inventarium archivi cazuffiani - St. Vigilius in Trento

P. Giangrisostomo Tovazzi 

INVENTARIUM 

ARCHIVI CAZUFFIANI 

SEU NOBILIS FAMILIAE TRIDENTINAE 

DE CAZUFFIS 

CUI ADDUNTUR SPICILEGIUM CAZUFFIANUM, 

ET ARBOR GENEALOGICA EIUSDEM FAMILIAE, 

CUM INDICE DUPLICI 

TRIDENTI, MDCCXIC 

In coenobio S. Bernardini

Frontespizio del manoscritto numero 10 

2

Prefazione del trascrittore 

Giuseppe Cazzuffi de Pauberg nel 1788 appare oberato di debiti per cui mise a 

disposizione tutti i suoi beni per poter pagare i debiti. Pr conoscere l’ammontare dei suoi beni fu 

incaricato il Tovazzi di farne l’inventario, come appare chiaramente dal suo Monitun all’inizio 

del manoscritto. Fece il regesto di tutte le pergamene dell’archivio Cazzuffi. 

Il testo è contenuto nel manoscritto n. 10 della Biblioteca di San Bernardino di Trento, che 

misura cm 20,03x15,00, di pagine complessive 682: di queste 415 contengono i 598 regesti di 

pergamene (qualcuno ripetuto), richiesti dal commissario; poi lo Spicilegium (Spigolatura dei 

documenti dell’Inventario) composto di numeri 571 di pp. 267. 

Il Tovazzi iniziò il suo lavoro il 29 gennaio 1789 1 e lo concluse l’8 agosto dello stesso 

anno, ed anche il 14 settembre 1791 per le aggiunte. Al numero 423 nota in margine: “Scripsi 7 

iulii 1789 post bimestris intermissionem”. 

Ha disposto la materia in questo modo: 

La prima parte composta di 148 numeri (non in serie) è disposta in ordine cronologico: 

anni 1408-1572; pagine 57. Comincia col documento datato 1408. Incominciò la trascrizione 

della prima parte il 29 gennaio e la finì il 12 febbraio. Abbiamo rispettato questa disposizione 

del Tovazzi. 

Segue la continuazione della prima parte numeri 149-343 e numerazione continua ma non 

cronologica: pp. 58-158, scritta il 17 febbraio 1789 2 . 

Segue la continuazione seconda numeri 344-597, pp. 158-415. 

NB Fra le pagine 316-342 sono inserite 22 Adnotationes, scritte nei mesi di agosto e 

ottobre 3 . 

Dalla pagina 342 alla pagina 415 sono riportati i numeri omessi: 539-563, pp. 342-384; i 

numeri 585-597, pp. 384-415, che riporteremo al loro posto. 

Le pagine 56-57; 114-116 contengono l’Index chartarum per numeros coodinatos; nelle 

pagine 155-158 è contenuto un primo indice cronologico incompleto; le pagine 303-308 

contengono l‘Index chartarum chronologicus completo, che abbiamo trascritto. 

Spicilegium cazuffianum 

Il Tovazzi ha poi aggiunto altri documenti non richiesti dal commissario, ma, come dice 

lui, utili per gli storici trentini. È formato di 571 numeri, contenuti in una nuova impaginazione 

1-267 e contraendo ed ampliando a suo vedere il contenuto dei documenti. In origine è legato 

col precedente manoscritto 10B. Sarà presentato in un testo a parte. 

Alle pagine 56-57 Index chartarum per numeros coordinatos, dei primi 193 numeri, 

Alle pagine 155-158 Index chartarum chronologicus . 

Alle pagine 309-315 Arbor genealogica familiae de Cazuffis. 

Nella biblioteca civica di Trento vi è una copia nel MS 186. 

La famiglia Cazuffi venne a Trento dalla frazione Cazzuffo della comunità di Tuenno nella 

seconda metà del Trecento. Fece subito fortuna col notariato; possedeva pure un negozio di 

alimentari, molti terreni ed affitti; fu in possesso anche del cosiddetto Dazio piccolo a Trento. 

Sede nobile a Gabbiolo comune di Povo, da cui il titolo de Pauberg (Monte di Povo). La casa di 

abitazione era il palazzo Cazzuffi che si affaccia nella piazza del Duomo, allora chiamata Piazza 

grande, rione di S. Benedetto. 

1 *Cfr pag. 56 del manoscritto. 

2 *Cfr. pagina 58 del manoscritto, in margine. 

3 *Cfr. pagine 321 e 324 in margine, 

3

a Caligis Paulus 258 

a Capitibus Hieronymus 190 

a Clavibus Baptista 70 

a Lasta 554 

a Prato 35, 84, 103, 411, 513, 536 

a Vegetibus Ioannes Antonius 437 

ab Ecclesia de Dro 553 

Ab Oleo 541 

Abramus de Sacco 262 

Adama Villazani 202, 517 

Adoptivus filius 51 

Agostus Iacobus sartor 542 

Alberti Tridentini 59, 175, 204, 227, 240, 

276, 295, 196, 314, 384, 421, 431, 

432, 452, 529, 556 

Alberti veronensis, Praetor 103 

Albon Perinus 467 

Aldrigettus Gaspar 279, 290, 414 

Alemani Fratres Tridenti 122, 125, 246, 

283, 307, 317, 327, 366, 367, 460 

Alexandrinus Ioannes Franciscus 528 

Alexandrinus Manfredus 477 

Alexandrinus Petrus 472 

Aliprandinus episcopus 293 

Alli Santini 479 

Altanelli locus campestris 373, 484 

Altani 402 

Altare s. Ioannis in cathedrali tridentinae 

588bis 

Altare s. Florentii in cathedrali tridentinae 

Adnotatio 6, 11 

Ambulum Annaniae 433 

Amicus de Amicis 337 

Ancona locus campestris 57 

Andreotus Villazani 35 

Androna 53, 494, 494, 544, 575 

Angel locus campestris 74 

Angeli orzanensis 369, 372 

Angelus bergomensis Cruciferorum. 132 

Apotheca 23, 379 

Appresso alla Cha 478 

Aprovinus de Aprovinis 538 

Aqua blanca locus campestris 88 

Aqua Sparta locus campestris 294 

Aquila Aurea hospitium Tridenti 586 

Aquilae Porta Tridenti 43,10 

Archivale, locus campestris: cfr. Val Calda 

Archzvalda locus campestris 521: cfr. Val 

Calda 

INDEX RERUM ET LOCORUM 

ex inventario archivi cazzuffiani 

4 

Arcum 15, 21, 151, 451, 482 

Ardinum 1 

Argenti vena 487 

Aromatarius 89, 210, 352, 382, 428, 444 

Arragonia cognomen 227 

Arsienses 191, 235, 404, 472, 511, 562, 

Adnotatio 22 

Arver locus campestris 230 

Arzolaga 498 

Athesis 53, 109 et alibi saepe 

Augustiniani Tridenti 71 

Auricalcus Hieronymus O.F.M. 260 

Austriae Duces 83, 436, 581 

Avisium 230 

Baila 3 

Balarinus 507 

Bailoni 2, 396 

Balarinus de Lacuna Cavedeni 507 

Balastrum 349 

Balduini 210, 322, 323, 364, 379, 440, 448, 

537, 557, 588 

Balzani 508, 537 

Banalum 101, 394 

Bancherius 227, 240 

Barbacovius 589 

Barbaniga 123, 555 

Barberius 269 

Barberius 269 

Barisella 92 

Bartholomaei ecclesia 539 

Bartholomaeus locus campestris 539 

Bartholomedi 93 et Bertolamedi 544 

Barzacoli 80 

Baselga 124 

Basilica 93, 102, 118, 134, 196, 207, 298, 

500 

Bassi 270, 546, 588bis 

Battuti Laici Tridenti 141, 143, 147, 226, 

314 

Bayloni: vedi Bailoni 2, 396 

Beata nomen 308 

Beatrici 79 

Belinus de Trilaco 541 

Bellenzanorum Contrata 36, 460, 508, 561, 

Adnotatio 18 

Bellenzanus Marcus 121 

Bellenzanus Rodulphus 3, 83

Belli de Supramonte 481 

Bellinus tridentinus 75 

Bellotti de Paho 62, 105, 139, 140, 249, 

301, 306, 324, 387, 402, 415, 442, 483, 

540 

Bellunum 254, 447 

Beltrami 195, 461, 544 

Ben del, familia 568 

Benassuti 425, 542 

Benedetti sculptores altarium 

marmoreoeum 572 

Benedicti 507, 572 

Benedictus abbas Tridenti 121 

Beneficiatus 399 

Benfatus Scledanus 506, 540 

Benini 253 

Benvenuti 552, 570 

Bergomum 22, 132 

Berlina, cognomen 210, 433, 588bis 

Bernardi 570 

Berneri, cognomen 541 

Bertazoli 21 

Bertelli 535, 588bis 

Bertignolus 239 

Bertolamedi 544 et Bartolomedi 93 

Bertoli Calavinenses 456 

Bertonus 108, 399 

Betta Cassandra 198, 281, 360, 385, 393, 

461, 512 

Betta Octavius 297 

Betta Paulus 297 

Betta, Betta del Toldo Franciscus 198, 315, 

339, 350, 360, 385, 393, 417, 461, 

512, 553, 558 

Bezelte 106 

Biasini 553 

Bionda Antonius 537 

Bionda Libenor 537 

Biretus Donatus 347 

Biscardi 408 

Bisotus Franciscus sartor et servitor 595 

Bisuncii de Canedo 554: vedi Buncius 

Bladum 232 

Blanchi 588bis 

Blasii 373, 453 

Blasioli 427 

Boia locus campestris 19 

Bolger, Bolgher locus campestris 205, 449, 

470 

Bolpara locus campestris 330 

Bombi locus campestris 285 

5 

Bommartini de Malsesino 268, 272, 316, 

584 

Bomporti: vide Bonporti 

Bona de la, cognomen 113, 476, 512 

Bonapasii Tridentini 28, 151, 550 

Bonata Vallis Boni 191 

Bonauratus Iacobus 329 

Boncii, Buncii de Canedo 538, 550 

Bondon locus campestris 58 

Bondus 33 

Boni plebs 191 

Boni Tridenti 89, 467, 588bis 

Boni, cognomen 588bis 

Bonmartini dimarienses 428 

Bonomi 41, 51, 52, 104, 199, 371, 489 

Bonporti 89, 553 

Bontura de Levico Adnotaio 10 

Bonus bergomensis Tridenti 22 

Bonus Ioannes 26 

Bonzius Iacobus de Canedo 538 

Borella Baptista 347, 349 

Borga Iacobus 425 

Borserius Antonius 328 

Bortholatii 345, 459 

Bosco locus campestris 72, 79,261 

Botsch Bartholomaeus 313 

Bovedenum 521, 548 

Bragadenus episcopus vicentinus 278 

Braide locus campestris 44, 101, 416 

Brascatum (mustum)202, 398, 418 

Brenta 380, 398, 419, 442 

Brianellus Iulianus de Murio 544 

Brida 1, 4, 92 

Broilum 226, 340, 469 

Brusafer alle Casete 423 

Bulfus macellator 539 

Bulzanum 137, 191 

Buncii Boncii de Canedo Mantuae 550 

Buschum Civezani, vicus 122 

Busius Tridentini 68, 157, 487 

Butarinus 232 

Ca Bona 5 

Cadben Petrus de Trianga 507 

Cadenum 16, 76 et alibi saepe 

Cagnani papienses 334, 504 

Cagoli fravegiensis 261, 353, 546 

Cainelli 93, 504 

Calapini 124, 126 131, 154, 197, 318, 342, 

363, 395, 401, 432, 477, 515, 561, 

590

Calavini 303, 310, 346, 359, 360, 373, 389, 

461, 471, 475, 480, 484, 505, 519, 

523, 533, 557, 562, 585 

Calavinum 329 et alibi 

Calcara sot Ravina locus campestris 451, 

484 

Calcinatum Brixiae 467 

Calcus Cleodorus miediolanensis 585 

Caldonatium 428 

Caldonatii de villa Montagnae 541, 561 

Calianer Adamus 386 

Calianeri 222, 333 

Caliar 379 

Calosini veronenses 213, 255 

Calveti 311, 397, 443, 478, 539, 551 

Camarz locus campestris 57 

Camera 195, 264, 271, 390 

Camini Villazani 275 

Camisa 229 

Campanarius 262, 357 

Campedel, sive a Sorbai locus campestris 

495 

Campi Castrum 319, 430 

Campi locus campestris 399 

Campi longhi locus campestris 282, 522 

Campo Marzo locus campestris 109, 129, 

135, 514 (Calavini) 

Camprà locus campestris 78 

Campus Trentinus 26, 71, 138 

Cancianus 128 

Candele, cognomen 

428 

Canedum Mantuae 538, 550, 554 

Caneve Pressani 388 

Canipa 124 

Canonici Tridenti 10, 65, 46, 50, 90, 116, 

119, 136, 245, 321, 324, 351, 460, 

465, 476, 496, 498, 508, 521, 546, 

548 

Canova 355 

Cantoni Contrata 386, Adnotaio 14 

Capella a Ioannes 485 

Capetta 539 

Capitale 354, 470, 520 

Capitulum Tridenti 29, 37, 72, 191, 321, 

324, 449, 496 

Cappelletti 279, 290, 414 

Caprara Dominicus 398 

Capris 549 

Caratius Praetor Tridenti 295 

Carentani 331 et alibi 

Carioli notarius 547 

6 

Carisia Vallis Tellinae, cognomen 547 

Carli 424, 555 

Carnerius Mathias 570 

Caroli 555 

Carotta 403 

Carpellae 294, 335, 368 

Carpentarius 14 

Cartolin locus campestris 284 

Casal Casale 139, 239, 338, 414 

Casamentum 515 

Casaza, locus campestris 547 

Casinum 319 

Casolaria 522, 503, 583 

Casperius 227 

Cassandra mater Cassandra Cazuffiae 385 

Castagnari 90 

Castagnedum 318 

Castagninus Praetor Tridenti 313 

Castel Pian Supramontis 207 

Castellerium 573 

Castelletti 487 

Castelli gandinate 388 

Castellum de Gandino 588bis 

Castrobarco de Ioannes et Nicolaus 537 

Castrobarco de Nicolaus 537 

Castrofundum 191 

Castrum Altum 95 

Castrum Campi 200, Adnotatio 8 

Castrum Franchae Turris 95 

Castrum Manium 57 

Castrum Silvae 319 

Castrum Vitreum 201, 261 

Caurara, locus campestris 398 

Cavaionus Bartholomaeus 455, 469 

Cavedenum 329 et alibi 

Cazetium 106 

Cazuffi alii, per totum! 

Cazuffia domus 226, 231, 270, 271, 281, 

304, 326, 350, 359, 391, 439, 461 

Cazuffus Baptista 1, 4, 20 

Cazuffus Iacobus 403, 531 

Cechini, moneta 544 

Cecilianus Angelus agrimensor 553 

Centum oppidum 295 

Centurio panormitanus 227 

Cerdo 557 

Ceresolum vinum 539 

Cernador, Zernador 117, 118, 205, 391, 

588bis 

Cerri 486, 522 

Cessionarius 266, 463 

Cestarius Georgius 403

Cestarius Praetor 403 

Chalchus Praetor Tridenti 432 

Chasmon 137 

Cheleta 17, 45 

Cherlespech Bulfus 243 

Chiepocher Iacobus famulus 549 

Chieregatus archiepiscopus 278 

Chinus Iacobus Adnotatio 11 

Chiogna Matthaeus 573 

Chirographum 265, 588bis 

Chunigsperch 406 

Chunisbergum 406 

Cibichini 94, 250, 256, 341, 550 

Cignrigni 352 

Cima Marinus 199, 380, 489 

Cima, pro fine 338 

Cimadom 481 

Cimator 54 

Cimbria 284 

Cimiterium 304 

Cimonus Michael 403 

Circulorum Contrata Tridenti 520 

Ciré locus campestris 220 

Cischi Tridenti 219, 461, 553 

Cista lignea, italice bara 544 

Civezanum 328 et alibi 

Cividale bellunensis 525 

Claudia Archidux 581 

Clausura 73, 83 

Clausuriva 69 

Clemens Papa 244 

Clesium 511 

Cleusura 451 

Clesuret al, locus campestris 555 

Clexii 106, 427 

Cloch Antonius 29, 

Clusoli 27, 461 

Cognationes cazuffianae inter pp. 317-321 

Cognola 39, 371 

Collonellus 247, 441 

Cologna 557 

Columbini 21, 398, 588bis 

Columna de Vels 302, 312, 454 

Columnellus 289, 434 

Commenda Tridenti 317, 327 

Commendatarius 366 

Commendator 246, 283, 327, 367 

Compattate 580 

Computus, conto 362 

Concilium tridentinum 265 

Concordium 92, 309, 337 

Condinum 191 

7 

Consistorium Tridenti 191 

Consolati Tridenti 217, 254, 365, 447, 525, 

544 

Constantius Vigilius 441 

Consules Tridenti 52, 97, 158 

Conta locus campestris 379, 392, 422 

Contes 429 

Contes Ioannes 419 

Contrada Larga, olim Belenzanorum 460 

Contrados 254, 255, 267, 385 

Contrata, saepe 

Conventus s. Bernardini 553 

Coppata cuppis 215 

Corniclo (Chornichlo) locus campestris 501 

Corno Stephanus 386 

Corso 201, 258 

Cortaza prope Tramenum 541 

Corteleti 199, 380, 489 

Cortesanum 413, 554 

Cossa de Covelo 67, 562, 696 

Costa locus campestris 157, 199, 380, 489 

Costa Sfortia 276, 296 

Costede 540, 555, 556 

Covalum 34, 76, 93, 67, 545 (Pedis Gaziae) 

562 

Covel del Pallù locus campestrs 427 

Covi pahenses 40 

Cribelli, Crivelli 394, 557, 588bis 

Cristani de Nogaredo Perzini 553 

Crivelo aqua 498 

Crona locus campestris 78 

Crosara locus campestris 202, 275, 301, 

306, 324, 517 

Crottae 244, 251 

Croviana 386 

Crox 324 

Cruciferi Fratres 117, 132 

Cruciferi Fratres Tridenti 117, 132 

Cugnata 421 

Cunevum 555 

Curtivellum 433 

Curtivum 195, 257 

Curtoni Adnotauio 16 

Cypriani 512 

Dal Canton 539 

Dama, pro Adama 202 

Dambel 433 

Danielli 58 

Daonum 582 

Delphini veneti 240

Dema 560, 562 

Denarii Tridentini 85 

Denno Adnotatio 4 

Depositatus 509 

Desiderati de Coredo 548 

Dimarium 3, 297, 303, 428, 462, 560 

Diploma nobilitatis Cazufforum de Pauberg 

ex parte episcopi Tridentini Adnotatio 

12 

Doctores Tridenti 54 

Domus criminalis Tridenti 562 

Domus Dei Tridenti 73, 141, 147, 364, 440, 

461, 486, 494, 590 

Dona, titulus 1, 12, 1,308, 461 e alibi 

Donzilliis 332 

Dori 588bis 

Dragonum Vallis Boni pagus 541 

Drena 506, 540 

Drio, pro dietro 206, 471 

Dro pagus arcensis 344, 390, 457 

Ducato Veneto, moneta 537 

Ducato portoghese (portugallensis), moneta 

504 

Ducatoni, moneta 454 

Ducatus: vide Ducato moneta 

Duratius 227, 240 

Dusati de Supramonte 123, 504 

Ecclesia cathedralis Tridenti frigidissima 

576 

Ecclesia s. Crucis 588bis 

Ecclesia s. Elisabeth 125, 283, 307, 327, 

366, 367, 450 

Ecclesia s. Francisci 401, 436, 515 

Ecclesia s. Helenae 361 

Ecclesia s. Mariae Maioris altare 572 

Ecclesia s. Martini 41, 51, 199, 588bis 

Eisner 283, 397, 327 

Emphyteosis, emphytheosis ecc. 18, 60, 79, 

442, 487, 489, 493, 495, 502, 536 

Fachini 108, 287 

Faciata 381 

Facini 53, 69 

Fadanel 557 

Faeda locus campestris 221 

Falsurgum 408 

Fanelli 468 

Fanzini 526 

Farina, cognomen 216 

Fassa de Tridento 588bis 

8 

Fati 93 

Fauberg Adnotaio 11 

Favonea 355 

Feltium vide Vels 

Feltrum 265 

Felz vide Vels 

Ferar 411 

Ferdinandus Carolus Archidux 581 

Ferramusca 584 

Ferraria 155, 530 

Ferrarii 384, 561, 556 

Fersina 33, 257, 339, 515 

Festarius Gaspar 262 

Festenpurg 441 

Festus s. Vigilii Adnotatio 10 

Fideicommissa cazuffiana 145, 146, 431, 

452, 537 

Fideiussores 215 

Fiera, forum 158, 257, 346 

Fiera, pagus 340 

Finoti 23, 521 

Fiorina 300 

Firmian 547 

Flamengus 58 

Flaveum 539 

Flavonum 51 

Flordianae 118 

Floreni, moneta 441, Adnotaio 11 

Florentiola Adnotaio 11 

Floriani 51, 85, 86, 355 

Florida Cazuffa 590 

Fogolina 108 

Fontana morta 335 

Fontana Pahi 61 

Fontana Romagnani 84 

Fontana Sancta 10 

Fontana Supramontis 120, 458 

Fontanae pomarolitani 43 

Fonticum 97 

Fonzatus Victor feltrensis, servus in domo 

cazzuffia 543 

Formigare locus campestris 221 

Fornara dictus, Franciscus quondam 

Christofori Rubei de Tridento 498 

Fornax pagus 258, 291, 547, 554 

Fossà 375 

Fossa, cognomen 203, 223, 588bis 

Fossatum 391 

Fraile 573 

Fraliman 243, 317 

Francescati 291 

Franceschini 416, 551, 554, 588bis

Franchae Turris Castrum 95 

Franchenstain 289, 434, 520 

Franchitabilis 441 

Franchitare 382, 477 

Franzoi 285 

Frasanchi 423 

Fraternitas Misericordiae 19, 461, 597 

Fraternitas nova 460 

Fraternitas Zapatorum 536 

Fratta 556 

Fravetium 353, 469, 546 

Fraysel 243 

Fritius 471 

Frizeria Laurentius 271, 578, 583, 588bis 

Frizerius Ambrosius 352, 509 

Fruzenum moneta alemana 514 

Fucine 460, 487 

Fugacius brixiensis 555 

Fugata 81, 553 

Fumadri 392, 526, 588bis 

Fundum 191 

Furbi 326 

Gabiolum saepissime 

Gabriel locus campestris 

Gabrieli de Murio 558 

Gaidos locus campestris 500 

Gaifi de Calavino 475 

Galbiatum (Galbiadum) 507 

Gallassi 392, 430, 560 

Galli Tridentini 548 

Gambar 388 

Gambarana 529 

Gandinum 33, 388 

Garabel locus campestris 262 

Garbaria 378 

Gardulae plani, Medii, superioris 136, 282, 

512, 547, 548 

Gardumum 59 

Garniga 238, 449, 478, 493, 494 

Garzanum 372, 538 

Garzoni 406, 455 

Gasegonus 347 

Gasparinae 324 

Gastaldi, cognomen 39 

Gaudenti 435, 445, 556, 571, 588bis 

Gazoletti de Turbulis 556, 558 

Gemmus, cognomen parmense 540 

Gentilotti 345, 365, 555 

Gerardi 463, 471, 529 

Geremiae, vide Hieremiae 

Gerola 346 

9 

Gesiola 277, 371, 418 

Ghelfi 46, 77 

Giara locus campestris 238 

Giare locus campestris 105, 277 

Giacoma (Iacoba) 504 

Giacomoni 500 

Giera locus campestris 418 

Giroldus Parolarius 538 

Gislimberti 540, 551, 561 

Glara locus campestris 239, 458 

Glarae Fersinae locus campestris 33 

Gogele 30 

Gotardi 493 

Gottardi de Cimbria 549 

Gozador locus campestrs 502 

Grandi levicenses Adnotatio 10 

Gratiadei 274, 463, 586, Adnotatio 16 

Gratioli 308 

Gresemundt 430 

Grimaldi 227, 240 

Grossi Veneti 537 

Grossi, seu carentani 537 

Grotta, vide Crotta 

Grumesium 395 

Guarienti 491, 492 

Guarinoni 533 

Gurlanum 191 

Hastrayh 243 

Hector Cazzuffus 270 et alibi 

Hieremiae 114, 398, 461 

Himarium 3, 297, 303, 428, 462 

Horiola Contrata 128 

Hospes 538, 541 

Hospitium duarum Clavium 541 

Hospitium duarum Ensium 541 

Hospitium Rosae 539 

Iachemoni 499 

Iachemonus: vedi Giacomoni 

Iacoba 504: vedi Giacoma 

Iacobus Placentinus: vide Placentinus 

Iacometus 140, Adnotaio 11 

Iacopini 570 

Imarium, vide Himarium 

Importantia 561 

Indulgentia plenaria 574. 

Ioannelli 252, 320. 514 

Ioanninae 458, 490 

Ioanninus de Ossana 555

Ioannes Andreae praecptor literarius de 

Monticulo Adnotatio 11 

Iobi 389, 555, 558, 588bis 

Iori 539 

Ischiellum 448 

Iscla 35 

Iugum 95 

Iustina, moneta 204 

Khuen Belasi 511 

Knerinegr 246, 366, 367 

Kneussel 5 

Lacuna Cavedeni 507 

Lacus Lidorni 246, 366, 367 

Lacus Romagnani 84 

Laicauff 573 

Laici Battuti 73, 141, 147 

Landi veronenses 201 

Landus Dux Venetiarum 352 

Lasesium 221, 527 

Lasinum 403, 556 

Lasta locus campestris 303 

Laste locus campestris 43 

Lauretanus Daniel 70 

Lavin 308, 426, 453, 464 

Lehendorffer 191 

Lena 340 

Lener Paulus medicus de Tridento 544 

Leona 3, 429 

Leona Pecina 3, 376, 429 

Leonardelli 134 

Leudrum 151 

Levigi 330 

Levigum 157, 428, Adnotaio 14 

Libardi Adnotaio 10 

Lidornum 35, 88, 125 et alibi 

Linda Bartholomaeus 209, Adnotatio 16 

Lintolleri 561, 585 

Lizana 216 

Loca, pagus 151 

Lodorno: vedi Lidorno 

Lodronius 390, 588bis 

Lonum 26, 308, 391, 426, 453, 464 

Luchini 407 

Lunelli de Torculo 527 

Luchinus Franciscus 242, 313, 466 

Ludus literarius 122 

Luganega: Dona Antonia dicta 

10 

Macellum magnum 84 

Macenigum (Civezani)411 

Macerata 276, 296 

Madrutii episcopi 326, 350 422 532, 537, 

564-568 

Madrutium 334 

Madrutius Gaudentius 436 

Maternum Salodii 390, 502 

Maffeus brixiensis 92 

Magistri, cognomen 468 

Magnanum Pahi 32 

Magnasca Vallis Tellinae 588bis 

Mai, May locus campestris 286 

Malaguarda,locus campestris 271 

Malanotti 234, 321, 465 

Malanottus Ioannes Iacobus 561 

Maletum 386 

Malfatti 586 

Malferi 344, 390, 539, 585, 588bis 

Malgor 116, 460 

Malossus Ioannes molitor Tridenti 544 

Malpaga 539, 541 

Malsesene 271, 316, 584 

Malvasia 12, 509 

Man 98 et alibi saepe 

Manara de Cavedeno 504 

Mancabelli 451 

Manci 560 

Mansum, saepe 

Mantius 560: vide Manci 

Mantua 538 

Mantuana, locus campestris 205 

Mapheoti 253 

Maranum Adnotaio 11 

Marcadantus, nomen 318 

Marcheti 36, 538 

Marchetina 89 

Margoni de Ravina 588bis 

Mariola 208 

Mariotti de Supramonte 495, 528 

Marsoner Thoma canonicus, residentia 545 

Martini 220, 546 

Martinus sartor 493, 501 

Martinus sutor 412, 494 

Massaria, famula 3 

Massarius 364 

Mastelina 85 

Matarellum 95 

Maternum Brixiae 390, 502 

Mathus pahensis 501 

Mauri signum 352, 509

Mazoli 80 

Mazza 204, 297, 303, 462, 560, 562 

Meanum 554 

Meazi 329, cfr 486 

Mediabarba 529 

Mediolanum 230, 432, 507 

Medium Sancti Petri 539 

Melchiori levicensis Adnotatio 10 

Meliores 332 

Menestra 590 

Menegardo 427 

Mercati Veteris Contrata 54 et alibi 

Mercii 489 

Merdarol aqua, seu rivus, 40 

Mergenhaim 317 

Merlus Bernardus 472 

Mersi 354 

Mesian a Gozador, locus campestris 502 

Meza vita 229 

Magnificus 381 e saepissime alibi 

Michelottus Franciscus 546 

Michelottus Franciscus 577 

Millanner 83 

Mirani 534 

Misericordiae Fraternitas 19, 461 

Missae 461 

Missae Gregorianae 553 

Molendinarius 75 

Molesinus 557 

Molinarii, cognomen 206 

Monasterium s. Michaelis, seu s. Clarae 56, 

585 

Monetae 561 

Moniales. Vide s. Michael 

Mons Caldonatii 428 

Mont Guber Romae 538 

Montanea Cognolae 424, 537, 555 

Montanea Supramontis 458 

Montanea, Montagna Vallis Tellinae 66, 

547 

Montani familia 560, 562 

Montanus Antonius de Calavino 507 

Montices 482 

Monticulus parmensis Adnotatio 10 

Monzi 486 

Moragius placentinus 542, 561 

Morelli 486 

Moreschi 527 

Moreschini 561 

Morgengab, Morgengob 267, 488 

Moscardini 506, 540 

Mosna Ioannes 298 

11 

Mozati 588bis, Adnotatio 10 

Muggiaschi 196, 388 

Mura 30 

Muralta 10 

Muredei 28, 69 

Murium 215 

Murlinorum Contrata 53 

Musa Ioannes 92 

Mustum (vinum dulce) 502 

Muta 97, 151, 165, 170 

Mutii Ducati 268 

Mutina 261 

Myrani 390, 391, 534, 588bis 

Nacum: vedi Nago 

Nago (Nacum) 11, 215, 503 

Nardelli 370, 458 

Nascimbeni 24, 81 

Navarini 209, 455 

Navis Pressani 388 

Negranum 6, 32, 37, 90, 199 

Negrelli 538 

Nespolari 79 

Nicoletae 99 

Nigri 92, 227 

Nogaretum Perzini 553 

Nogarole 9 

Nonini 18,29, 60, 79 

Nori 32 

Notarii, cognomen 328 

Novalina 2, 27, 96, 99, 528 

Novaline 423 

Numium 68, 115, 487 

Nundinae Tridenti 158, 257, 346 

Oliverii 227, 240, 280, 406, 506 

Omnibonus Omnibonus de Basilica Pineti 

544 

Operarun Plateola 34, 508 

Orlandi 346 

Orzanum 369, 372 

Osbaldi 444 

Ossana 555 

Padarellus 557, 500 

Padergnonum 74 

Paduani cognomen 539 

Pahum, saepissime 

Paisani 16, 81, 328, 557

Palatium Cazuffianum Tridenti 212, 226 et 

saepe alibi 

Palatronus sindicus de Cadeno 557 

Palermo 227 

Palizati 13 

Palla altaris 331 

Palù 24, 87, 122 

Panigium 518 

Panormus 227 

Panthaeum Pahi 61, 499 

Panthé 499 

Paradis el, locus campestris 515 

Paranis 89 

Paria pagus 230 

Parisii 214 

Parmense Collegium 177 

Parolari 251 

Paroni di barche a Trento, nomina 570 

Particella 286, 303, 422, 430, 560, 562 

Pasini 218 

Pasqua de Paho 277, 482 

Paula, cognomen 557 

Paverfanti 71, 144, 253 

Pavion 5 

Paysani: vide Paisani 

Pecini 3 

Pederlongi 226, 356, 399 

Pedersanum 428 

Pederzoli 538 

Pedes Gaziae 545: vide Covalum 

Pedroli 588bis 

Pedroni 34 

Pedrotus 570 

Peginus 329 

Pegorarius 499 

Pegoretti 499 

Pellizari 447, 524, 588bis 

Perar al, locus campestris Barbanigae 555 

Pergula de 535 

Perocii, Perotii, 12, 509 

Pergine castello 536, 541 

Perpetualis, persaepe 

Persani de Verona 553 

Pescherae 281 

Pessata Thomas 513 

Peterlana 455 

Petonus de Gaudento Adnotatio 11 

Petrae Planae castrum 96, 199, 389, 463, 

471, 512 

Petrus Rocius plebanus Civez, vedi Rocius 

Pezola 90 

Pfauberg 162 

12 

Philippi 216 

Pianus de Massa Carrariae Praetor 562 

Piberus Aliprandus 585 

Picoli 313 

Pictores 455, 509 

Pilati 255, 312, 336, 390, 459, 502, 540 

Pilatus Camillus maternensis 390 

Piliparius 535, 588bis 

Pillipari, Pellizzari, vedi Pellizari 

Pini 194, 229, 394, 400, 520 

Pintius Lucius Romulus 548 

Pioda 69 

Piovene 522 

Pischeria 515 

Pissavacca 209, 256, 341, 451 

Pistores 588bis 

Piva de Barbaniga 555 

Pizaco, Pizago 62, 483 

Placentinus Iacobus canonicus Adnotatio 

11 

Plantel 298 

Platea maior 121 

Platea, cognomen 485 

Plateola Operarum 34, 508, 540 

Plaustrum 335 

Plaustrum 588bis 

Ploda alla Adnotatio 11: vide etiam Pioda 

Plodium 73, 144, 157, 201, 129, 283, 347, 

401 et alibi 

Pogellinus imolensis 362, 546, 552 

Poli, Polli 247, 289, 305, 326, 382, 403, 

407, 434, 441, 520, 543, 560, 562 

Polin, locus campestris 456 

Polini de Galbiado 507 

Polverolus 467 

Pomarolum 43, 554 

Pompeati 247. 371, 405, 434, 442, 520, 

543, 549 

Pompeius vallebonensis 588bis 

Ponae 114, 538 

Pons Ligni 411 

Pons s. Crucis 22 

Ponte Alto 47, 62, 113 

Ponte, cognomen 382 

Pontonus 528 

Porcarius 508 

Porta Aquilae 43 

Porta Aureola 557 

Porta Pontis 5 

Porta s. Crucis 22, 135 

Porta s. Martini 243 

Portadossum, a Nago 215, 503

Portegalum 77 

Portella 126 

Porticus pro nundinis 158, 257 

Portugalenses Ducati 504 

Posta 541 

Poz 16, 451 

Pozellinus: vide Pogellinus 

Pozzi cognomen 230, 339, 444 

Pra Bedol 29, 438, 476 

Pra dal Boia 19, 596 

Pra del Molin 81, 127 

Pra magior: vedi Pra Mazor 

Pra Mazor 55, 90, 245, 261, 442, 465, 482, 

542 

Praebenda canonicalis de Arzolaga 498 

Praebenda canonicalis de Bovedeno 521 

Praebenda canonicalis de Flemis 476 

Praebenda canonicalis de Popis 245, 542 

Praebenda canonicalis de Soverio 465 

Praebenda canonicalis s. Elisabeth de 

Tridento 124 

Praebenda canonicalis secunda cathedralis 

324 

Praebenda canonicalis secunda Meani 561 

Praebendati 50, 244, 542 

Prateianae Iohannes de Fornace 547 

Prati Salodienses 241 

Pratum Banali 394, 400 

Pravorium 535, 588bis 

Prepegoi 285 

Pressana 260 

Pressanum 406 

Prevorium 535 

Priodum 1, 4 

Provesini Naci 215, 503 

Pullisani 268 

Putea 55, 111, 518 

Puteo, vedi Pozzi 

Puteus s. Petri Tridenti 210 

Quadrans, moneta 394 

Quarter 408 

Quetta, cognomen 452, 487 nota 

Ramonus Athesis 35, 570 

Rantium 194, 394, 400 

Ravagni 528 

Ravagnus Iacobus agrimensor Tridenti 544 

Ravina 84, 451, 588bis 

Raimundi, cognomen 363, 401 

13 

Regula Mani 491 

Regula Pissavaccae 341 

Regula Supramontis 528 

Revodum 191 

Resi alli (anno 1545), locus campestris 424 

Revoltum 433, 512 

Riccii 343, 395, 456, 546, 551, 588bis, 593 

Ridus, seu Rivus 32 

Rigotti 206, 394, 556 

Rigus 137 

Ripa civitas 384, 450 

Riperia Tridenti 12 

Riperium 193 

Riperium 193 

Robedata 207, vedi Rovedata 

Roboreti, cognomen 345, 370 

Roboretum 216, 310, 360, 385, 417, 461 

Rochabruna 522 

Rocius Petrus plebanus Civezanio 65 

Rodarus 257 

Rodler Paulus 340 

Romagnanum 122, 146, 546 

Roncafort 19, 596 

Ronchi di soto, locus campestris 554 

Ronconum 227, 240, 588bis 

Rontium Gardumi 507 

Rosarius Ioanninus 403 

Rotae 38 

Rotarius 225, 257, 419 

Rovedata 87, 207, 500 (dictus Padarellus) 

Rover, mas del 406 (anno 1552) 

Roveré 35, 498 

Roversi 48 

Rovreda 318 

Roza 525 

Rubei veronenses 130 

Rubeus Christoforus de Tridento 498 

Rugea 438 

Rugia 5, 75, 77, 120, 438, 549 

Rugiale 391 

Ruost 125 

S. Ambrosius 54 

S. Anna Supramontis 481 

S. Bernardini conventus 36, 149 

S. Blasii altare 234, 259, 444 

S. Blasii capella 293 

S. Clarae monasterium 535 

S. Elisabeth ecclesia 125, 283, 307, 327, 

366, 367, 450 

S. Franciscus ecclesia 401, 436, 515

S. Helenae ecclesia 361 

S. Hilarius 216 

S. Ioannis Contrata 493 

S. Iori 481 

S. Leonardus 355 

S. Martini ecclesia 41, 51, 199 

S. Michaelis monasterium, seu s. Clarae 56 

Sabbia Vallis 509 

Sacrati regienses 389, 588bis 

Saleta 388 

Saletum de Paho, 40, 203, 223 

Saletus, rivus, 84, 109, 122, 201, 448, 502, 

588bis 

Salgolium 545 

Salma salis 394 

Salodium 115, 133, 241 

Salomonis Bancum 404 

Salonum 404 

Salveti 416 

Santo Iori 481 

Saraceni 393, 461, 491, 497, 505, 558 

Sardagna 490, Adnotatio 10 

Sardagni Adnotatio 10, 562, 588bis 

Scanon Antonius de Garniga 397, 478 

Scartezini 588bis 

Scatolinus 408 

Schinchionolus 83 

Schratenpergeri 146, 250, 284, 358, 360, 

450 

Scindulae 208 

Scledum (Schio) 89, 506, 540, 541 

Scutatum 204, 227, 363 

Scutelli 82 

Senalis 191 

Septesinum 590 

Seraphini 338 

Seravallum 128 

Seregnanum 491, 492 

Servia 278 

Sevignanum 225, 419 

Sicherii 205 

Sicii: vide Sitii 

Sicilianus Sebastianus 543 

Sigismundi 513 

Siligo 463, 476, 518 

Silvae castrum 319 

Sitii 32, 186, 391, 516, 530, 540, 541, 

588bis 

Snaidri 96 

Solerata 363 

Someda 340 

Sondrium 539 

14 

Sorbai 458, 495 

Sosi 549 

Sotularia 590 

Soverium 465 

Spada in Roma 560 

Spaurenses 283, 307, 327 

Spineda 80 

Spredor 196 

Spredum (Spré di Povo) 507 

Stabulum 77, 391 

Stationerius 92 

Stechi 344 

Stella 197 

Stenicum 209 

Sterzinga 137 

Stoinle 83 

Strata Cognolae, vicus 191, 541 

Stravinum 14, 343 

Stringari 334 

Stropeda 369 

Succius castri Boni Consilii 570, 571 

Superbo de Ludovicus Praetor 551 

Suppa, cognomen 392, 588bis 

Supramons 100, 512 et alibi saepe 

Surgum 476, 518 

Tabarelli 236, 588bis 

Tabarellus Comes Bartholomaeus 587, 

Adnotatio 11 

Tacagnini 232 

Taccolus Iulius lapicida 544 

Tallerus, moneta 382, 525 

Tamanini 425 

Tarvisium 128 

Taschera, Tascheta 73, 428 

Tassullum 212, 213, 255 

Tavernarium 208, 512 

Tecini 446 

Teresium 103, 104 

Telina Vallis: vide Vallis Tallina 

Termen longo 30, 45, 90 

Termonium 253 

Terradura thesinensis 504 

Tertiarii franciscani 36, 498, 510 

Tertiolasium 20 

Tesidum 340 

Testamenta 39, 51, 86, 145, 146, 192, 193, 

537, 545, 550, 553, 554, Adnotatio 11 

Teza 62 

Theotonicorum Fonticus 12 

Thesinus 557

Thiarna, seu Thiarnum Leudri 70 

Thibonus Ioannes 70 

Thionum 588bis 

Thiranum 196 

Thomazolus Iacobus 511 

Thoneri 41, 328, 515, 580, 588bis 

Thonnum 191, 515, 549 

Thosium 4 

Tibaldi 230, 455 

Ticinus Paulus 431 

Tignale 191 

Tinctor 259, 461 

Tirolis Comitatus 581 

Tislarus alemanus 545 

Tocoli veronenses 260, 272, 408, 409, 410, 

491, 529 

Toculi arcenses ac Tridentini 151 

Todeschi Antonius Adnotatio 10 

Todesco Antonio detto da Cortesano 554 

Tognus Bartholomaeus 582 

Toldum 461 

Tonina 555 

Tonini 555 

Tonolus Tertiolasii 20 

Torculum pagus 411, 527, 547 

Torniellus Hieronymus 149 

Tosellus 41, 51, 52, 56, 107 

Tovo 258 

Tozzi vezanenses 373 

Traierus , moneta 514 

Trautmansdorffius 95 

Trenti cerdo dictus 553 

Trentini 31, 100, 238, 378, 519 

Trentini arcenses Tridenti 378 

Trentini pahenses 31,72 

Trentini Supramontis 100 

Trentinus Gothardus 37, 261, 438 

Tressilla Adnotatio 3 

Trianga Vallis Telinae 507 

Triangius Georgius 188 

Trilaci familia 236, 280, 419, Adnotatio 16 

Trilaci Petrus et Carolus Adnotatio 16 

Trilacum 33, 220, 232, 280 

Trilacus Thomas Adnotatio 16 

Trivisanus Marcus 190 

Tronus, moneta 213 

Tura de Ponte Alto 62 

Tura lonensis 391, 484 

Turbulae 215, 503 

Turres pagus 584 

Tusium 269 

15 

Ultracastellum 329, 499, 507 

Val 458 

Val Calda, locus campestris 521, 548: vide 

Archivale, Archzvalda 

Valentini 221, 228, 527 

Valerius Iosephus de Fornace Pineti 

Valersii 409 

Valina, locus campestris 528 

Vallesella 122 

Vallesoletanus 425 

Vallis Boni 541, 588bis 

Vallis Surda 9, 486, 556 

Vallis Tellina 7, 76, 191, 196, 547, 529, 

547 

Vancii de Scledo, cognomen 541 

Vasa prima vini 546 

Vason 458, 490 

Vatarium, 546 

Vedetus Antonius de Supramonte 398 

Velsii 255, 362, 454 

Venetiae 318, 363, 509 

Verf Augustinus 7, 547 

Vermilia 595 

Verona 103, 130, 260, 312, 316, 537 

Verzerii de Verona 409 

Vescovi, cognomen 482 

Vettori de Vigulo Vattario 544 

Vezanum 588bis 

Vezanum 64, 271, 294, 308, 335, 373, 375, 

378, 479, 552 

Vicentia 89, 522 

Vietor 209 

Vigulum Basilicae 61, 118, 481, 555 

Vigulum Vatarii 9, 214, 285, 425, 546, 556 

Vigum Cavedeni 232 

Villa Banali 540 

Villabruna 265 

Villazanum 35, 202, 275, 290, 306, 356, 

399, 414, 517 

Vincentinus 560 

Vinum dulce sive mustum 502 

Vitali 486 

Vivar 126 

Vivorii 262, 308, 373, 426, 464, 475 

Voitsperg 83 

Volargna 281 

Voltolini, Voltolina, Voltelina 388, 554 

Voltolinus Christophorus 491

Zambaitius Simon 579 

Zambelotto 229 

Zanoti 388 

Zapatores 536 

Zapatores: vedi Fraternitas Zapatorum 

Zardino familia 539 

Zasca Donatus 379 

Zatelli 573 

Zeni flemonienses 340 

Index chartarum chronologicus 

Annus Numerus 

1408 92 

1416 83 

1429 54 

1441 587 

1450 318 

1455 137 

1458 33 

1460 111 

1461 101, 591 

1463 53 

1464 121 

1472 36 

1473 510 

1474 119 

1476 10 

1478 126, 145, 590 

1479 23 

1482 97, 521 

1483 124 

1486 22, 26, 144 

1487 85 

1488 71, 86, 355 

1489 123 

1490 55, 61, 69, 135 

1491 82 

1492 98, 259 

1494 79, 140, 597 

1495 112, 149, 294, 375 

1496 44, 75 

1497 18, 49, 64, 65, 132, 413 

1498 5, 14, 51, 74, 77 

1499 150, 151 

1500 88, 538 

1501 8, 40, 109, 128 

1502 100, 129, 136, 460 

1503 379 

1504 31, 58, 72 

16 

Zeni veneti 318 

Zernador, vide Cernador 

Zibichini, vide Cibichini 

Zorleta Iohannes de Tridento 554 

Zorza de la, cognomen 541 

Zovannini Adnotatio 10 

Zuchalli 408 

Zurletti 104, 107, 269 

1505 476, 498, 501 

1506 38, 116, 138 

1507 15, 342 

1508 28, 152 

1509 50, 39, 73, 322, 323, 537 

1510 66 

1512 141, 550 

1513 143, 193, 518 

1514 35, 68, 103, 146, 547, 554 

1515 7, 28, 105, 125 

1516 108, 114, 117, 118, 147, 153 

1517 81, 89, 127, 508 

1518 94, 205 

1519 84 

1521 11, 104, 107, 191, 450 

1522 46 

1523 90, 115, 245, 496 

1524 6, 47, 62, 113, 201, 258, 433 

1525 592 

1526 45, 60 

1527 34 

1528 203, 409 

1529 117, 106, 246, 366, 537, 588 

1530 218 

1531 13, 30, 474 

1532 52 483, 540, 557 

1533 3, 32, 33, 207, 223, 300, 457, 500 

1534 24, 87, 99, 120, 427, 495, 506, 

536 

1535 2, 284. 

1536 96, 102, 110, 130, 410 

1537 56 

1538 41, 42, 59, 76, 78, 93, 363, 396, 

401, 515 

1539 37, 67, 95, 139 

1540 12, 27 122, 134, 248, 260, 458, 

525

1541 19, 57, 154, 330, 390, 469, 502, 

509, 596 

1542 16, 269 

1543 21, 442, 482 

1544 155, 156, 406, 487 

1545 131, 157, 256, 319, 402, 408, 

411, 424, 477, 490, 555 

1547 80, 339, 370, 428 

1548 507 

1549 210, 215, 503, 545 

1550, 273, 316, 334,343, 386, 439, 504, 

541 

1551 208, 257, 412, 534, 539 

1552 9, 25, 241, 262, 285, 335, 348, 

351, 406, 451, 546 

1553 158, 237, 242, 274, 344, 438, 485 

1554 70, 190, 195, 227, 240, 261, 278, 

306, 309, 328, 369 

1555 214, 528, 530, 535, 551, 552 

1556 196, 243, 288, 301, 347, 349, 

516, 529 

1557 211, 220, 225, 232, 263, 266, 

282, 419, 486, 499, 513, 584 

1558 230, 372, 374, 445, 466 

1559 272, 311, 329, 357, 431, 437, 

478, 493. 593 

1560 159, 160, 199, 202, 206, 224, 

249, 277, 324, 331, 368, 380, 

387, 415, 418, 423, 456, 481, 

489, 494, 522, 527, 548 

1561 270, 298, 313, 325, 336, 378, 

381, 384, 392, 452 

1562 197, 271, 276, 283, 295, 296, 

307, 327, 377, 383, 388, 403, 

443 

1563 340, 446 

1564 250, 267, 293, 358, 449, 517, 

561 

1565 216, 275, 444 

1566 359, 385, 397, 475, 497 

1567 310, 360, 473 

1568 417, 470 

1569 20, 192, 304, 455, 512 

1570 194, 221, 228, 291, 315, 356, 

376, 394, 429, 553, 556 

1571 236, 371, 583 

1572 200, 280, 346, 467, 558 

1573 1, 4, 468 

1574 229, 238 

1575 341 

1576 198, 287 

1578 580 

17 

1579 361, 559 

1580 151, 265 

1581 162, 268 

1583 337 

1584 585 

1585 432 

1586 314 

1587 395, 421, 491 

1588 204, 297, 492 

1589 222, 462, 523 

1590 519, 524 

1591 373, 484, 505 

1592 339 

1594 292 

1596 163 

1597 164, 264, 303 

1598 244, 251 

1599 420 

1600 393 

1601 333 

1603 165 

1604 166, 167 

1606 404, 472 

1607 235, 566 

1609 219, 511, 595 

1610 168, 209, 562, 565 

1611 560, 564 

1612 532 

1613 567, 569 

1614 461 

1615 350, 422, 430 

1616 253, 305 

1617 286 

1622 533 

1626 454 

1627 471 

1629 354, 435, 568 

1630 389 

1632 391 

1634 447, 463, 525 

1635 362 

1637 543 

1638 226 

1642 281 

1644 254 

1648 405 

1649 332 

1650 302 

1651 169, 170 

1653 247, 289, 448 

1654 425 

1656 434

1657 217, 312, 320, 414 

1658, 308 

1659 426, 459, 464, 488 

1660 213, 233, 234, 255 

1661, 290 

1663 279 

1664 171, 172, 479, 520 

1665 338, 544 

1667 480 

1668 382, 440 

1669 212, 407 

1671 231 

1672 173, 174, 317, 549 

1673 299, 514 

1674 365 

1675 252, 326, 345 

1680 175, 176 

Index chartarum per numeros coordinatos 

Anni 

1. 1573 

2. 1535 

3. 1533 

4. 1573 

5. 1498 

6. 1524 

7. 1515 

8. 1501 

9. 1552 

10. 1476 

11. 1521 

12. 1540 

13. 1531 

14. 1498 

15. 1507 

16. 1542 

17. 1529 

18. 1497 

19. 1541 

20. 1569 

21. 1543 

22. 1486 

23. 1479 

24. 1534 

25. 1552 

26. 1486 

27. 1540 

28. 1515 

29. 1508 

30. 1531 

31. 1504 

32. 1533 

33. 1533 

34. 1527 

35. 1514 

36. 1472 

37. 1539 

38. 1506 

39. 1509 

40. 1501 

41. 1538 

42. 1538 

43. 15.. 

44. 1496 

45. 1526 

46. 1522 

47. 1524. 

48. 1485 

49. 1497 

50. 1509 

51. 1498 

52. 1532 

53. 1463 

54. 1429 

55. 1490 

56. 1537 

57. 1541 

58. 1504 

59. 1538 

18 

1684 177 

1692 570, 571 

1693 178, 179 

1698 180, 181 

1722 182, 183 

1736 572 

1746 546, 577 

1752 578 

1759 184, 185 

1764 186, 187 

1773 573 

1774 575 

1778 188, 189 

1789 579 

1792 586 

1794 589 

60. 1526 

61. 1490 

62. 1524 

63. pag. 54 

64. 1497 

65. 1497 

66. 1510 

67. 1539 

68. 1514. 

69. 1490. 

70. 1554 

71. 1488 

72. 1504 

73. 1509 

74. 1498 

75. 1496 

76. 1538 

77. 1498 

78. 1538 

79. 1494 

80. 1547 

81. 1517 

82. 1491 

83. 1416 

84. 1519 

85. 1497 

86. 1488 

87. 1534 

88. 1500 

89. 1517 

90. 1523 

91. pag. 54 

92. 1408 

93. 1538 

94. 1518 

95. 1539 

96. 1536 

97. 1482 

98. 1492 

99. 1534 

100. 1502 

101 1461 

102. 1536 

103. 1514 

104. 1521 

105. 1515 

106. 1529 

107. 1521 

108. 1516 

109. 1501 

110. 1536 

111. 1460 

112. 1495 

113. 1524 

114. 1516 

115. 1523 

116. 1506 

117. 1516 

118. 1516 

119. 1474

120. 1534 

121. 1464 

122. 1540 

123. 1489 

124. 1483 

125. 1515 

126. 1478 

127. 1517 

128. 1501 

129. 1502 

130. 1536 

131. 1545 

132. 1497 

133. ....... 

134. 1540 

135. 1490 

136. 1502 

137. 1455 

138. 1506 

139. 1539 

140. 1494 

141. 1512 

142. pag. 55 

143. 1513 

144. 1486 

145. 1478 

146. 1514 

147. 1516 

148. 1483 

149. 1495 

150. 1499 

151. 1499 

152. 1508 

153. 1516 

154. 1541 

155. 1544 

156. 1544 

157. 1545 

158. 1553 

159. 1560 

160. 1560 

161. 1580 

162. 1581 

163. 1596. 

164. 1597 

165. 1603 

166. 1604 

167. 1604 

168. 1610 

169. 1651 

170. 1651 

171. 1664 

172. 1664 

173. 1672 

174. 1672 

175. 1680 

176. 1680 

177. 1684 

178. 1693 

179. 1693 

180. 1698 

181. 1698 

182. 1722 

183. 1722 

184. 1759 

186. 1764 

187. 1764 

188. 1778 

189. 1778 

190. 1554 

191. 1521 

192. 1569 

193. 1513 

194. 1570 

195. 1554 

196. 1556 

197. 1562 

198. 1576 

199. 1560 

200. 1572 

201. 1524 

202. 1560 

203. 1528 

204. 1588 

205. 1518 

206. 1560 

207. 1533 

208. 1551 

209. 1610 

210. 1549 

211. 1557 

212. 1669 

213. 1660 

214. 1555 

215. 1549 

216. 1565 

217. 1657 

218. 1530 

219. 1609 

220. 1557 

221. 1570 

222. 1589 

223. 1533 

224. 1560 

19 

225. 1557 

226. 1638 

227. 1554 

228. 1570 

229. 1574 

230. 1558 

231. 1671 

232. 1557 

233. 1660 

234. 1660 

235. 1607 

236. 1571 

237. 1553 

238. 1574 

239. 1547 

240. 1554 

241. 1552 

242. 1553 

243. 1557 

244. 1598 

245. 1523 

246. 1529 

247. 1653 

248. 1540 

249. 1560 

250. 1564 

251. 1598 

252. 1675 

253. 1616 

254. 1644 

255. 1660 

256. 1545 

257. 1551 

258. 1524 

259. 1492 

260. 1540 

261. 1554 

262. 1552 

263. 1557 

264. 1597 

265. 1580 

266. 1557 

267. 1564 

268. 1581 

269. 1542 

270. 1561 

271. 1562 

273. 1550 

274. 1553 

275. 1565 

276. 1562 

277. 1560 

278. 1554 

279. 1663 

280. 1572 

281. 1642 

282. 1557 

283. 1562 

284. 1535 

285. 1552 

286. 1617 

287. 1576 

288. 1556 

289. 1653 

290. 1661 

291. 1570 

292. 1594 

293. 1564 

294. 1495. 

295. 1562 

296. 1562 

297. 1588 

298. 1561 

299. 1673 

300. 1553 

301. 1556 

302. 1650 

303. 1597 

304. 1569 

305. 1616 

306. 1564 

307. 1562 

308. 1658 

309. 1554 

310. 1567 

311. 1559 

312. 1657 

313. 1561 

314. 1586 

315. 1570 

316. 1550 

317. 1672 

318. 1450 

319. 1545 

320. 1657 

321. 1660 

322. 1509 

323. 1509 

324. 1560 

325. 1561 

326. 1675 

327. 1562 

328. 1554 

329. 1559

330 1541 

331. 1560 

332. 1649 

333. 1601 

334. 1550 

335. 1552 

336. 1561 

337. 1583 

338. 1665 

339. 1592 

340. 1563 

341. 1575 

342. 1507 

343. 1550 

344. 1553 

345. 1675 

346. 1572 

347. 1556 

348. 1552 

349. 1556 

350. 1615 

351. 1552 

352. 1541 

353. 1552 

354. 1629 

355. 1488 

356. 1570 

357. 1559 

358. 1564 

359. 1566 

360. 1567 

361. 1579 

362. 1635 

363. 1538 

364. 1668 

365. 1674 

366. 1529 

367. 1529 

368. 1560 

369, 1554 

370. 1547 

371. 1571 

372. 1558 

373. 1591 

374. 1558 

375. 1495 

376. 1570 

377. 1562 

378. 1561 

379. 1503 

380. 1560 

381. 1561 

382. 1668 

383. 1562 

384. 1561 

385. 1566 

386. 1550 

387. 1560 

388. 1562 

389. 1630 

390. 1541 

391. 1632 

392. 1561 

393. 1600 

394. 1570 

395. 1587 

396. 1538 

397. 1566 

398. 1556 

399. 1588 

400. 1578 

401. 1538 

402. 1545 

403. 1562 

404. 1606 

405. 1648 

406. 1552 

407. 1669 

408. 1545 

409. 1528 

410. 1536 

411. 1545 

412. 1551 

413. 1497 

414. 1657 

415. 1560 

416. 1560 

417. 1568 

418. 1560 

419. 1557 

420. 1599 

421. 1587 

422. 1615 

423. 1560 

424. 1545 

425. 1654 

426. 1659 

427. 1534 

428. 1547 

429. 1570 

430. 1615 

431. 1559 

432. 1585 

433. 1524 

20 

434. 1656 

435. 1629 

436. 1544 

437. 1559 

438. 1553 

439. 1550 

440. 1668 

441. 1646 

442. 1543 

443. 1562 

444. 1565 

445. 1558 

446. 1563 

447. 1634 

448. 1653 

449. 1564 

450. 1521 

451. 1552 

452. 1561 

453. 1660 

454. 1626 

455. 1569 

456. 1560 

457. 1533 

458. 1540 

459. 1659 

460. 1562 

461. 1614 

462. 1589 

463. 1634 

464. 1659 

465. 1669 

466. 1558 

467. 1572 

468. 1573 

469. 1541 

470. 1568 

471. 1627 

472. 1606 

473. 1567 

474. 1531 

475. 1566 

476. 1505 

477. 1545 

478. 1559 

479. 1664 

480. 1667. 

481. 1560 

482. 1543 

483. 1532 

484. 1591 

485. 1553 

486. 1557 

487. 1544 

488. 1659 

489. 1560 

490. 1545 

491. 1587 

492. 1588 

493. 1559 

494. 1560 

495. 1534 

496. 1523. 

497. 1566 

498. 1505 

499. 1557 

500. 1533 

501. 1505 

502. 1541 

503. 1549 

504. 1550 

505. 1591 

506. 1534 

507. 1548 

508. 1517 

509. 1541 

510. 1473 

511. 1609 

512. 1569 

513. 1557 

514. 1673 

515. 1538 

516. 1536 

517. 1564 

518. 1513 

519. 1590 

520. 1664 

521. 1482 

522. 1560 

523. 1589 

524. 1590 

525. 1634 

526. 1540 

527. 1560 

528. 1555 

529. 1556 

530. 1555 

531. .... 

532. 1612 

533. 1622 

534. 1551 

535. 1555 

536. 1534 

537. 1509

1529 

538. 1500 

539. 1551 

540. 1532 

541. 1550 

542. 1660 

543. 1637 

544. 1665 

545. 1549 

546. 1552 

547. 1514 

548. 1560 

549. 1672 

550. 1512 

551. 1555 

552. 1555 

553. 1570. 

554. 1514 

555. 1545 

556. 1570 

557. 1532 

558. 1572 

559. 1579 

560. 1611 

561. 1564 

562. 1610 

563. ..... 

564. 1611 

565. 1610 

566. 1607 

567. 1613 

568. 1629 

21 

569. 1613 

570. 1692 

571. 1692 

572. 1736 

573. 1773 

574 17.. 

575. 1774 

576. 1746 

577. 1746 

578. 1752 

579. 1789 

580. 1578 

581. 1646 

582. 15.. 

583. 1571 

584. 1557 

585. 1584 

586. 1792. 

587. 1441 

588. 1529 

588bis. 1571 

589. 1794 

590. 1478 

591. 1461 

592. 1525 

593. 1559 

594. 1721 

595. 1609 

596. 1541 

597. 1494

MONITUM 

Postquam nobilis vir Iosephus Cazuffus de Pauberg patricius tridentinus, alieno, eoque 

multo aere gravatus, bonis tandem cessit: id quod anno millesimo septingentesimo octuagesimo 

octavo circa initium decembris accidit: quaestio mota est, num inter huiusmodi bona exstarent 

aliqua allodialia, sive libera, et fideicommissi, feudique vinculis non subiecta, et obnoxia. 

Hinc reverendissimus dominus Ioannes Petrus Pinus iuris utriusque doctor, sacrae 

theologiae licentiatus, et examinator prosynodalis Tridenti patriae suae, tamquam creditorum 

arbiter, et comprommissarius, duo testamenta Cazuffiana fideicommissum continentia mihi 

tradidit describenda: et non diu post cetera omnia eiusdem familiae monumenta in compendium 

redigenda mihi pariter concredidit laudati Pini successor in arbitratu, et comprommissariatu, 

nempe illustrissimus, ac reverendissimus dominus Ioannes Iacobus Iosephus baro Piccinus de 

Tyrberg civis roboretanus, praelatus domesticus Suae Sanctitatis domini nostri Pii Papae sexti, 

referendarius utriusque Signaturae iustitiae, ac gratiae, necnon canonicus tridentinus. 

Ego igitur nulla interposita mora sequens eorumdem monumentorum compendium texui, 

labore sane improbo, quum sine ullo chori, aliorumque vitae claustralis exercitiorum dispendio 

id praestare voluerim. Eidem adieci genealogiam, et cognationem familiae Cazuffianae, quas ex 

dictis, aliisque monumentis deprompsi. Spicilegium quoque Cazuffianum addidi, in quo multa, 

immo plurima retuli, quae licet creditoribus praefatis necessaria non sint; mihi tamen, ac ceteris, 

qui tridentinarum rerum historiam scripturi sunt, inutilia nequaquam erunt. Feci quod faciendum 

censui, quodque facere valui, auxilium praestante Deo Optimo Maximo, cui omnis honor, et 

gloria in saecula saeculorum. Amen. 

22

INVENTARIUM ARCHIVI CAZUFFIANI 

Charta 

92. Anno 1408 die quinta iunii Bonaventura quondam ser Ioannis Musae de Tridento, et 

Maffeus f.q. Nigri de Brixia stazionerius in Tridento cum domina Brigida dicta Barisela sorore 

sua, litigantes pro quodam muro, ad commune concordium pervenerunt 4 . 

83. Anno 1416 Herasmus dictus Stoinle de Alemanis habitator Tridenti emit unam 

clausuram iacentem in pertinentiis Tridenti, et unum vinetum situm in eodem loco apud 

haeredes Francisci de Cazuffo, a procuratoribus Ducum Austriae Ioanne de Voitsperg, et 

Henrico Millanner, facultatem habentibus vendendi prata, campos, buscos, domos, census, 

affictus, et alia omnia bona quondam Rodulfi de Bellenzanis civis Tridentini rebellis, et Antonii 

Schichionoli, ad esodem Duces devoluta. 

54. Anno 1429 die 7 septembris aut decembris ser Franciscus iudex venditionum Laurentio 

cimatori quondam ser Francisci notarii de Cazuffo civi tridentino, tamquam personae plus 

offerenti adiudicavit quamdam domum sitam Tridenti in Contrata Mercati Veteris, sive 

Morlinorum, ac venditam per subhastatioem. Dixi septembris, au decembris, quia charta notatis 

anno, indictione, ac die mercurii septima mensis, ipsius mensis nomen, utpote detrita, non 

exhibet, dictoque anno 1429 dies mercurii septima mensis occurrit tantummodo in praefatis 

duobus mensibus. Ceterum animadversione dignum videtur, quod dies septima decembris, divo 

Ambrosio doctorum patrono sacra, Tridenti est semper feriata. 

137. Anno 1455, die 2 decembris providus vir Hons dictus Chasmon quondam Rigi de 

Sterzengo diocesis Prixinensis, egregio viri Laurentio quondam ser Francisci notarii de Cazuffo 

civi et habitatori Tridenti se constituit debitorem librarum 41 denariorum maranensium, pro 

vino, denariis, sale, ac aliis mercimoniis acceptis, promisitque illas solvere Tridenti, Bulzani, 

Marani, Sterzengi, Veronae, Paduae, ac ubicumque locorum. 

33. Anno 1458 die 8 novembris spectabilis legum doctor dominus Antonius de Fatis de 

Trilaco honorabilis civis et habitator Tridenti, nomine locationis perpetualis investivit Ioannem, 

et Petrum, et Christoforum fratres quondam Bondi de Gandino, de una domuncula, sita in Burgo 

Sanctae Crucis de prope Tridentum apud glaras Fersenae pro uno pari subtularium nomine 

intraticae. 

111. Anno 1460 die 18 martii ser Baldinus quondam ser Andreae a Putea (sic) de Paho 

vendidit provido et discreto viro ser Laurentio quondam ser Francisci notarii de Cazuffo civi et 

habitatori Tridenti unum affictum, positum super una petia terrae. 

101. Anno 1461 die 9 ianuarii Stephanus et Laurentius fratres filii quondam Antonii Banali 

de Calavin cives et habitatores Tridenti vendiderunt provido et discreto viro ser Laurentio 

quondam ser Francisci notarii de Cazuffo civi et habitatori Tridenti unam petiam terrae, sitam in 

pertinentiis Calavini, in loco ubi dicitur su le Braide. 

53. Anno 1463 die 21 maii ser Laurentius de Cazuffo civis tridentinus Antonio de Facinis 

de Padua civis Tridenti in perpetuum locavit unam domum tegulis coopertam, et sitam in 

civitate Tridenti in Contrata Murlinorum, et apud Andronam, per quam itur ad flumen Attacis. 

Charta haec praefert annum M.IIII c .LIII indictione XI die sabbati XXI mensis Maii; sed ego 

scribendum censui Anno 1463 ut annus, indictio, et dies inter se conveniant. Eadem charta est 

quidem authentica, sed non originalis. 

121. Anno 1464 die 10 ianuarii reverendus in Christo Pater dominus Benedictus de 

Tridento Ordinis Sancti Benedicti Dei, et apostolicae Sedis gratia abbas abbatiae moansterii S. 

Laurentii extra muros, et de prope Tridentum, titulo permutationis, seu cambii dedit provido 

viro ser Laurentio de Cazuffo quondam ser Francisci notarii, unum affictum perpetualem, quem 

idem ser Laurentius solvebat de una statione posita in civitate Tridenti in Contrata Plateae 

Maioris. Cazuffus autem domino abbati in cambium dedit unum affictum perpetualem 

constitutum super una domo posita in civitate Tridenti, in Contrata Mercati Veteris apud filios 

quondam ser Marci de Bellenzanis. 

4 Index numerorum infra pag. 56. 

23

36. Anno 1472 die penultima martii prudens ser Tomaeus ser Laurentii de Cazuffis de 

Tridento de Contrata Belenzanorum prope Plateam coram honesto viro ser Christofaro quondam 

ser Marcii de Marchetis de Cadeno cive, et habitatore Tridenti, ministro Fratrum et Sororum de 

Poenitentia, seu Continentium, qui communiter vocantur Tertii Ordinis Sancti Francisci, 

professionem emisit Regulae dicti Tertii Ordinis in capella Sancti Sebastiani situata in 

monasterio Sancti Bernardini apud flumen Fersinae extra muros Tridenti 5 . 

119. Anno 1474 die ultimo ianuarii venerabiles, et reverendi in Christo Patres, et domini 

canonici ecclesiae cathedralis Tridentinae nomine locationis perpetualis investiverunt discretum 

virum ser Laurentium de Cazuffo civem et habitatorem Tridenti, de una petia terrae vineata, 

posita in pertinentiis Tridenti, in loco ubi dicitur in Dosso Mezan. 

10. Anno 1476 die 8 martii canonici ecclesiae cathedralis Tridentinae titulo locationis 

perpetualis investiverunt providum, et discretum virum ser Laurentium de Cazuffo honorabilem 

civem Tridenti, de una petia terrae vineata, sita in pertinentiis Tridenti, extra Portam Aquilae, in 

loco dicto a la Fontana Santa, et in Muralta. 

145. Anno 1478 die 17 februarii providus et discretus vir ser Laurentius filius quondam 

egregii et prudentis viri ser Francisci notarii de Cazuffo civis et habitator Tridenti fecit suum 

nuncupativum testamentum, viventibus eius uxore dona Madalena, et filiis Stephano, Fratre 

Thomaeo Tertii Ordinis Sancti Francisci, Iuliano, Fratre Ioanne Marco Ordinis Minorum de 

Observantia, et Sorore Florida moniali in monasterio Sancti Thomae de Vincentia. Is bona sua 

fideicommisso subiecit, obiitque ante diem 19 februarii anni 1484 6 . 

126. Anno 1478 die 25 augusti Calapinus filius quondam ser Ioannis Calapini a Portella de 

Tridento, eiusque fratres Christoforus, Antonius, et Iacobus, provido viro ser Laurentio Cazuffo 

f.q. providi viri ser Francisci Cazuffi notarii, civi et habitatori Tridenti, vendiderunt unum 

affictum perpetuum, positum super una petia terrae aratoriae, sita in pertinentiis villae Vigi 

plebis Cavedeni, in loco ubi dicitur al Vivar. 

23. Anno 1479 die 12 ianuarii honestus et discretus ser Laurentius quondam ser Francisci 

notarii de Cazufo vallis Annaniae, civis et habitator Tridenti emit a provido et discreto Finoto 

f.q. Iacobi de Savono Vallis Iudicariarum cive Tridenti unam domum cum apotheca structam in 

civitate Tridenti in acie Contratae Sancti Petri. 

97. Anno 1482 die 25 septembris conventio facta fuit inter dominos consules civitatis 

Tridenti et ser Stephanum filium providi viri ser Laurentii de Cazuffo honorabilem civem et 

habitatorem Tridenti quo ad fonticum salis, et mutam communem Tridenti, regnante peste in 

civitate Tridenti. 

124. Anno 1483 die 3 martii spectabilis iuris utriusque doctor dominus Calapinus de 

Calapinis civis Tridenti massarius, iudex, et commissarius a R.mo domino Ioanne episcopo 

Tridentino constitutus, nomine locationis perpetualis investivit ser Stephanum de Cazuffo, vice 

et nomine ser Laurentii patris sui petentem, et recipientem, de una canipa sita in civitate Tridenti 

in Contrata Sancti Petri. 

26. Anno 1486 die 3 ianuarii probus et discretus vir Frater Thomaeus Tertii Ordinis Sancti 

Francisci, Stephanus, et Iulianus fratres, et haeredes ser Laurentii de Cazufo, absolverunt 

Petrum dictum Gatuber quondam Antonii Boni Ioannis de Lono, ab affictu, quem solvebat pro 

una petia terrae sita in Campo Trentino, mediante alio affictu posito super una domo, et una 

petia terrae apud Lonum sitis, solvendo per Petrum f.q. Antonii Meiori de Lono. 

86. Anno 1488 die 9 februarii Zanetus quondam Andreae Floriani de Burgo Sancti Martini 

Tridenti suum testamentum fecit. Videsis num. 355 7 . 

22. Anno 1486 die 4 aprilis Iacobus filius Ioannis dictus del Bon de Bergamaschi, civis et 

habitator Tridenti vendidit Iuliano, Thomaeo, et Stephano fratribus filiis quondam discreti viri 

ser Laurentii Cazuffi civis et habitatoris Tridenti unam domum positam immediate extra Portam 

Sanctae Crucis in capite pontis praedictae Portae. Vide num. 467, 468. 

5 

Integram dedi To. 1 Compendii. diplomatici, num. 263. 

6 

Vide intregrum To. 1 Compend. dipl. num. 261, et hic infra pag. 398 ]num. 598]. 

7 

* Regesto più ampio. 

24

144. Anno 1486 die penultimo maii Odoricus, et Ioannes filii Nicolai Paverfanti, eorumque 

fratres 8 vendiderunt unam petiam terrae quinque plodiorum cum dimidio pro septuaginta 

quinque rainensibus discreto viro ser Stephano Cazufo, necnon Fratri Thomaeo, et ser Iuliano 

eius fratribus, cum onere perpetuae pensionis quinque librarum maranensium in ratione 

grossorum duodecim pro singula libra, solvendae monasterio et conventui sancti Marci in 

Tridento. Videsis Chartam 71 ad annum 1488. 

85. Anno 1487 die 28 octobris Antonius filius Ioannis Mastelinae plebis Vosanae Vallis 

Solis donam Helisabeth filiam quondam Andreae Floriani de Burgo Sancti martini Tridenti, 

uxorem duxit cum dote centum librarum denariorum parvulorum tridentinorum, quibus addidit 

libras viginti quinque nomine donationis propter nuptias. 

71. Anno 1488 die ultima iulii Prior, et Fratres conventus Tridentini sancti Marci Ordinis 

Eremitarum sancti Augustini acceptarunt in suos affictalinos providum et egregium virum ser 

Stephanum quondam ser Laurentii de Cazuffo civem et habitatorem Tridenti eiusque fratres 

Thomam, et Iulianum, quia die penultimo maii anno 1486 emerunt ab Odorico, et Ioanne, ac 

Matthaeo filiis olim Nicolai Paverfaint de Tridento, unam petiam terrae, sitam in Campo 

Trentin, de qua solvi debet affictus perpetualis praedicto conventui. Videsis chartam 144 ad 

annum 1486 in qua nomen quarti fratris necdum in aetate legitima constituti omissum fuit, quia 

ignotum, substitutis eidem pluribus punctis. 

123. Anno 1489 die 12 februarii Thomaeus Dusatus de Barbaniga plebis Civezani, acceptis 

pluribus rhenensibus, affictum constituit super uno suo prato. Charta detrita est. 

61. Anno 1490 die 7 iunii Christoforus f.q. ser Antonii Christofori de Vigulo Baselga (sic) 

plebis Supramontis, habitator in villa Panthaei plebis Pahi, vendidit providis viris ser Thomaeo, 

ser Stephano, et ser Iuliano fratribus filiis quondam providi viri ser Laurentii Cazuffi civibus et 

habitatoribus Tridenti unum affictum pepetualem positum super una domo canelis coperta, et 

iacente in villa Panthaei in Contrata ubi dicitur a Fontana: et super una petia terrae sita in 

pertinentiis Panthaei, in loco dicto Sora Porcion. 

69. Anno 1490 die 10 octobris nobilis matrona domina Catherina quondam domini 

Manfredi... et uxor quondam spectabilis legum doctoris domini Melchioris de Facinis, recessura 

de civitate Tridenti vendidit egregio viro ser Stephano quondam ser Laurentii de Cazufo civi et 

habitatori Tridenti, ac Fratri Thomaeo, et Iuliano eius fratribus, unam petiam terrae clausurivam, 

positam in pertinentiis Tridenti, in loco ubi dicitur ai Muredei, sive a la Pioda, cum onere 

solvendi affictum monasterio Sanctae Clarae extra muros Tridenti 9 . 

135. Anno 1490 mense octobri venerabiles in Christo devotae dominae abbatissa, et 

moniales monasterii Sancti Michaelis extra Portam Sanctae Crucis Tridenti, nomine locationis 

perpetualis investiverunt providum virum ser Stephanum quondam ser Laurentii de Cazufis 

civem et habitatorem Tridenti ac Fratrem Thomam, et magnificum Iulianum eius fratres, de una 

petia terrae posita in pertinentiis Tridenti in loco vocato in Campo Marzo 10 extra Portam 

Sanctae Crucis, apud ipsos fratres Cazufos. 

55. Anno 1490 11 egregius vir ser Iulianus filius quondam egregii viri ser Laurentii Cazufi 

civis Tridenti, devotus et egregius vir dominus Frater Thomaeus et ser Stephanus fratres eius, 

emerunt unam petiam, terrae positam in pertinentiis Gabioli, in loco ubi dicitur a Pra maior, 

apud iura Domus Dei, a Ioanne, et Marco filiis quondam Andrioli a Putea (sic) habitatoribus 

Gabioli. Hic, et alibi legitur non a Puteo, sed a Putea, et italice dalla Pozza. Videsis num. 518. 

82. Anno 1491 die 22 decembris magister Franciscus f.q. magistri Antonii a Scutellis civis 

Tridenti vendidit devoto viro domino Fratri Thomaeo filio quondam ser Laurentii Cazufi civis 

8 Matthaeus, et alius puer sine nomine, pro quo relictum spatium vacuum. 

9 In charta anni 1453 monasterii s. Clarae occurrit una petia terrae posita in pertinentiis Tridenti in 

loco ubi dicitur al Pole, sive a la Pluda subtus campaneam s. Crucis ultra Saledum. 

10 Blacolinus constanter scribit Campo Marzio in suis Suppelmentis Chron. Veron. 

11 In calce di altra mano a matita: Anno 1495 indict. 13, die veneris. 

25

Tridenti eiusque fratribus ser Stephano, et ser Iuliano, unam domum positam in civitate Tridenti 

penes Plateam Operarum 12 . 

98. Anno 1492 die 13 octobris venerandi domini canonici ecclesiae cathedralis Tridentinae 

nomine locationis perpetualis investiverunt ser Stephanum quondam ser Laurentii de Cazuffo 

civem et habitatorem Tridenti eiusque fratres ser Thomam, et Iulianum, de una petia terrae sita 

in loco dicto a Man apud eosdem fratres. 

79. Anno 1494 die 3 novembris Laurentius quondam Michaelis Nonini habitator Gabioli 

iure emphytheoticae conditionis vendidit provido viro ser Thomaeo quondam ser Laurentii de 

Cazuffo civi et habitatori Tridenti ac ser Stephano, et Iuliano fratribus eius, unam petiam terrae 

iacentem in pertinentiis Gabioli, in loco ubi dicitur ai Nespolari, alias al Bosco, cum onere 

solvendi affictum canonicis ecclesiae cathedralis tridentinae. 

140. Anno 1494 die 10 novembris Nicolaus filius Iacometi de Gabiolo vendidit provido 

viro ser Thomae quondam ser Laurentii de Cazuffo civi et habitatori Tridenti, ac ser Stephano, 

et ser Iuliano fratribus eius, unam petiam terrae, positam in pertinentiis Gabioli, subtus villam 

Gabioli, ubi dicitur a la Cros. 

112. Anno 1495 die 13 iulii religiosi et devoti fratres Ordinis Minorum Sancti Francisci 

monasterii Sancti Francisci extra muros Tridenti, egregios viros dominum Fratrem Thomaeum, 

ser Stephanum, et ser Iulianum filios quondam egregii viri ser Laurentii Cazuffi, nomine 

locationis perpetualis investiverunt de una petia terrae posita in pertinentiis Villazani, in loco 

dicto al Molin sora Francesco Beloto. 

48. Anno post 1482 et ante annum 1505 indictione tertiadecima, quae in annum 1495 

tantum incidit, egregius vir dominus Stephanus, devotus et religiosus vir dominus Frater 

Thomaeus, et ser Iulianus fratres filii quondam egregii viri ser Laurentii Cazufi, cives et 

habitatores Tridenti nomine locationis perpetualis investiverunt Antonium Roversum quondam 

Iacobi, de una petia terrae clausuriva, posita in pertinentiis Vezani apud Franciscum Roversum. 

75. Anno 1496 die 17 iunii Antonius molendinarius f.q. ser Bartholomaei, et dona 

Magdalena filia quondam ser Belini molendinarii et civis et habitatoris Tridenti iugales, 

vendiderunt egregiis viris devoto et religioso viro domino Fratri Thomaeo, domino Stephano, et 

ser Iuliano fratribus filiis quondam egregii viris er Laurentii Cazuffi civibus, et habitatoribus 

Tridenti unam domum positam in Contrata Molendinorum Sancti Francisci extra muros Tridenti 

apud Rugiam magnam. Item unum viridarium apud Aquam Fersinae positum, et apud ipsos 

emptores. Charta haec habet quidem die veneris decimo septimo mensis, sed nomen mensis, 

quia detrita non exhibet. Ego igitur addidi iunii eo quod dicto anno 1496 nullus alius die 17 

mensis fuerit dies veneris, praeter 17 iunii. 

44. Anno 1496 die 17 septembris ser Stephanus, Frater Thomas Tertii Ordinis Sancti 

Francisci, et ser Iulianus fratres filii quondam ser Laurentii Cazuffi, Antonio quondam Rizi de 

Calavino in perpetuum locaverunt unam petiam terrae positam in pertinentiis Calavini alle 

Braide. 

18. Anno 1497 die quinto ianuarii Laurentius quondam Michaelis Nonini de Gabiolo plebis 

Pahi, iure emphytheoticae conditionis vendidit ser Thomae, ser Iuliano, et ser Stephano fratribus 

filiis quondam ser Laurentii de Cazuffo civibus et habitatoribus Tridenti in Contrata Plateae, 

unam petiam terrae iacentem in villa Gabioli, pro qua solvendus affictus venerabili Capitulo 

ecclesiae Tridentinae. 

65. Anno 1497 die 20 aprilis venerabiles domini canonici ecclesiae cathedralis Tridentinae 

providum virum ser Iulianum quondam ser Laurentii de Cazuffo civem et habitatorem Tridenti, 

eiusque fratres ser Thomam, et Stephanum, titulo locationis perpetualis investiverunt de una 

12 Anno 1491 die 19 aprilis Stephanus, Thomas, et Iulianus fratres f.q. Laurentii de Cazuffo cives, et 

habitatores Tridenti a R.mo domino Udalrico episcopo tridentino emerunt unum molendinum cum 

aquaeducto et unam petiam terrae clausurivae contingua quatuor plodiorum sita extra muros Tridenti ad s. 

Franciscum et unum pratum 17 plodiorum iacens extra Portam s. Crucis al Cernador, pro rhenensibus 

1000 quae bona fuerunt Ioannis Gottardi, et Ioannis Francisci de Perotiis de Tridento devoluta etc. Cum 

pacto retrovenditionis ad decem annos. 

26

petia terrae iacente in pertinentiis Tridenti, in loco ubi dicitur a Man, quam eodem die 

renunciavit providus vir Petrus Bonaventura filius domini Petri plebani Civezani pro centum 

renensibus. 

132. Anno 1497 die 21 aprilis, vel iulii venerabilis et religiosus dominus Frater Timotheus 

Prior monasterii hospitalis ecclesiae Sanctae Crucis prope civitatem Tridenti Ordinis 

Cruciferorum, consentiente domino Fratre Angelo de Bergano eius confratre, nomine locationis 

perpetualis investivit discretum virum ser Iulianum quondam ser Laurentii Cazuffi civem 

Tridenti necnon dominum Fratrem Thomaeum Tertii Ordinis, ac ser Stephanum eius fratres de 

una petia terrae arativae, et clausurivae, posita in pertinentiis Tridenti,in loco ubi dicitur a Man, 

apud eosdem fratres Cazuffos. 

64. Anno 1497 die 12 septembris providus et egregius vir ser Stephanus, et dominus Frater 

Thomaeus, et ser Iulianus fratres Cazuffi locaverunt cuidam Martinello de Vezano unam petiam 

terrae sitam in pertinentiis Vezani, in loco dicto a Via marza. 

49. Anno 1497 die 20 septembris dominus Guielmus Gallus consentiente domino Andrea 

eius patre, absolvit, et liberavit ser Iulianum de Cazuffis, patrem olim dominae Magdalenae 

uxoris suae defunctae, ab omni et toto eo, quod sibi ab ipso ser Iuliano dari praetendebat. 

14. Anno 1498 die 15 ianuarii Laurentius f.q. Bartholomaei quondam magistri Laurentii 

Carpentarii de villa Stravini plebis Cavedeni, vendidit providis et discretis viris ser Thomaeo, 

ser Iuliano, ser Stephano fratribus filiis quondam providi viri ser Laurentii Cazuffi de Tridento, 

civibus et habitatoribus Tridenti omne ius, utile dominium, et melioarmentum, quod habebat in 

una petia terrae arativae et clausurivae, posita subtus villam Stravini. 

74. Anno 1498 die 20 ianuarii Iacobus Beatricis de villa Padergnoni plebis Calavini, et 

Gaspar eius frater, vendiderunt provido et discreto viro ser Thomaeo Cazuffo f.q. ser Laurentii 

Cazuffi, civi et habitatori Tridenti, ac ser Stephano, et ser Iuliano eius fratribus, unum affictum 

perpetualem, positum super una petia terrae sita in pertinentiis Vezani, in loco dicto su in Angel. 

77. Anno 1498 die 8 maii discretus vir ser Stephanus quondam providi viri ser Laurentii de 

Cazuffis civis et habitator Tridenti, nomine locationis in perpetuum investivit discretum virum 

ser Bernardinum quondam ser Dominici Gelphi civem, et habitatorem Tridenti, de duobus 

stabulis in uno tenere cum uno portegalo, sitis apud Rugiam Magnam Tridenti. 

5. Anno 1498 die quinto iulii reverendus dominus Ulricus Knessel Praepositus 

Praepositurae ecclesiae Tridentinae, titulo locationis perpetualis investivit egregium virum ser 

Thomam quondam ser Laurentii de Cazuffo civem et habitatorem Tridenti, eiusque fratres ser 

Stephanum, et Iulianum de una petia terrae prativae sita in pertinentiis Tridenti, extra Portam 

Pontis, in loco ubi dicitur al Pavion, sive a la Ca bona. 

51. Anno 1498 die primo octobris discreta dona Elisabeth quondam ser Andreae Floriani, 

habitatrix in Burgo Sancti Martini Tridenti, et uxor magistri Antonii sutoris, testamentum suum 

nuncupativum fecit, quo ibi elegit sepulturam in cimiterio ecclesiae Sancti Martini, et haeredem 

suum universalem instituit Ioannem quondam ser Antonii Toseli de Flavono Vallis Annaniae, 

cognominatum Bonhom, filium ipsius Elisabeth, ac magistri Antonii iugalium adoptivum. 

8. Anno 1501 13 indictione 4, canonici ecclesiae cathedralis tridentinae titulo locationis 

perpetualis investiverunt ser Iulianum quondam ser Laurentii Cazuffi, eiusque fratres ser 

Thomam, et ser Stephanum, de duobus petiis terrae iacentibus in pertinentiis Gabioli. 

88. Anno 1500 die mercurii undecimo novembris Leonardus f.q. Francisci quondam Pauli 

de Gabiolo plebis Pahi provido et discreto viro domino Iuliano de Cazuffis honorabili civi et 

habitatori Tridenti eiusque fratribus providis et discretis viris domino Thomaeo, et domino 

Stephano, vendidit unam petiam terrae iacentem in pertinentiis Lidorni, in loco ubi dicitur 

All’Aqua dall’Aqua Bianca, apud emptores. Charta detrita est. Legendum tamen anno tantum 

1500 indubium censeo, quia tali anno dies undecimus novembris fuit dies mercurii, et Iulianus 

Cazuffus obiit anno 1504. Charta habet millesimo quingentesimo, ac deinde sequitur fractura 

usque ad illud die mercurii. 

13 In Spicilegio: 1500. 

27

109. Anno 1501 die 21 iulii prudens et egregius vir ser Iulianus quondam ser Laurentii de 

Cazufis emit pratum situm in pertinentiis Tridenti, in loco ubi dicitur in Campo Marzo apud 

Aquam Saledi, et apud Aticem, venditum mediante subhastatione. 

40. Anno 1501 die 25 augusti ser Ioannes quondam Bonaventurae del Chou de Saledo 

plebis Pahi vendidit egregio, et praestanti viro domino Stephano quondam ser Laurentii, ser 

Thomaeo Fratri Tertii Ordinis Sancti Francisci, et ser Iuliano eius fratribus, unam petiam terrae 

positam in pertinentiis Saledi, in loco dicto al Merdarol 14 . 

128. Anno 1501 die primo octobris Cancianus filius Andreae de Ponte de Bravallo 15 

districtus Tarvisii, civis et habitator Tridenti dedit in solutum, et partim vendidit egregio ac 

praestanti viro ser Stephano quondam ser Laurentii Cazuffi civi et habitatori Tridenti, necnon 

ser Thomae Fratri Tertii Ordinis Sancti Francisci, et ser Iuliano eius fratribus unum affictum 

perpetualem, positum super una domo tegulis coperta, et sita in civitate Tridenti in Contrata 

appellata Horiola. 

136. Anno 1502 die 22 aprilis reverendi domini canonici et praebendati ecclesiae 

cathedralis Tridentinae, honorabilibus civibus Tridentinis ser Thomae, ser Stephano, et ser 

Iuliano fratribus, ac filiis quondam ser Laurentii de Cazuffis, renovaverunt investituram 

decimae Gardularum Inferioris, Medii, et Superioris, de qua investitus fuit primum Laurentius 

eorum pater partim anno 1477 die 4 ianuarii, ac partim anno 1482 die undecimo aprilis. Scripsi 

anno 1482, etsi charta dicat apertissime anno 1492 ut indictio 15 et dies iovis XI aprilis ab 

eadem charta notatae, cum anno conveniant. His accedit, quod Laurentius Cazuffus iam obierat 

ante annum 1485 sive ante diem 19 februarii 1484. Videsis infra num. 521. 

129. Anno 1502 die... februarii Matthaeus, et Ioannes fratres habitatores in Burgo S. 

Martini Tridenti vendiderunt honorabili viro domino Zuliano f.q. domini Laurentii Cazuffi civi 

tridentino, eiusque fratribus dominis Stephano, et Thomaeo, unam petiam terrae prativae sitam 

in pertinentiis Tridenti in loco ubi dicitur in Campo Marzo apud Aquam Saledi, et flumen 

Athesis, et ipsos dominos emptores 16 . 

100. Anno 1502 die 21 novembris Ioannes quondam Petri Trentini de Supramonte vendidit 

domino Stephano quondam ser Laurentii Cazuffi civi, et habitatori Tridenti unam petiam terrae 

prativae, positam in pertinentiis Supramontis. 

72. Anno 1504 die 7 iunii egregius civis Tridentinus ser Iulianus Cazuffus quondam ser 

Laurentii de Cazuffis, necnon Frater Thomaeus Tertii Ordinis Sancti Francisci, et Stephanus 

eius fratres, provido viro Christophoro quondam Andreae Trentini de Gabiolo plebis Pahi, 

dederunt unam petiam terrae sitam in Contrata Gabioli, ubi dicitur al Bosco, alias al Nespolar. 

Christophorus autem dictis fratribus dedit aliam petiam terrae sitam al Termen longo eiusdem 

Gabioli, salvo directo dominio utriusque petiae, spectante ad venerabile Capitulum ecclesiae 

cathedralis Tridentinae. 

31. Anno 1504 die 15 novembris providus vir Christophorus Trentini de Gabiolo plebis 

Pahi egregio viro ser Thomae de Cazuffis civi Tridenti confirmavit permutationem unisu 

possessionis iacentis in pertinentiis Gabioli al Termen longo, factam cum consensu venerabilis 

Capituli ecclesiae tridentinae per quondam ser Iulianum Cazuffum dicti ser Thomaei fratrem. 

58. Anno 1504 die 9 decembris nobilis vir dominus Stephanus f.q. domini Laurentii 

Cazuffi civis Tridenti, et dominus Thomaeus frater eius, nomine locationis perpetualis 

investiverunt Franciscum dictum Flamengum f.q. Dominici Nasimbeni de Cadeno, et Donatum 

de Danielis de Madrutio eius cognatum habitatorem Cadeni districtus Tridenti, de sex petiis 

terrae sitis in pertinentiis Cadeni, in locis dictis all’Orto della Casa, Fora al Pra, Sora Val, alias 

Sora Molin, in Coltura, in Val, et in pertinentiis plebis Supramontis, in loco ubi dicitur in Bocha 

de Bondon. 

14 Il Merdarol est rivus aquae. 

15 de Seravallo. 

16 Blancolinus constanter scribit in Campo Marzio. 

28

138. Anno 1506 mense aprili ser Ioannes Heberle vendidit egregio viro domino Stephano 

quondam ser Laurentii de Cazuffis civi Tridenti, unam clausuram positam in pertinentiis 

Tridenti, ubi dicitur in Campo Trentin. 

38. Anno 1506 die 25 septembris Baptista f.q. ser Nicolai a Rotis de Burgo novo civitatis 

Tridenti vendidit provido viro domino Stephano Cazuffo filio quondam ser Laurentii Cazuffi, 

civi et habitatori Tridenti, et domino Fratri Thomaeo eius fratri, utile dominium unius stabuli 

positi in dicto Burgo Novo, apud iura Domus Dei, et moenia civitatis, salvo iure directi dominii 

anniversariis ecclesiae Tridentinae. 

116. Anno 1506 die 14 octobris reverendi Patres domini canonici ecclesiae cathedralis 

Tridentinae, nomine locationis perpetualis investiverunt egregium civem Tridentinum dominum 

Stephanum Cazuffum, et Fratrem Thomaeum Tertii Ordinis eius fratrem, de una domo posita in 

civitate Tridenti, in Contrata Plateae Maioris, et de una petia terrae, cum una domuncula, sive 

turri intus, iacente in pertinentiis Tridenti extra Portam Sanctae Crucis, in loco vocato al 

Malgor. 

15. Anno 1507 die 19 octobris dona Gratia relicta quondam Bartholomaei de Arco olim 

civis et habitatoris Tridenti, tamquam curatrix Antonii eius filii, vendidit domino Stephano, et 

domino Thomaeo fratribus de Kazuffis civibus Tridenti, unam petiam terrae sitam in pertinentiis 

Tridenti in loco ubi dicitur in Campo Marzo. 

29. Anno 1508 die 15 ianuarii Guilielmus quondam Michaelis Nonini de Paho,et alii 

tutores filiorum quondam Antonii dicti Cloch 17 fratris dicti Guilielmi, vendiderunt domino 

Thomaeo Cazuffio utile dominium unius domunculae Gabioli, et melioramenta unius clausurae 

subtus domos Gabioli, ac unius nemoris a Pra Redol, cum onere solvendi perpetualiter affictum 

venerabili Capitulo Tridentino. 

73. Anno 1509 die 12 maii dona Ioanna, et Dominica, et Catharina sorores, ac filiae 

quondam magistri Antonii Parolarii, consentiente Andrea Tascherae filio quondam Delaiti Galli, 

ac marito dictae Ioannae, vendiderunt domino Fratri Thomaeo Tertii Ordinis Sancti Francisci, 

filio quondam domini Laurentii Cazufi, civi et habitatori Tridenti, ac domino Stephano Cazufo 

eius fratri, quandam clausuram trium circiter plodiorum sitam in pertinentiis Tridenti, in 

Contrata dicta a Man, apud ipsos emptores, cum onere solvendi affictum perpetuum Fraternitati 

Domus Dei Batutorum Laicorum Tridenti. 

39. Anno 1509 die 17 augusti Ioannes f.q. Antonii de Gastaldis de Villa Montagnae Vallis 

Tellinae, habitator Tridenti, peste infectus fecit suum nuncupativum testamentum, in quo 

haeredem suum universalem instituit egregium dominum Fratrem Thomam Cazuffum civem et 

habitatorem Tridenti. Ioannes fuit famulus domini Fratris Thomae. 

50. Anno 1509 die 17 decembris reverendi et circunspecti Patres domini Decanus, et 

canonici, ac praebendati ecclesiae Tridentinae, egregio legum scolari domino Laurentio filio 

egregii civis Tridentini domini Stephani Cazufi, nomine dicti sui patris petenti, renovaverunt 

investituram locationis perpetualis unius prati, iacentis in pertinentiis Tridenti extra Portam 

Sanctae Crucis, in loco vocato a Man. 

66. Anno 1510 die 21 februarii Dominicus f.q. Antonii de Montanea Vallis Tellinae 

Comensis dioecesis confessus est, sibi datum fuisse legatum, de quo in testamento fratris sui 

Ioannis, signato num. 39 ad an. 1509. 

141. Anno 1512 die primo decembris minister, vicarius, sindicus, et fratres Frataliae 

Domus Dei Batutorum Laicorum Tridenti, nomine locationis perpetualis investiverunt 

spectabilem iuris utriusque doctorem dominum Laurentium, dominum Bartholomaeum, 

dominum Thomaeum, et dominum Franciscum fratres, et filios quondam nobilis viri domini 

Stephani Cazuffi cives habitatores Tridenti nec non venerabilem dominum Fratrem Thomaeum 

Cazuffum Tertii Ordinis Sancti Francisci eorum patruum, de una domo posita in civitate 

Tridenti in Contrata Sancti Benedicti apud ipsos dominos Cazuffos versus mane, ac 

septentrionem. Vide ad annos 1513, ac 1516. 

17 Videsis Spicilegii num. 476. 

29

143. Anno 1313 die 27 ianuarii spectabilis iuris utriusque doctor dominus Laurentius, 

dominus Bartholomaeus, dominus Thomaeus, et dominus Franciscus fratres filii quondam 

nobilis viri domini Stephani Cazufi, necnon venerabilis dominus Frater Thomaeus eorum 

patruus, se se affrancarunt de affictu trium rhenensium ex octo, quem solvere debebant Frataliae 

Domus Dei Batutorum Laicorum Tridenti pro una domo sita Tridenti in Contrata S. Benedicti. 

146. Anno 1514 die 10 aprilis venerabilis dominus Frater Thomaeus Cazufus Tertii 

Ordinis, filius quondam domini Laurentii Cazufi, civis et habitator Tridenti, in Contrata Larga 

prope Plateam, fecit suum nuncupativum testamentum, prioribus abrogatis, quo bona sua per 

fideicommissum reliquit magnifico et praeclarissimo I.U.D. domino Laurentio, dominisque 

Bartholomaeo, Thomaeo, et Francisco fratribus ac filiis quondam nobilis viri domini Stephani 

Cazufi eius fratris. Filiabus autem eiusdem domini Stephani, videlicet dominae Franciscae uxori 

spectabilis doctoris domini Pauli Satimpergari, dominae Dorotheae uxori spectabilis doctoris 

domini Alberti Balduini, dominae Valentinae uxori spectabilis doctoris domini Hieronymi 

Romagnani, dominae Agatae, ac dominae Magdalenae, quinque rhenenses pro unaquaque 

legavit. Vide integrum To. 1 Compendii Diplomat. num. 262. 

35. Anno 1514 die 4 maii spectabilis doctor dominus Antonius de Prato vendidit Donato 

quondam Andreoli de Villazano, eiusque fratribus Michaeli, et Christoforo, necnon Guielmo 

quondam Michaelis dicti Nonini habitatori in Gabiolo, unam petiam terrae isclivae, positam in 

pertinentiis Tridenti, in Contrata Lidorni apud Ramonum Athesis, et ipsum Athesim. Dicti 

autem emptores in solutum dederunt praefato domino Antonio unum affictum perpetualem 

positum super dicta Iscla, et super una petia terrae clausuriva, sita in pertinentiis Tridenti in 

Contrata dicta a Roveré versus Castellerium. 

103. Anno 1514 die 10 maii egregius iuvenis dominus Thomas f.q. nobilis viri domini 

Stephani Cazuffi minor annorum vigintiquinque petiit, et obtinuit a magnifico I.U.D. domino 

Alovisio de Albertis de Verona Praetore Tridenti suum curatorem ad lites in iudicio peragendas, 

maxime contra dominum Ioannem Baptistam de Prato suum sororium, ser Ioannem de Malferis 

de Dro Comitatus Archi notarium, et civem tridentinum. 

68. Anno 1514, die penultimo augusti dominus Petrus quondam domini Pelegrini de Busis 

dominus Numii benemeritus, vendidit dominis Laurentio, Bartholomaeo, Thomaeo, et Francisco 

fratribus filiis quondam domini Stephani Cazuffi civibus et habitatoribus Tridenti, ac domino 

Fratri Thomaeo Cazuffo eorum patruo, plures affictus perpetuales, quos ab Hieronymo f.q. 

magistri Rodulphi de Salodio Riperiae diocesis Brixiensis emit quondam magnifcus dominus 

Pelegrinus de Busis eius pater, interveniente fideiussione quondam domini Stephani Cazuffi 18 . 

28. Anno 1515 die 23 martii venerabiles, ac religiosae moniales Ordinis Sanctae Clarae 

monasterii sancti Michaelis in Burgo Sanctae Crucis extra Tridentum, titulo locationis 

perpetualis investiverunt de una petia terrae arativae, et clausurivae posita in pertinentiis 

Tridenti, ubi dicitur hay Muredey, et refutata a provido viro ser Trintino quondam egregii viri 

ser Francisci Bonae pacis cive et habitatore Tridenti, spectabilem iuris utriusque doctorem 

dominum Laurentium, et dominum Thomaeum fratres quondam egregii viri domini Stephani 

Cazuffi cives Tridenti: necnon dominum Fratrem Thomaeum Tertii Ordinis eorum patruum, ac 

dominos Bartholomaeum, et Franciscusm dictorum Laurentii, et Thomai fratres. 

105. Anno 1515 die 8 octobris Iacobus f.q. ser Francisci Beloti de Paho, et Ioannes eius 

frater, vendiderunt, et pro parte permutaverunt, spectabili I.U.D. domino Laurentio Cazuffo f.q. 

domini Stephani Cazuffi, civi et habitatori Tridenti, domino Thomaeo, domino Bartholoameo, et 

Francisco eius fratribus,necnon venerabili viro domino Fratri Thomaeo eorum patruo, unam 

petiam terrae positam in Lidorno al Pra dal Lago, apud ipsos dominos emptores, cum onere 

affictus perpetualis solvendi Praebendae Sanctae Elisabeth de Tridento. Cazuffi autem Belotis 

18 Anno 1500 Pelegrinus quondam Petri de Busis civis tridentinus primum investitus fuit de Dosso 

Numii, super quo alias fuit castrum aedificatum, deque iurisdictione, iuribus, ac pertinentiis eius. Eadem 

emit pecunia sua. Investitus autem fuit ab Udalrico episcopo tridentino die 8 iunii 1500 tamquam domino 

directi , requisitus a Maximiliano romanorum rege, venditore dicti Dossi. 

30

dederunt unam petiam terrae positam in pertinentiis Pahi, in loco dicto alle Giare, ac duodecim 

rayneneses in ratione librarum quinque bonae monetae de Marano pro singulo raynense. 

125. Anno 1515 die 8 octobris honorabilis vir dominus Engelhart de Rūost gubernator, et 

rector domus ecclesiae Sanctae Elisabeth Fratrum Alemanorum civitatis Tridentinae, titulo 

locationis perpetualis investivit spectabilem virum iuris utriusque doctorem dominum 

Laurentium, dominum Thomaeum, dominum Bartholomaeum, et dominum Franciscum fratres, 

ac filios quondam domini Stephani Cazuffi cives et habitatores Tridenti, necnon dominum 

Fratrem Thomaeum eorum patruum, de una petia terrae prativa siat in Lidorno, in loco 

nominato el Pra da la strada, apud ipsos dominos Cazuffos. 

7. 1515 die 20 novembris Ioannes quondam Boni de Valle Telina vendidit Augustino 

quondam Ioannis Verf de Valle Telina habitatori Tridenti, unam petian terrae iacentem in 

pertinentiis Fornacis. Vide pag. 364 num. 547. 

114. Anno 1516 die primo ianuarii narratum fuit, quod alias dominus Thomaeus Frater 

Tertii Ordinis Sancti Francisci, et quondam dominus Stephanus fratres et filii quondam domini 

Laurentii Cazuffi cives et habitatores Tridenti, uti haeredes quondam Iuliani eorum fratris, 

haereditatem eius octo milium, et sexcentorum rhenensium vendiderunt nobili viro domino 

Ioanni Antonio Ponae camerlengo Veronae caesareae maiestatis, et domino Ioanni Iacobo Ponae 

fratribus, et filiis quondam domini Hieremiae, civibus et habitatoribus Tridenti, quodque idem 

dominus Ioannes Antonius pro parte sua integre solvit debitum praefato domino Fratri 

Thomaeo, necnon spectabili I.U.D. domino Laurentio, domino Bartholomaeo, domino 

Thomaeo, ac domino Francisco fratribus, filiis, ac haeredibus dicti quondam Stephani Cazuffi. 

147. Anno 1516 die 27 martii clarissimus doctor dominus Laurentius Cazufius, et dominus 

Thomaeus fratres, se se liberaverunt ab affictu quinque rhenensium, quem adhuc solvere 

tenebantur Frataliae Domus Dei Batutorum Laicorum Tridenti pro domo sita in Contrata Sancti 

Benedicti. Videsis ad annum 1513 num. 143. Charta haec papyracea est, ac sine sigillo: scripta 

tamen a notario publico pro memoria Cazufforum, solumque compendium exhibet contentorum 

in protocollo alterius notarii. Unde est, quod duo tantum fratres Cazufi nominantur, ceteris 

omissis. 

108. Anno 1516 die penultimo novembris dona Maria quondam Antonii de Fachinis, et 

uxor Simonis filii Berthoni de Fogolina plebis Pahi, vendidit domino Fratri Thomaeo Tertii 

Ordinis, quondam providi viri ser Laurentii Cazuffi, necnon spectabili iuris utriusque doctori 

domino Laurentio, et domino Thomaeo fratribus quondam egregii viri domini Stephani Cazuffi 

civibus et habitatoribus Tridenti, unam petiam terrae sitam in pertinentiis Gabioli, ubi dicitur a 

Temen longo, apud ispos emptores. 

117. Anno 1516 die 23 decembris venerabiles domini Prior, et Fratres monasterii Sanctae 

Crucis extra Portam Sanctae Crucis civitatis Tridenti, nomine locationis perpetualis 

investiverunt spectabilem utriusque iuris doctorem dominum Laurentium, dominum 

Thomaeum, dominum Bartholomaeum, et Franciscum fratres filios quondam egregii, et nobilis 

viri domini Stephani de Cazufis olim civis et habitatoris Tridenti, necnon dominum Thomaeum 

seniorem eorum patruum, de una petia terrae prativae iacente in pertinentiis Tridenti, in loco ubi 

dicitur al Cernedor, apud praefatos dominos de Cazufis. 

118. Anno 1516 die 23 decembris ser Ioannes Flordianae filius quondam Antonii de Vigulo 

Basilicae civis et habitator Tridenti spectabili I.U.D. domino Laurentio, domino Thomaeo, 

domino Bartholomaeo, et Francisco fratribus, et filiis quondam egregii, ac nobilis domini 

Stephani de Cazufis, civibus et habitatoribus Tridenti, necnon venerabili viro domino Fratri 

Thomaeo Tertii Ordinis Minorum patruo eorum, vendidit unam petiam terrae positam in 

pertinentiis Tridenti extra Portam Sanctae Crucis, in loco ubi dicitur al Cernedor, apud ipsos 

dominos emptores, cum onere solvendi affictum perpetualem monasterio Sanctae Crucis 

existenti extra Portam Sanctae Crucis civitatis Tridenti. 

89. Anno 1517 die 28 ianuarii magister Vincentius aromatarius quondam Bartholamei (sic) 

de Bon Porto (sic) de Scledo diocesis Vincentinae, civis et habitator Tridenti vendidit spectabili 

I.U.D. domino Laurentio, domino Thomaeo, domino Bartholamaeo, et domino Francisco 

31

fratribus quondam egregii viri domini Stephani Cazuffi, civibus et habitatoribus Tridenti unum 

affictum perpetualem, positum super una petia terrae sita in pertinentiis Matarelli ubi dicitur al 

Paranis: et super alia petia terrae sita in iisdem pertinentiis ubi dicitur alla Marchetina. 

127. Anno 1717 die undecimo maii Simon filius quondam Nassimbeni de Cadeno vendidit 

spectabili doctori domino Laurentio, domino Thomaeo, domino Bartholomaeo, et Francisco 

fratribus, et filiis quondam domini Stephani Cazuffi civibus et habitatoribus Tridenti, nec non 

domino Thomaeo Tertii Ordinis eorum patruo, unum pratum situm in pertinentiis villae Cadeni, 

in loco dicto al Pra del Molin. 

81. Anno 1517 die 16 maii Margareta filia Dominici Paisani de Cadeno, uxor Ioannis f.q. 

Nasimbeni de Cadeno, et Maria filia Antonii Fugatae de Cadeno, uxor Leonardi f.q. praedicti 

Nasimbeni, vendiderunt dominis Laurentio doctori, Thomaeo, Bartholomaeo, et Francisco filiis 

quondam domini Stephani Cazuffii civibus et habitatoribus Tridenti, necnon domino Thomae 

Tertii Ordinis eorum patruo, unam petiam terrae sitam in pertinentiis Cadeni, in loco ubi dicitur 

al Pra del Molin, apud ipsos dominos emptores, et Aquam nuncupatam Vellam. 

94. Anno 1518 die quinta ianuarii egregius vir dominus Ioannes Albertus quondam providi 

viri ser Christofori Cibichini civis et habitator Tridenti, vendidit et pro parte permutavit 

spectabili I.U.D. domino Laurentio quondam egregii viri domini Stephani Cazuffi, civi et 

habitatori Tridenti in Contrata Sancti Benedicti: eiusque fratribus dominis Thomaeo, 

Bartholomaeo, et Francisco: necnon domino Fratri Thomaeo Tertii Ordinis eorum patruo, unum 

stabulum positum in civitate Tridenti post Contratam Fossati, apud ipsos dominos emptores, pro 

uno affictu perpetuali posito super una domo sita in civitate Tridenti, in Contrata Portae Oriolae. 

84. Anno 1519 die 2 aprilis spectabilis I.U.D. dominus Antonius a Prato civis et habitator 

Tridenti, filius quondam egregii viri domini Giroldi a Prato olim civis et habitatoris Tridenti, 

permutavit, et ex parte vendidit egregio viro domino Thomaeo de Cazuffis f.q. egregii viri 

domini Stephani de Cazuffis olim civis et habitatoris Tridenti, necnon spectabili I.U.D. domino 

Laurentio, domino Bartholomaeo, et domino Francisco eius fratribus, unum affictum 

perpetualem, positum super una petia terrae sita in Contrata Romagnani, in loco alle Fontane, 

alias al Lago ultra villam Romagnani. Item super una petia terrae sita in loco dicto al Salé. 

Domini autem Cazuffi dederunt domino Antonio unum affictum positum super una domo sita in 

Contrata Sanctae Mariae Magdalenae Tridenti supra Macellum Magnum, qui a dicto domino 

Antonio datus fuerat praefato domino Thomaeo pro parte dotis dominae Antoniae sororis eius, 

et dicti domini Thomaei uxoris. 

11. Anno 1521 die 16 ianuarii ser Iacobus de Naco civis et habitator Tridenti vendidit 

dominis Laurentio, et Thomaeo, et Bartholomaeo, et Francisco de Cazuphis, unam petiam terrae 

sitam in pertinentiis Tridenti, in loco dicto al Cerdi... 

104. Anno 1521 die 22 novembris providus vir ser Ioannes quondam Fedrici Zurlet de 

Teresso Vallis Annaniae civis et habitator Tridenti, nomine locationis perpetualis investivit de 

una petia terrae sita in Campo Trentino Bonomum quondam Antonii Tosel Vallis Annaniae 

habitatorem in Burgo Sancti Martini civitatis Tridenti. 

107. Anno 1521 die 22 novembris providus vir ser Ioannes quondam Fedrici Zurlet de 

Teresso Vallis Solis (lege Annaniae) civis et habitator Tridenti nomine locationis etc. ut in 

praecedenti signata num. 104. Idem est utriusque scriptor 19 . 

46. Anno 1522 die 19 decembris reverendi domini decanus, et canonici cathedralis 

ecclesiae Tridentinae renovarunt locationem perpetualem unius prati iacentis in pertinentiis 

Tridenti, in loco dicto a Man, spectabili et clarissimo I.U.D. domino Laurentio quondam domini 

Stephani Cazuffi civi et habitatori Tridenti uti procuratori spectabilis legum scolaris domini 

Francisci eius fratris, cui pratum huiusmodi obvenit in divisionibus factis inter fratres Cazuffos. 

115. Anno 1523 die 20 septembris Salodii spectabilis doctor dominus Alexander Guelphus 

sororius, et procurator spectabilis domini doctoris Laurentii, et Bartholomaei, Thomaei, et 

Francisci fratrum de Cazuffis de Tridento, transactionem fecit cum ser Paulo, et Redolfino, et 

19 Videsis Spicileg. Cazuff.num. 334. 

32

Thomasio, et Hieronymo fratribus, filiis, et haeredibus quondam ser Hieronymi magistri Redolfi 

de Salodio, alias recusantibus solvere dictis fratribus Cazuffis affictus ducatorum quindecim in 

auro, quos a Busio domino Numii, et cive Tridentino acquisiverant. Confer chartam 68 ad an. 

1514 et infra chartam 133. 

90. Anno 1523 die 7 novembris reverendi domini canonici ecclesiae cathedralis Tridentinae 

domino Thomaeo Cazuffo f.q. domini Stephani, civi et habitatori Tridenti renovaverunt 

locationem perpetualem unius mansi iacentis in pertinentiis Gabioli plebis Pahi, habentis duas 

domos, et sex petias terrae sitas a Termen longo, all’Orto, in Pra mazore, a Negran, ai 

Castegnari, et a Pezola. 

6. Anno 1524 die 6 februarii Antonius quondam Francisci Bellot de Paho vendidit domino 

Thomaeo quondam domini Stephani Cazuffi civi et habitatori Tridenti, unam petiolam terrae 

prativae ai Pradi de Negran apud ipsum emptorem. 

47. Anno 1524 die 16 octobris dominus Thomaeus f.q. domini Stephani Cazuffi civis et 

habitator Tridenti transactionem quamdam fecit cum dona Catherina de Ponte Alto de Paho, 

uxore Marci de la Bona de Gabiolo, quae dicto domino Thomaeo tradidit unum affictum 

perpetualem constitutum super una domo sita in Paho. Videsis sequentem. 

113. Anno 1524 die 16 octobris dominus Thomaeus f.q. domini Stephani Cazuffi civis et 

habitator Tridenti transactionem quamdam fecit cum dona Katarina f.q. Turae de Ponte Alto de 

Paho, et uxore Marci de la Bona de Gabiolo Pahi, quae dicto domino Thomaeo cessit unam 

domum cum horto contiguo sitam in villa Gabioli Pahi. Charta haec est integra, et originalis, 

praecedens autem detrita multum, et alia manu notariali descripta. 

62. Anno 1524 die 8 decembris Antonius quondam Turae de Pontalto promisit retrovendere 

Ioanni Beloto de Paho unam domum, sive stalam, et tezam cum uno prato contiguo, iacentem in 

Lidorno, sive in Pizacho. 

60. Anno 1526 die 12 octobris ser Guielmus f.q. Michaelis Nonini de Gabiolo Pahi nobili 

domino Thomaeo Cazuffo f.q. domini Stephani Cazuffi civi Tridenti vendidit in solutum, et iure 

emphytheoticae conditionis, medietatem unius prati siti in Lidorno, in loco dicto in Bocha de 

Ischia, spectantis pro directo dominio ad nobilem dominum Antonium de Prato. 

45. Anno 1526 die 14 novembris dominus Ioannes Cheleta f.q. domini Iacobi Cheletae de 

Phao (sic) notarius, et civis Tridenti vendidit domino Thomae filio quondam domini Stephani 

Cazufi unum affictum perpetualem, positum super una petia terrae clausuriva, sita in pertinentiis 

Gabioli, in loco ubi dicitur a Termen longo, apud ipsum emptorem. 

34. Anno 1527 die penultima septembris dona Margarita filia quondam Petri dicti Pedroni 

de Covalo de Civezano (sic) civis et habitarix Tridenti tamquam haeres quondam magistri 

Martini muratoris eius mariti, cessit provido viro domino Thomae filio quondam domini 

Stephani Cazuphi de Tridento, omne ius, quod habebat, in una domo sita in Contrata Plateolae 

Operarum civitatis Tridenti, quamque recognoscebat in emphytheosim a dicto domino Thoma. 

Sed pro de Civezano legendum de Calavino. 

106. Anno 1529 die 16 iunii nobilis domina Valentina filia quondam domini Petri 

Christophori da le Bezelte de Tridento, et uxor nobilis viri domini Gasparis f.q. nobilis domini 

Andreae de Clexio plebis Clexii habitatoris in villa Cazezii plebis Sancti Sisinii Vallis 

Annaniae, vendidit unum affictum perpetualem nobili viro domino Thomae f. q. nobilis viri 

domini Stephani de Cazufis civi Tridentino. Charta discissa est. 

17. Anno 1529 die 22 novembris dominus Ludovicus Cheleta quondam domini Ioannis 

Cheletae notarii, civis et habitator Tridenti, vendidit domino Thomae quondam domini Stephani 

de Cazuphis civi et habitatori Tridenti, eiusque fratribus spectabilis iuris utriusque doctori 

domino Laurentio, et domino Francisco, unum pratum situm in pertinentiis Pahi, in loco ubi 

dicitur in Zava. 

130. Anno 1536 indictione nona, die vero lunae ultimo mensis ianuarii nobiles dominus 

Thomas, et dominus Franciscus de Cazuffis tutores et curatores filiorum clarissimi quondam 

I.U.D. domini Laurentii eorum fratris, nobili et spectabili dominae Annae filiae quondam 

nobilis et magnifici domini Gasparis de Rubeis de Verona, et relictae quondam praefati domini 

33

Laurentii, concesserunt, quod proprio suo nomine possit exigere residuum suae dotis non 

receptae 20 . 

30. Anno 1531 die 20 ianuarii discretus et egregius vir dominus Thomaeus f.q. domini 

Stephani de Cazuffis honorabilis civis Tridenti dedit Ioanni f.q. Martini Gogele de Panthaeo 

unam petiam terrae positam in pertinentiis Pahi, in Contrata Panthaei, in loco ubi dicitur a 

Mura. Dictus autem Ioannes dedit eidem domino Thomaeo aliam petiam terrae sitam in 

pertinentiis Pahi, in Contrata Gabioli, in loco ubi dicitur al Termen longo. 

13. Anno 1531 die 28 aprilis ser Antonius filius quondam Ioannis de Pallizatis de 

Montanea Vallis Telinae curatorio nomine confirmavit domino Thomae de Cazuphis civi 

Tridenti venditionem unius petiae terrae positae in pertinentiis Pahi, in loco dicto a Foglina, 

eidem factam anno praecedenti. 

52. Anno 1532 die 25 maii domini consules magnificae Communitatis Tridenti sententiam 

tulerunt contra Albertum quondam magistri Odorici cerdonis habitatorem in Burgo Sancti 

Martini, et pro Bonhomine Tosello ibidem habitatore. 

32. Anno 1533 die 17 octobris ser Petrus quondam ser Christofori Siz de Noris de Gandino, 

nunc civis et habitator Tridenti, ac Ioannes, et Hieronymus eius nepotes filii quondam ser 

Laurentii eius fratris, vendiderunt egregio domino Thomaeo quondam domini Stephani Cazuphi 

civi et habitatori Tridenti unam petiam terrae positam in pertinentiis villae Magnani (sic) plebis 

Pahi apud ridum villae Negrani, et ipsum dominum emptorem. 

3. Anno 1533 die 24 decembris egregius dominus Thomaeus de Cazuffis civis et habitator 

Tridenti in Contrata Belinzanorum, vocavit se debitorem rhenensium septuagintaquatuor donae 

Leonae f.q. Alberti de Pecin de Dimar Vallis Solis pro servitio, quod ei praestitit tamquam baila, 

et massaria. Ipsa vero dona Leona eorumdem rhenensium donationem inter vivos fecit Ioanni 

Baptistae eius filio naturali: seque obligavit stare in vita sua in domo ipsius domini Thomaei, et 

haeredum eius. 

99. Anno 1534 die 9 februarii dominus Thomas f.q. domini Stephani Cazufi civis et 

habitator Tridenti, spectabilis iurisperitus dominus Franciscus eius frater, ac filii quondam 

clarissimi I.U.D. domini Laurentii eorum fratris, emerunt unum pratum situm in pertinentiis 

Supramontis, in loco dicto a Novalina, apud seipsos, venditum a Valentino de Supramonte. 

120. Anno 1534 die tertio martii Nasimbenus f.q. Antonii Nicoletae villae Supramontis 

plebis Basilicae, vendidit domino Thomae, ac domino Francisco fratribus, et filiis quondam 

domini Stephani Cazzuffi, civibus et habitatoribus Tridenti, nec non filiis et haeredibus 

quondam clarissimi doctoris domini Laurentii Cazzuffi eorum fratris, unam petiam terrae 

prativae, positam in pertinentiis Supramontis, in loco dicto alla Fontana, apud rugiam, et ipsos 

dominos emptores. Haec unica charta habet Cazzuffum geminata litera z scriptum, sed descripta 

fuit post annum 1534. 

24. Anno 1534 die 22 augusti dona Flos uxor relicta quondam Nasimbeni de Supramonte 

plebis Basilicae uti tutrix filiorum suorum vendidit domino Thomae f.q. domini Stephani Cazufi 

civi et habitatori Tridenti, et spectabili iurisperito domino Francisco eius fratri, necnon filiis 

quondam clarissimi utriusque iuris doctoris domini Laurentii fratris eius, duas petias terrae sitas 

in pertinentiis Supramontis, in loco dicto al Palù. 

87. Anno 1534 die 4 decembris dominus Nicolaus f.q. ser Antonii Rovedatae villae, et 

plebis Basilicae districtus Tridenti vendidit domino Thomae f.q. domini Stephani Cazufi civi 

Tridenti, necnon spectabili domino Francisco eius fratri, ac filiis quondam clarissimi utriusque 

iuris doctoris domini Laurentii fratris eius, unum affictum perpetualem, positum super una petia 

terrae sita in pertinentiis Cadeni, in loco dicto a Palù. 

2. Anno 1235 die 6 novembris Antonius quondam Petri de Bailonis de Supramonte 

vendidit egregio domino Thomae quondam domini Stephani de Cazuphis civi, et habitatori 

20 Scripsit hanc chartam notarius Franciscus de Vineis civis Tridenti et relevavit Antonius quondam 

domini Libenoris Biondae de Stenico notarius civis et habitator Tridenti. Detrita est. 

34

Tridenti, in Contrata Lata, seu Plateae, unam petiam terrae aratoriam, positam in pertinentiis 

Supramontis, in loco ubi dicitur a Novalina, a tribus partibus apud ipsum emptorem 21 . 

96. Anno 1536 die 12 februarii Valentinus quondam Antonii de Snaidris de Supramonte 

vendidit egregio domino Thomae de Cazuphis quondam domini Stephani, civi et habitatori 

Tridenti in Contrata Plateae Communis, unum pratum positum in pertinentiis Supramontis, in 

loco ubi dicitur a Novalina, apud ipsum dominum emptorem, cum onere solvendi affictum 

perpetualem castro Petrae Planae. 

110. Anno 1536 Valentinus quondam Antonii de Snaidris etc. omnia ut in praecedenti 96. 

102. Anno 1536 die 8 aprilis Melchior de plebe Basilicae vendidit domino Thomae f.q. 

domini Stephani Cazuffi civi et habitatori Tridenti, et spectabili iurisperito domino Francisco 

eius fratri, necnon filiis et haeredibus quondam clarissimi I.U.D. domini Laurentii eorum fratris, 

unam petiam terrae. 

56. Anno 1537 die 15 novembris venerandae dominae moniales monasterii Sanctae Clarae 

Burgi Sanctae Crucis, nomine locationis in perpetuum investiverunt de una domo sita in 

pertinentiis Tridenti, in Burgo Sancti Martini, Bonumhominem de Sancto Martino. 

42. Anno 1538 die 17 ianuarii nobiles et magnifici domini Thomas, et Franciscus fratres de 

Cazuffis cives Tridenti, tutores et curatores filiorum quondam spectabilis doctoris domini 

Laurentii eorum fratris, tradiderunt nobili, et magnificae dominae Annae relictae quondam 

praefati doctoris domini Laurentii Cazuffi, rhenenses 19 libras 4, et carentanos octo, pro 

termino, et paga solutionis decursae anno praecedenti 1537. 

59. Anno 1538 die 28 maii egregii viri domini Thomaeus, et Franciscus fratres, et filii 

quondam egregii domini Stephani de Cazuffis cives et habitatores Tridenti, uti tutores, et 

curatores testamentarii filiorum quondam spectabilis doctoris domini Laurentii de Cazuffis 

eorum fratris, pro dote egregiae iuvenis dominae Paulae f.q. praefati domini Laurentii, et uxoris 

spectabilis doctoris domini Gervasii filii domini Nicolai de Albertis de Enno Vallis Annaniae, 

civis et habitatoris Tridenti, dederunt praefato doctori domino Gervasio rhenenses quinque 

centum, et quinquaginta, computato uno affictu ab eis empto anno 1533 in plebe Gardumi. 

76. Anno 1538 die 16 iulii egregius vi dominus Thomaeus f.q. egregii viri domini Stephani 

de Cazufis civis et habitator Tridenti, vendidit Bernardo de Valle Telina habitatori Tridenti 

quatuor affictus in Cadeno, Covalo, et Supramonte constitutos. 

41. Anno 1538 die 14 octobris spectabilis iuiris utriusque doctor dominus Hieronymus de 

Thoneris civis Tridenti, et dominus Franciscus eius frater, liberarunt Bonumhominem de Sancto 

Martino civitatis Tridenti ab affictu posito super una petia terrae sita in pertinentiis Tridenti, in 

loco dicto in Muralta. 

78. Anno 1538 die 10 decembris Ioannes f.q. Antonii Zacharani de Supramonte vendidit 

egregio viro domino Thomaeo Cazuffo civi et habitatori Tridenti unam petiam terrae a Spineda 

Supramontis, apud ipsum dominum emptorem. Item unum campum alla Portella Supramopntis, 

et tres alias petias terrae sitas in pertinentiis Supramontis a Camprà, et alla Crona, et a Spineda. 

93. Anno 1538 die 10 decembris dominus Thomaeus quondam domini Stephani de 

Cazuphis civis et habitator Tridenti, nomine Ioannis Zacharani de Supramonte, dedit, et in 

solutum tradidit Mattaheo, et Francisco fratribus f.q. Antonii de Bartholamedis de Covalo, tres 

affictus solvendos omni anno per Leonardum Glasenam de Basilica, Valentinum Dusatum, et 

Antonium quondam Augustini Cayneli de Supramonte. 

67. Anno 1539 die 26 aprilis Ioannes Franciscus quondam Leonardi del Cossa de Covalo, 

tamquam procurator filiorum quondam Antonii Banali de Covalo, vendidit domino Thomae 

quondam domini Stephani de Cazuphis civi Tridenti tres affictus solvendos ab uno Basilicensi, 

et a duobus Supramontanis. 

37. Anno 1539 die 10 maii dona Agatha uxor Gotardi Trentini de Gabiolo, et filia quondam 

Simonis Pasquae de Gabiolo, vendidit nobili domino Thomaeo Cazuffo unam petiam terrae 

21 Vide supra num. 99. 

35

sitam in pertinentiis Negrani, in loco dicto Sopra Via Negrani, apud ipsum emptorem, reservato 

eius directo dominio venerabili Capitulo Tridentino. 

139. Anno 1539 die 17 maii praestans vir dominus Thomaeus f.q. domini Stephani de 

Cazufis civis et habitator Tridenti, et egregius iurisperitus dominus Franciscus eius frater, 

necnon filii quondam clarissimi doctoris domini Laurentii Cazufi eorum fratris, permutaverunt, 

ac vendiderunt Meliori, et Iacobo, et Dominico, et Antonio fratribus filiis quondam Andreae 

Beloti de Gabiolo, unam domum cum horto contiguo positam in villa Gabioli. Beloti autem 

Cazufis permutaverunt, ac vendiderunt unum hortum cum uno casali positum in villa Gabioli 

apud eosdem dominos Cazufos. 

95. Anno 1539 die 28 maii dominus Thomaeus Cazuphus civis et habitator Tridenti nobili, 

magnifico, et generoso domino Nicolao de Trauthmostorph 22 , in Castro Franchae Turris, equiti 

aurato, ementi nomine nobilis et magnificae dominae Dorotheae uxoris suae, tanquam unius ex 

haeredibus nobilis et magnificae dominae Margarethae de nativo genere dominorum de Castro 

Alto, alias uxoris magnifici et generosi domini Hieronymi de Iugo, vendidit pro sexcentis 

rhenensibus duo prata cum medietate unius stabuli, posita in pertinentiis Tridenti, in loco dicto 

in Lidorno. 

134. Anno 1540 die 19 iunii Valentinus filius quondam Leonardelli de Leonardellis de 

Supramonte plebis Basilicae districtus et iurisdictionis Tridenti, domino Thomae filio quondam 

domini Stephani Cazufi civi et habitatori Tridenti, et spectabili domino Francisco eius fratri, 

necnon filiis quondam clarissimi utriusque iuris doctoris domini Laurentii eorum fratris, 

vendidit sextam partem unius petiae terrae prativae, cum uno revolto intus, iacentis in 

pertinentiis Supramontis. 

122. Anno 1540 die 15 septembris discretus dominus Ioannes Aloisius Romagnanus 

notarius, civis, et habitator Tridenti, filius quondam spectabilis ludi literarii praeceptoris domini 

Ioannis Andreae Romagnani, nobili et circumspecto viro domino Thomaeo de Cazuphiis filio 

quondam domini Stephani, civi et habitatori Tridenti permutavit, et pro parte vendidit unum 

affictum perpetualem, constitutum super una petia terrae, posita in pertinentiis villae Buschi 

plebis Civezani, in loco dicto in Vallesella: et alium affictum perpetualem positum super una 

petia terrae cum domo, sita in pertinentiis Supramontis al Palù, apud ipsum dominum 

Thomaeum, qui domino Romagnano dedit unam petiam terrae iacemtem in pertinentiis Tridenti 

extra Portam Sanctae Crucis, in loco dicto al Salé, cum onere solvendi affictum perpetualem 

dominis Fratribus Alemanis de Tridento. 

12. Anno 1540 die 16 novembris Venetiis in fonticu Theotonicorum dona Dorothea filia 

quondam ser Ioannis Francisci de Perociis, et uxor ser Stephani Vallis Sabiae travasatoris 

Malvasiae, revocavit instrumentum procurae (sic) factae in personam excellentis domini 

Trameni de Perociis artium, et medicinae doctoris, instituitque suum procuratorem magistrum 

Alexandrum de Perociis Riperiae (sic) Tridenti pictorem fratrem suum, ad agendum nominatim 

contra illos de Cazuffiis. Vide num. 352. 

27. Anno 1540 die 10 decembris dominus Nicolaus notarius f.q. domini Philippi de 

Clusolis civis et habitator Tridenti, vendidit domino Thomae f.q. domini Stephani Cazufi civi et 

habitatori Tridenti in Contrata Larga, eiusque fratri spectabili domino Francisco, necnon filiis 

quondam clarissimi utriusque iuris doctoris domini Laurentii eius fratris, duas petias terrae 

positas in pertinentiis Supramontis a la Novalina, utramque apud ipsum emptorem. 

57. Anno 1541 die 8 ianuarii dominus Thomaeus de Cazuphis civis Tridenti a domino 

Gulielmo Vigulo f.q. domini Georgii Viguli cive Tridenti habitatore ad castrum Manium, emit 

unam petiam terrae sitam in pertinentiis Tridenti, in loco dicto de sotto l’Anchona, seu in 

Camarz; eamque in perpetuum praefato domino Gulielmo locavit, praesente domino Iosepho 

filio quondam domini Bartholomaei Cazuphi cive tridentino. 

19. Anno 1541 die 8 martii nobilis vir dominus Thomas f.q. egregii viri domini Stephani de 

Cazufis civis Tridenti permutavit, et tradiditi Fraternitati novae de la Misericordia nuncupatae 

22 De Trautmansdorf, in Castro Franchae Turris Matarelli. 

36

de Tridento unum affictum positum super una petia terrae sita in pertinentiis Gardularum 

inferiorum, in loco dicto el Pra del Boia. Praedicta vero Fraternitas domino Cazufo dedit unam 

petiam terrae in iisdem pertinentiis, in loco dicto a Ronchafort, et duos affictus. 

16. Anno 1542 Ioannes f.q. ser Dominici de Paysanis de Cadeno districtus Tridenti vendidit 

nobili domino Thomaeo de Cazuphiis civi et habitatori Tridenti unum aedificium serrae, et 

molendini positum in pertinentiis Cadeni. Cazuphius autem dedit Paysano unum vineale situm 

in iisdem pertinentiis, in loco dicto a Pozo. 

21. Anno 1543 die 23 novembris egregii viri dominus Thomaeus, et dominus Franciscus 

fratres, et filii quiondam egregii viri domini Stephani de Cazuffis olim civis et habitatoris 

Tridenti, facientes etiam nomine filiorum quondam spectabilis doctoris domini Laurentii de 

Cazuffis eorum fratris, egregium virum dominum Marinum de Bertazolis de Salodio diocesis 

Brixiae, ac Dominicum Simonis de Columbinis de Arco habitatorem Tridenti, creaverunt suos 

procuratores negotiorum etc. in etc. omnibus causis, litibus, et controversiis in Salodio, et tota 

diocesi Brixiae. 

80. Anno 1547 die 24 novembris Ioannes Michael f.q. ser Iacobi de Mazolis olim dicti 

Barzacoli civis Tridenti, vendidit domino Thomae f.q. domini Stephani Cazufi civi Tridenti 

unam petiam terrae positam in pertinentiis Supramontis, in loco dicto in Spineda, totumque 

ipsius pretium sibi datum fuisse testatus est. 

9. Anno 1552 die 21 novembris ser Thomaeus f.q. Iacobi a Valle Surda districtus Tridenti 

vendidit nobili domino Thomaeo de Cazuffis civi et habitatori Tridenti in Contrata Lata, unum 

affictum perpetualem, positum super una petia terrae arativa, iacente in pertinentiis Viguli, in 

loco dicto alle Nogarole. Fuit praesens dominus Ioannes Marcus de Cazuffis. 

70. Anno 1554 die 29 martii magnificus dominus Daniel Lauretano quondam magnifici 

domini Thomasii, patritius venetus, spectabilem dominum Baptistam a Clavibus mercatorem, et 

nobilem Tridentinum, constituit suum procuratorem ad recuperandum a Bortholo quondam 

Ioannis Theboni de villa Tiarnae Superioris olim servitore suo, scutos quadragintaquinque furto 

ablatos. Vide infra num. 190. 

20. Anno 1569 die 13 septembris dona Margareta filia quondam Matthaei Tonoli de 

Tertiolasio Vallis Solis, uxor domini Baptistae filii naturalis quondam domini Thomaei Cazuffi 

olim civis Tridenti fecit suum nuncupativum testamentum. 

1. Anno 1573 die 6 martii dona Margarita uxor domini Ioannis Baptistae Cazuffi de 

Tridento, dedit rhenenses sex denariorum maranensium donae Dorotheae filiae quondam 

Ioannis Antonii della Brida de Priodo, et uxori Iosephi del Iori de Ardino Vallis Annaniae, quos 

eidem solvere tenebatur vigore certi (sic) Legati quondam donae Mariae sororis dictae donae 

Dorotheae. 

4. Anno 1573 die 6 martii Christanus filius quondam Ioannis Antonii della Brida de Thosio 

habitator Priodi, vendidit domino Ioanni Baptistae f.q. nobilis domini Thomaei Cazufi de 

Tridento, et dominae Margaritae eius uxori unum affictum perpetualem, constitutum super 

duabus arativis positis in pertinentiis Priodi. 

43. Anno incomperto, quia chartae initium avulsum est, magister Donatus f.q. magistri 

Ioannis de Fontanis de Pomarolo lapicidae alias habitatoris Tridenti, vendidit in solutum nobili 

et magnifico domino Thomaeo Cazuffo civi tridentino, unum affictum perpetualem constitutum 

super uno horto sito in pertinentiis Tridenti extra Portam Aquilae, in loco dicto alle Laste. 

63. Anno ignoto, quia charta fracta est, ser Stephanus f.q. ser Laurentii Cazuffi tradidit 

quibusdam iugalibus sexaginta rainenses, quos tenebat sub nomine depositi. 

91. Anno incomperto egregius civis Tridentinus dominus Stephanus quondam ser Laurentii 

Cazuffi vendidit, et permutavit domino Gratiadeo nobili Tridentino utile dominium unius petiae 

terrae sitae in loco vocato in Campo Trentino, apud ipsum dominum Gratiadeum. Ita 

fragmentum cuiusdam chartae. 

131. Anno saeculi sextidecimi circa an. 1545 nobilis dominus Bonaventura quidam, 

nomine domini Andreae patris sui civis et habitatoris Tridenti, nobili et egregio domino 

Thomaeo de Cazuphiis civi et habitatori Tridenti locavit unam petiam terrae aratoriam, sitam in 

37

pertinentiis Supramontis, apud ipsum dominum Thomaeum. Charta detrita est. Ceterum, quod 

Andreas, et Bonaventura fuerint Calapini extra dubium habeo. Andreas fuit consul Tridenti an. 

1519, 1527, 1532, archiconsul autem anno 1536, et Bonaventura consul anno 1545, 1553, 1561, 

ac 1566. Vide infra num. 216. 

133. Anno ignoto ser Hieronymus de Rodulpho de Salodio vendidit quosdam affictus 

magnifico domino Pelegrino de Busis civi et habitatori Tridenti fideiussore domino Stephano 

Cazuffo. Recolantur dicta ad annum 1514, et 1523 chart. num. 68, et 115. 

142. Anno pariter ignoto saeculi decimisexti post diem 14 mensis Maii anni 1513 quaedam 

domina Valentina pro raynensibus centum et viginti vendidit cuidam domino unum affictum 

perpetualem positum super una domo dicta la Casa de la Hostaria da la Cros. Chartae huius 

initium avulsum fuit. Ipsam scripsit notarius, qui claruit ad an. 1525, ac 1538 quique scripsit 

etiam relatam supra ad an. 1529 num. 106 pro eadem domina Valentina. 

148. Nota denariorum, quos Communitati Tridenti per plures vices tradidit Stephanus 

Cazuffus, manu Iuliani fratris eius exarata circa an. 1483. 

Inventarium Archivi Cazuffiani 

explicit. 

Inchoatum fuit die 29 ianuarii, et absolutum die duodecima februarii anno Iesu Christi 

Domini Nostri. 

M.D.CC.XIC. 

Inventarium archivi cazuffiani continuatio prima 23 

149. Anno 1495 die 10 iunii sub datum Aquilae Frater Hieronymus Torniellus Vicarius 

Generalis Fratrum Minorum de Observantia, sororumque Sanctae Clarae de Observantia, et 

Tertii Ordinis in partibus cismontanis, Confreaternutatem, et participationem omnium 

spiritualium bonorum suae Religionis concessit venerabili, religioso, et in Christo dilecto Fratri 

Thomaeo de Cazuffo civi tridentino, Tertii Ordinis Seraphici P. Francisci professori 

devotissimo, locique Sancti Bernardini extra Tridentum procuratori solertissimo, eiusque 

fratribus Stephano, et Iuliano cum sorore monaca, et uxoribus suis, filiisque ac nepotibus tum 

masculis, quam feminis, Ordinis Seraphici P. Francisci benefactoribus devotissimis 24 . 

150. Anno 1499 die 12 novembris Udalricus episcopus Tridentinus, tamquam arbiter 

electus a venerabili Capitulo ecclesiae Tridentinae, ac Stephano de Cazufis cive Tridenti inter se 

litigantibus, declaravit, ac determinavit, quod deinceps idem Stephanus, et eius haeredes exigere 

possit mutam parvam Tridenti a die Sancti Viti exclusive, usque ad diem S. Vigilii inclusive. 

151. Anno 1499 die 26 augusti Udalricus episcopus Tridentinus investivit Stephanum de 

Cazuffis civem Tridenti eiusque fratres Thomam, et Iulianum, ac haeredes legitimos masculos 

dumtaxat ex eisdem descendentes, de feudis refutatis a Trentino quondam Francisci Bonapasii 

de Toculis de Arco cive Tridentino, videlicet de muta parva Tridenti. Item de una decima 

Cadeni plebis Supramontis. De decima duarum petiarum terrae in pertinentiis Rippae, in 

Contrata Spinedi. De media decima Lochae Vallis Leodri. In exemplari vulgato Leudri feci. 

152. Anno 1508 die 28 iunii Georgius episcopus Tridentinus Stephanum Cazuffum civem 

Tridenti eiusque fratres Thomam, et Iulianum, ac eorum haeredes legitimos masculos dumtaxat 

ex eisdem descendentes, investivit de feudis in praecedenti investitura Udalriciana num. 151 

recensitis. Perperam in hanc investituram fuisse intrusum Iuliani nomen puto, attenta charta 

num. 31 anni 1504 ubi dicitur quondam ser Iualianus. Addo, quod nulla eiusdem Iuliani mentio 

fit in chartis an. 1506, et 1507, quodque investiturae Georgianae scriptor pluries alios admisit 

errores, quemadmodum plures ostendunt liturae. Prae oculis habuisse videtur investituram 

Udalricianam, eamque oscitanter descripsit. 

23 Scriptum die 17 februarii 1789. 

24 Hanc integram retuli Tp. 1, Compend. Diplom. num. 267. 

38

153. Anno 1516 die 18 ianuarii Bernardus episcopus Tridentinus egregio Laurentio 

Cazuffo doctori civi tridentino, eiusque fratribus Bartholomaeo, Thomaeo,et Francisco 

renovavit investituram praecedentem. 

154. Anno 1541 die 16 octobris Christophorus electus, et confirmatus Tridentinus etc. 

Thomaeo de Catzuffiis civi tridentino, et eius fratribus in perpetuum locavit unum vineale situm 

in pertinentiis Misiani, in loco dicto a la Vall, ex opposito buschi spectantis castro Petrae 

Planae, apud Aquam Saleti, refutatum ab Odorico de Calapinis cive Tridenti. 

155. Anno 1544 die 13 maii nobilis, et eruditissimus iuvenis dominus Franciscus Cazuffus 

Tridentinus, filius nobilis domini Thomae, creatus fuit iuris utriusque doctor ab almo studio 

Ferrariensi, posteaquam studuit Paduae, ac Ferrariae. 

156. Anno 1544 die 17 decembris Christophorus S.R.E. presbyter cardinalis episcopus 

Tridentinus et administrator Brixinensis, egregium Thomam Catzuffum civem Tridenti et 

Franciscum fratrem eius, Iosephum, et Hectorem filios quondam Bartholomaei fratris, necnon 

Stephanum, Ioannem Marcum, Balthesarem, Gasparem, et Hieronymum filios quondam 

Laurentii doctoris de Catzuffiis nepotes eius, investivit de feudis supra num. 151 memoratis. 

157. Anno 1545 die 10 ianuarii Christophorus S.R.E. presbyter cardinalis episcopus 

Tridentinus, et administrator Brixinesis, Thomaeum de Catzuffiis civem Tridenti et capitaneum 

Sylvae, ac eius haeredes, nomine locationis perpetualis de una fodina, seu aedificio posito in 

pertinentiis Levigi, in loco dicto a la Costa, e regione montis Sancti Valentini, cum uno plodio 

et dimidio terrae circumiacentis, refutato a nobili Theodoro Buxio cive tridentino. Vide num. 

487. 

158, Anno 1553 die 17 octobris Christophorus tituli s. Caesarei in Palatio S.R.E. presbyter 

cardinalis episcopus princeps Tridentinus et Brixinensis, confirmavit Capitula, pacta et conventa 

anno 1552 die ultimo decembris, inter egregios consules civitatis Tridenti et Thomam de 

Cazuffis civem Tridenti circa fabricam porticuum, apothecarum, et hospitii faciendam ab eodem 

Cazuffo in nova Platea prope Portam S. Crucis Tridenti pro nundinis quater in anno 

celebrandis 25 . 

159. Anno 1560 die 2 februarii Christophorus tituli Sancti Caesarei in Palatio S.R.E. 

cardinalis episcopus princepsque Tridentinus et Brixinensis, Stephanum f.q. egregii Laurentii 

Catzuffi doctoris, et civis Tridentini, honorabilem egregium Franciscum doctorem et 

canonicum, ac filios quondam Vincentii eius fratris, videlicet Aloisium, Thomaeum, et 

Franciscum. Item Ioannem Marcum, Iosephum, et Hectorem, nec non egregium Gasparem 

physicum, omnes de Catzuffis, investivit de feudis num. 151 recensitis. 

160. Anno 1560 die 20 februiarii. Idem cardinalis Christophorus venerabili egregio 

Francisco Cazuffo doctori et canonico Tridenti, ac Aloisio, Thomaeo, et Francisco eius 

nepotibus, eorumque haeredibus renovavit locationem, de qua num. 154. 

161. Anno 1580 die 20 aprilis Ludovicus S.R.E. tituli Sancti Honuphrii presbyter cardinalis 

Madrutius, episcopus Tridentinus Bartholomaeo f.q. Iosephi Cazzuffi civi tridentino, et fratri 

eius Francisco, Stephano f.q. Laurentii, Thomaeo, et Francisco fratribus f.q. Vincentii, 

Laurentio, et Francisco f.q. Ioannis Marci, Ferrando f.q. doctrois Gasparis, omnibus de 

Cazzuffis, dedit investituram feudorum simillimam praecedenti num. 159. 

162. Anno 1581 die 28 aprilis Ludovicus S.R.E. tituli s. Honuphrii presbyter cardinalis 

Madrutius, episcopus Tridentinus domum eminentem et conspicuam cum viridariis et fonte, 

circumdatam muris, ac sitam in pertinentiis Pahi, in confinibus inter Gabiolum, et Villazanum, 

ad preces nobilium Thomaei, et Francisci fratrum de Cazzuffis erexit in rectum, et nobile 

feudum de Pfauberg cognominandum 26 . 

163. Anno 1596 die 8 novembris Ludovicus S.R.E. tituli s. Laurentii in Lucina presbyter 

cardinalis Madrutius episcopus Tridentinus, nobili Claudiae relictae quondam nobilis Thomaei 

25 Integrum diploma istud vide in nostro Compendio diplom. To. 2, num. 310. 

26 Integrum diploma vide infra in Adnotationibus. sive Additamentis num. 13, a pag. 331. 

39

Catzuffi de Phauberg (sic), supplicanti nomine Vincentii eius filii ed dicto quondam eius marito, 

renovavit locationem perpetualem vinealis Misianensis, de quo supra num. 154. 

164. Anno 1597 die 20 maii Ludovicus S.R.E. tituli s. Laurentii in Lucina presbyter 

cardinalis Madrutius episcopus Tridentinus familiari suo Francisco f.q. Iosephi Cazzuffi civis 

Tridentini, Francisco f.q. Ioannis Marci, Ferrando f.q. doctoris Gasparis, et Vincentio minori f.q. 

nobilis Thomaei Cazzuffi de Pahuperg, omnibus de Cazzuffiis, investituram concessit 

feudorum, de quibus num. 151. 

165. Anno 1603 die 26 februarii Carolus Madrutius, episcopus Tridentinus declaravit, 

Francisco quondam Iosephi Cazzuffi familiari suo competere ius exigendi mutam parvam 

Tridenti a die Sanctorum Viti, et Modesti inclusive usque et per totam diem Sancti Vigilii 

proxime sebsequentem pariter inclusive, et sic per duodecim dies integros. Confer num. 150. 

166. Anno 1604 die 19 aprilis Carolus Madrutius episcopus et princeps Tridentinus, 

familiarem suum Franciscum f.q. Iosephi Cazzuffi civem Tridenti tamquam procuratorem 

specialem Claudiae uxoris relictae quondam nobilis Thomaei Cazzuffi de Pfauberg tutricis et 

curatricis nobilis Vincentii filii sui, investivit de feudo Pfaubergico, memorato num. 162. 

167. Anno 1604 die nona aprilis Carolus Madrutius episcopus et princeps Tridenti, 

familiarem suum Franciscum f.q. Iosephi Cazzuffi civem Tridenti, Franciscum f.q. Ioannis 

Marci patruelem eius, ac Vincentium f.q. nobilis Thomaei Cazzuffi de Pahuberg, investivit de 

muta parva Tridenti et aliis feudis recensitis supra num. 151. 

168. Anno circiter 1610 consiliarii, et locumtenentes Ill.mi et R.mi domini domini Caroli 

Cardinalis Madrutii episcopi principisque Tridenti in causa feudali decimae Cadeni, et mutae 

vertente inter nobilem dominum Vincentium Cazzuffum de Pauberg, et magnificum dominum 

Franciscum de Cazzuffis f.q. Ioannis Marci, decreverunt lineam dicti domini Vincentii 

aequaliter esse admittendam ad successionem praefatae decimae, ac mutae cum dicto domino 

Francisco existente in alia linea. 

169. Anno 1651 die 9 ianuarii Carolus Emanuel Madrutius episcopus princepsque Tridenti 

nobilem Thomam f.q. Vincentii Cazzuffi de Pahupergh civem Tridenti investivit de nobili feudo 

Paupergico nuncupato, et descripto supra num. 162. 

170. Anno 1651 die 9 ianuarii idem Carolus Emanuel eumdem nobilem Thomam 

Cazzuffum de Paupergh investivit de muta parva, et aliis feudis memoratis supra num. 151. 

171. Anno 1664 die 21 ianuarii Sigismundus Franciscus Archidux Austriae, Dux 

Burgundiae, episcopus, princepsque Tridenti, Comes Tyrolis, ac Goritiae, Landgravius 

Alasatiae etc. nobilem Thomam Cazzuffium de Phuperg civem Tridenti investivit de muta, et 

feudis relatis supra num. 151. 

172. Anno 1664 die 21 ianuarii idem Sigismundus Franciscus eumdem nobilem Thomam 

Cazzuffium de Pahuperg civem Tridenti investivit de feudo Pahupergico, de quo supra num. 

162. 

173. Anno 1672 die 22 ianuarii Sigismundus Alphonsus episcopus princepsque 

Tridentinus, et Brixinensis, Comes a Thunno, nobilem Thomam Cazuffium de Paupergh civem 

Tridenti, investivit de praedicto feudo Paupergico. 

174. Anno 1672 die 22 ianuarii idem Sigismundus Alphonsus investivit eumdem 

Cazuffium de muta, et feudis memoratis num. 151. 

175. Anno 1680 die 19 iunii Franciscus de Albertis episcopus princepsque Tridenti 

nobilem Vincentium Cazzuffium de Paupergh civem Tridenti f.q. Thomae, investivit de feudo 

Paupergico. 

176. Anno 1680 die 19 iunii idem Franciscus investivit eumdem Vincentium de muta, et 

feudis recensitis num. 151. 

177. Anno 1684 die 4 maii perillustris dominus dominus Vincentius Cazzuffius f.q. 

perillustris domini Thomae Tridentinus, ab almo Collegio doctorum Parmensium creatus fuit 

iuris utriusque doctor. 

40

178. Anno 1693 die 27 novembris Ioseph Victorius de Albertis episcopus et princeps 

Tridenti, nobilem Vincentium Cazzuffium de Paupergh civem Tridenti investivit de feudo 

Paupergico. 

179. Anno 1693 die 27 novembris idem Ioseph Victorius investivit eumdem Vincentium de 

muta et feudis memoratis num. 151. 

180. Anno 1698 die 14 aprilis Ioannes Michael episcopus et princeps Tridenti, Comes a 

Spaur, nobilem Vincentium Cazzufium de Pauperg civem Tridenti, investivit de feudo 

Paupergico. 

181. Anno 1698 die 14 aprilis idem Ioannes Michael investivit eumdem Vincentium de 

muta parva, et aliis feudis relatis num. 151. 

182. Anno 1722 die 25 ianuarii idem Ioannes Michael nobilem Thomam Antonium 

Cazzuffium de Paupergh f.q. nobilis Vincentii Antonii Cassuffii civem Tridenti ac nobilem 

Franciscum Antonium eius fratrem, investivit de feudo Paupergico. 

183. Anno 1722 die 25 ianuarii idem Ioannes Michael eosdem fratres Thomam Antonium, 

et Franciscum Antonium Cazzuffios, investivit de muta, et feudis memoratis num. 151. 

184. Anno 1759 die 6 iulii Franciscus Felix episcopus, S.R.I. princeps Tridenti, marchio 

Castellarii, S.C. regiarumque maiestatum consiliarius intimus actualis Status, ex Comitibus de 

Albertis de Enno, nobilem Thomam Antonium eius fratrem, investivit de feudo Paupergico. 

185. Anno 1759 die 6 iulii idem Franciscus Felix investivit de muta, et feudis relatis supra 

num. 151, praefatum nobilem Thomam Antonium Cazzuffi de Paupergh, ac etiam, ex gratia 

tamen speciali uti personam ecclesiasticam, nobilem et venerabilem Franciscum Antonius 

fratrem eius. 

186. Anno 1764 die 16 decembris Christophorus Sizzo episcopus, et S.R.I. princeps 

Tridenti, marchio Castellarii, nobilem Thomam Antonium Cazzuffi de Pauperg civem Tridenti, 

ac nobilem et venerabilem Franciscum Antonium eius fratrem, investivit de feudo Paupergico. 

187. Anno 1764 die 16 decembris idem Christophorus Sizzo investivit de muta, et feudis 

relatis num. 151 praedictum Thomam Antonium, et ex gratia speciali etianm fratrem eius 

Franciscum Antonium ecclesiasticum. 

188. Anno 1778 die 21 iunii Petrus Vigilius episcopus, et S.R.I. princeps Tridenti, marchio 

Castellarii, ex Comitibus de Thunn, et Hochenstein, nobilem Ioannem Georgium de Triangi a 

Lansch (sic) et Madenburg (sic), tamquam procuratorem nobilis Iosephi quondam Thomae 

Cazzuffi de Pauperg civis Tridenti, investivit de feudo Paupergico. 

189. Anno 1778 die 21 iunii idem Petrus Vigilius eumdem Ioannem Georgium tamquam 

procuratorem Cazzuffii investivit de muta, et aliis feudis memoratis num. 151. 

Chartae omnes a num. 149 inclusive usque ad hunc 189 pariter inclusive sunt pendenti 

sigillo muniate. 

190. Anno 1554 die 30 martii Venetiis Marcus Antonius Trivisano Dux Venetiarum 

significat Hieronymum a Capitibus publicum imperiali et veneta auctoritate notarium, qui heri 

scripsit instrumentum procurae (sic), per quod vir nobilis ser Daniel Lauretano quondam ser 

Thomasii constituit suum procuratorem Baptisam a Clavibus mercatorem, et nobilem 

Tridentinum, esse notarium bonae opinionis et famae. Conferto chartam 70 pag. 52. Charta haec 

190 habet sigillum plumbeum cum inscript. Marcus Antonius Trivisano Dei gratia Dux 

Venetiarum etc. 

191. Anno 1521 die... februarii Contus Vicentinus nuncius publicus Curiae Tridentinae, de 

mandato R.mi domini Tridentini, praecepit venerabili domino presbytero Udalrico 

Lehendorffero plebano in Bulzano, quatenus reverendo domino Ludovico massario ecclesiae 

Tridentinae solvat renenses viginti. Eodem anno 1521 diebus 16, 17, ac 29 maii Laurentius de 

Ponte Vallis Tellinae officialis venerabilis Capituli, et Consistorii Tridenti, citavit Vicarium 

plebis Caldarii, et Vicarium Gurlani, et presbyterum Ioannem capellanum in capella Omnium 

Sanctorum in Bolzano, et Vicarium in Gardumo, et presbyterum Franciscum Murii plebanum. 

Item die 17 novembris presbyterum Martinum Vicarium Tignali: die 18 plebanum Condini, et 

presbyterum Baptistam Vicarium in plebe Boni, et Iacobum Bonatae de Strata eius 

41

fideiussorem. Anno autem 1522 diebus 28, 29, et 30 ianuaruii plebanum in Revodo, plebanum 

sive Vicarium in Arso, plebanum in Castro Fundo, plebanum in Senallo, Vicarium in Fundo, et 

plebanum in Thenno. Chartae initium avulsum fuit. Superest signum sigilli. 

192. Anno 1569 die 13 novembris dominus Baptista filius naturalis quondam domini 

Thomaei Cazuffii olim civi Tridentini, sanus mente, ac corpore, Legatum quod fecit in suo 

testamento diebus superioribus confecto, stariorum octo panis frumenti distribuendorum 

pauperibus Christi perpetualiter omni anno, reduxit ad annos quatuor tantum, et ad staria 

quatuor. Vide infra num. 304. 

193. Anno 1513 die 21 februarii Tridenti venerabilis dominus Frater Paulus de Riperio 

Ordinis Minorum de Observantia praedicator, et commissarius apostolicus subdelegatus super 

iubilaeo basilicae Sancti Petri de Urbe anno domini 1513 duraturo usque ad duodecimam 

mensis ianuarii anni proxime futuri, dominum Fratrem Thomam de Cazufis Fratri Tertii Ordinis 

Sancti Francisci, spectabilem I.U.D. dominum Laurentium Cazuphum, dominum 

Bartholomaeum, dominum Thomam, et Fraciscum eiusdem domini Laurentii fratres, 

dispensavit, et absolvit a quodam gravamine ipsis iniuncto per testamentum quondam reverendi 

domini Iacobi Placentini olim canonici praebendati in eccelsia cathedrali S. Vigilii de Tridento, 

rogatum anno 1497, die quinto maii. Legendum non anno 1487, ut scripsit notarius, sed anno 

1497 uti monet indictio 15, et dies veneris quintus maii. Vide infra num. 11 Adnotationum pag. 

324. 

194. Anno 1570 die 12 maii dominus Baptista de Cazuffis tamquam maritus Margaretae 

relictae in primo matrimonio quondam Simonis de Rantio habitatoris in Burgo Sancti Martini 

civitatis Tridenti, uxoris suae, ac haeredis ipsius quondam Simonis, dedit plures rhenenses 

Simoni f.q. Dominici a Pino de Rantio, necnon Franciscae, ac Flori eiusdem Simonis sororibus, 

legatos a dicto quondam Simone. 

195. Anno 1554 die 4 septembris dona Bartholomaea dicta Constantia f.q. Ioannis Beltrami 

de Gabiolo Pahii, et uxor relicta in secundo matrimonio quondam Martini de Valle Telina, 

vendidit nobili domino Thomaeo de Cazuffis civi Tridenti utile dominium unius domus, cum 

curtivo, revolto, camera, et aliis commoditatibus, positae in villa Gabioli apud ipsum dominum 

emptorem, cui affictunm pro ea solvebat. 

196. Anno 1556 die 21 martii Nicolaus quondam Marii Mugiaschi de Thirano Vallis 

Telinae habitator Tridenti in Contrata Burgi novi, vendidit, et in solutum tradidit nobili domino 

Thomaeo de Cazuffis civi et habitatori Tridenti unum affictum perpetualem, constitutum super 

una petia terrae, posita in pertinentiis Viguli Basilicae, in loco a Spredor. 

197. Anno 1562 die 14 februarii nobilis dominus Bonaventura Calapinus civis Tridenti 

petiam unam terrae prativam, positam in pertinentiis Tridenti, in loco dicto in Stella, apud 

flumen Athesis, quam pro annuo affictu acceperat a quondam reverendo domino Francisco de 

Cazuffiis canonico Tridenti quamque tunc tenebat ab usufrutuario vita durante domino 

presbitero Iacobo eius filio leg. to (idest legitimato) cessit, ac renunciavit eiusdem proprietariis 

dominis de Cazuffiis, videlicet reverendo domino Francisco canonico Tridenti et nepotibus ex 

quondam domino Vincentio eius fratre, nec non excellenti artium et medicinae doctor domino 

Gaspari, domino Stephano, et domino Ioannis Marco fratribus, domino Iosepho, et Hectori 

fratribus. Vide num. 531. 

198. Anno 1576 die 27 octobris nobiles domini Thomaeus, et Franciscus filii quondam 

nobilis domini Vincentii Cazuffi cives Tridenti nomine nobilis dominae Gineprae matris eorum, 

filiae, ac haeredis universalis nobilis dominae Luciae dotem habentis Ducatorum 800 monetae 

Veronensis, dederunt rhenenses 183 libras tres, et carentanos septem monetae Maranensis in 

auro, et moneta, nobili, ac magnificae dominae Cassandrae Cazuffiae, uxori magnifici, et 

clarissimi utriusque iuris doctoris domini Francisci Bettae ill.mi, et R.mi domini cardinalis 

Tridentini consiliarii, tamquam ei debitos, et legatos pro sua legitima per praefatam nobilem 

dominam Luciam aviam eius maternam. Videsis infra num. 260. 

199. Anno 1560 die 16 decembris Ioannes Dominicus f.q. Bartholomaei Corteleti de 

Negrano Pahi vendidit reverendo domino Francisco Cazuffio canonico Tridenti ac Alovisio, 

42

Thomaeo, et Francisco nepotibus eius ex quondam domino Vincentio fratre, utile dominium 

unius petiae terrae, positae in petinentiis Negrani, in loco dicto alla Costa, apud ipso emptores, 

cum onere solvendi annuum affictum castro Petrae Planae, ac domino Marino Cimae, necnon 

haeredibus quondam dominae Mariae Bonhomae de Burgo Sancti Martini Tridenti. Pro hac 

Bonhoma videsis chartam 51 ad an. 1498, et chartam 104 ad annum 1521. 

200. Anno 1572 die 2 maii nobilis dominus Michael quondam nobilis domini Gratiadei de 

Castro Campi civis Tridenti liberavit nobiles dominos Thomaeum, et Franciscum quondam 

nobilis domini Vincentii Cazufi civis Tridenti a Livello perpetuo librarum duarum, quem ei 

solvebant omni anno. 

201. Anno 1524 die tertio martii dominus Thomaeus f.q. domini Stephani Cazuffii civis, et 

habitator Tridenti, pro se, ac fratribus suis accepit corpoarlem tenutam, et possessionem unius 

petiae terrae aratoriae, vineatae, buschivae, ac prativae quatuor plodiorum, vel circa, positae in 

pertinentiis Tridenti, extra Portam S. Crucis, in loco ubi dicitur al Cors, apud flumen Saledi, 

eamdem possessionem dante Antonio molendinario officiali publico, et iurato Curiae Tridenti, 

de mandato dominorum Felipi de Clusolis notarii, et Antonii Landi Veronensis civium, et 

habitatorum Tridenti iudicum vendictionum civitatis Tridenti, et magnifici I.U.D. equitis, et 

Comitis apostolici domini Ioannis de Castro Vitreo Mutinensis, et Praetoris Tridenti in 

praeiuditium magistri Pauli f.q. magistri Antonii a Caligis olim civis, et habitatoris Tridenti. 

Vide infra num. 258. 

202. Anno 1560 die quarto martii Iacobus sartor quondam Antonii Addae de Villazano 

Pahi vendidit magnifico et excellenti I.U.D. et reverendo canonico ecclesiae tridentinae domino 

Francisco de Cazuffis civi, et habitatori Tridenti in Contrata S. Benedicti, ac filiis masculis 

quondam domini Vincentii eius fratris, unum affictum perpetualem brentarum trium brascati 

albi, constitutum super una petia terrae posita in pertinentiis Villazani, in loco alla Croxara, 

apud ipsos dominos emptores. Charta haec dorso habet Iacomo della Dama da Villazan, sed 

perperam. In alia anni 1565 dicitur Iacobus della Adama. Videsis num. 517 aliam chartam. 

203. Anno 1528 die undecimo februarii Matthaeus f.q. Dominici Fassa de villa Saleti Pahi 

vendidit domino Thomaeo f.q. domini Stephani Cazuffi civi et habitatori Tridenti unum pratum 

positum in Lidorno prope Athesim, dictum el Pra de li Fassi, apud ipsum dominum emptorem. 

204. Anno 1588 die 10 martii nobilis dominus Thomaeus Cazuffius civis Tridenti dedit 

reinenses 150 denariorum Maranensium in tot duplicibus, isutinis, et scutatis argentei, nobili 

dominae Catherinae f.q. excellentis domini Gervasii de Albertis de Enno Vallis Annaniae, ac 

uxori relictae quondam domini Bartholomaei de Matiis Vallis Solis, uti tutricis filiorum eius, 

cum dicto quondam domino Bartholomaeo Matia susceptorum, et ita se se liberavit ab annuo 

affictu, quem eisdem domini Matiis solvere tenebatur. Charta scripta fuit Tridenti in Contrata S. 

Benedicti, in sala domus nobilis dominae Catherinae Maciae suprascriptae. Ad extra eadem 

Catherina dicitur tutrix filiorum quondam Bartholomaei Maziae de Dimario Vallis Solis. 

205. Anno 1518 die 17 februarii ser Ioanninus f.q. Dominici Sicherii de Stenico plebis 

Banali Vallis Iudicariarum citerioris, nunc habitator in Burgo s. Martini civitatis Tridenti, 

vendidit, et permutavit spectabili I.U.D. domino Laurentio Cazuffo f.q. egregii viri domini 

Stephani de Cazuffis olim civis, et habitatoris Tridenti, ac domino Thomaeo iuniori, domino 

Bartholomaeo, et domino Francisco eius fratribus, necnon domino Thomaeo seniori eorum 

patruo, melioramenta, et utile dominium unius prati iacentis in pertinentiis Tridenti, in loco 

dicto al Cernador, apud ipsos dominos Cazuffos, cum onere solvendi annuum affictum 

ecclesiae S. Martini situatae in dicto Burgo S. Martini. Praedicto autem ser Ioannino domini 

Cazuffi dederunt duas petias terrae sitas in pertinentiis Tridenti in loco ubi dicitur a la 

Mantuana, over in Bolger, ac centum et viginti quinque renenses. 

206. Anno 1560 die 27 aprilis magister Hieronymus sartor quondam Salvatoris de 

Molinariis de Vigulo Vatario vendidit reverendo, et excellenti iuris utriusque doctori domino 

Francisco de Cazuffis canonico ecclesiae Tridentinae ac filiis quondam domini Vincentii eius 

fratris, unum affictum perpetualem, constitutum super una petia terrae, posita in pertinentiis 

Viguli Vatarii, in loco ubi dicitur Drio la Casa del Rigoto. 

43

207. Anno 1533 indictione 6, die lunae 2 novembris dominus Nicolaus f.q. Antonii 

Robedatae de villa Basilicae districtus et iurisdictio Tridenti, ac notarius Tridenti vendidit 

domino Thomae f.q. domini Stephani Cazufi, spectabili utriusque iuris doctori domino 

Laurentio Cazufo, et domino Francisco eius fratribus, duos affictus perpetaules, constitutos 

super duabus petiis terrae sitis in pertinentiis Tridenti in loco dicto alla Scala, et in pertinentiis 

villae Supramontis, in loco dicto a Castel pian. Charta haec originalis non est, se ab alio notario 

circa an. 1558 descripta. Notandum autem, quod anno 1533 dies secunda novembris non fuit 

dies lunae, sed dies dominicus. 

208. Anno 1551 die 13 maii Bartholomaeus quondam Ioannis Mariolae de Tavernario 

Montanae supra Tridentum, vendidit nobili domino Thomaeo de Cazuffis civi Tridenti utile 

dominium unius domus scandulis et tegulis copertae (sic), ac positae in Burgo Sanctae Crucis 

civitatis Tridenti, de qua omni anno solvebat affictum eidem domino emptori. 

209. Anno 1610 die 20 septembris magister Bartholomaeus Linda f.q. magistri Maphaei 

Viator habitator Tridenti vendidit nobili, et multum magnifico domino Francisco Cazzuffo 

patritio Tridentino f.q. nobilis et magnifici domini Ioannis Marci, unum affictum franchitabilem, 

solvendum a Petro f.q. Vigilii Navarini de Pissavaccha. Vide infra pag. 336 [Adnotationes num. 

16] 27 . 

210. Anno 1549 die 10 octobris nobilis dominus Baptista Balduinus f.q. spectabilis artium, 

et medicinae doctoris domini Francisci Balduini de Tridento, vendidit reverendo utriusque iuris 

licentiato domino Francisco f.q. egregii domini Stephani de Cazuffis de Tridento, ecclesiae 

cathedralis Sancti Vigilii Tridenti canonico, unum affictum perpetualem qui eidem domino 

Baptistae solvi consueverat per ipsum reverendum dominum Franciscum de uno prato sito in 

Lidorno. Pretium domino Balduino dedit dominus Antonius a Berlina aromatarius f.q. domini 

Simonis a Berlina notarii, civis et habitator Tridenti, qui a dicto domino Francisco Cazuffo 

emerat domum sitam in Tridento in Contrata S. Petri prope puteum. 

211. Anno 1557 die 25 octobris nobilis vir dominus Iorius f.q. domini Valterii de Calapinis 

civis et habitator Tridenti tamquam maritus nobilis dominae Margarethae f.q. clarissimi doctoris 

domini Laurentii de Cazuffis olim civis et habitatoris Tridenti, confessus fuit, se recepisse a 

nobili domino Thomaeo de Cazuffis cive et habitatore Tridenti praedictae dominae Margarethae 

patruo, tamquam cohaerede pro dimidia quondam reverendi domini Francisci de Cazuffis, olim 

canoncii ecclesiae Tridentinae ac fratris eiusdem domini Thomaei, rhenenses centum in ratione 

librarum quinque bonae monetae Maranensis pro singulo rhenense, quos pro sua rata idem 

dominus Thomaeus debebat dictae dominae Margarethae ex causa cuiusdam Legati relicti in 

testamento condito per praedictum quondam dominum Franciscum canonicum. 

212. Anno 1669 die non notato, perillustris domina Iunipera filia quondam perillustris 

domini Vincentii Cazzuffii olim patritii Tridentini, et uxor quondam perillustris et excell.mi 

domini Ioannis Baptistae Pilati de Tassullo Vallis Annaniae, fratri suo perillustri domino 

Thomae Cazzuffio ratificavit instrumentum suum dotale, videlicet dotis rhenensium 2500 ultra 

mobilia, eumdemque liberavit. Pariter ipsum liberavit a Legato sibi relicto centum rhenensium 

per quondam perillustrem dominam Iuniperam amitam suam. Acta sunt haec Tridenti, in 

contrata s. Benedicti, in palatio perillustris domini Thomae Cazzuffii. 

213. Anno 1660 die 29 septembris perillustris et excell.mus dominus Ioannes Baptista 

Pilatus de Tassullo Vallis Annaniae, tamquam vir, et procurator perillustris dominae Iuniparae 

(sic) filiae quondam perillustris domini Vincentii Cazzufii patritii, ac civis Tridenti, perillustrem 

dominum Thomam Cazzufium cognatum suum, et dictae dominae Iuniparae fratrem, liberavit 

de tota dote eiusdem dominae Iuniparae, rhenensium 2500 ultra mobilia, et de tota haereditate 

paterna, salvo tantum iure consequendi quidquid eidem domino Thomae, ac dominis eius 

sororibus debentur a venerabili domino Michaele Calosino veronensi, et consortibus pariter 

Veronensibus, et iure consequendi Legatum maternum cum omni iure, ac interesse suo ab 

27 Anno 1515 impressus fuit liber Viennae typis Hieronymi Vietor. Vidi. 

44

Ill.mis dominis fratribus baronibus a Felz. Idem Pilatus uxori suae praedictae pro contradote 

dedit rhenenses mille de tronis quatuor cum dimidio pro singulo. 

214. Anno 1555 die nono decembris Baptista quondam Ioannis Parisii a Ponte de Vigulo 

Vattario habitator Gabioli Pahii, vendidit et in solutum tradidit nobili domino Thomaeo de 

Cazuffis civi et habitatori Tridenti unum affictum perpetualem, constitutum super utili dominio 

unius domus positae in villa Gabioli apud ipsum dominum Thomaeum. 

215. Anno 1549 die undecimo decembris dominus Hieronymus f.q. ser Matthaei Provesini 

de Turbulis, quia pro Valentino quondam Stephani Valentini de Murio alias constituit se 

fideiussorem erga nobilem dominum Thomaeum de Cazuffis de Tridento de summa rainensium 

quiquaginta, eidem domino Thomaeo vendidit, et in solutum tradidit unam domum muris 

muratam, cuppis coppatam, et lignaminibus constructam, ac sitam in Burgo Naci, in Contrata 

Partadossi. Vide num. 503. 

216. Anno 1565 die 12 ianuarii dominus Antonius Philippus quondam domini Dominici de 

Philippis de Roboreto vendidit reverendo, et magnifico iuris utriusque doctori domino Francisco 

f.q. nobilis domini Thomae de Cazuffis canonico ecclesiae Tridentinae benemerito, et Tridenti 

habitatori, ementi pro se, ac pro dominis Alovisio, Thoma, et Francisco fratribus, eius 

nepotibus, ac filiis quondam nobilis domini Vincentii de Cazuffis, unum affictum perpetualem 

franchitabilem, constitutum super tribus petiis terrae, quarum prima posita in pertinentiis 

Roboreti, in loco dicto a la Pieve de Lizana, o sia a li luoghi del Farina. Alia pariter in loco 

dicto a la Pieve de Lizana. Et tertia in pertinentiis Roboreti, in loco dicto ad Sanctum Ilarium, 

de qua solvendus affictus ecclesiae praedictae Sancti Ilarii, et eius possessori. Fideiussorem pro 

dicto domino Antonio Philippo se constituit nobilis, et magnificus dominus Bonaventura f.q. 

nobilis domini Andreae de Calapinis de Tridento. 

217. Anno 1657 die 28 iulii perillsutres dominus Thomas Cazzuffius a Paupergh patricius 

Tridenti, et domina Iunipera Cazzuffia eius amita, vidua relicta a quondam perillustri, et 

excell.mo domino Horatio Consolato iuris consultus olim collegiato Tridenti, ac eiusdem 

domini Horatii haeres universalis nobilis dominus Horatius f.q. nobilis domini Philippi 

Consolati, transactionem inter se fecerunt. Hic habetur inventarium bonorum mobilium, quae 

dictae dominae Iuniperae viduae adsignata fuerunt anno 1644 28 . 

218. Anno 1530 die quinto maii Franciscus f.q. Andreae Pasini de Cadeno districtus et 

iurisdictionis Tridenti, vendidit unum affictum perpetualem, positum super una petia terrae 

aratoria, sita in pertinentiis Cadeni, in loco ubi dicitur in Dosso, aut in Soraval, domino Thomae 

f.q. domini Stephani de Cazuffis civi et habitatori Tridenti. 

219. Anno 1609 die 12 ianuarii narratum fuit, quod in testamento olim Oeniponti condito 

per quondam nobilem dominum Franciscum Cazuffium civem Tridenti legati fuerunt unicuique 

ex dominis filiabus eius renenses bismille, eis dandos quando nuberent: cumque iidem renenses 

bismille iam dati fuissent partim anno 1607, ac partim postea, nobili dominae Victoriae 29 f.q. 

praedicti nobilis domini Francisci, et uxori nobilis et excellentis doctoris domini Pauli Cischi 

Sanctae Crucis, eadem domina Victoria liberationem fecit nobili domino Vincentio f.q. nobilis 

et magnifici domini Thomaei Cazzuffi civi Tridenti tamquam haeredi, et possessori bonorum 

dicti quondam nobilis domini Francisci, consentientibus nobilibus dominis Francisco quondam 

domini Iosephi, et altero Francisco quondam domini Marci de Cazzuffis, nobili domino Ioanne 

Antonio Hieremia, et magnifico, ac excellenti domino doctore Hieronymo de Gratiadeis ipsius 

dominae Victoriae attinentibus. 

220. Anno 1557 die 23 februarii Antonius f.q. Martini de Martinis de Trilaco vendidit 

nobili domino Thomaeo de Cazuffis civi, et habitatori Tridenti, unum affictum perpetualem, 

positum super una petia terrae, sita in pertinentiis Trilaci, in loco dicto a Cirè. 

221. Anno 1570 die quarto aprilis Nicolaus quondam Blasii de Valentinis de Lasesio plebis 

Pineti districtus Tridenti, nobili dominae Iuniperae uxori quondam nobilis domini Vincentii 

28 

Datur totum in Compend. dipl. To.1, num. 270. 

29 

Anno 1619 nobilis domina Victoria uxor excellentis domini Pauli de Cischis a s. Cruce matrina 

Tridenti. 

45

Cazuffi ac tutrici eius filiorum, videlicet nobilis domini Thomaei, et Francisci, vendidit, et in 

solutum tradidit, duas petias terrae, sitas in pertinentiis Lasesii, in locis dictis alla Faeda, et alle 

Formigare, pro quibus ab anno 1560 affictum solvere tenebatur. 

222. Anno 1589 die 15 septembris nobilis dominus capitaneus Valentinus Calianerus civis 

Tridenti, emit a nobili domino Thomaeo f.q. domini Vincentii Cazuffii de Tridento, et a domino 

Francisco eius fratre, unam partem domus sitae in Burgo Sancti Martini, et in solutum eisdem 

dominis Cazuffiis tradidit unum affictum perpetualem, positum super una sua domo praedictae 

contigua. 

223. Anno 1533 die nono aprilis ser Simon quondam Dominici Fassae de Saledo plebis 

Pahi molendinarius, habitator, et civis Tridenti vendidit nobili viro domino Thomae quondam 

domini Stephani Cazzuffi civi, et habitatori Tridenti, unam petiam terrae prativae, positam in 

pertinentiis Tridenti in loco dicto in Lidorno, apud Athesim, et ipsum dominum emptorem 

224. Anno 1560 die 23 decembris dominus Ioannes Baptista f.q. domini Thomae Cazuffii 

naturalis, faciens nomine reverendi domini Francisci Cazuffii canonici Tridenti, et Alovisii, 

Thomae, ac Francisci fratrum, nepotum, tamquam succedentium in ius excellentis artium, et 

medicinae doctoris, domini Gasparis Cazuffii olim canonici Tridenti, dedit domino Stephano 

Cazuffio civi Tridenti renenses duodecim cum dimidio, et hoc ad computum solutionis ratae, ac 

portionis tangentis ipsum dominum Gasparem ex fideicommisso quondam domini Stephani 

Cazuffii patrui magni ipsius domini Stephani. 

225. Anno 1557 die 15 decembris Maphaeus f.q. magistri Francisci Rotharii de Savignano 

olim habitator in Burgo Sanctae Crucis civitatis Tridenti, civis et habitator Tridenti, confessus 

est sibi datos fuisse 620 rhenenses a nobili domino Thomaeo de Cazuffis civi, ac habitatore 

Tridenti, pro completa solutione unius domus cum una petia terrae contiguae, positae in dicto 

Burgo Sanctae Crucis, quam eidem domino Thomaeo vendidit. 

226. Anno 1638 die nono maii Tridenti, in vico Sancti Benedicti, in palatio Cazzuffio, 

Andreas quondam Ioannis Petri, et Ioannes Petrus quondam Bernardi de Pederlongis de 

Negrano plebis Pahi, vendiderunt perillustri domino Vincentio Cazzuffio a Paupergh civi 

Tridenti partem unius broili, positi in Negrano apud ipsum dominum emptorem, qui eo in loco 

construere intendit viam pro usu sui broili.. 

227. Anno 1554 die 10 ianuarii excellens iuris utriusque doctor dominus Gervasius de 

Albertis, et egregius dominus Thomaeus de Cazuffis cives, et habitatores Tridenti, constituerunt 

suum procuratorem et nuntium, praestantem virum dominum Oliverium de Oliveriis de 

Roncono civem, et mercatorem Tridenti, ad ipsorum nomine praesentandum, et intimandum 

magnifico domino Nicolao de Grimaldis Duratio Bancherio, sive mercatori Venetiis, litteras 

cambii scriptas per dominum Gregorium Centurionem, datas in Palermo ad instantiam R.mi, et 

Ill.mi domini archiepiscopi de Palermo don Petri de Arragonia, et reverendi domini Iacobi 

Severini canonici Panormitani, et ipsarum vigore exigendum nomine domini Thomaei scutos 

aureos ex Italia 450 et nomine domini Gervasii scutos aureos ex Italia quindecim. Chartam hanc 

asseruit authenticam Praetor Tridenti die 16 ianuarii 1554 eamdemque recognovit Venetiis 

Ioannes Niger Duc. secret. et capserius cancell. die ultimo ianuarii anno 1553 more veneto ab 

Incarnatione Domini Nostri Iesu Christi, seu die 25 martii inchoato, ac proinde anno communi a 

calendis ianuarii inchoato 1554. 

228. Anno 1570 die quarto aprilis Nicolaus quondam Blasii de Valentinis etc. ut supra 

num. 221. Charta haec descripta fuit circa annum 1590. 

229. Anno 1574 die 16 martii narratum fuit, quod diebus praeteritis decessit dominus 

Baptista filius naturalis quondam nobilis domini Thomaei Cazuffii, condito testamento, in quo 

instituit haeredem Magdalenam filiam suam susceptam ex quondam Margareta eius uxore in 

secundo matrimonio, et in primo relicta quondam Simonis Rantii habitatoris in Burgo Sancti 

Martini civitatis Tridenti. Quod Margareta obiit antequam conderetur dictum testamentum: 

quodque Magdalenae defunctae in pupillari aetate substituit testator nobiles dominos 

Thomaeum, et Franciscum fratres de Cazuffiis. Quod expost comparuit Paulus frater dictae 

Margaretae, qui tamquam proximior praetendit haereditatem dictae Magdalenae. Sed tandem 

46

cedens liti motae petiit, et impetravit, titulo tamen merae liberalitatis, et donationis, nonnulla 

tantum bona mobilia, videlicet una vesta morela da dona de meza vita listada de zambeloto: una 

peliza coperta de panno zaldo de meza vita: un tabaro de panno megro frusto: un paro de lenzoli 

de canevo de meza vita: doi camise da dona fruste. 

230. Anno 1558 die 14 martii magister Iacobus pictor f.q. Bernardini de Tibaldis a Putheo 

de Paria diocesis Mediolani, civis, et habitator Tridenti, retrovendidit nobili domino Thomaeo 

f.q. domini Stephani de Cazuffis civi et habitatori Tridenti unum affictum perpetualem, 

constitutum super uno manso posito in pertinentiis Avisii, in loco ubi dicitur al Mas dell’Arver 

al Dos dell’Ades. 

231. Anno 1671 die 8 ianuarii Tridenti, in Contrata s. Benedicti, in palatio perillustris 

domini Thomae f.q. perillustris domini Vincentii Cazzuffi patricii Tridentini, Nicolaus quondam 

Antonii de Melioribus de Lono, vendidit eidem domino Thomae unam petiam terrae sitam in 

pertinentiis Loni, in loco dicto al Liver. 

232. Anno 1557 die undecimo februarii excellens artium, et medicinae doctor dominus 

Gaspar f.q. clarissimi doctoris domini Laurentii de Cazuffis civis et habitator Tridenti vendidit, 

et in solutum pro pecuniis, bladis, et vino habitis tradidit nobili domino Thomaeo de Cazuffis 

civi Tridentino, eius patruo, duos affictus perpetuales solvendos per Antonium Tachagninum de 

Vigo Cavedini, et per Ioannem Butarinum de Trilaco. Item unum creditum exigendum a domino 

Stephano de Cazuffis eiusdem domini Gasparis fratre. 

233. Anno 1660 die 20 maii perillustris, et R.mus dominus Bernardinus Malanotti 

canonicus praebendatus ecclesiae cathedralis S. Vigilii Tridenti, tamquam deputatus a R.mo 

Capitulo, investivit perillustrem dominum Thomam filius quondam perillustris domini Vincentii 

Cazzuffi de Paupergh civem Tridenti nomine locationis perpetualis, de duabus petiis terrae sitis 

in pertinentiis Tridenti in loco dicto a Man, apud ipsum dominum Thomam: de quibus quidem 

investitus fuerat eius dominus genitor anno 1605 die 28 ianuarii. Vide chartam sequentem. 

234. Anno 1660 die 20 maii idem canonicus, ac deputatus Malanottus nomine locationsi 

perpetualis investivit praefatum dominum Thomam Cazzuffium de una petia terrae sita in loco 

dicto a Man, apud ipsum dominum Thomam: de qua dominus eius genitor investitus iam fuerat 

anno 1605 die 28 ianuarii. Pro hac solvendus affictus rectori altaris s. Gohardi: pro duabus 

autem numeri praecedentis rectori altaris Sancti Blasii. 

235. Anno 1607 die 13 martii nobilis, et magnifica domina Claudia Cazzuffa de 

Phaumperg tamquam curatrix nobilis domini Vincentii eius filii, dedit quingentos renenses 

curatoribus illsutris domini Christophori Oliverii f.q. illustris domini capitanei Caroli ab Arsio, 

iuxta laudum anno 1606 die 26 septembris latum a iudicibus comprommissariis, a quibus 

condemnata fuit ad dandum dicto domino ab Arsio renenses 2500 in ratis ac terminis. Praesens 

fuit Franciscus Cazzuffius. 

236. Anno 1571 die 20 novembris nobiles domini Thomaeus, et Franciscus fratres, et 

haeredes quondam domini Thomaei Cazuffi, dederunt rhenenses 200 nobili, ac magnificae 

dominae Catherinae tutrici nobilis domini Hieronymi quondam magnifici domini capitanei 

Tabarelli civis Tridenti in executione compositionis initae inter dictam dominam Catherinam, et 

magnificam dominam Ginepram Cazuffiam curatricem dictorum eius filiorum Thomaei, et 

Francisci, post differentiam ortam occasione unius scripti dicti quondam domini Thomaei 

Cazuffi celebrati cum quondam magnifico domino Thomasio Tabarello equite. Charta haec 

membranea signo, et subscriptione notarialibus destituta est. 

237. Anno 1553 die 4 februarii nobilis dominus Hector, et dominus Iosephus fratres, ac filii 

quondam domini Bartholomaei de Cazuffis cives et habitatores Tridenti liberarunt nobilem 

dominum Thomaeum f.q. domini Stephani de Cazuffis civem et habitatorem Tridenti ab uno 

affictu perpetuali, quem solvere tenebantur pro nonnullis pratis iacentibus in Lidorno. 

238. Anno 1574 die 26 ianuarii Caterina uxor Christele Gabrielis de Garniga veteri, et 

Agata sorores, ac filiae quondam Baldesaris Trentini de Gabiolo Pahi, vendiderunt nobilibus 

dominis Thomaeo, et Francisco fratribus de Cazuffiis civibus Tridenti, unam petiam terrae, 

positam in pertinentiis Gabioli, in loco dicto alla Giara, apud ipsos dominos emptores. 

47

239. Anno 1547 die 21 februarii ser Balthessar Bertignolus habitator in Burgo Sanctae 

Crucis civitatis Tridenti, tamquam avus paternus, et legitimus administrator Balthessaris, et 

Baptistae pupillorum, ac filiorum quondam Bartholomaei dicti Bertignoli fabri lignarii filii sui 

novissime defuncti, resignavit in manibus nobilis domini Thomae Cazuphi civis Tridenti utile 

dominium unius casalis rupti et discoperti, existentis in dicto Burgo S. Crucis, et habentis a 

septentrione glaram communis, per quam olim Fersina transibat: de quo pro affictu annuo 

investitus fuerat ab eodem domino Thoma praedictus Bartholomaeus. 

240. Anno 1554 die 31 ianuarii Venetiis praestans vir dominus Oliverius de Roncono civis, 

et mercator Tridenti ac procurator excellentis iuris utriusque doctoris domini Gervasii de 

Albertis, et egregii domini Thomaei de Cazuffis habitatorum Tridenti, substituit sibi 

procuratorem legitimum nobilem virum venetum dominum Aloysium Delphino quondam 

clarissimi domini Andreae, ad praesentandum litteras cambii magnifico domino Nicolao de 

Grimaldis Duratio bancherio sive mercatori Venetiis. Conferto num. 227. 

241. Anno 1552 die 21 maii magister Baldesar faber ferrarius de Prato de Salodio habitator 

Tridenti, vendidit, et in solutum tradidit domino Thomae Cazufo civi Tridenti, petiam unam 

terrae prativae 648 perticarum positam in pertinentiis Tridenti in loco dicto al Salé versus sero 

apud Athesim. 

242. Anno 1553 die ultimo iulii magnificus dominus Franciscus Luchinus utriusque iuris 

doctor, R.mi, et Ill.mi cardinalis et principis Tridentini consiliarius, et in causa vertente inter 

nobilem dominum Stephanum Cazuffium, et nobilem dominum Thomaeum Cazuffium iudex 

commissarius, sententiam suam tulit. Actum de alimentis, et vestitu. 

243. Anno 1556 die 18 februarii dominus Bulfus 30 f.q. Ioannis Cherlespech de Fraysel civis 

et habitator Tridenti ad hospitium Rosae, tamquam assertus tutor Margarethae, ac Rosinae 

sororum filiarum quondam domini Guielmi Hastrayh olim capitanei ad Portam Sancti Martini 

civitatis Tridenti, liberavit nobilem dominum Thomaeum f.q. domini Stephani de Cazuffis 

civem et habitatorem Tridenti ab uno affictu perpetuali, qui ab eo solvebatur annuatim, quique 

constitutus erat super uno eius broilo posito in civitate Tridenti in loco dicto al Mayo, sive al 

Fraliman, a meridie, ac sero apud moenia civitatis, mediante strata. 

244. Anno 1598 19 iunii illustris dominus capitaneus Christophorus f.q. illustris domini 

Caroli Crottae, uti procurator illustris, et r.mi domini Cladii fratris sui, et camerarii in secretis 

Sanctissimi domini Papae Clementis, liberavit nobilem dominam Claudiam relictam quondam 

nobilis domini Thomae de Cazuffiis civis Tridenti uti tutricem nobilis domini Vincentii f.q. dicti 

domini Thomae, ac sui, et haeredis quondam nobilis domini Francisci Cazuffii f.q. nobilis 

domini Vincentii, ab ulteriori solutione unius affictus positi super manso sito a Man, et 

constituti anno 1591 die 28 martii, quem olim solvit dictus dominus Franciscus nobili, et 

multum rev. domino Ludovico canonico tridentino filio illustris domini Caroli Crottae, ac 

deinde post eius mortem ipsi domino Carolo 31 . 

245. Anno 1523 die 13 novembris reverendi domini canonici, et praebendati ecclesiae 

cathedralis Sancti Vigilii de Tridento, domino Thomaeo quondam domini Stephani Cazuffi civi 

et habitatori Tridenti renovaverunt locationem perpetualem unius petiae terrae, iacentis in 

Contrata villae Negrani plebis Pahi, in loco vocato a Pra mazor apud ipsum dominum 

Thomaeum, et spectantis ad praebendam canonicalem de Popis dictam. 

246. Anno 1529 die 23 octobris vir nobilis dominus Iacobus Philippus Kneringer Ordinis 

Fratrum Alemanorum, et Tridenti eorumdem domus, et ecclesiae Sancate Helisabethae 

commendator, et possessor, titulo et nomine locationis perpetualis investivit nobilem, et 

providum virum dominum Franciscum Cazuphum f.q. domini Stephani Cazuphi civem et 

habitatorem Tridenti, de una petia terrae prativae, sita in pertinentiis Tridenti in loco dicto 

Lidorno ad Lacum dominorum Fratrum Alemanorum, apud dictum Lacum. 

30 Ita clare. Bulfus idest Wolfgangus. 

31 Iste Ludovicus Grotta fuit canonicus Tridenti residens Tridenti anno 1591. 

48

247. Anno 1653 die 2 aprilis perillustris, et strenuus dominus Ferdinandus f.q. illustris 

domini Thobiae Poli locumtenens collonellus bellicus caesareus 32 , civis Tridenti, vendidit 

perillustri, et r.mo domino Carolo Pompeato canonico Tridenti, ementi vice et nomine 

perillustris ac strenui domini Ioannis eius fratris, locumtenentis collonelli caesarei, et consiliarii 

bellici archiducalis, unum affictum, et censum redimibilem, quem solvere sibi tenetur illustris 

dominus Thomas f.q. illustris domini Vincentii Cazzuffii vigore bini instrumenti rogati sub die 

27 martii 1610, et sub die ultimo iunii 1611, assecuratum super eiusdem domini Cazzuffii 

mansu in loco a Man. 

248. Anno 1540 die 13 novembris Ioannes quondam Christophori Belloti de Gabiolo plebis 

Pahi vendidit egregio viro domino Thomaeo quondam domini Stephani Cazuphii civi et 

habitatori Tridenti unam petiam terrae prativae, positam in pertinentiis Lidorni, in loco dicto al 

Vignon, versus sero apud flumen Athesis. 

249. Anno 1560 die 14 decembris Baldessar quondam Christophori Belloti de Gabiolo Pahi 

confessus fuit sibi datum fuisse pretium unius petiae terrae, sitae in pertinentiis Gabioli, in loco 

dicto a Gabriel, quam vendidit reverendo domino Francisco Cazuffio canonico Tridenti, ac 

nepotibus eius Alovisio, Thomaeo, et Francisco. 

250. Anno 1564 die penultimo novembris nobilis dominus Vigilius Schrattimperger f.q. 

magnifici domini Ioannis Pauli Schrattimperg civis Tridenti, confessus est sibi datos fuisse 

rhenenses depositos in manibus reverendi, et magnifici domini Francisci iurisconsulti, et 

canonici Tridenti f.q. nobilis domini Thomaei Cazuphii olim civis Tridenti, pro residuo dotis 

nobilis dominae Iuniperae filiae quondam dicti domini Ioannis Pauli, et uxoris quondam domini 

Nicolai Cibichini. 

251. Anno 1598 die quarto martii Simon quondam Ioannis de Parolaris de Segunzono 

Vallis Annaniae, habitator Tridenti, uti cessionarius quondam illustris domini Caroli Crottae, 

nobilem dominam Claudiam relictam quondam nobilis domini Thomae de Cazuffis civem 

Tridenti, uti curatricem nobilis domini Vincentii eius filii, liberavit ab ulteriore solutione unius 

affictus, qui alias solvi consuevit per quondam nobilem dominum Franciscum de Cazuffiis 

fratrem dicti domini Thomae, multum reverendo domino Ludovico canonico Tridenti, olim filio 

dicti domini Caroli Crottae, postea ipsi domino Carolo, et tandem dicto Simoni cessionario ab 

anno 1594 per dictam dominam Claudiam curatricem. 

252. Anno 1675 die 26 februarii perillustris dominus Ioannes Albanus Ioanellius civis 

Tridenti uti procuartor perillustris dominae Veronicae Cazuffiae Tridentinae, uxoris perillustris, 

et clarissimi domini Georgii Ioanellii sacrae caesareae maiestatis consiliarii, liberavit 

perillustrem dominum Thomam Cazuffium de Paupergh civem Tridenti, et dictae dominae 

Veronicae fratrem, ab ulteriori solutione Legati rhenensium centum eidem dominae Veronicae 

relicti in testametno rogato sub die 17 decembris 1665 a perillustri domina Iunipera Cazuffia, 

relicta vidua Consolata, eius amita. 

253. Anno 1616 die 26 novembris nobilis dominus Franciscus f.q. nobilis domini Ioannis 

Marci Cazzuffii civis Tridenti, haereditatem obtinuit sibi relictam a domina Agatha Cazzuffia 

ipsius amita. Hic dicitur, quod nobilis dominus Laurentius Cazzuffius civis Tridenti post se 

reliquit filios suos Stephanum, Ioannem Marcum, Baltassarem, Gasparem, et Hieronymum: 

quodque dictae dominae Agathae filiae suae constituit dotem 550 rhenensium. Quod dicti fratres 

divisionem inter se fecerunt. Quod Stephanus obiit ante Agatham. Quod haec haeredem suum 

fecit dictum Franciscum. Quod eidem dominae Agathae solvere tenebantur 33 rhenenses 

dominae Valentina, et Ursula f.q. dicti domini Stephani, ultimo loco defunctae. Nominantur ceu 

viventes domina Lucia f.q. dicti domini Stephani Cazzuffii, et vidua relicta a quondam egregio 

domino Ioanne Andrea Calovo notario de Termono Vallis Annaniae, dominus Ioannes Antonius 

f.q. domini Marcuriani Mapheoti natus ex quondam domina Francisca filia praedicti domini 

Stephani, reverendus presbyter dominus Michael de Beninis uti Beneficiatus altaris s. Florentii 

erecti in ecclesia cathedrali Tridenti et haeres dictae dominae Valentinae. Nobilis et excell.mus 

32 Colonnello, chiliarchus tribunus. Ita Facciolatus in Ortrhograph. sua italica. 

49

legum doctor dominus Franciscus Paurenfaindt curator dicti domini Ioannis Antonii. Quondam 

domina Hieronyma soror dictarum Valentinae, ac Ursulae. Pro patria dicti Mapheotti addo, 

quod quidam Ioannes Antonius Mapheottus fuit consul Tridenti an. 1553, 1557, 1563, et 1568, 

ac proinde vestustior, aliusque a supra memorato curatorem habente anno 1616. Vide infra pag. 

314 [in genealogia]. 

254. Anno 1644 die prima februarii illustris domina Iunipera f.q. illustris domini Thomae 

Cazzuffii a Paupergh olim civis Tridenti, vidua relicta a quondam illustri, et excell.mo domino 

Horatio Consolato 33 olim cive Tridenti, liberavit illustrem dominam Barbaram viduam relictam 

a quondam illustri domino Philippo Consolato tamquam tutricem domini Horatii sui filii, ac 

haeredis universalis a praedicto excell.mo quondam domino Horatio instituti, ab ulteriori 

solutione, seu restitutione suae dotis rhenensium 1502, et cruciferorum 26 ac mobilium: necnon 

suae contradotis rhenensium 600 constitutae die 28 iunii 1613 ac aliorum rhenensium 6000 et 

ducatorum 500 per dictum quondam dominum Horatium acquisitorum ad commodum eiusdem 

dominae Iuniperae uxoris suae pro eius portione haereditatis quondam illustris domini Antonii 

Cecati de Bellumo (sic), et quondam illustris dominae Claudiae sororis eius, ut fassus est in suo 

testamento die prima augusti 1643. Huic actui praesens fuit perillustris dominu Vincentius 

Cazzuffius a Paupergh praefatae dominae Iuniperae frater. Vide infra num. 447. 

255. Anno 1660 die 3 octobris perillustris dominus Franciscus Heironymus Pilatus de 

Tassullo Vallis Annaniae, tamquam vir, et procurator perillustris dominae Annae Catharinae f.q. 

perillustris domini Vincentii Cazzufii patricii, ac civis Tridenti, perillustrem dominum Thomam 

Cazzufium cognatum suum, et dictae dominae Annae Cahtarinae fratrem, liberavit de tota dote 

eiusdem dominae Annae Catharinae, rhenensium 2500 ultra mobilia, et de tota haereditate 

paterna, salvo tantum iure consequendi quidquid eidem domino Thomae, ac dominis eius 

sororibus debeatur a venerabili domino Michaele Calosino Veronense, et consortibus pariter 

Veronensibus, ac iure consequendi Legatum maternum ab ill.mis dominis fratribus baronibus a 

Felz. Conferto chartam signatam num. 213 ac 302, Pilatus uxori suae Cazzufiae pro contradote 

dedit rhenenses 1000 de tronis quatuor cum dimidio pro singulo. 

256. Anno 1545 die 18 martii egregius vir dominus Franciscus f.q. egregii viri domini 

Stephani de Cazuffis civis et habitator Tridenti, volens satisfacere creditoribus domini Stephani 

sui nepotis, et f.q. spectabilis doctoris domini Laurentii fratris sui pro rhenensibus 150 in castris 

caesareis mutuo per eumdem dominu Stephanum nepotem receptis, vendisdit tres petias terrae 

positas in villa Pissavachae, spectantesque ad dictum nepotem, et eius fratres, egregio viro 

domino Nicolao f.q. egregii viri domini Alberti Cibichini civi et habitatori Tridenti suo pariter 

nepoti, qui eumdem dominum Franciscum titulo locationis perpetualis investivit de praefatis 

tribus petiis terrae. Vide infra num. 341. 

257. Anno 1551 die quinta octobris Maffeus f.q. Francisci Rodari de Sancta Cruce, quod 

satisfacere desiderio R.mi. et Ill.mi domini domini Christophori de Madrutio tituli s. Caesarei in 

Palatio S.R.E. presbyteri cardinalis episcopi, et principis Tridentini, ac administratoris 

Brixinensis, vendidit nobili domino Thomae quondam domini Stephani de Cazuffis civi Tridenti 

unam domum pene obrutam ob inundationem alias aquae Fersinae, cum curtivo, stalla, et muris 

circumcirca, et horto contiguo, sita extra civitatem Tridenti in Burgo S. Crucis, apud moniales s. 

Clarae a mane, ac meridie, apud viam publicam, et ipsum dominum emptorem a sero, apud 

Plateam, et eumdem dominum emptorem a septentrione, cum onere solvendi annuum affictum 

nobili domino Martino de Trilaco. Emit autem haec dominus Cazuffius, quia domus eius 

contigua non fuit sufficiens ad construendum porticus, et honorificum hospitium pro commodo 

mercatorum. 

258. Anno 1524 die 3 martii spectabilis iuris utriusque doctor dominus Laurentius 

Cazuphius civis, et habitator Tridenti, ac dominus Thomaeus, et alii eius fratres, ad publicam 

subhastationem emerunt unam possessionem positam extra Porta s. Crucis civitatis Tridenti, in 

loco ubi dicitur al Corso apud flumen Saledii, et unum affictum positum super uno vineali sito 

33 Consolati Tridentini sunt origine avolanenses. Ab hoc anno 1790 S.R.I. Comites. 

50

in pertinentiis villae Fornacis districtus Tridenti in loco ubi dicitur al Tovo: quae quidem res 

fecerunt magistri Pauli f.q. magistri Antonii a Caligis Bergomensis olim civis et habitatoris 

Tridenti. Videsis num. 201. 

259. Anno 1492 die 3 octobris nobilis, et praestans civis Tridenti ser Vigilius f.q. domini 

Odorici de Paho, tamquam curator Ambrosii quondam Hieronymi tinctoris de Tridento mente 

capti, vendidit egregio civi tridentino ser Stephano quondam ser Laurentii de Cazuffis, et ser 

Thomae, ac ser Iuliano eius fratribus, unam petiam terrae arativae, et clausurivae duorum 

iugerum seu plodiorum, et unius quarti vel circa, positam in pertinentiis Tridenti extra Portam S. 

Crucis, in loco dicto a Man apud ipsos emptores pro utili dominio, cum onere solvendi annuum 

affictum capellis Sanctorum Blasii, et Ioannis cathedrali ecclesiae s. Vigilii Tridenti annexis. 

260. Anno 1540 die primo iunii Veronae in domo habitationis egregii Ioannis Francisci, et 

Ludovici eius filii de Pressana 34 Contratae S. Martini Aquarii, post sermonem nuptialem factum 

per reverendum Patrem dominum Fratrem Hieronymum ab Auricalcho Ordinis Fratrum 

Minorum de Observantia, matrimonium per verba de praesenti contraxerunt nobilis dominus 

Thomaeus quondam domini Stephani de Cazufis de Tridento cum egregia et honesta domina 

Lucia f. q. domini Bertholini de Pressana, et uxore quondam in primo matrimonio egregii viri 

Ioannis Alvisii de Tocholis de Sancta Maria ad Fratam: nobilis dominus Franciscus dicti domini 

Thomaei filius cum honesta domina Cassandra dictae dominae Luciae filia ex dicto quondam 

Ioanne Alvisio: et nobilis dominus Vincentius alter filius dicti domini Thomaei cum honesta 

domina Ginepra pariter filia dictae dominae Luciae. Dos eiusdem dominae Luciae fuit 

ducatorum octingentorum. Eius autem filiarum omnia ipsarum bona mobilia, et immobilia. 

Mobilium hic datur inventarium. Videsis supra num. 198 35 . 

261. Anno 1554 die 2 aprilis nobilis dominus Thomaeus de Cazuffis civis, et habitator 

Tridenti, ex una, et dona Agatha f.q. Simonis a Glesiola, uxor Gotardi Trentini de Gabiolo Pahii, 

ac Antonius, et Donatus fratres f.q. Christophori Cagolae de Fravezio habitatores Gabioli, ex 

dictae donae Agathae filii ex altera, ratificaverunt coram magnifico domino Iulio Caesare 

Castelvitreo nobili Mutinae honorando Praetore Tridenti, permutationem quorumdam locorum, 

quam fecerunt anno 1552 die 9 novembris. Cazuffus dedit Agathae, ac filiis eius unum pratum 

positum in pertinentiis Gabioli, in loco dicto in Pra Mazor: et unum hortum situm in villa 

Gabioli, in loco dicto alla Giesiola: necnon unum pratum positum in Lidorno apud rumonum 

Athesis. Agatha vero, et filii eius Cazuffo dederunt unam petiam terrae positam in pertinentiis 

Gabioli, in loco ubi dicitur Fora al Bosco, translato affictu pro ea solvendo venerabili Capitulo 

tridentino in suprascriptum pratum Lidorni. 

262. Anno 1552 die penultimo novembris Antonius quondam Blasii Vivorii de Lono 

vendidit donae Elenae f.q. ser Petri Abrami de Sacco, olim uxori in primo matrimonio quondam 

Anzel campanarii, et nunc magistri Gasparis Festarii habitatoris Tridenti ementi pro Leonardo 

filio suo ex primo matrimonio, unum affictum perpetualem, positum super una petia terrae 

aratoria, vineata, et prativa, iacente in loco ubi dicitur al Garabel. 

263. Anno 1557 die 3 decembris Tridenti magnifici domini Franciscus Alexandrinus, et 

Franciscus Luchinus compromissarii, et arbitri promulgaverunt sententias suas in causa 

societatis cuiusdam initae per quondam magnificum et excellentem dominum Laurentium 

Cazuffium 36 . Hic nominantur nobilis dominus Thomaeus, dominus Ioannes Marcus, dominus 

Stephanus, ac dominus Iosephus omnes Cazuffii. Dicitur, quod filii quondam dicti doctoris 

Laurentii divisionem inter se fecerunt anno 1545. Dominus Baldesar f.q. dicti domini Laurentii 

occurrit tamquam vita functus. 

264. Anno 1597 die 27 iunii nobilis domina Claudia uxor relicta quondam nobilis domini 

Thomaei Cazufii de Phauberg (sic) patritii Tridenti, tamquam tutrix filiorum suorum 

34 Familia Pressana, vel Persana claruit inter cives veronenses ad an. 1422 teste Blancolino in 

Suppl. Chron. veron. partis 2, vol. 1 pag. 334. Sic pariter et familia Toccola ad an. 1517, 1723, ibi pag. 

335. 35 Inventarium mobilium datur To. 1, Compen. dipl. num. 271. 

36 Societatis bonorum familiae Cazuffiae. 

51

susceptorum cum dicto quondam domino Thomaeo Cazuffio, excellentem legum doctorem 

dominum Hieronymum Gratiadeum civem Tridenti petiit, et obtinuit in suum actorem, utpote 

non valens ipsa foris iudicialibus interesse tum propter sexus et personae debilitatem, et 

fragilitatem, cum propter gradum et nobilem suam conditionem. 

265. Anno 1580 die decimo novembris Feltri in camera infrascripti domini Antonii, 

contracto matrimonio, et secutis omnibus solemnitatibus secundum ritum sacrosanctae 

Romanae Ecclesiae, ac decreta sacri Concilii Tridentini, inter magnificam, et nobilissimam 

dominam Claudiam filiam magnifici domini Antonii Villabruna quondam magnifici et excell.mi 

legum doctoris domini Iacobi nobilis Feltrensis ex una, et magnificum nobilem dominum 

Thomaeum Cazufium quondam magnifici, et nobilissimi domini Vincentii Tridentini ex altera, 

nunc idem dominus Thomaeus confessus fuit se recepisse dotis nomine ducatos 2000 de libri 

sex, et grossos 4 pro quoque ducato, iuxta chirographum constitutionis ipsius dotis die 13 iunii 

1580 scriptum, computatis uno sedimine domorum, ac septemdecim petiis terrae, sitis in villa, et 

Regula Villabrunae. 

266. Anno 1557 die 10 februarii nobilis dominus Thomaeus Cazuffius 37 tamquam haeres 

pro dimidia bonorum quondam reverendi domini Francisci eius fratris olim canonici Tridenti ac 

tamquam cesssionarius spectabilis physici domini Gasparis de Cazuffiis eius nepotis, f.q. 

excellentis doctoris domini Laurentii Cazuffii cohaeredis praedicti quondam reverendi domini 

Francisci pro alia tertia parte, ex una: necnon nobilis dominus Ioannes Marcus frater praedicti 

domini Gasparis, cohaeres praemissi quondam reverendi domini Francisci patrui pro alia quarta 

parte dictorum bonorum, fecerunt divisionem affictuum octo, iniecta mentione fideicommissi. 

267. Anno 1564 die quinto decembris reverendus, nobilis, et magnificus dominus 

Franciscus f.q. nobilis domini Thomae de Cazuffis de Tridento, iuris utriusque doctor, et 

canonicus Tridenti, ac magnifica domina Iunipera relicta quondam nobilis domini Vincentii filii 

quondam dicti domini Thomae de Cazuffis, uti tutores, et curatores relicti in testamento eiusdem 

domini Thomae rogato anno 1557, dominis Alovisio, Thomae, Francisco, Antoniae, Catherinae, 

ac Blancae fratribus, et sororibus filiis quondam dicti domini Vincentii praedefuncti eidem 

domino Thomae patri suo, tradiderunt nobili domino Guielmo f.q. nobilis domini Bartholomaei 

Saraceni de Tridento rhenenses 1500 ultra quaedam bona mobilia 38 , pro dote nobilis dominae 

Antoniae praedictae, quam die 20 augusti eiusdem anni 1564 sibi per verba de praesenti ad 

interrogationem notarii publici matrimonio copulavit: cuique pro contradote, more germanico 

Morgengabb dicta, rhenenses quadringentos ex sua mera liberalitate donavit. Tunc eadem 

magnifica, et nobilis domina Antonis, cui dominus Thomas pro dote constituerat tantummodo 

rhenenses 800, fuit maior 22 et minor 25 annis: Blanca vero eius soror iam obierat post dicti avi 

mortem. Praesens his fuit magnificus dominus Iosephus f.q. domini Bartholomaei de Cazuffis. 

268. Anno 1581 die 10 iulii ser Bernardinus f.q. ser Leonardi Pullisani de Murio Vallis 

Lagarinae pro ser Ioanne Dominico f.q. ser Iacobi de Bonmartinis de Malsesino se constituit 

fideiussorem,et principalem debitorem ducatorum centum mutiorum apud nobilem, et 

magnificum dominum Thomam Cazzufium Tridentinum.Vide num. 272. 

269. Anno 1542 die 7 ianuarii nobilis dominus Ioannes Antonius Zurlet habitator Burgi 

novi Tridenti restituit, cessit, ac vendidit donae Mariae f.q. magistri Martini barberii de Tusio, et 

uxori relictae quondam ser Ioannis Bonihominis de Burgo Sancti Martini, unum affictum, quem 

constituit quondam Bonhomus socer dictae donae Mariae super una petia terrae posita in 

pertinentiis Tridenti in loco Campi Trentini. 

270. Anno 1561 die 14 octobris Tridenti, in Contrata S. Benedicti, in studio domus 

haeredum quondam nobilis domini Thomaei Cazuffii, dominus Ioseph, et dominus Hector 

fratres de Cazufiis cives Tridentini, manifestarunt se a nobilibus domino Iosepho et fratribus de 

Bassis, nomine reverendi domini Francisci Cazuffii canonici Tridenti et eius nepotum ex 

quondam domino Vincentio fratre, habuisse rhenenses quinquaginta pro parte solutionis 

37 Iste Thomas testamentum suum condidit hoc anno 1557. 

38 Haec bona mobilia vide in Compend. diplom. To. 1, num. 272. 

52

onorum fideicommissi quondam domini Stephani Cazuffii avi paterni eumdemque dominum 

canonicum, et nepotes eius liberarunt ab ulteriori dictorum rhenensiumm solutione. 

271. Anno 1562 die decimo ianuarii Tridenti in Contrata post ecclesiam cathedralem, in 

camera terrena domus habitationis infrascripti domini canonici, Laurentius f.q. ser Laurentii 

Frizeriae de Vezano vendidit reverendo domino Francisco Cazufio canonico Tridenti, et domino 

Alovisio, Thomaeo, ac Francisco nepotibus eius ex quondam domino Vincentio fratre, unum 

affictum galetarum trium olei olivarum boni saporis, constitutum super una petia terrae olivata, 

et aratoria, posita in Regula Magnani, in pertinentiis Fravetii, in loco dicto al Dos de 

Malaguarda. 

272. Anno 1559, die 30 octobris Veronae iudices venditionum, et dationum in solutum de 

bonis debitorum in solutione cessantium, dederunt, et in solutum assignaverunt spectabili legum 

doctori domino Matthaeo de Tocolis 39 , recipienti nomine domini Thomaei de Cazuffis partem 

unius petiae terrae, sitae in pertinentia Malsesini, in ora ubi dicitur Fuora dalla Porta de 

Malsesene de Villa, spectantisque ad Iacobum Bonmartinum de Malsesino veronensis districtus. 

Vide num. 316, 268. 

273. Anno 1550 die decimo octobris nobilis dominus Thomaeus Cazuffus f.q. domini 

Stephani Cazuphi civis et habitator Tridenti, dedit in solutum excellenti iuris utriusque doctori 

domino Dominico Calvetto civi et habitatori Tridenti unam petiam terrae, positam in pertinentiis 

Tridenti in Regula sancti Bartholomaei, in loco dicto alla Lasta, apud rivum s. Bartholomaei 

mediante via communi. Calvettus autem Cazuffo restituit plures affictus, quos ab eo emerat dei 

22 decembris 1544. Hic dicitur, quod idem Calvettus post an. 1544 dedit nobili domino Isepo 

Cazupho civi Tridenti rhenenses centum ad computum restitutionis dotis quondam uxoris suae 

sororis domini Iseppi. 

274. Anno 1553 die quarto ianuarii egregia domina Margareta uxor relicta quondam egregii 

domini Antonii de Gratiadeis olim notarii et civis Tridenti, necnon domini Baptista, Melchior, 

Franciscus, et Antonius fratres, et filii quondam praefati domini Antonii de Gratiadeis, 

restituerunt nobili domino Thomaeo Cazzuffio civi Tridenti tres affictus, quos ab eodem alias 

emerant, et in solutum acceperunt duos alios affictus. Hic occurrit dominus Vincentius filius 

dicti domini Thomaei. 

275. Anno 1565 die 17 ianuarii Andreas f.q. Simonis Camini de Villazano plebis Pahi 

vendidit, et partim permutavit reverendis, et nobili domino legum doctori Francisco f.q. nobilis 

domini Thomae de Cazuffis canonico, civi, et habitatori Tridenti, et dominis Alovisio, Thomae, 

ac Francisco fratribus, eius nepotibus, sub cura et tutela eius exsistentibus, unam petiam terrae, 

positam in pertinentiis Villazani, in loco dicto al Campedel apud eosdem dominos Cazuffos, qui 

praefato Camino dederunt aliam petiam terrae, sitam in dictis pertinentiis Villazani, in loco 

dicto alla Crosara. Subditur aestimatio earumdem petiarum data Tridenti die ultimo martii an. 

1565, in qua Cazuffus dicitur reverendus, et nobilis dominus canonicus, et in spiritualibus 

Vicarius generalis etc. 

276. Anno 1562 die 19 februarii reverendus dominus Franciscus f.q. nobilis domini 

Thomaei Cazuffii, canonicus Tridenti ac domini Alovisius, Thomas, et Franciscus fratres f.q. 

domini Vincentii olim fratris praefati domini canonici ex parte una: et dominus Stephanus f.q. 

excellentis doctoris domini Laurentii de Cazuffiis, dominus Iosephus, et Hector fratres f.q. 

domini Bartholomaei de Cazuffiis ex parte altera litigantes, compromissum tandem fecerunt in 

reverendum dominum Ioannem Iacobum Malanotum Vicarium in spiritualibus Tridenti, 

magnificum I.U.D. dominum Sfortiam Costam Maceratensem consiliarium Ill.mi, ac R.mi 

domini Tridentini, et clarissimum iureconsultum dominum Gervasium de Albertis dictarum 

partium affinem. Die sexto martii eidem compromisso accessit etiam dominus Ioannes Marcus 

f.q. excellentis doctoris domini Laurentii de Cazuffis. Die autem 18 martii 1562 suum laudum 

publicarunt praefati compromissarii. 

39 Anno 1549 Matthaeus Tocculus fuit convicarius domus mercatorum Veronae. Sic an. 1565 

Ludovicus Tocculus, qui anno 1577 fuit provisor sanitatis. 

53

277. Anno 1560 die 7 ianuarii dona Margaretha f.q. Simonis Pasquae a Gesiola de Gabiolo 

Pahi, et uxor relicta quondam Bertolomaei Fachini habitatoris Gabioli, vendidit excellenti 

I.U.D. reverendo canonico ecclesiae tridentinae domino Francisco de Cazuffis nobili Tridenti, 

pro se, ac filiis masculis quondam domini Vincentii eius fratris ementi unum affictum 

perpetualem, positum super una petia terrae sita in pertinentiis Gabioli, in loco ubi dicitur a la 

Giara, apud dominos emptores. 

278. Anno 1554, die 21 decembris Vincentiae Ludovicus Chieregatus archiepiscopus 

Antibarensis, Serviaeque Primas, dominum Franciscum Cazuffo doctorem, et canonicum 

Tridentinum, ad quatuor minores Ordines promovit: die autem 22 sequenti ad Subdiaconatum 

ad titulum patrimonii,et sui canonicatus, de licentia R.mi, in Christo Patris et domini domini 

Angeli Bragadeni Dei, et apostolicae Sedis gratia episcopi vincentini, Ducis, Comitis, et 

marchionis, vigore literarum remissorialium Ill.mi, et R.mi domini domini Christophori 

miseratione divina tituli s. Cesarei in Palatio S.R.E. presbyteri cardinalis episcopi Tridentini, 

datarum Tridenti die XIII mensis decembris. 

279. Anno 1663 die 27 maii ser Gaspar Aldrighettus vendidit illustri domino Thomae 

Cazzuffo quandam petiam terrae prativae cum pauca ischia annexa, positam in pertinentiis 

Lidorni, apud Athesim, et ipsum dominum Cazzuffum. 

280. Anno 1572 die 29 novembris nobilis dominus Thomaeus Cazzuffius civis Tridenti et 

nobilis dominus Franciscus eius frater, tamquam haeredes quondam nobilis domini Thomaei 

Cazzuffi avi paterni, dederunt domino Iosepho, et Ioanni fratribus f.q. domini Stephani de 

Oliveriis civibus Tridenti renenses centum in auro, et monetis, vigore cessionis alias factae per 

quondam nobilem dominum Antonium de Trilaco quondam domino Dominico patruo dictorum 

dominorum fratrum, quibus pervenit tale cerditum ex divisionibus bonorum factis inter ipsos, et 

dominum Oliverium, ac Gasparem patrueles. 

281. Anno 1642 die 17 septembris Tridenti in vico s. Benedicti, in palatio Cazzuffio, 

perillustris dominus Vincentius Cazzuffius a Pauperg civis Tridenti haeres testamentarius 

quondam perillustris dominae Cassandrae viduae Bettae, dedit rhenenses vigintiquinque in 

plaustro vini nigri bono venerabili presbytero Ioanni Mariae, ac domino Francisco fratribus f.q. 

domini Hieronymi Peschera de Volargna, tamquam haeredi ab intestato dominae Annae sororis 

eius, et dicto venerabili Ioanni Mariae tamquam procuratori generali dominae Ioannae matris 

eius cohaeredis dictae Annae, quos quidem rhenenses legavit praefata domina Cassandra 

praedictae Annae pedissequae suae. 

282. Anno 1557 die 18 februarii dominus Andreas f.q. ser Salvatoris de Gardulis 

Inferioribus districtus Tridenti, vendidit, et partim in solutum dedit nobili domino Thomaeo f.q. 

domini Stephani de Cazuffis civi, et habitatori Tridenti, unum affictum perpetualem, positum 

super una petia terrae, sita in pertinentiis Gardulorum (sic), in loco ubi dicitur alli Campi longi. 

283. Anno 1562 die nono decembris dominus Dominicus Eisner tamquam procurator, et 

negotiorum gestor reverendi, et generosi baronis domini Andreae de Castro Spauri 

commendatoris, et possessoris domus et ecclesiae Sanctae Mariae Elisabet Tridenti Ordinis 

Fratrum Alemanorum, nomine locationis perpetualis investivit reverendum, et clarissimum 

I.U.D. dominum Franciscum f.q. egregii domini Thomae de Cazufiis canonicum Tridenti, ac 

filios quondam domini Vincentii de Cazufiis nepotes eius, de una petia terrae prativa plodiorum 

quinque, posita in pertinentiis Tridenti, in loco dicto in Lidorno ad Lacum dominorum Fratrum 

Alemanorum, apud ipsos dominos Cazufios. De qua quidem petia investitus antea fuit quondam 

reverendus egregius dominus Franciscus de Cazufiis olim canonicus tridentinus anno 1529 die 

23 octobris. 

284. Anno 1535 die septimo aprilis spectabilis utriusque iuris doctor dominus Ioannes 

Paulus Sratimpergar f.q. nobilis domini Vigilii Sratimpergar nobilis Tridenti, nomine locationis 

perpetualis per tactum manus investivit Vigilium f.q. Nicolai de Gaspar de Cembra districtus 

Castri Cunispergi, habitatorem Trilaci districtus Tridenti, de una petia terrae posita in 

pertinentiis Trilaci, in loco ubi dicitur a Cartolin. 

54

285. Anno 1552 die 21 novembris Petrus f.q. Mattahei Franzoi de Vigulo Vattario, et 

Baptista eius frater, vendiderunt nobili domino Thomaeo de Cazuffis civi Tridenti unum 

affictum perpetualem, constitutum super duabus petiis terrae, positis in pertinentiis Viguli, in 

locis vocatis a Prapegoi, et a Bombi. 

286. Anno 1617 die 10 octobris illustris dominus Vincentius Cazzuffius civis Tridenti, 

redemit hortum positum in civitate Tridenti in loco dicto al Maio, quem proxime praeterito iulio 

cum pacto ipsum redimendi vendiderat pro renensibus 550 illustri, et clarissimo domino 

Ludovico Particellae Ill.mi, et R.mi domini domini consiliario. 

287. Anno 1576 die 18 novembris Ioannes quondam Bartholomaei Fachini de Gabiolo Pahi 

vendidit nobili domino Thomaeo f.q. nobilis domini Vincentii Cazuffio civi Tridenti et nobili 

domino Francisco eius fratri, unam petiam terrae, sitam in pertinentiis Gabioli, in loco ubi 

dicitur alle Giare, apud ipsos dominos emptores, et exemptam a solutione cuiuscumque 

decimae. 

288. Anno 1556 die 15 augusti cum lis esset inter nobiles dominum Thomaeum Cazuffium 

tamquam haeredem medietatis bonorum quondam reverendi domini Francisci Cazuffiii olim 

fratris sui, et canonici Tridenti, et tamquam succedentem in ius, et emptorem tertiae partis 

alterius medietatis ab excellenti artium et medicinae doctore domino Gaspare Cazuffio eius 

nepote cohaerede pro dicta tertia parte, ex una; et dominum Ioannem Marcum fratrem praedicti 

domini Gasparis tamquam cohaeredem alterius tertiae partis, ex altera parte, tandem mutuo 

consensu convenerunt quod dominus Ioannes Marcus habeat totam domum cum stabulo dictae 

haereditatis positam in capite Plateae magnae civitatis Tridenti cum defalcatione tamen affictus 

annui rhenesium quinque solvendi Fraternitati Domus Dei de Tridento. Dominus autem 

Thomaeus habeat domum totam cum stabulo, et cohaerentiis suis positam in Contrata S. 

Benedicti, versus meridiem apud nobilem dominam Lucretiam Cazuffiam. Huic divisioni, quae 

facta fuit cum protestatione, quod sine praeiudicio fideicommissorum facta intellegatur, 

praesens exstitit dominus Iosephus Cazuffius civis, et habitator Tridenti. 

289. Anno 1653 die 23 februarii Tridenti perillustris dominus Ferdinandus Polli a 

Franchenstain cessit, ac in solutum tradidit perillustri, et generoso domino Ioanni Pompeato pro 

sua sacra caesarea maiestate tenenti columnello, licet absenti, unum censum sibi solvendum per 

perillustrem dominum Thomam Cazzzuffum Tridentinum, seu potius partem dicti census, 

respondentem debito 634 rhenensium de libris 4½ pro singulo. 

290. Anno 1661 die 24 augusti in villa Negrani Pahi, dominus Gasparus f.q. Aldrigetti 

Cappelletti, seu de Aldrigettis de Villazzano Pahi, vendidit illustri domino Thomae Cazzuffo 

civi Tridenti petiam unam terrae arativam, prativam, et buschivam, sitam in pertinentiis Lidorni, 

loco dicto in Bocca di Lidorno, apud Athesim, et ipsum dominum emptorem, cum pacto ipsam 

redimendi infra duos annos. 

291. Anno 1570 die quarto aprilis Blasius quondam Dominici de Francescatis de Fornace 

districtus Tridenti, vendidit, et in solutum tradidit nobili dominae Iuniperae uxori quondam 

nobilis domini Vincentii Cazuffii, tutrici eius filiorum Thomaei, et Francisci, unum pratum 

positum supra montem, ubi dicitur in Val de Canedi: et aliud pratum situm ubi dicitur su in 

pian: et unum hortum positum in villa Fornacis, pro quibus affictum solvere tenebatur ab anno 

1548. Eisdem addidit partem unius domus sitae in dicta villa Fornacis. 

292. Anno 1594 die 14 aprilis nobilis domina Claudia relicta quondam nobilis domini 

Thomae de Cazuffiis civis Tridenti uti tutrix filii sui ex dicto quondam domino Thoma, solvit 

multum magnifico iurisconsulto domino Carolo Crottae rhenenses 200 de quibus erant debitores 

filiae haeredes quondam nobilis domini Francisci Cazuffii olim fratris dicti quondam domini 

Thomae, multum reverendo domino Ludovico canonico, olim filio dicti domini Caroli. 

293. Anno 1564 die Sabbati Sancti prima mensis aprilis Tridenti in capella s. Blasii 

ecclesiae cathedrali s. Vigilii annexa, Blasius Aliprandinus episcopus Bellinensis, ac Ill.mi, et 

R.mi domini domini Christophori S.R.E. cardinalis, episcopi, principisque Tridenti, et 

administratoris Brixinensis, in spiritualibus Suffraganeus generalis Tridenti venerabili, et 

55

excellenti viro domino Francisco Cazzuffo canonico Tridenti iuris utriusque doctori, Diacono, 

sacri presbyteratus apicem contulit. 

294. Anno 1495 die 15 iunii ser Antonius, et Franciscus fratres quondam ser Iuliani 

Carpellae de Vezano plebis Calavini, vendiderunt discreto viro ser Iuliano quondam ser ser 

Laurentii de Cazuffis civi et habitatori Tridenti, ementi pro se, ac ser Tomaeo (sic), et ser 

Stephano fratribus suis, unum pratum positum in pertinentiis Vezani, in loco ubi dicitur 

all’Aqua Sparta, apud emptores. 

295. Anno 1562 die 26 augusti reverendus dominus Franciscus Cazuffius canonicus 

Tridenti et domina Iunipera relicta quondam domini Vincentii Cazuffii tamquam tutores, et 

curatores testamentarii filiorum praedicti quondam domini Vincentii, et haeredum pro dimidia 

quondam domini Thomaei Cazuffii avi paterni, defuncto excellenti doctore domino Dominico 

Calveto alias eorumdem pupillorum Thomaei, et Francisci actore, alium actorem constituerunt 

excellentem I.U.D. dominum Gervasium de Albertis, quem dominus Alovisius f.q. dicti domini 

Vincentii Cazuffii minor annis 25, ac maior annis 18, sibi in curatorem dari petiis ad omnes lites 

et causas: praefatus autem dominus canonicus procuratorem suum generalem constituit. Acta 

sunt haec omnia coram magnifico I.U.D. domino Matthaeo Caratio de Cento Praetore Tridenti, 

et egregio domino Ioanne Marco Cazuffio cive Tridenti. 

296. Anno 1562 die sexto iulii reverendus dominus Franciscus Cazuffius canonicus 

Tridenti, pro se, et nomine domini Aloysii, Francisci, et Thomae nepotum suorum ex quondam 

domini Vincentio fratre, dedit domino Stephano f.q. exellentis doctoris domini Laurentii de 

Cazuffiis civi Tridenti rhenenses 150 pro completa solutione rhenensium 300 quos eidem dare 

tenebatur vigore sententiae arbitramentalis latae per reverendum dominum Ioannem Iacobum 

Malanotum Vicarium in spiritualibus Tridenti, magnificum dominum Sforciam Costam 

maceratensem consiliarium Ill.mi, et R.mi domini Tridentini ex excellentem I.U.D. dominum 

Gervasium de Albertis arbitros ab ipsis partibus electos. Inter testes huius actus fuit etiam 

dominus Baptista Cazuffius civis Tridenti. 

297. Anno 1588 die 22 ianuarii nobilis dominus Thomaeus Cazufius de Pauperch (sic) se 

liberavit ab affictu, quem solvere tenebatur haeredibus quondam nobilis viri domini 

Bartholomaei Mazae de Himario Vallis Solis, ut rem gratam faceret magnifico domino Paulo 

Bettae, qui obligationem in se assumpsit solvendi affictum praedictum, fideiubente nobili 

domino Octavio Betta. 

298. Anno 1561 die 28 decembris Ioannes Antonius f.q. Christophori a Mosna, et 

Mattaheus a Saxo de Vigulo Basilicae districtus Tridenti vendiderunt reverendo domino 

Francisco Cazuffio canonico Tridenti pro se, ac dominis Alovisio, Thomaeo, et Francisco 

nepotibus suis ex fratre ementi, unum affictum positum super duabus petiis terrae sitis in 

pertinentiis Viguli Basilicae, in locis dictis al Plantel apud rugiam, et al Dos Longo. 

299. Anno 1673 die 17 octobris perillustris domina Lucia f.q. perillustris domini Vincentii 

Cazzuffi civis Tridenti, liberavit perillustrem dominum Thomam Cazzuffum fratrem suum ab 

ulteriori solutione Legati rhenensium centum eidem dominae Luciae relicti in ultimo testamento 

quondam perillustris dominae Iuniperae Cazzuffae viduae Consolatae praedictarum partium 

amitae rogato die 17 decembris 1665. 

300. Anno 1533 die nono ianuarii ser Ioannes della Fiorina civis Tridenti quondam Odorici 

textoris, vendidit egregio viro domino Thomae quondam domini Stephani Cazuffi civi, et 

habitatori Tridenti unum affictum perpetualem constitutum super una petia terrae, posita in 

pertinentiis Supramontis districtus Tridenti inloco dicto alle Piace: ac super alia petia terrae in 

iisdem pertinentiis, in loco dicto a Redondura. 

301. Anno 1556 die quinto decembris Ioannes f. q. Christophori Beloti de Gabiolo Pahi 

vendidit nobili domino Thomaeo f.q. nobilis domini Stephani de Cazuffis civi, et habitatori 

Tridenti, unam petiam terrae, positam in pertinentiis Villazani, in loco dicto Fora alla Crevara, 

apud ipsum dominum emptorem, liberam quidem a solutione decimae, sed obnoxiam solutioni 

affictus annui venerabili Capitulo ecclesiae Tridenti. Pro alla Crevara legendum alla Crosara. 

Conferto chartas num. 202, 274, 306. 

56

302. Anno 1650 die ultima februarii Tridenti compositio facta est inter perillustrem 

dominum Thomaeum f.q. perillustris domini Vincentii Cazzuffii de Paupergh patricii, et civis 

Tridenti ex una, et perillustres dominos Ioannem Albanum, ac Georgium fratres de Ioannelliis 

de Gerspurgh Bulsani, et perillustres dominas Claudiam, et Veronicam eorum sponsas, 

sororesque dicti domini Thomaei ex altera parte. Compositores fuerunt ill.mus dominus Carolus 

Colona baro in Wels urbis tridentinae Praefectus, patruus, ac perillustris dominus Vincentius 

Particella patricius,et civis Tridenti, ac utriusque partis consanguineus. Causa litis ex eo nata est, 

quia praefatus dominus Vincentius Cazzuffius obiit intestatus postquam die 10 septembris 1649 

praefatae dominae Claudia, et Veronica cum praedictis dominis Ioannelliis sponsalia 

contraxerunt. Hic earum mater dicitur quondam perillustris domina Lucretia. Memoratus autem 

dominus Carolus Columna dicendus non patruus, sed avunculus. Videsis num. 213, ac 255. 

303. Anno 1597, die 13 martii nobilis, et magnifica domina Claudia uxor relicta quondam 

nobilis et magnifici domini Thomaei Cazzuffi de Pauperg civis et patricii Tridenti tamquam 

tutrix nobilis domini Vincentii pupilli filii sui, pro complenda dote nobilis dominae Luciae filiae 

suae, diebus proxime elapsis per solemnitatem sponsalium de futuro promissae magnifcio, et 

clarissimo domino Ludovico Particellae civi Tridenti, consiliario Ill.mi, et R.mi domini domini 

cardinalis Ludovici Madrutii episcopi et principis Tridentini vendidit magnifico, et excellenti 

physico domino Vincentio filio magnifici, et excellentis doctoris domini Ioannis Baptistae 

Calavini civis Tridenti, tamquam marito nobilis dominae Fedinae f.q. nobilis domini 

Bartholomaei Matiae de Dimario Vallis Solis, unam petiam terrae, sitam in pertinentiis 

Villazzani Pahi, in loco dicto alla Lasta. Huic venditioni consensit etiam nobilis dominus 

Franciscus quondam domini Ioannis Mariae Cazuffi, Sed legendum Ioannis Marci pro Ioannis 

Mariae. 

304. Anno 1569 die 13 septembris Tridenti in Burgo s. Martini dominus Baptista filius 

naturalis quondam domini Thomaei Cazuffii civis Tridenti, sanus mente, visu, loquela, 

intellectu, et corpore, fecit suum nuncupativum testamentum, in quo sui cadaveris sepulturam 

mandavit in cimiterio ecclesiae s. Mariae Maioris de Tridento, in sepulcro dominorum de 

Cazuffiis. Mandavit fieri quolibet anno perpetualiter in mense maii unam caritatem stariorum 

quatuor panis frumenti pauperibus secretis, et aliorum quatuor omnibus aliis pauperibus eam 

accipere volentibus civitatis, et Burgi Sancti Martini Tridenti. Haeredes suos universales 

instituit aequaliter filium, et filios masculum, vel masculos ex Margareta f.q. Matthaei Tonoli de 

Terziolasio Vallis Solis eius uxore nasciturum, vel nascituros: deficientibusque filiis, ac filiabus 

eamdem Margaretam uxorem. Vide num. 192. 

305. Anno 1616 die quarta ianuarii expositum fuit, quod anno 1611 die ultima iunii 

celebratum est instrumentum dotis quondam nobilis dominae Martiae sororis nobilis, et 

magnifici domini Vincentii Cazzuffii civis Tridenti, et uxoris nobilis, et magnifici domini 

Simonis Maciae civis Tridenti. Quod eadem dos fuit rhenenses 2000, ultra mobilia rhenensium 

430. Quod dictus dominus Vincentius se obligavit solvere nobili domino Thobiae Polli nomine 

dicti domini Simonis unum affictum franchitabilem ad computum praefatae dotis. 

306. Anno 1554 die 4 septembris Franciscus Ioannis del Cesch de Belotis de Gabiolo Pahii 

vendidit nobili domino Thomaeo de Cazuffis civi, et habitatori Tridenti, unam petiam terrae 

quantitatis perticarum 206 positam in pertinentiis Gabioli, in loco dicto alla Coxara de Villazan, 

liberamque a solutione decimae, pro pretio rhenensium 40, grossorum 3 et unius bezii, in ratione 

librarum quinque bonae monetae Maranensis pro singulo rhenense. 

307. Anno 1562 die nono decembris dominus Dominicus Eysner tanquam procurator, et 

negotiorum gestor reverendi, et generosi baronis domini Andreae de Castro Spauri 

Commendatoris, et possessoris domus et ecclesiae Sanctae Mariae Helisabethae Tridenti 

Ordinis Fratrum Alemanorum, nomine locationis perpetualis etc. ut num. 283. Utraque charta 

est exemplum ex authentico relevatum, a diverso quidem scriptore, sed ab uno tantum notario 

subscriptum. Variant inter se in nonnullis accidentalibus. 

308. Anno 1658 die quinta decembris. In Burgo Vezzani dominus Valentinus quondam 

Petri Gratiolli Vezzani, tutorio nomine haeredum quondam Ioannis Gratiolli avi, videlicet 

57

Beatae, et Maxentiae filiarum quondam Petri Gratiolli filii praedicti Ioannis, necnon Francisci 

nepotis et filii respective, ac Valentini filii dicti Ioannis, et fratris praemissi Francisci, emit, et in 

solutum, extinctionemque cuiusdam affictus accepit a dona Maria vidua relicta quondam 

Bernardi Vivorii de Lono, consentiente Bartholomaeo eius filio, unum fundum arativum et 

vineatum, situm in pertinentiis Loni, loco dicto a Lavin apud perillustrem dominum Thomam 

Cazzuffium tridentinum. Item aliam petiam terrae ibidem positam. 

309. Anno 1554 die 20 decembris narratum, quod die 19 maii huius anni 1554 factum fuit 

concordium inter nobilem dominum Thomaeum de Cazuffis ex una, et nobilem dominmum 

Hieronymum eius nepotem filium quondam excellentis doctoris domini Laurentii de Cazuffis ex 

altera, cives Tridenti, quodque vigore dicti concordii dedit dominus Thomaeus domino 

Hieronymo rhenenses 215 pro omni, et toto eo, quod idem dominus Hieronymus praetendebat 

ex fideicommissis. 

310. Anno 1567 die 8 ianuarii nobilis domina Iunipera relicta quondam nobilis domini 

Vincentii Cazuffii, tanquam curatrix nobilium domini Alovisii, Thomaei, et Francisci fratrum 

filiorum suorum, necnon praefatus dominus Alovisius proprio, et fratrum praemissorum 

nomine, dederunt excellenti I.U.D. domino Ioanni Baptistae Callavino civi Tridenti et Praetori 

Rovereti, rhenenses 500 pro completa solutione dotis nobilis dominae Catherinae uxoris 

eiusdem domini Ioannis Baptistae, ac filiae praedictae dominae Iuniperae 40 . 

311. Anno 1559 dei 22 augusti reverendus dominus Franciscus f.q. nobilis domini Thomaei 

Cazuffii canonicus Tridenti et nobilis domina Iunipera relicta quondam domini Vincentii olim 

filii praefati domini Thomaei, tutores, et curatores relicti Alovisio, Thomaeo, et Francisco, 

necnon Antioniae, Catherinae, ac Blancae fratribus, et filiis praedicti quondam domini 

Vincentii, per praefatum dominum Thomaeum superioribus diebus defunctum, pro litibus, et 

causis actorem suum constituerunt excellentem doctorem dominum Dominicum Calvetum, 

eumque procuartoresm alias per quondam dominum Thomaeum praedictum constitutum 

confirmarunt. Praeterea dictus dominus Franciscus canonicus illlum constituit suum 

procuratorem ad omnes lites, et causas. 

312. Anno 1657 die 27 iunii perillustris dominus Thomas Cazuffius a Paupergh civis,et 

patritius tridentinus, filius quondam perillustris domini Vincentii, tradidit, ac solvit perillustri, et 

excell.mo domino Ioanni Baptistae f.q. perillustris, et excell.mi domini Nicolai Pilati de 

Tassullo Vallis Annaniae, nomine proprio, et tanquam procuratori perillustris domini Hieronymi 

eius fratris acceptantis, ad computum rhenensium 4200, quorum debitor praefatus dominus 

Thomas exsistebat pro residuo rhenensium 5000 capitalis pro dotibus perillustrium dominarum 

Iuniperae, ac Annae Catharinae uxorum eorumdem fratrum dominorum de Pilatis, et sororum 

praelibati domini Thomae. Hic memorantur effectus Veronae, ac praetensiones contra ill.mum 

dominum baronem a Wels avunculum etc. 

313. Anno 1561 die 16 ianuarii reverendus dominus Franciscus Cazuffius canonicus 

Tridenti, ac dominus Alovisius, Thomaeus, et Franciscus fratres, nepotes eiusdem domini 

canonici ex quondam domino Vincentio fratre, in executione compositionis hesterna die factae 

per nobiles, et reverendos dominum Bartholomaeum Botsch, et Antonium de Picolis canonicos 

Tridenti, et excellentem doctorem dominum Gervasium de Albertis, dederunt plures rhenenses 

dominis Stephano, ac Iosepho, et Hectori fratribus de Cazuffiis. Hic fit mentio Legati 

rhenensium centum, et rhenensium 37 unius affictus, qui solvebatur per fratres de Melis, de 

quibus in testamento quondam reverendi domini Francisci dictarum partium patrui, et olim 

canoncii Tridenti. Insuper memoratur sententia alias lata per magnificos dominos Michaelem 

Castegninum tunc Praetorem Tridenti, et Franciscum Luchinum consiliarium Ill.mi et R.mi 

domini Tridenti. 

314. Anno 1586 die 31 decembris nobiles domini Thomaeus, et Franciscus fratres, et filii 

quondam nobilis domini Vincentii Cazzuffi de Paysperg (sic) cives Tridenti, vendiderunt 

magnifico, et excellenti legum doctori domino Alexandro f.q. excellentis legum doctoris domini 

40 Ioannes Baptista Calavinus fuit Praetor Roboreti ab 1566 7 octobris usque ad 1569. 

58

Gervasii de Albertis vici Tridenti et habitatori in Contrata S. Benedicti, unum affictum 

perpetualem, constitutum super una eorum domo posita in dicta Contrata S. Benedicti apud 

ipsos dominos venditores: et in defectu eiusdem domus, super aliis ipsorum bonis. 

315. Anno 1570 die 16 februarii Tridenti magnificus dominus Franciscus Betta, tanquam 

maritus magnificae dominae Cassandrae Cazuffiae, confessus fuit, se recepisse rhenenses 1113 

ac libram unam a nobili domina Ginevra tanquam tutrice, ac curatrice nobilium dominorum 

Thomaei, et Francisci de Cazuffiis, filiorum suorum ex quondam nobili domino Vincentio 

Cazuffio, computato uno mansu Supramontis, et uno vineali Misiani, et uno affictu Pressani 41 . 

316. Anno 1550 die nono decembris Veronae iudices venditionum, et dationum in solutum 

sedentes ad officium aestimariae pro communi Veronae, dederunt, et in solutum tradiderunt 

nobili viro Thomaeo quondam domini Stephani de Cazuffis de Tridento, civi Veronae, et 

asserenti subire onera et factiones cum communi Veronae, partem unius petiae terrae, spectantis 

ad Iacobum Simonis Bonmartini de Malsesino, ac iacentis in pertinentia Malsesini, in ora extra 

Portam Malsesini de villa. Vide num. 272, 553. 

317. Anno 1672 die 7 martii illustris dominus Thomas Cazzuffius f.q. domini Vincentii, se 

liberavit ab ulteriori solutione cuiusdam livelli perpetui apud venerabilem Commendam 

Fralimani Tridenti, attento consensu Capituli generalis dominorum Fratrum Teutonicorum in 

civitate Mergenthaim sub 8 maii 1671, distrahendi omnia bona dictae venerabili Commendae. 

318. Anno 1450 die nono septembris in Burgo Perzini R.mus in Christo Pater dominus 

dominus Iacobus Zenus de Venetiis iuris utriusque doctor, Dei et apostolicae Sedis gratia 

dignissimus episcopus feltrensis, et Bellunensis, atque Comes, ac Sanctissimi domini nostri 

Papae referendarius, et assistens, discreto iuveni Thomasio f.q. nobilis viri ser Calapini de 

Calapinis civi tridentino, et Marchadanto eius fratri, concessit investituram feudi decimalis sex 

mansorum iacentium in Montanea Castegnedi dioecesis feltrensis: et septimi iacentis in 

Campanea villae Canalis, necnon octavi iacentis in Rovreda plebanatus Perzini: de quo quidem 

feudis investiti antea feurunt die decimo octobris anno 1441 ab episcopo Feltrensi praedecessore 

Thoma Thomasino, prout alias ipsorum pater fuerat investitus. 

319. Anno 1545 die 18 iulii Tridenti nobilis,et magnificus dominus Thomaeus Cazuffus 

capitaneus castri Silvae, ac civis Tridenti dedit, ac permutavit nobili domino Baptistae de Castro 

Campo, quondam excellentis doctoris domini Antonii a Campo, civi Tridenti, unum pratum 

secatorum quatuordecim, vel circa, cum duabus casinis intus, positum in pertinentiis Vasoni, in 

loco dicto al Pra grando, apud ipsum dominum Baptistam, qui domino Thomaeo dedit, ac 

permutavit unum affictum perpetualem solvendum per magistrum Iacobum Fabrum habitatorem 

in Burgo s. Crucis civitatis Tridenti. 

320. Anno 1657 die 19 iunii perillustris dominus Thomas f.q. perillustris domini Vincentii 

Cazzuffii a Paupergh patricii, ac civis Tridenti, persolvit perillustri domino Ioanni Albano 

Ioannellio de Gerspurgh incolae Tridenti, recipienti nomine proprio, et perillustris domini 

Georgii eius fratris, rhenenses 4000 in tot duplicibus, ac Ungaris aureis, ad computum dotium 

rhenensium 5000 debitorum perillustribus dominis Claudiae, ac Veronicae sororibus dicti 

domini Thomae, ac uxoribus dictorum dominorum fratrum de Ioannelliis, idest Claudiae uxori 

Albani,et Veronicae uxori Georgii. 

321. Anno 1660 die 20 maii perillustris, et R.mus dominus Bernardinus Malanotti 

canonicus praebendatus ecclesiae cathedralis Tridentinae, tamquam a R.mo Capitulo deputatus, 

investivit perillustrem dominum Thomam f.q. perillustri domini Vincentii Cazzuffii de 

Paupergh civem Tridenti, de una petia terrae sita in pertinentiis Tridenti extra Portam S. Crucis, 

in loco dicto a Man, apud ipsum dominum Thomam a tribus partibus, de qua alias fuit investitus 

dictuis dominus Vincentius eius genitor die 28 ianuarii 1605 cum onere solvendi annuum 

livellum officio anniversariorum sive Signaturae dictae ecclesiae. 

41 Anno 1580 die 3 februarii Franciscus Betta eques auratus, consiliarius, et commissarius generalis 

Ill.mi, et R.mi domini cardinalis Ludovici episcopi ac principis Tridentini necnon I.U.D. recognovit se, 

filios suos, ac nepotes ex fratribus Iosepho, et Georgio, ac eorum descendenets, nobilitatis titulo ab eodem 

domino cardinali donatos. Ex charta archivi episcopalis Tridenti. 

59

322. Anno 1509 die quarto novembris, honestissima iuvenis domina Dorothea filai egregii 

viri domini Stephani Cazuffi civis Tridenti, per verba de praesenti nupsit nobili et spectabili 

iuris utriusque doctori ac equiti caesareo domino Ioanni Alberto f.q. spectabilis artium et 

medicinae doctoris, ac militis caesarei domini magistri Archangeli Balduini civis olim, et 

habitatoris Tridenti, qui statim confessus fuit sibi datos fuisse rhenenses mille dotis nomine. 

323. Anno 1509 die quarto novembris honestissima iuvenis domina Dorothea filia egregii 

viri domini Stephani de Cazuffis honorabilis civis Tridenti, minor annis 25, ac maior annis 20, 

de consensu nobilis viri et iuris utriusque doctoris, ac equitis caesarei domini Ioannis Alberti f.q. 

spectabilis artium et medicinae doctoris domini Archangeli Balduini civis et habitatoris 

Tridenti, eius sponsi, et mariti, praefato domino Stephano patri suo fecit pacem, finem, et 

pactum perpetuum de ulterius non petendo de bonis dicti patris sui, et dominae Luciae matris 

suae, necnon de bonis fraternis, et sororinis etc. 

324. Anno 1560 die 23 februarii ser Franciscus quondam Iacobi Gasparinae de Belotis de 

Gabiolo Pahi permutavit, et partim vendidit excellenti iuris utriusque doctori, et reverendo 

canonico ecclesiae Tridentinae domino Francisco de Cazuffis civi, et habitatori Tridenti ac filiis 

masculis quondam nobilis domini Vincentii eius fratris, unam petiam terrae, positam in 

pertinentiis Gabioli, in loco ubi dicitur alla Giara, apud ipsos dominos Cazuffos emptores, qui 

dicto ser Francisco dederunt unam petiam terrae sitam in iisdem pertinentiis Gabioli, in loco 

dicto alla Crox, apud eumdem ser Franciscum, de qua petia loco decimae solvendus annuatim 

affictus venerabili Capitulo Tridentino, sive praebendae secundae s. Petri in ecclesia S. Vigilii. 

325. Anno 1561 die 21 aprilis reverendus dominus Franciscus Cazufius canonicus Tridenti 

ac Alovisius, Thomaeus, et Franciscus fratres, eiusdem domini canonici nepotes ex quondam 

domino Vincentio fratre, ac tanquam necessarii defensores excellentis domini Camilli Pilati 

occasione emptionis domus factae per ipsum dominum Camillum a quondam domino Thomaeo 

Cazuffio patre praefati domini canonici, et avo paterno praeditcorum nepotum, in executione 

quarumdam sententiarum latarum, dederunt domino Ioanni Marco f.q. excellentis doctoris 

domini Laurentii Cazuffii, et tanquam haeredi pro dimidia parte quondam reverendi domini 

Francisci Cazuffii olim canonici Tridenti et patrui dicti canonici Francisci iunioris, plures 

rhenenses: aliosque dederunt domino Stephano fratri praedicti domini Ioannis Marci. 

326. Anno 1675 die 29 ianuarii Tridenti in Contrata S. Benedicti, in palatio suo 42 

perillustris dominus Thomas Cazzuffius dominus de Pauperch patricius Tridentinus, uti filius et 

haeres quondam perillustris domini Vincentii Cazzuffii se omnino liberavit ab affictu, quem 

annuatim solvere tenebatur praenobili domino Thobiae Polli uti haeredi quondam illustris 

domini Thobiae, quondam alterius Thobiae Polli civis Tridenti furbicularii (lege cubicularii) 

olim quondam eminentissimi (sic) cardinalis Caroli Madrutii episcopi, ac principis Tridenti pro 

binis capitalibus rhenensium bis mille in ratione Tridentina fundatis die 27 martii 1610 et die 

ultima iunii 1611. 

327. Anno 1562 die nono decembris dominus Dominicus Eisner tanquam procuartor, et 

negotiorum gestor reverendi, et generosi baronis domini Andreae de Castro Spaur 

Commendatoris, et possessoris domus, et ecclesiae sanctae Mariae Helisabeth Tridenti Ordinis 

Fratrum Alemanorum, titulo locationis perpetualis secundum usum, et consuetudinem 

locationum perpetualium dictae ecclesiae, investivit reverendum, et clarissimum I.U.D. 

dominum Franciscum f.q. egregii domini Thomae de Cazuffiis canonicum Tridenti, ac filios 

quondam domini Vincentii de Cazufiis nepotes eius, de una petia terrae prativa, posita in 

pertinentiis Tridenti in loco dicto in Lidorno nominato il Pra de la Strada, apud eosdem 

dominos Cazuffios, ad quos pervenit in divisionibus sequutis inter Cazuffios, cum de ipsa sub 

eodem locationis titulo investiti fuerint anno 1515 die 8 octobris quondam clarissimus doctor 

dominus Laurentius de Cazufiis, et egregius dominus Thomaeus frater eius, et alii domini fratres 

eorum, a domino tunc gubernatore dictae domus, et ecclesiae. 

42 Alena manu scripsit notarius Iacobus Antonius Bernardellus. 

60

328. Anno 1554 die 17 iunii Guielmus quondam Michaelis de Paysanis de Trilaco, 

habitator Civezani, vendidit nobili domino Thomaeo de Cazuffis civi Tridenti unum affictum 

perpetualem, constitutum super una petia terrae posita in pertinentiis Civezani, in loco dicto in 

Fosso, apud haeredes quondam Antonii Borserii, et haeredes quondam domini Francisci Toneri, 

se fuideiussorem constituente Bartholomaeo filio Nicolai de Notariis de Civezano. 

329. Anno 1559 die undecimo novembris ser Iacobus f.q. ser Antonii Bonaurati 43 de 

Lavina (sic) 44 Cavadeni habitator in Burgo S. Crucis civitatis Tridenti, retrovendidit excellenti 

doctori, et reverendo domino Francisco de Cazuffis canonico Tridenti, ac dominis eius 

nepotibus filiis quondam domini Vincentii eius fratris, duos affictus perpetuales solvendos per 

Ioannem Dominicum quondam Ioannis Pegorarii de Ultracastello Pahii, et per haeredes 

quondam Antonii Ioannis Meazii de Calavino. Ad extra notarius scripsit Emtpio facta a Iacobo 

Pegino. 

330. Anno 1541 die 23 maii Francisca uxor relicta quondam Valentini de Levigis villae 

Supramontis plebis Basilicae districtus et iurisdictionis Tridenti, uti tutrix filiorum suorum 

vendidit domino Thomae f.q. domini Stephani Cazufi civi, et habitatori Tridenti ementi pro s,ac 

pro filiis et haeredibus quondam clarissimi utriusque iuris doctoris domini Laurentii fratris sui, 

ac pro spectabili iurisperito domino Francisco fratre suo, unam petiam terrae prativae, positam 

in pertinentiis villae Supramontis, in loco dicto a Bolpara. 

331. Anno 1560 die ultimo octobris reverendus dominus Franciscus f.q. nobilis domini 

Thomaei Cazufii canonicus Tridenti, uti haeres pro dimidia cum nepotibus suis ex quondam 

domino Vincentio fratre suo, quondam reverendi domini Francisci Cazufii olim canonici 

Tridenti patrui sui, dedit, ac solvit domino Stepfano f.q. excellentis doctoris domini Laurentii 

Cazufii civi Tridenti rhenenses 18 libram unam, et carentanos tres pro completa solutione 

rhenensium centum eidem domino Stephano relictorum per praefatum quondam dominum 

canonicum Franciscum patruum suum in testamento, idque vigore quarumdam sententiarum. 

Hic memoratur Palla erecta per praefatum quiondam dominum Thomaeum in ecclesia S. Mariae 

Maioris de Tridento. 

332. Anno 1449 die 3 ianuarii Ioannes f.q. Bartholomaei de Melioribus de Lono vendidit 

magnifico domino Francisco quondam domini Iacobi Donzillii incolae Tridenti unum affictum 

perpetualem, fundatum, et assicuratum super una petia terrae arativa et vineata, posita in villa 

Loni, in loco dicto alle Case. 

333. Anno 1601 die 8 novembris nobilis domina Magdalena uxor relicta quondam nobilis 

domini Simonis Calianeri olim civis Tridenti, vigore pacti de retrovendendo reddidit, vendidit, 

et tradidit nobili domino Francisco f.q. nobilis domini Iosephi Cazuphii civi Tridenti unum 

affictum perpetualem, solvendum per Christophorum de Paulis, et Dominicum Valersium de 

Cadeno, ac venditum eidem dominae Magdalenae a dicto domino Francisco die 7 aprilis huius 

anni 1601. 

334. Anno 1550 die 16 martii Marinus f.q. magistri Thomaei Stringarii, tanquam maritus 

Philippinae f.q. Silvestri de Cagnanis Papiensis 45 olim habitatoris Tridenti, rogatus retrovendidit 

egregio domino Vincentio de Cazuffis filio egregii viri domini Thomaei de Cazuffis, recipienti 

vice, ac nomine dicti patris sui absentis, quatuor affictus perpetuales Madrutii, et Cavedeni 

constitutos, quos anno 1542 die 14 februarii dictus dominus Thomaeus cun pacto redemptionis 

vendidit magnifico legum doctori domino Andreae de Regio uti tutori dictae Philippinae. 

335. Anno 1552 die 21 novembris Antonius f.q. Francisci Carpellae de Vezano plebis 

Calavini, et districtus Tridenti, vendidit nobili domino Thomaeo f.q. nobilis domini Stephani de 

Cazuffis civi, et habitatori Tridenti in capite Contratae Latae apud Plateam, unum affictum 

perpetualem unius plaustri vini nigri bulliti de prima vasa, constitutum super una petia terrae 

43 

Legendum Bonaverati de Lacuna Cavedeni, sic aperte dicente charta signata num. 357, Neutra est 

originalis. 

44 

Forsan Laguna, etenim unus vicus Cavedeni dicitur Laguna Cavedeni: ac etiam Lacuna. 

45 

Conferto Spicilegium nostrum Cazuf. 401. 

61

aratoria, vineata, zapativa, et olivata, posita in pertinentiis Vezani, in loco ubi dicitur a Fontana 

morta. 

336. Anno 1561 die 24 martii dominus Ioseph f.q. domini Bartholomaei Cazuffii civis 

Tridenti, faciens pro se, ac pro domino Hectore fratre suo, confessus fuit se ab excellenti doctore 

domino Dominico Calveto uti procuratore reverendi domini Francisci Cazuffii Tridentini, ac 

curatore, et actore Alovisii, Thomaei, et Francisci nepotum eius ex quondam domino Vincentio 

fratre, tanquam necessario defensore excellentis doctoris domini Camilli Pilati, recepisse 

rhenenses 93 cum dimidio. Causa fuit, quia Pilatus emit domum quamdam a quondam nobili 

domino Thomaeo Cazuffio. Hic fit mentio domini Baptistae de Cazuffiis. 

337. Anno 1583 die 2 iulii nobiles domini Thomaeus, et Franciscus fratres Cazuffii cives 

Tridenti dederunt rhenenses sexaginta domino Amigo dell’Amigo uti procuartori magnifici 

domini capitanei Valentini Calianeri, in executione concordii facti die 29 martii 1582 inter eos. 

338. Anno 1665 die 27 aprilis magnificus dominus Germanicus Seraphinus civis Tridenti 

vendidit illustri domino Thomae Cazzuffo unam petiam terrae prativam, sitam in pertinentiis 

Lidorni, loco dicto al Casal, o sia in Cima li Pradi di Lidorno, apud Athesim, et ipsum 

dominum emptorem. 

339. Anno 1592 die quinta decembris nobilis domina Claudia uxor quondam nobilis 

domini Thomaei Cazzuffi de Phauperg, tanquam tutrix nobilis domini Vincentii filii sui, et 

magnificus atque excellens doctor dominus Ioannes Baptista Calavinus, tanquam procurator 

nobilis, et magnifici domini Francisci Cazzuffi de Phauperg fratris praedicti quondam domini 

Thomaei, probantibus attinentibus eorumdem dominorum Cazzufforum, videlicet nobili, 

magnifico, atque clarissimo domini Francisco Betta a Toldo equite, et consiliario Ill.mi, et R.mi 

domini domini Tridentini, nobili domino Francisco quondam nobilis domini Iosephi Cazzuffi, 

nobili domino Francisco quondam nobilis domini Marci Cazzuffi, et excellenti domino 

Francisco Calavino, vendiderunt, ac permutarunt dominio Marco Antonio f.q. domini Francisci 

a Putheo civi et habitatori Tridenti unam petiam terrae arativam, vineatam, prativam, glarivam, 

et buschivam, sitam in pertinentiis Tridenti in loco dicto alla Facina, o sii alli Muredelli, 

suppositam periculo Fersinae, atque obnoxiam livello solvendo monasterio Sanctae Clarae extra 

Portam Sanctae Crucis, pro alia petia terrae dicti domini Marci Antonii sita in pertinentiis 

Villazani, in loco dicto alla Lasta. Videsis pag. 12, num. 69. 

340. Anno 1563 die secundo novembris dominus Pelegrinus quondam ser Antonii della 

Lena de Someda 46 vallis Flemarum, habitator Primerii, vendidit reverendo iuris utriusque 

doctori domino Francisco Cazuffo canonico ecclesiae Tridenti, f.q. domini Thomaei Cazuffi, et 

dominis Alovisio, ac Francisco fratribus, eius nepotibus ex quondam domino Vincentio eius 

fratre, unum affictum, constitutum super una petia terrae broiliva, posita in Primerio, in loco 

dicto alla Fiera. Fideiussorem se exhibuit dominus Paulus Rodler civis et habitator Tridenti, 

quem conservare indemnem promiserunt ipse venditor, et dominus Simon Zen nepos, ac 

procurator domini Zeni de Zenis de Tesido vallis Flemarum, et Antonius filius dicti domini 

Zeni, in solidum. 

341. Anno 1575 die quinto maii nobiles domini Thomaeus, et Franciscus fratres de 

Cazuffis, uti haeredes quondam domini Thomaei de Cazuffis eorum avi paterni haeredis 

quondam magnifici domini Francisci filii quondam domini Stephani de Cazuffis de Tridento: et 

nobilis domina Vermilia Cazuffa uxor quondam domini Ioannis Marci Cazuffii, uti tutrix et 

curatrix respective filiiorum suorum haeredum praedicti quondam domini Ioannis Marci, 

haeredis praefati quondam domini Francisci: necnon haeredes quondam domini Gasparis 

Cazuffii artium et medicinae doctoris, ac haeredis eiusdem domini Francisci senioris, se se 

liberarunt ab ulteriori solutione affictus, quem anno 1545 die 18 martii praefatus dominus 

Franciscus senior pro tribus petiis terrae positis in Regula Pissavaccae vendidit quondam nobili 

domino Nicolao Zebechino de Tridento, quemque praefati haeredes tenebantur solvere dominae 

46 Anno 1617 Carolus cardinalis Madrutius episcopus princepsque Tridenti literas dedit nobili Ioanni 

Baptistae ac fratribus de Somedis de Claro Monte. In Flemamrum valle est vicus Someda, unde nomen 

habent nobiles de Someda. 

62

Iuniperae 47 uxori relictae a quondam dicto domino Nicolao Zebechino uti tutrici, et curatrici 

respective Antonii et filiorum suorum, et excellenti doctori domino Alberto filio eius maiori. 

Vide supra num. 256. 

342. Anno 1507 die 29 martii egregia iuvenis domina Francisca filia egregii viri domini 

Stephani quondam ser Laurentii Cazuffi civis et habitatoris Tridenti, et egregiae dominae Luciae 

f.q. domini Thomae Calapini olim civis Tridenti, et uxoris ipsius domini Stephani, uxorque 

spectabilis iuris utriusque doctoris domini Ioannis Pauli f.q. domini Vigilii Sratinpergar civis et 

habitatoris Tridenti, maior annis 14 et minor anni 25, accepta dote millium rhenensium, fecit 

finem, pacem, et pactum dicto domino patri suo de ulterius non petendo de haereditate paterna, 

materna, fraterna, avita, et sororina. 

343. Anno 1550 die 24 decembris dona Catherina de Vatario districtus Tridenti uxor relicta 

quondam domini Alberthi Ritii notarii Tridenti, tanquam tutrix, cuartrix, et gubernatrix filiorum 

suorum, ac haeredum dicti quondam domini Alberti sui mariti, retrovendidit rogata, et iuxta 

pactum, nobili domino Thomaeo de Cazuffis, tres affictus constitutos in villis Lacunae, ac 

Stravini vallis et plebis Cavedeni, et in villa Basilicae plebis Supramontis, quos dictus dominus 

Thomaeus praefatae donae Catherinae trutrici vendidit anno 1540 die 18 aprilis. 

Continuatio secunda inventarii archivi cazuffiani 

344. Anno 1553 die 22 novembris domini Thomas Cazufus, et Ioannes Marcus, Gaspar, ac 

Stephanus, hi tres fratres, et filii quondam clarissimi utriusque iuris doctoris domini Laurentii 

Cazufi, omnes autem haeredes quondam reverendi domini Francisci Cazufi canonici Tridentini, 

compositionem fecerunt cum domino Francisco notario filio domini Ioannis Malferi de Dro 

notarii, et civis Tridenti, agente dicti domini patris sui nomine, ipsique cesserunt, ac 

retrovendiderunt duos affictus, quos anno 1533 dictus dominus Ioannes Malferus vendiderat 

praefato quondam reverendo domino Francisco canonico, quosque solvere tenebantur haeredes 

quondam Blasii Tacagnini de Cavedeno, et haeredes quondam Ioannis Stechi de Vigulo 

Basilicae. Compositionem huiusmodi ratificavit, et confirmavit dictus dominus Ioannes de 

Malferis die 17 februarii anno 1554. Eiusdem compositionis testis fuit dominus Ioseph f.q. 

domini Bartholomaei de Cazufis. Vide infra num. 457. 

345. Anno 1675 die 13 iunii perillustris dominus Thomas f.q. perillustris domini Vincentii 

Cazzufii de Paupergh patritius Tridenti sanus mente, et corpore, licet aliquantulum languens, 

fecit suum nuncupativum testamentum, in quo sepulturam sui cadaveris ordinavit faciendam in 

sepulcro novo suae familiae Cazzufiae posito in ecclesia parochiali S. Mariae Maioris Tridenti 

prope altare trium Regum, etsi duo alia eiusdem familiae sepulcra ibi sint. Ordinavit suas 

funerales exequias sine pompa, potiusque suffragari celebratione Missarum mille infra bimestre, 

ac in quantum fieri poterit ad altaria privilegiata pro defunctis. Legavit in signum benevolentiae 

perillustribus dominis Claudiae, Veronicae, Luciae, Iuniperae, Annae Catharinae suis sororibus 

talleros centum aequaliter inter ipsas dividendos. Legavit dominis Lucretiae, Iuniperae, Luciae, 

Theresiae, Caeciliae, Paulae, Magdaleane suis filiabus cum perillustri domina Theresia sua 

uxore susceptis, et cuicumque alii suae filiae in posterum nasciturae, pro unaquaque rhenenses 

bis mille. Suum haeredem universalem instituit dominum Vincentium Antonium 48 filium suum 

legitimum, et naturalem cum praedicta domina Theresia, nata Lenera, coniuge sua susceptum, 

aut ipsius praemortui filios ac filiorum filios, et in infinitum descendentes masculos tantum 

legitimos, et naturales, vulgariter, pupillariter, et per fideicommissum, exclusis semper feminis, 

quae penitus successionis incapaces censeantur, et quidem in omnibus bonis suis tam 

feudalibus, quam allodialibus, ac praecipue in mansibus Pahi, et Mani, cum omnibus connexis, 

et annexis, ac domibus maiori, et minori in Contrata S. Benedicti Tridenti iacentibus. Ultimo 

autem Cazzuffio masculo decedenti substituit, ut in alia scriptura sigillanda: et commissarios, 

47 Iunipera f.q. Ioannis Pauli Schratenperg. Videsis num. 358. 

48 Iste Vincentius testamentum suum condidit anno 1720. 

63

executoresque sui testamenti deputavit perillustres, et clarissimos dominos Ioannem Antonium 

Roboretum a Fraipergh civem tridentinum, atque Ioannem Baptistam Gentilottum I.C. 

collegiatum Tridenti, suos cognatos. Testamentum huiusmodi ad extra notatur productum a 

parte Bortolatia 5 martii 1704. 

346. Anno 1572 die 29 aprilis magistri Iosephus Gerola lapicida, Iacobus murator, et 

Gabriel de Orlandis faber lignarius Tridenti, arbitri, et aestimatores electi, dederunt, et 

promulgaverunt suam sententiam arbitramentalem, dicentes, quod aestimarunt tutta la fabrica 

nova de Fera fatta dalli signori Cazuffi la summa di ragnesi dui mille tresento et trentacinque,et 

libre trei, et carentani dui, a qua tamen summa detrahendos esse rhenenses 130 subiunxerunt. 

Publicatio facta fuit in palatio episcopali praesentibus nobilibus et magnificis dominis 

consulibus civitatis Tridenti, ac etiam nobili domino Thomaeo Cazuffio cum excellenti doctore 

domino Ioanne Baptista Calavino suo, et nobilis dominae eius matris procuratore. Confer num. 

158, 257. Charta haec ad extra habet Sententia fabriace nundinarum Tax. in libris quinque 

habita informatione ab aliis dominis notariis senioribus, salvo etc. Io. Gul. Calavinus etc. Id 

notatum fuit contra notarium Ioannem Malpherum scriptorem chartae. Haec pro mea tantum 

memoria 49 . 

347. Anno 1556 die quarto novembris in episcopali palatio Tridenti publicata fuit 

mensuratio, et aestimatio mansus dicti da Man quondam reverendi domini Francisci Cazuffii 

olim canonici Tridenti, facta per magistrum Baptistam Borellam muratorem, magistrum 

Antonium Carpentarium, Ioannem Donatum a Biretis, et Ioannem Mariam de Perzino, ac 

Stephanum Gasegonum homines, et compromissarios ad id electos et assumptos per nobilem 

dominum Thomaeum, et Ioannem Marcum de Cazuffiis cives Tridenti, tanquam haeredes 

respective dicti quondam reverendi domini Francisci Cazuffii canonici Tridenti. Omnes petiae 

terrae dicti mansus, non computatis murociis, ac viis, inventae fuerunt plodiorum quinquaginta, 

et perticarum 639, ac aestimatae rhenensibus 2542, libris 2, griossis carentanis octo in ratione 

franchi. 

348. Anno 1552 die 29 novembris Christophorus S.R.E. tituli s. Caesarei in Palatio 

presbyter cardinalis, episcopus tridentinus, et administrator brixinensis venerabili egregio 

Francisco Cazuffo doctori, et civi Tridenti clerico, contulit canonicatum, et praebendam, quae 

nuper vacavit in ecclesia cathedrali Sancti Vigilii in Tridento per obitum venerabilis Francisci 

Cazuffi canonici patrui eius. 

349. Anno 1556 die secundo septembris Tridenti in palatio episcopali coram magnifico 

I.U.D. domino Ludovico de Superbo Ferrariensi Praetore Tridenti, magister Antonius filius 

magistri Adami faber lignarius, magister Baptista Borella murator, et magister Lucius lapicida, 

periti iurati a nobilibus dominis Thomaeo, et Ioanne Marco de Cazufiis civibus Tridenti 

tanquam haeredibus respective quondam reverendi domini Francisci olim canonici Tridenti et 

fratris ipsius domini Thomaei, ad aestimandum infrascriptas duas domos electi, et assumpti, 

dixerunt se aestimasse, ac appretiasse domum cum stabulo positam in capite Plateae magnae 

civitatis Tridenti cum cohaerentiis suis in rhenensibus 1302 cum dimidio in ratione franchi, et 

pro franca. Domum vero positam in Contrata S. Benedicti cum stabulo et cohaerentiis suis in 

rhenesibus 1724, libris tribus et carentanis duobus in ratione franchi, et pro franca: computatis 

tamen certis lapidibus laboratis, videlicet voltis, balaustris, et aliis lapidibus ibidem ad 

fabricandum praeparatis. Videsis num. 288 50 . 

49 Anno 1436 inter gravamina 23 obiecta episcopo Alexandro, a consulibus, et populo Tridenti 

rcensitum num. 15: Quod nundinae, quae fieri solitae erant in Tridento, ex quibus civitas Tridenti dives et 

opulenta fiebat, in tantum annichilatae sunt propter extorsiones et quotidianas iniurias illatas mercatoribus 

per ipsum dominum episcopum, quod vix ex centum unus de consuetis audeat in partibus Tridenti 

comparere, et mercari, ut soliti erant, ex quibus multa tam in partibus superioribus, quam in Tridento, et 

inferioribus, et plura quam excogitari possit, occurrerunt damna et incommoda ocacsione ipsius domini 

episcopi. 

50 In exemplo evulgato [idest tradito commissario Piccino] contractiorem exhibui chartam hanc. 

64

350. Anno 1615 die prima octobris Tridenti in Contrata S. Benedicti in sala palatii 

Cazzuffii, illustris dominus Vincentius Cazzuffius a Paupergh f.q. illustris domini Thomae olim 

civis Tridenti vendidit pro libero allodio illustri dominae Cassandrae natae Cazzuffiae, viduae 

relictae quondam illustris, et clarissimi domini Francisci Bettae a Toldo olim consiliarii Ill.mi, 

ac R.mi domini domini cardinalis Ludovici Madrutii episcopi, et principis Tridentini felicis 

recordationis unum affictum perpetuo franchitabilem, stariorum 604 frumenti boni, sicci, nitidi, 

et bene sasonati, positum super una parte unius arativae, ac vineatae plodiorum duodecim 

circiter, sitae in pertinentiis Tridenti in Regula a Man 51 . 

351. Anno 1552 die mercurii ultimo novembris reverendi, nobiles, et clarissimi Patres 

domini canonici, et praebendati ecclesiae cathedralis Sancti Vigilii Tridenti capitulariter 

congregati, reverendum, et clarissimum dominum Franciscum de Cazufiis doctorem, et clericum 

Tridenti in canonicum dictae ecclesiae, et confratrem suum receperunt, inque corporalem 

possessionem canonicatus huiusmodi, vacantis per obitum quondam reverendi, et circumspecti 

domini Francisci de Cazufiis canonici, et iurisperiti Tridenti nuper defuncti, patrui eius, 

induxerunt attentis literis collationis eidem factae ex indulto Sedis Apostolicae, vel alio 

quocumque iure, per Ill.mum,et R.mum dominum dominum cardinalem, et episcopum 

tridentinum. 

352. Anno 1541 die 29 octobris Petrus Lando Dux Venetiarum significat, quod Baptista 

Cigrignius publicus imperiali, et Veneta auctoritatibus notarius, est notarius bonae opinionis, et 

famae, cuius instrumentis, et scripturis publicis plena fides adhibetur, quodque dicta die scripsit, 

et publicavit quoddam instrumentum per quod prudens vir Ambrosius Frizerius quondam 

Antonii aromatarius ad signum Mauri restituit, et consignavit magistro Alexandro de Perotiis de 

Tridento pictori, et dominae Dorotheae sorori eius, uxori Stephani de Valle Sabbiae travasatoris 

Malvatici, filiis quondam Ioannis Francisci de Perotiis de Tridento ducatos quinquaginta ad 

libras sex, et solidos quatuor pro quolibet ducato. Item alios ducatos quinquiaginta domino 

Francisco filio domini Thomaei de Cazufiis nobilis Tridentini, uti procuratori praefati eius 

patris, et domini Francisci fratrum agentium nominibus etc. prout in dicto instrumento. Pendet 

sigillum plumbeum. Vide num. 12 ad an. 1540 supra pag. 50, In plumbo est Petrus Lando Dei 

gratia Duix Venetiarum. 

353. Anno 1552 die nono novembris Antonius, et Donatus fratres f.q. Christofori 

Bonaventurae de Cagolis de Fravezio, habitatores Gabioli Pahi, ambo in solidum vendiderunt 

nobili domino Thomaeo f.q. domini Stephani de Cazuffis, civi, et habitatori Tridenti unum 

affictum perpetualem brentarum sex boni vini bulliti, et librarum octo, et carentanorum octo 

bonae monetae de Marano, qui solvitur per Gotardum quondam Antonii Bonaventurae de 

Cagolis de Fravezio, reservato ipsi affictalino pacto perpetuo se liberandi, et franchitandi. 

354. Anno 1629 die nono maii nobilis dominus Georgius de Albertis de Sancta Maria 

Magdalena civis Tridenti vendidit, et cessit magnifico domino Francisco quondam domini 

Dominici Mersi civi, et mercatori Tridenti ius exigendi annuum censum sive affictum capitalis 

renensium biscentum, quem solvere tenetur illustris dominus Vincentius Cazzuffius a Paupergh 

in ratione quinque pro centum, vigore instrumenti die 21 novembris 1586 celebrati. 

355. Anno 1488 die nono februarii Zanetus quondam Andreae Floriani de Burgo Sancti 

Martinim languens corpore fecit suum nuncupativum testamentum, in quo elegit suam 

sepulturam in cimierio ecclesiae S. Martini, cum annuali, septimo, et tricesimo. Haeredibus suis 

mandavit, quod mittant unum nuncium loco ipsius ad visitandam ecclesiam Sancti Leonardi de 

Favonea, et ibi offerat unam tronelam, et hoc propter votum. Margaritam uxorem suam reliquit 

donam, dominam, et massariam domus, et haereditatis suae. Legavit Isabettae sorori suae libras 

quinque, ac Franciscae filiae suae libras centum, eique tutores ad signavit Leonardum quondam 

Ianesi a Canova, et Franciscum Florianos. Haeredem autem suum universalem instituit Petrum 

fratrem suum. Legatur anno 1488 etiam supra num. 86. 

51 Scriptum die quinto aprilis 1789. 

65

356. Anno 1570 die 22 aprilis Iacobus f.q. Valentini de Pederlongis de Villazano Pahi 

vendidit nobili dominae Geneurae relictae quondam nobilis domini Vincentii Cazuffii, uti 

curatrici nobilium dominorum Thomaei, et Francisci fratrum filiorum suorum, unam petiam 

terrae prativam, positam in pertinentiis Villazani, in loco dicto al Mas, a tribus partibus apud 

ipsos Cazuffios. 

357. Anno 1559 die 7 aprilis magister Leonardus velutarius f.q. Anzeli campanarii civis, et 

habitator Tridenti vendidit nobili domino Thomaeo de Cazzuffis civi, et habitatori Tridenti duos 

affictus, positos in villis Cadeni, et Loni. Praesens fuit ser Iacobus quondam ser Antonii 

Bonaverati de Lacuna Cavedeni, qui sic dicendus est etiam supra charta 329. 

358. Anno 1564 die penultimo novembris excellens physicus dominus Ascanius civis 

Tridenti, quondam magnifici domini Ioannis Pauli Schrattenperg, et excellens iurisconsultus 

dominus Antonius frater eius, confessi sunt, se recepisse a reverendo, et magnifico domino 

Francisco Cazuphio canonico, et iurisconsulto Tridenti, et filio quondam nobilis domini 

Thomaei Cazuphii olim civis Tridenti, rhenenses 33 libram unam, et grossos carentanos octo, 

computatis duobus scutis aureis notario solutis occasione processus per eum scripti in causa 

contra nobilem dominam Iuniperam Zibichinam sororem eorumdem dominorum Ascanii, et 

Antonii, pro duobus tertiis rhenensium quinquaginta alias depositorum in manibus ipsius 

reverendi domini canonici pro residuo dotis eiusdem dominae Iuniperae. 

359. Anno 1566 die 24 iunii ante crepusculum matutinum ardentibus duobus luminibus 

Tridenti in Contrata S. Benedicti, nobilis et reverendus iuris utriusque doctor dominus 

Franciscus f.q. nobilis domini Thomaei de Cazuffiis canonicus, et Vicarius generalis in 

spiritualibus Tridenti, corpore infirmus, et iacens in lecto fecit suum nuncupativum 

testamentum: in quo sepulturam suam elegit in ecclesia cathedrali Tridentinae inque 

monumento lapideo per eius haeredes construendo. Legavit fabricae eiusdem ecclesiae unum 

rhenensem, et fabricae ecclesiae s. Mariae Maioris de Tridento carentanos duodecim, pro una 

vice tantum. Anniversariis autem dictae ecclesiae cathedralis pro suo anniversario perpetuo tres 

rhenenses. Plura legavit domino Baptistae fratri suo naturali, et donae Leonae matri eiusdem 

domini Baptistae. Nepotibus suis dominae Antoniae uxori domini Guielmi Saraceni, et dominae 

Catherinae uxori excellentis doctoris domini Ioannis Baptistae Calavini, pro qualibet earum 

legavit rhenensem unum tantum semel, quia ipsae habuerunt amplias et opulentas dotes. 

Haeredes autem suos universales aequis portionibus instituit dominam Cassandram filiam suam 

legitimam, et naturalem, et dominos Alovisium, Thomaeum, ac Franciscum fratres nepotes suos 

ex quondam domino Vincentio fratre: ita tamen quod dicta domina Cassandra in sua quarta 

parte computare debeat dotes maternas rhenensium 3000 vel circa, et quod nubat cum consilio 

dominae Iuniperae materterae suae, necnon executorum huius testamenti, videlicet excellentis 

doctoris domini Gervasii de Albertis civis Tridenti et domini Iosephi Cazuffii. 

360. Anno 1567 die 15 aprilis narratum quod die 22 novembris 1566 confectum fuit 

instrumentum inter magnificum I.U.D. dominum Franciscum Bettam de Rovereto consilairium 

Ill.mi et R.mo domini cardinalis Tridentini, et magnificam dominam Cassandram eius sponsam 

filiam quondam nobilis, et reverendi domini Francisci Cazuffii iunioris canonici Tridenti 

legitimam et naturalem ex una, et nobilem dominam Genevram relictam quondam nobilis 

domini Vincentii Cazuffii fratris praedicti domini Francisci canonici, uti tutricem, et curatricem 

respective nobilium dominorum Alovisii, Thomaei, et Francisci fratrum filiorum suorum ex 

praedicto quondam domino Vincentio susceptorum, ex parte altera. Quod dictae dominae 

Cassandrae maiori annis 20, sed minori annis 25 assignatus fuit curator dominus Ioannes 

Marcus Cazuffius praesente ipsius marito domino Francisco: et pro tota summa, et portione 

haereditatis paternae, ac maternae consignati fuerunt rhenenses 5000, praeter bona mobilia. 

Quam quidem summam asseruerunt iustam excellens artium, et medicinae doctor dominus 

Ascanius Scratemperg, dominus Iosephus Cazuffius, excellens I.U.D. dominus Gervasius de 

Albertis, magnifcius dominus Carolus Grotta cancellarius et consiliarius Ill.mi et R.mi 

cardinalis Tridentini, dominus Stephanus Cazuffius, et excellens doctor dominus Ioannes 

66

Baptista Calavinus, omnes attinentes proximiores praedictae dominae Cassandrae, ac 

praemissorum dominorum Alovisii, Thomaei, et Francisci fratrum. 

361. Anno 1579 die 20 ianuarii syndici ecclesiae, atque communis Cadeni confessi sunt, 

quod nobiles domini Bartholomaeus, et Franciscus fratres f.q. nobilis domini Iosephi Cazuffi 

fecerunt unum paramentum cum stolis ecclesiae Sanctae Helenae de Cadeno, quod facere 

promiserant occasione servitutis conducendi aquam, seu fontem ad eorum domum in villa 

Cadeni ab hominibus. 

362. Anno 1635 die 13 ianuarii ill.mus dominus Carolus Colonna baro a Feltio per se, ac 

nomine ill.mi domini Ioannis Baptistae fratris sui, vendidit, et in solutum tradididit perillustri 

domino Vincentio Cazzuffio eius sororio, unum stabulum muris muratum, lignaminibus 

aedificatum, cuppis copertum, positum in civitate Tridenti penes moenia ianuae Sanctae Crucis, 

ad computum Legati relicti per ill.mam dominam Veronicam matrem ill.mae dominae Lucretiae 

eius filiae, et uxori praedicti domini Vincentii, cum onere solvendi Domui Dei Tridenti livellum 

carentanorum novem in pecuniis. 

363. Anno 1538 die 12 iulii espositum fuit, quod ante aliquot dies dominus Odoricus de 

Calepinis civis et habitator Tridenti vendidit domino Simoni quondam domini Andreae de 

Raimondis Venetiarum commoranti Tridenti, unam domum soleratam, cupis cupertam, cum 

cameris, coquina, stuba, canipa, stalla, stabulo, curtivo, et aliis commoditatibus, sitam in civitate 

Tridenti in Contrata s. Benedicti, cui confinat a mane Via communis, et a meridie ecclesia S. 

Benedicti, pro pretio scutorum 370 in ratione librarum septem cum dimidia monetae Maranensis 

pro singulo scuto. Quodque dictus dominus Simon Tridento se absentaturus, eamdem domum 

vendidit domino Thomaeo quondam domini Stephani de Cazuffis civi et habitatori Tridenti, 

domino Francisco eius fratri, ac haeredibus quondam domini Laurentii eorum fratris, pro supra 

dicto pretio. Quum autem praefata domus esset hypothecata praedictis domino Thomaeo, et 

fratribus eius pro rhenensibus tricentis pro dote dominae Luciae ipsorum matris, et sororis 

suprascripti domini Odorici, ideo idem dominus Odoricus loco eiusdem domus venditae 

obligavit pro dicta pecuniae quantitate omnia sua bona, et iura praesentia, et futura. 

364. Anno 1668 die 15 maii illustris dominus Baldassar Balduinus uti massarius, sive 

oeconomus et agens venerabilis Domus Dei Batutorum Laicorum Tridenti, reinvestivit illustrem 

dominum Thomam f.q. illustris domini Vincentii Cazzuffi patritii Tridentini, de una petia terrae 

posita in pertinentiis Pahi, in loco dicto a Gabiolo, apud mansum, sive domum ipsius illustris 

domini conductoris a mane, meridie, ac septentrione. 

365. Anno 1674 die 7 ianuarii perillustris domina Claudia f.q. perillustris domini Vincentii 

Cazzuffi civis Tridenti, et modo uxor perillustris domini Ioannis Albani Ioannellii civis Tridenti, 

et habitatoris in Contrata Lata, cum consensu eiusdem domini Ioannellii sui mariti, liberavit 

perillustrem dominum Thomam Cazzuffum fratrem suum, et filium suprascripti domini 

Vincentii, ab ulteriori solutione Legati rhenensium centum eidem dominae Caludiae relicti in 

testamento quondam perillustris dominae Iuniperae Cazzuffae viduae Consolatae, praedictorum 

Thomae, ac Claudiae amitae, rogato die 17 decembris 1665, quia eosdem rhenenses de pecuniis 

praelibati Thomae absentis accepit a perillustri, et excell.mo domino Ioanne Baptista Gentilotto 

I.U.D. collegiato, ac cive Tridenti. 

366. Anno 1529 die 23 octobris Tridenti in Contrata s. Mariae, seu Sanctae Helisabethae, in 

sala quadam domus residentiae nobilium Fratrum Alemanorum Tridenti commorantium, vir 

nobilis dominus Iacobus Philippus Kneringer Ordinis Fratrum Alemanorum, et Tridenti 

eorumdem domus et ecclesiae S. Helisabeth commendatarius, et possessor, nomine locationis 

perpetualis solemniter investivit nobilem, et providum virum dominum Franciscum Cazuphum 

f.q. domini Stephani Cazuphi, civem et habitatorem Tridenti de una petia terrae prativae 

plodiorum quinque, in pertinentiis Tridenti in loco dicto Lidorno a mane apud Lacum 

dominorum Fratrum Alemanorum et a meridie ipsum dominum conductorem. 

367. Anno 1529, die 23 octobris vir nobilis dominus Iacobus Philippus Knörinegn (sic) 

Ordinis Fratrum Alemanorum, et Tridenti eorumdem domus et ecclesiae Sanctae Helisabethae 

commendator, et possessor, titulo, et nomine locationis perpetualis per tactum manus solemniter 

67

investivit nobilem, et providum virum dominum Franciscum Cazuphum f.q. domini Stephani 

Cazuphi civem, et habitatorem Tridenti, de una petia terrae prativae octo plodiorum, vel circa, 

sita in pertinentiis Tridenti in loco dicto Lidorno, a mane apud Lacum dominorum Fratrum 

Alemanorum, et a septentrione apud ipsum dominum conductorem pro utili dominio, pro 

directo autem apud praefatum dominum locatorem. 

368. Anno 1560 die ultimo octobris reverendus dominus Franciscus f.q. nobilis domini 

Thomaei Cazuffii canoncius Tridenti tanquam heres (sic) cum nepotibus suis filiis quondam 

domini Vincentii fratris sui pro dimidia bonorum et hereditatis quondam reverendi domini 

Francisci Cazuffii olim etiam canonici Tridenti patrui sui, solvit integre dominus Iosepho, et 

Hectori fratribus Cazuffiis civibus Tridenti suis patruelibus, quod eisdem solvere tenebatur 

vigore testamenti praefati quondam Rev. domini Francisci patrui sui, et in executione 

sententiarum superinde 52 latarum, idest centum rhenenses, et quatuor ex quinque partibus unius 

affictus solvendi omni anno per Iulianum Carpelum (sic) de Vezano et consortes. 

369. Anno 1554 die 14 martii ser Donatus f.q. ser Antonii Angeli de Orzano plebis 

Civizani districtus Tridenti, iure emphytheotico vendidit, et tradidit in solutum nobili viro 

domino Thomaeo f.q. nobilis domini Stephani Cazuphii civi, et habitatori Tridenti pro dimidio, 

et nobilibus viris dominis Ioannis Marco et Gaspari fratribus et filiis quondam nobilis et 

excellentis utriusque iuris doctoris domini Laurentii etiam de Cazuphiis olim fratris ipsius 

domini Thomaei pro alio dimidio, duas petias terrae, positas in pertinentiis Civizani, in loco 

dicto in Stropeda, cum onere solvendi affictum ecclesiae s. Mariae de Civizano, et duobus aliis. 

Dedit autem dictus ser Donatus huiusmodi petias praefatis dominis Cazuphiis uti heredibus (sic) 

quondam reverendi domini Francisci Cazuphii bonae memoriae olim canonici Tridenti fratris 

dicti domini Thomaei, ac patrui dictorum Ioannis Marci, et Gasparis, a quo canonico acceperat 

centum et unam pecudem ad affictum. 

370. Anno 1547 die 14 aprilis ser Nicolaus f.q. ser Leonardi de Nardellis de Supramonte 

mercator, et habitator Tridenti confessus fuit, sibi restitutos fuisse a nobili domino Thoma 

Cazuffo f.q. nobilis domini Stephani Cazuffi, cive et habitatore Tridenti rhenenses 150 quos 

apud eumdem dominum Thomam deposuerat occasione litis cum domino Hyseppo de Roveretto 

cive Tridenti. 

371. Anno 1571 due undecimo augusti nobilis domina Iunipera relicta quondam nobilis 

domini Vincentii Cazuffii, uti curatrix nobilium dominorum Thomae, et Francisci filiorum 

suorum, filiorum et haeredum praefati quondam domini Vincentii, dedit, et permutavit ser 

Floriano f.q. Ioannis Mariae de Bonhom de Negrano plebis Pahi districtus Tridenti unam 

domum cum curtivo, stantiis, et aliis commoditatibus, et cum horto, positam in villa Gabioli 

plebis praemissae, in loco dicto alla Giesiolla. Dictus autem ser Florianus praefatae dominae 

Iuniperae tradidit unum affictum perpetualem solvendum per Iacobum quondam Perini 

Pompeati de Cognola: et alium affictum, quem posuit super dicta domo. 

372. Anno 1558, die 7 novembris Nicolaus f.q. Matthaei Angeli de Orzano vendidit nobili 

domino Thomaeo f.q. nobilis domini Stephani Cazuffii civi Tridenti, unum affictum, 

constitutum super melioramentis duarum petiarum terrae, sitarum in pertinentiis Garzani, et 

Covezzani, in loco dicto sopra Baselga. 

373. Anno 1591 die 20 februarii dominus Bernardus Tozius de Burgo Vezani uti curator 

haeredum quondam Valentini de Vivoriis de Lono, et Blasius de Blasiis de dicto loco, uti tutor 

dictorum filiorum et haeredum, dederunt, et in solutum tradiderunt magnifico, et excellenti 

domino Ioanni Baptistae Calavino legum doctori, uti actori nobilium dominorum haeredum 

quondam nobilis domini Francisci Cazuffi, et tanquam procuratori nobilis domini Francisci 

Cazuffi fratris quondam dicti domini Thomaei, quatuor petias terrae sitas in pertinentiis Loni, in 

licis dictis Sora Fontane, in Calcara, alli Altanelli, et iterum in Calcara, cum uno horto posito 

subtus ecclesiam Loni, aestimatas rhenenses 79 53 . 

52 

Superinde idest Propterea. Ex lit. Henrici VII regis Anglici de anno 1492 apud Cangium auctum a 

PP. Benedictinis. 

53 

Vide infra num. 484. 

68

374. Anno 1558 die sexto aprilis dominus Thomaeus Cazuffius civis Tridenti tanquam 

haeres pro dimidia bonorum quondam reverendi domini Francisci Cazuffii canonici Tridenti 

olim fratris sui, in executione sententiae latae per magnificos dominos Praetorem Tridenti et 

Franciscum Luchinum, dedit, et solvit domino Stephano Cazuffio nepoti suo rhenenses 

quinquaginta pro parte solutionis fideicommissi quondam domini Stephani avi paterni, et Legati 

praedicti quondam domini Francisci canonici. 

375. Anno 1495 die 2 augusti Antonius quondam Bonaventurae de Fravezio plebis 

Calavini vendiderunt discreto viro ser Iuliano quondam ser Laurentii de Cazuffis civi Tridenti 

unam petiam terrae positam in pertinentiis Vezani, in loco ubi dicitur al Fossà, pro rhenensibus 

duodecim. 

376. Anno 1570 die 21 octobris nobilis domina Geneura relicta quondam nobilis domini 

Vincentii Cazuffii, uti curatrix dominorum Thomaei, et Francisci filiorum suorum, haeredum 

quondam nobilis domini Thomaei Cazuffii, dedit, et solvit domino Baptistae filio naturali 

praedicti quondam domini Thomaei, rhenenses octo, libras quatuor, et carentanos quatuor, pro 

integra et completa solutione rhenensium 74, qui ei debebantur ex haereditate quondam donae 

Leonae eiusdem domini Baptistae matris. 

377. Anno 1562 die 19 martii reverendus dominus Franciscus Cazuffius canonicus 

Tridenti, nomine proprio, et dominorum Alovisii, Thomaei, et Francisci fratrum nepotum 

suorum ex quondam domino Vincentio fratre, in executione sententiae hesterna die latae, solvit 

domino Stephano Cazuffio rhenenses 150 pro medietate rhenensium 300 in quibus condemnatus 

fuit. Item dominis Isepo, et Hectori fratribus de Cazuffiis dedit, et solvit rhenenses 105 pro 

medietate solutionis rhenensium 210 in quibus similiter fuit condemnatus. 

378. Anno 1561 die ultimo octobris Laurentius f.q. ser Laurentii Frizeriae de Vezano 

districtus Tridenti vendidit magistro Francisco Trentinae de Arco sartori, et civi Tridenti, 

habitatori in Contrata Sancti Petri, unum affictum brentarum sex vini albi bulliti, constitutum 

super una petia terrae, cum domo, sive garbaria intus, posita in pertinentiis Vezani, in loco dicto 

alla Grabaria, versus sero, et septentrionem apud rugiam, fideiubente Antonio dicti Laurentii 

venditoris fratre 54 . 

379. Anno 1503 die 24 ianuarii Ioannes quondam Ioannis Donati Zaschae de Paho civis 

Tridentinus, consentientibus Lazaroto eius avunculo, et ser Malchiore Caliar eius socero, 

vendidit provido viro domino Iuliano quondam domini Laurentii de Cazuffis civi Tridenti pro 

se, ac nomine spectabilis viri domini Francisci filii artium, et medicinae doctoris domini 

Archangeli de Capris, ementi, unum affictum perpetualem, solvendum per Simonem quondam 

Nasimbeni a Portella civem Tridenti, et constitutum super parte unius petiae terrae positae in 

pertinentiis Tridenti in loco ubi dicitur in Centa: idque pretio rainensium 24 computatis postis 

omnibus, ut in libro dicti ser Iuliani, in quibus eidem ex rebus appotecae tenebatur. 

380. Anno 1560 die 17 decembris dominus Marinus dictus Cima familiaris Ill.mi, et R.mi 

domini Tridentini, vigore Constitutionum praelibati ill.mi, et R.mi domini Tridentini vendidit 

reverendo domino Francisco Cazuffio canonico Tridenti, pro se, ac domino Alovisio Thomaeo, 

et Francisco nepotibus suis ex quondam domino Vincentio fratre utrinque coniuncto, ementi, 

unum affictum brentarum sex vini nigri bulliti, constitutum super una petia terrae, posita in 

pertinentiis villae Negrani Pahi, in loco dicto a Costa: de qua antea solvebatur affictus praefatus 

ipsi domino Marino per Ioannem Dominicum, et Iacobum fratres de Corteletis de Negrano Pahi. 

381. Anno 1561 die 16 iulii magnifica domina Lucretia relicta quondam uxor nobilis 

domini Bartholomaei de Cazufiis de Tridento, et domini Ioseph, ac Hector Cazuffi eius filii, 

reverendo,et magnifico domino Francisco ac nepotibus eius, dederunt licentiam de infrascando, 

et ut vulgo dicitur smaltando faciatam domus dictae dominae Lucretiae versus curtivum domus 

dicti domini canonici, et nepotum, sitae Tridenti in Contrata s. Benedicti. 

54 

Videsis Variar. inscript. 984. – Anno 1580 vixit Archi Ioannes Antonius Trentinus, natus patre 

archensi. 

69

382. Anno 1668 die 13 augusti nobilis dominus Ludovicus f.q. nobilis domini Ioannis 

Andreae a Ponte aromatarius, civisque Tridenti penitus franchitavit perillustrem dominum 

Thomam Cazzuffum pariter civem Tridenti, ab ulteriori solutione unius capitalis affictus sortis 

tallerorum centum, alias in maiori summa constituti ad favorem quondam perillustris, et 

generosi domini Ferdinandi Polli in praeiudicium quondam perillustris domini Vincentii 

Cazzuffi genitoris praedicti domini Thomae, ac postmodum pro dictis talleris centum supradicto 

domino a Ponte cessi sub due 16 martii 1653. 

383. Anno 1562 die 15 octobris reverendus dominus Franciscus Cazuffius canonicus, et 

civis Tridenti faciens pro se, ac nomine domini Alovisii, Francisci, et Thomaei nepotum suorum 

ex quondam domino Vincentio fratre, in executione sententiae alias latae solvit domino Iosepho, 

et Hectori fratribus de Cazuffis patruelibus suis, nobili domina Lucretia eorum matre accipiente 

pro domino Hectore, rhenenses 105 pro completa, et integra solutione rhenensium 210 eis 

debitorum, de quibus in dicta sententia. 

384. Anno 1561 die quinto ianuarii excellens doctor dominus Gervasius de Albertis civis, 

et habitator Tridenti in Contrata S. Benedicti, dedit, et in solutum tradidit reverendo domino 

Francisco Cazuffio canonico Tridenti pro se, ac nomine domini Alovisii, Thomaei, et Francisci 

fratrum, suorumque nepotum ex quondam domino Vincentio fratre, in solutum recipienti, unum 

affictum omni anno solvendum per ser Dominicum de Ferrariis de Ripa civem, et habitatorem 

Tridenti, quem quidem affictum alias acquisivit ab excellenti artium, et medicinae doctore 

domino Gasparo Cazuffio. 

385. Anno 1566 die 22 novembris contractum fuit legitimum matrimonium per verba de 

praesenti inter nobilem, et magnificum I.U.D. dominum Franciscum Bettam de Rovereto 

consiliarium Ill.mi, et R.mi domini cardinalis Tridentini ex una, et nobilem dominam 

Cassandram filiam legitimam et naturalem quondam reverendi, et clarissimi I.U.D. Francisci 

Cazuffii canonici, et Vicarii in spiritualibus Tridenti ex altera. Insuper nobilis domina Gineura 

relicta quondam nobilis domini Vincentii Cazuffii, tanquam tutrix, et curatrix testamentaria 

respective nobilium dominorum Alovisii, Thomaei, et Francisci fratrum filiorum suorum relicta 

per quondam nobilem dominum Thomaeum patrem praedicti quondam domini Vincentii, et 

praefatus dominus Alovisius, praedictae dominae Cassandrae dederunt 5000 rhenenses ultra 

mobilia quaedam, pro omni, et toto eo, quod petere posset de bonis tam paternis, quam 

maternis. Dictus autem dominus Franciscus Betta pro contradote, ac donatione propter nuptias 

donavit eidem dominae Cassandrae sponsae suae rhenenses mille. Hic memoratur quondam 

nobilis domina Cassandra dictae sponsae Cassandrae mater. 

386. Anno 1550 die septimo octobris magister Stephanus faber ferrarius ad praesens 

habitator Tridenti in Contrata Cantoni, f.q. Simonis del Corno de villa Maleti Vallis Solis 

vendidit reverendo canonico ecclesiae tridentinae domino Francisco de Cazuffis de Tridento, 

f.q. domini Stephani de Cazuffis, honorabili civi, et habitatori Tridenti, unam petiam terrae 

prativae capacitatis octo plaustorum foeni ad communem mensuram dictae Vallis pro qualibet 

locatione, positam in pertinentiis, seu Contrata de Croviana plebis Maleti, in loco dicto a la 

Piaza, pro rhenensibus centum et quinque. Pro dicto Stephano fideiussorem, et principalem 

debitorem se constituit ser Adamus de Maleto f.q. Simonis de Calianer ad praesens habitator 

Tridenti. 

387. Anno 1560 die 12 decembris Baldesar quondam Christofori Beloti de Gabiolo plebis 

Pahi districtus Tridenti, vendidit reverendo domino Francisco f.q. nobilis domini Thomaei 

Cazuffii canonico Tridenti pro se, ac Alovisio, Thoma, et Francisco fratribus nepotibus suis 

ementi, unam petiam terrae positam in pertinentiis Gabioli, in loco dicto a Gabriel, sive utile 

dominium eiusdem petiae, super qua solvit annuum affictum praefato domino canonico. 

388. Anno 1562 die octavo decembris Bernardinus f.q. Petri de Zanotis a Navi habitator 

citra Athesim iurisdictionis Kunisperghi, dedit, ac vendidti reverendo domino Francisco 

Cazuffio canonico Tridenti, et dominis Alovisio, Thomaeo, et Francisco fratribus ex quondam 

domino Vincentio eiusdem R.D. canonici Francisci olim fratre, unum affictum, positum super 

una petia terrae cum una domo intus, iacente in pertinentiis Pressani iurisdictionis praemissae, 

70

in loco dicto alle Caneve. Pro dicto Bernardino fideiussit ser Valentinus Gambar civis 

tridentinus. 

389. Anno 1630 die 19 februarii nobilis, et excell.mus legum doctor dominus Franciscus 

Calavinus civis Tridenti, tutor Maximiliani quondam nobilis domini Ludovici de Gerardis a 

Petra Plana, olim domini Maximiliani filii, cessit illustri domino Vincentio Cazzuffio de 

Paupergh civi Tridenti ius redimendi ab illustri domina Iulia f.q. illustris domini Marci 

Cazzuffii, uti haeredi quondam illustris domini Farncisci Cazzuffii fratris testamentariae, 

livellum, quem cum pacto perpetuo redimendi idem illustris dominus Vincentius praefato 

quondam nobili domino Maximiliano ipsius pupilli avo paterno, et idem dominus Maximilianus 

dicto quondam domino Francisco Cazzuffio vendiderat. Videsis num. 463. 

390. Anno 1541 die quinto octobris. Narratum, quod spectabilis legum doctor dominus 

Camillus Pilatus de Materno Riperiae Salodii, civis et habitator Tridenti a nobili domino 

Thomaeo de Cazuphiis cive, et habitatore Tridenti necnon a domino Odorico de Calapinis eius 

avunculo, superioribus annis emit unam domum in civitate Tridenti in Contrata S. Benedicti, 

quodque in instrumento emptionis comprehensa fuit quaedam camera in locis supra ipsam, 

quam idem dominus Odoricus iam vendiderat spectabili I.U.D. domino Francisco de Myranis 

civi Tridenti. Nihilominus benigne, ac amice agere volens ipse dominus Camillus promisit, 

quod pro dicta camera, et locis eunmdem dominum Thomaeum nullo tempore molestabit. 

391. Anno 1632 die 26 februarii Tridenti in Contrata s. Benedicti, in palatio Cazzuffio, 

Margareta f.q. Leonardi Thurae de Lono, et eiusdem haeres, renuntiavit illustri domino 

Vincentio Cazuffio a Paupergh patricio Tridenti utile dominium bonorum, de quibus quondam 

Leonardus Thura eius genitor die 20 aprilis 1591 fuit investitus. 

392. Anno 1561 die 18 decembris nobilis dominus Sigismundus Gallasius civis Tridenti 

vendidti reverendo domini Francisco Cazufio canonico Tridenti pro se, ac domino Alovisio, 

Thomaeo, et Francisco fratribus, nepotibus suis ex quondam domino Vincentio fratre, unum 

affictum franchitabilem, constitutum super una petia terrae arativa, et vineata, posita in 

pertinentiis Tridenti in loco dicto in Centa. 

393. Anno 1600 die 10 iulii nobilis domina Cassandra Cazzuffa uxor relicta quondam 

magnifici, et clarissimi domini Francisci Bettae a Toldo, nobilis domina Antonia Cazzuffa etiam 

uxor relicta quondam nobilis domini Gulielmi Saraceni, et nobilis domina Catherina Cazzuffa 

uxor relicta quondam excellentis doctoris domini Ioannis Baptistae Calavini, liberarunt nobilem 

dominam Claudiam uxorem relictam quondam nobilis domini Thomaei Cazzuffi, uti tutricem, et 

respective curatricem filiorum suorum, haeredum etiam quondam nobilis domini Francisci 

fratris dicti quondam domini Thomaei, ab omni praetensione, quam praetendere possent 

occasione bonorum quondam reverendi domini Presbyteri Iacobi Cazzuffi subiectorum 

fideicommisso instituto per quondam nobilem, et admodum reverendum dominum canonicum 

Franciscum Cazzuffum, quia dicta domina Claudia dedit rhenenses 16 dominae Cassandrae: 

rhenenses 23 cum dimidio dominae Antoniae, ac totidem dominae Catherinae. Quoad tres 

chartae huius testes erravit turpiter notarius, seu potius exscriptor eius. In ea siquidem nullus 

occurrit dominus Locumtenens, nullus dominus Emptor, et nullus dominus Particella. 

394. Anno 1570 die octavo iunii dominus Hieronymus de Rigotis a Prato Banali, uti 

curator, et procurator respective Simonis, Franciscae, ac Floris fratrum f.q. Dominici de Pino de 

Rantio plebis Banali, confessus fuit, se recepisse a domino Baptista Cazuffio uti marito donae 

Margaretae relictae in primo matrimonio quondam Simonis Rantii alias habitatoris in Burgo S. 

Martini Tridenti, dante nomine praedictae uxoris haeredis praefati quondam Simonis Rantii 

rhenenses 10, libras 4, carentanum unum, et quadrantes duos ad computum, et pro parte 

solutionis Legatorum per ipsum quondam Simonem factorum in testamento de Salmis sex salis 

cum dimidia ad rationem librarum 15 et carentanorum trium pro Salma. 

395. Anno 1587 die 2 ianuarii illustris et nobilis dominus Christophorus Calapinus, 

dominus Grumesii, curator nobilis dominae Appoloniae Cazufiae suae neptis, et agens etiam 

nomine nobilis domini Francisci nepotis sui, et fratris dictae dominae Appoloniae, vigore 

venditionis factae per eosdem dominam Appolonima, et dominum Franciscum die 27 februarii 

71

1586 liberavit dominum Thomaeum Cazuffium, et nobilem dominum Franciscum fratrem eius a 

summa rhenensium 800 respectu dominae Appoloniae: ac respectu domini Francisci a summa 

rhenensium 75 debitorum ex causa dictae venditionis: pro quorum integrali solutione solvit 

praefato domino Christophoro rhenenses 575. Item compensavit rhenenses 300 pro ipsa domina 

Appolonia habitos die 24 maii 1586. 

396. Anno 1538 die septimo decembris Iacobus f.q. Valentini Bailoni villae Supramontis 

plebis Basilicae districtus, et iurisdictionis Tridenti, vendidit domino Thomae f.q. Stephani 

Cazufi civi et habitatori Tridenti in Contrata Plateae, petiam unam terrae aratoriae unius starii 

sementis, vel circa positam in pertinentiis dictae villae Supramontis, in loco dicto a Novalina, 

apud dictum dominum emptorem, pro pretio rhenensium duorum in ratione librarum quinque 

maranensium pro singulo rhenense. 

397. Anno 1566 die 19 decembris nobilis dominus Alovisius f.q. domini Vincentii de 

Cazuffuiis civis Tridenti, pro se, ac domino Thomaeo, et Francisco fratribus, solvit nobili 

dominae Ludovicae relictae quondam excellentis doctoris domini Dominici Calveti, uti tutrici, 

et curatrici domini Andreae filii sui, rhenenses 28 eidemque cessit unum affictum solvendum 

per haeredes quondam Antonii Iuliani de Garniga habitatoris Romagnani, pro quo praefatus 

quondam dominus Dominicus extiterat fideiussor. Et hoc pro completa solutione rhenensium 

102 eidem quondam domino Dominico debitorum pro mercedibus, et patrociniis praestitis in 

diversis causis eorum, et quondam domini Thomae avi paterni, et pro affictibus decursis. 

Videsis num. 478. 

398. Anno 1556 die penultimo Ianuarii nobilis, et magnificus dominus Hieremias de 

Hieremiis eques, et civis Tridenti vendidit nobili domino Thomaeo Cazuffo civi Tridenti unum 

affictum perpetualem brentarum sex vini bulliti, seu brentarum 8 brascati, solvendum per 

Dominicum Columbinum de Arco, et positum super una domo cum horto, et petia terrae sita in 

loco dicto a la Caurara, apud haeredes quondam Dominici a Caprara, Antonium Vedetum de 

Supramonte, ac praedictum Columbinum. 

399. Anno 1588 die secundo Ianuarii Antonius quondam Bertoni Pederlongi de Villazano 

vendidit reverendo domino presbytero Iacobo de Cazuffis beneficiato in ecclesia cathedrali 

Sancti Vigilii Tridenti habitatori in Contrata eiusdem S. Vigilii, tanquam usufructuario tantum 

toto tempore vitae suae, ac nobili et magnifico domino Thomae Cazuffo pro se, ac nomine 

nobilis domini Francisci fratris ementibus unum affictum perpetualem, constitutum super una 

petia terrae posita in pertinentiis Negrani, in loco dicto a Campi. 

400. Anno 1573 die quinto decembris dominus Baptista Cazuffius uti maritus, et coniuncta 

persona Margaretae, relictae in primo matrimonio, ac haeredis quondam Simonis de Pinè de 

Rantio 55 , solvit domino Hieronymo Rigoto a Prato Banali notario, uti procuratori Franciscae, ac 

Floris sororum, et curatori Simonis, et Baptistae fratrum, filiorum quondam Dominici de Piné 

de Rantio praedicto, rhenenses septem, et carentanos decem pro completa solutione Legatorum 

eisdem relictorum per praefatum quondam Simonem Rantium in Testamento 56 . 

401. Anno 1538 die 27 aprilis narratum quod iam mensibus quatuor, vel circa dominus 

Odoricus f.q. domini Thomae de Calepinis civis et habitator Tridenti, vendidit domino Thomaeo 

f.q. domini Stephani de Cazuffis etiam civi et habitatori Tridenti, unam petiam terrae plodiorum 

tredecim, vel circa, cum duabus domibus intus, positam in pertinentiis Tridenti extra Portam S. 

Crucis, in loco dicto ad S. Franciscum 57 , apud iura R.mi domini domini Tridentini et iura 

Fratrum S. Francisci, pro rhenensibus 1550, cum pacto ipsam redimendi infra duos annos. Nunc 

autem eidem domino Thomaeo vendidit suprascriptum pro rhenensibus 150, motus precibus 

nobilis domini Simonis f.q. domini Andreae de Raimondis de Venetiis nuc commorantis 

Tridenti, attentaque affinitate, ac parentela cum praedicto domino Thomaeo. 

402. Anno 1545 die 18 octobris Melior f.q. Andreae Belloti de Gabiolo plebis Pahii 

districtus Tridenti, vendidit nobili viro domino Thomae Cazuffo civi Tridenti f.q. nobilis 

55 Vide supra num. 394. 

56 Scriptum 24 aprilis 1789. 

57 *La Porta davanti a s. Francesco era stata chiusa ancora nel sec. XV. 

72

Stephani Cazuffi olim civis Tridenti, unam petiam terrae aratoriae, et vineatae, videlicet cum 

duabus plantatis altanorum, et cum una plantata vinearum, quantitatis perticarum 116 vel circa, 

sitam subtus domus villae Gabioli, in loco ubi dicitur a li Orti, apud iura monasterii s. Marci de 

Tridento, exemptam a solutione decimae,pro rhenensibus vigintisex, quos idem venditor 

praefato domino emptori bonificavit ad computum valoris unius domus sitae in pertinentiis 

Gabioli, die ipsomet ei locatae in perpetuum. 

403. Anno 1562 die 17 februarii Bartholomaeus f.q. Ioannini de Rosariis de Lasino 

habitator Tridenti, vendidit domino Iosepho f.q. domini Bartholomaei Cazuffii civi Tridenti pro 

se, ac nomine domini Hectoris fratris, et reverendi domini Francisci canonici Tridenti, et eius 

nepotum ex quondam domino Vincentio fratre, ac domini Stephani, et Gasparis fratrum filiorum 

quondam excellentis domini Laurentii Cazuffii, ementi, unum affictum perpetualem, solvendum 

per Georgium quondam Ioannis Cestarii de Cognola, et constitutum super una petia terrae posita 

in pertinentiis Cognolae, in loco dicto alla Carotta, acquisitum die undecimo ianuarii an. 1557 

cum fideiussione Michaelis Cimoni habitatoris Cognolae: mandans praedicto affictalino, ut de 

cetero respondeat praefatum affictum eisdem dominis Cazuffiis, seu domino presbytero Iacobo 

filio legitimato quondam reverendi domini Francisci Cazuffii olim canonici Tridenti vigore 

Legati eidem in suo testamento facti. 

404. Anno 1606 die 26 septembris nobiles, et clarissimi domini Petrus Alexandrinus a 

Neustain, et Bernardus Merlus consiliarii Ill.mi, et R.mi domini Tridentini ac iudices 

compromissarii, arbitartores, et amicabiles compositores, sedentes ad bancum Salomonis in 

salono magno, sententiam tulerunt, qua condemnarunt nobilem dominam Claudiam Cazzuffiam 

matrem, et curatricem nobilis domini Vincentii Cazzuffii, ad solvendum nobili domino 

Christophoro Oliverio f.q. admodum nobilis capitanei Caroli ab Arsio, sive nobilibus dominis 

eius tutoribus, aut curatoribus, pro toto eo, quod praetendebat ex causa, de qua in compromisso 

facto die quinta martii anno 1606 rhenenses 2500 in quinque ratis, et terminis. 

405. Anno 1648 die secundo septembris perillustris dominus Ferdinandus f.q. perillustris 

domini Tobiae de Pollis locumtenens militiae Dux, et incola Tridenti, cessit, ac vendidit 

perillustri, et r.mo domino Carolo Pompeato canonico civique Tridenti, quantitatem affitus 

stariorum 41 et duorum tertiorum frumenti, ex quodam capitali maioris summae annuatim 

solvendi a perillustri domino Vincentio Cazzuffio cive Tridenti. Idque fecit pretio rhenensium 

250. 

406. Anno 1552 die 23 octobris dominus Christanus f.q. ser Ioannis Garzoni de Prexano 

iurisdictionis castri Chunisbergi vendidit nobili domino Thomaeo de Cazuffis civi, et habitatori 

Tridenti unum affictum perpetualem stariorum 50 frumenti, constitutum super utili dominio, et 

melioramentis unius mansus plodiorum 20 vel circa, cum domo intus, positi in pertinentiis 

Presani, in loco al mas del Rover al Mont dell’Adeso, fideiubente domino Oliverio filio domini 

Bartholomaei de Oliveriis mercatore, ac cive Tridenti. 

407. Anno 1669 die quarta iulii narratum, quod perillustris dominus Thomas f.q. perillustris 

domini Vincentii Cazzuffi solvebat unum affictum capitalis renensium ducentorum heredibus 

(sic) quondam perillustris domini Ferdinandi Polli alias constitutum in maiori summa ad 

favorem praedicti quondam domini Polli in praeiudicium antedicti quondam domini Vincentii et 

quod idem dominus Thomas se penitus liberavit, ac franchitavit a praedicto affictu per praefatos 

heredes, et filios quondam domini Ferdinandi Polli die 26 martii 1664 vesso perillustri domino 

Horatio Luchino nato Pompeato 58 . 

408. Anno 1545 die 27 octobris Veronae egregius Ludovicus f.q. egregii viri Ioannis 

Aluisii de Tocholis de Falsurgo 59 Veronae cessit egregio viro Thomaeo quondam domini 

Stephani de Cazuffis de Tridento acceptanti nominibus, et vice dominae Gineprae eius nurus, ac 

haeredum dominae Cassandrae similiter olim eius nurus, ambarum sororum dicti Ludovici, et 

filiarum quondam dicti Ioannis Aluisii, omnia iura, et omnes actiones generis cuiuscumque ipsi 

58 Anno 1729 vixit Petrus Polli placentinus. 

59 La Contrà de Falsurgo in Verona. Blancolinus L. 2 Eccl. pag. 653. 

73

Ludovico competentes contra Iacobum de Biscardis dictum Scatolinum, et Hieronymum de 

Zuchallis conductores possessionis del Quarter ipsius Ludovici. Et hoc pro exactione 

ducatorum 34 in quibus dictus Ludovicus se debitorem constituit praefatis dominae Gineprae, ac 

haeredis dictae dominae Cassandrae, vigore legitimae in bonis et haereditate egregiae dominae 

Blancae aviae paternae ipsius Ludovici, et praedictarum dominarum Gineprae, et Cassandrae. 

409. Anno 1528 die 16 octobris Veronae egregia domina Blancha f.q. egregii viri Geroldi 

de Verzeriis, et uxor egregii viri Petri de Thocolis de Sancto Quirico, in suo testamento iure 

institutionis reliquit, et legavit dominabus Cassandrae, ac Gineprae nepotibus suis ex domino 

Ioanne Alovisio olim filio suo, ducatos sex pro quaque ipsarum neptum suarum semel tantum, 

et nil ultra unquam petere posse in hereditate ipsius dominae testaricis tam ratione legitimae, aut 

debiti bonorum subsidii, quam alia quavis ratione, iure modo, vel causa. Charta haec papyracea 

est, non authentica, sed tamen antiqua, continetque tantummodo extractum praedicti Legati, 

factum post mortem praefati domini Petri. 

410. Anno 1536 die 17 octobris Veronae Petrus et Ludovicus fratres f.q. egregii Ioannis 

Aluisii de Tocholis de Sancto Quirico, solverunt dominae Luciae eorum novercae, uxori 

quondam in secundo matrimonio dicti Ioannis Aluisii, scuta 17 et soldos 30 de grossis 30 pro 

quoque in monetis argenti: necnon alia 26 scuta pro solutione duorum tertiorum, ad quos 

haereditario iure paterno dictae dominae Luciae tenebantur: et fieri fecerunt inventarium 

bonorum mobilium, quae domina Blanca de Tocholis avia ipsorum dixit alias relicta fuisse a 

suio marito, contrarium opponente dicta domina Lucia. Charta papyracea sed authentica. 

411. Anno 1545 die 17 septembris Tridenti in Contrata S. Benedicti, in camera posteriori 

domus habitationis heredum quondam domini Bartholomaei Cazuffii, Bartholomaeus f.q. 

Martini de Ferar de Ponte Ligni Vallis Camonicae habitator Macenigi plebis Civezani, dedit, et 

in solutum tradidit provido viro domino Thomaeo Cazuffo civi, et habitatori Tridenti utile 

dominium, et melioramentum unius mansus, positi in pertinentiis Macenigi, quem mansum emit 

a Vigilio Matthaei de Torculo, salvo iure directi dominii dicti mansus, super quo solvendus 

affictus nobili domino Baptistae a Prato, domino castri Segunzani, unius ducati auri. Et hoc pro 

rhenensibus septuagnita, quos eidem domino Thomaeo solvere debebat pro centum ovibus ei 

venditis in ratione librarum septem pro singulo pari ovium. 

412. Anno 1551 die sacratissimae Resurrectionis Christi vigesima nona martii, magister 

Franciscus quondam Iacobi de Enno habitator Tridenti se constituit fideiussorem ergo dominum 

Thomaeum de Cazuffis pro uxore agnati sui Rochi quondam Martini sutoris in carcere a triginta 

sex diebus detenti occasione debiti rhenensium 27, et ita eumdem Rochum e carcere liberavit. 

Vide num. 485, 493, 494. 

413. Anno 1497 die ultimo octobris Ioannes quondam Antonii Andreae de Cortesano 

vendidit egregio viro ser Iuliano quondam ser Laurentii Cazufi pro se, ac nomine domini Fratris 

Thomaei, et ser Stephani ementi, unam petiam terrae aratoriam, vineatam, prativam, et 

buschivam sex plodiorum, positam in pertinentiis Meani, sive Cortesani, in loco ubi dicitur ai 

Ronchi de Soto, pro rhenensibus vigintiquinque. 

414. Anno 1657 die 18 martii Balthassar f.q. Aldrigetti Capeleti de Villazano vendidit 

perillustri domino Thomae Cazzufio civi Tridenti, unam petiam terrae prativae unius plodii 

circiter, positam in pertinentiis Lidorni, loco dicto al Casal, apud ipsum dominum emptorem a 

mane, atque Athesim a sero, pro rhenensibus 80 in ratione librarum 4½ pro singulo. 

415. Anno 1560 die 20 ianuarii Baldessar quondam Christophori Beloti de Gabiolo Pahii 

vendidit reverendo canonico, et excellenti iuris utriusque doctori domino Francisco de Cazuffis 

civi Tridenti ementi pro se, ac filiis masculis quondam domini Vincentii eius fratris, unum 

affictum perpetualem unius brentae cum dimidia brascati albi boni, constitutum super una eius 

petia terrae posita in pertinentiis Gabioli, in loco a Gabriel, pro rhenensibus 13 et carentanis 

octo, in ratione librarum quinque bonae monetae maranensis pro singulo rhenense. 

416. Anno 1560 due 27 aprilis ser Antonius quondam Coradini Salveti, et Franciscus 

quondam Leonardi de Franceschinis de Vigulo Basilicae districtus Tridenti, ambo in solidum 

vendiderunt reverendo, et excellenti I.U.D. domino Francisco de Cazuffis canonico ecclesiae 

74

Tridentinae pro se, ac filiis masculis quondam domini Vincentii eius fratris ementi, unum 

affictum perpetualem stariorum sex fruemnti boni, sicci, nitidi, et bene sasonati, constitutum 

super duabus petiis terrae positis in pertinentiis dicti Viguli, in locis dictis zo in Pezole, ac zo in 

Brayda, pro rhenensibus 36 in ratione librarum 5 pro singulo. Fuit praesens excellens physicus 

dominus Gaspar de Cazufis civis Tridenti. 

417. Anno 1568 die 13 maii magnificus dominus Franciscus Betta de Rovereto consiliarius 

Ill.mi, et R.mi domini Tridenti, habitator Tridenti in Contrata Fontis Mercati Veteris, tanquam 

maritus Magnificae dominae Cassandrae de Cazuffiis eius uxoris, confessus fuit, se recepisse a 

nobili domino Alovisio Cazuffio pro se, ac nomine dominorum Thomaei, et Francisci fratrum 

suorum, eamdem confessionem acceptante, rhenenses mille pro secundo termino solutionis 

quam tenebatur ei facere dictus dominus Alovisius pro dotibus, et haereditate praedictae 

dominae Cassandrae uxoris. Item rhenenses 143 pro interesse decurso super capitali rhenensium 

3580. 

418. Anno 1560 die primo martii dona Margaretha f.q. Simonis a Gesiola de Gabiolo Pahi 

vendidit excellenti I.U.D. et reverendo canonico ecclesiae Tridentinae domino Francisco de 

Cazuffis nobili Tridenti, pro se, ac filiis masculis quondam domini Vincentii eius fratris ementi, 

unum affictum perpetualem unius brentae boni brascati albi, constitutum super una petia terrae, 

posita in pertinentiis Gabioli, in loco dicto a la Giera, a tribus partibus apud ipsum dominum 

emptorem: cui alius affictus unius brentae brascati solvendus pro eadem petia terrae. 

419. Anno 1557 die septimo ianuarii magnifica et nobilis domina Cornelia uxor relicta 

quondam nobilis domini Martini filii quondam magnifici equitis aurati domini Ioannis Contis de 

Trilaco, olim civis et habitatoris Tridenti tamquam mater, tutrix, et gubernatrix nobilium 

dominorum Iosephi, et Pauli eius filiorum, ac filiorum et haeredum praefati quondam domini 

Martini, vendidit nobili domino Thomaeo de Cazuffi civi Tridenti affictum perpetualem 

brentarum trium vini dulcis constitutum super una domo, cum una petia terrae contiguae, posita 

in Burgo Sanctae Crucis civitatis Tridenti apud ipsum dominum emptorem, et iura magnificae 

Communitatis Tridenti atque iura dominarum monialium Sanctae Clarae, spectante ad haeredes 

quondam magistri Francisci rotarii de Sevignano olim habitatoris in dicto Burgo: quem quidem 

affictum vendere promiserat ante mortem suam anno 1551 die 29 augusti praefatus dominus 

Martinus, pro rhenensibus 30 et libris tribus. 

420. Anno 1599 die tertia iulii facta fuit transactio inter nobilem dominam Claudiam 

uxorem relictam quondam nobilis domini Thomae Cazuffii de Phanpergh (sic), uti tutricem 

domini Vincentii pupilli cum eo suscepti ex una, et nobilem dominam Lauram uxorem relictam 

quondam nobilis domini Francisci Cazzuffii eius cugnatam, nomine tam proprio, quam 

dominorum eius filiorum agentem ex altera, occasione litis della Bottega, e sentenza Crotta 

sopra quella seguita. 

421. Anno 1587 die 23 iulii magnificus, et excellens doctor dominus Alexander de Albertis 

civis Tridenti liberavit nobiles dominos Thomaeum, et Franciscum fratres Cazzufos cives 

Tridenti ab ulteriori solutione annui affictus stariorum 17 frumenti, et partis alterius affictus, 

quos constituerunt die prima decembris anno 1586. 

422. Anno 1615 die 28 septembris illustris, et clarissimus iurisconsultus dominus 

Ludovicus Particella, Ill.mi, et R.mi domini domini cardinalis Caroli Madrutii episcopi, 

principisque Tridentini consiliarius, vigore pacti die 20 iunii anno 1613 initi, retrodedit, 

vendidit, ac tradidit nobili, et excell.mo legum doctori domino Hieronymo de Gratiadeis civi 

Tridenti pro se, ac suis heredibus redimenti, et recipienti, petiam unam terrae arativae, ac 

vineatae cum domuncula intus, positae (sic) in pertinentiis Tridenti in Regula Cinctae apud 

viam communem a tribus partibus. Item retrodedit, vendidit, et tradidit illustri domino Vincentio 

Cazzuffio a Paupergh eius sororio unum hortum positum in civitate Tridenti in loco al May, 

quem cum pacto illum redimendi vendiderat die 21 iunii anno 1613 praelibato illustri domino 

Ludovico antenominatus excell.mus dominus Hieronymus, uti procurator praefati illustris 

domini Vincentii, pro rhenensibus 400. 

75

423. Anno 1560 die 27 aprilis Melchior quondam Petri Frasanchi, et Bartholomaeus 

quondam Christophori Frasanchi de Cinta, ambo principaliter, et in solidum vendiderunt 

reverendo, et excellenti I.U.D. domino Francisco de Cazuffis canonico ecclesiae Tridentinae, 

ementi suo proprio nomine, ac nomine filiorum masculorum quondam domini Vincentii eius 

fratris, unum affictum perpetualem stariorum 4 frumenti boni, sicci, nitidi, et bene sasonati, 

constitutum super una petia terrae dicti Melchioris, posita in pertinentiis Tridenti in loco al 

Brusafer alle Casete: ac super alia petia terrae dicti Bartholomaei sita in loco alle Novaline 60 . 

Interfuit huic actui tamquam testis excellens physicus dominus Gaspar de Cazuffis civis 

Tridenti. 

424. Anno 1545 die 17 septembris Tridenti in Contrata S. Benedicti in camera posteriori 

domus haeredum quondam domini Bartholomaei Cazuffii, Thomaeus f.q. Stephani de Carlis de 

Villa Montanea supra Tridentum dedit, et in solutum tradidit provido viro domino Thomaeo 

Cazuffio civi, et habitatori Tridenti unam petiam terrae liberam a decima, et positam in 

pertinentiis Tavernarii, in loco dicto alli Resi. 

425. Anno 1654 die 20 februarii reverendus dominus presbyter Iacobus Borga 

Vallesolitanus, praesentatus ab illustri domino Thoma Cazzuffio de Pauperg, obtinuit 

corporalem possessionem altaris, et Beneficii Sanctorum trium Regum fundati in ecclesia 

parochiali S. Mariae Maioris Tridenti, et vacantis per obitum quondam reverendi domini 

Antonii Thamanini de Vigulo Vattario. Investituram accepit a dominis canonicis praebendatis 

ecclesiae cathedralis tridentinae, et possessionem ab eorum delegato Admodum Rev. domino 

presbytero Ludovico Benassuto sacristano. 

426.. Anno 1659 die 18 martii Bartholomaeus f.q. Bernardi de Vivoriis de Lono dedit, et in 

solutum vendidit perillustri domino Thomae Cazzuffio civi, et patricio Tridenti unam petiam 

terrae positam in pertinentiis Loni, in loco dicto al Lavin, apud ipsum dominum emptorem. 

427. Anno 1534 die 23 martii dona Iacoba relicta quondam Salvatoris Blasioli de 

Supramonte districtus Tridenti, uti tutrix Dominici, Stephani, Ioannini, Valentini, et Antonii, 

consentientibus Stephano Menegardo de Basilica praefati districtus avo materno, et aliis 

proximioribus eorumdem minorum, nec non magnifico, et excell.mo I.U.D. domino Ioanne 

Baptista Scopulo nobile Mantuano, honorando Praetore Tridenti pro R.mo, et Ill.mo domino 

domino Bernardo Clesio cardinale principe, et episcopo Tridentino meritissimo, vendidit nobili 

viro domino Thomae quondam domini Stephani Cazuffi civi et habitatori Trideni unam petiam 

terrae prativae unius plodii, vel circa, positae (sic) in pertinentiis villae Supramontis, in loco 

dicto al Covel del Pallù, apud ipsum dominum emptorem, pro rhenensibus 25 in ratione 

librarum quinque bonae monetae de Marano pro singulo rhenense. 

428. Anno 1547 die 27 ianuarii Levigi dioecesis Feltrensis, et districtus Tridenti, ser 

Urbanus f.q. Leonardi, quondam Antonii a Monte de Caldonatio ibi habitator, ex causa dationis 

in solutum cessit ser Petro f.q. Michaelis de Bonmartin de Dimario Vallis Solis uti factori, et 

negotiorum gestori magnifici, et nobilis domini Thomae Cazuffi civis Tridenti omnia iura, quae 

habebat ex iure sibi cesso ab Andrea Tascheta 61 de Pedersano Vallis Lagarinae habitatore 

Caldonatii, contra ser Dominicum aromatarium, dictum da le Candele de sevo f.q. ... (sic) 

habitatorem Tridenti, occasione debiti rhenensium 68 quos dictus ser Dominicus dicto ser 

Andreae dare tenebatur ex causa venditionis quarumdam petiarum terrae ipsi factae. Urbanus 

Cazuffo debebat rhenenses 68 pro parte molendini eidem venditi. 

429. Anno 1570 die secundo ianuarii nobilis domina Geneura uxor relicta quondam nobilis 

domini Vincentii Cazuffii olim civis Tridenti tanquam tutrix, et curatrix nobilium dominorum 

Thomaei, et Francisci frarum filiorum suorum, haeredum quondam nobilis domini Thomaei 

Cazuffii avi paterni et quondam reverendi domini Francisci Cazuffii patrui, olim canonici, et 

Vicarii in spiritualibus Tridenti, dedit, et solvit domino Baptistae filio naturali praedicti 

quondam domini Thomaei rhenenses 45 ac libras quatuor, in tot scutis auri, et modica moneta: 

60 Scripsi 7 iulii 1789 post bimestris intermissionem. 

61 Videsis pag. 24, num. 73. 

76

et hoc pro integra, et completa solutione rhenensium 275 ipsi domino Baptistae, ac quondam 

Leonae eius matri legatorum per praedictos quondam dominum Thomaeum, et reverendum 

dominum Franciscum filium in testamentis suis. 

430. Anno 1615 die undecima februarii Tridenti in Contrata s. Vigilii, in studio domus 

illustris, et clarissimi domini Ludovici Particellae, nobilis dominus Christophorus quondam 

nobilis domini Michaelis Gallassii de Castro campi, uti pater, et legitimus administrator nobilis 

domini Ioseph filii sui suscepti cum quondam nobili domina Apollonia olim eius uxore, nata de 

Cazzuffiis, et ipse dominus Ioseph, in executione testamenti conditi per quondam nobilem et 

magnificum dominum Franciscum f.q. nobilis domini Ioseph de Cazzuffiis, eiusdem domini 

Ioseph Gallassii avunculum 62 , in civitate Ratisboane rogati per egregium dominum Andream 

Gresemundt notarium, et cancellariae castri Boniconsilii (sic) secretarium die 26 iulii an. 1613, 

dederunt, et cesserunt nobilibus dominis Francisco quondam nobilis domini Ioannis Marci, et 

Vincentio quondam nobilis domini Thomae de Cazzuffiis a Paupergh, domum cum stabulo, et 

horto sitam in villa Cadeni, pro rhenensibus quingentis. 

431. Anno 1559 die 23 iunii Tridenti in sala prima episcopalis palatii, magnifici domini 

Paulus Ticinus, et Albertus de Albertis iuris utriusque doctores, et arbitri, ac arbitratores electi a 

nobilibus omino Thomaeo de Cazuffiis ex una, et dominis Stephano, Iosepho, et Hectore de 

Cazuffiis eius nepotibus ex altera, sententiam suam tulerunt, qua declararunt, fideicommissum 

quondam reverendi domini Francisci canonici de Cazuffiis fuisse medietatem omnium bonorum 

sibi obtentorum tempore divisionum alias factarum inter dominos fratres de Cazuffiis, de bonis 

quondam domini Stephani de Cazuffiis eius patris: exceptis tamen bonis acquisitis per quondam 

rev. dominum Franciscum insimul cum domino Thomaeo, ac quondam dominis Laurentio, ac 

Bartholomaeo fratribus, quae hic singillatim recensentur. 

432. Anno 1585 die 27 februarii nobilis domina Appolonia f.q. nobilis domini Iosephi de 

Cazuffis civis Tridenti, maior 25 annis, vendidit nobili domino Thomaeo Cazuffio eius fratri de 

Pfauperg civi Tridenti et nobili domino Francisco eius fratri, pro rhenensibus 900 unam domum 

sibi alias in dotem assignatam, et positam in civitate Tridenti in Contrata S. Benedicti, versus 

sero apud viam communem, et versus septentrionem apud ipsos dominos emptores, 

consentientibus illustri, nobili, et magnifico domino Christofaro Callapino, domino Grumesii, et 

curatore dictae dominae Appoloniae, nobili domino Francisco eiusdem dominae Appoloniae 

fratre, excellentibus utrisuque iuris doctoribus dominis Alexandro de Albertis, Georgio 

Alexandrino, et Odorico Paverfaint civibus Tridenti attinentibus, et proximioribus ipsius 

dominae Appoloniae, necnon magnifico, et clarissimo I.U.D. domino Cleodoro Chalcho patricio 

mediolanense, ac civitatis Tridenti Praetore. Bartholomaeus frater alter dictae Appoloniae non 

interfuit huic actui, quia extra civitatem habitans. 

433. Anno 1524 die quinta iulii Antonius f.q. Viti del Nichele villae Andel Vallis Ananiae 

Tridentinae dioecesis, habitator villae Negrani plebis Pahi, vendidit egregio viro domino 

Thomae quondam domini Stephani Cazuffi civi, et habitatori Tridenti in Contrata Plateae 

Communis, domum unam scandolis copertam, cum uno revolto intus, et una stuba, et uno 

curtivelo, et parum orti contiguis in uno tenere, positam in pertinentiis villae Negrani, in loco 

dicto sora Negran, versus septentrionem apud rugiam, pro rhenensibus 32 cum dimidio. 

Perperam, ut puto, notarius in limine huius chartae venditorem dixit del Michele de Andel 

Vallis Ananiae: ac infra del Michele villae Dambel Vallis Annaniae. Nam Andel est locus plebis 

Banali Vallis Iudicariae conterminus plebi Spauri Vallis Annaniae: Dambel autem locus 

parochialis eiusdem Vallis Annaniae: inque charta scripta Tridenti anno 1553 ac signata supra 

num. 23, inter testes comparet Ioannes quondam Antonii del Nichil de Andelo habitator Pahii 63 . 

434. Anno 1656 die 24 ianuarii narratum, quod perillustris dominus Thomas f.q. perillustris 

domini Vincentii Cazzufii civis Tridenti tenebatur solvere perillustri, et r.mo domino Carolo 

Pompeato canonico tamquam tutori nobilium dominorum haeredum quondam perillustris, et 

62 

NB. Charta habet patruum, sede perperam. 

63 

Anno 1563 fuit Tridenti Ioannes f.q. Antonii de Nichilis de Dandolo sub iurisdictione dominorum 

de Spauro. 

77

generosi domini locumtenentis columneli caesarei Ioannis Pompeati, unum affictum capitalis 

rhenensium 2260, qui affictus alias per dictum dominum Cazzufium sollvebatur perillustri, et 

generoso domino Ferdinando Poli de Franchenstain, a quo cessus fuit dicto domino Pompeato. 

Quare dictus dominus Thomas exbursatis rhenensibus 2260 praefato domino canonico tutori 

Pompeato, se liberavit ab onere dicti affictus. Hic allegatur documentum diei 33 februarii 1656, 

sed legendum 1653, ut supra num, 289. 

435. Anno 1629 die 23 martii nobilis domina Ursula f.q. nobilis domini Riccardi Gaudenti 

olim civis Tridenti 64 , liberavit illustrem dominum Vincentium Cazzuffium a Pauperg civem 

Tridenti ab ulteriori solutione affictus stariorum sexdecim, et duorum tertiorum fumenti ad 

taxam, qui eidem dominae Ursulae fuit in dotem assignatus a nobili domino vexillifero 

Ferdinando Gaudento fratre 65 , quia praefatus dominus Cazzuffius eidem dominae Ursulae dedit 

rhenenses centum. 

436. Anno 1544 die 20 februarii narratum fuit, quod annis superioribus nobilis dominus 

Thomaeus de Cazuphiis civis, et habitator Tridenti f.q. domini Stephani, vendidit illustri, et 

magnifico, ac generoso domino Ioanni Gaudentio baroni castrorum Madrutii, Avii, et 

Brentonici, Romanorum regiae maiestatis consiliario, et camerario, serenissorum dominorum 

Archiducum Austriae magistro Curiae supremo, quoddam praedium, positum extra moenia 

civitatis Tridenti prope conventum Sancti Francisci pretio rhenensium 2000, quodque praefatus 

illustris, et magnificus dominus Ioannes Gaudentius pro completa solutione dicti pretii domino 

Thomaeo cessit unum creditum de rhenensibus 1800, debitum per homines villae Levigi, sibi 

cessum per R.mum, et Ill.mum dominum dominum Christophorum epsicopum, et principem 

Tridentinum. 

437. Anno 1559 die 17 maii Ioannes Antonius f.q. domini Alberti a Vegetibus civis, et 

habitator Tridenti, vendidit nobili domino Thomaeo Cazuffio civi, et habitatori Tridenti unum 

affictum perpetualem stariorum duorum frumenti, quem constituit super domum suam, sitam in 

civitate Tridenti in Contrata Burgi Novi a sero apud viam imperialem, pro rhenensibus 

duodecim. 

438. Anno 1553 die 27 novembris nobilis dominus Thomaeus de Cazuphiis civis Tridenti, 

titulo permutationis, ac partim venditionis exemit praedium domini Andrigeti Gaudenti notarii, 

et civis Tridenti, iacens in pertinentiis Gabioli, alias a Termen longo, versus medium apud 

rivum ac rugeam ibi labentem, a servitutibus, et usibus viarum, quas petia terrae ipsius domini 

Thomaei Frata nuncupata, contigua prato ipsius domini Andrigeti, ac alia petia terrae prativa et 

buschiva, quam idem dominus Thomaeus acquisivit a Gothardo Trentino de Gabiolo et uxore, 

ac prevignis eius, habere videbantur adversus praedium ipsius domini Andrigeti, portam 

lapideam habens. Et hoc pro una petia terrae prativa,posita in dicto loco a Pra Bedol, in capite 

petiae terrae arativae, ac vineatae ipsius domini Thomaei apud rugeam praedictam, quam eidem 

domino Thomaeo dedit ipse dominus Andrigetus, ultra decem rhenenses, et assignationem viae 

per pratum ipsius domini Andrigeti. 

439. Anno 1550 die octavo octobris Tridenti in Contrata Plateae Communis, in stuba de 

subtus domus reverendi canonici domini Francisci de Cazuffis pro hospitium duorum Ensium, 

et habitationis infrascripti domini Thomaei, discretus vir dominus Hector f.q. egregii domini 

Bartholomaei de Cazuffis de Tridento, civis et habitator Tridenti pretio rhenensium 300 ab 

egregio viro domino Thomaeo de Cazuffis patruo suo emit duo prata iacentia in Lidorno, unum 

apud flumen Athesis, et alterum apud remonum Athesis: eademque praefato domino Thomaeo 

requisitus locavit perpetualiter pro annuo affictu stariorum 50 frumenti. 

440. Anno 1668 die 15 maii illustris dominus Baldassar Balduinus tamquam massarius 

venerabilis Domus Dei Batutorum Laicorum Tridenti, reinvestivit illustrem dominum Thomam 

Cazzuffium patritium Tridentinum de una petia terrae arativa et vineata quantitatis duorum 

64 Filia Richardi, et Catharinae Sitiae, orta 1594 die 7 iunii. Nupsit anno 1621 die 18 ianuarii domino 

Oliverio Iosio axiliacensi, quo defuncto nupsit die 20 februarii 1632 magnifico domino Vielmo Triangio. 

65 Natus est anno 1588 die 27 octobris. Duxit uxorem an. 1614 die 7 iulii nobilem dominam 

Antoniam filiam nobilis domini Alexandri Balduini. 

78

stariorum seminis circiter, sita in pertinentiis Tridenti in loco dicto a Man, intra mansum dicti 

domini conductoris, ab omnibus lateribus apud eumdem dominum conductorem. 

441. Anno 1646 die nona iunii expositum fuit, qualiter multum illustris dominus 

Ferdinandus Poli de Franchenstain, locumtenens collonellus sacrae caesareae maiestatis, solvere 

teneretur illustri, et excell.mo legum doctori domino Andeae Pompeato civi collegiato Tridenti, 

nomine perillsutris praefecti maioris sacrae caesareae maiestatis, summam florenorum 489, et 

grossorum 36. Item rhenenses 342 et grossos 12 cessos a perillustri domino Vigilio Constanti de 

Festenpurgh, et alios constituentes summam florenorum 847 et grossorum 48. Quare antedictus 

dominus Ferdinandus eidem domino Pompeato dedit, et in solutum tradidit unum affictum 

perpetualem, franchitabilem tamen, stariorum 121 frumenti, solvendum per perillustrem 

dominum Vincentium Cazzuffium de Faupergh (sic) de Tridento, constitutum die 16 iunii 1637. 

Conferto num. 434, 405. 

442. Anno 1543 die 25 iulii Ioannes f.q. Christophori Beloti villae Gabioli plebis Phai (sic) 

districtus et iurisdictionis Tridenti, domino Thomae f.q. domini Stephani Cazuffi civi Tridenti in 

solutum cessit, et tradidit omne ius suum, utile dominium, et melioramentum, quod habebat in 

una petia terrae, posita in pertinentiis Gabioli, in loco dicto al Pra mazor, quam ab eodem 

domino Thoma in emphyteosim acceperat pro affictu brentarum 4 vini dulcis. 

443. Anno 1562 die sexto aprilis narratum, quod post plures lites, et processus inter 

quondam nobilem dominum Thomam de Cazuffiis civem Tridenti, et reverendum dominum 

Franciscum canonicum Tridenti eius filium, proprio nomine, ac nomine domini Alovisii, 

Thomaei, et Francisci fratrum nepotum suorum ex quondam domino Vincentio fratre, sive 

excellentem doctorem dominum Dominicum Calvetum curatorio, et actorio nomine 

praedictorum fratrum ex una: et nobilem dominum Ioannem Marcum f.q. excellentis doctoris 

domini Laurentii etiam de Cazuffiis ex altera parte, tam occasione fideicommisssi quondam 

fratris Thomae avi paterni, quam quondam domini Stephani patrui magni, et occasione 

societatis alias initae inter praefatum quondam doctorem Laurentium, Thomaeum, et 

Franciscum fratres, ipsarum partium patres, avum, et patruum respective etc., tandem ad 

concordium mutuo consensu devenerunt, statuto quod dictus dominus Ioannes Marcus relaxet 

suam portionem mansi de Man, constituentem quartam ipsius mansi partem 66 . 

444. Anno 1565 die tertio martii dominus Georgius f.q. domini Ioannis Marchi aromatarii a 

Puteo civis et habitator Tridenti vendidit reverendo, nobili, et magnifico I.U.D. dominio 

Francisco f.q. domini Thomaei de Cazuffis canonico, et in spiritualibus Vicario generali 

Tridenti, ementi pro se, ac nomine dominorum Alovisii, Thomaei, et Francisci fratrum filiorum 

quondam domini Vincentii fratris sui, duas petias terrae, quas anno 1558 recepit in dotem a 

domina Margareta f.q. magistri Baptistae Osbaldi de Tridento eius uxore, positas in pertinentiis 

Tridenti, in loco dicto a Man, apud ipsos emptores, cum onere adnexo uni eorum solvendi 

annuum affictum unius brentae vini albi dulcis altari S. Blasii in ecclesia cathedrali Sancti 

Vigilii Tridenti. Interfuit huic actui etiam dominus Ioannes Marcus f.q. spectabilis legum 

doctoris domini Laurentii de Cazuffis de Tridento. 

445. Anno 1558 die 23 aprilis nobiles dominus Ioannes Marcus Cazuffius civis Tridenti 

tamquam haeres pro quarta parte bonorum reverendi quondam Francisci Cazuffii olim canonici 

Tridenti patrui sui ex una: et dominus Stephanus eius frater, ac dominus Ioseph patruelis de 

Cazuffiis faciens etiam nomine domini Hectoris eius fratris absentis, necnon egregius dominus 

Andrigetus Gaudentus notarius, et civis Tridenti eorum procurator ex altera, cupientes litibus ac 

expensis parcere, transactionem inter se fecerunt super fideicommisso contento in testamento 

quondam domini Stephani Cazuffii. Hic dicitur, quod praefatus quondam reverendus dominus 

Franciscus canoncius decessit non sine filiis, sed cum filio. Vide num. 452, 531. 

446. Anno 1563 die nono maii nobilis dominus Hieronymus filius magnifici I.U.D. domini 

Antonii Thecini, uti procurator eiusdem domini Antonii patris sui, nobilem, ac reverendum 

I.U.D. dominum Franciscum Cazuffium civem, et canonicum Tridenti, ac nobilem dominum 

66 Vide arborem genealogicam dominorum de Cazuffo. 

79

Alovisium, Thomaeum, et Franciscum nepotes eius, liberavit a solutione affictus stariorum 20 

frumenti, quem anno 1547 quondam nobilis dominus Thomaeus Cazuffius pater dicti rev. 

canonici constituerat super una petia terrae pro rhenensibus centum, quos accepit a praefato 

magnifico domino Antonio Thecino uti curatore ac gubernatore domini Bartholomaei a Vaginis 

civis Tridenti. 

447. Anno 1634 die 28 martii Magnifici domini Ioannes Iacobus, et Ioannes fratres filii 

quondam domini Pantaleonis de Piliphariis (sic) olim civis mercatoris Tridenti, vendiderunt 

nobili dominae Iuniperae uxori nobilis et excell.mi doctoris domini Horatii Consolati civis 

collegiati Tridenti, unum affictum ad taxam franchitabilem stariorum centum et octuaginta sex, 

ac tertiorum duorum frumenti, quem posuerunt, et assicurarunt (sic) super una eorum petia 

terrae aratoria et vineata quantitatis plodiorum trium, sita in pertinentiis Gabioli Phai (sic), 

mansu dictorum venditorum, in loco dicto de là dalla Roza, a septentrione apud ruozam, pro 

renensibus mille in ratione librarum quinque pro singulo renense, quos dictis dominis 

venditoribus eadem nobilis domina emptrix exbursavit in talleris sexcentis in ratione tronorum 

septem cum dimidio pro singulo tallero, de pecuniis, quas ipsa emptrix recepit pro eius bonis 

venditis in civitate Belumi (sic). Notarius venditores ad intra dixit de Piliphariis, et ad extra de 

Philipariis: sed perperam utrobique; nam in Albo civium Tridentinorum ad an. 1602 est M. 

Pantalion di Pellizzari. Erravit etiam dum scripsit Renen. mille in ratione librarum quinque pro 

singulo renense; talleri enim, sexcenti, de quibus infra, nongentos tantum renenses in ratione 

librarum quinque pro singulo: et mille renenses in ratione librarum quatuor cum dimidio 

reddunt. Scribens quoque in principio die mercurii 28 martii erravit, quum dicto anno 1634 die 

28 martii occurrerit dies martis. Quo ad bona bellunensia videsis num. 254, et 525. 

448. Anno 1653 die 19 aprilis illustris dominus Balthasar Balduinus civis Tridenti pro 

evitandis quibuscumque controversiis, ad interpositionem illustris, et excell.mi domini Antonii 

Sardaneae utriusque iuris doctoris collegiati Tridenti, cessit, vendidit, ac renunciavit illustri 

domino Thomae Cazzuffio suam portionem unius petiae terrae buschivae, sive Ischielli positi in 

pertinentiis Tridenti in loco dicto in Lidorno, sive in fundo Saleti, apud Athesim a sero, quod 

Ischiellum possidebat simul, et indivisim cum dicto domino Cazuffio: idque fecit pro 

rhenensibus 120. 

449. Anno 1564 die 23 septembris dominus Antonius Maria f.q. ser Leonardi Garnighae de 

Tridento vendidit reverendo, et magnifico I.U.D. domino Francisco de Cazuffis canonico 

Tridentino, ementi pro se, ac partim nomine nepotum suorum filiorum quondam domini 

Vincentii eius fratris, unum affictum perpetualem franchitabilem stariorum quatuor frumenti, 

constitutum super una petia terrae posita in pertinentiis Tridenti in loco dicto in Bolgher, pro 

alio affictu obligata venerabili Capitulo tridentino. Idque fecit pro rhenensibus 24. 

450. Anno 1521 die 24 septembris spectabilis iuris utriusque doctor dominus Laurentius, 

dominus Bartholomaeus, dominus Thomaeus, et legum scolaris dominus Franciscus fratres, et 

filii quondam egregii, et nobilis domini Stephani de Cazuffis olim civis, et habitatoris Tridenti, 

fraternali amore ac amicitia, communique concordio ad divisionem eorum bonorum devenerunt, 

auxilio spectabilium doctorum domini Hieronymi Romagnani Praeturam gerentis in terra 

Rippae, ac domini Pauli Scratimperg dictorum fratrum cognatorum. Eadem in quatuor partes 

aequales diviserunt. 

451.Anno 1552 die nono novembris Matthaeus f.q. Pasoti Manchabel de Arco habitator in 

villa Ravinae, ac Vigilius f.q. Petri Navarini de villa Pisavacae districtus Tridenti ambo 

principaliter, et in solidum vendiderunt nobili domino Thomaeo de Cazuffis civi et habitatori 

Tridenti unum affictum perpetualem brentarum sex vini albi, boni, clari, bulliti, et boni odoris, 

constitutum super una cleusura dicti Matthaei sita in pertinentiis Ravinae, in loco alla 

Chalchara sot Ravina, et super una cleusura dicti Vigilii, sita in pertinentiis Pisavacae, in loco 

dicto al Poz, pro rhenensibus septuaginta. 

452. Anno 1561 die 15 mensis innominati, magnifici domini Franciscus Quetta, et Albertus 

de Albertis legum doctores, et arbitri, ac arbitratores compromissarii in causa vertente inter 

nobilem, et reverendum dominum Franciscum Cazuffium canonicum, et cohaeredes quondam 

80

nobilis domini Thomaei Cazuffii ex una, et nobilem dominum Ioannem Marcum de Cazufiis ex 

parte altera, visis legitimationibus factis de reverendo domino presbytero Iacobo filio asserto 

quondam nobilis ac reverendi canonici domini Francisci Cazuffiis,et aliis videndis, sententiam 

suam tulerunt, quo ad fideicommissum quondam domini Stephani Cazuffii in favorem dicti 

domini Ioannis Marci: et quo ad fideicommissum quondam domini Fratris Thomae Cazuffii 

contra dictum dominum Ioannem Marcum. Dixi mensis innominati, quia notarius ipsum non 

nominavit; ac scripsit enim die Sabbati quinto decimo mensis 1561. Ceterum dies 15 mensis 

anno 1561 fuit sabbatum in mensibus februarii, martii, et novembris tantum. 

453. Anno 1660 die 24 februarii ser Ioannes quondam Iacobi de Blasiis de Lono vendidit 

illustri domino Thomae Cazuffo civi Tridenti unam petiam terrae aratoriam, et vineatam, 

positam in pertinentiis Loni, loco dicto al Lavin, quantitatis medii starii circiter, apud ipsum 

dominum emptorem, pro rhenensibus decem et octo. 

454. Anno 1626 die 19 ianuarii ill.mus dominus Carolus filius ill.mi domini Aegidii 

Osbaldi Colonae baronis Feltii 67 , vendidit illustri domino Vincentio Cazufio civi Tridenti unam 

petiam terrae aratoriam et vineatam quantitatis plodiorum sex seminis circiter, sitam in 

pertinentiis Tridenti in loco dicto giù a Man, apud dominum emptorem, pretio rhenensium 1662 

in ducatonis argenteis 600 et talleris 700. 

455. Anno 1569 die 21 ianuarii expositum fuit, quod alias anno 1556 die quinto decembris 

nobilis quondam dominus Thomaeus Cazuffius civis Tridenti dedit, et in solutum tradidit 

quondam magistro Iacobo de Tibaldis olim pictori et habitatori Tridenti, tres affictus cum pacto 

eos redimendi, videlicet unum affictum stariorum 40 frumenti, qui solvebatur per quondam 

dominum Christanum Garzonum de Pressano pro capitali rhenensium 240. Alium affictum 

brentarum sex vini albi bulliti, qui solvebatur per Bartholomaeum Cavaionum de Fravetio pro 

capitali rhenensium 70, et alium brentarum sex vini albi bulliti, qui solvebatur per Vigilium 

quondam Petri Navarini de Pissavacha pro capitali rhenensium 70. Propterea volens nobilis 

domina Genevra tanquam tutrix testamentaria domini Thomaei, et Francisci fratrum filiorum 

suorum haeredum praefati quondam domini Thomaei redimere affictum, qui solvebatur per 

Bartholomaeum Cavaionum, Bartholomaeus f.q. Iacobi Peterlanae de Supramonte, uti tutor 

Iacobi et Dominicae fratrum filiorum, et haeredum quondam magistri Bernardini olim filii et 

haeredis praefati quondam magistri Iacobi Tibaldi, retrovendidit praedictae dominae Genevrae 

praedictum affictum: ac septuaginta rhenenses, quos a dicta domina Genevra recepit, investivit 

in alio simillimo affictu solvendo per dominum Iosephum Cazuffium civem Tridenti. 

456. Anno 1560 die 17 februarii ser Baldessar quondam ser Ioannis de Rizis de Calavino, 

et Ioannes filius ser Bartholomaei de Bertolis de Calavino, in solidum vendiderunt excellenti 

I.U.D. et reverendo canonico ecclesiae Tridentinae domino Francisco de Cazuffis civi Tridenti 

ementi pro se, ac vice filiorum masculorum quondam domini Vincentii eius fratris, unum 

affictum perpetualem stariorum octo frumenti boni, sicci, nitidi, et bene sasonati, constitutum 

super una petia terrae, posita in pertinentiis Calavini, in loco ubi dicitur in Polin, pro 


457. Anno 1533 die 15 maii dominus Ioannes f.q. ser Sisinii de Dro notarius, ac civis, et 

habitator Tridenti, vendidit domino Francisco f.q. domini Stephani Cazuffi unum affictum 

stariorum trium frumenti solvendum per haeredes quondam Ioannis Stecho de Vigulo Basilicae, 

aliumque pariter trium stariorum frumenti solvendum per haeredes quondam Blasii Taragurii, 

67 Vels, pagus ecclesia parochiali, et antiquo castro celeber, in colle editus inter Clusinam, et 

Bulsanum ferme medius: cuius dynastia est perillustrium dominorum baronum de Völs et Colonna, quos 

Colonnae, sive Columnae nomen sortitos esse malim dicere a Columna Maxentii, seu marmore rotundo 

albicante, quod sub rupe Velsensi in valle infima in Blabmau ad viam regiam, quae Bulsanum ducit, in 

scala hospitii eminet etc. Ita Iosephus Reschius in Annalibus Brixinen. To. 3, saec.9, n. 468, edit. Aug. 

1765. Quidam Aegidius Oswaldus Liber Baro a Völs, et Schenkenberg, dominus in castro Pressl fuit 

canonicus anno 1763 frisingensis, et ab anno 1753 brixinensis, ac Beneficiatus in parochia Völsiensi, 

decanatus Velthurnensis, dioecesisque brixinensis. 

81

dicti etiam Taragusii 68 de Vigo plebis Cavedeni, et hoc pro rhenensibus viginti octo. Videsis 

num. 344. 

458. Anno 1540 die 25 maii, Ioannes f.q. Leonardi Ioanninae de Nardellis de villa 

Supramontis plebis Basiliace, ac districtus Tridenti, permutavit, et partim vendidit nobili viro 

domino Thomaeo f.q. domini Stephani de Cazuffis civi, et habitatori Tridenti, duas de tribus 

partibus unius prati cum uno revolto intus, siti in pertinentiis Supramontis super Montanea, in 

loco ubi dicitur in Vason: et unam domum, aestimatam rheneses 44 et iacentem in Burgo 

Sanctae Crucis civitatis Tridenti, a septentrione apud glaras Communis Tridenti. Praefato autem 

Ioanni Nardello dictus dominus Thomaeus dedit, ac permutavit in contracambium tres petias 

terrae, sitas in pertinentiis Supramontis, et locis dictis alla Fontana, in Val, e a Sorbai: necnon 

rhenenses 33 pro additione. 

459. Anno 1659 die quarta augusti perillustris dominus Thomas Cazzuffius a Paupergh 

civis ac patritius Tridenti solvit, ac numeravit perillustri domino Hieronymo Pilato de Tassullo 

Vallis Annaniae cognato suo, in duplicibus, et ungaris aureis rhenenses 616 ad computum dotis 

perillustris dominae Annae Catharinae uxoris eius, et sororis praefati domini Thomae, virtute 

scripturae a nobili domino Iacobo Antonio Bertolatio cive Tridenti sub die 18 maii anni 1657 69 . 

460. Anno 1502 die 19 martii reverendi Patres domini canonici, et praebendati in ecclesia 

cathedrali S. Vigilii de Tridento, titulo, et nomine locationis perpetualis, vice Anniversariorum 

ecclesiae praedictae, investiverunt egregios cives tridentinos dominum Stephanum Cazuffum 

ministrum, et ser Marcum Venetianae sindicum Fraternitatis novae Sanctae Mariae Maioris de 

Tridento, petentes nomine dictae Fraternitatis, de una domo iacente in civitate Tridenti in 

Contrata Plateae Magnae apud viam ducentem ad ecclesiam S. Helisabeth, ac domum 

dominorum Fratrum Alemanorum versus septentrionem. Item de una turri cum una petia terrae 

clausurivae, ac modico prato contiguis, posita in pertinentiis Tridenti in loco vocato al Malgor 70 . 

Suprascripti autem dominus Stephanus minister, et ser Marcus sindicus, sive massarius dictae 

Fraternitatis cesserunt, et permutaverunt reverendis dominis canonicis supradictis, recipientibus 

vice dictorum Anniversariorum, unum affictum perpetualem, constitutum super una domo, cum 

una fucina fabrea intus, et aliis aedificiis, iacente in civitate Tridenti in Contrata olim dicta de 

Belenzanis, modo la Contrada Larga, versus meridiem apud domum Communitatis Tridenti. 

461. Anno 1614 die decimo novembris Tridenti in Contrata S. Benedicti, in domo 

infrascripti nobilis domini Vincentii Cazzuffi, admodum nobilis, et prudens vidua domina 

Cassandra f.q. nobilis et multum reverendi domini Francisci Cazzuffi a Paupergh, alias canonici 

cathedralis ecclesiae Tridenti, uxorque relicta admodum nobilis sapientissimi, atque clarissimi 

viri domini Francisci Bettae a Tholdo 71 iurisconsulti, alias consiliarii et commissarii generalis 

Ill.mi, et R.mi felicis recordationis domini domini Ludovici cardinalis Madrutii 72 , super quodam 

scamno sedens, sana per Dei omnipotentis gratiam, mente, sensu, loquela, visu, intellectu, et 

corpore, licet senex, fecit suum testamentum sine scriptis, quo sibi elegit sepulturam in ecclesia 

parochiali S. Mariae Maioris Tridenti, in monumento ordinario nobilium de Cazzuffis, cum 

obitu, septimo, trigesimo, et anniversario. Legavit unam galetam olei fabricae ecclesiae S. 

Vigilii, et aliam ecclesiae S. Maria Maioris semel tantum. Reliquit trecentos rhainenses pro 

augmento Legati nobilium de Cazzuffis erga altare familiae Cazzuffiae in dicta ecclesia S. 

68 

*Al numero 344: Tacagnini. 

69 

Scripsi die 18 iulii 1789. 

70 

Vide num. 116, pag, 23. 

71 

Tridenti in ecclesia s. Marci est sepulcrum cum inscriptione: Nobilium Dominorum de Bettis a 

Toldo Corporum Repositio. 

72 

Anno 1585 die 21 octobris Ludovicus card. Madrutius episcopus et princeps Tridenti investivit de 

feudis sibi dilectum Franciscum Bettam a Toldo consiliarium, et commissarium suum generalem, ut 

seniorem totius familiae Bettae, recipientem pro se, ac omnibus masculis descendentibus ipsius familiae 

Bettae. In defectum evro eorumdem omnium pro agnatis masculis transversalibus totius dictae familiae 

Bettae, ipsorumque descendentibus masculis in perpetuum. Eadem investitura renovata fuit ab episcopis 

Tridentinis an. 1609, 16323, 1634, 1663 etc. 1731. 

82

Mariae pro faciliori celebratione quatuor Missarum in singula hebdomada. Commisit suo 

haeredi, ut omni anno in perpetuum celebrari faciat tres Missas in ecclesia cathedrali super 

altare S. Maxentiae. Reliquit pro elemosyna rheinenses viginti quinque semel tantum 

Confraternitati Beatae Mariae semper Virginis nuncupatae della Misericordia. Item nobili 

virgini Ursulae f.q. nobilis domini Stephani Cazzuffi eius consanguineae rhainenses 25, Item 

Catherinae filiae domini Dionysii Monseni habitatoris Veronae rhainenses 15. Item Annae filiae 

Hieronymi Pescherae hospitis Volargnae rhainenses 25. Item Magdalenae filiae Andreae 

tinctoris de Roboreto rhainenses 50. Item donae Agneti filiae Petri de Mazenigo rhaeinenses 

octo. Haeredem autem suum universlem instituit armodum nobilem dominum Vincentium 

Cazzuffium a Paupergh nepotem suum, et quatenus decederet sine filiis legitimis, et naturalibus, 

eidem substituit in una parte nobilem dominamn Catherinam Calavinam, vel eius filios. In alia 

nobilem dominam Luciam uxorem nobilis et clarissimi viri domini Ludovici Particellae 

consiliarii Tridenti vel eius filios. In alia nobilem dominam Iuniperam sororem praefati domini 

Vincentii, uxoremque excellentis et nobilis domini Horatii Consolati, vel eius filios. In alia 

filios quondam nobilis dominae Martiae sororis praefati domini haeredis, uxorisque nobilis 

domini Simonis Mazza. In alia nobilen dominum Sigismundum Saracenum, cum obligatione 

dandi centum rhainenses nobili et reverendo domino Decio eius fratri Iesuitae, ac centunm et 

quinquaginta haeredibus descendentibus ex quondam nobili domina Iunipera Clusola. In alia 

nobilem dominam Franciscam uxorem nobilis domini Ioannis Antonii Hieremiae. In alia 

septima et ultima parte nobilem dominam Victoriam uxorem excell.mi domini Pauli Cischi a 

Sancta Cruce, omnes, et singulos cum eorum filiis descendentibus. Scripsit notarius 

Bartholomaeus Beltramus. In exemplari vulgato contractiorem exhibui hunc numerum. 

462. Anno 1589 die 4 februarii nobilis domina Catharina uxor quondam nobilis domini 

Bartholomaei Mazae de Dimario Vallis Solis, et tutrix eius filiorum, liberavit, et franchitavit 

nobilem dominum Thomaeum Cazuffium de Phauperg, ac dominum Franciscum eius fratrem, 

ab affictu stariorum 67 frumenti, constituto die 8 februarii 1587 super toto mansu sito in 

pertinentiis Tridenti ubi dicitur a Man, quia ei solvit rhenenses 402 in auro, et moneta. Hic 

asseritur, quod eumdem affictum tenebatur solvere dicto domino Thomaeo nobilis dominus 

Paulus Betta. 

463. Anno 1634 die nona iunii illustris domina Iulia vidua relicta a quondam illustri et 

clarissimo consiliario domino Hieronymo de Gratiadeis, haeres testamentaria quondam illustris 

domini Francisci Cazzuffi sui fratris, cessit, ac restituit perillustri domino Vincentio Cazzuffio 

de Paupergh, tanquam cessionario nobilis domini Maximiliani pupilli de Gerardis a Petraplana, 

livellum brentarum 3 vini, stariorum 4 frumenti, quinque siliginis, et libr. 4 in pecuniis, qui per 

eumdem dominum Vincentium solvebatur quondam nobili domino Maximiliano de Gerardis a 

Petraplana avo dicti pupilli, a quo avo die 24 novembris 1609 fuit venditus memorato olim 

domino Francisco Cazzuffio. 

464. Anno 1659 die 3 maii Bartholomaeus quondam Bernardi de Vivoriis de Lono vendidit 

perillustri domino Thomae Cazzuffio a Paupergh, civi Tridenti, unam petiam terrae, positam in 

pertinentiis Loni, loco dicto a Lavin, apud ipsum emptorem, pro renensibus 28. 

465. Anno 1660 die 20 maii perillustris, r.mus dominus Bernardinus Malanotti canonicus 

praebendatus ecclesiae cathedralis Tridentinae Sancti Vigilii, tamquam a R.mo Capitulo 

specialiter deputatus, perillustri domino Thomae f. q. perillustris domini Vincentii Cazzuffii de 

Paupergh, titulo,et nomine locationis perpetualis in emphyteusim renovavit investituram unius 

petiae terrae sitae in pertinentiis Gabioli, sive Negrani, in loco a Pra maggior, una cum horto 

sito in villa Gabioli, sub annuo livello unius starii frumenti, et quatrinorum septem, solvendo 

praebendae nuncupatae de Soverio. 

466. Anno 1558 die 4 maii magnificus dominus Franciscus Luchinus commissarius electus 

a partibus in causa appellationis nobilis domini Thomaei Cazuffii, declaravit dominum 

Stephanum Cazuffium teneri ad quartam partem domus, et stabulo emptae a reverendo quondam 

domino Francisco Cazuffio canonico, sententiam approbante utraque parte. 

83

467. Anno 1572 die 20 maii Candidae in Creta suum testamentum condidit Madonna 

Ludovica figliola del quondam messer Pirin d’Albon della città di Trento, relitta de ser Benetto 

Polverol del castel franco 73 . Quo ad cognomen d’Albon addo, quod anno 1501 vixit Tridenti ser 

Iacobus dictus del Bon civis Tridenti, quodque in Matricula civium tridentinorum inter 

antiquiores est Familia Bona. Videsis num. 22, ubi ad annum 1486 est Iacobus filius del Bon de 

Bergamensi civis et habitator Tridenti. 

468. Anno 1573 die 12 decembris Nicolinus de Magistris notarius Communis Calcinati 

Brixiensis testatur ser Ioannem Antonium de Fanellis de Calcinato esse commissarium 

institutum a praefata Ludovica de Albon in praedicto testamento 74 . 

469. Anno 1541 die 2 aprilis Bartholamaeus (sic) f.q. Pelegrini Cavaioni de Fravezio 

districtus Tridenti vendidit egregio viro domino Thomaeo f.q. domini Stephani de Cazuffis civi 

et habitatori Tridenti unum broilum positum in villa Fravetii apud domos dicti venditoris. Item 

unam petiam terrae habentem tredecim pedes olivarum. Item unam domum apud dictum 

broilum, omnia pro rhenensibus 70. 

470. Anno 1568 die decimo iulii transactio, et compositio facta fuit inter nobilem dominum 

Alovisium, Thomaeum, et Franciscum fratres f.q. nobilis domini Vincentii Cazuffii, tanquam 

haeredes quondam reverendi domini Francisci Cazuffii canonici Tridenti eorum patrui ex una, et 

ser Bonaventuram f.q. ser Antonii a Scutellis civem Tridenti ex altera parte, occasione unius 

petiae terrae sitae in pertinentiis Tridenti in loco ubi dicitur in Bolger, quam idem ser 

Bonaventura vendidit pro libera, et franca etsi foret obnoxia affictui solvendo dictis dominis 

Cazuffiis ab anno 1560. 

471. Anno 1627 die 27 augusti quia illustris dominus Vincentius Cazzufius sub anno 1622 

die 24 februarii se franchitavit a solutione unius affictus pro capitali rainensium octingentorum a 

quondam nobili domina Iunipera uxore relicta quondam nobilis domini Ioannis Baptistae 

Guarinonii olim civis Tridenti et se gravatos senserunt nobilis et excell.mus doctor dominus 

Franciscus Calavinus, nobilis dominus Sigismundus Fritius uti maritus nobilis dominae Luciae 

uxoris eius, pro se, ac nomine nobilis dominae Catherinae uxoris relictae quondam nobilis 

domini Ludovici de Girardis castri Petrae Planae, idcirco dictus illustris dominus Vincentius 

volens supplere, constituit unum censum franchitabilem super horto suo posito in civitate 

Tridenti in loco dicto drio Santo Vigilio, pretio rainensium 600. 

472. Anno 1606 die quinta martii illustris dominus Christophorus Oliverius filius, et haeres 

quondam illustris domini capitanei Caroli ab Arsio, mediantibus suis nobilibus dominis 

tutoribus, et curatoribus, ex parte una, et nobilis dominus Vincentius f.q. nobilis domini 

Thomaei Cazzuffi ex parte altera, differentias suas commiserunt nobilibus, et clarissimis 

dominis Petro Alexandrino a Neustain cancellario, et consiliario Ill.mi, et R.mi domini domini 

cardinalis Caroli Madrutii episcopi et principis Tridentini ac Bernardo Merlo capitaneo 

Trameni, et consiliario praelibati domini Cardinalis. 

473. Anno 1567 die 22 octobris magister Antonius a Berlina aromatarius alias, et civis 

Tridenti ex una, et nobiles domini Aloysius, Franciscus, ac Thomaeus fratres f.q. nobilis domini 

Vincentii de Cazufiis ex altera, post litem agitatam ab anno 1563 pro domo sita in civitate 

Tridenti prope ecclesiam S. Petri, vendita eidem magistro Antonio per reverendum quondam 

dominum Franciscum Cazuffium seniorem canonicum Tridenti, amicabile concordium inter se 

fecerunt. 

474. Anno 1531 die 20 ianuarii nobilis dominus Ioannes Baptista quondam domini Geroldi 

a Prato civis, et habitator Tridenti, vendidit domino Thomae quondam domini Stephani Cazzuffi 

civi, et habitatori Tridenti pro se, ac dominis Laurentio, et Francisco fratribus suis ementi, unum 

affictum rhenensium novem, et librarum trium monetae Maranensis, super una petia terrae 

isclivae posita in Contrata Lidorni apud Athesim. 

73 Integrum dedi To. 2 Compend. diplom. num. 285. 

74 Integrum citato To. 2, num. 286. 

84

475. Anno 1566 die decimo Ianuarii reverendus, nobilis et magnificus I.U.D. dominus 

Franciscus f.q. nobilis domini Thomae de Cazuffis de Tridento, canonicus Tridenti et in 

spiritulibus Vicarius generalis, ac magnifica domina Iunipera f.q. nobilis domini ... (sic) de 

Tocholis de Verona, et uxor relicta quondam nobilis domini Vincentii fratris dicti rev.di domini 

Francisci, tamquam tutores testamentarii, et curatores relicti dominus (sic) Alovisio, Thomae, 

Francisco, Antoniae, Catherinae, ac Blancae fratribus, et sororibus f.q. dicti domini Vincentii 

praedefuncti domino Thomae patri eius, constituerunt dotem rhenensium 1500 ultra bona 

mobilia 75 , et ornamenta, dictae dominae Catherinae, quae die 30 aprilis 1565 per verba de 

praesenti matrimonium contraxit cum nobili et excellenti I.U.D. domino Ioanne Baptista f.q. 

egregii notarii domini Francisci de Gaifis de Calavino cive, ac habitatore Tridenti, qui ex sua 

mera liberalitate, titulo, et nomine donationis propter nuptias, et contradotis, eidem sponsae 

dedit rhenenses quingentos. 

476. Anno 1505 die 29 octobris reverendi Patres domini canonici, et praebendati in ecclesia 

cathedrali sancti Vigilii de Tridento nomine locationis perpetualis investiverunt egregium civem 

Tridentinum dominum Fratrem Thomaeum Tertii Ordinis Sancti Francisci, et dominum 

Stephanum eius fratrem, de mansu, et possessionibus in eorum favorem refutatis a providis viris 

Ioanne, ac Marco dictis de la Bona de Gabiolo plebis Pahi, videlicet de una domo, stabulo, et 

horto sitis in villa Gabioli. De una clausura posita in pertinentiis Gabioli, ubi dicitur al Termen, 

apud suprascriptos dominos conductores. De uno prato ibidem dicto el Pra dal Palù. De duobus 

nemoribus positis in praefatis pertinentiis ubi dicitur a Pra Bedol, sub annuo affictu solvendo 

praebendae de Flemis, unius starii, et quartae unius frumenti, siliginis, panicii, et surgi, et 

grossorum quatuor monetae Tridentinae pro tertia parte unius spalae porci, et unius operis. Haec 

membrana in dorso tantum habet cognomentum de Cazuffis additum conductoribus. Videsis 

num. 518. 

477. Anno 1545 die 7 decembris egregia domina Ludovica relicta quondam clarissimi 

I.U.D. Manpredi (sic) Alexandrini olim civis et nobilis Tridenti franchitavit,et liberavit nobilem 

dominum Thomaeum de Cazuphiis civem Tridenti ab affictu rhenensium 13 constituto super 

una petia terrae sita in loco apud sanctum Franciscum extra Portam S. Crucis civitatis Tridenti 

vendita pro allodiali r.mo cardinali, et episcopo Tridentino sive illustri eius genitori, quae olim 

fuit Calapinorum. In exemplari vulgato scripsi Manphredi. Confer num. 401, 436 76 . 

478. Anno 1559 die nono maii ser Antonius quondam Iuliani de Scanon de Garniga 

habitator in villa Romagnani districtus Tridenti, vendidit nobili domino Thomaeo de Cazuffis 

civi Tridenti unum affictum perpetualem stariorum trium frumenti, positum super una eius petia 

terrae iacente in pertinentiis Romagnani, in villa, in loco appresso alla Cha, pro rhenensibus 18. 

Fideiussorem pro ser Antonio se constituit excellens doctor dominus Calvetus de Flavaeo civis 

Tridenti. Vide num. 397. 

479. Anno 1664 die 20 maii illustris dominus Thomas Cazufus civis Tridenti vendidit 

Iuliano quondam Sigismundi Garbarii de Vezzano unam partem domus alias acquisitam a 

Christophoro fratre dicti emptoris, sitam in pertinentiis Vezzani, in loco dicto alli Santini, pro 


480. Anno 1667 die 24 decembris perillustris dominus Thomas f.q. perillustris domini 

Vincentii Cazzufi civis Tridenti, dedit rhenenses quingentos de libris 4½ pro singulo, admodum 

reverendis Patribus Sancti Laurentii Tridenti, Ordinis S. Dominici, citra Pontem Athesis, uti 

cessionariis, sive legatariis quondam nobilis dominae Apolloniae uxoris quondam domini 

Melchioris Calavini 77 ; et sic se liberavit ab onere solvendi annuum affictum praefati capitalis 

75 Listulam huiusmodi mobilium vide in nostro Compend. diplom. To. 2, num. 287. 

76 Clarissimus dominus Manphredus Alexandrinus I.U.D. civis et habitator Tridenti filius fuit 

doctoris Petri, maritus Ludovicae Gallassiae, ac obiit anno aetatis suae 36. Vixit ad an. 1533, et 1534, 

Procuratior Nicolai Castrobarcensis. 

77 Apollonia filia domini Richardi Gaudenti, et dominae Catharinae uxoris eius, baptizata fuit die 12 

novembris 1582 Tridenti in cathedrali, Nupsit nobili domino Malchiori f.q. nobilis et multum excellentis 

domini doctoris Ioannis Baptistae Calavini die 26 augusti 1609 Tridenti in carthedrali. 

85

henensium 500. Pro ly citra Pontem notandum, quod charta scripta fuit in refectorio dicti 

conventus ad dexteram Athesis iacentis extra muros Tridenti. 

481. Anno 1560 die 24 aprilis Franciscus quondam Dominici Cimadomi a Sancta Anna de 

Vigulo Basilicae vendidit reverendo, et excellenti I.U.D. domino Francisco de Cazuffis 

canonico ecclesiae Tridentinae ementi pro se, ac nomine filiorum masculorum quondam domini 

Vincentii eius fratris, unum affictum perpetualem stariorum octo frumenti positum super una 

petia terrae, sita in pertinentiis Tridenti, in Regula Sancti Iori, in loco a Sancto Iori, pro 

rhenensibus 48. Fideiussore Francisco quondam Valentini Belli de Supramonte. 

482. Anno 1543 die 22 novembris dona Barbara f.q. Simonis Pasquae de Paho, et uxor 

relicta quondam Bartholomaei de Arco cognominati il Vescovo 78 , habitatrix Gabioli Pahii, 

paupercula, et debitrix nobilis domini Thomaei f.q. domini Stephani de Cazuffis civis et 

habitatoris Tridenti eidem domino Thomaeo dedit, permutavit, in solutum tradidit, et partim 

vendidit unam domum, positam in villa Gabioli, quam praefati iugales ab ipso domino Thomaeo 

partim emerant, et partim conduxerant. Dominus autem Thomaeus dedit eidem donae Barbarae 

unam petiam terrae, sitam in pertinentiis Gabioli, in loco ubi dicitur in Pra mazor, et liberam a 

solutione decimae. 

483. Anno 1532 die 9 novembris ser Ioannes Bellotus tamquam curator Nicolai f.q. ser 

Baldessaris Belloti de Gabiolo gravati aere alieno, cum eodem Nicolao 24 aetatis annos habente, 

vendidit nobili domino Thomae Cazuffo quondam domini Stephani, civi Tridenti unam petiam 

terrae, positam in pertinentiis Tridenti in loco dicto in Lidorno, seu in Pizago. 

484. Anno 1591 die 20 aprilis magnificus, et excellens legum doctor dominus Ioannes 

Baptista Calavinus civis Tridenti, tamquam commissarius haeredum quondam nobilis domini 

Thomaei Cazuffii de Phauperg civium Tridenti, ac tamquam procurator nobilis domini Francisci 

Cazuffi, praedicti quondam domini Thomaei fratris a patria absentis, titulo et nomine locationis 

perpetualis investivit ser Leonardum quondam Ioannis Thurae de Lono districtus Tridenti de 

bonis haereditatis a quondam Valentino de Vivoriis, nempe de una petia terrae sita in 

pertinentiis Loni, in loco dicto Sora Fontane, apud gadium commune. De alia petia terrae in 

dictis pertinentiis alli Altanelli. De alia petia terrae ibidem, in loco dicto in Canchorà (sic). De 

alia petia terrae in dictis pertinentiis, in loco dicto in Calchara. De alia petia terrae hortoliva 

(sic) sita apud eccelsiam villae Loni, et caemeterium dictae ecclesiae. Membrana haec 

subscriptione, ac signo notarialibus destituitur. Manu tamen notariali scripta fuit. Vide num. 

373. 

485. Anno 1553 die 24 ianuarii dona Lucia f.q. magistri Ioannis a Capela de Tridento, et 

uxor Rochi quondam magistri Martini Sartoris (sic) de Tridento, vendidit, et partim in solutum 

tradidit, ac cessit nobili domino Thomaeo de Cazuffis civi Tridenti unum affictum perpetualem 

librarum 25 bonae monetae Maranensis, constitutum super una domo magistri Alberti spatarii 

civis, et habitatoris Tridenti, posita Tridenti in Contrata Oriolae, ac cessum in solutum eidem 

Luciae per magistrum Vigilium a Platea civem Tridenti habitatorem Vicentiae. Videsis num. 

412, 493. 

486. Anno 1557 die septimo ianuarii spectabilis dominus Ioannes Michael de Cerris nobilis 

Tridenti minister, dominus Mathaeus Vitalis Vicarius, et dominus Ioachinus de Morellis 

massarius, cives et habitatores Tridenti tanquam rectores, et gubernatores Fraternitatis Domus 

Dei Batutorum Laicorum civitatis Tridenti, retrovendiderunt nobili domino Thomaeo de 

Cazuffis civi et habitatori Tridenti unum affictum perpetualem stariorum octo frumenti, 

solvendum per haeredes quondam Antonii Monzii de Callavino 79 : et alium affictum 

perpetuanlem stariorum quatuor frumenti, solvendum per haeredes quondam Thomaei a Valle 

Surda, pro rhenensibus 72. 

487. Anno 1544 die 16 augusti nobilis, et magnificus dominus Theodorus Bursius, dominus 

castri Numii Vallis Lagarinae Tridentinae dioecesis, habitator Tridenti in Contrata Teutonica, 

78 Droni apud Arcum est familia de’ Vescovi. 

79 Call. o : videsis num. 329. 

86

iuris emphiteuticae conditionis vendidit praestanti viro domino Thomaeo de Cazuffis civi 

Tridenti plodium unum cum dimidio terrae partim arativae, ac partim prativae, cum uno 

aedificio focinae ad diluendam, seu colendam venam argenti in medio dictae petiae terrae 

aedificato, et fabricato, necnon servitutem aquae eidem aedificio et focinae servientis, cum 

manticis, ferramentis, et omnibus aliis rebus ad dictam focinam spectantibus, cum carbonibus in 

eadem existentibus, situm in pertinentiis Levigi, videlicet in capite Lacus Levigi diocesis 

Feltrensis, districtus vero Tridenti, cum onere solvendi annuum affictum librarum duarum 

denariorum menetae Maranensis domino Castri Silvae: idque pretio rhenensium 200 80 . Videsis 

num. 157. 

488. Anno 1659 die undecima ianuarii perillustris dominus Thomas quondam perillustris 

domini Vincentii Cazzuffii a Paupergh patritius ac civis Tridenti intendens executioni 

demandare scripturam confectam a nobili domino Iacobo Antonio Bertolatio cive Tridenti sub 

diem 18 maii anni 1657, solvit, et exbursavit perillustribus dominis Ioanni Albano, et Georgio 

fratribus de Ioannelliis a Gerspurgh incolis Tridenti in Contrata Longa, cognatis suis, et maritis 

respective perillustrium dominarum Claudiae, ac Veronicae ipsius domini Thomae sororum, 

rhenenses mille de tronis 4½ pro singulo in tot duplicibus hispanis pro completa solutione 

dotium dictarum dominarum sororum, ascendentium ad summam quinque millium rhenensium, 

quibus praedicti domini fratres Ioannellii titulo donationis, more germanico dictae Morgengob, 

alios rhenenses 1500 addiderunt die ultima februarii anno 1650. 

489. Anno 1560 die 16 decembris Iacobus quondam Bartholomaei Corteleti de Negrano 

Pahi minor annis 25, ac maior annis 20 cum suo curatore Odorico quondam Donati Mercii de 

Gabiolo Pahi, iure emphyteoticae conditionis vendidit reverendo Francisco Cazuffio canonico 

Tridenti, pro se, ac nomine Alovisii, Thomaei, et Francisci nepotum suorum ex fratre ementi, 

unam petiam terrae, positam in pertinentiis Negrani, in loco dicto a Costa, apud praefatos 

dominos emptores: salvo iure directi dominii castro Petrae Planae, domino Marino Cimae, ac 

haeredibus quondam donae Mariae Bonhomae de Burgo S. Martini civitatis Tridenti. 

490. Anno 1545 die quarto iulii Nicolaus quondam Leonardi Ioanninae de Supramonte 

vendidit nobili domino Thomaeo quondam domini Stephani Cazuffi civi, et habitatori Tridenti 

in Contrata Plateae, unam de sex partibus unius prati, in quo est unus revoltus pro indiviso cum 

suis fratribus, quantitatis operarum viginti, vel circa, positi in monte Vasoni, apud iura Sancti 

Iacobi de Sardanea. Item unam de sex partibus unius domus positae in Burgo Sanctae Crucis 

civitatis Tridenti, apud haeredes Ricii rotarii a mane, ac meridie, atque apud glaras communes a 

septentrione: omnia pro rhenensibus 20, libris tribus, et carentanis quatuor. 

491. Anno 1587 die 21 aprilis nobilis et magnificus dominus Thomaeus f.q. nobilis et 

magnificus dominus Thomaeus f.q. nobilis et magnifici domini Vicentii (sic) Cazuffii civis 

Tridenti, pro se, ac nomine nobilis domini Francisci fratris sui absentis, vendidit illustri domino 

Heironymo Guariento de Seregnano, domino castri Maluschi, licet absenti, sive nobili domino 

Christoforo Voltolino eius genero, civi Tridenti ementi vice, ac nomine praedicti illustris domini 

Hieronymi, unum affictum perpetualem stariorum ducentorum frumenti, constitutum super uno 

eiusdem domini Thomaei mansu, cum domo et petiis terrarum, sito in Regula Mani stariorum 

circa centum seminis, pro rhenensibus 1200 in tot duplonis auri. Pro eodem domino Thoma se 

fideiussorem constituit nobilis et magnificus dominus Guilielmus Saracenus civis Tridenti eius 

sororius, quem servare indemnem promiserunt idem dominus Thomas, eiusque mater nobilis et 

magnifica domina Iunipera f.q. nobilis et magnifici domini Alovisii Tocoli de Verona. 

80 Anno 1524 die 20 maii Piero dii Busi signor de Nomi scripsit epistolam in Nomi magnifico, et 

excell.mo I.U.D. domino Antonio Quetae suo compatri honorando contar percutientium monetas falsas a 

Sant’Antonio sopra Pomarol. – Ex epistola scripta Oeniponti die 22 iulii 1646 a Francisco Trentino 

constat, quod “la famiglia Bussi s’è estinta nella persona del sig. Conte Ferdinando Castelletti signore di 

Nomi, ultimo della detta famiglia”. – Anno 1657 die 21 martii Ferdinandus Carolus Archidux Austriae 

nobili Mihcaeli Fedrigatio domino Telvanae, dedit Comitatum Numii vacantem per obitum quondam 

supremi sui camerarii Ferdinandi Castelletti Comitis Numii. 

87

492. Anno 1588 die 26 decembris illustris, et generosus dominus Hieronymus Guarientus 

de Seregnano, dominus castri Maluschi, liberavit, et affrancavit multum, et magnificum 

dominum Thomaeum Cazzuffium civem Tridenti ab affictu stariorum ducentorum frumenti pro 

sorte rhenensium 1200 constituto super uno mansu a Man, die 21 aprilis anni 1587, quia dictos 

rhenenses 1200 ab eodem domino Thoma Cazzuffio recepit. 

493. Anno 1559 die tertio decembris Rochus f.q. magistri Martini sartoris (sic) a Plathea 

civis et habitator Tridenti iure emphyteoticae condictionis vendidit, et partim in solutum tradidit 

reverendo ecclesiae Tridentinae canonico, et iuris utriusque doctori, domino Francisco f.q. 

nobilis domini Thomaei de Cazzuffis civi et habitatori Tridenti ementi suo proprio nomine, ac 

filiorum masculorum quondam domini Vincentii eius fratris, utile dominium, et melioramentum 

unius domus, positae in civitate Tridenti in Quarterio Sanctae Mariae Maioris, in Contrata dicta 

de Sancto Zovan, apud iura canonicae ecclesiae S. Mariae Maioris a mane, ac septentrione, apud 

cimiterium praedictae ecclesiae a sero, cum onere solvendi annuum affictum ecclesiae Sancti 

Vigilii patroni nostri de Tridento: et rhenenses quadraginta donae Magdalenae f.q. Laurentii de 

Gotardis de Garniga habitatrici in dicta domo. 

494. Anno 1560 die octavo octobris reverendus, et magnificus I.U.D. dominus Franciscus 

quondam nobilis domini Thomaei de Cazuffis canonicus Tridenti solvit rhenenses quadraginta 

donae Magdalenae f.q. Laurentii de Garniga habitatrici Tridenti, et sic ab ea liberavit domum, 

quam anno 1559 die 3 decembris emit a Rocho quondam magistri Martini sutoris (sic) de 

Tridento, sitam in Androna Sancti Ioannis prope domum Dei, ac domum canonicae ecclesiae s. 

Mariae Maioris. Videsis num. 485. 

495. Anno 1534 die 26 septembris Franciscus Mariotus quondam Omniboni Marioti de 

Supramonte districtus Tridenti iure emphiteoticae conditionis vendidit nobili domino Thomae 

quondam egregii viri domini Stephani Cazuffi civi, et habitatori Tridenti, utile dominium, et 

melioramentum unius petiae terrae aratoriae, ac vineatae unius plodii incirca, positae in 

pertinentiis villae Supramontis, in loco dicto a Campedel, sive a Sorbai, de qua solvendus 

affictus annuus stariorum sex frumenti cum dimidio spectabili domino Petro Alexandrino 

doctori civi Tridenti. 

496. Anno 1523 die 7 novembris reverendi domini canonici, et praebendati cathedralis 

ecclesiae Sancti Vigilii de Tridento, renovaverunt domino Thomaeo Cazuffo quondam domini 

Stephani, civi et habitatori Tridenti, investituram per venerabile Capitulum alias factam anno 

1505, die 29 octobris, ac relatam supra num. 476. 

497. Anno 1566 die quarto ianuarii nobilis dominus Guielmus f.q. nobilis domini 

Bartholomaei Saraceni de Tridento, uti maritus nobilis dominae Antoniae f. q. nobilis domini 

Vincentii de Cazuffis de Tridento, absolvit ab ulteriori solutione dotis eiusdem dominae 

Antoniae uxoris suae, reverendum I.U.D. dominum Franciscum f.q. domini Thomae de Cazuffis 

de Tridento canonicum, et in spiritualibus Vicarium generalem Tridenti, ac magnificam 

dominam Iuniperam relictam quondam dicti nobilis domini Vincentii fratris dicti domini 

canonici, ambos tutores, et curatores dominorum Alovisii, Thomae, ac Francisci fratrum f.q. 

dicti domini Vincentii ex dicta domina Iunipera. 

498. Anno 1505 die 25 septembris reverendi Patres domini canonici, et praebendati in 

ecclesia Tridentina cathedrali SanctiVigilii, titulo, et nomine locationis perpetualis, ac 

praebendae canonicalis de Arzolaga, investiverunt ser Stephanum, et Fratrem Thomaeum Tertii 

Ordinis Sancti Francisci eius fratrem, de una petia terrae clausurivae, cum modico de prato 

contiguo, et uno fonte in dicto prato nascente, posita in pertinentiis Tridenti extra Portam S. 

Crucis, in loco vocato a Roveré plodiorum quatuor, vel circa, apud aquam nominatam el 

Crivelo, pro rhenensibus 232, refutatam a venerabili viro domino presbytero Francisco dicto de 

la Fornara, quondam Christofori Rubei de Tridento. Et haec membrana in dorso tantum, sive ab 

extra, praefert cognomen de Cazuffis additum nominibus conductorum. 

499. Anno 1557, die 29 martii ser Ioannes Dominicus f.q. Ioannis Pegorarii de Pegoretis de 

villa Ultracastelli plebis Pahii districtus Tridenti, vendidit, et in solutum tradidit nobili domino 

Thomaeo de Cazuffis civi, et habitatori Tridenti unum affictum perpetualem stariorum decem 

88

cum dimidio frumenti, constitutum super una petia terrae posita in pertinentiis Panthaei Pahii, in 

loco dicto a Panthé: fideiubente Zenone f.q. Zanoni de Iachemonis de Ultracastello 81 . 

500. Anno 1533 die 13 martii ser Nicolaus notarius f.q. Antonii Rovedatae de Basilica, 

dictus Paderellus, vendidit domino Thomaeo f.q. domini Stephani Cazuffi civi, et habitatori 

Tridenti unum affictum perpetualem stariorum quatuor frumenti, solvendum alias praefato 

venditori per Ioannem, Bernardum, et Antonium fratres f.q. Ioannis Martini de Basilica, super 

una petia terrae arativa, et altanata, iacente in pertinentiis Basilicae, in loco dicto in Gaidos, pro 

rhenensibus viginti. 

501. Anno 1505 die 17 februarii Bernardinus f.q. magistri Martini sartoris, civis et 

habitator Tridenti, titulo, et nomine dationis in solutum dedit, et in solutum tradidit honorabili 

viro domino Stephano f.q. domini Laurentii Cazufi civi Tridentino, recipienti pro se, ac domino 

Thomaeo fratre suo, unum affictum perpetualem unius plaustri vini dulcis albi, et stariorum 

quatuor frumenti, qui alias eidem Bernardino solvebatur per haeredes quondam Petri Mathi (sic) 

de Paho districtus Tridenti super una petia terrae arativa et vineata, posita in pertinentis Tridenti 

in loco ubi dicitur a Chornichlo, apud eumdem dominum Stephanum, pro rhenensibus florenis 

auri 71, in ratione librarum quinque bonae monetae de Marano pro singulo rhenense. 

502. Anno 1541 die 13 aprilis narratum fuit, quod anno 1538 nobilis dominus Thomaeus 

f.q. domini Stephani de Cazuphiis de Tridento faciens pro se, ac spetactabili domino Francisco 

eius fratre, ac nepotibus eius ex quondam clarissimo I.U.D. domino Laurentio, et domino 

Bartholomaeo eius fratribus, consensit venditioni factae per dominum Odoricum quondam 

domini Thomae de Calapinis civem et habitatorem Tridenti spectabilis legum doctori Camillo 

Pilato de Materno Ripperiae Salodii, de domo posita in civitate Tridenti in Contrata sancti 

Benedicti, et hypothecata ipsi dominis de Cazuphiis pro summa rhenensium 300 et interusuriis 

pro dotibus maternis, quia idem dominus Odoricus promisit praefatum dominum Thomaeum 

cautum, et securum facere super aliis stabilibus. Iccirco nunc idem dominus Odoricus iure 

emphyteoticae conditionis dedit, et in solutum tradidit ipsi domino Thomaeo recipienti pro se, 

ac praedictis domino Francisco, eorumque nepotibus, unam petiam terrae vinealatae, sive unum 

vineale capacitatis plodiorum trium cum dimidio, vel circa, positum in pertinentiis Tridenti in 

loco dicto in Mesian a Gozador, apud rugiam Saleti, cum onere solvendi castro Boni Consilii 

Tridenti affictum duarum brentarum, et duorum stariorum vini dulcis, sive musti, in Sancto 

Michaele, sive tempore vindemiae 82 . 

503. Anno 1549 die undecimo decembris in Burgo Naci diocesis Tridentinae, dominus 

Carolus notarius in Naco, procurator nobilis domini Thomaei de Cazuffis de Tridento, locavit ad 

livellum perpetuum cum pacto franchitandi domino Hieronymo f.q. ser Mattahei Provesini de 

Turbulis, unam domum sitam in Burgo Naci, in Contrata dicta a Portadosso, ad affictum 

solvendum omni anno in feria (sic) Casolariae in Tridento, galetas quatuor olei olivae neti, puri, 

et boni saporis, ad mensuram Naci, conductum in Tridento ad domum ipisus domini Thomaei. 

Vide num. 215. 

504. Anno 1550 die 16 martii dona Antonia f.q. Antonii Terradura de Thesino relicta 

quondam uxor Silvestri de Cagnanis Papiensis, olim habitatoris Tridenti requisita vigore pacti 

retrovendidit, ac tradidit discreto iuveni domino Vicentio (sic) filio egregii domini Thomaei 

Cazuffi civis Tridenti nomine dicti eius patris ementi, quatuor affictus perpetuales, quos anno 

1542 14 februarii ab eodem domino Thomaeo emerat pretio centum rhenensium: videlicet unum 

affictum stariorum novem frumenti solvendum per Antonium Iacobae de Cavedeno. Alium 

stariorum duorum frumenti solvendum per Baptistam Cainellum de Supramonte, vel eius 

haeredes. Tertium stariorum quatuor fruemnti solvendum per Valentinum Dusati de 

Supramonte. Quartum stariorum quinque frumenti solvendum per Antonium Manara de 

Cavedeno. Et hoc pretio dictorum centum rhenensium in tot ducatis portugalensibus parti, et 

81 Scriptum 27 iulii 1789. 

82 Contractiorem exhibui hunc numerum in exemplari evulgato. 

89

partim in tholeris argenti, et partim in bona meneta argentea currenti. Notarius ad extra scripsit: 

“Emptio d. Vicentii Cazuffi a dona Antonia dicta Luganega”. 

505. Anno 1591 die 14 ianuarii nobiles et Excellens doctor dominus Ioannes Baptista 

Calavinus, et dominus Guilielmus Saracenus, civesque Tridenti, sororii, uti testamentarii 

commissarii filiorum quondam nobilisdomini Thomaei de Cazuffiis, agentesque nomine nobilis 

dominae Claudiae uxoris relictae quondam praedicti nobilis domini Thomaei, matris, et tutricis 

respective filiorum eius, dederunt, et solverunt nobili dominae Vermiliae 83 uxori relictae 

quondam nobilis domini Ioannis Marci de Cazuffiis uti tutrici, curatrici, et gubernatrici eius 

filiorum, rhenenses ducentos pro sorte, et capitali affictus stariorum triginta trium, et unius tertii 

frumenti, qui ei solvebatur per antedictam nobilem dominam Claudiam: et sic se a praefato 

affictu franchitarunt vigore pacti anno proxime decurso die 10 novembris initi. 

506. Anno 1534 die decimo februarii Ioannes Baptista, et Marcus Antonius filii, et 

haeredes quondam ser Benfati de Scledo, una cum domino Antonio de Vigulo notario eorum 

curatore, vendiderunt egregio viro domino Thomae Cazzuffo quondam domini Stephani, 

rhenensem unum cum dimidio, videlicet libras septem cum dimidio monetae Maranensis, ex 

affictu rhenensium octo sibi debendo super una domo sita in civitate Tridenti in Contrata 

Plateolae Operarum, quam die 26 aprilis anno 1530 quondam dominus eorum pater locavit 

Antonio filio Francisci Moscardini de Drenam, in cuius locum successit dictus dominus 

Thomas. 

507. Anno 1548 die primo februarii dona Angela f.q. Christophori de Polinis de Galbiado 

districtus Mediolanensis, habitatrix Tridenti uxor relicta quondam Iacobi Fantelli olim Petri de 

Cadben de Trianga Vallis Tellinae alias habitatoris Tridenti, uti tutrix testamentaria, et 

gubernatrix Petri filii sui suscepti ex dicto quondam Iacobo, una cum ser Dominico quondam 

Ioannis Gregorii de Rontio montis Gardumi (sic) iurisdictionis castri Grestae Diocesis 

tridentinae, ac cive Tridenti et magistro Antonio sartore quondam magistri Dominici sartoris de 

Ultrecastello (sic) plebis Pahi districtus Tridenti habitatore Spredi dictae plebis, commissariis 

testamentariis 84 dicti Iacobi, et illis authorantibus et consentientibus, retrovendidit, et tradidit 

vigore pacti de retrovendendo initi die undecimo octobris 1542, nobili viro domino Thomaeo 

f.q. domini Stephani Cazuphii civi et habitatori Tridenti tres affictus duodecim staria frumenti 

reddentes, ac solvendos per Antonium Montanum de Calavino, Bertholamaeum Benedicti de 

Lacuna Cavedeni, et Nicolaum Balarinum de Lacuna Cavedeni, vel eorum haeredes, pro 

rhenensibus sexaginta. 

508. Anno 1517 die 20 februarii reverendi domini canonici et praebendati ecclesiae 

cathedralis s. Vigilii de Tridento, titulo et nomine locationis perpetualis investiverunt 

spectabilem legum doctorem dominum Laurentium de Cazuffis, ac dominos Thomaeum, et 

Bartholomaeum, et Farnciscum eius fratres, de una domo in eorum favorem pro rhenensibus 

310 refutata eodem die a reverendio domino Ludovico de Balzanis de Tridento, canonico 

praedictae ecclesiae Tridentinae, ac posita in civitate Tridenti in Contrata Larga, alias nominata 

de Belenzani, a parte anteriori versus mane apud viam communem, versus meridiem apud 

domum Communitatis Tridenti, a parte posteriori versus sero apud haeredes quondam Michaelis 

Porcharii, versus septentrionem apud praefatos dominos Laurentium Cazuffum, e fratres eius, 

cum onere solvendi affictum duorum rhenensium, videlicet librarum decem denariorum bonae 

monetae, Anniversariis dictae ecclesiae. 

509. Anno 1541, die 29 octobris, Venetiis dominus Ambrosius Frizerius, quondam domini 

Antonii aromararius in confinio S. Bartholomaei ad signum Mauri, restituit, et consignavit 

magistro Alexandro de Perotiis de Tridento pictori in Venetiarum civitate, in confinio 

Sanctorum Apostolorum, et dona Dorothea eius sorori, uxori Stephani de Valle Sabbia 

travasatoris Malvasici, filiis quondam ser Ioannis Francisci de Perociis (sic) de Tridento, 

ducatos quinquaginta ad libras sex, et soldos quatuor pro quolibet ducato, videlicet ducatos 25 

83 

Anno 1616 vixit Tridenti domina Vermilia uxor quondam domini Ioannis Gasparis de Paho civis 

Tridenti. 

84 

Hosce commissarios omisi in exemplari evulgato, seu tradito ill.mo domino Piccino. 

90

pro quolibet. Item alios similes ducatos quinquaginta domino Francisco filio domini Thomaei de 

Cazufiis nobilis Tridentini, uti procuratori praefati domini Thomaei eius patris, et domini 

Francisci fratrum, agentium tam propriis nominibus, quam etiam vice, ac nomine filiorum et 

haeredum quondam clarissimi utriusque iuris doctoris domini Laurentii, et quondam domini 

Bartholomaei de Cazufiis alias eorum fratrum. Qui quidem ducati centum alias fuerunt 

depositati (sic) penes praefatum dominum Ambrosium per praefatos ser Alexandrum, et 

Dorotheam ad instantiam dictorum de Cazufiis in exequutione transactionis, et concordio 

sequuti inter praefatos Cazufios ex una, et dictos Perotios ex altera partibus die 18 novembris 

1540, ex eo quod dominus Tremenus de Tridento, qui fuerat procurator Perotiorum in litigando 

contra Cazufios, petebat ab ipsis Perotiis nonnullas expensas per eum factas, et suam mercedem, 

et propterea fieri fecerat quoddam sequestrum in manibus Cazufiorum. Vide num. 352. 

510. Anno 1473 die 20 novembris Sixtus quartus Papa constitutione incipiente Sacrosancta 

Romana Ecclesia 85 inhibuit gravamina libertati ecclesiasticae contraria indicere Fratribus, et 

Sororibus Tertii Ordinis Beati Francisci de Poenitentia nuncupati per Italiam consistentibus. 

Vide num. 36, pag. 7. 

511. Anno 1609 die 13 maii perillustris dominus Otto Pangratius Khuen castri Bellasii, uti 

curator perillustris domini Christophori Oliverii f.q. perillustris domini Caroli ab Artzio, 

constituit, creavit, et solemniter ordinavit suum legitimum procuratorem, actorem, et nuncium 

magnificum dominum Iacobum Thomazolum de Burgo Clesii Vallis Annaniae, ad exigendum, 

et recipiendum rhenenses mille et quingentos a nobili et magnifico domino Vincentio Cazzuffio 

cive Tridenti, debitos virtute Laudi alias sequuti occasione praetensionum ipsorum perillustrium 

dominorum ab Artzio contra quondam nobilem dominum Franciscum Cazzuffium. 

512. Anno 1569 die 16 februarii magnificus I.U.D. Franciscus Betta, tanquam maritus et 

coniuncta persona nobilis et magnificae dominae Cassandrae f.q. reverendi domini Francisci 

Cazuffii olim canonici, et Vicarii in spiritualibus Tridenti legitimae et naturalis, solemniter 

confessus fuit, et manifestavit in executione compositionis alias factae inter praefatos dominum 

Franciscum Bettam, et dominam Cassandram uxorem ex una, et nobiles quondam dominum 

Alovisium, dominum Thomaeum, et Franciscum fratres f.q. nobilis domini Vincentii Cazuffii, 

et haeredes praefati quondam reverendi domini Francisci canonici, mediante nobili domina 

Ginevra ipsorum dominorum fratrum matre, tutrice, atque curatrice ex altera, se recepisse ab 

eadem domina Genevra rhenenses 128 in diversis partitis, et rebus, ad computum, et pro parte 

solutionis rhenensium mille debitorum ipsis dominis iugalibus pro termino, et solutione anni 

1568. Praeterea iisdem dominis iugalibus dicta domina Genevra curatrix dedit, et in solutum 

tradidit pro integra, et completa solutione praefatorum rhenensium mille unum mansum 

arativum et prativum, cum domo, revoltis, ac aliis aedificiis, et comoditatibus in ea 

exsistentibus, positum in villa, et pertinentiis Supramontis, pro rhenensibus 700 cum onere 

solvendi castro Petrae Planae affictum stariorum trium frumenti. Insuper pro dictis rhenensibus 

mille dedit duos affictus solvendos per haeredes quondam Cypriani de Cyprianis de Gardulo 

Plani librarum 23 cum dimidia, et carentanorum duorum, et per haeredes quondam Bernardi 

Bonae de Tavernario lib. 21 , hunc pro capitali rhenensium 84 et illum acquisitum die 26 aprilis 

1543 pro capitali rhenensium 94 et carentanorum 8 86 . 

513. Anno 1557 die quinto iunii domino Thomaeo Cazufio civi Tridenti cessi fuerunt, ac 

permutati tres affictus, quos die 3 martii 1546 dederat, et in solutum tradiderat nobili et 

magnifico quondam domino Ioanni Baptistae a Prato pro rhenensibus 139, videlicet unum 

affictum librarum 20 denariorum solvendum per Thomaeum Pessatam de Gabiolo: alium 

librarum 10 qui solvebatur per quindam ser Matthaeum de Perzino: et tertium librarum sex 

solvendum per Bartholomaeum Sigismundae 87 habitatorem in Contrata s. Mariae Magdalenae 

civitatis Tridenti. Scriptor huius chartae dormitasse videtur. 

85 Integrum vide sis in nostro Comp. dipl. To. 2, num. 288. 

86 Contractior fuit in exemplari evulgato. 

87 In Matricula civium tridentinorum inter vetustiores est Familia Sigismunda, exstincta. 

91

514. Anno 1673 die 15 ianuarii perillustrus dominus Thomas f.q. perillustris domini 

Vincentii Cazufii olim civis Tridenti, obligatus solvere illustri dominae Luciae sorori suae pro 

prima rata, iuxta pacta conventionis 5 iulii 1672 rhenenses mille ad computum legitimae, sive 

dotis paternae, ut ex eorumdem rhenensium fructibus, sive interesse valeat ipsa domina Lucia se 

alimentare, rogatus ab eadem illos collocavit penes perillustres dominos Albanum, et Georgium 

Ioannellios fratres, qui eos receperunt sub solito legali interesse in ratione quinque pro centum 

ratione damni emergentis, et lucri cessantis, ad octo annos; illosque assicurarunt super una petia 

terrae posita in pertinentiis Calavini, loco dicto al Campo Marzo. Idem autem rhenenses fuerunt 

de tronis 4½ pro singulo in tot fuzenis, traieris, moneta Alemana argentea, et ducatis Venetis 

bonis. Quibus progressi temporis dictus dominus Thomas alios rhenenses 1500 dare tenebatur 

dictae suae sorori Luciae tam in casu matrimonii, quam monachatus per ipsam suscipiendi. 

515. Anno 1538 die 4 februarii egregius dominus Odoricus quondam domini Thomasii de 

Calapinis civis, et habitator Tridenti in Contrata Sancti Benedicti, vendidit egregio viro domino 

Thomaeo f.q. domini Stephani de Cazuphis suo nepoti, et egregio domini Francisco eius fratri, 

nec non filiis et haeredibus quondam egregii doctoris Laurentii eorum fratris, unam petiam 

terrae plodiorum tredecim, vel circa, cum duabus domibus, sive casamentis, et una pischeria 

exsistentibus in ea, muris circumdata in parte, posita extra Portam S. Crucis eundo versus 

Sanctum Franciscum, cui confinant a mane petia terrae nuncupata El Paradis, spectans R.mo, et 

Ill.mo domino domino cardinali Tridentino, a meridie alvus (sic) sive vas Fersinae partim, et 

partim orti facti super veteri vas (sic) dictae Fersinae, versus sero via communis, et versus 

septentrionem possessio, et conventus sancti Francisci, pro rhenensibus 1550, cum pacto 

retrovendendi infra duos annos, et solvendi affictus super eadem petia terrae constitutos, et 

solvendos haeredibus quondam domini Bartholomaei de Cazuffis fratris dicti domini Thomaei, 

et nobilibus dominis de Thono, et ipsi domino Thomaeo. 

516. Anno 1556 die 8 februarii praestans vir dominus Ioannes Maria f.q. domini Antonii de 

Siccis civis et habitator Tridenti tanquam procurator excellmi artium, et medicinae doctoris 

domini Gasparis f.q. clarissimi I.U.D. domini Laurentii de Cazuffis civis Tridenti ad praesens in 

civitate Ferrariae commorantis, iure emphiteoticae conditionis, et pensionis, et liberum pro 

libero, et condititium pro condititio, dedit, permutavit, et partim vendidit nobili domino 

Thomaeo f.q. domini Stephani de Cazuffis civi, et habitatori Tridenti eiusdem domini Gasparis 

patruo, quartam partem bonorum, quae fuerunt de bonis, et haereditate quondam reverendi 

domini Francisci de Cazuffis olim canonici ecclesiae Tridentinae, praedicti domini Gasparis 

patrui, et eiusdem domini Thomaei fratris, ipsi domino Gaspari obventam ex testamento 

quondam praedicti domini Francisci canonici. E converso dominus Thomaeus dedit, et 

permutavit dicto domino Gaspari plures affictus, et rhenenses. 

517. Anno 1564 die 21 ianuarii Iacobus f.q. Antonii della Adama de Villazano plebis (sic) 

Pahii districtus Tridenti, vendidit reverendo, et magnifico I.U.D. domino Francisco f.q. domini 

Thomae de Cazuffis canonico, et civi Tridenti ementi pro se, ac nomine filiorum et haeredum 

quondam domini Vincentii de Cazuffis eius nepotum, unum affictum stariorum duorum cum 

dimidio frumenti ad mensuram Tridenti constitutum super una petia terrae sita in pertinentiis 

Pahii, in loco, seu Regula Villazani dicta alla Crosara, apud ipsos dominos emptores, pro 

rhenensibus 15 in ratione rhenensium sex pro stario secundum Constitutiones novas affictuum 

constituendorum Tridenti, Vide num. 202 88 . 

518. Anno 1513 die 7 februarii, Marcus et Ioannes fratres f.q. Andreoli a Puthea habitatores 

in villa Gabioli plebis Pahi, venerabilem dominum Fratrem Thomaeum Tertii Ordinis Sancti 

Francisci, f.q. domini Laurentii Cazufi, civem et habitatorem Tridenti, absolverunt ab ulteriori 

solutione mansi positi in pertinentiis villae Gabioli, cum domibus, ac petiis, terrarum arativis, 

vineatis, prativis, et grezivis, quod ei vendiderunt pro rhenensibus 475 libris 3, et carentanis 

undecim, cum onere solvendi affictum annuum venerabili Capitulo ecclesiae tridentinae 

88 Scripsi 3 augusti 1789. 

92

quartarum quinque frumenti, seliginis, panigii, et surgi, et carentanorum quatuor. Videsis num. 

55, 476. 

519. Anno 1590 die 27 novembris Balthasar f.q. Bartholomaei Trentini de Gabiolo Pahi, 

cum domina Angela eius matre, et curatrice, ac Bernardus quondam Balthesaris Trentini patruus 

dicti Balthasaris, ambo in solidum tamquam pro indiviso possidentes, vendiderunt multum 

excellenti legum doctori domino Ioanni Baptistae Callavino civi Tridenti, et nomine filiorum, ac 

haeredum quondam nobilis domini Thomaei Cazuffii civis Tridenti ementi, unum nemus cum 

una vanezia terreni plodiorum octo in circa ad corpus, et non ad melioram 89 [mensuram], 

liberum a decima, et situm in pertinentiis Tridenti in loco dicto a Man, a meridie et septentrione 

apud Castellerium, pro rhenensibus 80. 

520. Anno 1664, die 26 martii Tridenti, in Contrata Circulorum, perillustris domina 

Apollonia Galassa 90 , vidua relicta quondam perillustris domini Ferdinandi Poli de Franchestain 

de Tridento, tamquam tutrix, et curatrix perillustrium dominorum Antonii Ferdinandi, et 

Ferdinandi Francisci, et Christophori Antonii, filiorum suorum, perillustri domino Thobiae 

altero eius filio ipsam authorante, dedit in solutum, ac cessit perillustri, ac strenuo capitaneo 

domino Horatio Luchino, nato Pompeato, affictum capitalis rhenensium 200 solvendum a 

perillustri domino Thoma Cazzuffo, tamquam haerede quondam perillustris domini Vincentii 

Cazzuffi patris sui. Charta ista italice scripta est a notario Ioanne Michaele Pino Tridentino 

dempto exordio. 

521. Anno 1482 die undecimo aprilis venerabiles, et reverendi domini canonici, et 

praebendati ecclesiae cathedralis S. Vigilii Tridenti, pro canonicali praebenda de Bovedeno, iure 

ac nomine locationis, et conductionis in perpetuum, et feudi censualis, investiverunt discretos, et 

providos viros ser Thomaeum, et ser Stephanum fratres, et filios providi, et discreti viri ser 

Laurentii de Cazuffo civis et habitatoris Tridenti, pro eodem ipsorum patre petentes, ac 

recipientes, de medietate decimae, ac iure decimandi, vini, bladi, leguminum, et nutrimorum 

cuiuscumque conditionis, quae colligitur in Gardulis inferiori, de medio, et superiori, et earum 

pertinentiis, in loco ubi dicitur in Archzvalda, seu in Valchalda infra ambos rivos aquae, refutata 

eodem die pro rhenensibus 511 a Finoto de Finotis cive Tridenti ad praesens habitatore in 

Gardulis iurisdictionis Tridenti, quam pro indiviso cum dicto ser Laurentio recognoscebat in 

feudum a venerabili Capitulo tridentino pro censu viginti librarum, quinque carantanorum. Vide 

num. 23, ac 136, pagg. 8, ac 20, ac num. 559. 

522. Anno 1560 die 19 octobris magister Franciscus Cerrus Vicentinus sutor iam diu in 

civitate Tridenti degens f.q. magistri Antonii Cerri de Plovene agri Vicentini, consentiente 

domino Iosepho filio suo legitimo et naturali, dedit, et in solutum tradidit pro parte sui debiti, 

reverendo, et magnifico I.U.D. domino Francisco f.q. domini Thomaei de Cazuffis canonico 

Tridenti, recipienti pro se, ac pro Alovisio, Thomaeo, et Francisco fratribus, nepotibus suis, f.q. 

domini Vincentii Cazuffi fratris sui, unum affictum perpetualem, franchitabilem tamen, unius 

galetae olei, solvendum in nundinis Casolariae ad communem mensuram Tridenti, per Donatum 

a Sancta Maxentia plebis Calavini, et constitutum super una petia terrae aratoriae, vineatae, ac 

partim olivatae olivis plantatae, ac sitae in pertinentiis Sanctae Maxentiae, in loco dicto ai 

Campi Longhi, pro rhenensibus duodecim. Debitum autem praedictum fuit rhenensium 46, 

librarum et carantanorum 4, quam summam Cazuffis cessit reverendus et nobilis dominus 

Hieronymus a Rochabruna canonicus Tridenti et magister domus Ill.mi, ac R.mi domini domini 

Christofori Madrutii cardinalis et episcopi Tridentini, quia iidem Cazuffi anno 1558 ad usum, et 

necessitatem castri Boni Consilii dederunt septuaginta staria frumenti, et Cerrus fuit dicti castri 

debitor. 

523. Anno 1589 die nono augusti nobilis et magnifica domina Iunipera f.q. nobilis et 

magnifici domini Alovisi (sic) Tocoli Veronensis, et uxor quondam nobilis et magnifici domini 

89 

Verbum istud meliora non est in Glossario Cangiano, neque in exemplo num. 524. In hoc est ad 

mensuram, liberum. 

90 

Haec Apollonia Gallassa forsan filia fuit domini Christophori Gallassi Tridentini, qui cum domina 

Apollonia uxore sua vixit anno 1607. Eadem Gallassi uxor fuit Cazuffa, et obiit ante an. 1615. 

93

Vincentii Cazuffii civis Tridenti, sana Dei gratia, sensu, mente, loquela, visu, et intellectu, fecit 

suum nuncupativum testamentum, in quo suos haeredes universales instituit nobiles dominos 

Thomaeum, et Franciscum filios suos legitimos, et naturales aequis portionibus. Plura legavit 

Luciae, Martiae ac Quintae filiabus dicti domini Thomaei, necnon Vincentio filio eiusdem 

domini Thomaei. Item filiabus suis dominae Antoniae uxori nobilis domini Gulielmi Saraceni, 

ac dominae Catherinae uxori excellentis I.U.D. domini Iohannis Baptistae Callavini. 

524. Anno 1590 die 27 novembris ut supra num. 519, sed pro ad corpus, et non ad 

melioram, in exemplo isto dicitur ad corpus, et non ad mensuram. Utraque lectio luculenta est. 

Hoc est inconcinnum exemplum chartae citato numero 519 descriptae. 

525. Anno 1634, die 28 martii magnifici domini Ioannes Iacobus, et Ioannes fratres f.q. 

magnifici domini Panthaleoni (sic) de Phillipariis olim civis, et mercatoris Tridenti, vendiderutn 

nobili dominae Iuniperae uxor nobilis et excellentis legum doctoris domini Horatii Consolati 

civis et collegiati Tridenti, ius exigendi annuum censum, sive affictum redimibilem stariorum 

186 et tertiorum duorum frumenti ad taxam, et Constitutiones Ill.mae Superioritatis Tridenti, 

quem posuerunt super una eorum petia terrae iacente in pertinentiis Gabioli Phai mansus 

dictorum dominorum venditorum, in loco della (sic) dalla Roza, muro circumdata, a 

septentrione apud rugiam, pro rainensibus mille in ratione librarum quiqnque pro singulo 

rainense, quos dictis dominis venditoribus eadem nobilis domina emptrix exbursavit in talleris 

sexcentis in ratione librarum septem cum dimidio pro singulo tallero, quas pecunias ipsa domina 

emptrix recepit pro eius bonis venditis in Cividale Belunensi. Conferto aliud exemplum huius 

chartae sub num. 447. Venditores notarius in dorso huius chartae 525 dixit de Pillipariis cives 

Tridenti. 

526. Anno 1540 die 22 ianuarii Iacobus, et Antonius, et Ioannes fratres f.q. Ioannis Fanzini 

de Paho districtus Tridenti, et dona Maria f.q. Ioannis Fumadri de Gardulo mater eorum, 

vendiderunt, ac cesserunt provido viro domino Thomaeo f.q. domini Stephani de Cazuffis civi 

Tridenti unam domum positam in villa Gabioli plebis Pahi apud ipsum dominum Thomaeum, a 

quo eam superioribus annis praefatus Ioannes Fanzinus dictorum fratrum pater, partim emit, et 

partim conduxit. 

527. Anno 1560 die 23 novembris Nicolaus f.q. Dominici Moreschi de Torculo plebis 

Civizani districtus Tridenti, vendidit reverendo, et mangnifico iuris consulto domino Francisco 

Cazuphio canonico et civi Tridenti, pro se, ac nepotibus suis ex quondam nobili domino 

Vincentio fratre ementi, unum affictum stariorum quinque frumenti, solvendum per Nicolaum 

quondam Blasii de Valentinis de Lasessio districtus Tridenti, datunque in solutum praefato 

Nicolao venditori a ser Antonio Lunello de Torculo paulo ante confectionem praesentis 

instrumenti, pro rhenensibus triginta. 

528. Anno 1556 die 17 augusti Franciscus quondam Omniboni Marioti, et Stephanus 

quondam alterius Stephani Pontoni de villa Supramontis asserti iurati deputati a magnifico 

domino Ioanne Francisco Alexandrino commissario super Communitatibus, et Valentinus 

quondam Leonardi Ravagni tanquam sindicus ordinarius dictae villae Supramontis super 

publica Regula, vendiderunt nobili domino Thomaeo de Cazuffis civi, et habitatori Tridenti 

certam petiam terrae alias grezivam, nunc reductam arativam per praefatum dominum 

emptorem, quantitatis unius plodii, vel circa, positam in pertinentiis Supramontis, in loco dicto a 

Novalina, et Valina, diu possessam per ipsum dominum epmtorem, et eius auctores, pro 

rhenensibus decem cum dimidio. 

529. Anno 1556 die 23 aprilis magnifici, et clarissimi domini Ioannes Paulus Scratemperg, 

et Gervasius de Albertis iureconsulti, et in causa vertente inter nobiles Stephanum, Iosephum, et 

Hectorem de Cazuffiis ex una agentes, et dominum Thomaeum eorum patruum reum 

conventum ex altera, arbitri, et arbitratores, seu compromissarii, sententiam tulerunt ex consilio 

decisivo Ioannis Michaelis de Gerardis, Iacobi Farncisci ex Comitibus Gambaranae 91 , ac 

91 Castrum Gambaranae dat nomen nobili familiae Gambaranae de Papia. P. Stan. Sanctinellius in 

Vita B. Hieronymu Aemiliani, cap. 13, p.m. 156. 

94

Polyctonii Mediaebarbae iurisconsultorum Collegii civitatis Papiae, videlicet, quod dominus 

Thomaeus patruus, ac duo eius nepotes Ioannes Marcus, et Gaspar ex quondam domino 

Laurentio eiusdem domini Thomaei fratre, haeredes instituti in testamento quondam domini 

Francisci fratris dicti domini Thomaei, nullis relictis filiis legitimis ac naturalibus defuncti, soli 

admittantur, et praeferantur, et a petitis absolvantur, exclusis dictis nepotibus agentibus a petitis 

per eos vigore fideicommissorum contentorum in testamento domini Stephani olim patris dicti 

domini Thomaei, et in testamento domini Thomaei olim fratris praefati quondam domini 

Stephani 92 . 

530. Anno 1555 die 21 septembris Ferrariae nobilis dominus Gaspar Cazuffus Tridentinus, 

artium et medicinae scolaris et professor in Gymnasio Ferrariensi, filius quondam excell.mi 

doctoris domini Laurentii de Cazuffis civis, et habitatoris Tridenti, transactionem fecit, et 

concordium cum nobili domino Thomaeo Cazuffo Tridentino patruo suo, seu potius cum 

praestanti viro domino Ioanne Maria de Siciis, quondam domini Antonii, cive tridentino, 

eiusdem domini Thomaei procuratore ad id constituto Tridenti die 16 septembris 1555 quoad 

fideicommissa relicta in testamentis quondam domini Stephani, et domini Fratris Thomaei Tertii 

Ordinis, fratrum de Cazuffis, patris, ac patrui dicti domini Thomaei, necnon quoad haereditatem 

quondam rev. domini Francisci de Cazuffis olim canonici ecclesiae Tridentinae fratris praefati 

domini Thomaei: et quoad alia, circa quae lis vertebatur inter eos. 

531. Anno incomperto saeculi sextidecimi Franciscus Cazuffus utriusque iuris doctor, et 

canonicus Tridentinus, aliis iuris allegationibus evincere studuit, non constare legitime, quod 

presbyter Iacobus fuerit filius reverendi domini Francisci canonici patrui sui, et alia contra 

dominum Ioannem Marcum Cazuffum, quoad fideicommissa quondam dominorum Stephani, et 

Fratris Thomaei Tertii Ordinis, fratrum de Cazuffis. Libellus est papyraceus in folio 93 . 

532. Anno 1612 die 10 decembris Ill.mus, et R.mus dominus dominus Carolus tituli s. 

Thomae in Parione presbyter cardinalis Madrutius, episcopus princepsque Tridenti, sub datum 

Tridenti universis ministris commendat Vicenzo Cazzuffo suo gentiluomo, e famigliare, perché 

avendo egli fatta risoluzione di veder per particoalre gusto suo alcune provincie d’Italia, e 

particolarmente Roma, e Napoli, non vogliano aggravarlo di dazio, gabella, o ricognizione 

alcuna, tanto per rispetto della persona sua propria, quanto per quella del suo servitore, che 

conduce con tre cavalli, e robe per servigio suo. Charta est membranea 94 . 

Continuatio in paginis 342-384 manuscripti: “Aliae chartae Cazuffianae omnes 

membranaceae”: numeri 533-563. 

533. Anno 1622 die 24 februarii nobilis domina Iunipera uxor relicta quondam nobilis 

domini Ioannis Baptistae Guerinoni olim civis Tridenti absolvit, et quietavit illustrem dominum 

Vincentium Cazzufum civem Tridenti ab ulteriori solutione renensium octocentorum, quos 

tenebatur solvere dictae dominae Iuniperae uti cessionariae nobilis domini Simonis Mariae 

Calavini eius patrui. 

534. Anno 1551 die 18 martii egregius iurisperitus dominus Girardus f.q spectabilis domini 

Simonis de Miranis de Tridento civis et habitator Tridenti, vendidit egregio viro domino 

Thomaeo f.q. domini Steffani de Cazuffis civi, et habitatori Tridenti aliquot affictus perpetuales, 

positos super quibusdam petiis terrae sitis in pertinentiis Supramontis. 

535. Anno 1555 die 29 augusti moniales s. Michaelis Ordinis s. Clarae extra Portam s. 

Crucis civitatis Tridenti, vendiderunt nobili domino Thomaeo f.q. domini Stephani de Cazuffis 

civi et habitatori Tridenti unam petiam terrae partim prativae, et hortalivae cum vitibus intus, et 

partim glarivae cum una domuncula tegulis coperta (sic), et cum uno casale discoperto intus 

quantitatis plodiorum 2 et perticarum 295 vel circa, iacentem in Burgo S. Crucis citra 

92 

Scripsi die 6 augusti 1789. 

93 

Videsis num. 197, 403. 

94 

Vide infra pag. 302 ubi contractior data est lectura huius documenti. Sed hic omittitur... Vide To. 

6 epist. 2834, et To. 7 epist. 2919. 

95

monasterium S. Michaelis, versus mane apud egregium dominum Thomeum Bertellum de 

Prevorio, et praefatas dominas moniales: versus meridiem apud praefatas dominas moniales: 

versus sero apud Simonem a Pergula, et magistrum Paulum Piliparium Vicentinum pro utili, et 

pro directo apud ipsas dominas moniales, et apud viam imperialem: versus septentrionem apud 

praefatum dominum Thomeum emptorem: additis quibusdam pactis, inter quae, quod l’aqua che 

scorre de lì per uso d’esse venerande Madre et loci suoi sia libera et expedita. Item che detto 

misser Thomio debba voltar lo tetto della casetta, e farlo piover da latra parte, ita che non piova 

verso le venerande Madre. Item che tutti li uscii, fenestre, et altri foramini d’essa casetta verso 

mattina, e mezzo giorno siano stupati (sic), così che non si possia guardar in lo monasterio, o 

sian loci d’esse venerande Madre. Item che in esso loco non possia far foloni, o altri exercitii, 

quali facesse strepiti, acciochè non se dia molestia, o tedio a esse venerande Madre. 

536. Anno 1534 die 23 decembris Nicolaus f.q. Baldesaris Bellotti villae Gabioli plebis 

Phai (sic) districtus, et iurisdictionis Tridenti, iure emphyteoticae conditionis, et pensionis 

debendae omni anno Fraternitati Zapatorum de Tridento, vendidit domino Thomae filio 

quondam domini Stephani Cazufi civi, et habitatori Tridenti, nec non spectabili iurisperito 

domino Francisco fratri eius, ac filiis, et haeredibus quondam clarissimi doctoris domini 

Laurentii fratris eius, petiam unam terrae prativae plodiorum sex, et perticarum sexcentum et 

duodecim cum parte domus, positam in pertinentiis Tridenti, in loco dicto in Lodorno (sic), 

versus mane apud iura castri Perzeni, versus meridiem apud dominum Ioannem Christophorum 

a Prato, versus sero apud Ramum Athesis. 

537. Anno 1509 die 20 iunii Tridenti in Contrata Larga nobilis vir dominus Stephanus f.q. 

domini Laurentii Cazufi civis, et habitator Tridenti corpore languens propter podagras, fecit 

suum nuncupativum testamentum. Sepulturam elegit in cimiterio S. Mariae Maioris de Tridento 

ubi sepultus fuit quondam dominus Iulianus eius frater. Mandavit celebrationem septimi, 

tricesimi, anniversarii, et Missarum Gregorianarum. Mandavit dominam Luciam eius uxorem 

esse donam, dominam, massariam, et usufructuariam toto tempore vitae suae vivendo vidualiter 

in ipsius testatoris domo. Dotem constituit Dorothaeae, Valentinae, Agatae, et Magdalenae eius 

filiabus legitimis, et naturalibus. Haeredes suos universales constituit praeclarissimum legis 

professorem dominum Laurentium: dominum Bartholomaeum philosophiae professorem: 

dominum Thomaeum (sic), et dominum Franciscum suos filios legitimos, et naturales. Eosque 

decedentibus sine filiis legitimis, et naturalibus vicissim substituit vulgariter, pupillariter, et per 

fideicommissum. Et si aliquis vellet vendere pro summa mille florenorum, teneatur vendere eius 

bona fratribus suis pretio minori, ut sic omnia eius bona permaneant in eius familia. Tutorem, et 

curatorem filiorum suorum et gubernatorem declaravit venerabilem dominum Fratrem 

Thomeum fratrem suum. Legatum grossorum duodecim, seu carentanorum duodecim relictum 

fabricae ecclesiae cathedralis S. Vigilii de Tridento recepit die 29 novembris 1514 a domino 

Thomeo Cazufo Ludovicus Balzanus canonicus, et massarius fabricae ecclesiae s. Vigilii. 

** Anno 1529, indictione 2 die dominico 2 maii Tridenti in capite Plateae Magnae 

Communis ipsius civitatis, in introitu domus habitaionis infrascriptorum haeredum, praesentibus 

ser Iacobo Ioanne habitatore in Montanea supra Tridentum, f.q. ser Iacobi notarii de Rippa olim 

civis Tridenti, et magistro Martino velutario Tridenti commorante f.q. magistri Christophori 

velutarii, clarissimus artium liberalium, et medicinae doctor, Comesque Palatinus caesareus, 

dominus Franciscus Balduinus nobilis civis et habitator Tridenti, quondam excell.mi artium 

liberalium, et medicinae doctoris equitisque caesarei domini Archangeli Balduini respectu 

medietatis, quam habet pro indiviso in infrascripta domo cum infracsriptis haeredibus: et 

egregia matrona domina Dorothea f.q. egregii viri domini Stephani Cazuphi olim civis Tridenti, 

relicta quondam spectabilis legum doctoris Comitisque Palatini caesarei domini Alberti 

Balduini olim civis Tridenti quondam praefati domini Archangeli phisici, et olim fratris 

praedicti domini Francisci, tutrix filiorum et haeredum suorum, et dicti quondam domini 

Alberti, et cum ea excell.mus iuris utriusque doctor dominus Laurentius Cazuphus civis Tridenti 

frater praefatae dominae Dorotheae, uti commissarius, ambo facientes nomine dictorum 

haeredum pro alia dimidietate infrascriptae domus pro indiviso cum suprascripto domino 

96

Francisco, locaverunt ad annos quinque proxime futuros egregio viro domino Ioanni filio 

providi viri domini Nicolai de Castro Barcho olim civis, et habitatoris Tridenti, domum unam 

muris muratam, lignaminibus aedificatam, tegulis copertam, cum stala, et aliis stantiis, casali, 

curtivo, et horto contiguis, sitam et iacentem in civitate Veronae, in Contrata Sancti Stephani, a 

tribus lateribus apud viam communem, pro annuo affictu solvendo in civitate Veronae a 

praefatis dominis locatoribus,vel eorum nuncio legitimo ducatorum quatuor ad computum 

grossorum triginta unius venetorum pro singulo ducato. Instrumentum scripsit Antonius 

quondam egregii viri domini Libenoris Biondae notarii de Stenico plebis Banali Vallis 

Iudicariae Tridentinae diocesis, civis et habitator Tridenti, publicus imperiali auctoritate 

notarius: servaturque in tabulario ill.mi domini Comitis Ioannis Baptistae Balduini de Capris, a 

quo ipsum humanissine accepi hac die mercurii 17 augusti anno 1791. 

538. Anno 1500, indictione 3, die martis ultimo martii, Tridenti in Contrata Plateae, 

praesentibus Guielmo quondam Iacobi de Bonziis de Canedo territorii Mantuae, hospite 

Tridenti, Gabriele filio magistri Ioannis de Garzano habitatore Tridenti, et Pederzollo f.q. 

Pederzoli de Tridento, magister Franciscus quondam magistri Giroldi Parolarii civis Tridenti 

vendidit ser Fratri Thomae, ser Stephano, et ser Iuliano fratribus de Cazuffis, civibus Tridenti, 

unam domum muris et lignamine fabricatam, et tegulis copertam, cum orto, curtivo, et stalla, 

positam in villa Cadeni apud Ioannem Marcheti a mane, a meridie apud Bernardinum 

Negrellum mediante via, a sero Ioannem Nasimbeni, pretio raynensium centum et quinquaginta 

quinque, computatis raynensibus 36 datis ser Ioanni Antonio Ponae venditoris creditori. Scripsit 

Nicolaus f.q. nobilis, ac praeclari iurisperiti domini Aprovini de Aprovinis civis Tridenti 

publicus imperiali auctoritate notarius. 

539. Anno 1551 indictione 9, die sabati 4 aprilis, in civitate Tridenti, in Contrata Plateae 

Communis, in stuba inferiori domus reverendi domini Francisci Cazuffi canonici Tridenti et 

habitationis pro nunc infrascripti domini emptoris, praesentibus magistro Simone Capetta sutore 

f.q. Ioannis de Paduanis habitatore Tridenti, Simone f.q. Antonii dal Canton de villa Sondri 

Vallis Tellinae habitatore Tridenti, et Ioanne Maria f.q. Gregorii a Zardino de villa Zivezani 

districtus Tridenti habitatore in dicta villa, dominus Simon notarius, et habitator Tridenti f.q. ser 

Antonii notarii de Ioriis de villa Medii Sancti Petri districtus Tridenti, vendidit domino 

Vincentio filio domini Thomaei de Cazuffis civi, et habitatori Tridenti ementi nomine, et vice 

dicti domini Thomaei eius patris, unum affictum perpetualem, salvo tamen pacto affictalino se 

se quandocumque franchitandi, brentarum trium vini nigri bulliti, sive ceresolli, nascentis in 

loco, ubi affictus constitutus est, ad communem mensuram Tridenti, una cum proprietate, et 

directo dominio unde solvitur, et debetur dictus affictus. Qui quidem solvitur per spectabilem 

legum doctorem dominum Dominicum Calvetum de villa Flavei vallis Iudicariarum cive, et 

habitatorem Tridenti, de, et super una petia terrae aratoriae, et vineatae positae (sic) in 

pertinentiis Tridenti, in loco dicto sopra santo Bartolomeo apud Bulfum macellatorem, nunc 

hospitem Rosae, quantitatis, et infra confines, de quibus in instrumento adquisitionis dicti 

affictus factae per ipsum dominum Simonem rogato manus Ioannis Columbini de villa Trilaci 

notarii Tridenti sub anno proximo praeterito 1550, indictione 8, de mense novembris in circa. E 

hoc nominatim pretio rhenensium triginta quinque in ratione librarum quinque denariorum 

bonae monetae maranensis pro singulo rhenense, quos dictus emptor venditori dedit in tot scutis 

auri in auro, ac pauco monetae argenteae expendibilis. Scripsit Georgius f.q. domini Dominici 

de Malpagis civis et habitator Tridenti publicus et imperiali auctoritate notarius. Relevavit ex 

originali Ioannes f.q. egregii domini Antonii de Malpheris civis Tridenti, publicus apostolica, et 

imperiali auctoritatibus notarius ex licentia data per magnificum I.U.D. dominum Hieronymum 

Pilatum locumtenentem Praeturae Tridentinae. 

540. Anno 1532 indictione quinta, die iovis undecimo iulii, Tridenti in Contrata Vadi 

Gislotae, in camera inferiori domus habitationis mei notarii infrascripti, praesentibus Melchiore 

quondam Beloti de Paho, ser Mathaeo quondam Omniboni Caldonatii de Villa Montanea 

notario Tridenti, et Lazaro quondam Dominici de villa Villae plebis Banalli, Antonius f.q. 

Francisci Moscardini de Drena iurisdictionis Archo diocesis Tridentinae, habitator Tridenti, 

97

vendidit egregio viro domino Thomae quondam domini Steffani Cazuffi civi, et habitatori 

Tridenti, utile dominium, et melioramenta unius domus muris muratae, tegulis copertae, cum 

furno, canipa, stuba, et aliis aedificiis in ea exsistentibus, positae et iacentis in Contrata 

Plateolae Operarum civitatis Tridenti, versus mane apud viam communem, et partim apud 

dominum Petrum, et nepotes de Siciis habitatores Tridenti, ab aliis lateribus partim apud ipsum 

dominum emptorem, et dominum Laurentium fratrem. De qua domo solvitur affictus 

rhenensium octo ser Benfato de Scledo notario cum pacto de se franchitando, ut in instrumento 

desuper rogato manu ser Silvestri Macii notarii Tridenti, praesente, et consentiente ipso ser 

Benfato. Et hoc nominatim pro pretio et finito mercato rhenensium quindecim in ratione 

librarum quinque bonae monetae de Marano pro singulo rhenense. Scripsit Angelus Costede f.q. 

nobilis viri domini Ioannis Costede rogatus. Relevavit Angelus f.q. ser Antonii Gislimberti de 

Trilaco civis et habitator Tridenti publicus imperiali auctoritate notarius, ex licentia data per 

magnificum I.U.D. dominum Vincentium Gemmum parmensem Potestatem Tridenti. 

541. Anno 1550 indictione 8 die mercurii octavo octobris in civitate Tridenti in Contrata 

Plateae Communis, in stuba de subtus domus reverendi canonici domini Francisci de Cazuffis 

prope hospitium duorum Ensium, et habitationis infrascripti domini Thomaei, praesentibus ser 

Bartholomaeo quondam Pauli de Vanciis de Scledo agri Vicentini hospite duorum Ensium 

Tridenti, Steffano et Melchiore fratribus f.q. ludovici de Cortaza prope Termenum civibus, et 

habitatoribus Tridenti, domino Augustin f.q. Laurentii de Berneriis de terra Archi, et ser 

Baptista filio Pauli de la Zorza de villa Dragoni Vallis Boni hospite duarum Clavium, et 

mercatore apothecario Tridenti habitante, discretus vir dominus Hector f.q. egregii domini 

Bartholomaei de Cazuffis de Tridento civis et habitator Tridenti, egregio viro domino Thomaeo 

de Cazuffis eius patruo, et filio quondam domini Steffani de Cazuffis de Tridento locavit in 

perpetuum duo prata posita in pertinentiis Tridenti in loco dicto in Lidorno apud dominum 

Laurentium magistrum postarum Tridenti, Mathaeum, et fratres a Strata de Cognola supra 

Tridentum Belinum de Trilaco habitatorem Tridenti in Contrata Pontis, dominum Petrum 

Siccium de Tridento, iura castri Perzini, haeredes quondam domini Iacobi ab Oleo de Tridento, 

flumen Athesis, et remonum Athesis, pro una libra piperis integri nomine intraticae, ac pro 

annuo affictu stariorum quinquaginta fruemnti boni, sicci, mundi, et bene sasonati, iuxta 

Constitutiones novissimas emanatas ab Ill.mo, et R.mo domino domino Christophoro Madrutio 

cardinale episcopo, et principe Tridenti generoso super affictibus constituendis. Eadem prata 

plodiorum sexdecim, vel circa, ipsomet die praefatus dominus Hector emerat a praedicto 

domino Thomaeo pro rhenensibus 300 in ratione librarum 5 bonae monetae maranensis pro 

singulo rhenense. Scripsit Georgius f.q. domini Dominici de Malpagis civis, et habitator 

Tridenti, publicus imperiali auctoritate notarius. Relevavit Matthaeus f.q. providi viri ser 

Omniboni de Caldonatiis de villa Villae Montagnae iurisdictionis venerabilis Capituli Tridenti 

ex licentia data per magnificum dominum Ioannem Baptistam Moraggium placentinum Tridenti 

Praetorem. 

542. Anno 1660 indictione 13 pontificatus ss. domini domini Alexandri Papae septimi anno 

sexto, imperante domino domino Leopoldo primo Romanorum imperatore semper augusto, die 

iovis 20 maii, in civitate Tridenti, in sacrario ecclesiae cathedralis S. Vigilii, praesentibus nobili 

et admodum reverendo domino presbytero, et capellano Ludovico Benassuto sacrista, ac 

magistro Iacobo Agosto sartore (sic) Tridenti, perillustris et r.mus dominus Bernardinus 

Malanotti canonicus praebendatus suprascriptae ecclesiae, tamquam a r.mo Capitulo specialiter 

deputatus, renovavit investituram unius petiae terra sitae in pertinentiis villae Negrani de Phao 

in loco dicto a Pra maggior, pro qua solvitur affictus livellus perpetuus praebendae canonicali 

de Popis carentanorum sex. Scripsit P. Udalricus Thomasis in ecclesia cathedrali capellanus, 

publicus utraque auctoritate notarius, necnon cancellarius capitularis. Renovatio facta fuit 

perillustris domino Thomae f.q. perillustris domini Vincentii Cazzuffii de Paupergh civi 

tridentino, ad normam investiturae datae anno 1605 die 28 ianuarii dicto domino Vincentio. 

543. Anno 1637 indictione 5 die martis 16 iunii, in civitate Tridenti in vico Sancti 

Benedicti, in thalamo terreno palatii Cazzuffii, praesentibus nobili et excell.mo legum doctore 

98

domino Bernardo Pompeato cive Tridenti, et Victore quondam Pauli Fonzati civitatis Feltrensis 

servo infra nominati domini Cazzuffi testibus et. Perillustris dominus Vincentius Cazzuffius a 

Paupergh civis tridentinus vendidit perillustrti domino Ferdinando Poli de Franchenstain sacrae 

caesareae maiestatis militiae quarteriorum generali magistro, ius exigendi annuum censum, sive 

affictum stariorum centum viginti unius frumenti, quem idem dominus Vincentius constituit 

super una parte suae arativae, ac vineatae positae in pertinentiis Tridenti in Regula Mani, pro 

pretio renensium 726, tronorum quatuor cum dimidio pro quolibet. Cum pacto, quo si domini 

Cazzuffii negligerent solvere tempore s. Michaelis dictum affictum, dominus Poli possit illum 

exigere ab affictalinis Cazzuffiis de fructibus decimae Cadeni. Scripsit Sebastianus Sicilianus 

publicus imperiali auctoritate collegiatus Tridenti notarius. 

544. Anno 1665 indictione 3 die iovis 17 decembris, in civitate, et in Contrata S. Benedicti 

Tridenti, in aedibus Cazzuffiis, ac in uno eorum hyppocausto de supra prope cullinam, 

praesentibus Iacobo quondam Ioannis Mariae de Vettoribus de ViguloVattario, Iuliano 

Brianello de Murio, Ioanne Malosso molitore Tridenti, Iacobo Ravagno agrimensore Tridenti, 

Iosepho Valerio de Fornace plebis Pineti, Iulio de Taccolis lapicida Civezani, Omnibono filio 

Petri de Omnibonis de Basilica Pineti, et excell.mo domino physico Paolo (sic) Lenero cive 

Tridenti, omnibus testibus etc. Illustris domina Gineura vidua relicta a quondam excell.mo 

domino Horatio Consolato cive Tridenti, nata de familia Cazzuffia a Pauberg, ad mensam 

sedens, et accensis multis candelis, quarum unam ipsa in manu tenebat ob imminentem noctem, 

sana Dei gratia mente, sensu, visu, loquela, et intellectu, et sibi optime compos, et corpore etiam 

febri, aut alio dolore experta, valens, sola cibi, et stomaci inapetentia vexata, et annis gravis, 

testamentum suum nuncupativum condidit. Elegit suam sepulthuram in ecclesia S. Mariae 

Maioris, ac in monumento familiae Cazzuffiae, inclusa ligneae cistae, illucque deferri sine alia 

pompa funerali cum solis septem, et octo sacerdotibus. Quod pro ea celebretur septimum, 

trigesimum, et anniversarium, et statim post mortem celebrentur septingentae Missae de 

Requiem ad altaria privilegiata. Reliquit unam galetam olei sancto Vigilio patrono nostro 

Tridenti. Nobili dominae Teresiae nepti suae, et uxori infrascripti domini Thomae fructum 

annuum capitalis cechinorum 200, hoc est annuos rhenenses 50 vita eius durante tantum. Item 

nobilibus dominis aliis neptibus suis Claudiae, Veronicae, Luciae, Gineurae, et Annae 

Catherinae sororibus dicti domini Thomae, unicuique centum rhenenses de tronis 4 cum dimidio 

pro singulo. Haeredem autem suum universalem instituit illustrem dominum Thomam 

Cazzuffium nepotem suum. Scripsit Carolus Matthias Beltramus apostolica, et imperiali 

auctoritate notarius collegiatus, et civis Tridenti. 

545, Anno 1549 indictione 7 die iovis ultimo februarii in civitate Tridenti in Contrata 

Sanctae Trinitatis, in viridario domus residentiae modo reverendi domini Thomae Marsoner 

canonici Tridenti. Praesentibus ipso rev. domino canonico domino Thoma Marsoner, Nicolao 

f.q. Vigilii F...ni de Covalo Pedis Gaziae districtus Tridenti, Leonardo de Bertholamedis de 

dicta villa Covali, et magistro Georgio tislaro alemano habitatore Tridenti, narratum, quod hodie 

in castro Boni Consilii a reverendis dominis locumtenentibus, ex quibus unus dictus dominus 

canonicus Marsoner, facta fuit amicabilis compositio inter excellentem I.U.D. dominum 

Franciscum de Cazuffis uti procuratorem egregii viri domini Thomaei de Cazuffis de Tridento 

patris sui, deputatum per instrumentum rogatum manu domini Marci a Porta notarii Roboreti 

f.q. domini Dominici a Porta de dicto loco sub die XI februarii 1549, et inter magistrum 

Balthesarem fabrum ferrarium habitatorem Tridenti f.q. Francisci de Prato se Salgolio, 

debitorem 273 rhenensium dicto domino Thomaeo occasione societatis mercantiae ferri alias 

inter eos initae die 3 maii anno 1548. Scripsit notarius Georgius de Malpagis civis, et habitator 

Tridenti. 

546. Anno 1552 indictione 10, die mercurii nono novembris in civitate Tridenti, in capite 

Contratae Latae apud Plateam Communem in stuba infrascripti domini emptoris, praesentibus 

Christano f.q. Ioannis Antonii Martini Viguli Vatarii, Francisco f.q. Ambrosii de Bassis de villa 

Vatarii, his duobus districtus Tridenti, et Andrea f.q. Pauli de Martinellis de Cinta, omnibus 

diocesis Feltrensis, Antonius, et Donatus fratres f.q. Christophori Bonaventurae de Cagolis de 

99

villa Fravezii plebis Calavini dictristcus Tridenti, habitatores in villa Gabioli plebis Pahii 

districtus Tridenti, vendiderunt nobili domino Thomaeo f.q. domini Stephani de Cazuffis civi et 

habitatori Tridenti, unum affictum perpetualem brentarum sex vini boni bulliti clari de prima 

vasa, et boni odoris, et librarum octo, et carentanorum novem bonae monetae maranensis, qui 

affictus solvitur per ser Gottardum f.q. Antonii Bonaventurae de Cagolis de villa Fravezii, 

eorumdem venditorum patruum, cum pacto de se francando, et liberando. Et hoc pretio 105 

renensium in ratione librarum 5 monetae maranensis pro singulo. Scripsit Sebastianus de Ricciis 

Tridentinus. Relevavit Ioannes Alovisius Romagnanus f.q. egregii viri domini Ioannis Andreae 

civis et habitator Tridenti publicus imperiali auctoritate notarius, ex licentia data per 

magnificum I.U.D. Darium Pogelinum equitem, et nobilem Imolensem honorandum Praetorem 

Tridenti, ut in actis domini Patricii Turchi notarii Tridenti. 

547. Anno 1514 indictione 12, die sabati 18 mensis ignoti, in civitate Tridentina domi 

dominorum de Firmiano habitationis mei notarii infrascripti, praesentibus Hosbaldo de 

Gardulo....... igismundi de Bartolotis de Vigo plebis Meani, et Dominico quondam Facini de 

villa Torculi plebis Civezani, Dominicus quondam Iohannis nuncupati Prateianae (sic) de villa 

Fornacis plebis Civizani (sic) diocixis (sic), et districtus Tridenti vendidit provido viro 

Augustino quondam Iohannis Verf de Montagna Vallis Telinae habitatori in Tridento unam 

petiam terrae vineatae unius plodii, vel circa, positam in pertinentiis dictae villae Fornacis, in 

loco vocato in Casaza, apud Paulum de Valle Telina dictum de Carisia, et Franciscum quondam 

ser Redulphi de Belenzanis, pro pretio renensium duodecim. Scripsit Antonius quondam domini 

Iacobi Carioli civis, et habitator Tridenti, publicus imperiali auctoritate notarius. Scripsi mensis 

ignoti, quia charta fracta est ubi nomen mensis. Ceterum anno 1514 die 18 mensis fuit sabbatum 

in mensibus februario, martio, et novembri tantum. Villa Fornacis est, ac fuit semper plebis 

pinetanae, non vero Civizanensis. Vide supra pag. 31, num. 7. 

548. Anno 1560 indictione 3, die sabati 10 februarii in sacristia ecclesiae cathedralis S. 

Vigilii civitatis Tridenti, praesentibus honorabili domino presbytero Andrea de Desideratis de 

Corrado sacrista, et Beneficiato in dicta ecclesia, et Ioanne Maria Gallo filio eximii doctoris 

domini Andrea de Gallis Tridentinis, reverendi, nobiles, et clarissimi domini Simon de Thono, 

decanus, Lutius Romulus Pintius, Iulius de Gallis, et Antonius Grotta omnes canonici, et 

praebendati dictae ecclesiae cathedralis capitulariter congregati, ac totum Capitulum 

repraesentantes, reverendo, et clarissimo doctori domino Francisco Chazufio f.q. egregii domini 

Thomaei Chazufii canoncio Tridenti, pro se, et tutorio nomine, ac curatorio filiorum quondam 

domini Vincentii Chazufii nepotum suorum petenti renovarunt investituram deciame 

Gardularum Inferioris, Medii, et Superioris, in loco ubi dicitur in Archivale, sive in Val Calda, 

de qua investiti fuerunt quondam domini Thomaeus, et Stephanus, et Iulianus fratres de 

Chazufiis cives Tridenti a venerabili Capitulo pro Praebenda de Bovedeno. Scripsit Hieronymus 

Gallus f.q. egregii iurisperiti domini Guielmi Galli, civis et habitator Tridenti publicus imperiali 

auctoritate notarius. 

549. Anno 1672 indictione 10, die martis quinta iulii Tridenti, in Contrata Rugiae Magnae, 

et stuba palatii perillustris, et clarissimi domini Bernardi Pompeati consiliarii, arbitri, ac 

delegati, praesentibus venerabili domino Iosepho Sosi incola Tridenti, nobili domino Leonardo 

filio perillustris, et clarissimi domini Blasii Antoniis de Gothardis Cimbriae, et Iacobo f.q. 

Michaelis Chiepocher famulo dicti domini delegati, perillsutri dominae Luciae sorori perillustris 

domini Thomae Cazuffi de Pauperg a tribus annis nolenti cum ipso cohabitare, assignata fuit 

portio congrua haereditatsi paternae, ascendens ad rhenenses 2500 de tronis 4 cum dimidio, 

ultra renenses 300 mobilium. Scripsit Germanicus Capris publicus imperialis notarius 

collegiatus civis Tridenti. 

550. Anno 1512 indictione 15 die mercurii 29 septembris in civitate Tridenti in Contrata 

Larga prope Platheam, in domo, et stuba ipsius domini Stephani. Recumbens in lecto gravissime 

aegrotans (sic). Praesentibus venerabili domino presbytero Alexandro f.q. ser Iacobi de Buncis 

de Canedo districtus Mantuae plebano sanctae Mariae Maioris de Tridento, domino magistro 

Bernardino artium, et medicinae doctore de Salodio habitatoribus (sic) Tridenti, Antonio filio 

100

Ioannis Vallis Camonicae famulo ipsius domini Stephani, Stephano f.q. Andreae Parmensis 

testibus vocatis, et rogatis, nobilis vir dominus Stephanus Cazufus f.q. domini Laurentii Cazufi, 

civis et habitator Tridenti qui suum nuncupativum testamentum fecit manu notarii Guielmi 

Galli, praesentibus codicillis ipsum firmavit, hoc tamen addito, quod quia voluit in eo, quod 

domus cum curtivo, et orto posita in Contrata Sancti Benedicti civitatis Tridenti, versus mane 

apud Ioannem Albertum Cibichinum, versus meridiem apud Trentinum de Bonapacis, versus 

sero, et septentrionem apud viam publicam, sit, et esse debeat spectabilis doctoris domini 

Laurentii, et domini Francisci filiorum suorum pro indiviso, quae domus cum pretio emptionis, 

et denariis impenditis (sic) in ea sit valoris duorum millium rhenensium: voluit, quod alii duo 

fratres, videlicet dominus Bartholomaeus, et dominus Thomaeus in recompensam habeant tot de 

aliis bonis ipsius testatoris usque ad summam dictorum duorum millium rhenensium. Item quod 

expensae factae in studio, et in assumendo gradum doctoratus ipse dominus Laurentius non 

teneatur tempore divisionum inter eius testatoris haeredes fiendarunm conferre. Et similiter 

dominus Bartholomaeus expensas, quas fecit in studio conferre non teneatur. Necnon expensae 

factae in nuptiis, quando ipse dominus Laurentius duxit dominam uxorem suam conferre non 

teneatur. Et quod si dominus Franciscus studere vellet, debeat fratres ipsum in studio 

manutenere, et doctorari debaet communibus expensis. Scripsit Guielmus Gallus f.q. egregii viri 

domini Andreae Galli notarii, civis et habitator Tridenti publicus imperiali auctoritate notarius. 

551. Anno 1555 die sabati 26 ianuarii in studio episcopalis palatii Tridenti, praesentibus 

excellenti doctore domino Dominico Calveto, domino Aldrigeto quondam ser Antonii de 

Gislimbertis, et domino Gotardo de Franceschinis notariis de Trilaco testibus rogatis, coram 

magnifico iuris consulto domino Ludovico de Superbo honorabili Praetore civitatis Tridenti, 

nobilis dominus Thomaeus de Cazuffis civis Tridenti intuitu pietatis, et amore Dei, remisit 

omnes affictus incursos ab anno 1548 et insuper rhenenses undecim cum dimidio de capitali, 

donae Agneti uxori relictae quondam Odorici quondam Antonii de Franceschinis de villa 

Fornacis, et in secundo matrimonio uxori Christani quondam Stephani de Christanis de 

Nogaredo plebis Perzeni, tamquam matri, et tutrici Blaxii, et Antonii eius filiorum. Scripsit 

Sebastianus de Riciis notarius. Relevavit eius filius Melchior de Riciis notarius et civis Tridenti. 

552. Anno 1555 die sabati 26 ianuarii etc. ut numero praecedenti; sed relevator fuit Victor 

f.q. domini Ioannis de Benevenutis civis et habitator Tridenti publicus apostolica, imperialique 

auctoritate notarius, iudexque ordinarius, ex licentia concessa per magnificum, ac clarissimum 

iurisconsultum dominum Darium Pozellinum equitem nobilem Imolensem, dignissimum 

Praetorem Tridenti. 

553. Anno 1570 indictione 13, die martis 20 iunii, in civitate Tridenti in Contrata S. 

Benedicti, in camera domus infrascriptae nobilis dominae testatricis, praesentibus domino 

Sebastiano filio domini Bernardini de Bomportis, domino Odorico quondam domini Angeli 

Ceciliani agrimensore Tridenti, domino Antonio quondam domini Petri de Cischis, magistro 

Gaspare sartore quondam magistri Mathaei cerdonis dicto Trenti, omnibus civibus Tridenti, 

magistro Iosepho quondam Christophori Biasini, Iohanne quondam Bartholomaei ab Ecclesia 

de Dro habitatoribus Tridenti, et Gabriele quondam Bertoni Fugatae de Lasino districtus 

Tridenti, testibus etc. Nobilis domina Lucia quondam nobilis domini Bartholomaei de Persanis 

(sic) de Verona, et uxor in secundo matrimonio quondam nobilis domini Thomaei Chazuffi 

civis Tridenti, infirma iacens in lecto, fecit suum testamentum nuncupativum. Iussit corpus 

suum sepeliri in cimiterio ecclesiae S. Mariae Maioris civitatis Tridenti, honorifice celebrari 

septimum, trigesimum et anniversarium. Missas Gregorianas. Legavit dictae ecclesiae mediam 

galetam olei: et ecclesiae S. Vigilii civitatis Tridenti carentanos duodecim. Conventui S. 

Bernardini extra moenia civitatis Tridenti unam brentam vini. Sibi haeredem instituit nobilem 

dominam Cassandram eius neptem ex quondam magnifici domini Francisci Bettae in legitimam 

suam tantum. In omnibus aliis suis bonis haeredem suum universalem instituit nobilem 

dominam Iuniperam eius filiam legitimam, et naturalem. Scripsit Iohannes Gulielmus f.q. 

egregii domini Francisci Callavini publicus apostolica, et imperiali auctoritate notarius, et civis 

Tridenti. 

101

554. Anno 1514 indictione 2, die martis 7 februarii in civitate Tridenti, in Contrata Larga, 

in domo, et stuba infrascripti domini Thomae, praesentibus ser Guielmo de Bisuncis e Canedo, 

ser Iohanne Zorleta civibus, et habitatoribus Tridenti, Antonius f.q. Michaelis Petri Franceschini 

de Fornace, Stefano f.q. Simonini de Voltolina testibus vocatis, et rogatis, Bartholomaeus f.q. 

Nicolai de Pomarolo habitator Cortesani plebis Meani, recognoscens in emphiteosim a domino 

Fratre Thomaeo Chazufo infrascriptam petiam terrae, ipsam refutavit, et resignavit in eiusdem 

domini Thomae manibus, ad hoc ut investiret Antonium dictum Todesco f.q. Melchioris de 

Cortesano, et hoc pretio renensium 44. Et praedictus dominus Thomas Chazufus f.q. domini 

Laurentii Chazufi, per tactum manus investivit dictum Antonium de praefata petia terrae 

aratoria, vineata, prativa, et buschiva sex plodiorum, vel circa, posita in pertinentiis Meani, in 

loco ubi dicitur ai Ronchi di soto, apud magistrum Nicolaum artificem, Dominicum Andreae de 

Cortesano, iacobum a Lasta, et ipsum conductorem, et Commune, pro annuo affictu septem 

librarum bonae monetae de Marano. Scripsit Guielmus Gallus f.q. egregii viri domini Andreae 

Galli notarii, civis et habitator Tridenti publicus imperiali auctoritate notarius. 

555. Anno 1545 indictione 3 die iovis 17 septembris Tridenti in Contrata S. Benedicti, in 

camera posteriori domus haeredum quondam domini Bartholomaei Cazuffii, praesentibus 

Ioanne Petro filio ser Dominici de Fugaciis Brixiensis, Tomaeo quondam Dominici de Carlis de 

Montanea supra Tridentum, et Matthaeo quondam Ioannini de villa Ossanae Vallis Solis 

habitatore Tridenti testibus, Nicolaus f.q. Gasparini Toninae de Vigulo Basilicae habitator 

Brabanigae plebis Civezani districtus Tridenti, dedit, et in solutum tradidit provido viro domino 

Thomaeo Cazuffo civi, et habitatori Tridenti, unam petiam terrae prativae, et vineatae unius 

plodii, vel circa, positam in pertinentiis Barbanigae, in loco dicto al Perar apud ipsum 

Nicolaum, haeredes Martini Pivae de Barbaniga, et viam communem. Item aliam petiam terrae 

prativae unius plodii, vel circa positam in praedictis pertinentiis in loco dicto al Clesuret, cum 

castaneis, et buschis intus, apud haeredes quondam spectabilis domini Angeli Costede ac viam 

publicam. Et hoc pro renensibus 70 in ratione librarum 5 bonae monetae de Marano pro singulo 

renense, quos ipsi domino Thomaeo solvere tenebatur pro ovibus centum eidem Nicolao 

venditis ipso die in ratione et computo librarum septem denariorum pro singulo pari ipsarum 

ovium. Scripsit Iob f.q. ser Antonii Iob de Cunevo Vallis Annaniae Tridentinae diocesis, 

publicus imperiali auctoritate notarius, et civis Tridenti. 

556. Anno 1570 indictione 13, die iovis 13 iulii, in civitate Tridenti in domo dominorum 

nobilium de Cazuffiis sita in Contrata Sancti Benedicti, praesentibus ser Gabriele filio quondam 

ser Bertoni.... de Lasino, ser Baptista f.q. ser Ioannis Rigotti de Vigulo Vatario, et ser Ioanne 

f.q. Vigilii de Ferrariis de Valle Surda testibus. Magnifici domini iurium doctores dominus 

Gervasius de Albertis, et dominus Costede (sic sine nomine) electi arbitri terminarunt 

differentias vertentes inter nobilem, et egregiam dominam Iuniperam uxorem relictam quondam 

nobilis domini Vincentii de Cazuffiis uti curatricem et gubernatricem filiorum suorum ex una, et 

egregium dominum Aldrigetum Gaudentum notarium civem Tridentinum ex altera, occasione 

confinium inter praedium ipsius domini Gaudenti, et petiam terrae grezivae, frattam 

nuncupatam, sitam in pertinentiis Gabioli Communis Pahi, in loco dicto a Pra Bedol. Decretum 

autem, quod dominus Gaudentus habeat transitum cum personis tantum subtus frattam eundo ad 

rugiam, et redeundo. Scripsit Gulielmus f.q. egregii domini Bernardini de Gazolettis de Turbulis 

nunc civis et habitator Tridenti publicus imperiali auctoritate notarius. 

557. Anno 1532 indictione 5, die lunae 13 maii, Tridenti in Contrata Portae Aureolae, in 

studio domus magnifici domini Antonii Thesini I.U.D. et commissarii, praesentibus magnifico 

domino Antonio praedicto, nobili domino Francisco Balduino artium doctore, domino 

Hieronymo quondam domini Iohannis Cheletae notario, domino Andrea quondam ser Leonardi 

Crivelli, magistro Antonello cerdone quondam Balduini de Cologna civibus, et habitatoribus 

Tridenti, testibus, et nobili domino Thomaeo de Cazuffis, factum fuit concordium inter homines 

Communitatis Cadeni, et nobilem dominam Lucretiam relictam quondm domini Bartholomaei 

Cazuffi, et tutricem filiorum suorum, quoad ius accipiendi aquam ex fistula fontis exsistentis 

super platea Cadeni, et ipsam conducendi ad domum Cazuffiam. Scripsit Ioannes Iacobus 

102

Callavinus notarius. Relevavit Ioannes Gulielmus quondam domini Francisci Callavini publicus 

apostolica et imperiali auctoritate notarius et civis Tridenti, ex rogitis sui avi paterni. Praesentes 

concordio fuerunt Zanetus quondam Bartholomaei Paulae sindicus, Nicolaus Palatoronus 

sindicus ordinarius, Aldrigetus Paysanus, Bernardus magistri Iacobi, Perotus magistri Iacobi, 

Peregrinus fornaserius, Iohannes Paysanus, Franciscus Paysanus, Donatus Fadanel, Franciscus 

Molesini, dominus Nicolaus Padarellus pro avo suo. 

558. Anno 1572 indictione 15, die mercurii 25 septembris in civitate Tridenti, in Contrata 

Fontis Mercati veteris, in studio domus magnifici ac clarissimi I.U.D. domini Francisci Bettae 

de Roveretto consiliarii Ill.mi, et R.mi domini cardinalis Tridentini. Praesentibus nobili domino 

Guielmo Saraceno cive Tridenti, Leonardo, et Thomaeo fratribus f.q. domini Thomasii Gabrielis 

de Murio Vallis Lagarinae, et domino Guielmo Gazzoletto notario Tridenti, testibus, praefatus 

dominus Franciscus Betta, et nobilis domina Cassandra filia legitima, et naturalis quondam 

magnifici, et reverendi domini Francisci de Cazzuffis canonici Tridenti, uxor ab anno 1566 dicti 

domini Francisci Bettae, absolverunt ab ulteriori solutione dotis promissae renensium 5000 

nobiles dominos Thomaeum, et Franciscum fratres haeredes quondam nobilis domini Thomaei 

Cazzuffii avi paterni, et nobilem dominam Genevram eorum matrem, et curatricem, ac eis 

retrodederunt unum vineale positum in Regula Misiani. Scripsit Iob notarius Tridenti. Relevavit 

Iulius Iob der Iob notarius publicus imperiali auctoritate Tridenti collegiatus, et civis, ac filius 

quondam praedictui domini Iob. 

559. Anno 1579 indictione 7 die lunae 27 iulii, in civitate Tridenti, in Contrata Lata, in 

camera palatii infrascripti illustris, et reverendi domini decani. Praesentibus venerabili domino 

presbytero Ioanne Baptista Carapaia sacrista in ecclesia cathedrali, domino Ioanne Antonio 

quondam domini Ioannis Flecha de Maleto Vallis Solis, et Bolpho quondam Petri Cramer de 

Sboz habitatoribus Tridenti, testibus. Illustris, nobilis et reverendi domini Simon de Thon 

decanus, Antonius Crotta, Gabriel Basssus, et Hengelardus Paymont, et Paisperg, canonici et 

praebendati cathedralis ecclesiae sancti Vigilii civitatis Tridenti, capitulariter congregati ad 

sonum campanellae ter pulsatae, renovaverunt investituram decimae, quae colligitur in villis, et 

pertinentiis villarum Gardularum Inferioris, Medii, et Superioris, in loco ubi dicitur in 

Archivale, sive in Val Calda infra ambos rivos aquae, nobilibus dominis Thomaeo, et Francisco 

fratribus Cazzuphiis f.q. nobilis domini Vincentii civibus Tridenti, prout investiti fuerunt 

quondam antecessores ipsorum, et ultimo loco quondam reverendus, et magnificus dominus 

Franciscus doctor, et canonicus Tridenti, pro se, et ipsismet dominis fratribus, et filiis dicti 

quondam domini Vincentii eius fratris, a praefato venerabili Capitulo pro praebenda de 

Bovedeno. Scripsit Ioannes Gulielmus f.q. egregii domini Francisci Callavini publicus 

apostolica et imperiali auctoritate notarius, et civis Tridenti, ac venerabilis Capituli civitatis 

Tridenti cancellarius. 

560. Anno 1611 indictione 9, die iovis ultimo iunii, Tridenti in Contrata Sancti Vigilii, in 

salla domus, et habitationis nobilis et clarissimi domini Ludovici Particellae consiliarii, ipsoque 

praesente, laudante, et uti coniuncta persona infrascripti nobilis domini Vincentii omnia 

infrascripta approbante. Praesentibus magistro Florio f.q. magistri Christani Vincentini tinctore, 

ser Galassio quondam ser Baptistae de Galassis, et Hieronymo filio magistri Ioannis Montani 

suparscripti clarissimi domini Particellae servitore omnibus de Tridento testibus etc. Expositum, 

quod nobili domino Simoni f.q. nobilis domini Bartholomaei Mazza de Imario Vallis Solis civi 

Tridentino in matrimonio contracto in annis octo in circa cum nobili quondam domina Martia 

f.q. nobilis et magnifici domini Thomaei Cazuffi promissa fuit dos de rainensibus bismille, ultra 

mobilia destinata ad usum, et ornamentum eiusdem quondam dominae Martiae, habita, et 

aestimata rainenses quatuorcentum et triginta. Et hoc pro bonis paternis, maternis, sororinis, et 

fraternis. Item, quod dictus dominus Mazza solvit quinquaginta rainenses nobili domino 

Vincentio Cazzuffo singulo anno pro affictu domus. Tandem, quod idem dominus Vincentius 

promisit ipsi domino Simoni, eiusque nomine solvere nobili et magnifico domino Tobiae Polli 

Ill.mi, et R.mi domini domini cardinalis episcopi, et principis Tridentini domini nostri 

gratiosissimi cubiculario, uti cessionario spectabilis domini Barnabae Mantii notarii et civis 

103

Tridenti, unum affictum stariorum 166 et tertiorum duorum frumenti pro capitali rainensium 

mille, quos occasione nuptiarum dictorum Simonis, et Martiae accepit nobilis domina Catherina 

dicti domini Simonis mater a praefato domino Mantio die 4 iunii anno 1603. Scripsit Stephanus 

f.q. domini Iosephi Demae civis Tridenti publicus apostolica, et imperiali auctoritatibus 

notarius. 

561. Anno 1564 indictione 7, die iovis 13 ianuarii, in civitate Tridenti, in Contrata S. 

Benedicti, in stuba de retro domus habitationis infrascripti domini emptoris, praesentibus 

domino Christofforo f.q. domini Pandulphii Lintolleri, domino Dominico f.q. ser Bertoni de 

Ferrariis de Burgo novo, domino Iosepho f.q. domini Bartholomaei Cazuffi , domino Ioanne f.q. 

domini Antonii Gislimberti de Trilaco, et Francisco filio Baptistae Moreschini de Murio, 

omnibus habitatoribus Tridenti. Egregius vir dominus Steffanus f.q. excellentis iuris utriusque 

doctoris domini Laurentii de Cazuffis civis, et habitator Tridenti, de consensu, verbo, et licentia 

nobilis domini Georgii f.q. domini Gaulterii de Calapinis de Tridento, tanquam maritus (sic) et 

coniunctae personae dominae Margarethae eius uxoris, et sororis dicti domini Steffani, cui 

domus infrascripta est specialiter hipothecata pro resto dotium suarum, vendidit reverendo et 

magnifico canonico ecclesiae Tridentinae ac utriusque iuris doctori domino Francisco f.q. 

domini Thomae de Cazuffis de Tridento civi, et habitatori Tridenti, ementi pro se, ac dominis 

Alovisio, Thomaeo, et Francisco fratribus filiis quondam egregii domini Vincentii de Cazuffis 

fratris sui, unam domum muris constructam, et lignaminibus aedificatam, cupis copertam, cum 

apotheca, introitu, curte, canipa, stuba, coquina, et cameris, et aliis suis stanciis, mansionibus, 

aedificiis, iuribus, et servitutibus in ea exsistentibus, positam, et iacentem in civitate Tridenti, in 

Contrata Lata, seu Bellenzanorum, cui cohaeret a mane, et meridie dominus emptor, et eius 

nepotes, a sero via, seu Contrata publica, et a septentrione idem dominus venditor cum domo 

acquisita a quondam domino Hieronymo Cazuffo eius fratre, salvo iure directi dominii, et 

affictu carentanorum octo solvendo venerabili ecclesiae Capituli Tridentini, sive praebendae 

secundae Meani. Et hoc pro pretio, et finito mercato inter se convento, medio, et interventione 

reverendi, et magnifici domini Ioannis Iacopbi Malanoti canonici Tridenti et in spiritualibus 

Vicarii Generalis rhenensium secentorum et quinquaginta trium in ratione librarum quinque 

denariorum bonae monetae Maranensis pro singulo rhenense, ultra importantiam capitalis dicti 

affictus. Quod pretium dictus R. D. emptor tradidit dicto domino Steffano in tot bonis scutis 

auri, ducatis hongaris, et crosatis aureis, tolleris argenteis, ac alia bona moneta argentea usuali. 

Scripsit Georgius f.q. domini Dominici de Malpagis civis Tridenti, publicus imperiali 

auctoritate notarius. Relevavit Matthaeus quondam ser Omniboni Caldonatii de villa Villae 

Montagnae iurisdictionis venerabilis Capituli Tridentini, civis Tridenti, publicus imperiali 

auctoritate notarius, ex licentia data a magnifico domino Ioanne Baptista Moraggio placentino 

Tridenti Praetore. 

562. Anno 1610 indictione 8, die sabbati 27 martii, Tridenti in thalamo domus criminalis 

episcopalis palatii. Praesentibus domino Ioanne Montis Sardaneae cive, et vicefiscale Tridenti, 

Michaele quondam Antonii Cossae de Covalo Tridenti habitatore, et Hironymo filio Ioannis 

Montani nobilis et clarissimi domini Particellae infrascripti servitore testibus, nobilis dominus 

Vincentius f.q. nobilis domini Thomae Cazuffi civis Tridenti, minor annis 25, maior tamen 20, 

petiit, et obtinuit a nobili et clarissimo domino Ioanne Baptista Piano I.U.D. de Massa Carrariae 

Tridenti Praetore honorando in suum curatorem pro quodam actu alienationis nobilem, et 

clarissimum dominum Ludovicum Particellam consiliarium, eius cugnatum, et convocatis 

nobilibus dominis Francisco quondam nobilis domini Iosephi, altero Francisco quondam nobilis 

domini Ioannis Marci de Cazzuffis, nobilibus dominis Simone Maza 95 , et Melchiore Callavino 

civibus Tridenti, omnibus attinentibus, et proximioribus suis, vendidit nobili et magnifico 

domino Tobiae Polli Mugontinensi, Ill.mi, et Re.mi domini domini cardinalis, et Tridenti 

principis domini nostri gratiosissimi cubiculario, unum affictum perpetualem, franchitabilem 

95 

Il magnifico misser Simon Mazza factus est civis Tridenti anno 1602, sed eius familia dicitur 

estinta in matricula civium tridentinorum. 

104

tamen, stariorum centum sexaginta sex, et duorum tertiorum frumenti, quem posuit super parte 

unius petiae terrae mansus sui a Man pro quantitate plodiorum octo. Et hoc pretio renensium 

mille de carentanis sexaginta pro rainense. Id autem fecit dicus dominus Vincentius, quia 

tenebatur solvere mille renenses illustribus haeredibus quondam illustris domini capitanei Caroli 

ab Arsio pro completa solutione summae transactae, causa, et occasione, de qua in ipsa 

transactione: et ipsi domini haeredes recusabant in solutum recipere blada, vinum, et similes 

redditus, sed volebant pecunias. Scripsit Stephanus f.q. domini Iosephi Demae civis Tridenti 

publicus apostolica, et imperiali auctoritatibus notarius. 

563. Anno incomperto datur arbor consanguineitatis, cum figuris 96 . 

Continuatio a pagina manuscripti 292 

564. Anno 1611 die 26 iulii Carolus cardinalis Madrutius episcopus princepsque Tridenti 

commendat nobilem Vincentium Cazzuffum Gentiluomo, e Feudatario suo, testaturque, quod 

ipse ac eius famulus Veronam petituri Tridento, urbe immuni ab omni suspicione, ac morbo 

pestilenti discesserunt sani 97 . 

565. Anno 1610 die 4 augusti Carolus cardinalis Madrutius, episcopus princepsque Tridenti 

suum nobilem feudatarium, et Gentiluomo Vincentium Cazzuffum, cum suo famulo Venetias, et 

alia loca Lombardiae petiturum Tridento, urbe libera ab omni suspicione, ac morbo pestilenti 

discessisse testatur 98 . 

566. Anno 1607 die 25 maii Carolus tituli s. Caesarei in Urbe presbyter cardinalis 

Madrutius episcopus princepsque Tridenti nobili familiari suo Vincentio Cazzuffo de 

Phaumpergh (sic) Venetias, e alia loca Italiae petenti, con un compagno a cavallo, ed un 

servitore che conduce un altro cavallo a mano, portando seco robe per suo uso, literas dat 

commendatitias a tutti i capitani, daciari, gabellieri, custodi, ed altri ministri, perché si 

contentino di dargli franco, libero, ed espedito transito, e passaggio, senza pagamento di dacio, 

ovver gabella 99 . 

567. Anno mihi ignoto idem cardinalis Carolus Madrutius apostolicus Legatus per 

Germaniam, laudato Cazuffo dedit similes literas lingua germanica scriptas, datas Ratisbonae 28 

iulii 1613, Tridentum redeunti Cazuffo 100 . 

568. Anno 1629 die 16 ianuarii Carolus Madrutius coadiutor Tridenti cuidam ill.mo 

domino commendat dominum Vincentium Cazzuffum nobilem Tridentinum, ut consequi valeat 

quoddam suum creditum giuridicamente adgiudicatogli dal suo ill.mo precedessore, e preteso 

dal signor Marc’Antonio del Ben suo parente. Ego puto, quod Veronam directa fuerit haec 

epistola, ubi familia del Ben. Praefatus Madrutius alias dictus fuit Carolus Emmanuel, nepos, et 

successor Caroli Cardinalis Madrutii 101 . 

569. Anno incomperto domino Vincentio Cazzuffo I. Mont. gubernator Romae licentiam 

dedit di poter portare per Roma tanto di giorno, quanto per tutta la notte la spada, etiam nelli 

loghi proibiti con la lanterna proibita. Ita schedula partim typis edita, et partim manuscripta. 

Vide num. 532. Illud etiam nelli loghi etc. est manu scriptum. Spectat ad an. 1613 102 . 

570. Anno 1692 die 23 iulii alli paroni di barche sig. Gio. Battista Bernardi, Stefen Pedrot, 

Bernardin Iacopin, Gio. Battista Benvenuti.de mandato perillsutris, et clarissimi domini massarii 

Tridenti ad instantiam illustris domini Vincentii Cazzuffii, et Mathiae Carnerii inhibitum, et 

intimatum fuit per succium castri Boni Consilii, quatenus per se, vel per alios non audeant suas 

96 

Scripsi die 14 septembris 1791. 

97 

Chartacea. 

98 

Chartacea. 

99 

Chartacea. 

100 

Chartaca. Idem Carolus fuit Ratisbonae Legatus etiam die 4 martii 1613. 

101 Chartacea. 


105

naves vehere per ramonum dictorum instantium bona praeterfluentem, minusque aliquam 

arborem, aut ligna in ipsorum bonis exscindere 103 . 

571. Anno 1692 die quinto novembris perillustri, et excell.mo doctori domino Ioanni 

Baptistae Gaudento civi Tridenti de mandato perillustrium, et clarissimorum dominorum 

syndicorum praesentis quadrimestris ab illustri Magistratu consulum deputatorum, instante 

perillustri domino Vincentio Cazzuphio patritio, ac cive Tridenti praeceptum per succium castri 

Boni Consilii quatenus abstinere se debeat in sciscione lignorum sui nemoris positi in 

pertinentiis Gabioli Communitatis Paii, confinantis cum suprascripto excell.mo domino 

Gaudento, et perillustri domino instante: minusque amovere habeta per se, aut per interpositas 

personas ligna per ipsum excell.um dominum Gaudentum, seu per eius operarios abscissa, sed 

in loco ubi modo reperiunmtur, relinquere habeat 104 . 

572. Anno 1736 die 24 decembris dominus Theodorus de Benedictis Muriensis promisit 

domini Thomae Antonio, et Farncisco Antonio fratribus Cazzuffis erigere unum altare 

marmoreum in eorum cappella Sanctorum Regum sita in ecclesia S. Mariae Maioris Tridenti, 

ante finem autumni anni 1738 pro florenis germanicis 625, id quod reapse praestitit 105 . 

573. Anno 1773 die quinto ianuarii ill.mi domini pater, et Iosephus filius Cazzuffi 

magnificis Ioanni Baptistae Zattel, et Mattaheo Chiogna habitatoribus ultra Pontem Fersinae, 

vendiderunt pro florenis germanicis 400 et duobus aureis di Laicauff dandis alle Ill.me signore 

Fraile Cazzuffi, unam caesionem nemoris siti a Man, infra confinia Castellerii, nempe inter 

mansum Lodronium, et fratam Cazzuffiam, absolvendam ante finem anni 1774 106 . 

574. Anno innominato Franciscus Antonius Cazzuffi clericus nobilis Tridentinus brevi 

Romae discessurus a ss. domino Papa Benedicto XIII petiis indulgentiam plenariam in articulo 

mortis pro se, ac omnibus suis consanguineis, et affinibus usque ad tertium gradum inclusive, 

necnon trecentis aliis personi: impetravitque pro se, ac suis ut supra, et pro centum aliis tantum. 

Benedictus XIII Ursinus Frater Dominicanus electus est anno 1724, et obiit anno 1730. 

575. Anno 1774 die 17 maii Thomas Cazzuffus ab ill.mo Magistratu consulari petiit, et 

obtinuit facultatem muniendi, seu fortificandi murum suae domus contro l’Androna, o sia il 

Fossato, sitae in Contrata Sancti Benedicti civitatis Tridenti. 

576. Anno 1746 sacerdos Franciscus Antonius Cazuffus nobilis Tridentinus, exponit Papae 

Benedicto XIV se obtinere Beneficium iurispatronatus suae familiae in ecclesia cathedrali 

Tridenti, cum onere adsistendi choro, et celebarndi ad altare dictae familiae quinque Missas in 

qualibet hebdomada. Quia vero saepe adversa valetudine laborat, et nimis incommodum ei est 

celebrare in illa vasta et frigidissima ecclesia, petit facultatem celebrandi in aliis ecclesiis 

praedictas Missas, et substituendi alium sacerdotem servitio chori. Sed Sacra Congregatio 

eminent.rum S.R.E. cardinalium Concilii Tridentini interpretum die 10 decembris 1746 indulsit 

substitutionem sacerdotis pro choro ad triennium tantum, accedente consensu Capituli: et in 

reliquis instantiam oratoris reiecit. 

577. Anno 1746 die 30 decembris Franciscus Antonius Cazuffus presbyter Beneficiatus 

ecclesiae cathedralis Tridentinae ab ill.mis et r.mis dominis canonicis eiusdem ecclesiae petiit 

consensum, de quo in literis praecedentibus, et quod pro substituto chorali admittatur 

reverendus dominus Michelettus rector ecclesiae parochialis sancti Vigilii: et obtinuit utrumque. 

578. Anno 1752 die 18 novembris sacerdos Franciscus Antonius Cazuffus nobilis 

Tridentinus, a Sacra Congregatione Concilii obtinuit prorogationem ad aliud triennium facultatis 

substituendi sacerdotem, qui choro ecclesiae cathedralis assistat. 

579. Anno 1789 Iosephus de Cazzuffis a celsissimo, et R.mo domino Tridentino petiis 

facultatem pro se, ac uxore sua audiendi Missam diebus festis de praecepto in capellula sua 

domestica Tridenti, saltem usque dum ad bonum exitum reducatur eius vicissitudo, et ipse ab 


104 Chartacea. – Il foglio più antico di carta fatta di stracci è del 1319. Ita l’Almanacco tirolese del 

1794 pag. 85. Ibi tamen praemittitur, quod saeculo XIII evasit communis eadem charta. 



106

omni insultatione creditorum liber evadat. Sed rescriptum: concessum ad tres menses. Signatum 

17 ianuarii 1789. Zambaiti Vicarius Generalis 107 . 

380. Anno 1578 Ludovicus cardinalis Madrutius episcopus Tridentinus et Simon de Thono 

decanus, et Capitulum Tridenti signarunt concordata, vulgo le Compattate, cum Ferdinando 

archiduce Austriae, Comite Tirolensi. Italico idiomate scripta sunt. Ludovicus ea signavit 

Romae die 20 aprilis, ac Simon Tridenti die 3 maii 108 . 

581. Anno 1646 relatione del seguito nella rinontia del governo fatta dalla serenissima 

signora Claudia arciduchessa d’Austria al serenissimo arciduca Ferdinando suo figlio adì 9 

aprile 1646. Resignavit gubernium Comitatus Tirolensis 109 . 

582. Anno saeculi XVI post 1566. Dominus Baptista de Daono uti curator, et tutor filiorum 

quondam magistri Bartholomaei Togni alias molitoris, coram magnifico, et clarissimo domino 

Praetore Tridenti produxit sua iura in bona, et haereditatem quondam Laurentii Frizeriae. 

583. Anno saeculi XVI seu anno 1571 polizza dell’affitto, che paga Lorenzo del quondam 

Lorenzo Frizera da Vezan agli eredi del quondam nobile misser Tomio Cazuffo ogni anno alla 

fera della casolara. Authentica non est. 

584. Anno 1557 die 6 octobris Veronae ex iuris palatio Hieronymus Ferramusca legum 

doctor, et eques, Vicarius et delegatus clarissimi domini Potestatis Veronae, committit spectabili 

domino Vicario Turi (sic), et pertinentiarum, quatenus per officium suum cogat massarium, 

Commune, ac homines Malsesini, ut simul cum viatoribus Communis Veronae expellant 

Iacobum Bommartini de domo sua, cum eius massaritiis, et iidem homines teneant claves, et 

possessionem dictae domus nomine nobilis viri domini Thomaei de Cazzuffis,cui data fuit in 

solutum per officium aestimariae Veronae. Et antea dictus Iacobus fuit violenter exclusus ab 

eadem domo: sed violenter et ipse in illam denuo intravit. De huiusmodi negotio adsunt plures 

aliae chartae huic adnexae 110 . 

Explicit Inventarium archivi Cazuffiani 111 , 

seu potius compendium literale tabularum 

Archivi nobilis familiae tridentinae de Cazuffis editum issu ill.mi, ac r.mi domini domini 

Ioannis Iacobi S.R.I. liberi baronis Pizzini de Tyrberg, praelati domestici SS. domini nostri Pii 

Papae sexti, referendarii utriusque Signaturae gratiae, ac iustitiae, necnon canonici ecclesiae 

cathedralis tridentinae 

A.F.I.C.D.A 112 . 

sexto idus augusti anno Domini 

M.D.CC-XIC 113 . 

107 

Idest Simon Albanus Zambaiti canonicus et Vicarius Generalis. 

108 

Videsis pag. 213 Spicilegii Cazuf. num. 548. 

109 

Conferto Spicileg. num. 550. 

110 

Scripsi 8 augusti 1789. 

111 

Haec conclusio in exemplo vulgato pag. 260 occupat, et quidem solum 

112 

A Fratre Ioanne Chrysistomo De Avolano. 

113 Die 8 augusti 1789. 

107

Continuatio numerorum 585-597 ad paginas manuscripti 384-415, desumptis etiam ex 

aliis archivis. 

585. Anno 1584 die undecimo octobris Tridenti discretus iuvenis dominus Ferdinandus 

filius quondam nobilis et excellentis artium et medicinae doctoris domini Gasparis Cazuffii 

civis olim Tridenti, et Ill.mi, ac R.mi domini cardinalis Madrutii episcopi, et principis Tridentini 

medici, minor annis 25, maior tamen 20, intendens ire ad bellum Angliae, vendidit nobili ac 

multum reverendo, ac magnifico domino Georgio de Albertis doctori, canonico, et Ill.mi, ac 

R.mi domini cardinalis Madrutii cancellario unum affictum, consentientibus eius proximioribus 

excellenti legum doctore domino Ioanne Baptista Calavino, nobilibus domino Gulielmo 

Saraceno, domino Francisco cugnato de Cazufiis, et domino Francisco Lintolero civibus 

Tridenti. Item domino Aliprando Pibero eius curatore ad hoc deputato, ac licentiam dante illustri 

domino Cleodoro Calcho iure consulto collegii mediolanensis, et civitatis Tridenti Praetore. 

Chartam scripsit notarius Ioannes f.q. egregii viri domini Antonii de Malphaeris civis Tridenti, 

quam vidi anno 1792 die primo septembris in archivo monasterii S. Michaelis Tridenti capsa M, 

num. 21. 

586. Anno 1792 die 4 septembris una cum ephemeridiano folio Monauni Tridentini prodiit 

aliud foliolum inscriptum Avviso, in quo dicitur: “Per la terza, ed ultima volta restano esposti a 

pubblica vendita li seguenti effetti, livelli, e stabili della massa concursuata del nobile sig. 

Giuseppe de Cazzuffi. 

Il palazzo, ossia casa signorile con altra casetta annessa posta in Contrada della Morte di 

questa città per il prezzo di fiorini 18.200. 

Un livelli etc. etc. 

Uno stabile etc. etc. Tutti gli effetti del maso a Mano etc. etc. 

Per comodo de’ signori applicanti tutti li qui sopra descritti effetti verranno venduti a corpo 

uniti, o divisi a staro pel prezzo ragguagliato. 

L’incanto resta fissato per li giorni 15, 18 e 27 settembre nel palazzo de Festi 114 dalle ore 9 

fino le 11 di mattina, e dato che le offerte fossero minori degli esposti prezzi, l’eccelsa 

Superiorità rimette a’ signori Conti consiglieri Alberti, e Festi, non che ai sigg. Conte Gerolamo 

Graziadei, Domenico de Malfatti, e Marcello de Marchetti secretario aulico come tutore de’ 

pupilli Cazzuffi di accettarle, o rigettarle. 

Si avverte, che ogn’uno potrà entrare con piena sicurezza nella compra de’ sopra notati 

beni, trattandosi di stabili in parte acquistati dal nobile sig. Giuseppe de Cazzuffi, de’ quali la 

vendita venne decretata dall’eccelso aulico Consiglio con principesca autorità avvalorata, e con 

piena cognizione di causa confermata essendovi anche concorso il voto, e saggio parere del sig. 

tutore, ed attinenti de’ signori pupilli Cazzuffi, e tit. sigg. Conte Graziadei 115 , e Domenico de 

Malfatti, ambidue per la singolare loro integrità, e sapere consultati, e prescritti dall’eccelsa 

Superiorità, e ne verranno spediti gl’istrumenti dall’aulica cancelleria, avanti li consiglieri 

deputati con tutte le debite, e legali cautele, e solennità etc. Si espongono pure a pubblica 

licitazione per li giorni 11, 12 e 13 di settembre, vari utensili di cantina, e legnami, mobili di 

diverse qualità,ed anche preziosi: e questo incanto verrà tenuto nel palazzo Cazzuffi alla Morte. 

Ita ex dicto foliolo. Porro inita ratione omnium pretiorum deprehendi, quod resultat summa 

florenorum 56.757 ac ultra. Cazuffo autem restabunt feudalia, inter quae palatium, cum praedio 

Negrani dictum Pauperg. 

587. Anno 1441 indictione 4, die martis 15 augusti dona Magdalena uxor Laurentii de 

Cazufo civis Tridenti, filia quondam magistri Ioannis sartoris, et eius haeres pro parte etc. 

Scripsit notarius Gratiadeus de Castello de Trilaco, qui nullum dedit titulum Laurentio. Erravit 

autem dum pro anno 1441 acripsit anno millesimo quadringentesimo primo. Legi totam chartam 

114 Palatium Festi situm in Contrata Mortis, olim Comitis Antonii Wolchensteinii, ac dein baronis 

Caietani Prati, nunc est hospitium regale Aquilae Aureae a 1795. 

115 Hieronymus. 

108

spectantem ad archivum lodronianum Tridenti, eam mihi exhibente in suo castro Viculi 

vatariensis die 24 augusti an. 1792 ill.mo domino Comite Bartholomaeo de Fatis Tabarellis de 

Trilaco. 

588. Anno 1529 indictione 2, die dominico 2 maii Tridenti, in capite Plateae Magnae, in 

domo habitationis filiorum suorum vixit egregia matrona domina Dorothea f.q. egregii viri 

domini Stephani Cazuphi olim civis Tridenti, relicta quondam spectabilis legum doctoris, 

Comitisque Palatini caesarei domini Alberti Balduini olim civis Tridenti, quondam excell.mi 

artium liberalium et medicinae doctoris, equitisque caesarei domini Archangeli Balduini. Ex To, 

4, num. 698 Compend. diplom. nostri. 

588bis. Anno 1571 indictione 14 die sabbati vigesimo mensis octobris, Tridenti in Contrata 

Plateolae Operarum, in primo thalamo inferiori iuxta saletam aedium infrascripti illustris domini 

Comitis Francisci. Praesentibus reverendo domino Gabriele de Bassis canonico in ecclesia 

cathedrali Tridentina, ser Nicolao quondam Marii de Magnasca Voltolino (sic) habitatore 

Tridenti, et domino Mapheo Castello de Gandino territorii Bergomensis, servitore ipsius illustris 

Comitis testibus ad infarscripta rogatis. Ibique ad praesentiam magnifici, et clarissimi iurium 

doctoris domini Horatii de Sacratis de Regio Praetoris Tridenti, existens nobilis dominus 

Ioannes Marcus f.q. clarissimi iurium doctoris domini Laurentii de Cazuphiis civis, et habitator 

Tridenti, reperiens se debitorem diversarum personarum, et signanter liberorum quondam 

excellentis phisici domini Gasparis de Cazuphiis eius olim fratris de bona quantitate pro resto 

pretii partis bonorum, et mansus infrascripti, et teneri eis solvere ad rationem quinque pro 

centum, de quibus latius dixit constare in rogationibus domini Io. (sic) de Iob notarii Tridentini. 

Consideransque quod ex redditibus affictuum sibi in permutationem, seu dationem in solutum 

dandorum longe maiorem percipiet utilitatem. Cognoscensque etiam se fore impotentem ad 

laborari faciendum ipsum mansum, et si eum locaret, dubitaret de damnificatione. Cupiens 

etiam se liberare a solutione dicti affictus, seu interesse, et ab aliis eius debitis, praesentem 

facere alienationem deliberavit: et sic iure emphiteoticae conditionis respectu plodiorum in 

totum septem, vel circa, videlicet cum obligatione solvendi primo respectu plodiorum sex minus 

perticis vigintiquattuor annuum affictum, sive livellum grossorum carentanorum 32 monetae 

Meranensis hospitali, sive Prioratui Sancti Martini huius civitatis, ut patet instrumento rogato et 

tradito per quondam dominum Antonium Berlina olim notarium Tridenti anno 1519 die ultimo 

mensis augusti. Secundo respectu unius plodii, et unius quarti cum obligatione solvendi unum 

affictum, sive livellum grossorum carentanorum 28 dictae moneate ecclesiae, sive Priori 

Sanctae Crucis extra muros huius civitatis, ut constat instrumento rogato, et tradito per quondam 

dominum Ioannem de Malferris de Dro notarium alias Tridenti anno 1516 die 23 decembris: 

salvo semper iure directi dominii, et si placuerit dominis illius, et non aliter, nec alio modo. 

Respectu vero ressidui unfracsripti mansus, iure proprio, et in perpetuum, pro libero, et expedito 

allodio per se, et eius haeredes dedit, vendidit, et partim permutavit ac tradidit illustri domino 

Comiti Francisco de Lodrono habitatori Tridenti filio quondam illustris domini Comitis Paridis 

de Lodrono, praesenti, pro se, et eius haeredibus ementi, et recipienti unum mansum, sive 

praedium, in quo sunt stabulum, et diversa prata in uno tenere, mediantibus fossatis, et 

rugialibus, in totum plodiorum viginti unius, et perticarum sexaginta quattuor. Et citra stabulum 

versus septentrionem est una petia terrae arativa, et vineata plodiorum decem, et unius tertii, ac 

perticarum sexdecim: et a parte versus mane, et prope viam publicam ipsa loca sunt muro sive 

pariete circumdata. Quod praedium, et qui mansus iacet in pertinentiis Tridenti extra Portam 

Sanctae Crucis, in Regula Saleti, in loco al Zernador 116 , et hiis clauditur confinibus. A mane 

cohaeret via publica, et imperialis: a meridie respectu pratorum cohaerent illi de Sitiis cives 

Tridenti, et partim iura altaris s. Ioannis fundati in ecclesia cathedrali tridentinae, et partim 

fratres de Mozatis de Sardanea cives Tridenti: a sero cohaeret partim excellens phisicus 

dominus Hieronymus de Myranis civis Tridenti, et partim haeredes quondam domini Hieronymi 

de Sitiis cives Tridenti, et partim via consortalis: a septentrione cohaeret ipsum stabulum, et 

116 Cernador est rivus. 

109

petia terrae arativa et vineata. Quae petia hiis clauditur confinibus. A mane cohaeret via publica: 

a meridie ipsum stabulum, et prata: a sero cohaeret via consortalis, et partim haeredes quondam 

dominae Margaretae Fassae de Tridento: a septentrione cohaeret partim dominus Ioannes 

Fumadrus nuncupatus, mercator, et civis Tridenti, et partim dominus Antonius Suppa civis 

Tridenti. Et forte alii sunt veriores confines, cum servitute aquae nuncupatae el Zernador, 

servientis ipsis pratis, et praedio. Ad habendum, tenendum, et possidendum, et quicquid ipsi 

illustri domino Comiti, et eius haeredibus deinceps placuerit perpetuo faciendum, cum etc. Et 

hoc pretio, et nomine pretii rhenensium quinque mille tricentum et undecim, ac grossorum sex 

ad rationem quinque librarum denariorum Maranensium pro quoquo rhenense: solvendo prata, 

et petiam terrae arativam et vineatam ad rhenensium centum et sexaginta pro quolibet plodio: et 

stabulum pro rhenensibus tricentum, incluso semper muro circundante mansum. De quo quidem 

pretio ipse illustris dominus Comes Franciscus ibidem in testium praemissorum, et mea (sic) 

notarii praesentia dedit, et numerare curavit sibi domino Ioanni Marco ad se trahenti rhenenses 

octingentos et quinquaginta tres ac libras duas in auro, et monetis argenti. Et amplius ipse 

dominus Ioannes Marcus contentus, et confessus fuit sponte, et ex certa sui animi scientia 

habuisse, et recepisse ab ipso illustri domino Comite Francisco hanc confessionem acceptante 

rhenenses quingentos et duodecim, ac libars tres in pluribus vicibus, ut apparebat chirographo 

manu ipsius domini Ioannis Marci ibi ostenso, et lacerato. Renuntians idem dominu Ioannes 

Marcus exceptioni non numeratae pecuniae, et non habitorum dictorum rhenensium 

quingentorum et duodecim, ac librarum trium, omnique alii suo iuri, et legum ac iurium 

omnium auxilio. Et pro summa rhenensium mille centum et quinquaginta ipse illustris dominus 

Comes Franciscus dedit per se, et suos haeredes in permutationem, sive in solutum ipsi domino 

Ioanni Marco pro se, et eius haeredibus recipienti, sequentes affictus, cum eorum proprietatibus, 

super quibus reperiuntur constituti, qui solvi debent omni anno in festo s. Michaelis vel eius 

octava, per sequentes personas. Videlicet primo unum affictum brentarum 24 vini brascati 

valoris rhenensium ducentum, qui solvi debet per dominum Gasparinum de Cribellis civem 

Tridenti, de cuius affictus constitutione constare dixit dominus Comes instrumento rogato per 

dominum Gothardum de Franceschinis de Trilaco notarium Tridenti die secundo martii anni 

1566. Item unum affictum stariorum 25 frumenti, qui solvi debet per magistrum Antonium 

Pilliparium quondam ser Maphei pistoris habitatorem Tridenti, valoris rhenensium centum, et 

53 grossorum carentanorum viginti, de cuius affictus constitutione dixit dominus Comes 

constare scripto notato per dominum Iosphum de Blanchis testem antescriptum 1569. Item 

unum affictum stariorum 10 frumenti valoris rhenensium 60, qui solvi debet per dominum 

Symonem de Margonis de Ravina, ex instrumento rogato per quondam dominum Ioannem 

Columbinum de Trilaco notarium Tridenti. Item unum affictum stariorum 52, valoris 

rhenensium 530 cum dimidio, qui solvi debet per Bonapasium de Roncono, ex instrumento 

rogato per dominum Io. Gulielmum Calavinum notarium Tridenti anno 1569 die 7 novembris. 

Item unum affictum stariorum 20 siliginis valoris rhenensium centum, qui solvi debet per 

Ioannem Gulielmum de Thono, ex instrumento rogato per dominum Pompeium Vallis Boni 

notarium sub anno 1563 die 29 martii. Item unum affictum stariorum 50 frumenti valoris 

rhenensium tricentum, qui solvi debet per dominum Iacobum Bertellum de Pravorio, ex 

instrumento rogato per quondam dominum Sebastianum de Ritiis notarium Tridenti sub anno 

1566. Item unum affictum stariorum decem frumenti valoris rhenensium 60, qui solvi debet per 

ser Iacobum Banallum de Frizeriis de Vezano acquisitum a suprascripto domino Iosepho de 

Blanchis ut patet instrumento per me rogato die quinto octobris praesentis. Item unum affictum 

unius plaustri vini bulliti valoris rhenensium 70, qui solvi debet per Ioannem de Doris 

Communis Pahi. Item unum affictum stariorum octo frumenti, qui solvi debet per Ioannem 

Dominicum Scartezinum de Civezano valoris rhenensium 48. Item unum affictum stariorum sex 

frumenti valoris rhenensium 36, qui solvi debet per Andream Pedrolum de Cognola. Quos tres 

affictus acquisivit ipse illustris Comes hoc anno a domino Stephano de Cazuphiis, eius domini 

Ioannis Marci fratre, ut constare dixit instrumento rogato per dominum Ioannem Gulielmum 

Callavinum notarium praedictum. Ad habendum, et possidendum, vel quasi, et quicquid ipsi 

110

domino Ioanni Marco, et eius haeredibus deinceps placuerit etc. etc. Similiter ipse dominus 

Ioannes Marcus non teneatur de evictione et defensione ipsius servitutis aquae de Zernador, quia 

licet ipse dominus Ioannes Marcus, et antecessores sui semper usi fuerint dicta aqua, non potuit 

tamen reperire instrumentum acquisitionis ipsius servitutis, et aquae. Promittens tamen, quod de 

ipsa aqua nullam faciet obligationem alicui etc. Praesens continuo nobilis domina Vermilia uxor 

praedicti domini Ioannis Marci, ad praesentiam et de consensu nobilis domini Bernardini 

Tabarelli eius nepotis ex quiondam domino Victore eius dominae Vermiliae fratre, domini 

Iacobi de Bonis filii quondam spectabilis doctoris domini Andreae de Bonis civis Tridenti, ac 

domini Stephani de Cazuphiis eius dominae Vermiliae attinentium, antedictis venditioni, et 

traditioni ipsius mansus, et locorum etc. consensit etc. Salvo, quod pro dote, sive haereditate 

dominae Agathae eius domini Ioannis Marci sororis, si occurret ei dari de dictis affictibus etc. 

etc. Quibus omnibus magnificus dominu Praetor auctoritatem suam etc. 

L.+S. Ego Andrigetus Gaudentus civis Tridenti quondam domini Donati Gaudenti, 

publicus apostolica, et imperiali auctoritatibus notarius rogatus scripsi etc. 

Longa haec membrana nunc est in archivo ill.mi domini Comitis Bartholomaei Tabarelli 

supralaudati, qui eam accepit ab ill.mo domino Comite Iosepho Lodronio tridentino. Eam hic 

contraxi hac die 24 novembris 1793. Nunc primum didici ex qua gente fuerit Vermilia uxor 

Ioannis Marci Cazuffi. 

589. Anno isto 1794 ill.mus dominus Franciscus Vigilius Barbacovius cancellarius aulicus 

Tridenti, ut accepi, rem composuit cum creditoribus Cazuffianis, ita ut cuilibet in solutum 

dentur sexaginta pro centum, mediante auctoritate celsissimi Tridentini. Compositio huiusmodi 

iam coepit exsequutioni mandari ante mensem iulium. Idem Barbacovius agente legit meum 

Inventarium archivi Cazuffiani. Alii aliter compositionis modum referunt. Ego rogatus restitui 

chartas Cazuffo die 2 iulii 1794, feria 4 et festo Visitationis B. Mariae Virgini, nullo accepto 

praemio, prout monui To. 3 Epist. 892. 

590. L.+S. In Christi nomine. Amen. Anno Nativitatis eiusdem millesimo 

quadringentesimo septuagesimo octavo, indicione undecima, die martis decimoseptimo mensis 

februarii, Tridenti in Contrata Plateae, in stuba domus habitationis infrascripti ser Laurentii 

testatoris. Praesentibus providis et discretis viris ser Iohanne Maria quondam egregii iurisperiti 

domini Lucae de Lippis de Tridento. Ser Vigilio quondam nobilis viri ser Iohannis Pauli 

Sotempergari de Tridento. Ser Thomasio quondam ser Calapini de Calapinis de Tridento. Ser 

Nicolao Cibichino notario filio ser Christofori Cibichini de Tridento, omnibus civibus et 

habitatoribus Tridenti. Francisco quondam ser Georgii Bochadolce de Ultracastello de Paho. 

Francisco quondam ser Iacobi Beloti, et Iohanne quondam Christofori Belori ambobus de 

Gabiolo de Paho praedicto, testibus ad haec vocatis specialiter et rogatis ore proprio infrascripti 

testatoris, dicentis: Rogo vos omnes, et singulos testes, ut huic meo etstamento, seu ultimae 

voluntati meae testes sitis, et esse debeatis. 

Supprema hominum iudicia, quibus et nunc suffragiis, et temporalis curae patrimonio post 

vitae praesentis exitum providetur, etiam languente corpore, dum tamen in mente praesideat 

ratio, legitime disponuntur. 

Hinc est, quod providus, et discretus vir ser Laurentius filius quondam egregii, et prudentis 

viri ser Francisci notarii de Cazuffo, civis et habitator Tridenti, licet aeger corpore; mentis 

tamen suae compos, et sobrius per gratiam Domini nostri Iesu Christi, suarum rerum, et 

bonorum omnium suorum dispositionem per praesens nuncupativum testamentum sine scriptis 

in hunc modum facere procuravit, et fecit. 

In primis quidem animam suam Omnipotenti Deo, eiusque Genitrici beatae Mariae Virgini 

gloriosae recomisit. 

Item sepulturam suam elegit in cimiterio ecclesiae Sanctae Mariae Maioris de Tridento, 

iubens et mandans, corpus suum, cum de hoc saeculo emigrare contingerit (sic), honorifice 

sepeliri secundum facultatem bonorum suorum. 

Item reqliquit, voluit, et mandavit, quod etiam fiat sepetssimum, et tricessimum suum 

secundum facultatem bonorum suorum. 

111

Item reliquid (sic), voluit, et mandavit idem testator, quod infrascripti eius filii, et haereds 

pro anima sua ipsius testatoris, et pro anima dicti quondam ser Francisci eius patris, omni anno 

perpetualiter celebrari faciant anniversaria sua in dicta ecclesia Sanctae Mariae: et quod dicti 

eius filii, et haeredes constringi, et arctari, et coarctari possint per dominum plebanum dictae 

ecclesiae Sanctae Mariae, qui pro tempore erit, ad faciendum fieri dicta anniversaria: quae 

anniversaria fieri debeant cum duodecim Missis pro quolibet anniversario, pro quibus 

anniversariis sic fiendis et celebrandis obligavit, et conditionavit idem testator unum affictum 

perpetualem trium stariorum frumenti, qui solvitur, et solvi debet perpetualiter omni anno in 

festo sancti Michaelis, vel eius octava, per Iacobum Zulberti de Leudro habitatorem in villa 

Terlaci, de uno prato sito in pertinentiis villae Terlaci praedicti, in loco ubi dicitur in Prada, 

infra suos confines, ut idem testator dixit constare publico instrumento scripto manu ser 

Iohannis notarii de Lasino civis Tridenti. 

Item reliquit, voluit, et mandavit, quod semel eclebrentur Missae Sancti Gregorii pro anima 

sua in ecclesia Sancti Bernardini extra muros Tridenti per Fratres dicti loci Sancti Bernardini. 

Item legavit pro anima sua Fratribus dicti loci Sancti Bernardini medium plaustrum boni 

vini semel tantum. 

Item legavit, voluit, et mandavit, quod infrascripti eius filii, et haeredes teneantur, et 

debeant, atque obligati sint, celebrari facere omni die usque ad unum annum proxime futurum 

post eius obitum, unam Missam pro anima sua in dicta ecclesia Sanctae Mariae. 

Item reliquit, voluit, et mandavit, quod post eius testatoris obitum semel in septessimo, et 

semel in tricessimo detur una caritas, sive elemosina panis, vini, menestrae, et carnium 

pauperibus Christi pro anima sua ipsius testatori iuxta conscientiam, et discretionem 

infrascriptorum suorum filiorum, et infrascriptae donae Madalenae uxoris suae, in domo 

habitationis ipsius testatoris. 

Item legavit pro anima sua fabricae ecclesiae Sancti Vigilii patroni nostri de Tridento 

rainenses duodecim semel tantum. 

Item legavit pro anima sua Frataliae Batutorum Domus Dei de Tridento unum affictum 

perpetualem duorum stariorum frumenti, cum proprietate, et directo dominio ipsius affictus, qui 

sibi testatori solvitur, et solvi debet per haeredes quondam Ottolini de Mezio sancti Petri, de uno 

vineali, sive clausura sita in pertinentiis dictae villae Mezii infra suos confines, prout continetur 

in instrumento locationis, seu emptionis dicti affictus: honerans dictam Frataliam, quod 

quandocumque, et quociescumque dicti filii sui et haeredes dicti testatoris, ipsi Frataliae, seu 

exactoribus dictae Frataliae dabunt libras quadraginta bonae monetae, sive unum alium affictum 

duorum stariorum frumenti bene locatum, quod ipsa Fratalia sive rectores, et gubernatores 

dictae Frataliae teneantur, et obligati sint recipere dictas quadraginta libras, sive dictum affictum 

duorum stariorum frumenti dandum, et consignandum loco alterius affictus legati ipsi Frataliae, 

et liberare et franchitare dictos eius testatoris filios et haeredes, et dictos haeredes dicti Ottolini 

de Mezio, et eorum haeredes, et bona sua, et dictam clausuram, sive vineale a solutione, et 

praestatione dicti affictus perpetui duorum stariorum frumenti legati dictae Frataliae, et quod 

facta praesentatione dictarum quadraginta librarum, sive dicti affictus duorum stariorum 

frumenti rectoribus dictae Frataliae per dictos eius testatoris filios, et haeredes, dicti haeredes 

dicti quondam Ottolini remaneant affictalini perpetui dictorum eius testatoris filiorum et 

haeredum, prout erant dicti testatoris ante dictum Legatum factum dictae Frataliae. 

Item iure Legati, et nomine institutionis legavit dominae sorori Floridae eius testatricis 

filiae legitimae, et naturali ducatos decem ad rationem librarum bonae monetae pro ducato, ultra 

illos centum ducatos, quos idem testator sibi dominae Floridae filiae suae dedit pro dotibus suis 

quando intravit monasterium dominarum monialium monasterii Sancti Thomae de Vincentia. In 

quibus centum et decem ducatis eam dominam Floridam filiam suam sibi haeredem instituit, et 

esse voluit: iubens, et mandans, eam dominam Sororem Floridam esse tacitam, et contentam sua 

legitima sibi debita iure naturae, et iure Trabelianicae, et Falcidiae, et de omnibus bonis 

haereditatis suae, et alio quocumque modo pro dicto Legato sibi facto. 

112

Item legavit donae Madalenae eius testatoris uxori totum melioramentum, quod ipse 

testator fecit, seu fieri fecit in domo sua ipsius donae Madalenae sita in civitate Tridenti, in 

Contrata Cantoni, infra suos confines, in fabrichando, et reformando dictam domum. 

Item reliquit, voluit, et mandavit ipse testator, quod dicta dona Madalena eius uxor sit, et 

stet in domo sua ipsius testatoris una cum infrascriptis filiis suis ipsius testatoris quandiu vixerit, 

iubens, et mandans, eam uxorem non posse, nec expelli debere de dicta domo ipsius testatoris a 

dictis filiis suis, nec ab aliquo eorum, ymo vult, et mandat ipse testator, quod ipsa eius uxor 

habeat libertatem, et auctoritatem eligendi unam ex domibus ipsius testatoris, quae sibi melius 

placuerit, et visum fuerit, casu quo ipsa dona Madalena uxor sua stare non posset cum dictis 

filiis suis, et haeredibus, a quibus vult, et mandat idem testator expresse, ac totaliter ipsam 

donam Madalenam honorifice tractari, et alimentari debere secundum condecentiam, et 

conditionem personae suae. 

Item reliquit, voluit, et mandavit idem testator, quod infrascripti filii sui, et haeredes omni 

anno usque ad sex annos proxime futuros post eius testatoris obitum pro anima sua vestire, et 

calciare debeant unum hominem pauperem unam vestem panni grisii, unam camisiam novam, 

unum par caligarum, unam bracham, et unum biretum, et unum par sotularium 117 , et sibi pauperi 

quando vestietur dare unum prandium, sive unam coenam ad sufficientiam omni anno usque ad 

dictos sex annos. 

Item voluit, et mandavit ipse testator, quod quandocumque, et quociescumque infrascripti 

filii sui, et haeredes venire vellent ad divisionem bonorum suorum ipsius testatoris, quod domus 

ipsius testatoris, quae fuit quondam Michaelis de Aldeno sita in civitate Tridenti, in Contrata 

Plateae apud ser Dominicum Glefum, et domus praedicta donae Madalenae uxoris suae sita in 

civitate Tridenti in Contrata Cantoni infra suos confines, sint, et esse debeant Stephani eius filii, 

quas domos ante partem legavit ipsi Stephano filio suo de consensu, et voluntate dictae donae 

Madalenae uxoris suae ibidem praesentis, et conxsentientis. Et quod aliae ipsius testatoris 

domus sitae in dicta Contrata Plateae, sive Bellenzanorum, et stabulum suum ipsius testatoris, 

situm in dicta Contrata Bellenzanorum de retro curtivum domus domini magistri Iohannis de 

Regio sint, et esse debeant Fratris Thomaei Tertii Ordinis Sancti Farncisci, et Iuliani eius 

testatoris filiorum, quas domos (sic) et stabulum ipse testator ante partem legavit ipsis Fratri 

Thomaeo, et Iuliano filiis suis, quas omnes domos, et stabulum ipse testator ex nunc sic dividit 

et divisas esse voluit inter ipsos filios suos, et haeredes: volens, et mandans idem testator, quod 

dicti Stephanus, et Iulianus donec, et quousque stabunt in communione cum dicto Fratre 

Thomaeo teneantur, et debeant omni anno eidem Fratri Thomaeo tanquam maiori, et seniori 

reddere rationem de administratis per eos, prout nunc faciunt ipsi testatori eorum patri. Et ipsis 

filiis suis venientibus ad divisiones mandavit ipsi Fratri Thomaeo, eum rogando, quod ipse stare 

debeat in communione cum ipso Iuliano minore aliis filiis suis, et eum regere, et gubernare 

donec et quousque ipse Iulianus erit legitimae aetatis. 

Item iure Legati, et nomine institutionis legavit domino Fratri Iohanni Marcho eius 

testatoris filio legitimo, et naturali, Ordinis Minorum de Observantia ducatos duodecim pro 

emendo sibi unum abreviarium. In quibus duodecim ducatis eum dominum Fratrem Iohannem 

Marchum sibi haeredem instituit, et esse voluit, iubens, et mandans eum esse tacitum, et 

contentum sua legitima sibi debita iure naturae, et iure Trabelianicae, et Falcidiae, et de 

omnibus bonis haereditatis suae et alio quocumque modo pro dicto Legato sibi facto. 

In omnibus autem aliis bonis suis mobilibus, et immobilibus, iuribus, et actionibus, 

praesentibus et futuris, ubicumque sint, et reperiri possint, dictos Fratrem Thomaeum Tertii 

Ordinis Sancti Francisci, Stephanum, et Iulianum fratres, eius testatoris filios legitimos, et 

naturales, sibi haeredes suos universales instituit, et esse voluit pariter, et aequis portionibus. Et 

si aliquis, vel aliqui dictorum eius testatoris filiorum decederet, seu decederent sine filiis, et 

filiabus legitimis, et naturalibus ex se descendentibus, tunc, et eo casu substituit ei, vel eis alios 

filios suos, vel alium filium suum superviventes, seu superviventem, et eorum liberos legitimos 

117 Un paio di calze, un paio di scarpe. 

113

ex se descendentes in stirpem, et non in capita. Et si filii, vel filiae dictorum eius testatoris 

filiorum tam ex eis nati, quam nascituri decederent in pupillari aetate, vel alias quandocumque 

sine haeredibus legitimis ex se descendentibus, tunnc, et eo casu substituit eis vulgariter, 

pupillariter, et per fideicommissum proximiores suos ipsius testatoris ex linea paterna tantum. 

Et si omnes dicti filii sui, et haeredes dicti testatoris decederent quandocumque sine filiis, et 

filiabus legitimis, et naturalibus ex se descendentibus, tunc, et eo casu substituit eis filiis suis, et 

eorum ultimo morienti fabricam ecclesiae Sanctae Mariae Maioris de Tridento, et fabricam 

ecclesiae Sancti Bernardini extra muros Tridenti pariter, et aequis portionibus, tanquam Christi 

pauperes intuitu pietatis, et pro anima sua. Honerans dictos filios suos, et quemlibet eorum 

venientes ad divisiones, et vendere volentes domos, seu partem domorum, et alia bona eis, et 

cuilibet eorum perventa in partem, quod ille sic vendere volens aliquid de bonis immobilibus 

sibi perventis in partem, teneatur, et debeat vendere aliis fratribus emere volentibus pretio iusto, 

et competenti in laudo, et in extimatione bonorum virorum, poena vigintiquinque ducatorum, et 

non aliis extraneis: et quod talis venditio facta extraneis, non requisitis fratribus emere 

volentibus, sit nulla, nulliusque valoris et momenti. 

Et hanc suam ultimam voluntatem, et suum ultimum testamentum ipse testator asseruit esse 

velle: quam, et quod ut testamentum, et testamenti iure valere voluit, et tenere: Et si iure 

testamenti non valebit, mandavit, et voluit, illud valere iure Legati, et iure donationis causa 

mortis. Et si iure Legati, et iure donationis causa mortis non valebit, mandavit, et voluit illus 

valere iure codicillorum, et omni alio iure, quo melius valere potest, et tenere. Rogans omnes et 

singulos testes praemissos, ut de praemissis omnibus et singulis testes essent: et me 

Christoforum notarium infracsriptum, et de praemissis omnibus et singulis sibi publicum 

conficiam instrumentum, seu testamentum cum consilio sapientis, si opus fuerit. 

Ego Christoforus publicus imperiali auctoritate notarius, filius quondam ser Marci de 

Marchetis de Cadeno, civis, et habitator Tridenti, praemissis omnibus et singulis praesens fui, et 

rogatus scribere a suprascripto testatore, et de eius testatoris mandato publice scripsi. 

Millesimo CCCCLXXXIIII, die XVIIII februarii Ego Farter Paulus de Leonico Ordinis 

Minorum de Observantia, locique Sancti Bernardini Guardianus, notum facio omnibus, qualiter 

per Thomam de Chazupho filium, et haeredem ser Laurentii testatoris suprascripti, fuit plene 

satisfactum Fratri Ioanni Marco fratri suo, sive monasterio Sancti Bernardini eius nomine, de 

Legato sibi facto, scilicet XII ducatorum. Item etiam fuit satisfactum dicto monasterio Sancti 

Bernardini de medio plaustro boni vini sibi legato. Item circa Missam, quae singulis diebus 

usque ad annum in loco Sanctae Mariae dicenda erat fuit dispensatum, et concessum per 

reverendissimum dominum episcopum dominum Ioannem Henderbach, ut etiam plures Missae 

per singulos dies dici possent usque ad numerum praeffinitum unius anni. Item quod non solum 

in dicta ecclesia Sanctae Mariae, sed etiam in aliis ecclesiis tam in civitate, quam extra civitatem 

dictae Missae celebrari possent: quae omnia praedictus Thomas fideliter adimplevit, et omnibus 

integre satisfecit. Item circa Legatum, quod unus pauper quolibet anno induatur usque ad sex 

annos fidem facio, qualiter ego Frater Paulus qui supra, auctoritate apostolica mihi commissa, 

sibi Thomae dispensavi, ut dictum Legatum in unoquoque anno posset in totum, vel pro parte 

adimplere, et executioni mandare prout sibi melius videbitur expedire: et non solum circa 

pauperes saeculares, sed etiam circa Religiosos, et pauperes Fratres Mendicantes. 

Ita prorsus ad literam habet membrana originalis archivi Cazuffiani a me signata num. 145. 

Eius exemplum feci hac die 10 iulii anno 1794 rogatus a nobili domino Iosepho Cazuffo. Simile 

aliud exemplum ipsius feci dei 10 decembris 1788 rogante R.mo domino Io. Petro Pino in causa 

Cazuffiana commissario, uti monui To. 1 Compend. dipl. num. 261. Omnia gratis. 

Exemplum, quod dedi Cazuffo est pagg. 18, in 4°, cui praefixi: “Exemplum ex authentico 

relevatum die decima iulii anno 1794”. Notabile autem, quod testatori toties nominato semel 

tantum praeter morem ei datur titulus honoris. Item, quod nullus titulus datur eius filiis. Quod 

pariter a Guardiano s. Bernardini nullus titulus datur Thomae Cazuffo. 

114

591. Anno 1461 ser Laurentius de Cazuffo dedit unam caziam oley uxori hospedalerii 

Frataliae Novae Tridenti pro grossis sex et quatrinis duobus. Dona Magdalena uxor ser 

Laurentii der Cazuffo aliam caziam oley dedit hospedalerio pro grossis sex. 

592. Anno 1525 die 28 ianuarii sepulta fuit Tridenti madonna Antonia Cazuffa sorella 

della Fradaia nova. Hinc in Libro V, num. 2, pag. 60 dictae Frataliae lego: “Adì 28 zenar 1525 

per far honor al corpo de la nostra sorella madonna Antonia Cazuffa Librae 1, grossi, 9, quatrini 

4”. 

593. Anno 1559 misser Tome Cazufo citadin in Trento fece il suo testamento per man de 

misser Sebastian de Rizo nodar, et citadin in Trento, e lasò a la Fradaio Nova de la Misericordia 

in Trento uno fito de stara tre, e mezo de formento. Ex Lib. X.Z. n. 1 dictae Fraternitatis sic a 

me notato. 

594. Anno 1721 gl’ill.mi signori due fratelli Cazuffi figli quondam ill.mo sig. Vicenzio. 

595. Anno 1609 vixit magister Franciscus filius Antonii Bisoti sartor, nobilis domini 

Francisci Cazzuphii servitor. Ex archivo Orphan. Pacco 12, n. 103. 

596. Anno 1541 nobilis dominus Thomas filius quondam egregii domini Stephani de 

Cazuffis civis Tridenti permutavit Fraternitati novae della Misericordia de Tridento, unum 

affictum librarum 41 monetae maranensis, solvendum per Victorem de Cosis de Covelo 

habitatorem in Gardulis Inferioribus, positum super una petia terrae, in loco dicto el Pra del 

Boia: et accepit aliam petiam terrae in loco dicto a Ronchafort: et duos alios affictus. 

597. Anno 1494 donna Agostina de ser Zulian da Cazuffo fuit Soror Fraternitatis novae S. 

Mariae de Misericordia Tridenti. 

115

ARBOR GENEALOGICA NOBILIS FAMILIAE DE CAZUFFIS 118 

1. Marcus obiit ante annum 1364. Filii: 

Thomaeus I. Notarius. Vixit Tridenti anno 1364, et 1399 119 . Obiit ante annum 1401. 

Sander (Alexander). 1369, 1373, 1374. Filius: Petrus sedem fixit Enni in Anaunia 120 . 

2. Thomaeus I: filius: 

3. Franciscus I. Notarius. Vixit anno 1390, et 1400, 1407. Obiit ante annum 1416. Filius: 

Laurentius I q. ser Francisci notarii de Cazuffo civis Tridenti: cfr. num. 54 Inventarii. 

3a. Laurentius I. vixit anno 1483. Obiit ante 19 februarii anni 1484. – Uxor: Magdalena. vixit 

anno 1441, 1478. Filii: 

Thomaeus II. Tertii Ordinis s. Francisci anno 1472. Obiit 24 ianuarii 1520. 

Stephanus I. Vixit 1478, 1509. Obiit 10 octobris 1512. Filii ad numerum 4. 

Iulianus. 1478. Obiit anno 1504 post die 7 iunii. Uxor: Augustina anno 1494 vixit soror 

Fraternitatis Misericordiae. Filia: Magdalena uxor Gulielmi Galli defuncta 

ante an. 1498. 

Frater Ioannes Marcus I. Sacerdos Ordinis Minorum Observantium s. Francisci 1478 et 

1484. 

Soror Florida. Monialis an. 1478, et 1495 Vicentiae ad s. Thomam, canonissa Ordinis s. 

Augustini. 

4. Stephanus I. Uxor: Lucia Calapina 1478, 1509. Filii: 

Bartholomaeus I. 1512, 1526. Obiit ante an. 1539. Uxor Lucretia, vidua anno 1538, 

1561. Filii ad numeros 5-9. 

Thomas III. 1512. Obiit 1559. Uxores: Antonia de Prato 1514 et 1519: obiit 27 ianuarii 

1525; Lucia de Pressana vidua Tocola, ab anno 1540. Vixit etiam 1566. 

Capitaneus castri Silvae. Filii ad numeros 13-14. 

Laurentius II. Iuris utriusque doctor et Praetor Ripae 1509, 1533 nov. Obiit ante 9 

februarii 1534. Uxor: Anna de Rubeis de Verona vivens etiam 1538. Filii ad 

numeros 86-93. 

Franciscus II. 1512. Canonicus Tridenti ab anno 1548. Obiit 14 nov. 1552 aetatis 56. 

Francisca. Uxor Ioannis Pauli Schratenbergeri ab an. 1507. Vixit etiam anno 1514. 

Dorothea. Uxor Alberti Balduini ab an. 1509. Vixit et anno 1514, et 1529. 

Valentina. Uxor Hieronymi Romagnani anno 1514. 

Magdalena. Uxor Alexandri Gelphi 1523 et 1540. Innupta anno 1514. 

Agatha. Anno 1514. 

5. Thomas IV. Obiit ante 1545. 

6. Iosephus I. 1520, 1567. Uxor Calapina, 1560. Filii ad numeros 10-12. 

7. Hector. 1520, 1562. 

8. Ludovica. Uxor Dominici Calveti ante an. 1546. Cfr. num. 397. 

9. Iunipera. Uxor Ioannis Francisci Alexandrini an. 1545. Obiit ante 1561. quo maritus evasit 

canonicus Tridenti. 

10. Bartholomaeus II. 1579, 1585. Obiit ante 1598. Uxor Elisabeth Chemella de Padergnono. 

Vidua 1603. 

11. Franciscus IV. 1579, 1613. Familiaris episcopi Tridentini. Obiit ante 1615, ultimus ex suis, 

idest ex sua linea. 

12. Apollonia. 1560, 1585, 1608. Obiit ante 1615 uxor Christophori Gallassii de Castro Campi. 

NB. Fuit diu infirma anno 1608 Tridenti in Contrata s. Mariae Magdalenae. 

118 *Alia arbor genealogica paginis 51-53 Spicilegii Cazuffiani. 

119 *1364: Thomaeus quondam ser Marchi de Cazuffo: vide Adnotationem num. 20 ubi est: 

“Tomaeo, et Sandro fratribus, quondam ser Marchi de Cazuffo”. 

120 Alexander Sander quondam ser Marci de Cazuffo civis et habitator Tridenti 1369, et 1373, et 

1374.Filius Petrus sedem fixit in Enno?: vide Adnotationem num. 4, 19, 20. 

116

13. Vincentius I. 1540. Obiit ante an. 1558. Uxor Iunipera Tocola ab an. 1540. Vixit etiam an. 

1589. Filii ad numeros 15-20. 

14. Franciscus III. Iuris utriusque doctor ab anno 1544. Praetor Roboreti ab anno 1549. 

Canonicus Tridenti ab an. 1552, Vicariusque generalis, obiit an. 1566 ante 

mensem septembris. Uxor Cassandra Tocola ab anno 1540. Filia: Cassandra 

uxor Francisci Bettae a die 22 novembris 1566. Testamentum fecit 1614 

vidua sine filiis. 

15. Aloysius. 1557, 1565, 1569. Obiit ante 1570. 

16. Thomas V. 1557, 1589 de Pauberg ab an. 1581. Obiit 24 nov. 1590. Uxor Claudia 

Villabruna ab an. 1580. Vixit vidua anno 1591, et 1607. Filii ad numeros 

21-28. 

17. Franciscus IV. 1557, 1592 de Pauberg. Uxor Laura vidua anno 1597 ac 1599. Filiae: 

Victoria uxor Pauli Cischini 1607 ac 1614, et 1619. Francisca uxor Ioannis 

Antonii Hieremiae 1609, et 1614. 

18. Blanca .1559, 1560. Obiit anno 1565. 

19. Antonia. Uxor Gulielmi Saraceni 1564. 

20. Catharina. 1547, uxor Ioannis Baptistae Calavini 1565, et 1614. 

21. Iunipera. Uxor Horatii Consolati 1614, vidua 1643 ac 1665. Obiit ante 1674. 

22. Vincentius II. 1589. Obiit 1649. Familiaris episcopi Tridentini. Uxor Lucretia Columna de 

Vels baronissa 1635. Obiit ante annum 1650. Filii ad numeros 29-39. 

23. Lucia. 1589. Uxor Ludovici Particellae ab an. 1597 et an. 1614. 

24. Martia. 1589, uxor Simonis Maciae ab anno 1611. Obiit ante an. 1615. 

25. Quinta. 1589. 

26. Paula. Obiit ante 1590. 

27. Maria Anna. Obiit ante 1590. 

28. Maria. Obiit ante 1590. 

29. Carolus Emmanuel. Obiit ante 1675. 

30. Carolus. Obiit ante annum 1675. 

31. Thomas VI. 1650, 1675. Uxor Teresia Lenera Pauli filia, 1665, 1675. Filii ad numeros 40- 

51. 

32. Aegidius. Obiit ante annum 1675. 

34. Iunipera. Uxor Ioannis Baptistae Pilati 1657. Vidua 1669, et 1675. 

34. Anna Catharina. Uxor Francisci Hieronymi Pilati 1657, 1659, 1665. 

35. Claudia. Uxor Ioannis Albani Ioannelli 1650, 1675. 

36. Veronica. Uxor Georgii Ioannelli 1650, 1675. 

37. Veronica alia. 

38. Margarita. Obiit anno 1675. 

39. Lucia. 1665, 1672, 1675. 

40. Ioannes. Obiit ante 1675. 

41. Paulus. Obiit ante 1675. 

42. Paulus alter. Obiit ante 1675. 

43. Vincentius Antonius III. 1675, 1720. Uxor Catharina Sitia vivens etiam 1720. Filii ad 

numeros 52-64. 

44. Vincentius alter. Obiit ante an. 1675. 

45. Teresia. 1675 

46. Lucretia. 1675 

47. Lucia. 1675 

48. Iunipera. 1675 

49. Caecilia. 1675 

50. Magdalena. 1675 

51. Paula. 1675. 

117

52. Franciscus Antionius. Presbyter 1722, 1764. Obiit ante an. 1773 Beneficiatus ecclesiae 

cathedralis Tridenti. 

53. Thomas VII Antonius. 1722. Obiit 1777 die 18 dec. Uxores: Iulia Zuana de Garignano 

baronissa. Ioanna Triangia 1755 121 . Filii ad numeros 65-83. 

54. Thomas alter. Obiit ante 1722. 

55. Antonius. 1720. Obiit ante 1756. 

56. Elisabetha. 1720. Uxor Hieronymi de Martinis 122 

57. Margarita. 1720. Uxor Caroli Hieronymi Battaleae. 

58. Catharina 1720. 

59. Lucretia 

60. Claudia. 

61. Teresia 1720. Uxor Simonis Lupi. 

62. Antonia. 1720. Uxor Francisci Trilacaei 1746. 

63. Ursula. 

64. Lucretia alia. 1720. Uxor Ludovici Voltolini. 

65. Franciscus Antonius. Obiit... 

66. Franciscus Antonius alter. Obiit... 

67. Franciscus. Obiit... 

68. Vigilius. Obiit... 

69. Iosephus II. Natus 12 martii 1753. 1789 aetatis circiter 35. Uxor Iosepha Bortholatia 

comitissa a die 12 martii 1785, filia comitis Ludovici et Elisabethae 

comitissae arcensis. Filii ad numeros 84-85 

70. Vincentius. Obiit... 

71. Vincentius alter. Obiit... 

72. Vincentius Antonius. Obiit... 

73. Iunipera. Uxor Iosephi Particellae 1756. Vidua a die 23 septembris 1774. Vivit 1789. Obiit 

die 17 maii 1799. 

74. Maxentia. Ex-parthenonista Hallensis 1789. 

75. Antonia 1789. Obiit n. 1790 die 19 martii Tridenti apud s. Benedictum. 

76. Maria Anna. Obiit... 

77. Hedwiges. Obiit... 

78. Lucia. Obiit... 

79. Lucia alia. 1789. Hoc die 7 ianuarii 1796 nupsit bis viduo Iosepho Carolo Adamo 

Guarinonio equiti Tridentino. 

80. Teresia. Uxor Laurentii Stanchinae 1789. 

81. Anna. Obiit... 

82. Teresia alia. Obiit... 

83. Paula. 1789. 

84. Ludovicus. 1789. 

85. Elisabetha. 1789. 

86. Stephanus II. 1538, 1580. Miles caesareus. Obiit ante 1597. Filiae: Lucia uxor Ioannis 

Andreae Calovi, vidua 1616. Francisca uxor Mercuriani Mapheoti 123 . Obiit ante 

121 Il sig. Zana di Gragnano abitante in Verona 1709. 

122 NB. Doctor Hieronymus Antonius de Martinis a Valle Aperta obiit Tridenti die 12 ianuarii 1738, 

aetatis circiter 53, eiusque uxor Elisabetha Cazuffa obiit Tridenti die 23 februarii 1774. 

123 Mercurianus Mapheotus, maritus Franciscae Cazuffae, fuit filius Ioannis Antonii viri consularis, 

de quo in Inventario num. 253, ac Iacobus Menochius Libro 6 Consil. 581. Misser Mercuriano Maffeotto 

vixit Tridenti anno 1609, ac 1610. – Vincentius Borghinius etruscus, auctor saeculi XVI scripsit librum, 

cui tit. Del modo di fare gli alberi delle famiglie, impressum anno 1602. 

118

1617. Valentina obiit ante 1617. Hieronyma obiit anno 1615 124 . Ursula 1614. 

Obiitr ante 1617. 

87. Baltassar. 1538, 1544. Obiit ante 1557. 

88. Gaspar. Medicus 1538, 1567. Obiit ante 1572. Filii: Ferrandus 1571, 1580, 1597. Obiit ante 

1604. Ferdinandus miles natus cir. 1563. Stephanus 1568, 1571. 

89. Hieronymus. 1538, 1554. Obiit ante 1557. 

90. Ioannes Marcus II. 1538, 1567, 1571. Obiit ante 1576. Uxor Vermilia Tabarella 1571, vidua 

1575, 1591. Filii: Laurentius III 1580. Obiit ante 1598. Franciscus V 1580, 

1616. Obiit ante 1630, idest die 25 februarii 1619. Iulia 1630, uxor Hieronymi 

de Gratiadeis, vidua 1634, et 1637. 

91. Paula. Uxor Gervasii de Albertis ab anno 1538. 

92. Margaretha. Uxor Georgii de Calapinis anno 1557. 

93. Agatha. Obiit coelebs post 1580. 

Cognati Cazuffiani 125 

Alberti de Enno Tridentini, nunc. S.RI. Comites 

Alexandrini Tridentini 

Balduini Tridentini, nunc Comites 

Battaleae Tridentini 

Bettae Roboretani, ac Tridentini 

Bortholatii Tridentini Comites 

Calapini Tridentini 

Calavini Tridentini 

Calovii de Termonio annanienses 

Calveti Tridentini 

Chemelli Padergnonenses 

Cischi Tridentini nunc barones 

Columnae de Vels barones, tunc Tridentini 

Consolati Tridentini, comites ab anno 1790 

Gallassii Tridentini demum Comites 

Galli Tridentini 

Gelphi Tridentini 

Gentilotti Tridentini nunc barones: videsis num. 345. 

Gratiadei Tridentini Comites ab anno 1790 

Guarinonii Tridentini 

Hieremiae Tridentini 

Ioannelli Tridentini nunc Comites 

Leneri Tridentini, denique barones 

Lupi Tridentini 

Maphaeoti Tridentini 

Martini Tridentini 

Mazzae Tridentini origine sollandi 

Particellae Tridentini origine forosempronienses 

Paurnfeindt Tridentini 

Pilati de Tassullo Annanienses 

Prati Tridentini nunc barones, et Comites 

124 NB. Hieronima Cazuffa de Contrata Lata obiit anno 1615 et sepulta fuit die 22 martii.- Anno 

1618 domina Isabella Cazuffa fuit confinis petiae terrae alli Muradelli apud Tridentum. 

125 Paginae 318-320 manuscripti. 

119

Pressanae Veronenses 126 

Roboreti Tridentini 

Romagnani Tridentini: videsis num. 345 

Rubei veronenses 

Saraceni Tridentini, nunc Comites 

Schratenbergeri Tridentini 

Sitii Tridentini nunc Comites 

Stanchina de Livo Vallesoletani 

Tabarelli Tridentini Comites ab an. 1790 

Toculi Veronenses 

Triangii Tridentini nunc Comites 

Trilacaei Tridentini nunc Comites 

Villabrunae Feltrenses 

Voltolini Tridentini 

Zuana Viennenses, ut puto, quia reperi Viennae anno 1713 dominum Ioannem Baptistam 

Marcum Zuanam. Hic tamen fuit de Gargnano Riperiae brixiensis, ac baro, 

dictus etiam Zana. 

Et alii 127 . 

ADNOTATIONES 128 

1. Maria Cazupha vixit Tridenti anno 1540, sed quinam locus sit ei adsignandus in hacce 

cazuffianagenealogia ignoratur. Dicta fuit etiam Marieta eodem anno. 

2. In eamdem generalogiam non censui referendum illum Messer Martin Cazzuffi, qui anno 

1579 sic appellatus comparuit in serie civium, et mercatorum Tridenti, prout videre est in libro, 

cui titulus: Ordini et Statuti de’ mercanti delal magnifica città di Trento, edito Tridenti anno 

1585, quia in nulla ex chartis archivi Cazuffiani a me visis, et lectis occurrit, et in Matricula 

civium tridentinorum, quibus fuit adscriptus anno 1577, dicitur Messer Martino Martinello da 

Cazuffo, eiusqaue familia notatur extincta. 

3. Thomam primum, dictum Thomaeum, reperi anno 1761 in charta authentica, quae 

servatur in tabulario monasterii Sancti Michaelis monialium Ordinis s. Clarae extra Portam 

Sanctae Crucis Tridenti, pluteo 6, signata E. 48. Sic enim incipit: “In Christi nomine. Amen. 

Anno eiusdem Nativitatis 1399, indictione 7, die lunae 16 mensis iunii, Tridenti in episcopali 

palatio. Praesentibus discretis viris Francisco notario filio ser Tomaei de Cazuffo Vallis 

Annaniae, Martino notario quondam ser Francisci notarii de Avolano, Nigrello notario filio mei 

Alberti notarii infrascripti, et honorabili viro domino presbytero Ambrosio filio infrascripti 

Iohannis dicti a Sega de Trasilla Pinedi diocesis Tridenti testibus” etc. Vide infra notas 7, et 8. 

4. Praefati Thomae avus forsan exstitit Alexander nomine. Anno siquidem 1769 in 

Annaniae partibus degens audivi, quod olim duo ex tribus fratribus Cazuffum patriam suam, 

vicumque Thueni Annaniae Tassullitanae deseruerint; quodque alter eorum substiterit, ac pedem 

fixerit Enni, alter vero Tridenti sese nobilis familiae de Cazuffo auctorem, ac stipitem fecerit. 

Porro quidam Petrus quondam Alexandri de Cazuffo nunc habitator villae Enni occurrit mihi 

anno 1787 ceu testis chartae scriptae Enni anno 1369, eo ipso saeculo, quo Tridenti vixit 

Thomas. Tertius ex dictis fratribus, qui Cazuffi haesit, stipes nobilis familiae de Arnoldis 

habetur, cuius germen fuit ille nobilis dominus Nicolaus quondam d. i Mazucci, qui sub rubrica 

in Thueno sic prior scriptus occurrit in catalogo nobilium ruralium Vallium Annaniae, ac Solis 

126 NB. Anno 1351 fuit Veronae discretus vir dominus Nicolaus de Prexana Beneficiatus ecclesiae s. 

Felicitatis veronensis presbyter, et capellanus episcopi veronensis Petri de la Scala. 

127 Scripsi die 15 augusti 1789. 

128 Paginae 315-317; 321-342 manuscripti. 

120

compilato a notario Iosepho Sandrio de nano anno 1529, cuique in exemplo anni 1704 additum 

cernitur cognomentum de domo Cazuffa. 

5. Anno 1551 Carolus quintus romanorum imperator in nobilium militarium pugnae 

ludricae numerum retulit Thomam, et Franciscum doctorem Cazuffos, prout alibi scriptum 

reperi. Ii fuerunt Thomas III, et Franciscus III, inter Cazuffos, nec non pater, et filius. 

6. In ecclesia cathedrali tridentina prope arcam Sancti Florentii episcopi, non longe a 

sacello sss. Crucifixi, sculptum legitur: Altare D.° Florentio dicatum nobilium Cazufforum 

Familiae, indque nascentium Ius Patronatus Iacobo Placentino auctore venerando Tridenti 

canonico MCCCCLXXXXVII. In ecclesia vero s. Mariae Maioris Tridenti ex tribus Cazufforum 

sepulchris ibi iacentibus, unum praefert inscriptionem istam: Cazuforum inter cives optimorum 

hoc est sepulcrum maribus dicatum. Aliud autem: Cazufis feminis locus hic est dedicatus. Sunt 

prope iuanuam occidentalem. 

7. Hisce scriptis, vidi apud ill.mum dominum baronem Gaudentium Antonium de Gaudento 

in codice membranaceo in fiolio archivi civici, chartam scriptam anno 1392, indictione 15, duie 

veneris 26 iulii a Francisco nato ser Tomey de Cazufo cive, et habitatore Tridenti, publico 

imperiali auctoritate notario, et officiali dominorum sapientum et procuratorum civitatis 

Tridenti 129 . 

8. Triduo post 130 laudatus dominus baro de Gaudento mihi perhumaniter exhibuit 

authenticum exemplum investiturae feudalis datae discreto viro Simoni de Castro Campi notario 

habitatori Tridenti a reverendo in Christo Patre, et domino domino Alberto Dei, et apostolicae 

Sedis gratia episcopo tridentino Comite in Ortemburg, anno 1372, indictione 10 die 24 

novembris Tridenti in castro Boni Consilii praesentibus discretis et honorabilibus viris domino 

Iacobo plebano in Leunano diocesis tridentinae, Stephano quondam Guililemi de Meklo, 

Ognabeno de Paho, Tomaeo quondam ser Marchi de Catzuffo, Francisco de Molveno, notariis 

et habitatoribus Tridenti, testibus, et aliis pluribus. Hic finit exemplum datum ill.mo domino 

Piccino die 13 nov. 1789 pagg. 280 in 4° maiori. 

9. Anno 1407, indictione 15, die mercurii 12 ianuarii Tridenti in castro Boni Consilii in 

magno novo hypocausto spectabilis dominus Franciscus quondam Thomae de Cazuffo fuit 

testis. 

10. In libro manuscripto cui titulus Inventario de li beni de Vigilio Festo acquistadi in Val 

Sugana, fol. 31 legitur rudi eiusdem Vigilii manu scriptum: “Levigo. Miser Stephano f.q. de 

Miser Gasparo Cazuffo da Trento mea 131 venduto uno affitto de stara trentaotto de formento, lo 

qual se paga per Miser Vettor f.q. de Miser Zuan Antonio Grande (sic) de Levigo, et constituido 

sopra un campo arativo in la Campagna da Levigo, de stara diese de semenza, et piantado da 

vigne, in logo detto al Pirerol, qual confina da doman et da mezodì Miser Vettor soprascritto, 

da sera la Via Comune, et da settentrione Libardo de Libardi da Levigo, lo qual affitto lo 

soprascritto Miser Stephen Cazuffo lo aveva altre volte acquistado da Miser Francescho, et 

Miser Iacomo fratelli f.q. de Miser Antoni de Zovanini over Mozatti de Serdagna (sic), et 

habitatori in Trento, si come consta per lo Instruemnto scritto per Miser Hieronimo Gallo 

Iurisperito in Trento adì 24 de Decembrio 1563, de lo aquisto de lori Sardagni contro Miser 

Vettor, et poi li deti Sardagni lo dete a Miser Stephano Cazuffo in Contracambio del Molino a 

lor venduto et poi el soprascritto Miser Stephano mea 132 venduto con quele ragion et patti, che 

lui lo aveva, et come consta inelo 133 aquisto deli Sardagni. Per pretio de rainesi dosento et 

ventiotto dami 134 dati in tanto bon oro Ducatti et Scudi doro 135 , videlicet Rainesi 228. Con patto 

al soprascritto Miser Stephano de poterlo rescodere dì, et hora, et che mi posia astrenzere esso 

129 Scripsi die 19 augusti 1789, quo vidi codicem. 

130 Die 22 augusti 1789 de mane. 

131 *me à. 

132 *me à. 

133 * in elo. 

134 *da mi. 

135 *d’oro 

121

Miser Stephano a francarse quando me parerà a mi de voler li mei danari, facendoli però saper 

per mesi sei avanti. Segurtà de Miser Vettor si è Piero f.q. de Bontura de Bonture, et Baldesar 

f.q. de Zovan de Melchiori da Levigo, tutti dui principali et in solidum de grano, et affitti, et che 

daga el formento conduto in la cità de Trento a sue spese, si come apar per lo instrumento fato 

tra Miser Vettor, et li fratelli de Sardagna. Ancora apar per instrumento fato tra Miser Stephano 

Cazuffo et mi Vigilio Festo adì 10 de maggio 1568 ali quali instrumenti se abia recorso sel 

bisognerà, scritto per Miser Antonio Todescho nodaro in Borgo”. Haec ibi, huc translata pro 

genealogia Cazuffiana, quia unicum mihi est monumentum dicti Stephani Gaspare patre nati 136 . 

11. Anno 1497, die quinto maii Tridenti reverendus dominus Iacobus Placentinus 

canonicus praebendatus in ecclesia cathedrali s. Vigilii de Tridento suum condidit testamentum, 

in quo legavit, et reliquit construendum altare in dicta ecclesia cathedrali tridentina sub nomine, 

et vocabulo Sancti Florentii episcopi, et confessoris. Et reservavit, ac reservatum voluit 

iuspatronatus deligendi, et praesentandi unum sacerdotem ad ipsum altare, familiis providorum 

virorum Thomae, Stephani, et Iuliani fratrum de Cazuffis civium tridentinorum, et domini 

magistri Ioannis Andreae praeceptoris civitatis Tridenti de Monticulo parmensis dioecesis, nunc 

habitatoris Tridenti, haeredum suorum infrascriptiorum, et eorum liberis legitimis: ita tamen 

quod deficientibus praedictis Thoma, Stephano, Iuliano, et magistro Ioanne Andrea, et eorum 

liberis legitimis de praedictis familiis, hoc iuspatronatus tunc, et eo casu adveniente, devolvatur 

ad venerabile Capitulum ecclesiae tridentinae. Item pro dote huiusmodi altaris reliquit et 

assignavit de bonis ipsius testatoris unum hortum situm extra Portam s. Crucis civitatis Tridenti 

apud viam publicam ab una parte, apud Nicolaum a Rotis ab alia parte, et alios veriores 

confines: de quo horto solvitur affictus perpetualis Anniversariis ecclesiae praedictae grossorum 

octo. Item reliquit ipsi altari unam eius testatoris clausuram in loco alla Ploda 137 in pertinentiis 

Tridenti apud vias publicas a duabus partibus, et prope manum terream, quae est super strata: de 

qua solvitur affictus duobus locis, primo altari s. Agnetis in ecclesia maiori affictus grossorum 

sexdecim, et altari s. Andreae etiam in dicta ecclesia stariorum quatuor, sive trium frumenti, sive 

prout in isntrumenti reperietur. Item reliquit praedicto altari unam clausuram sitam in Contrata 

prope villam Villazani, versus mane apud viam communem, versus meridiem apud Nicolaum 

Iacometi de Gabiolo, versus septentrionem apud Antonium Petonum de Gaudento 138 : de qua 

solvitur Anniversariis ecclesiae cathedralis affictus grossorum quadragintaquatuor monetae 

tridentinae. Item reliquit eidem altari tot, et tantos affictus, qui ascendant ad summam stariorum 

septuaginta frumenti: quos affictus docebit et declarabit Iacobus Chini de Segno, cum pacto, et 

conditione, ut habeant, et teneant solventes ipsos affictus: et casu quo liberarentur ipsi 

affictalini, quod tunc omnes illae pecuniae dispensentur, et implicentur, sive exponantur in tot 

aliis similibus affitibus, vel bonis immobilibus.. Item iussit, et mandavit, et voluit antedictus 

dominus testator, quod capellanus dicti altaris, qui pro tempore erit, teneatur, et obligatus sit 

celebrare pro anima eius testatoris Missa quatuor pro singula hebdomada, scilicet die dominico, 

die lunae, die mercurii, et die veneris. Item, quod teneatur, et debeat facere ipse capellanus pro 

anima eius testatoris singulo anno unum anniversarium, pro quo expendat unum ducatum. Item 

reliquit ipse dominus testator dicto altari in pecuniis suis florenos centum de pecuniis propriis 

pro emendis possessionibus, sive causa emendi tot possessiones in arbitrio suprascriptorum de 

Cazuffis, et magistri Ioannis Andreae, ex quibus habeantur redditus annui pro suo praedicto 

capellano. Et praedictam assignationem bonorum, et pecuniarum factam ut supra dicto altari, 

voluit idem dominus testator habere locum, et effectum sortiri, dummodo reverendissimus 

dominus episcopus tridentinus, et venerabile Capitulum praedictum velint, et permittant ipsum 

altare fundari, et construi in dicta ecclesia cum praedicta reservatione iurispatronatus. Si autem 

non permitterent dictum altare fundari in dicta ecclesia cathedrali sub dictis modis ut supra, in 

eo casu ipse testator voluit, iussit, et ordinavit, quod per dictos de Cazuffis, et magistrum, 

Ioannem Andream, eius testatoris haeredes, ut infra, construatur, erigatur, et fundetur unum 

136 Scripsi die 2 octobris 1789 Tridenti. 

137 Vide pag. 12, num. 69. 

138 Confer To. 1 Dioplom. 208. 

122

altare in capella ecclesiae Tirollis apud Maranum Brixinensis dioecesis: cui altari, eo casu 

adveniente, pro dote, et dotatione eius assignavit suprascripta bona et pecunias, quas, et quae 

asssignavit dicto altari in ecclesia sancti Vigilii fundando, ut supra. 

Item legavit, et iure Legati reliquit Franciscae eius testatori nepti renenses centum florenos, 

ut emat possessiones prope Florentiolam, quas habeat, et teneat toto tempore vitae suae. Et 

adveniente casu, quo ipsa Francisca moreretur sine liberis, tunc voluit idem dominus testator, 

quod dictae possessiones emendae pro dictus pecuniis ut supra, perveniant, et pervenire debeant 

ad suprascriptum altare in Florentiola 139 fundandum: iubens, et mandans, ipsam Franciscam esse 

tacitam et contentam de omni sua haereditate, et successione. Item legavit, et iure Legati reliquit 

Iacobae eius nepti renenses centum, ut emantur possessiones prope Florentiolam, quas habeat 

toto tempore vitae suae: et ea moriente sine liberis, voluit in eo casu, ut perveniant, et pervenire 

debeant ad suprascriptum altare in Florentiola: volens, et mandans, eam esse tacitam et 

contentam de omnibus haereditate, et bonis suis. Item reliquit iure Legati, et legavit Antoniae 

eius nepti similiter centum florenos renenses sub eadem conditione, et lege: et quod ipsa 

moriente sine liberis, dictae possessiones emendae cum pecuniis relictis perveniant ad 

suprascriptum altare in Florentiola: volens et mandans eam esse tacitam, et contentam de omni 

haereditate, et bonis suis. Item legavit, et iure Legati reliquit idem dominus testator Franciscae, 

et Iacobae suprascriptis neptibus suis, et donnae Antoniae suprascriptae (sic) eius massariae 

omni eius domini testatoris supellectilia, drappamenta, linteamina, et telam, omnia aequis 

portionibus dividenda inter eas per infrascriptos eius haeredes, qui tamen possint moderari. In 

omnibus autem aliis suis bonis mobilibus et immobilibus, iuribus, et actionibus, praesentibus et 

futuris, ubicumque sint, et reperiri possint, etquocumque nomine censeantur, et nuncupentur, 

haeredes suos universales ordinavit, nominavit, voluit, ac fecit prudentes et discretos viros ser 

Thomam, Iulianum, et Stephanum fratres de Cazuffis, ac egregium, et literarum praeceptorem 

Ioannem Andream parmensis dioecesis, civitatis Tridenti praeceptorem, omnes cives, et 

habitatores Tridenti: et si quis eorum moreretur sine filiis legitimis et naturalibus, tunc, et eo 

casu ipse testator substituit ei morienti, seu praemortuo aut praemortuis supraviventes aequis 

portionibus. Si vero omnes suprascripti haeredes et eorum filii legitimi, et naturales morerentur 

sine filiis legitimis et naturalibus, tunc eo casu adveniente voluit, mandavit, et ordinavit etc. etc. 

etc. 

NB. Sequentia legi nequeunt; videtur tamen, quod ordinentur dotandae puellae tridentinae: 

pro quo conferendum nostrum Spicilegium Cazuffianum sub num. 193. Clauditur hoc 

testamentum formula consueta: sed notarii subscriptio desideratur, quemadmodum et prologus 

usque ad verba illa Legavit, et reliquit construendam. Porro exemplum dicti testamenti 

imperfectum ut supra, mecum communicavit ill.mus dominus Alexander Guarinonius presbyter 

ex-Iesuita tridentinus calendis aprilis hoc anno 1789. Vide supra num. 193, et supra 

Adnotationem 6. Authographum est apud ill.mum dominum Bartholomaeum Tabarellum de 

Fatis de Trilaco patricium tridentinum. 

12. Anno 379 Tomeus quondam Marchi de Cazuffo inter cives Tridenti habetur in Libro 

reformationum, et provisionum Communis civitatis Tridenti servato in eiusdem archivo fol. 3, 

teste ill.mo domino barone Gaudentio Antonio de Gaudento hac die 20 decembris 1789. 

13. Integrum diploma, cuius compendium exhibui supra in inventario sub. num. 162 est 

huiusmodi. 

Ludovicus miseratione divina S.R.E. tituli Sancti Honuphrii, presbyter cardinalis 

Madrutius, episcopus tridentinus etc. Notum facimus tenore praesentium quibus expedit 

universis, quod constituti coram nobis nobiles fideles nostri dilecti Thomaeus, et Franciscus 

fratres de Cazzuffis nobis humiliter significarunt, se possidere domum quamdam eminentem, et 

conspicuam, cum viridariis, et fonte in uno tenere, et ambitu, circumdatam muris, sitam in 

pertinentiis Pahi, in confinibus inter Gabiolum, et Villazzanum, quam de consensu nostro 

139 Florentiola, Fiorenzuola, oppidum Galliae Togatae inter Placentiam, et Parmam, 23 P.M. a 

Parma dissitum. Est et Florentiola oppidum Tusciae inter Florentiam, et Bononiam. De utraque agit P. 

Philippus Ferrarius in Lexico geographico, verbo Florentiola. 

123

optarent in nobile feudum erigere, honorabilique aliquo titulo insignire, ad maiorem decorem, et 

ornamentum eorum fratrum, et familiae suae. Nos precibus dictorum fratrum Thomaei, et 

Francisci favorabiliter annuentes, attendentesque ad fidelia obsequia, et servitia, quae 

antecessores sui, atque ipsimet ecclesiae nostrae, praedecessorbusque nostris, et nobis 

praestiterunt, ac in futurum, Deo dante, praestare poterunt, et debebunt, ex certa animi nostri 

scientia, memoratam domum cum viridariis sic ut supra in uno tenere constitutam, et positam, 

cunm curia, et fonte, muris circumdatam, in nobile feudum erigimus, extollimus, eamdemque 

cognomine de Pfauberg insignimus, et decoramus, ita ut de caetero pro recto, et nobili feudo de 

Pfauberg dicta domus ut supra constituta cognominetur, habeatur, teneatur, ac in actis, et 

scripturis tam publicis, quam privatis ita observetur. Volentes, et decernentes, quod ipsi fratres, 

eorumque descendentes in perpetuum masculi, qui deinceps tenebunt, et possidebunt dictam 

domum, possint, et valeant sese de eadem tamquam nobilitata titulo de Pfauebrg scribere, et 

denominare, eamdemque domum uti, frui, potiri, et gaudere omnibus iis gratiis, privilegiis, 

immunitatibus, et exemptionibus, quibus aliae sessiones nobiles, turres, palatia, et castra quovis 

titulo, et privilegio decorata in nostro hoc episcopatu existentia, et quae ab ecclesia nostra in 

feudum de praesenti recongnoscuntur, utuntur, fruuntur, patiuntur, et gaudent. Decernentes 

tamen, quod eveniente casu, et quandocumque contingente, quod non extarent masculi legitimi, 

et naturales ex dictis fratribus, vel eorum altero legitime descendentes, sed solum extarent 

foeminae una, vel plures descendentes ex eis, quod tunc, et eo casu illa foemina, quae natu 

maior reperiretur, sive nupta, sive innupta fuerit, in tale feudum succedat, dum tamen ipsa, et 

successive masculi descendentes ex ea obtinentes dictum feudum, nominentur, et vocentur de 

domo et familia Cazzufforum, et de Pfauberg, armaque, et insignia eorum portent, solutis tamen 

prius mensae nostrae episcopali renensibus octingentis. Sin autem contingeret, quod nullae 

foeminae ex ipsis descendentes extarent, vel ea, quae in feudum ut supra successisset, et sui 

descendentes essent extincti, tunc antiquior masculus de transversalibus dictae domus, et 

familiae Cazzufforum, qui reperiretur extare, et post eum descendentes ex ipso masculi legitimi, 

et naturales admittantur in feudum istud, et succedant, conditione antescripta, videlicet prius 

numeratis, et solutis mensae episcopali renensibus octingentis. Ex adverso vero praedicti fratres 

pro se, eorumque haeredibus, et successoribus praenominatis, tactis Sacrosanctis Scripturis 

Evangelicis iurarunt, promiserunt, seque sub sigillis suis obligaverunt, quod praedictam 

sessionem, et domum nobis, successoribusque nostris ad omnem nostram necessitatem, 

quotiescumqeu requisiverimus, tenebunt apertam, Nosque, et successores nostros, omnesque 

nostros inibi intromittant, et emittent, ac intertenebunt, nostris tamen expensis, et sine ipsorum, 

et successorum, haeredumque suorum evidenti damno: quodque erunt fideles vasalli: Nosque, 

susccessores nostros, et ecclesiam nostram tridentinam in iuribus, honore, persona, et rebus, 

totis viribus conservanbunt, ac manutenebunt, damnaque pro posse avertent. Neque erunt in 

consiliis, aut tractatibus, ubi de damno, et detrimento, aut ecclesiae nostrae tractaretur, sed cum 

talia fieri cognoverint, quanto citius per se, sive interpositas personas Nobis, aut successoribus 

nostris revelabunt, omniaque facient, quae quisque fidelis vasallus, quique huiusmodi feuda, 

libertates, et gratias a domino habet, obligatus est, et tenetur, absque dolo,et fraude. In quorum 

fidem, et testimonium praesentes fieri, nostrique sigilli maioris iussimus appensione muniri. 

Datum Tridenti in arce nostra Boni Consilii die vigesima octava mensis aprilis anno Domini 

millesimo quingentesimo octuagesimo primo. 

L+S. Ad mandatum Ill.mi, et R.mi domini domini 

pendentis Cardinalis, et episcopi Tridentini etc. 

Geor. Alber. 

14. Anno 1464 die... nov. Tridenti in Contrata Plateae magnae apud domum habitationis ser 

Laurentii de Cazuffo, providus et discretus vir Ioannes Wiener dioecesis Frisingensis olim 

familiaris quondam reverendi domini Hartuici de Patavia olim honorabilis canonici Tridenti, 

precio 56 ducatorum in ratione librarum quinque denariorum bonae monetae pro quolibet 

ducato, resignavit in manibus prudentis viri ser Laurentii de Cazuffo civis et habitatoris 

Tridenti, omne suum ius in una domo sita in Contrata Cantoni. Ex archivo episcopali. 

124

15. Orationem funebrem pro domina Antonia Cazuffa, filia domini Giroldi a Prato, et uxore 

domini Thomae Cazuffi, habuit dominus Thomas de Trilaco, incipientem Consuevere nonnulli. 

Vidi. Implet dimidium folii. 

16. In Christi nomine. Anno a partu Virginis millesimo sexcentesimo decimo, indictione 

octava, die vigesima mensis septembris,in civitate Tridenti, in Contrata Longa,in studio domus 

nobilis et excellentis domini Hieronymi de Gratiadeis. Praesentibus ibidem illustri domino 

capitaneo Carolo Trilaco, f.q. illustris domini Petri, atque domino Andrea f.q. domini Stephani 

Curtoni civibus Tridenti, testibus adhibitis, notis, vocatis, et specialiter rogatis. Ibique 

personaliter constitutus magister Bartholomaeus Linda f.q. magistri Maphaei Victor habitator 

Tridenti, per se, et suos haeredes, iure proprio, et imperpetuum, pro libero, et franco allodio 

dedit, vendidit, cessit, et tradidit nobili et multum magnifico domino Francisco Cazzuffo 

patricio Tridenti, f.q. nobilis et magnifici domini Ioannis Marci, ibi praesenti, pro se, et suis 

haeredibus ementi, et recipienti unum affictum perpetuo franchitabilem, ad taxam, et secundum 

Constitutiones illustrissimae Superioritatis Tridenti, stariorum tresdecim, et duorum tertiorum 

frumenti boni, sicci, nitidi, et bene sasonati, simul cum sua proprietate, et directo dominio unde 

solvitur: cum omnibus affictibus hactenus usque nunc decursis, si qui erunt, quem annuatim in 

sancto Michaele Archangelo aut infra eius octavam solvere tenetur, et obligatus est Petrus filius 

quondam Vigilii Navarini de Pissavaccha, ut in instrumento constitutionis rogato per quondam 

spectabilem dominum Iulium Iob notarium Tridenti die octava decembris anno 1601, ibi in 

forma authentica viso, et lecto, ipsique domino emptori tradito. Ad habendum, tenendum, 

possidendum talem affictum annuatim exigendum, faciendum deinceps quicquid dicto nobili 

domino emptori, et suis haeredibus perpetuo placuerit, cum omnibus, et singulis iuribus, et 

actionibus, viis, usibus, et requisitionibus dicto affictui vendito, illiusque proprietati 

quomodolibet pertinentibus. Pretio convento renensium centum carentanorum segaginta 

monetae maranensis pro quolibet renense. Quos dictus nobilis dominus Cazzuffius in testium 

praemissorum, et mea subscripti notarii praesentia effectualiter exbursavit, solvit, ac dedit in 

auro iusti ponderis, et argento usuali, et expendibili praedicto magistro Bartholomaeo praesenti, 

illosque imbursanti, qui ideo se vice, et nomine praedicti nobilis domini Francisci tenere, et 

possidere constituit dictum affictum venditum, cum sua proprietate, donec de illo ipse dominus 

emptor tenutam realem, et possessionem acceperit corporalem. Quam accipiendi sua propria 

authoritate, et in futurum retinendi ipsi domino Francisco licentiam omnimodam dedit, et 

contulit. Dans, cedens, et transferens dictus magister Bartholomaeus praedicto nobili domino 

Francisco acceptanti omnia sua iura, et actiones reales, et personales, utiles et directas, tacitas, et 

expressas, meras, mixtas, et hypothecarias, quae, quas, quales, et quantas, ac qualia, et quanta 

ipse magister Bartholomaeus habet, habebat, sive quomodolibet habere poterat in dicto affictu 

ante huiusmodi cessionem, ita ut nullae iurium et actionum reliquiae remaneant penes eundem 

magistrum Bartholomaeum; sed omnes, et singulae sint ipsius nobilis domini Francisci, faciens 

illum procuratorem suum irrevocabilem ut in rem suam propriam, ipsumque ponens in locum, 

ius, ac esse suum, ita ut possit, et valeat de ipsis iuribus experiri, se teneri, talem affictum 

exigere, et alia omnia dicere, facere, et exercere, qua ipsemet magister Bartholomaeus poterat 

ante hanc cessionem. Mandans dicto affictalino, licet absenti, sed ut praesenti, ut in futurum 

debito tempore persolvat dictum affictum praelibato domino Francisco, illumque in dominum 

ipsius affictus recognoscat, prout tenebatur ergo dictum magistrum Bartholoameum ante haec. 

Promittens idem magister Bartholomaeus per se, et suos haeredes ipsi nobili et multum 

magnifico domino Francisco praesenti, pro se, et suis haeredibus stipulanti, huiusmodi affictum 

manutenere semper exigibilem, et bene fundatum, atque de illius, et suae proprietatis evictione, 

et legitima defensione contra quemcunque secundum formam iuris, necnon de rato, et 

ratihabitione perpetua omnium et singulorum in hoc instrumento contentorum, et nunquam in 

aliquo contrafacere, vel venire, per se, vel alios, de iure, aut facto, aliqua ratione, causa, vel 

ingenio, poena dupli pretii praedicti solemniter promissa, et refectionis damonorum omnium, 

expensarum, et interesse in lite, et extra. Pro quorum observatione obligavit omnia bona sua 

125

praesentia, et futura iuris, et facti omni exceptione remota, et specialiter rei non sic ut supra 

gestae etc. 

L.+S. Ego Sebastianus Sicilianus f.q. domini Iacobi olim civis Tridenti, publicus imperiali 

authoritate collegiatus Tridenti notarius praemissis aliena manu meo ex prothocollo descriptis 

praesens fui, rogatus illa publice scripsi, et publicavi, cum eodem perlegi, et concordare reperi. 

Ideo subscripsi, signoque meo solito communivi. Ad L.D. semper. 

Membranam hanc in archivo Cazuffiano sub numero 209 servatam descripsi hoc in loco 

integram propter dicta To. 2 epist. 560, et To. 3 epist. 592. 

17. Anno 1357 indictio 10, die martis 16 madii Tridenti in Contrata Beccariae Maioris fuit 

testis ser Achinus f.q. ser Lazessi de Cazuffo de Tuyeno Vallis Annaniae. 

18. Anno 1364, indictione 2, die mercurii 24 ianuarii, Tridenti in Contrata s. Mariae 

Maioris prope plateam communis, in domo habitationis quondam ser Nicolai de Belenzanis, 

praesentibus Iachemino quondam ser Boninsignae de Belenzanis, Nicolao quondam Marchetti 

de Belenzanis, Thomaeo quondam ser Marchi de Cazuffo etc. scripta fuit quaedam charta. 

19. Anno 1369, indictione 7, die lunae 16 iulii Tridenti in episcopali palatio, praesentibus 

Vigilio notario quondam Guillelmi de Rochabruna cive tridentino, tridentino, Sandro quondam 

ser Marchi de Cazuffo habitatore Tridenti, Bonio notario quondam ser Federici dicti Ceri de 

Burgo Perzini, et Petro filio ser Aldrigeti de Madrano, scripta fuit alia charta. 

20. Anno 1373 indictione undecima, die lunae 24 iulii Tridenti, praesentibus ser Ognabeno 

quondam ser Adelpreti de Pao cive, et habitatore Tridenti, Federico notario eius filio, Tomaeo et 

Sandro fratribus quondam ser Marchi de Cazuffo etc. scripta fuit alia charta. 

21. Anno 1400, indictione 8, die dominico 27 iunii Tridenti in Contrata s. Petri, in domo 

habitationis ser Petri notarii quondam ser domini Iohachini iudicis de Mezasomis, in praesentia 

Francisci notarii filii quondam Tomaei de Cazuffo, ert aliorum scripta fuit charta alia. 

22. Anno 1400, indictione 8, die dominico 1 augusti in castro Tuyeni, praesentibus domino 

Marcho de Arso, Francisco notario cive tridentino quondam ser Thomaei de Cazuffo, scripta 

fuit alia charta coram domino Georgio episcopo tridentino 140 . 

*Huic transcriptioni die 11 februarii 2007 finem posui. 

P. Remus Stenico a Navi Sancti Rochi 

Sommario 

Prefazione del trascrittore...................................................................................... 3 

INDEX RERUM ET LOCORUM............................................................................. 4 

Index chartarum chronologicus ........................................................................... 16 

Index chartarum per numeros coordinatos .......................................................... 18 

MONITUM.......................................................................................................... 22 

INVENTARIUM ARCHIVI CAZUFFIANI .......................................................... 22 

Inventarium archivi cazuffiani continuatio prima ............................................... 38 

Continuatio secunda inventarii archivi cazuffiani............................................... 63 

ARBOR GENEALOGICA NOBILIS FAMILIAE DE CAZUFFIS..................... 116 

Cognati Cazuffiani............................................................................................. 119 

ADNOTATIONES................................................................................................ 120 

140 

Anno 1400 die 7 februarii scripsit Franciscus quondam ser Tomaei de Cazuffo Vallis Annaniae 

notarius. 

126

inventarium archivi cazuffiani - St. Vigilius in Trento

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?