darba vides risku novērtēšanas vadlīnijas - Eiropas darba drošības ...

Stress darba vietâ skar gan vîrieðus, gan sievietes. Tomçr sievietçm bieþi vien vçl papildus
jâmçìina apvienot pienâkumi ìimenç ar darba pienâkumiem. Darba dalîðanas dçï sievietes bieþi vien
strâdâ darbos, kuros viòâm ir liela slodze un maza iespçja pieòemt lçmumus vai piedalîties lçmumu
pieòemðanas procesâ. Ðie divi faktori bieþi vien nozîmç to, ka sievietei ir jâtiek galâ ar vairâk stresu
izraisoðâm situâcijâm nekâ vîrieðiem.
Darbâ sievietes bieþi vien ir pakïautas îpaði lielam vardarbîbas riskam, jo viòas ir iesaistîtas
daudzos augstas riska pakâpes darbos, tâdos kâ apmâcîba, sociâlais darbs, medmâsu profesija vai cita
veida veselîbas aprûpe, kâ arî darbs bankâs un veikalos. Visâ visumâ vîrieði ir vairâk pakïauti fizika
uzbrukuma riskam, kamçr sievietes îpaði apdraud seksuâla rakstura incidenti, piemçram, uzmâkðanâs.
METODE “SOLI PA SOLIM”
Ir bûtiski, lai anti-stresa un anti-vardarbîbas pasâkumi tiktu veikti sistemâtiski, veicot
fundamentâlu soïu sçriju. Ðajâ sçrijâ ietilpst:
stresa atpazîðana;
stresa novçrtçjums;
anti-stresa pasâkumi;
pârraudzîba un novçrtçðana.
Viens no pirmajiem soïiem, kas jâveic, apsverot ar darbu saistîta stresa un vardarbîbas novçrðanu,
ir bûtisku briesmu avotu un riska situâciju novçrtçjums un diagnoze. To bieþi vien veic ar stresa vai
vardarbîbas audita palîdzîbu.
Ikvienam auditam ir jâbût rûpîgi pielâgotam konkrçtajai situâcijai attiecîgajâ uzòçmumâ vai
organizâcijâ un tâs daþâdajâs nozarçs un nodaïâs. Tas var bût gan relatîvi formâls process, vai arî
mazâk formâls un mazâka mçroga. Jebkurâ gadîjumâ jâpieliek pûles, lai noteiktu audita mçríus un
uzdevumus un precizçtu izpçtes modeli, kurð reprezentçtu darbiniekus un bûtu pietiekami plaðs, lai
padarîtu izpçtes rezultâtus vçrâ òemamus. Pçc tam, kad audita rezultâti ir izanalizçti, ir ïoti svarîgi
pârliecinâties, ka ðie rezultâti ir darîti zinâmi gan tiem, kas ir piedalîjuðie ðajâ izpçtç, gan visam
darbaspçkam kopumâ.
Darba stresa novçrtçðanas metodes var bût ïoti daþâdas un tâs darba devçjam vai novçrtçðanas
ekspertam jâizvçlas atkarîbâ no organizâcijas vai uzòçmuma darba specifikas, strâdâjoðo skaita un
sastâva (sievietes, vîrieði, profesiju daþâdîba u.tml.). Psihosociâlo un organizatorisko faktoru radîto
kaitçjumu izvçrtçðanai nepiecieðamos datus var iegût gan plaðos epidemioloìiskos pçtîjumos
(arodveselîbâ epidemioloìiskie pçtîjumi saistîti ar noteiktu darba apstâkïu vai darba risku ietekmi uz
strâdâjoðo saslimstîbu), gan modelçjot atlasîtu grupu izmeklçjumu rezultâtus.
Psihosociâlo un organizatorisko faktorus darbâ apzinâðanai var izmantot tabulu, kurâ norâdîti
darba un apstâkïu raksturîgâkâs iezîmes, kas varçtu radît stresu darbâ. Tabulu var izmantot arî
kontroljautâjumnieku sastâdîðanai, novçrtçjot stresu darba vietâ.
64