Spausti čia - Tautinių bendrijų namai

Nr. 1–3 (139–141)2012 m. sausis–balandis 23Militari (1792).Gen. Józef Bielak zmarł w czerwcu1794 r. i pochowany został na mizarze wStudziance. Wdowa po generale, KunegundaBielak, po śmierci męża otrzymywałarentę. Wyszła powtórnie za mąż zachorążego Mustafę Tupalskiego, adiutantaJ. Bielaka. Materiały źródłowe podają,że z dwóch małżeństw gen. J. Bielakaprzyszło na świat 13 dzieci (nie liczączmarłych w dzieciństwie). Pierwszą jegożoną była Urszula z Łosiów, z którą miałsyna Abrahama (w 1793 r. porucznika).Po jej śmierci ok. 1763 r., ożenił się zKunegundą z Tuhan-Baranowskich, zktórą miał 12 dzieci (9 synów i 3 córki):Samuela (w 1794 r. podpułkownik, zmarł1823 r.), Mustafę (ur. ok. 1764 r., w 1794r. rotmistrz, zm. 1834 r.), Machmeta (w1792 r. porucznik), Albrychta (w 1795 r.porucznik), Osmana (w 1795 r. chorąży),Solimana (porucznik), Bekiera, Eliasza,Elżbietę, Ewę i Felicjannę.Umiłowanie zawodu żołnierskiegoprzez Tatarów, przechodziło z ojca na syna.Leon Szumski, powstaniec listopadowyi oficer 3 Pułku Ułanów WP, tak otowspominał po latach swoich tatarskichtowarzyszy: „Byli to ludzie bardzo zacni,dobrzy żołnierze, serdeczni koledzy,a nade wszystko, kraj w którym się zrodzili,miłujący” (Kraków 1892). Kilkusynów generała Bielaka służyło w pułkuojca, m. in. Abraham, Machmet, Mustafai Samuel. Urodzony w Koszołach OsmanBielak był do 1795 r. dziedzicem częściKościeniewicz i Wólki Kościeniewickiej(gm. Piszczac). Wziął udział w powstaniulistopadowym 1831 r. Pełnił funkcjępodoficera korpusu inżynierii batalionusaperów. Po upadku powstania zmuszonybył emigrować do Francji. Tam zostałczłonkiem Towarzystwa DemokratycznegoPolskiego w Paryżu. Jest wielceprawdopodobne, iż brał również udziałw powstaniu węgierskim.W 1811 r. Koszoły zamieszkiwało 17Tatarów. Byli to zapewne synowie gen.J. Bielaka wraz z żonami oraz dziećmi.Warto nadmienić, że w I poł. XIXw. zastępcą wójta gromady Koszoły byłTatar - Eliasz Baranowski. W tym czasieKoszoły należały do Marianny i MaciejaKoryckich, który był wnukiem gen. J.Bielaka. Prawdopodobnie byli to ostatniTatarzy zamieszkujący Koszoły. Po powstaniulistopadowym, Koryccy sprzedalimajątek za cenę 82 500 zł małżeństwuSerwińskim. Tak oto zakończyłasię ponad stuletnia historia Tatarów wKoszołach.Cała prawda o sosie tatarskimJan KravčíkW roku 2004, na przełomie wiosny ilata dwa razy dała o sobie znać nieliczna,ale wciąż coraz bardziej aktywna społecznośćTatarów żyjących w RepubliceCzeskiej. Najpierw 29 maja, niedalekoŘíčan, przeprowadzili Sabantuj – tradycyjnetatarskie święto, a później, w lipcu,zaczęły działać internetowe stronytatar.cz, których tatarskojęzyczna wersjasłuży potrzebom życia towarzyskiegowspólnoty, zaś wersja czeskojęzycznajest przeznaczona dla czeskich, ewentualniesłowackich osób interesującychsię kulturą tatarską. Strony jednak będąnajbardziej interesujące dla tych, którzydotąd nie mieli nawet pojęcia o istnieniuTatarów lub Tatarstanu.Jak napisano na głównej stronie: Tatarzynie są ludem z podręczników historii.Są drugim najliczniejszym narodemFederacji Rosyjskiej. Nie tylko stąd, alerównież z Kazachstanu, Uzbekistanu iinnych środkowoazjatyckich republik,pochodzi większość Tatarów żyjącychw Czechach i na Morawie. Powody, dlaktórych tu przywędrowali były różne.Przede wszystkim chodziło o obawy orozwój sytuacji ekonomicznej po upadkuZwiązku Radzieckiego, a także atmosferęspołecznego niepokoju w krajachAzji Środkowej, gdzie na początkulat 90. dochodziło do rozdźwięków ikonfliktów między głównymi narodamia mniejszościami. Dzisiaj społecznośćtatarska w Czechach. liczy około stuosób, przypuszcza się jednak, że całkowitaliczba Tatarów jest większa.Naturalnym centrum społeczności jestPraga – przede wszystkim dlatego, żejuż od połowy roku 1995, w ramach RadiaWolna Europa funkcjonuje tam serwistatarsko-baszkirski, którego wiadomościsłuchają codziennie dziesiątki tysięcyodbiorców w Kazaniu, Ufie, Moskwie,ale również w Australii, Finlandii,Turcji, Chinach i innych krajach, gdzieżyje znacząca tatarska diaspora. Jego redaktorRim Gilfan, jeden z inicjatorówkulturalnych przedsięwzięć czeskich Tatarów,mówi, że ich internetowe stronypowstały dlatego, żeby dotrzeć równieżdo innych czeskich Tatarów. Będziemyjednak również zadowoleni, jeżeli zainteresująCzechów, którzy się z ich pośrednictwemdowiedzą coś więcej o naszymnarodzie, historii, języku albo kulturze.Na przykład co ? Na przykład to, że z sosemtatarskim nie mamy nic wspólnego,żartuje Rim Gilfan. A poważnie dodaje:Smuci nas, na przykład, że czeskie mediamówią o stolicy Tatarstanu jako o rosyjskimmieście – na przykład, kiedy mówiąo angażu czeskich hokeistów w kazańskimklubie AG BARS albo piłkarzy wRubinie Kazań.Jak przeczytacie na stronach, Tatarzynie mają nic wspólnego nie tylko z sosemtatarskim, ale również z tatarskimstekiem. Jako kulinarną rekompensatęich Web proponuje mnóstwo innychinteresujących przepisów rzeczywistejkuchni tatarskiej. Oprócz tego możecietam posłuchać tak tradycyjnej ludowej,jak i współczesnej muzyki tatarskiej,nauczyć się kilku tatarskich zdań, czypodziwiać zdjęcia zawodowego fotografaJewgienija Kanajewa. Jakie dalszeprzedsięwzięcia przygotowują Tatarzy ?Naszą główna aktywnością zostanieorganizacja Sabantuj, który w przyszłymroku chcemy połączyć z tysiącleciemmiasta Kazań, ponieważ to marównież bezpośredni związek z Czechami.Archeologowie określili mianowiciewiek miasta, między innymi dzięki monecieznalezionej podczas wykopalisk wroku 1998 na kazańskim Kremlu, którawedług naukowców pochodzi z Czechz pierwszej połowy 10 wieku, a więc zokresu władzy księcia Wacława.Wspomniany Sabantuj jest tradycyjnymludowym świętem tatarskim,odbywającym się na zakończenie wiosennychprac rolniczych. Śpiewa się,tańczy, gotuje i rywalizuje, na przykładw tradycyjnych męskich zapasachkuresz, a dla dzieci jest przygotowanym.in. bieg w workach. Obecny Sabantujbył przeprowadzony już po drugie,ten historyczny, pierwszy w Czechach,Tatarzy zorganizowali w czerwcu 2003roku.A jak to właśnie jest z tym sosem tatarskim? Sauce tartare to twór francuskiejkuchni XVIII wieku, dla której zeswymi powszednimi składnikami byłzbyt „barbarzyński” i dlatego nazwanogo mianem niegdyś uznawanym za pokrewne– tatarskim…Jan Kravčík, Pravda o tatarskéomáčce, Navýchod 4/2004,Tłum. Marek Czachorowski