿa fil-kont<br />
tat-telefon normali. Çempel lil Servizz Anzjan ghall-prezzijiet<br />
kurrenti.<br />
Handyman<br />
Dan is-servizz jgœin lill-anzjani u l-persuni b’dizabilità billi<br />
jieœdu œsieb xi xogœlijiet ÿghar ta’ manutenzjoni u tiswijiet fiddar.<br />
Jistgœu japplikaw persuni ’l fuq minn 60 sena u individwi<br />
reæistrati bœala persuni b’diÿabilità. Dan is-servizz huwa bla<br />
œlas jekk int persuna anzjana li gœandek il-karta r-roza u int<br />
reæistrat/a bœala persuna b’diÿabilità Madanakollu inti xorta<br />
jkollok bÿonn tœallas gœal xi materjal li jkollok bzonn. <strong>Il</strong>-handyman<br />
içempillek biex jagœtik appuntament, u jiæi biex jagœmillek<br />
ix-xogœol fi ÿmien œamest ijiem mit-talba tiegœek. L-istaff<br />
tad-Dipartiment jaghtu priorita` lil kaÿi ta’ emeræenza..Meta<br />
jitlesta x-xogœol inti gœandek tœallas lill-handyman ta’ l-ispejjeÿ<br />
tax-xogœol u/jew tal-materjal mixtri, jekk ikun hemm. Dejjem<br />
ara li tingœata rçevuta.<br />
Problemi ta’ Inkontinenza<br />
Id-Dipartiment jipprovdi wkoll œrieqi lil persuni bi problemi<br />
ta’ inkontinenza permezz ta’ ÿewæ skemi. Skema A hija<br />
gœal persuni b’dizabilità li gœandhom inqas minn sittin sena.<br />
Skema B hija gœall-anzjani. Jekk inti persuna b’diÿabilità li<br />
Nota lill-Anzjani<br />
gœandek il-karta ta’ l-identità<br />
speçjali maœruæa mill- Kummissjoni<br />
Nazzjonali Persuni<br />
b’Dizabilità, inti jkollok dritt<br />
gœal numru limitat ta’ œrieqi<br />
b’xejn. Dan l-ammont ikun<br />
deçiÿ skond id-daqs tal-œrieqi li<br />
jkollok bÿonn, imma ma jistax<br />
jaqbez il-112 fix-xahar. Jekk<br />
inti persuna anzjana inti tista’<br />
tixtri l-œrieqi bi prezz issussidjat,<br />
skond kemm ikollok bzonn.<br />
Gœajnuna fid-Dar<br />
Dan is-servizz hu maœsub biex jgœin lill-klijenti anzjani u<br />
persuni b’dizabilità sabiex ikunu aktar indipendenti fi djarhom.<br />
Is-servizz ta’ gœajnuna fid-dar jinkludi: œasil ta’ l-art (kamra<br />
tas-sodda, kamra tal-banju u kcina), tfarfir hafif ta’ l-gœamara<br />
f’dawn il-kmamar u servizzi oœra (bœal qadi, xiri, æbir ta’ medicina).<br />
Normalment is-servizz jingœata gœal sagœtejn fil-gimgœa,<br />
iÿda jista’ jkun hemm kaÿi fejn jingœataw aktar sigœat skond<br />
il-bÿonn. Minn ÿmien gœal ÿmien staff mid-Dipartiment jagœmlu<br />
ÿjajjar fid-djar biex jaraw il-kwalità tas-servizz li jkun qiegœed<br />
jinghata mill-Assistenta Socjali Kaÿwali.<br />
Çentri ta’ matul il-jum<br />
Iç-Çentri ta’ matul il-jum huma maœsuba sabiex int tibqa’<br />
kemm jista’ jkun attiv/a fis-soçjetà. Dawk li jattendu jiæu<br />
mœeææa jipparteçipaw fl-organizzazzjoni ta’ attivitajiet. Dawn<br />
ivarjaw minn dawk edukattivi, soçjali, fiÿiçi u kreattivi, gœal<br />
œaræiet li jsiru kull xahar. Iç-Çentri ta’ matul il-jum minbarra<br />
li jservu ta’ mezz sabiex l-anzjani ma jhossuhomx weœidhom u<br />
maqtughin mis-socjetà, jistghu jkunu wkoll ta’ gœajnuna gœallqraba<br />
u gœal dawk li jieœdu œsieb l-anzjani. Persuni li ghandhom<br />
aktar minn 60 sena jistgœu japplikaw, imma jista’ jkun<br />
hemm kaÿijiet oœra li jiæu kkunsidrati.<br />
Kartanzjan<br />
Matul is-sena li fiha tagœlaq 60 inti tirçievi l-Kartanzjan<br />
bil-posta mingœand Servizz Anzjan jew il-kunsill lokali. Meta<br />
tagœlaq 75 sena gœandek tirçievi Kartanzjan speçjali bil-posta.<br />
<strong>Il</strong>-Kartanzjan tintitolak gœal roœs f’çerti œwienet u fuq servizzi<br />
partikulari.<br />
Meals on Wheels<br />
<strong>Il</strong>-Maltese Cross Corps jipprovdi lill-anzjani u persuni<br />
b’diÿabilità ikla shuna f’darhom. Bi prezz issussidjat dawn<br />
iwaslulek kuljum ikla li tkun tikkonsisti fi tliet platti. Inti tista’<br />
tapplika gœand Servizz Anzjan.<br />
Tnaqqis fir-rata tat-telefon<br />
Inti tista’ tapplika gœal skont fuq il-kera tat-telefon jekk<br />
gœandek il-Kartanzjan u l-karta r-roÿa.<br />
Djar Residenzjali<br />
Hemm kaÿijiet meta jkun hemm bzonn li l-individwu jidœol<br />
f’dar ta’ l-anzjani, jew fir-Residenza San Vincenz de Paul. Jekk<br />
inti tœoss li gœandek tapplika çempel id-Dipartiment fuq innumru<br />
li tajtek fil-bidu ta’ dan l-artiklu.<br />
Nittamaw li din l-informazzjoni tal-lum sibta utli. F’kaÿ ta’<br />
aktar informazzjoni tiddejqux iççempluli fuq 99474935.<br />
<strong>Kunsill</strong> Lokali Lokali Mosta<br />
Mosta<br />
11
Mill-<strong>Kunsill</strong>iera Marthese Mifsud<br />
Ma tistax tkun Mostija, tgœix fil-Mosta, u ma tagœtix kas<br />
çertu problemi li tœabbat wiççek magœhom ta’ kuljum.<br />
Meta jkollok xitla min meta tkun gœadha zgœira trid<br />
tieœu hsieba billi ttiha s-sustanza u ttellagœha dritta<br />
permezz ta’ xi njama. Dan qed nghidu gœax fil-Mosta<br />
qiegœda dejjem tinœass il-problema li ÿ-ÿagœÿagœ tagœna<br />
m’gœandhomx post addatat fejn jirrikrejaw ruœhom u jistgœu<br />
iqattgœu l-œin liberu tagœhom. Dan huwa çar gœaliex<br />
naraw ÿagœÿagœ iqattgœu œafna mill-œin jiæru barra, iva<br />
sfortunatament ngœid din il-kelma BARRA. Fuq iz-zuntier<br />
tal-knisja jiæru bir-roti, f’ÿoni fejn joqgœodu, fejn l-iskola<br />
Lily of the Valley li t-triq tagœha tagœti gœal æol-wied,<br />
æo xi kaÿin jew hanut. Iÿ-ÿagœÿagœ tagœna Mostin, li tant<br />
gœandhom qalb tajba u kbira, ÿgur ma jixirqilhomx dan,<br />
anzi jixirqilhom œafna u œafna aœjar. Meta nara dan<br />
kollu inœoss gœafsa ta’ qalb gœaliex jiena çerta li dawn<br />
iÿ-ÿagœÿagœ jistgœu jagœtu kontribut siewi lil lokalita`<br />
tal-Mosta. <strong>Il</strong>-Mosta b’popolazzjoni kbira ÿagœzugœa,<br />
gœandu jkollna çentru li fih ikun hemm miæbura œafna<br />
logœob differenti bœal-biljards, darts, table soccer u aktar<br />
anke jekk isiru b’xi kompetizzjonijiet. F’dan iç-çentru<br />
Mill-<strong>Kunsill</strong>iera Kirby Fenech<br />
Gœeÿieÿ Mostin,<br />
Kif tafu s- sajf jinsab wara l- gœatba u dan huwa<br />
ÿmien mistenni œafna; mhux biss gœat- tfal li tispiççalhom<br />
l- iskola u jibdew il- vaganzi imma ukoll gœal min bœali<br />
iœobb il- baœar u dak kollu li jæib mieghu dan l- istagun.<br />
Bœala kunsilliera responsabbli miÿ- ÿgœaÿagœ u sports<br />
ikolli nammetti li fis sajf tiæini aktar eneræija u ideat<br />
friski ta attivitajiet divertenti li nistgœu norganizzaw gœat<br />
tfal u gœaÿ ÿgœaÿagœ tagœna l-Mostin. Gœalkemm dawn l<br />
attivitajiet jirrikjedu œafna œsieb u dedikazzjoni madanakollu<br />
xorta determinata li nara gœaqda sœiœa bejn iÿ<br />
zgœaÿagœ tagœna u li fuq kollox jirnexxilna nÿommuhom<br />
okkupati u aljenati minn tant vizzji œziena u vandaliÿmu<br />
li sfortunatament qed jiÿdied aktar. L ewwel attivita li<br />
gœandi f moœœi li ntella, gœalkemm din ma tolqotx direttament<br />
liÿ-ÿgœaÿagœ hija propju wirja ta’ karozzi antiki.<br />
Din l-attivita` bi œsiebna nwettquha f nofs Gunju li æej.<br />
Kelli œafna talbiet gœal din l attivita u gœalhekk fl-aœœar<br />
il-kunsill qabel li nagœmluha. Tajjeb ngœidu wkoll li din l<br />
attivita` mhux ha tiswielna flus grazzi gœal grupp Mosti li<br />
ddeçieda li jagœmel dan kollu spejjeÿ gœalih. Fost affari-<br />
12 <strong>Il</strong>-<strong>Kunsill</strong> Tiegœek<br />
Gœaliex bilfors Paceville?<br />
gœandu jkun hemm post<br />
ukoll gœaÿ-ÿagœÿagœ Mostin<br />
b’xi talenti fejn wieœed jista<br />
jiÿvilupphom bœal-kant,<br />
ÿfin, drama eçç. Wieœed<br />
irid japrezza ix-xogœol<br />
siewi li qed jagœmel l-Empowerment<br />
Centre fost iÿÿagœÿagœ<br />
tagœna. Inœeææeæ<br />
lil min hu responsabbli u<br />
jista` jgœin sabiex jagœmel œiltu kollha biex flimkien insibu<br />
mezz ta’ kif din il-problema tista tiæi solvuta. B’dan<br />
ÿgur li kull æenitur Mosti ikun moœœu mistrieœ u kuntent<br />
meta jara lil uliedu miæburin f’post wieœed diçenti u li<br />
jkun hemm fih persuni li jistgœu jagœtu pariri siewja<br />
meta wieœed jiÿbalja jew ikun irid xi tip ta’ gœajnuna.<br />
Bl-gœajnuna u l-koperazzjoni ta’ œafna li gœandhom gœal<br />
qalbhom iÿ-ÿagœÿagœ tagœna li huma l-iræiel u n-nisa ta’<br />
gœada ser jagœmlu œilithom u dak kollu possibli biex din<br />
il-œolma sseœœ qabel ma jkun tard wisq.<br />
Aktar attivitajiet fil-Mosta<br />
jiet oœra, tajjeb li min hawn<br />
nirringrazzja lil kaÿini<br />
tal-Mosta kollha li permezz<br />
taÿ-ÿgœaÿagœ kollha membri<br />
jagœtuni œafna gœajnuna<br />
f dak kollu li nagœmel.<br />
Xhieda ta dan huwa meta<br />
kelli norganizza “tournament”<br />
tal- football malajr,<br />
xi ftit xhur ilu, u bis saœœa ta` dawn iÿ-ÿgœaÿagœ li offrew<br />
il-parteçipazzjoni tagœhom anke jekk kienu impenjati<br />
b’attivitajiet tal-kaÿin stess u kienu huma li rrapreÿentaw<br />
lil Mosta u waslu sabiex rebœu minn fost gœaxar timijiet li<br />
pparteçipaw.<br />
Biex ngœalaq, nixtieq nirringrazzja lil Mostin kollha<br />
ta’ l-gœajnuna li dejjem tawni u nœeææiæhom bœal dejjem<br />
biex ma joqogœdux lura milli javviçinawni bl-ideat, xewqat<br />
u bÿonnijiet tagœhom, biex fejn nkun nista` ntihom<br />
l gœajnuna tiegœi bœal dejjem. Nawguralkhom is-sajf<br />
it-tajjeb mimli b dak kollu li tixtiequ.
FLIMKIEN ... Kollox hu possibbli!<br />
Mill-<strong>Kunsill</strong>ier Pawlu Agius<br />
L-ambjent naturali tal-post huwa fattur importanti li<br />
jiddistingwi lokal minn ieœor. Iÿ-ÿamma ta’ ndafa, speçjalment<br />
f’postijiet pubbliçi, huwa fattur ewlieni li jiddetermina<br />
ÿvilupp sœiœ ta’ soçjeta’ jew lokalita’. Ir-responsabbilta’<br />
ta’ l-indafa fil-Mosta taqa’ fuq il-<strong>Kunsill</strong> Lokali u<br />
anki fuq il-poplu. Filwaqt li bhala <strong>Kunsill</strong>ier Responsabbli<br />
mill-Indafa Pubblika ninkoraææixxi lil kulœadd<br />
jibÿa’ gœall-ambjent billi kullœadd u flimkien jipproteæi u<br />
jippromwovi ÿvilupp sostenibli. <strong>Il</strong>-Gvern Çentrali gœandu<br />
wkoll id-dmir li jwaqqaf u jsostni strutturi li jipproteæu<br />
l-ambjent b’mod æenerali f’kull aspett tiegœu. Din hija<br />
responsabilta’ li l-Gvern jassumi b’serjeta’ u bil-fatti.<br />
Aœna qegœdin nagœmlu minn kollox sabiex nipproteæu u<br />
nÿommu fl-aœjar kundizzjoni l-ambjent taghna l-Mostin.<br />
<strong>Il</strong>-<strong>Kunsill</strong> jagœmel dan gœax jemmen li l-livell ta’ l-gœixien<br />
tar-residenti jiddependi direttament fuq dak li jaraw<br />
madwarhom. Jien, kontinwament qed nittkellem mas-<br />
Sindku sabiex isiru miÿuri u nkomplu ntejbu l-ambjent<br />
u kull tip ta’ landscaping li jeÿisti fil-Mosta (bœal roundabouts,<br />
œitan tas-sejjieœ, funtani, æonna pubbliçi, eçç.) u<br />
aktar importanti minn hekk, li nfasslu pjanijiet serji sa-<br />
biex insolvu darba gœal<br />
dejjem çertu problemi<br />
kkawÿati lill-ambjent<br />
mill-iskart domestiku,<br />
dak tal-kostruzzjoni u<br />
skart ieœor. <strong>Il</strong>-œmieæ li<br />
æieli jkun hawn fil-Mosta,<br />
œafna drabi huwa<br />
l-poplu nnifsu li qiegœed<br />
joholqu. Huwa ovvju li<br />
l-<strong>Kunsill</strong> huwa responsabbli mill-indafa pubblika fl-amministrazzjoni<br />
tiegœu, imma jrid ikun sens çiviku minna<br />
lkoll li naraw li l-iskart (kbir jew ÿgœir) neœilsu minnu<br />
skond prattici aççettabbli li jigu iddettati mill-liæijiet<br />
tal-pajjiÿ u mis-sens komun. Billi naghmlu liæijiet æodda<br />
ma jfisser xejn, il-ligijiet iridu jkunu mœarsa l-œin kollu,<br />
gœax il-Mosta tagœna hija ta’ kullœadd u kulœadd gœandu<br />
d-dritt jgœix f’ambjent nadif gœal-œajja aœjar gœalih u<br />
gœall-uliedu. Gœax kif jgœidulna ..... Flimkien .... Kollox hu<br />
possibbli!<br />
<strong>Kunsill</strong> Lokali Mosta<br />
13
STRAIGHT U fil-qosor<br />
Isem: Josette Agius Decelis<br />
Twelid: 31 ta’ Dicembru 1967<br />
Starsign: Capricorn<br />
Xogœol: Nieœu œsieb il-familja<br />
X’issajjar spiss? <strong>Il</strong>-menu tal-familja tiegœi huwa wieœed<br />
varjat. Aœna nœobbu nesperimentaw bi platti differenti,<br />
fix-xitwa nœobbu il-borma u ikel li jsaœœnek u fis-sajf<br />
iktar nieklu œaxix.<br />
Pajjiÿ favorit: L-italja huwa il-pajjiz favorit tiegœi. Pajjiÿ<br />
b’kultura kbira u muÿika li ssahrek.<br />
Grupp favorit: Modern Talking<br />
Attur/attriçi favorit/a: Russell Crowe<br />
Iddeskrievi lilek innifsek fi 3 kelmiet: Persuna onesta<br />
u sinciera.<br />
Fraÿi li tiddeskrivi l-karattru tieghek? Who dares wins<br />
X’taœseb li jgœidu fuqek in-nies?<br />
Ma nagœtix kaÿ dwar x’ jgœidu fuqi n-nies....la jien persuna<br />
pubblika gœandhom id-dritt jgœidu li jridu.<br />
Kif tikklassifika l-valuri tal-œajja?<br />
L-valur tal-familja huwa prijorita kbira gœalija. Wara dan<br />
hemm il-valur li trid tœobb lil proxxmu tiegœek bœalek<br />
innifsek, u dan f’kollox. Jekk jien ma rridx min jitœaq<br />
bija allura jien ma nitœaq b’œadd. <strong>Il</strong>-œbieb huma t-teÿori<br />
tagœna u huma ta valur kbir f’œajjitna. Mill-banda l-oœra<br />
il-flus mhux importanti gœalina u ma nagœtux œafna kaÿ<br />
li jkollna œafna minnhom.<br />
L-isbaœ mument f’œajtek:<br />
Ovvjamentent bœala omm, meta kelli tarbija. U fil-œajja<br />
pubblika tiegœi kien meta ÿewæi tela’ elett fil-parlament<br />
fuq il-11 il-distrett f’ isem il-Partit Laburista<br />
L-agœar mument f’œajtek:<br />
Meta mietli l-papa, Missieri kien persuna importanti<br />
f’œajti. Konna œafna qrib xulxin u kien mument wisq kifer<br />
gœalija biex naçetta l-mewt tiegœu.<br />
14 14 <strong>Il</strong>-<strong>Kunsill</strong> Tiegœek<br />
Tiegœek<br />
Risposti ta’ malajr<br />
F’din il-œarga il-Viçi Sindku Josette Agius Decelis<br />
L-aktar persuna mportanti f’œajtek?<br />
Ir-raæel huwa l-iktar persuna importanti f’ œajti. Barra<br />
li huwa ir-raæel tiegœi, huwa persuna li gœandu qalbu<br />
tad-deheb, dejjem lest li jgœin, ma jafx xi tkun suppervja,<br />
qalbu ÿgœira u jibki mal-midrub, raæel b’kuxjenza kbira u<br />
missier eÿemplari.<br />
Hemm differenza bejn il-Viçi Sindku Josette u Josette<br />
id-dar?<br />
Le jien nkun naturali u dak li nara li huwa tajjeb ngœid<br />
li huwa tajjeb u dak li hemm bÿonn jiæi rranæat ngœid li<br />
naœseb li gœandu jiæi rranæat.<br />
Interessi oœra minbarra l-<strong>Kunsill</strong>?<br />
Iva nœobbi nkun aææornata dwar l-affarijiet kurrenti<br />
kolha li jkunu gœadejjin madwarna.<br />
Kif jirnexxilek iÿÿomm bilanc bejn il-<strong>Kunsill</strong> u lfamilja?<br />
Fil-politika ir-raæel gœallimni li nkun organizzata b’time<br />
management u allura trid tqassam il-œin dak dedikat lil<br />
kunsill u dak dedikat gœall-familja. B’hekk inkun nista’<br />
naqdi ÿewæ funzjonijiet bla xkiel.<br />
L-aktar kelma li ddejqek?<br />
Jien niææieled l-argument mhux il-persuna meta jibdew<br />
jitkellmu fuq il-persuna, u l-œajja privata tal-individwu<br />
jdejquni. Œadd m’ huwa perfett u aœna gœandna nsibu<br />
dak li huwa tajjeb f’kull persuna u nœeææuh jagœmel uÿu<br />
minnu gœal æid ta’ l-oœrajn.<br />
Ma min tixtieq toœrog tiehu café?<br />
Ma l-Arçisqof Pawl Cremona. Naraœ persuna u mudell<br />
li œafna mexxejja gœandhom isegwu...Nixtieq œafna li<br />
niltaqa` miegœu.<br />
Gœaliex? X’tgœidlu?<br />
Hemm œafna issues li kieku tista tiddiskuti miegœu . Ÿgur<br />
fid-dinja tal-llum fejn l-prinçipji u l-valuri tagœna qed jiæu<br />
bbumbardjati mill-medja barranija, internet u mesaææi<br />
differenti minn kull imkien ÿgur li jkun hemm fuq xiex<br />
niddiskutu.
Fraÿi li temmen fiha:<br />
some rules are there to be broken<br />
Jinkiteb ktieb dwarek. X’taœseb li jsemmuh?<br />
Ma nafx qatt ma œsibt fuqa.<br />
Liema post tagœÿel biex fiœ tqatta 3 ijiem relaxed?<br />
Gœawdex fix-xitwa.<br />
L-aktar persuna li tammira.<br />
Gandhi....kien persuna kbira li gœamel rivoluzzjoni<br />
minghajr l-uÿu tal-vjolenza. Minkejja dan xorta wasal fejn<br />
xtaq.<br />
Fejn tarak hames snin oœra?<br />
Jien minn dejjem kont attivista fil-partit laburista u<br />
nkompli naœdem gœall-partit fejn il-partit iœoss li gœandu<br />
bÿonn l-gœajnuna tiegœi.<br />
Gœand min tiddejjaq tmur?<br />
Nœallas xi kont tad-dawl u l-ilma.<br />
L-aqwa ktieb li qrajt?<br />
Jeffrey Archer : Abel and Caine<br />
Liema tip ta’ xogœol li ÿgur qatt ma taççetta li<br />
tagœmel?<br />
Ix-xogœol huwa unur gœalina l-klassi tal-œaddiema. Niddejjaq<br />
kieku œafna jekk xi œadd jgœidli nkeffen lil xi œadd.<br />
F’kaÿ li jirkantawk, xi kemm taœseb li jpoggu prezz<br />
fuqek?<br />
Skond minn ikun involut waqt l-irkant. Jekk l-irkant ikun<br />
immexxi mir-ragel u t-tfal, kull ma gœandhom u jmorru<br />
jisselfu, jekk ma jkunux hemm forsi jkun hemm xi œbieb<br />
li jagœmlu bœar-ragel imma jekk ma jkunx hemm minn<br />
dawn nahseb li ftit flus jitfgœu fuqi.<br />
L-aktar sitwazzjoni mbarazzanti li qatt sibt ruhek<br />
fiha?<br />
Darba mort nixtri u wara li xtrajt indunajt li ma kellix<br />
flus fuqi u allura kelli nœalli x-xirja gœand tal-hanut u<br />
nerga’ mmur inæib il-flus mid-dar.<br />
Jekk temmen fir-rinkarnazzjoni x’tixtieq teræa tiæi<br />
f’din id-dinja?<br />
Jekk huwa possibli neræa nitwieled mill-ædid kif jien.<br />
Jgœidulek ‘fadallek siegœa œajja’ X’tagœmel f’din is-<br />
siegœa?<br />
Immur œdejn il-familja.<br />
X’timmaæina li hemm wara din il-œajja?<br />
Nispera li hemm kif jgœallmuna fir-reliæjon tagœna.<br />
Tidhirlek fairy u tgœidlek biex titlobha xewqa waœda<br />
u tagœtihilek immedjatament. X’ titlobha?<br />
Li jispiçça il-faqar mid-dinja u kulœadd jghix iktar komdu.<br />
Li kieku int awtorita`, b’daqqa ta’ pinna lil min taqta<br />
mid-dinja?<br />
Lil minn juza il-bulliying biex ibeÿÿa lil min huwa dgœajjef.<br />
Xi jægœelek toœroæ gœal-<strong>Kunsill</strong>?<br />
Jien bdejt noœroæ gœall kunsill mhux illum meta kellna<br />
chanse li nirbœu l-maææoranza. Œriæt gœall kunsill meta<br />
l-PN kien itella 7 minn 11. Meta bdejna naœdmu sibna<br />
li hawn bÿonn kbir li jkun hawn forza progressiva li<br />
tagœmel differenza anki fuq livell lokali. Li tgœin lil poplu<br />
tiegœek, ttik eneræija kbira. U iva l-imœabba li gœandna<br />
lejn il-Mosta u lejn il-Mostin æagœlitni nagœti kontribut fi<br />
œdan il-<strong>Kunsill</strong>.<br />
X’idejqek fil-<strong>Kunsill</strong>?<br />
Meta d-deçiÿÿjonijiet ma jittieœdux mill-kunsilliera, œafna<br />
drabi tkun taf li sejjer isir xi œaæa minn gœand in-nies isir<br />
fit-triq. Œafna deçiÿÿjonijiet l-anqas tkun taf min œadom<br />
u jkollok twieæeb gœalihom u jew tkun responsabli gœal<br />
dak li jkun qed jiæri daqs dak jew dik li tkun œadet dik ddeciÿÿjoni.<br />
Hemm bÿonn iktar involviment tal-kunsilliera<br />
bœala tim anki fid-deçiÿÿjonijiet ta’ kuljum.<br />
Li kieku kellek tisparixxi xi haga mill-Mosta,<br />
x’tisparixxi?<br />
Kieku nisparixxi it-toroq œÿiena li gœandna u l-bankini<br />
perikuluzi.<br />
L-aœœar kumment.<br />
Nirringrazzja lilek Ivan, gœall din l-intervista u nœeææeæ<br />
lil poplu tagœna sabiex jipparteçipa iktar fil-komunita’<br />
Mostija jekk dejjem irridu li gœada jkun aœjar mill-lum.<br />
Grazzi œafna<br />
Awguri mis-Sindku, <strong>Kunsill</strong>iera, Segretarju<br />
u Staff, Editur u Kontributuri gœat-twelid ta’<br />
tarbija oœra fi œdan il-familja Agius Decelis.<br />
<strong>Kunsill</strong> Lokali Mosta<br />
15 15
16 <strong>Il</strong>-<strong>Kunsill</strong> Tiegœek<br />
Qed tfittex fejn ser tirtira, mela gœax ma<br />
tgœaÿilx l-Mdina Home ir-Rabat<br />
il-Home hija mamra bil kumditajiet kollha.<br />
Gœanda is-servizz ta Nurses<br />
u care workers 24 siegha kuljum.<br />
Prezzijiet moderati jibdew min ¢20 kuljum.<br />
Naççettaw respita wkoll.<br />
Gœal akter dettalju<br />
çempel 2145 4908, 2145 4858 - 7945 4908<br />
kventur@onvol.net
Rapport ta Carmen Cacopardo Mariani<br />
Ir-ritratt juri grupp ta’ tfal li œadu sehem fit-tieni sensiela<br />
ta’ “Gœidli Storja” jew kif kien magœruf s’issa “Story<br />
Telling”. Is-Sindku t-tabib Paul Chetcuti Caruana, qassam<br />
çertifikati u kotba lit-tfal li temmew kors fis-16 t’April li<br />
gœadda. Preÿenti gœal din l-okkaÿÿjoni kien hemm is-Sinjuri<br />
Lora Ransley u Carmen Cacopardo Mariani inkarigati<br />
mit-tieni kors ta’ Gœidli Storja. Wara l-gœotja taç-çertifikati<br />
u kotba, it-tfal flimkien mal-æenituri œadu sehem<br />
f’daqxejn ta’ festin fejn kien hemm wirja gœal æenituri ta’<br />
xogœlijiet li gœamlu wliedhom, ibbaÿati fuq dak li semgœu<br />
Gœidli Storja<br />
matul il-kors. Fit-30 ta’ April ingœata bidu gœat-tielet kors<br />
f’din is-sensiela popolari li gœalih applikaw 33 tifel u tifla.<br />
Sadanittant il-<strong>Kunsill</strong>, gœat-tieni sena wara l-oœra, qed<br />
jorganizza kors ta’ introduzzjoni fl-ilsien taljan. Dan huwa<br />
miftuœ gœat-tfal residenti il-Mosta u li din is-sena resqu<br />
gœall-ezami tal-Junior Lyceum u bœala wieœed mis-suææetti<br />
gœaÿlu t-Taljan. Dan it-tagœlim jingœata mingœajr œlas.<br />
Kull kors li kien ippreÿentat intlaqa b’suççess; xhieda ta’<br />
dan huwa l-fatt li dawk it-tfal li diæa œadu sehem jirsistu<br />
biex jerægœu jissejœu.<br />
<strong>Kunsill</strong> <strong>Kunsill</strong> <strong>Kunsill</strong> <strong>Kunsill</strong> Lokali Lokali Lokali Mosta Mosta Mosta<br />
<strong>Kunsill</strong> Lokali Mosta<br />
17<br />
17
Kif sibthom l-uffiçini l-æodda tal-<strong>Kunsill</strong>?<br />
18 <strong>Il</strong>-<strong>Kunsill</strong> Tiegœek<br />
Vox Pop Staff - <strong>Kunsill</strong><br />
Fl-uffiçini l-æodda gœandna aktar organizazzjoni<br />
speçjalment fejn jidœol filing. Gœandna staff room<br />
attrezzata b’kollox fejn aœna nistgœu nieœdu rikreazjoni<br />
tagœna. Jiena ta’ dan nirringrazzja lil kull min ta’<br />
sehmu biex aœna nistgœu naœdmu aktar kuntenti u<br />
komdi fix-xogœol tagœna .<br />
Shazia Chetcuti Caruana<br />
““<br />
“<br />
L-ewwel nett nixtieq nirringrazzja mill-qalb lis-Sindku<br />
Dr. Paul Chetcuti Caruana talli saru l-uffiçini l-Æodda<br />
tal-<strong>Kunsill</strong>. L-Uffiçini l-æodda huma ta’ gœajnuna<br />
indispensabbli gœax xogœol tagœna. Issa nistghu naœdmu<br />
iktar komdi u ghandna filing room adegwata. Barra<br />
minn hekk issa gœandna ukoll post ta’ rikreazzjoni bi<br />
kçina mill-isbaœ fejn wieœed jista jiehu l-break tiegœu<br />
flimkien mal-kollegi madwar mejda. Grazzi.<br />
Chris Camilleri<br />
Fl-uffiçini æodda gœandna spazju akbar fejn nistghu<br />
naœdmu b’kumdita. Gœadna staff room attrezzata bilkumditajiet<br />
kollha fejn aœna nkunu nistgœu niltaqgœu<br />
fil-œin liberu tagœna. Gœaldaqstant jiena nirringrazzja<br />
lil kull persuna li kienet involuta u œadmet b’mod effiçjenti<br />
biex ilestulna l-ufficini fi ÿmien qasir.<br />
Nadia Camilleri<br />
““<br />
Apparti li l-uffiçini æodda huma sbieh u moderni, issa<br />
gœandna aktar spazju u kumdita biex il-æurnata taxxogœol<br />
tagœna tkun aktar pjaçevoli. Gœandna wkoll<br />
kamra ta’ rikreazzjoni attrezzata b’kollox. Grazzi lil<br />
kull min ta l-kontribut biex dan kien possibli.<br />
Rita Galea<br />
““<br />
“<br />
Gœandna uffiçini aktar komdi u spazjuÿi fejn naœdmu,<br />
u ambjent aktar modern u mdawwal gœaldaqstant<br />
inkunu aktar komdi biex naœdmu u allura naœdmu<br />
aktar gœal qalbna.<br />
Lorraine Zammit Tabone<br />
““
<strong>Kunsill</strong> Lokali Mosta<br />
19
Mid-deputat Editur J.J. Camilleri<br />
415 ~ Beda jsir dfin fiç-çimiterju. Kienet gœadha kemm<br />
gœaddiet l-epidemija tal-pesta.<br />
400 ~ <strong>Il</strong>-Mosta saret Parroçça meta nfirdet minn Naxxar.<br />
Kellha popolazzjoni ta’ 900 ruœ.<br />
390 ~ Dun Salv Sammut sar it-tieni kappillan tal-parroçça.<br />
L-ewwel wiehed kien Dun Æwann Bezzina (1610)<br />
380 ~ Twaqfet il-fratellanza tas-Sagrament.<br />
360 ~ L-aktar ismijiet u kunjomijiet fil-Mosta kienu<br />
irgiel – Duminku, Æamri, Æanni, Grezzju u Klement; nisa<br />
– Marija, Grezzja, Katerina, Duminka u Pawla. Kunjomijiet<br />
– Fenech, Galea, Sammut, Sciberras u Boræ. 40 sena<br />
wara Galea, Fenech, Sammut , Camilleri u Boræ, kienu<br />
jinkitbu kif jinœassu u gœalhekk b’œafna verÿjonijiet.<br />
355 ~ Inbniet mill-ædid il-knisja tal-Kunçizzjoni t’Gœandar<br />
il-Blat.<br />
350 ~ Inbniet mill-gdid il-knisja ta’ San Anard.<br />
Anniversarji Mostin 2008<br />
Avvenimenti li æraw matul is-snin<br />
340 ~ L-Isqof Buenos ghamel zjara pastorali fil-Mosta.<br />
330 ~ Tpinæa l-kwadru titolari ta’ l-Assunta li kien imœolli<br />
b’legat minn Dun Æakbu Chetcuti, qassis Mosti. <strong>Il</strong>-pittur<br />
kien Baskal Buhagiar.<br />
250 ~ Miet il-Kappillan Mosti Dun Æwann Sammut. Fil-<br />
Mosta kien hemm disa` qassisin, erba kjeriçi miÿÿewgin u<br />
tliet seminaristi.<br />
240 ~ Twieled Vincenzo Dimech li gœamel l-istatwa ta’<br />
l-injam tal-fonti ta’ l-ilma mbierek li turi lil San Æwann il-<br />
Battista jgœammed lil Kristu.<br />
225 ~ Inæabet fil-Mosta r-relikwa ta’ San Paçifiku.<br />
~ Inqalet kwistjoni bejn il-Kappillan tan-Naxxar u<br />
l-Arçipriet tal-Katidral dwar il-konfini tal-Mosta. Dun Salv<br />
Bonniçi Kappillan tal-Mosta dehrlu li l-Mosta æiet mogœtija<br />
konfini ÿgœar, imma l-Isqof Labini, meta saru l-protesti<br />
qatagœha kontra l-Mosta.<br />
210 ~ <strong>Il</strong>-Mosta, in-Naxxar u l-Gœargœur tqiesu muniçipju<br />
wieœed tul iÿ-ÿmien tal-œakma Françiÿa f’Malta.<br />
200 ~ Twieled l-arkitett Skoççiz James Ferguson li filktieb<br />
tiegœu “History of Modern Styles of Arhitecture”<br />
jagœti aktar mertu lil Mast Ang Gatt milli lil Grognet fil-bini<br />
tar-Rotunda.<br />
195 ~ Fil-pesta li damet erba` xhur mietu 23 Mostin.<br />
175 ~ Tqieghdet l-ewwel æebla tar-Rotunda fit-30 ta’<br />
Mejju 1833 minn Monsinjur Salvatore Lanzon, il-Vigarju<br />
Æenerali flok l-Isqof F.S Caruana li jingœad li gœax ma<br />
qabilx mal-pjanta ta’ Grognet. Attenda wkoll il-gvernatur<br />
F.C Ponsonby. <strong>Il</strong>-knisja damet tinbena 27 sena.<br />
20 <strong>Il</strong>-<strong>Kunsill</strong> Tiegœek<br />
~ Miet il-Kappillan Dun Felic Calleja li œalla l-beni tiegœu<br />
fit-testment li gœamel gœal bini tar-Rotunda.<br />
~ Laœaq floku Dun Gamm Schembri li ha l-pussess filknisja<br />
l-qadima.<br />
~ Grognet bagœat il-ftehim tad-dettalji marbutin mal-bini<br />
tar-Rotunda lid-Deputati tal-Mosta.<br />
170 ~ Infetœet skola elementari f’Œal Lija fejn setgœu jattendu<br />
kieku riedu tfal mil-Mosta.<br />
~ It-tabib Tumas Chetcuti œa f’idejh l-isptar mentali.<br />
Minn rapport li œareg sena qabel, fil-Mosta ma kien hemm<br />
œadd sinjur jgœix b’xi renta. Kien hemm sitt avukati, erbatax-<br />
il-qassis, tabib, tliet œaddiema mal-Gvern, gœoxrin li<br />
kellhom ir-raba` tagœhom, mitejn bir-raba` mqabbla, tletin<br />
bil-œanut, gœoxrin mgœallem, tmien mitt œaddiem u œames<br />
mitt nisa nissieæa. Kellhom pagi ta’ ftit soldi kulljum. <strong>Il</strong>-<br />
Mosta mœabba n-numru ta’ tallaba meqjus l-aktar gœoli<br />
f’Malta, tqieset ukoll raœal mill-ifqar.<br />
160 ~ L-aktar qanpiena qadima fil-knisja.<br />
150 ~ <strong>Il</strong>-Kappillan Dun Gamm Schembri fit-testment li<br />
gœamel œalla lill-knisja werrieta ta’ kull ma kellu.<br />
~ L-iskejjel fil-Mosta kienu djar mikrijin œames liri<br />
fis-sena.<br />
145 ~ L-Isqof Pace Forno Gaetano bierek il-qanpiena<br />
fostanija.<br />
140 ~ Salvu Dimech, Mosti, gœamel l-istatwa ta’ l-injam ta’<br />
Santa Marija.<br />
130 ~ <strong>Il</strong>-bini tal-fortizza tal-Mosta, l-ewwel œsieb.<br />
135 ~ Intwera l-œsieb li l-linja tal-ferrovija tibda tieqaf<br />
il-Mosta.<br />
125 ~ Issokkta l-bini tal-fortizza f’Misraœ Gœonoq.<br />
~ Guÿeppi Cali` pinæa ÿ-ÿewæ kwadri laterali fil-kappella<br />
taç-Çintura.<br />
120 ~ Twieled il-Kappillan Walter Salamone, membru u<br />
ministru fil-parlament.<br />
~ <strong>Il</strong>-Mostin talbu biex tinfetaœ skola ta’ fil-gœaxija. Gœad<br />
li d-Direttur ma qabilx, infetœet sena wara.
~ <strong>Il</strong>-Mosta saret parroçça Arçipretali<br />
~ Daœlet il-ferrovija.<br />
110 ~ <strong>Il</strong>-Baldakkin sarlu r-rakkmu<br />
~ L-ewwel skola fi Triq Grognet.<br />
~ Twieled E.B Vella<br />
105 ~ <strong>Il</strong>-Kaÿin Santa Marija kellu kaÿin fi Triq Reali.<br />
100 ~ Instab id-dolmen il-Kbir fix-Xagœra ta’ Wied Filep.<br />
95 ~ Saru funzjonijiet fir-Rotunda (23 u 26 t ‘April) flokkaÿjoni<br />
tal-Kungress Ewkaristiku. Attendew œames<br />
Kardinali u gœadd ta’ Isqfijiet.<br />
~ Via Nuovo bdiet tissejjaœ Via Congresso Eucaristico.<br />
~ Twieled fil-Belt Dr Ant. Schembri Adami deputat fil-parlament.<br />
Kien joqgœod il-Mosta.<br />
85 ~ Toni Camenzuli emigrant Mosti fl-Amerika œalla<br />
mitt elf dollaru Amerikan biex issir il-pittura bejn it-twieqi<br />
fit-tanbur tar-Rotunda. Baqa` ma sar xejn. <strong>Il</strong>-kaÿ kellu<br />
jitqiegœed quddiem is-Sacra Rota f’Ruma. Gœad li l-intenzjoni<br />
ta’ Camenzuli kienet li ssir dik il-pittura, l-awtoritajiet<br />
tal-Knisja, minkejja l-intenzjonijiet tad-donatur, riedet tiddeçiedi<br />
hi kif jintefqu l-flus. Qatt ma saru stqarrijiet, œadd<br />
sal-lum gœadu ma jaf kif intefqu l-flus, x’æara u ma garax.<br />
Œadd donnu qatt ma mpurtaœ.<br />
~ Saret l-induratura ta’ l-istatwa tar-Ruÿarju.<br />
80 ~ Infetaœ l-Istitut tas-Sorijiet Agostinjani.<br />
~ Beda` x-xogœol fuq il-kwadretti u r-ruÿetti fil-koppla.<br />
Œallas gœalihom il-benefattur Mosti Karmnu Dimech.<br />
~ Beda` l-bini ta’ l-Oratorju Qalb ta’ Æesu` fuq il-pjanta<br />
tal-Perit Nettu Mifsud Ellul. Tlesta tnax il sena wara.<br />
~ Is-sorijiet Agostinajni fethu çentru gœat-tfal ÿgœar u<br />
t-tieni dar tagœhom.<br />
~ E.B Vella sab qabar Puniku, l-ewwel wieœed fil-Mosta<br />
ta’ gœamla differenti u li ftit hawn f’Malta bœalu.<br />
~ Inbidel iz-zuntier li kien imtarraæ u sar kif inhu<br />
illum.<br />
75 ~ Miet Guzeppi Camilleri (ta’ Fjura) fl-inçident talœruq<br />
tal-kamra tan-nar.<br />
~ Dun Pawlin Mifsud gœamel orgni fil-Kor tal-Knisja .<br />
~ Kienu siefru erbgœin Mosti lejn l-Awstralja, l-gœola<br />
numru minn Malta kollha.<br />
70 ~ Tlesta l-grawnd tal-futbol ta’ l-Ghowba.<br />
65 ~ Miet Patri Avertan Feneh, imsemmi gœal œajja ta’<br />
qdusija. (Ara artiklu paæna 27)<br />
~ <strong>Il</strong>-popolazzjoni fil-Mosta kienet 6867.<br />
60 ~ Çensu Apap biddel l-istatwa ta’ Santa Marija ta’ liskultur<br />
Mosti s-Sarx, Salvu Dimech.<br />
~ Dun Pawlin Galea sar Arçipriet tal-Mosta.<br />
~ Ÿewæ pitturi ta’ Guzeppi Briffa tœassru billi tgœattew<br />
biÿ-ÿebgœa.<br />
~ Instabet bomba Æermaniÿa ftit bogœod mir-Rotunda.<br />
Aktarx li kienet ta’ l-attakk li sar fl-1942.<br />
55 ~ <strong>Il</strong>-Mostin li kellhom il-vot kienu 3694.<br />
50 ~ Dun Ang Camilleri waqqaf l-Gœaqda Studenti Mostin<br />
u l-Kor Santa Cecilja.<br />
~ Twaqqaf ic-Cycling Club.<br />
~ Taret il-kamra tan-nar f’ Ta’ Mliet li mietu fiha Fidiel<br />
Camilleri u Toni Sant.<br />
45 ~ Saret l-istatwa ta’ Æesu` fil-ænien taÿ-ÿebbug.<br />
40 ~ Infetœet il-klinika gœad-diabetiçi, l-ewwel waœda<br />
f’Malta ta’ dik ix-xorta.<br />
~ Fil-baned tal-Mosta bdew ghall-ewwel darba jdoqqu<br />
bandisti nisa.<br />
35 ~ Dun Bert Bezzina Arçipriet, gœamel petizzjoni biex<br />
ikun inkurunat il-kwadru ta’ l-Assunta fir-Rotunda, li Monsinjur<br />
Mikiel Gonzi gœaddieha lill-Papa Pawlu VI. It-talba<br />
giet attwata wara li fl-istess sena œareæ id-dokument ta’<br />
l-inkoronazzjoni.<br />
~ <strong>Il</strong>-karozzi tal-linja tal-Mosta kienu bojod b’faxx aœdar<br />
mat-twieqi; damu hekk tliet snin.<br />
30 ~ <strong>Il</strong>-primat ta’ l-Awstrija l-Kardinal Franz Koenimg<br />
ÿar il-Parroçça u r-Rotunda. <strong>Il</strong>-popolazzjoni kienet ta’<br />
8373. Iç-çinema Palladium fi Triq il-Kostituzzjoni gœalqet.<br />
L-avukat Carmelo Schembri sar imœallef u Prim-imœallef<br />
tliet snin wara.<br />
25 ~ Sar il-pont tal-æebel flok dak tal-œadid qrib il-fortizza.<br />
~ Twaqfet l-Gœaqda Filantropika Talent Mosti<br />
~ Twaqfet l-Gœaqda Piroteknika 15 t’Awwissu.<br />
~ Raæel sfronda l-bieb ewlieni tar-Rotunda u baqa` dieœel<br />
æewwa fil-knisja jsuq il-karozza.<br />
20 ~ Fl-iskejjel eÿistenti fil-Mosta kien hemm 66 klassi.<br />
~ Twaqqfu ÿ-ÿoni Pastorali bil-ghan li l-Mosta ma tinqasamx<br />
f’ÿewæ parroççi. <strong>Il</strong>-popolazzjoni kienet kull ma tmur<br />
turi ÿjieda ta’ œamsin fil-mija.<br />
15 ~ Twaqqfu l-kunsilli lokali.<br />
10 ~ L-espansjoni tal-Mosta, l-akbar Parroçça f’Malta<br />
tqieset li tkabret b’50 fil-mija.<br />
<strong>Kunsill</strong> Lokali Mosta<br />
21
TO FIT<br />
G&M Art World<br />
for the latest exclusive collection of<br />
modern, rustic, classic prints,<br />
oil paintings & frames<br />
9th April Str., Mosta<br />
Tel: 21430509 Fax: 2143 4778<br />
22 <strong>Il</strong>-<strong>Kunsill</strong> Tiegœek<br />
20015 - tal-banda 1/4 a4 advert 5/30/08 1:08 PM Page 1<br />
Composite<br />
THE FACTORY, MOSTA ROAD, LIJA LJA 9016 - MALTA<br />
C M Y CM MY CY CMY K<br />
MARBLE • GRANITE • TERRAZZO<br />
RESIN • HARDSTONE<br />
TEL: +356 21 433636, FAX: +356 21 412499, E-MAIL: INFO@HALMANNVELLA.COM, WWW.HALMANNVELLA.COM<br />
Main street, Mosta<br />
tel: 2143 1005, 7920 9440<br />
FREE Treatment<br />
& Head massage with<br />
every blowdry
FESTIVAL INTERNAZZJONALI FIL-MOSTA<br />
bis-sehem sœiœ tal- Mosta Youth Empowerment Programme<br />
Rapport ta’ Anna Grech<br />
The Arabic Language Centre, ta’ San Æwann<br />
b’kollaborazzjoni mal-<strong>Kunsill</strong> Lokali tal-Mosta u l-Mosta Youth<br />
Empowerment Centre organizzaw International Festival fl-1 ta’<br />
Marzu li gœadda.<br />
Kien tassew Sibt mhux tas-soltu..... Mal-5 ta’ filgœaxija<br />
imwejjed twal fid-daœla gœas-sala tal-<strong>Kunsill</strong> kienu lesti biex<br />
jimtlew min-nies œerqanin jippreparaw gœall-avveniment ta’<br />
dakinhar. Is-Sinjura Sanaa El Nahhal, id-Direttriçi ta’ Arabic<br />
Language Centre li jinsab f’San Æwann, kienet se ææib flimkien<br />
nazzjonijiet li jitkellmu bil-lingwa Gœarbija u xi rappreÿentanza<br />
ta’ xi pajjiÿi Ewropej. U dan irnexxielha tagœmlu f’suççess kbir.<br />
Tajjeb ngœidu li s-Sinjura El Nahhal æiet ukoll rikonoxxuta<br />
bœala Ambaxxatriçi gœall-Paçi mill-Universal Peace Federation<br />
fl-Lulju tas-sena 2006 u gœalhekk hi thoss œafna d-dmir li<br />
tipprova tqanqal l-gœaqda u l-paçi fl-ambjent fejn issib ruœœa fih.<br />
Bil-mod il-mod l-imwejjed bdew jintlew b’varjeta’ wiesgœa<br />
ta’ ikel tipiku tal-pajjiÿi rappreÿentati fosthom Kafta mill-<br />
Palestina, Abambar, œelu Libjan, Awwama mis-Syria, Falafel<br />
mill-Lebanon, Tameeya mill-Eæittu u œafna ikel tipiku ieœor.<br />
<strong>Il</strong>-pajjiÿi Gœarab rappreÿentati kienu l-Palestina, il-Gordan,<br />
is-Sirja, il-Libja, l-Eæittu, it-Tuneÿija, il- Marokk, is-Sudan u<br />
l-Eritrea. Mrs El Nahhal ma waqfitx hemm; stiednet ukoll xi<br />
nies oœra li taf u li æejjin minn pajjiÿi oœra fosthom is-Slovenja,<br />
l-iSkozja u l-Gappun.<br />
Iÿ-ÿgœaÿagœ Mostin ma qadux lura milli juru bi œæarhom<br />
it-tjubija tal-ikel Malti u bl-gœajnuna tal-<strong>Kunsill</strong> Lokali tal-Mosta<br />
setgœu jippreparaw varjeta’ sabiœa ta’ ikel tradizzjonali Malti<br />
fosthom œobÿ biÿ-ÿejt, qagœaq tal-gœasel, biskuttelli tar-raœal,<br />
biskuttelli tal-lewÿ, ÿebbuæ mimli, bigilla u saœansitra twistees.<br />
<strong>Il</strong>-œobÿ biÿ-ÿejt ippreparawœ fiç-Çentru tagœhom b’œafna<br />
entuÿjaÿmu.<br />
Din l-attivita’ kienet imÿewqa wkoll b’mejda bit-te tipiku ta’<br />
Tunez. Fis-Sala stajna wkoll naraw ÿewæ stands dedikati lit-<br />
Tuneÿija u s-Slovejna, bi tfal libsin ilbis tipiku ta’ pajjiÿhom.<br />
Is-Sinjura El Nahhal gœamlet mezz li tistieden numru æmielu<br />
ta’ personlitajiet fosthom is-Sur Mohammed Abu Laqeha, il-Kap<br />
tal-Libyan Arab Cultural Centre, Mr Saleh Younis, Assistent<br />
Segretarju tal-Kultura u l-Medja tal-Libyan Arab Bureaucracy,<br />
Is-Sur Lass’ad mill-Ambaxxata tat-Tuneÿija, is-Sur Esam mill-<br />
Ambaxxata Eæizzjana, is-Sur Wajdi Nasnoosh, il-kap taç-Çentru<br />
Islamiku, fost œafna rappreÿentanti barranin.<br />
<strong>Il</strong>-lejla kienet suççess u ÿgur li sa ndumu niftakruha. Nawguraw<br />
li okkazjonijiet bhal dawn jgœallmuna napprezzaw aktar<br />
il-kultura ta’ pajjiÿi girien tagœna.<br />
Arabic Language Centre, ta’ San Æwann b’kollaborazzjoni<br />
tal-<strong>Kunsill</strong> Lokali tal-Mosta u l-Mosta Youth Empowerment<br />
Centre organizzaw International Festival.<br />
<strong>Kunsill</strong> Lokali Mosta<br />
23
Rapport ta’ Stefan Debono<br />
Diskussjoni Round-Table fil-Mosta<br />
Minkejja x-xogœol kollu li qed isir minn tant aæenziji,<br />
gœaqdiet volontarji u l-forzi tal-ordni, gœad fadlilna œafna biex<br />
nikkumbattu kif meœtieæ il-perikli kbar li qed jheddu œajja<br />
normali gœaÿ-ÿgœaÿagœ tagœna.” Din kienet il-konkluÿjoni ta’<br />
diskussjoni organizzata mill-<strong>Kunsill</strong> Lokali tal-Mosta fis-Sala<br />
tal-Komunita’ nhar il-æimgœa 16 ta’ Mejju.<br />
Gœadd kbir ta’ æenituri, gœalliema, kapijiet ta’ skejjel, kleru,<br />
youth workers, social workers, uffiçjali tal-pulizija, mexxejja<br />
ta’ gœaqdiet taÿ-ÿgœaÿagœ u dawk reliæjuÿi, kif ukoll gœadd ta’<br />
ÿgœaÿagœ mill-Mosta œadu sehem f’din l-ewwel diskussjoni<br />
minn sensiela ta’ taœditiet organizzati mis-sotto-kumitat<br />
Riæenerazzjoni Kulturali ta’ l-istess <strong>Kunsill</strong> Mosti. Minœabba<br />
xogœol iehor barra, b’rabta mal-proæetti bi sœab mal-Comune<br />
di Ragusa, is-Sindku tal-Mosta u s-Segretarju Eÿekuttiv ma<br />
setgœux jattendu gœal din id-diskussjoni.<br />
Is-Sur Joe Gerada mill-Aæenziji Sedqa u Appoææ tkellem dwar<br />
aspetti partikolari fil-Mosta li b’xi mod huma simili gœal dawk ta’<br />
bliet u rœula oœrajn li qed ikunu l-kaæun ta’ kif iÿ-ÿgœaÿagœ qed<br />
jitilfu l-valuri veri u jinæarru ma’ kurrenti qerrieda.<br />
Kelliemi ieœor mistieden kien Fr Hilary Tagliaferro, Direttur<br />
tal-Kappella tal-Millennju f’Paceville. Huwa tkellem fit-tul dwar<br />
l-effetti koroœ tad-droga u kif il-problema donnha ma nagœtux<br />
kasha biÿÿejjed sakemm ma tolqotx il-familji tagœna b’mod<br />
dirett jekk ma tkunx ukoll waœda fatali. Huwa fisser kif bosta<br />
drabi tkun attrazzjoni li taœkem lil min ikun irid jevadi problemi<br />
li jkollu fil-familja jew fil-œajja personali tiegœu. Wara snin twal<br />
ta’ esperjenzi fil-missjoni saçerdotali tiegœu, Fr Hilary seœaq li<br />
l-problema ma tolqotx biss liÿ-ÿgœaÿagœ imma wkoll lill-adulti, hi<br />
24 24<br />
<strong>Il</strong>-<strong>Kunsill</strong> <strong>Il</strong>-<strong>Kunsill</strong> Tiegœek<br />
Tiegœek<br />
x’inhi l-qagœda soçjali jew il-professjoni tagœhom.<br />
Fost il-œafna interventi li saru tul il-laqgœa, kien hemm dawk<br />
tad-deputat Mosti Edwin Vassallo, tas-Supritendenti Raymond<br />
Zammit u Mario Bonello, tal-kunsilliera Shirley Farrugia u tas-<br />
Sinjura Anna Grech li tmexxi l-Youth Empowerment Centre<br />
fil-Mosta. Huma lkoll seœqu fuq iktar tagœlim u kooperazzjoni<br />
effettiva fost dawk kollha mpenjati f’dan il-qasam. Huma sostnew<br />
li hemm aspetti poÿittivi li wieœed jista’ jiÿviluppa aœjar biex<br />
jantiçipa problemi soçjali u morali.<br />
L-Arçipriet tal-Mosta Dun Mario Tong, kif ukoll membri talkunsill<br />
pastorali tal-Mosta, tkellmu dwar gruppi ta’ appoææ li<br />
toffri l-parroçça. Huma qalu li xi wœud ma japprezzawx servizzi<br />
bœal dawn, bosta drabi gœax ma jagœtux kaÿ tagœrif apposta li<br />
jingœatalhom.<br />
Intqal li jekk it-tixrid tad-droga hija industrija organizzata,<br />
jeœtieæ li l-œidma ta’ prevenzjoni u tagœlim gœandha tkun waœda<br />
ferm iktar organizzata biex tkun tkun tista’ tiffaççja t-theddida<br />
gœal eluf ta’ familji Maltin.<br />
Fil-bidu tal-laqgœa, Philip Borg li mexxa d-diskussjoni f’isem<br />
is-sotto-Kumitat tal-<strong>Kunsill</strong> Mosti, ta stampa tal-qagœda<br />
demografika tal-Mosta li llum gœandha t-tieni l-akbar popolazzjoni<br />
f’Malta, fejn wieœed minn kull erbgœa huma ÿgœaÿagœ bejn 15 u<br />
30 sena.<br />
Fi tmiem id-diskussjoni kien hemm qbil li l-punti li tqanqlu jkunu<br />
s-suææett gœal diskussjoni iktar wiesgœa biex jinstab mod kif<br />
tikber il-œidma id f’id bejn kulœadd u jkunu identifikati l-mezzi li<br />
bihom tissaœœaœ il-œajja tal-komunita’.
Fil-Mosta Youth Empowerment Centre<br />
l-attivitajiet ikomplu...<br />
L-attivitajiet fil-Mosta Youth Empowerment Centre jibqgœu gœaddejjin, xemx jew<br />
xita.... Kellna attivitajiet maÿ-ÿgœaÿagœ, mal-familji u anki bejnietna tat-team. Ir-ritratti<br />
juru xi wœud minn dawn l-attivitajiet fosthom œaræa saç-çinema, hike f’Ta’ Qali,<br />
attivita’ mtella’ mill-Aæenzija Appoææ dwar Internet Safety, u attivitajiet interessanti<br />
oœrajn. <strong>Il</strong>-ferœ li nkunu flimkien jiswa gœal iktar tagœlim u formazzjoni tal-karattru.<br />
<strong>Kunsill</strong> Lokali Lokali Mosta<br />
Mosta<br />
25
Tagœlim professjonali fil-komunità tiegœek<br />
Rapport ta’ Natasha Turner<br />
Matul ix-xhur tas-sajf, il-kumpanija ewlenija ta’ linformatika<br />
f’pajjiÿna, TCTC u l-<strong>Kunsill</strong> Lokali tal-Mosta<br />
ser ikunu qed jikkollaboraw flimkien biex bœal ma sar<br />
matul dawn l-aœœar gœoxrin sena, TCTC tibqa’ attiva<br />
fil-missjoni tagœha li tgœallem fil-lokalitajiet l-ulied ta’<br />
l-istess lokalitajiet.<br />
Bil-kollaborazzjoni sœiœa tas-Sindku tal-Mosta, tal-<br />
<strong>Kunsill</strong> Lokali, ta’ l-istaff u tal-Mostin, matul Marzu beda<br />
jkun offrut il-proæett Learnweb. Grazzi gœal dawn il-kollaboraturi<br />
li jridu li l-interess fit-tagœlim ta’ l-informatika<br />
jissokta, dan il-kors ikun offrut b’xejn lill-applikanti li<br />
jinteressaw ruœhom li jitgœallmu l-Internet, gœodda li<br />
permezz tagœha, jekk utilizzata tajjeb, niffrankaw œafna<br />
œin u jkollna aççess gœal bosta servizzi li huma offruti<br />
permezz ta’ l-Internet.<br />
Dan il-kors introduttiv dwar l-Internet jidœol f’iktar<br />
dettall fit-tieni parti, u f’din il-parti tkun ittrattata f’iktar<br />
dettall is-sigurtà u l-protezzjoni tal-kompjuter domestiku<br />
tagœna, ikun hemm lok gœaç-chatting, kif ukoll uÿu<br />
massimu mis-servizzi offruti mill-Internet bœal ma huma<br />
stazzjonijiet televiÿivi, siti ta’ l-aœbarijiet u ta’ interess<br />
partikolari, fosthom dwar l-edukazzjoni, is-saœœa, l-anzjani<br />
u l-kultura.<br />
Gœat-tfal, id-Direttur Maniæerjali ta’ TCTC Ray Abela,<br />
œass li jkun opportun jekk fil-jiem sœan tas-sajf, ‘il bogœod<br />
mill-ambjent tradizzjonali ta’ skola, jinœoloq kors li<br />
jiæbed lit-tfal biex minkejja li l-ambjent ikun differenti,<br />
madankollu jitgœallmu xi œaæa u jipparteçipaw f’œaræiet<br />
edukattivi. Fost l-affarijiet li ser ikun hemm matul<br />
26 <strong>Il</strong>-<strong>Kunsill</strong> Tiegœek<br />
il-proæett E-Tfal, ser ikun hemm bosta diskussjonijiet<br />
dwar software addattat li permezz tiegœu ulied is-soçjetà<br />
Maltija jkomplu jedukaw ruœhom, logœob edukattiv<br />
u œaræiet fil-bini ta’ kumpaniji li llum gœamlu qabÿa ‘l<br />
quddiem fil-qasam teknoloæiku u qed joperaw permezz<br />
ta’ gœodda apposta li tœaffef ix-xogœol u hi aktar eÿatta u<br />
effiççjenti.<br />
Fi stqarrija li nehdiet dan il-proæett, Ray Abela stqarr<br />
li l-œsieb tiegœu ma kienx li jiæbor lit-tfal u jtellifhom<br />
miÿ-ÿmien sabiœ tas-sajf, imma li jirnexxilhom isibu ftit<br />
tal-œin biex jinnutaw u jitgœallmu kemm it-teknoloæija ta’<br />
l-informazzjoni saret gœodda vitali li wieœed jitgœallimha.<br />
Barra minn hekk, Ray Abela saœaq li hu importanti li<br />
ninstallaw f’moœœ u f’qalb uliedna imœabba speçjali lejn<br />
il-kompjuter. “Gœalhekk hu importanti li nœallu lil uliedna<br />
jitgœallmu u anke jilagœbu fuq il-kompjuter biex permezz<br />
ta’ dan kollu jagœmlu suççess fil-qasam teknoloæiku<br />
matul œajjithom: qasam li qed isir aktar interessanti u<br />
importanti li jkollna gœarfien tiegœu.”<br />
<strong>Il</strong>-proæett E-Tfal hu mistenni li jibda jkun offrut matul<br />
ix-xahar ta’ Lulju ta’ din is-sena, u tant kemm TCTC<br />
u l-<strong>Kunsill</strong> Lokali tal-Mosta gœandhom gœal qalbhom ledukazzjoni<br />
ta’ wliedna, ser ikun qiegœed offrut mingœajr<br />
l-ebda œlas u gœalhekk hi opportunità unika li tajjeb li<br />
wieœed jaœtafha. It-tfal Mostin li gœandhom bejn sitta u<br />
tnax-il sena gœandhom l-opportunità li japplikaw gœal<br />
dan il-kors li l-applikazzjonijiet gœalih jistgœu jinæabru<br />
mill-bini tal-<strong>Kunsill</strong> Lokali tal-Mosta.
Patri Avertan Fenech<br />
Ktba ta’ Ivan Bartolo<br />
Qatt ma kont nobsor kemm f’Malta taghna ghandna<br />
Maltin u Ghawdxin li jistghu ikunu kandidati ghal beatifikazzjoni<br />
u kanonizzazzjoni. Mis-Sajf li ghadda hdimt<br />
fuq ricerka dwar dawn il-Maltin u Ghawdxin fejn anki<br />
tellajt sensiela fuq il-programm Kalamita, liema sensiela<br />
li ntlaqat u marret tajjeb immens. Ma kienx possibbli<br />
li ninkludi lil Mosti Patri Avertan Fenech (1871~1943),<br />
gœalkemm qed naœdem biex jitla feature dwaru gœal Ottubru<br />
li gej, minœabba li din is-sensiela ser titkompla.<br />
Dan huna Mosti twieled fl-10 ta’ Lulju 1871. L-gœada tattwelid<br />
tiegœu æie mgœammed fil-Parroçça tal-Mosta fejn<br />
æie mogœti l-isem ta’ Luigi. Luigi kien æej minn familja<br />
magœrufa gœat-tjubija tagœhom, filfatt l-ewwel kliem li<br />
gœalmuh ilissen kienu l-kelmiet ta’ “Æesu u Marija”. Missieru<br />
Duminku kien iqatta l-blat f’barriera ÿgœira u ommu<br />
Marija kienet tieœu hsieb il-Villa Grech Mifsud. Din ilkoppja<br />
kienet meqjusa fi kliemhom, jgœixu fis-sempliçita`<br />
u fl-gœaqal.<br />
Jum fost l-oœrajn ÿewæt it-tfal ærew warajh biex jeœdulu<br />
ÿewæ larinæiet li kienet tagœtu ommu gœall-iskola.<br />
Bœalma jiæri spiss fl-iskejjel, dawn kienu kaæun li lil Luigi<br />
jaqsmulu rasu. Ma æabiex bi kbira, anzi mar lura d-dar<br />
bil-kwiet. Meta ommu ratu b’rasu maqsuma u raœa nkwetata,<br />
huwa ma kixifx lil sœabu u qalilha li dan kien frott<br />
ta’ inçident. Meta kellu disa` snin , s-Sur Oreste Grech<br />
Mifsud œajjru biex isir qassis, iÿda Luigi konvint kien<br />
jgœidlu li ried imur Patri Karmelitan. Filfatt meta kiber<br />
Luigi kien preparat biex jibda n-novizzjat mal-Karmelitani.<br />
In-novizzjat huwa ÿ-ÿmien l-aktar qawwi fejn<br />
in-novizz jistudja u jsir jaf il-œajja relgjuza u l-kariÿma ta’<br />
l-ordni. Sœabu jgœidu li Patri Avartan kien iœobb œafna<br />
s-skiet u jittkellem dwar Alla.<br />
Luigi gœadda minn esperjenza qawwija ta’ spiritwalita.<br />
Donnu l-grazzja t’ Alla griet warajh. Donnu rçieva nixxiegœa<br />
ta’ ilma æieri li messet il-qiegœ nett tar-ruh. Luigi li<br />
mbagœad fil-Professjoni beda jissejjaœ Fra Avertan œoloq<br />
arja nadifa, fejn l’ Alla poææieœ fl-ewwel post. Œassu haj!<br />
Induna li bniedem mejjet ma jistax jiskopri l’Alla. Kien<br />
bniedem fi djalogu kontinwu ma’ Alla u ma’ œutu l-bnedmin<br />
l-oœra. Obda l-kelma ta’ l-Appostlu Pietru “ Kunu<br />
perfetti bœalma hu perfett missierkom fis-sema”. Esperimenta<br />
l-prezenza t’Alla waqt il-mard tiegœu, waqt ixxogœol<br />
tiegœu. Kellu nifs jersaq lejn Alla. Ma dallamx<br />
din il-œbieberija anzi tela`l-muntanja wieqfa biex jiskopri<br />
r-rieda t’Alla, skopra l-gœejun tiegœu u wettaq ir-rieda<br />
tiegœu. Taœa nifs lil Æesu` jidhol fil-œajja tiegœu. Qatt ma<br />
ddiskuta b’mod infantili ma’ Æesu`, anzi anki jekk kellu<br />
sinjali ta’ tbatija, ha dawn minn idejh bhala rigal. Patri<br />
Avertan ma kienx çimiterju, gœax œajtu kienet varja ...<br />
mhux biss imma wara mewtu baqa` marbut magœna,<br />
gœax bqajna nsemmuh sal-æurnata tal-lum, anki permezz<br />
ta’ dan il-fuljett tal-<strong>Kunsill</strong> Lokali Mosti.<br />
L-inteliæenza tiegœu kienet superjuri. Ma qabadx malœwejjeg<br />
tal-æisem, mal-œwejjeg ta’ din id-dinja. Biddel<br />
il-mentalita` tiegœu u qabad ma’ Kristu. L’Alla niÿlu fillivell<br />
tiegœu biex jgœarfu. L’ Alla gœaÿlu bœala mantell u<br />
tgœatta bih. In-nies ta’ ÿmienu ndunaw bih u ma’ l-aœbar<br />
tal-mewt tiegœu in-nies riedu li jaraw il-katavru tiegœu.<br />
<strong>Il</strong>-Provinçjal ta’ dak iÿ-ÿmien kien tal-fehma li jitteœdulu<br />
r-ritratti minœabba l-fama ta’ qdusija li diæa kellu f’œajtu.<br />
Meta miet u kienu qegœdin ikeffnuh, lil Patri Avertan<br />
lemœulu fuq dahru feriti fondi f’dahru, liema feriti qatt ma<br />
semgœuh igerger dwarhom.<br />
Nhar it-2 ta’ Novembru 1943 il-gisem ta’ Patri Avertan<br />
æie meœud mill-kunvent gœall-knisja fejn saret quddiesa<br />
solenni tal-mejtin skond ir-rit Karmelitan li fiha œadu<br />
sehem il-patrijiet kollha tal-Provinçja. Id-difna saret filkripta<br />
tal-kunvent.<br />
Is-Sibt 26 ta’ Novembru 1968 saret l-ewwel eÿumazzjoni<br />
tal-fdalijiet tiegœu fil-preÿenza ta’ l-Arçisqof ta’ Malta<br />
Mons. Mikiel Gonzi. <strong>Il</strong>-fdalijiet tiegœu æew imqegœda taœt<br />
l-altar li jinsab fil-kripta tal-knisja tal-Karmnu fl-Imdina.<br />
Patri Avertan m’gœadux daqshekk magœruf mal-bnedmin<br />
ta’ ÿmienna! Irridu nkunu aœna, speçjalment aœna<br />
l-Mostin li nxerrdu ismu u l-istejjer tiegœu. Hemm numru<br />
kbir ta’ grazzji li nqalgœu bl-interçessjoni ta’ dan il-qaddis<br />
Mosti li œalla fostna tifkiriet spiritwali li jagœmlu unur<br />
lil Provinçja Karmelitana Maltija .... Mhux biss iÿda li<br />
jagœmlu unur lil kull min hu Mosti u Mostija.<br />
<strong>Kunsill</strong> Lokali Mosta<br />
27
Soçjetà Filarmonika Santa Marija A.D. 1905<br />
Rapport mis-Segretarju Eric Frendo<br />
Is-Soçjetà Filarmonika Santa Marija ilha mwaqqfa aktar<br />
minn mitt sena. Gœalkemm fl-1905 hija meqjusa bœala s-sena<br />
tal-fondazzjoni, hemm œjiel çar li din is-Soçjeta’ diæa kienet<br />
teÿisti qabel. Nafu li parti mill-ispejjeÿ minfuqa f’xogœol fuq<br />
il-gwarniçun tar-Rotunda li sar bejn l-1899 u Awissu ta’ l-<br />
1903 tœallsu mill-membri tal-Kaÿin Santa Marija.<br />
L-ewwel President kien is-Sur Cesareo Chetcuti. <strong>Il</strong>-Kaÿin<br />
Santa Marija gœamel id-debut bandistiku tiegœu fit-23 ta’<br />
Lulju, 1905. Taœt is-Surmast Æuÿeppi Micallef il-banda<br />
daqqet quddiem ir-Rotunda tal-Mosta u f’San Pawl il-Baœar<br />
fil-festa tal-Madonna tad-Duluri.<br />
Gœall-ewwel ÿminijiet mit-twaqqif tagœha l-Banda Santa<br />
Marija kienet tieœu sehem fl-attivitajiet tal-parroçça. Ma<br />
jidhirx li l-banda fi œdan is-soçjeta’ damet wisq tiffunzjona<br />
u madwar l-1911 il-kaÿin ma baqax jieœu sehem f’attivitajiet<br />
bandistiçi.<br />
<strong>Il</strong>-Casino Santa Maria, kif kien magœruf dak iÿ-ÿmien, baqa’<br />
miftuœ u jiffunzjona, imma b’attivitajiet ta’ xejra oœra.<br />
Fl-1921 akkomoda “camera di lettura” li kienet tiæbor fiha<br />
professjonisti u nies ta’ kultura li kienu jiltaqgœu u jiddiskutu,<br />
jaqraw gazzetti u rivisti. Ewlenin fost dawn in-nies kien<br />
hemm it-Tabib Ruÿar Mizzi u s-Sur Carmelo Dimech, ÿewæ<br />
Mostin magœrufin.<br />
Kienet inizjattiva tal-Casino Santa Maria li l-kumitat jibda<br />
jieœu œsieb l-organizzazzjoni tal-festi esterni tal-Patruna tal-<br />
Mosta, Santa Marija Assunta.<br />
Gœall-aœœar ta’ l-gœoxrinijiet tas-seklu l-ieœor il-kaÿin tilef<br />
œafna mill-inizjattiva li kellu qabel. Gœalhekk mal-bidu tassnin<br />
tletin sar sforz biex din is-sitwazzjoni titranæa. Taœt<br />
il-President is-Sur Andrea Scicluna bdiet œidma biex il-kaÿin<br />
jeræa jibda jorganizza ç-çelebrazzjonijiet ta’ barra tal-festa<br />
titulari. Kienu jinæabru fondi gœal dan il-gœan u l-kaÿin kien<br />
jieœu œsieb l-armar u t-tiÿjin tat-toroq u dak kollu li jmur<br />
mal-festi esterni. L-Arçipriet Dun Karm Sciberras kien ta<br />
uffiçjalment dan l-inkarigu lill-Kaÿin Santa Marija.<br />
Ma kinux ÿminijiet façli gœax dan il-kumitat sab kaÿin gœeri<br />
gœall-aœœar. Ma kien fadal xejn fih, lanqas l-istrumenti talbanda<br />
li kellu qabel. <strong>Il</strong>-lokal kellu jiæi rranæat mill-ædid biex<br />
iservi ta’ kaÿin kif kien jixraq.<br />
Fi ÿmien it-Tieni Gwerra Dinjija l-lokal tal-Kaÿin Santa Marija<br />
æie rrekwiÿizzjonat mill-gvern biex jakkomoda refuæjati<br />
fil-gwerra. Meta l-agœar gœadda, il-kumitat reæa œa pussess<br />
tal-lokal. <strong>Il</strong>-Kaÿin Santa Marija kien magœruf bœala refuæju<br />
gœall-gœaqdiet Mostin. <strong>Il</strong>-President kien gœadu s-Sur Andrea<br />
Scicluna u meta dan miet œa postu t-Tabib Frans Vella.<br />
Warajh sar president is-Sur Carmel S. Galea segwit mill-<br />
28<br />
<strong>Il</strong>-<strong>Kunsill</strong> Tiegœek<br />
maææur Joe Vella u mis-Sur Alex Vella. Segwiœ fil-kariga<br />
is-Sur Armand Galea fl-2005. F’Novembru 2006 l-presidenza<br />
tas-soçjeta’ gœaddiet f’idejn il-perit Chris Grech.<br />
Kien fi ÿmien il-presidenza tas-Sur Alex Vella li l-kaÿin reæa’<br />
gœaqqad il-banda tiegœu. Id-9 ta’ Awissu huwa meqjus bœala<br />
jum ir-Rifondazzjoni gœax f’dan il-jum fl-1986 æie approvat<br />
statut ædid li bih twaqqfet mill-ædid il-banda tas-Soçjeta’. Ta<br />
min jgœid li f’dan il-jum is-soçjeta tellgœet programm ta’ livell<br />
gœoli fi pjazza Rotunda.Dan il-programm ÿvolæa fi programm<br />
muÿikali u vokali u anke b’nar sinkronizzat matulu. Dan<br />
il-programm anke kien mxandar dirett fuq stazzjon lokali<br />
fis-sena 2006 u 2007. <strong>Il</strong>-popolarità ta’ dan il-programm qed<br />
dejjem jikber mhux biss mal-Mostin. Madankollu l-banda<br />
dehret mill-ædid fit-toroq Mostin fil-purçissjoni tal-Æimgœa<br />
l-Kbira f’Marzu ta’ l-1986. <strong>Il</strong>-banda kienet taœt id-direzzjoni<br />
tas-Surmast Ronnie Debattista, segwit wara seba’ snin, mis-<br />
Surmast Paul Busuttil. Fl- 2007, it-tmexxxija tal-banda tassoçjeta’<br />
gœaddiet taœt id-direzzjoni tas-surmast Raymond<br />
Sciberras. L-assistant surmast u ghalliem tar-ram preÿenti<br />
huwa Charles Mizzi, filwaqt li l-gœalliem ta’ l-injam huwa<br />
Jeremy Sultana. Id-direttur spiritwali tas-soçjeta’ huwa<br />
l-Monsinjur Bartolomew Bezzina.<br />
Mit-twaqqif tagœha l-Banda Santa Marija impenjat ruœha<br />
biex tiÿviluppa u tissoda fl-attivitajiet tagœha. Fl-1989 rebœet<br />
il-konkors nazzjonali gœall-baned. L-aœœar biçça xogœol<br />
irrekordjata hija l-Oratorju l-ædid ta’ l-Assunta - Lilek<br />
Marija. Dan l-Oratorju tnieda gœall-ewwel darba fir-Rotunda<br />
tal-Mosta fl-1 ta’ Awissu, 2005. Biççiet tax-xogœol muÿikali<br />
oœra xogœol tas-surmast Raymond Sciberras u kliem ta’ Anselm<br />
Sciberras jinkludu L-Gœanja Mostija, Assumpta Mater<br />
Nostra, Ave Marija, marçi proçessjonali Reliæjuÿi - Xemx<br />
Dejjiema, Salve Regina, Tifœir lil Marija, Insellmulek Marija<br />
u bosta marçi kemm funebri u anke brijuÿi.<br />
Ovjament, apparti li l-banda Santa Marija hija l-iktar impenjattiva<br />
fi ÿmien il-festa ta’ Santa Marija æewwa l-Mosta,<br />
il-banda gœandha diversi servizzi barranin. Dawn jinkludu<br />
marçi brijuÿi fil-festa tat-Trinita Mqaddsa æewwa l-Marsa,<br />
festa ta’ Santa Venera æewwa Santa Venera, akkumpanjament<br />
f’purçissjonijiet ta’ San Æuÿepp - Œal Gœaxaq, Qalb<br />
ta’ Marija - Burmarrad, tal-Karmnu - Fgura, Sagra Familja<br />
– Bidnija, d-Duluri – San Pawl il-Baœar u San Bert Gœargœur.<br />
<strong>Il</strong>-banda tieœu sehem ukoll fil-purçissjoni tal-Qalb ta’ Gesu’ u<br />
l-Æimgœa l-Kbira æewwa l-Mosta.<br />
Sehem il-banda barra minn Malta beda fl-2001, flimkien<br />
mas-Soçjeta’ Filarmonika Nicolò Isouard, œadet sehem fi<br />
programm fl-Isvizzera. L-aktar mument memorabbli f’dik<br />
il-mawra kien il-programm li ttella’ mill-banda amalgamata<br />
fis-Sala ta’ l-Assemblea tal-Palais de Nation, f’Æinevra,<br />
l-isvizzera. F’Jannar tas-sena 2004 il-Banda œadet sehem filfestival<br />
San Remo in Fiore bit-tema tat-tkabbir ta’ l-Unjoni
Ewropea filwaqt li f’Diçembru ta’ l-istess sena ensemble<br />
tal-Banda Santa Marija daqq f’Ragusa, Sqallija fl-okkaÿjoni<br />
ta’ l-iffirmar tal-æemelleææ bejn il-Mosta u Ragusa.<br />
Fis-sena çentinarja l-kaÿin tas-Soçjetà æie rinovat b’mod<br />
estensiv taœt il-gwida tal-Perit Chris Grech biex b’hekk issa<br />
sar wieœed attraenti u modern. <strong>Il</strong>-proæett hu maœsub li jitkompla.<br />
Din is-sena ser tiÿÿanÿan il-pittura tas-saqaf xogœol<br />
il-pittur Gœawdxi bravu Pawlu Camilleri Cauchi, u ser<br />
jinkixfu xi lapidi kommemorattivi. Is-sala prinçipali tal-kaÿin<br />
ser tissemma ‘Sala Victor Grech’ b’turija ta’ rispett lejn ilmibki<br />
viçi-president tas-soçjeta’ s-Sur Victor Grech. Victor<br />
œalla din id-dinja nhar it -3 ta’ Jannar 2008 œabta w sabta.<br />
Victor kien wieœed mill-fundaturi tas-soçjeta, apparti li kien<br />
dilettant u benefattur kbir. Victor, fost oœrajn kien wieœed<br />
milli œadem biex sar l-ewwel març ta’ filgœodu fis-sena 1984<br />
u kien wieœed mill-benefatturi biex setghat tinxtara l-art li<br />
fuqha nbniet il-kamra tan-nar æewwa ÿ-Ÿebbiegœ. <strong>Il</strong>-kamra<br />
tan-nar tas-soçjeta’ infetœet uffiçjalment nhar it-8 ta’ Awissu<br />
1991. Fost l-opri l-iktar gœall-qalbu li Victor irregala lis-soçjeta<br />
kellu l-pittura ta’ Marija Assunta tiela s-sema li tinsab<br />
æewwa s-sala tal-kaÿin. Din hija xogœol ta’ Pawlu Camilleri<br />
Cauchi. Is-soçjeta’ kienet dejjem f’qalb Victor. Kif jixraq,<br />
il-banda œadet sehem fil-funeral tiegœu u taghtu tislima kif<br />
kien jixraqlu. Ser isir bust fis-sala principali biex ÿæur ma<br />
jintesa qatt u nibqgœu ngawduh dejjem.<br />
Is-soçjetà hija waœda attiva u dinamika. Dan jidher çar<br />
min-numru ta’ ÿgœaÿagœ li jiffurmaw parti mill-kaÿin. Fl-<br />
1999 kienet organizzata s-Sezzjoni<br />
Ÿgœaÿagœ, sezzjoni li tagœti<br />
sehem qawwi fil-festi ta’ barra ta’<br />
l-Assunta. Din is-sezzjoni œadet<br />
œsieb biex preparat ‘logo’ tas-Soçjeta<br />
gœall-erba mitt sena anniversarju<br />
mit-twaqqif tal-Parroçça.<br />
Is-Soçjetà gœandha wkoll Sezzjoni<br />
Piroteknika attiva œafna taœt it-tmexxija tas-sur Alfred<br />
Magri. Id-dilettanti tan-nar jiffurmaw parti integrali millkaÿin.<br />
<strong>Il</strong>-piroteknika fil-Mosta minn œafna ÿmien ilu kienet<br />
element importanti fil-festa tal-Patruna u din it-tradizzjoni<br />
ÿgur li tkompliet u gœadha gœaddejja permezz tal-membri<br />
tas-Soçjetà. Is-Soçjetà gœandha l-Kamra tan-Nar tagœha<br />
f’Wied Qannota, iÿ-Ÿebbiegœ. Is-sezzjoni tan-nar taœdem u<br />
taœraq kemm nar ta’ l-ajru kif ukoll nar ta’ l-art fil-Mosta<br />
u f’diversi lokalitajiet oœrajn. Dawn il-lokalitajiet jinkludu<br />
Manikata, Bidnija, Birkirkara u Raœal Ædid. Is-sezzjoni tat<br />
sehemha wkoll f’çelebrazzjonijiet bœalma huwa l-festival<br />
tan-nar ta’ l-ajru bejn l-2002 u l-2005, u l-kompetizzjoni<br />
fil-festival tan-nar ta’ l-art fl-2007. F’din il-kompetizzjoni<br />
is-Soçjeta’ kisbet it-tielet post minn fost erbatax il-kamra<br />
tan-nar.<br />
<strong>Kunsill</strong> Lokali Mosta 29
Servizz Komplut ta’ Assigurazzjoni<br />
issa fil-Mosta ukoll.<br />
England Insurance Agency Ltd li gœandha iktar<br />
minn œamsin sena esperjenza fis-suq lokali,<br />
gœadha kif fethet uffiççju ædid ta’ assigurazzjoni<br />
æewwa l-Mosta, fi triq il-Kungress Ewkaristiku<br />
quddiem il-pompa. Dan l-uffiççju nfetaœ bl-gœan<br />
li jagœti servizz komplut fejn gœandu x’jaqsam ma’<br />
assigurazzjoni ta’ Karozzi (inkluÿ œruæ immedjat<br />
tal-licenzja tal-windscreen), djar kif ukoll ivjaggar.<br />
Dan l-uffiççju jkun miftuh mill-œamsa sas-seba’<br />
u nofs ta’ filgœaxija w is-Sibt mid-disa sa nofs innhar.<br />
England Insurance Agency Ltd gœandha ÿewæ<br />
uffiçini oœra; dak prinçipali li jinsab tal-Pieta,<br />
li jiftaœ mit-tmienja sal-œamsa u dak tal-Belt li<br />
jiftaœ mit-tmienja sa nofs in-nhar, kif ukoll diversi<br />
intermedjarji liçenzjati mifruxin ma’ Malta.<br />
Fl-okkaÿjoni tal-ftuœ tal-fergœa l-ædida, England<br />
������������������<br />
�������<br />
��������������������������������������<br />
����������������������������������<br />
������������������ � ���������������<br />
���������������������������������<br />
��������������������������������������<br />
� ��������������������������������������<br />
�<br />
������������������������������������������������<br />
�<br />
������������������������������������������<br />
������������������������������������<br />
30 <strong>Il</strong>-<strong>Kunsill</strong> Tiegœek<br />
Insurance Agency Ltd qed toffri sena towing<br />
b’xejn fuq assigurazzjoni ta’ karozza kemm jekk<br />
tkun inxurjata Comprehensive kif ukoll ma’ Third<br />
party meta toœroæ polza ædida.<br />
Jekk tixtieq tkun taf aktar dwar il-prodotti li toffri<br />
England Insurance Agency Ltd tista’ ssegwi lprogramm<br />
ta’ kuljum fuq ITV shopping channel li<br />
jixxandar fis-seba’ ta filgœaxija, b’repetizzjoni fisseba<br />
u nofs ta’ filgœodu. Gœal aktar informazzjoni<br />
tistgœu wkoll iÿÿuru s-sit eletroniku tagœna www.<br />
england.com.mt jew nkella tistgœu ççemplu luffiççju<br />
tal-Pieta’ fuq 21251015 jew il-Mosta fuq<br />
27251016.<br />
England Insurance Agency Ltd hija liçenzjata mil-<br />
Malta Malta Financial Services Authority biex<br />
topera bœala aæent tal-Middlesea Insurance p.l.c.<br />
�<br />
�<br />
�<br />
�<br />
�<br />
������������������<br />
���������������<br />
�������������������������<br />
���������������<br />
�<br />
�������������������<br />
����������������������������������������������������<br />
�����������������������������������������<br />
�������������<br />
��������������������������������������������������������<br />
��������������������������������������������������������������<br />
�������������������������������������������������������<br />
����������������<br />
���������������������������
L-Uffiççju tal-Kummissarju gœat-tfal u l-Mosta<br />
Youth Empowerment Centre<br />
<strong>Il</strong>-Mosta, tassew gœandha gœaliex tiftaœar!!!<br />
<strong>Il</strong>-Kummissarju ghat-tfal, Ms Carmen<br />
Ÿammit, permezz ta’ gœazla trasparenti,<br />
gœadha kemm œatret erba’ ÿgœaÿagœ biex<br />
jiltaqgœu b’mod regolari magœha u mal-bqija<br />
tal-<strong>Kunsill</strong> tagœha.<br />
Francois Ÿammit, æuvni Mosti ta’ 15-il sena,<br />
huwa tassew kburi li minn dan ix-xahar<br />
gœandu din il-kariga ædida li fiha, flimkien,<br />
ma’ tlett ÿgœaÿagœ oœra minn partijiet differenti<br />
ta’ Malta, sa jservi fuq dan il-<strong>Kunsill</strong>.<br />
Francois huwa æuvni mistœi imma lest li jegœleb<br />
din il-mistœija biex ikun ta’ servizz utli<br />
gœall-Kummissarju gœat-tfal matul din is-sena<br />
li æejja.<br />
Francois, kien attenda b’entuÿjaÿmu l-kors<br />
Rights4U ta’ l-2005 wara li æie nominat<br />
mill-Mosta Youth Empowerment Centre.<br />
Ÿgœaÿagœ li jattendu dan il-kors gœandhom<br />
id-dritt li jinnominaw<br />
lilhom infushom<br />
sabiex jinœatru fuq<br />
dan il-<strong>Kunsill</strong>. Din<br />
mhix l-ewwel darba<br />
li ÿagœÿugœ mill-Mosta<br />
æie maœtur fuq<br />
dan il-<strong>Kunsill</strong> f’dawn<br />
il-ftit snin li ilu jeÿisti<br />
l-Uffiççju tal-Kummissarju gœat-tfal. Is-sena li<br />
gœaddiet kellna lil Gerald Sant.<br />
Min jixtieq jattendi il-Kors dwar id-drittijiet<br />
tat-Tfal, gœandu jikkuntattja l-Mosta Youth<br />
Empowerment Centre fuq 21417183 nhar ta’<br />
Erbgœa bejn il-5.15 u s-7.15 p.m. u nhar ta’<br />
Sibt bejn id-9 u l-11 ta’ filgœodu. <strong>Il</strong>-Kors li<br />
jmiss se jsir bejn il-11 u t-13 ta’ Lulju u huwa<br />
miftuœ gœal ÿgœaÿagœ ta’ bejn it-13 u l-15-il<br />
sena.<br />
<strong>Kunsill</strong> Lokali Mosta<br />
31
“Playhouse” - 10 snin ta’ servizz<br />
Rapport min-Marvin Brincat<br />
Iç-çentru ta’ l-Arti “Playhouse” din is-sena jiççelebra<br />
l-gœaxar anniversarju mit-twaqqif tiegœu fil-Mosta u<br />
f’Buæibba. Proæett b’ÿewæ suææetti li jiddominaw œajjet<br />
il-Fundatur u Direttur ta’ dan iç-çentru Kulturali,<br />
Joe Quattromani. Korsijiet intensivi li jiæu organizzati<br />
kontinwament minn lecturers professjonali... mhux<br />
biss.... Iÿda wkoll kontinwament iœajru studenti oœra,<br />
l-aktar ÿagœÿagœ u tfal biex iœobbu l-arti nobbli tar-reçtar<br />
u jibdew jistudjawha bis-serjeta. Minbarra drama u<br />
reçtar id-Diriæenti ta’ “Playhouse” jipprovdu klassijiet<br />
ta’ muÿika, kant, ÿfin, u tpinæija. Is-serjeta’ fit-tmexxija,<br />
l-esperjenza ta’ l-gœalliema, is-sistemi u l-apparat gœattagœlim<br />
u aktar tar-riÿultati miksuba mill-istudenti,<br />
jagœtu çertifikat eççezzjonali lil “Playhouse” li minbarra<br />
fl-Empowerment Centre tal-Mosta taœdem f’post turistiku,<br />
Buæibba. Dan jista jservi wkoll bœala vetrina ta’<br />
performing arts gœal prodotti artistiçi Maltin.<br />
L-gœalliema tal-“Playhouse” bœalissa huma Mr. Norman<br />
Christina gœall-Muÿika u Kant, Mr. Jimmy Bonniçi<br />
gœal-Kitarra Klassika u Kant, Ms Martha Quattromani<br />
gœad-Drama u Moviment u Mr. Joe Quattromani gœatteknika<br />
tar-Reçtar u l-Vuçi.<br />
<strong>32</strong> <strong>Il</strong>-<strong>Kunsill</strong> Tiegœek<br />
Studenti li fl-opinjoni tal-gœalliema jilœqu l-livell meœtieg<br />
matul il-kors, jiæu mœajra jersqu gœall-eÿamijiet ta’<br />
barra. Madanakollu minn ÿmien gœal-ÿmien, l-istudenti<br />
kollha jingœataw l-opportunita’ li juru t-talenti tagœhom<br />
fil-pubbliku.<br />
Matul dawn l-gœaxar snin æew organizzati bosta<br />
seminars, korsijiet intensivi fir-reçtar u muÿika, kif ukoll<br />
wirjiet artistiçi ta’ pittura, skultura u fotografija. Diversi<br />
studenti li kellhom ix-xorti jgœarfu u jitghallmu f’dan iç-<br />
Çentru kulturali, jirringrazzjaw lil “Playhouse” talli komplew<br />
issaœœu t-talenti tagœhom. Ma’ l-istudenti jingœaqad<br />
ukoll is-Sindku Dr Paul Chetcuti Caruana, il-Vici Sindku<br />
Josette Agius Decelis u l-<strong>Kunsill</strong>iera gœal ftuœ ta’ dan<br />
iç-çentru modern u ta’ æid ta’ kulmin irid jiÿviluppa xi talent<br />
li jœoss li gœandu, b’mod professjonali minn gœalliema<br />
dedikati.<br />
Gœal aktar informazzjoni dwar dawn il-korsijiet<br />
wieœed jista jçempel jew lil <strong>Kunsill</strong> Lokali tal-Mosta jew<br />
“Playhouse” fuq 21582444
Riœ ta’ Siegœa – Kriÿi ta’ Mœabba<br />
Kitba ta’ Natasha Turner<br />
Bil-œaræa taÿ-ÿewæ rumanzi “Riœ ta’ Siegœa” (K.K.M)<br />
u “Kriÿi ta’ Mœabba” (PEG) issuktat il-lista twila ta’<br />
pubblikazzjonijiet ta’ l-awtur. L-impenn ewlieni tiegœu<br />
jibqa` l-enfaÿi soçjali li jirriffletti l-mentalita` maltija u<br />
l-problemi li jœabbtu wiççhom il-familji u l-aspetti tal-œajja<br />
li jinbiddlu l-œinkollu.<br />
“Riœ ta’ Siegœa” hu ærajja ta’ œajja ta’ kuntrasti, ta’<br />
kif kullœadd jgœix œajtu skond gostiœ. Teÿisti l-klassi,<br />
is-sinjuri li jÿommu gœalihom, il-popolin u gœalhekk ma<br />
jistgœux ma jinqalgœux problemi fil-familji. <strong>Il</strong>-mara li<br />
romlot fl-aœjar ta’ œajjitha, tixtieq li ma titmewwitx u<br />
trid tfassal il-æejjieni kif tixtiequ. Issib l-indœil ta’ binha,<br />
ÿagœÿugœ ambizzjuÿ u egoist. Jinqalgœu il-konflitti. Intriççi,<br />
inçidenti vjolenti l-œinkollu. Lanqas jonqsu kawÿi<br />
fil-qorti. Hemm ukoll il-ærajja ta’ mara oœra tip ieœor.<br />
Hi œalja, aggressiva li turi wiçç b’ieœor. Gœad li tonqos<br />
bil-kbir lil ÿewgœa li kien iœobbha u jaf is-sigriet jaœraq li<br />
kellha, tkun trid minn fuq tieœu tagœha. Jiswielha agœar<br />
meta tinkixef beraœ. Kollu gœalxejn imbagœad jisgœob<br />
biha. “Ir-riœ ta’ Siegha” li jiæi u jmur malajr, xorta waœda<br />
jagœmel œerba sœiœa sew sew kif seœœ f’din il-ærajja.<br />
“Kriÿi ta’ Mœabba” hi l-ærajja li sseœœ f’raœal ÿgœir.<br />
Wieœed jistenna li hawn il-œajja ma tintlaqatx bi problemi<br />
soçjo-politiçi reliæjuÿi serji, imma mhux hekk jiæri tul<br />
il-ærajja. Hemm imtennija wkoll il-ærajja ta’ ÿagœÿugœ<br />
twajjeb u reliæjuÿ, konvint li kellu vokazzjoni gœal<br />
reliæjuÿ. Filfatt laœaq qassis gœandu mnejn daqs kemm<br />
œajruœ il-familjari u oœrajn. Ma damx wisq iÿda li sab<br />
ruœu fi kriÿi serja ta’ kuxjenza meta hassu mhux qiegœed<br />
f’postu, aktar<br />
u aktar meta<br />
rxuxtat f’qalbu<br />
l-imœabba li kellu<br />
gœal tfajla sabiœa<br />
æara tiegœu. Jafha<br />
tifla ÿgœira jilgœabu<br />
flimkien qabel<br />
daœal is-seminarju.<br />
Imæarrab biddiÿappunt<br />
li sab<br />
ruœu fiœ, ma jarax<br />
sinjal ta’ fejda.<br />
Ma seta jsib paçi<br />
f’ruœu u serœan<br />
fil-kuxjenza. Jasal<br />
biex jitlob id-dispensa.<br />
Irid jgœix<br />
œajtu imma mhux<br />
fi kriÿi. Ma jonqsux tul il-ærajja l-inkwiet u taqtiegœ ta’<br />
qalb u kumbinazzjonijiet oœra.<br />
Minbarra ÿewæ rumanzi li dehru f’puntati fil-Gwida,<br />
J.J Camilleri gœandu gœaxar rumanzi stampati u gœaxra<br />
oœra (œamsa gœand l-istampaturi) mistenni joœroæ antoloæija<br />
ta’poeÿiji dedikata lil martu Josephine li mietet<br />
ftit ilu bl-isem “Minn Œodon Qalbi”.<br />
Gœandu œafna xogœlijiet oœra ta’ æenre varjati. Kien<br />
wieœed mill-poeti fl-antoloæiji kwartett u antenni. Studji<br />
partikolari fosthom aspetti varji fl-edukazzjoni primarji<br />
fl-iskejjel ta’ Malta u l-Ingliterra (teÿi fl-Istitut ta’l-Edukazzjoni<br />
Universita ta’ Londra), il-kontribut tal-Can<br />
P.Pulicino bœala edukatur (teÿi gœall-M.A). Storja ta’l-<br />
Edukazzjoni u oœrajn fosthom drama gœal palk u x-xandir.<br />
“Meta jgœaddi ÿ-ÿmien” œadet l-ewwel fil-konkors<br />
imniedi mit-teatru Manoel.<br />
<strong>Kunsill</strong> Lokali Mosta<br />
33
<strong>Il</strong>-Proæett Cultexchange IT_MT jasal fi tmiemu<br />
Rapport minn Dr. George Cassar<br />
Wara sentejn u nofs ta’ xogœol ma jaqta’ xejn, il-proæett li kellu<br />
l-gœan li jsalva l-katakombi ta’ Ta’ Bistra fil-Beÿbiÿija, issa<br />
wasal biex jagœlaq. Mibdi fl-2006, il-proæett CULTEXCHANGE<br />
inœadem bi sœab ma’ ÿewæ entitajiet minn Ragusa fi Sqallija<br />
u b’ kollaborazzjoni ma’ l-aæenzija Heritage Malta. Issa dan<br />
il-proæett skadilu t-terminu tiegœu kif impost mill-Unjoni<br />
Ewropea u gœalhekk qegœdin nagœmlu l-aœœar xogœlijiet biex<br />
nagœlquh.<br />
L-aœœar ÿewæ attivitajiet uffiçjali saru nhar il-Æimgœa, 16 ta’<br />
Mejju u nhar il-Æimgœa, 23 ta’ Mejju.<br />
Dik tas-16 ta’ Mejju ttellgœet æewwa Ragusa u fiha, saret<br />
laqgœa bejn is-sieœba kollha, jiæifieri l-Comune di Ragusa,<br />
is-Soprintendenza ai Beni Culturali ed Ambientali, il-<strong>Kunsill</strong><br />
Lokali tal-Mosta u Heritage Malta, æewwa l-uffiççji tas-<br />
Soprintendenza ta’ Ragusa. Kien hemm ukoll rappreÿentant<br />
mill-Awtorità di Gestione bbaÿata æewwa Palermo. Din illaqgœa<br />
kienet segwita bi ÿjara ta’ l-aœœar lill-katakombi<br />
delle Trabacche li skond il-proæett Cultexchange kellu jkun<br />
irkuprat u restawrat.<br />
Filgœaxija, imbagœad, æie mniedi l-ktieb li kien jiæbor fih listudji<br />
kollha li saru dwar il-katakombijiet taÿ-ÿmien Ruman<br />
u Biÿantin fi Sqallija u f’Malta. <strong>Il</strong>-ktieb gœandu wkoll enfasi<br />
speçjali fuq ix-xogœol u l-istudju li sar fuq iÿ-ÿewæ siti li<br />
œdimna speçifikament fuqhom – jiæifieri Ta’ Bistra fil-Mosta u<br />
delle Trabacche f’Ragusa. It-tnedija f’Ragusa saret fil-Museo<br />
Archeologico Ibleo. Tkellmu is-Sindku tal-Mosta, Dr Paul<br />
Chetcuti Caruana, Dr George Cassar, maniæer tal proæett ta’<br />
Ta’ Bistra, u Dott. Giovanni Di Stefano li kien inkarigat millproæett<br />
min-naœa ta’ Ragusa. Kien hemm attendenza sabiœa<br />
u d-delegazzjoni Maltija li kienet tinkludi nies mill-<strong>Kunsill</strong><br />
Lokali tal-Mosta u minn Heritage Malta, æiet milqugœa tajjeb<br />
u b’mod kordjali œafna.<br />
L-aœœar attività saret mbagœad fit-23 ta’ Mejju fil-Mosta.<br />
Hawn œadet il-forma ta’ konferenza stampa li gœaliha kienu<br />
mistiedna l-mezzi kollha tax-xandir. Dawn attendew bi<br />
œæarhom u rrappurtaw dak kollu li sar. Din l-attività saret fuq<br />
is-sit tal-katakombi ta’ Ta’ Bistra li gœalkemm ix-xogœol gœadu<br />
34<br />
<strong>Il</strong>-<strong>Kunsill</strong> Tiegœek<br />
sejjer, issa hu avvanzat u hekk qed jidher sewwa dak li tant<br />
œdimna u ppjanajna biex iseœœ. Kien hemm preÿenti numru<br />
ta’ mistednin fosthom id-delegazzjoni minn Ragusa li æiet biex<br />
tagœlaq magœna dan il-proæett. <strong>Il</strong>-kelliema distinti inkludew<br />
lis-Sindku tal-Mosta, Dr Paul Chetcuti Caruana, li gœamel ddiskors<br />
li bih gœalaq il-proæett; Dr Mario Tabone, Çerpersin<br />
ta’ Heritage Malta, li wera s-sodisfazzjoni tiegœu gœax-xogœol<br />
li qed isir fuq is-sit u gœall-patrimonju tagœna; l-Abaxxatur ta’<br />
l-Italja, l-E.T. Paolo Andrea Trabalza, li wiegœed li jgœin kemm<br />
jista’ f’inizjattivi bœal dawn; u l-E.T. Dr Ugo Mifsud Bonnici,<br />
President Emeritu, li wera l-apprezzament tiegœu gœal dan ittip<br />
ta’ inizjattivi b’risq il-wirt kulturali Malti.<br />
Fl-istess okkaÿjoni tnieda f’Malta l-ktieb imsemmi fuq. <strong>Il</strong>ktieb<br />
li bit-Taljan jismu Cultexchange Italia-Malta: La<br />
rivalutazione delle catacombe come simbolo commune<br />
perla volorizzazione dleel tradizioni transfrontaliere hu<br />
bi tliet lingwi – bit-Taljan bœala l-lingwa uffiçjali tal-proæett,<br />
bil-Malti bœala l-lingwa tas-sieœba Maltin, u bl-Ingliÿ bœala<br />
l-lingwa internazzjonali. Is-sotto-titolu bl-Ingliÿ hu The<br />
revaluation of catacombs as a common symbol towards<br />
the meaning of the of traditions across borders u dak bil-<br />
Malti hu Ir-rivalutazzjoni tal-katakombijiet bœala simbolu<br />
komuni gœall-apprezzament tat-tradizzjonijiet li jmorru<br />
’l hinn mill-fruntieri. L-edituri huma Giovanni Di Stefano u<br />
George Cassar.<br />
<strong>Il</strong>-ktieb gœandu miegœu diska kompatta li tinkludi l-kitbiet sœaœ<br />
bil-lingwa oriæinali li inkitbu biha, filwaqt li fil-ktieb proprja<br />
jinsabu kitbiet fuq il-proæett, profili tal-Mosta u ta’ Ragusa,<br />
ta’ l-erba’ imsieœba fix-xogœol ta’ restawr u riabilitazzjoni<br />
tas-siti imsemmija, u verÿjoni mqassra ta’ kull kitba li hemm<br />
fid-diska.<br />
Wara li ngœalqet din il-konferenza stampa u l-mistednin ÿaru<br />
s-sit u raw ix-xogœol, id-delegazzjoni Ragusana u dik Mostija,<br />
flimkien ma’ uffiççjali minn Heritage Malta, iltaqgœu fl-uffiççju<br />
tal-<strong>Kunsill</strong> Lokali u tkellmu fuq kif jistgœu jkomplu din ilkooperazzjoni<br />
bejnithom gœall-æid tal-wirt kulturali u naturali<br />
tal-Mosta u Ragusa.
Gœeÿieÿ çittadini,<br />
Mod kif flimkien nistgœu nipprevenu<br />
l-kriminalita’ fil-komunita’<br />
Rapport minn Spettur Robert Vella<br />
Kif tafu tajjeb il-kriminalita` f’pajjiÿna ÿdiedet mhux ftit f’dawn<br />
l-aœœar snin u gœalhekk nixtieq nieœu din l-opportunita` biex<br />
ngœaddi çertu pariri lilkom iç-çittadini biex kull wieœed u<br />
waœda minnkom tieœdu dawk il-prekawÿjonijiet kollha biex<br />
flimkien nipprevenu milli l-kriminalita` tkompli tiÿdied.<br />
Jidher li gœal œafna nies huwa biÿÿejjed li jkollok ‘locks’ tajbin<br />
u ‘alarms’, iÿda dan mhux il-kaÿ. Hemm bÿonn li kulœadd<br />
jinvolvi aktar ruœu biex flimkien nippruvaw inraÿÿnu lkriminalita`<br />
u noœolqu soçjeta` aktar protetta u trankwilla.<br />
Gœaldaqstant hawn taœt ser nagœti ftit punti li forsi wieœed<br />
ma jiæuœx f’rasu li jagœmel, iÿda pero’ bl-implimentazzjoni<br />
tagœhom, jistgœu jiæu evitati œafna reati.<br />
• Importanti li meta jkolkom ammont kbir ta’ flus<br />
ma toqghodux turu dan fil-pubbliku. Apparti<br />
hekk, ikun aktar gœaqli li tagœmlu aktar uÿu<br />
minn credit cards u cheque-books milli ÿÿommu<br />
çertu ammont ta’ flus fuq il-persuna tagœkom jew<br />
æewwa darkhom.<br />
• In-nisa speçjalment gœandkom tkunu çerti li<br />
ÿÿommu l-basket jew handbag dejjem maghluq<br />
biex tevitaw li jiæu misruqa xi affarijiet minnu<br />
speçjalment meta tkunu qalb xi folla nies bœal<br />
pereÿempju fuq il-monti.<br />
• Qatt iddaœœlu persuni li ma tafuhomx æewwa<br />
darkom. Jekk jiæikom xi suspett dejjem itolbu<br />
xi tip ta’ identifikazzjoni u jekk ma tkunux<br />
sodisfatti aœjar ma tiftœux il-bieb.<br />
• Meta tkunu bil-vettura œudu œsieb li meta ma<br />
tkunux œdejha dejjem tkun imsakkra u li ttwieqi<br />
jkunu magœluqin sew. Apparti hekk huwa<br />
mportanti li ma tieqfux tixtru xi œaæa u tœallu lvettura<br />
tagœkom miftuœa u biç-çwievet æo fiha.<br />
Nixtieq inÿid ukoll li anke meta l-karozza tkun<br />
miÿmuma æo garaxx wieœed ukoll ghandu jieœu<br />
œsieb li l-karozza tkun imsakkra speçjalment<br />
jekk l-istess garaxx ma jkunx viçin ir-residenza.<br />
• Nixtieq nagœmel ukoll suææeriment biex minn<br />
eta’ ÿgœira nibdew ngœallmu anke lil uliedna u<br />
naghmluhom aktar konxji dwar il-kriminalita fissocjetà<br />
li nghixu fiha. Importanti hafna wkoll li<br />
l-genituri ma jbeÿÿgœux lit-tfal bil-Pulizija iÿda<br />
huwa mportanti li l-Pulizija jigi mpenæi bœala<br />
persuna li tghin u li tipproteæi liç-çittadin onest.<br />
Biex nagœlaq nixtieq infakkar li l-koperazzjoni min-naœa<br />
tac-cittadini hija essenzjali biex il-Korp tal-Pulizija jkun<br />
jista’ jaqdi dmiru b’mod aktar effiçjenti. Gœalhekk kif dejjem<br />
nenfasizzaw u nitolbu, iç-çittadin huwa fid-dmir li jgœaddi dik<br />
l-informazzjoni kollha neçessarja u dettaljata li tista` tkun<br />
relevanti.<br />
35 years Experience<br />
New Herses and Cars<br />
All latest Models<br />
Victor Borg Funeral Service<br />
56, Triq San Paçifiku, Mosta - Tel: 2143 8214 / 2141 3440<br />
Office: 119 St. Francis Street, B’Kara Tel: 2144 0584 / 2144 2370<br />
Tel: 2143 8214 - 2141 3440<br />
Mob: 9942 6919, 9947 2968<br />
<strong>Kunsill</strong> Lokali Mosta 35
Rapport ta Jeffrey Galea<br />
Ÿvilupp propost ta’ monument<br />
fi Pjazza Rotunda, il-Mosta<br />
<strong>Il</strong>-monument propost, li ser ikun imwaqqaf fi Pjazza<br />
Rotunda, ser isir sabiex jikkommemora egœluq l-400<br />
sena mit-twaqqif tal-parroçça tal-Mosta. Kif inhu<br />
xieraq, dan il-monument ser ikun iddedikat lil Santa<br />
Marija, patruna tal-komunita’ Mostija tul dawn is-snin<br />
kollha.<br />
L-iÿvilupp propost huwa maœsub illi jieœu post<br />
ieœor eÿistenti li jinsab f’nofs ir-‘roundabout’ ta’ Pjazza<br />
Rotunda. L-iÿvilupp eÿistenti jinkludi pedistall sempliçi<br />
tal-konkos, b’ÿewæ emblemi mnaqqxin fih, li fuqu sserraœ<br />
statwa ÿgœira ta’ iljun tal-œadid. Dan il-pedistall<br />
flimkien ma’ l-iljun, kienu jiffurmaw parti minn funtana<br />
li twaqqfet fis-snin 60 f’dan l-istess post. Fl-1998, din ilfuntana<br />
kienet æiet parzjalment imneœœija, u gœalhekk<br />
dak li hemm illum huwa l-fdal ta’ din il-funtana, li ftit li<br />
xejn jikkumplimenta ma’ l-ambjent tal-madwar.<br />
L-iÿvilupp propost jinkludi statwa tal-Veræni Marija<br />
tielgœa s-sema flimkien ma’ xi anæli li qegœdin jakkumpanjawha.<br />
Din ser tkun xogœol l-iskultur Fredu Camilleri<br />
Cauchi bl-gœajnuna ta’ ibnu Aaron. Din l-istatwa li<br />
ser tinœadem fl-irœam abjad, ser ikollha gœoli ta’ tlett<br />
metri, u ser tkun imwaqqfa fuq pedistall, li ukoll ser<br />
ikun maœdum mill-irœam.<br />
Id-disinn ta’ dan il-pedistall, li sar minni stess, hu<br />
36 <strong>Il</strong>-<strong>Kunsill</strong> Tiegœek<br />
wieœed sempliçi u fuq stil klassiku. Dan jinkorpora<br />
ÿewæ taræiet fil-baÿi li minn fuqhom titla’ ÿokklatura<br />
bil-panewijiet. F’kull kantuniera ta’ din iÿ-ÿokklatura<br />
isserraœ kolonna ta’ stil Ioniku. Bejn il-kolonni, fuq<br />
kull naœa tal-pedistall, hemm panew u emblema. Huwa<br />
maœsub li f’dawn il-panewijiet isiru skrizzjonijiet relatati<br />
ma’ l-avveniment ta’ l-400 sena parroçça.<br />
Fuq dawn l-erba’ kolonni sserraœ gwarniça li tiæi<br />
gœat-tond f’nofs kull faççata tal-pedistall. <strong>Il</strong>-fuq minn<br />
din il-gwarniça hemm il-baÿi ta’ l-istatwa li tinkorpora<br />
skroll f’kull kantuniera u panew f’kull faççata. Din ilbaÿi<br />
tagœlaq bi gwarniça. <strong>Il</strong>-pedistall ser ikollu gœoli ta<br />
3.90 metri u wisa’ massima ta 2.45 metri.<br />
L-iÿvilupp propost æie ddisinjat sabiex jikkumplimenta<br />
sew ma’ l-ambjent tal-madwar. L-istil ta’<br />
l-istatwa ÿÿomm armonija ma’ l-istatwi tal-æebel li jinsabu<br />
fil-faççata u fuq iz-zuntier tal-Knisja. Barra minn<br />
hekk l-istil klassiku tal-pedistall ibbaÿat fuq l-ordni<br />
Ioniku, jikkumplimenta d-disinn tal-faççata tal-knisja li<br />
hi mibnija fuq l-istess ordni arkitettoniku.
Rigal lil Mostin<br />
Mis-Socjeta Filarmonika Nicolo Isouard<br />
Fl-okkaÿÿjoni ta’ l-400 Sena Parroçça, is-Socjeta`<br />
Filarmonika Nicolo Isouard bœala l-eqdem Soçjeta`<br />
fil-Mosta u bil-permess tal-<strong>Kunsill</strong> Lokali, fejn sejra<br />
tagœmel monument ta’ tifkira fil-Pjazza tal-Mosta. Dan<br />
il-monument forma ta’ salib fuq kolonna, jew kif inhu<br />
magœruf bœala s-Salib tad-Dejma jinsab f’œafna parroççi<br />
oœra f’Malta. Dan is-salib æie ddisinjat mill-Perit Mosti<br />
Martin Farrugia. Fil-preÿent hemm applikazzjoni<br />
pendenti quddiem il-MEPA u qed nistennew li joœroæ ilpermess<br />
meœtieæ fil-æimgœat li æejjin – fil-œin sabiex ikun<br />
jista jiæi inawgurat fil-æranet tal-festa ta’ Santa Marija.<br />
Is-soçjeta` qegœda toffri dan il-monument lill-komunita`<br />
Mostija bœala sinjal tar-rabta antika bejn is-Soçjeta` u<br />
l-Parroçça tal-Mosta.<br />
<strong>Kunsill</strong> Lokali Mosta<br />
37
38 <strong>Il</strong>-<strong>Kunsill</strong> Tiegœek
Sistema ædida ta’ telefonija u website<br />
<strong>Il</strong>-<strong>Kunsill</strong> fil-preÿent gœandu sistema tat-telefonija bilwisq<br />
ineffiçjenti billi din gœadha taœdem b’hekk imsejœa<br />
sistema ‘analog’. Gœalkemm din s-sistema tista’ tieœu u fillfatt<br />
gœandha aktar min linja waœda, meta jidœlu aktar min<br />
‘call’ waœda fl-istess œin, dak li jkun qed içempel, jaœseb li<br />
l’impjegati tal-kunsill kapriçoÿament ma jirrispondux ittelefon.<br />
Dan gœaliex meta l-impjegat responsabli mis-sistema<br />
tat-telefon jkun diæa impenjat jirrispondi l-ewwel telefonata<br />
li tidœol u t-tieni telefonata l’anqas biss tinstema ççempel fluffiçju<br />
tal-kunsill. L-impjegati l’oœra ma jkunux jafu li hemm<br />
telefonati oœra jistennew. Bir-raæun min içempel jaœseb li<br />
gœalxejn içempel l-kunsill gœax dawn ma jirrispondux ittelefon.<br />
Dan mhux il-kaÿ. Wieœed irid iÿomm f’moœœu li<br />
l’impjegat li jieœu t-telefonati jrid ukoll, kultant bil-paçenzja<br />
kollha, jieœu l’ilmenti u jew il-bÿonnijiet ta’ min içempel bœal<br />
pereÿempju jagœti appuntamenti gœall-æbir ta’ skart goff u<br />
jikteb il-bÿonnijiet tar-residenti li jirçievi bit-telefon. Dan jieœu<br />
xi ftit tal-œin u gœalhekk ma jkunx f’poÿizzjoni jirrispondi<br />
telefonati oœra.<br />
Sistema ædida ‘diæitali’ telimina dan il-problema billi min<br />
içempel jirçievi messaææi mis-sistema stess li jigwidawh sabiex<br />
jiddalja numri oœra skond il-bÿonn tiegœu u dik it-telefonata<br />
tgœaddi mill-ewwel lil membru kkonçernat ta’ l’staff.<br />
Fl-aœœar laqgœa tal-<strong>Kunsill</strong> æie approvat li jsir l’investiment<br />
meœtieg sabiex tidœol din s-sistema ædida kemm jista jkun<br />
malajr. Qed jigi studjat u nnegozjat pakkett ædid ma’ wieœed<br />
mill-operaturi ewlenin tat-telefonija f’Malta.<br />
Is-sistema li qed iœares lejha l-<strong>Kunsill</strong> gœandha ssolvi wkoll<br />
il-problema tal-WEBSITE l-ædida tal-<strong>Kunsill</strong> li gœalkemm issa<br />
ilha lesta iÿda gœadha mhix operattiva. Fis-sistema digitali<br />
l-ædida ser tiæi nkorporata linja apposta li permezz tagœha<br />
l-<strong>Kunsill</strong> jkollu ‘server’ tiegœu sabiex jkun jista jagœmel<br />
il-‘hosting’ tal-website gœandu stess mingœajr ma jkun<br />
jiddependi minn œaddieœor. Dan jagœti vantaææi kbar billi<br />
mhux min ikun jista’ jÿomm u jopera l-website tiegœu iÿda<br />
joffri wkoll dan is-servizz ta’ hosting lill-gœaqdiet, kumitati,<br />
librerija, u assoçjazzjonijiet u kaÿini Mostin oœra wkoll.<br />
Issa li l-<strong>Kunsill</strong> approva li mmorru gœall din is-sistema ta’<br />
telefonija diæitali ædida li taqdi aœjar lir-residenti Mostin, lillkunsilliera<br />
u l-istaff, jonqos biss li jiæu konkluÿi n-negozjati<br />
sabiex inæibu l-aœjar kundizzjonijiet. Wieœed irid iÿomm<br />
f’moœœu li din il-kumpanija ewlenija li tipprovdi s-servizzi ta’<br />
komunikazzjoni f’Malta hija wkoll xi ftit obligata tgœin lill-<br />
<strong>Kunsill</strong> Mosti sabiex b’hekk tpatti xi ftit ta’ l-inkonvenjenzi<br />
ambjentali li hija toœloq lill-Mostin meta tinstalla apparat,<br />
wires u kaxex, kultant goffi wkoll, fit-toroq u mal-œitan tal-<br />
Mosta.<br />
Nawguraw li dawn in-negozjati jintemmu b’suççess u ma’<br />
jdumx sabiex ikollna sistema ta’ komunikazzjoni mill-aktar<br />
moderna u f’malajr kemm jista jkun.<br />
<strong>Kunsill</strong> Lokali Mosta<br />
39
40<br />
<strong>Il</strong>-<strong>Kunsill</strong> Tiegœek