Deelrapport trendanalyse domein Verkeer en ... - Nationaal Archief

Conceptrapport domein Verkeer en Vervoer – Onderzoeksteam Trendanalyse 1976-2005, Nationaal Archief – juni 2011
Het betrof slechts lichte overtredingen, zoals snelheidsoverschrijdingen of door rood
rijden, waarbij geen schade of letsel was veroorzaakt of die als zodanig geen ernstige
morele blaam op de overtreder wierpen. Andere overtredingen werden als vanouds
afgehandeld via het strafrecht, wat in artikel 2 lid 2 Wahv expliciet was opgenomen.
[Rogier e.a., 2004: 2; Corstens, 2008: 2-3] De Wahv kende trekken van zowel straf- als
bestuursrecht. De bestuursrechtelijke elementen betroffen vooral de rechtsbescherming.
Strafrechtelijk was bijvoorbeeld het toepassingsgebied en het bezwaar maken tegen een
beslissing. [Rogier e.a., 2004: 2]
Voor de inning van de verkeersboetes werd het Centraal Justitieel Incasso Bureau
(CJIVB) opgericht. De politie stuurde de gegevens van de overtreder door naar dit
bureau en werd vanwege de kentekenaansprakelijkheid (niet de bestuurder maar de
kentekenhouder was aansprakelijk) ontlast van het uitvoeren van een feitenonderzoek.
Het Openbaar Ministerie (OM) vervolgde overtreders niet meer en fungeerde nog slechts
als beroeporgaan. Gevolg hiervan was een grote vermindering van de werklast bij politie
en OM. [Zuurmond e.a., 2002: 17; Zouridis, 2000: 208; Barels, 2006: 5, 270] Van de
geconstateerde verkeersovertredingen viel na 1990 nog maar 1 tot 2% niet onder de
Wet Mulder. Van alle boetes werd ongeveer 95% geïnd. De opbrengsten die hieruit
voortvloeiden wogen ruimschoots op tegen de investeringen in apparatuur en mankracht.
Dit effect werd sterk vergroot door de forse toename van het aantal geconstateerde
overtredingen door betere controleapparatuur en een groei van het aantal auto’s. In
1990 werden 2,3 miljoen overtredingen gemeld, wat in totaal ongeveer € 91 miljoen aan
boetes opleverde. In 1998 werden 5,2 miljoen overtredingen geconstateerd, wat ruim €
247 miljoen aan boetes genereerde. De soepeler afhandeling en verminderde last voor
politie en OM waren hiervoor de belangrijkste oorzaken, naast een stijging van het bezit
en gebruik van auto’s. [Zuurmond e.a., 2002: 18]
De tendens richting bestuurlijke boetes als alternatief voor strafrechtelijke boetes,
ingezet door de Wet Mulder, zette zich vanaf 1990 door op andere terreinen. Zo werden
ook overtredingen van de Mediawet door de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa)
langs bestuursrechtelijke weg afgehandeld. In het kader van de invoering van de 4e
tranche van de Algemene wet bestuursrecht werd gewerkt aan een algemene regeling
om boetes bestuursrechtelijk te innen. [Corstens, 2008: 4]
Actoren
- Tweede Kamer der Staten Generaal
- Ministerie van Justitie
- F. Korthals Altes (minister van Justitie)
- van Agt (minister van Justitie)
- Commissie-Mulder
- Werkgroep Restyling Wet Mulder
- Openbaar Ministerie
- Politie
- Centraal Justitieel Incasso Bureau
- dr. A. Mulder
Literatuur
- Barels, M., Hoofdlijnen van de Wet Mulder (Deventer 2006).
- Barkhuijsen, T., M.L. van Emmerik, en J.P. Loof (red.), Geschakeld recht. Verdere
studies over Europese grondrechten ter gelegenheid van de zeventigste
verjaardag van prof. mr. E.A. Alkema (Deventer 2009).
- Cleiren, C.P.M., en J.F. Nijboer (red.), Strafrecht. Tekst en commentaar (Deventer
2008).
- Corstens, G.J.M., Het Nederlands strafprocesrecht (Deventer 2008).
50