Deelrapport trendanalyse domein Verkeer en ... - Nationaal Archief

Conceptrapport domein Verkeer en Vervoer – Onderzoeksteam Trendanalyse 1976-2005, Nationaal Archief – juni 2011
De aanleg van nieuwe infrastructuur heeft vanwege de gevolgen voor het milieu regelmatig
protesten opgeroepen, met wisselend succes (hotspots 2, 8 en 13). Zoals
hierboven reeds vermeld, worden deze om praktische redenen beschreven tijdens het
onderzoek naar het domein Natuur en Milieu. Datzelfde geldt voor de Tweede
Maasvlakte, de A4 Midden-Delfland en de IJzeren Rijn. Deze projecten zijn voor het
domein Verkeer en Vervoer wel van belang, maar de aanleg valt steeds buiten de periode
1976-2005. 2 De discussies daarover worden om inhoudelijke redenen binnen het domein
Natuur en Milieu beschreven. In de database zullen uiteraard relaties worden gelegd met
het domein Verkeer en Vervoer.
Ten slotte zijn er binnen het domein enkele hotspots opgenomen die niet direct te
relateren zijn aan de eerdergenoemde ontwikkelingen, maar wegens hun maatschappelijke
impact wel van dusdanig belang zijn dat een beschrijving gerechtvaardigd is. De
vliegramp op Tenerife, de gebeurtenissen van 11 september 2001 niet meegerekend het
grootste vliegtuigongeluk in de geschiedenis, mocht binnen het domein Verkeer en
Vervoer natuurlijk niet ontbreken (hotspot 1). De Bijlmerramp en de Herculesramp zijn
reeds binnen respectievelijk het domein Gezondheid en het domein Veiligheid
beschreven, maar zijn ook voor Verkeer en Vervoer een hotspot (hotspot 7 en 10). Van
een geheel andere orde zijn de afschaffing van de grenscontroles binnen de
Schengenzone, waarmee het grensoverschrijdend verkeer veel makkelijker kon verlopen
(hotspot 4) en de stroomstoring in Haaksbergen, die liet zien hoe het openbaar leven
ontwricht kan worden op het moment dat delen van de infrastructuur helemaal uitvallen
(hotspot 14).
Metatrends
Binnen het domein Verkeer en Vervoer zijn vooral de metatrends Technologisering en
Informatisering, Europeanisering, Mondialisering, Verzakelijking, Welvaartsgroei en
Streven naar verduurzaming werkzaam. Multiculturalisering, Secularisering en
Genderisering zijn in het geheel niet werkzaam. Gezien het wat technische karakter van
dit domein was dat voor het domeinteam geen verrassing. De metatrends worden binnen
het domein Cultuur: Leefstijl en Mentaliteit uitgebreid beschreven.
Relatie met andere domeinen
Zoals opgemerkt heeft het domein veel raakvlakken met Economie (transport en
logistiek) en Natuur & Milieu (ruimtelijke ordening, vervuiling). Een aantal ontwikkelingen
die voor het verkeer en vervoer zeer relevant zijn geweest, zoals het steeds meer
ontstaan van één Europese markt en de gevolgen van verkeer en vervoer voor het
milieu, is dan ook elders beschreven. Voor zover mogelijk is in dergelijke gevallen
volstaan met het leggen van relaties met de desbetreffende trends. Het onderzoek naar
het domein Natuur & Milieu was op het moment van schrijven (juni 2011) nog niet zo ver
gevorderd dat daarmee relaties konden worden gelegd. Dit zal in een later stadium
alsnog gebeuren.
Experts
Gesproken is met:
- dr. Hans Buiter (verenigingshistoricus ANWB)
- drs. Geert Hendriks (senior beleidsmedewerker Veilig Verkeer Nederland)
- prof. ir. Ben Immers (wetenschappelijk directeur TRAIL)
- ir. Ben Jansen (voormalig directeur TNO Verkeer en Vervoer)
- drs. Gerard van Kesteren (senior adviseur Kennisplatform Verkeer en Vervoer)
- drs. Han van der Loop en drs. Peter Jorritsma (senior onderzoeker Kennisinstituut
voor Mobiliteitsbeleid)
- prof. drs. Kees Ruijgrok (hoogleraar Transport and Logistics Management
TiasNimbas Business School)
2 De aanleg van de eerste Maasvlakte valt vóór de periode 1976-2005, de aanleg van de tweede daarna. Dat
geldt ook voor respectievelijk het afblazen van de A4 Midden-Delfland en het besluit om deze weg alsnog
aan te leggen. De daadwerkelijke aanleg van de IJzeren Rijn is eveneens pas na 2005 begonnen.
5