LAERSKOOL EMFULENIPARK LEERAREABELEID: EBW ...

INHOUDSOPGAWE
1. Agtergrond
2. Kritiese uitkomste
3. Spesifieke uitkomste
4. Dokumentasie
4.1 Meesterlêer
4.2 Leerarealêer
4.3 Frekwensietabelle
4.4 Makrobeplanning
4.5 Mesobeplanning
4.6 Mikrobeplanning
5. Die leerprogram
6. Assessering
LAERSKOOL EMFULENIPARK
LEERAREABELEID: EBW
7. Organisatoriese en administratiewe aangeleenthede
7.1 Tydsindeling
7.2 Leerareavergaderings
7.3 Werksverslae
7.4 Nasien en kontrole
7.5 Ugo-Klaskamer
7.6 Portefeulje

1. AGTERGROND
2
Hierdie leerarea is fundamenteel in die voorbereiding van die burgers van Suid-
Afrika om die belangrikheid van heropbou, ontwikkeling en ekonomiese groei vir
‘n volhoubare ekonomiese toekoms, te verstaan. Die leerders sal deur hierdie
leearea:
o Toegerus word met die kennis en begrip van ekonomiese- en
bestuursvaardighede en bekwaamhede wat hul in staat sal stel om ‘n
deurslaggewende rol in die proses van die transformasie van die land se
ekonomiese, sosiale, politieke, tegnologiese, fisiese en demografiese
omgewings te speel;
o Bekend gestel word aan die begrip van welvaartskepping deur hul toe te
rus met die nodige Suid-Afrikaanse agtergrond en kennis van die
verskillende terreine van die ekonomie, soos basiese ekonomie, bestuur,
finansies, administrasie en instellings.
Kennis, vaardighede en houdings wat hierdeur verkry is, sal leerders in staat stel
om ‘n bydrae te lewer tot die verbetering van lewensstandaarde, geregtigheid,
basiese diensvoorwaardes, billike arbeidspraktyke, produktiwiteit sowel as
geleenthede vir almal om hul volle potensiaal te bereik.
2. SPESIFIEKE UITKOMSTE
2.1 Betrokke raak in entrepreneuriese aktiwiteite.
2.2 Demonstreer ‘n persoonlike rol in die ekonomiese omgewing.
2.3 Demonstreer die beginsels van vraag en aanbod asook van
produksiepraktyke.
2.4 Demonsteer bestuurskundigheid en administratiewe bevoegdheid.
2.5 Analise van ekonomiese en finansiële data om besluite te neem.
2.6 Evalueer verskillende ekonomiese stelsels vanuit verskillende
perspektiewe.
2.7 Demonstreer aksies wat volgehoue ekonomiese groei, heropbou en
ontwikkeling in Suid-Afrika bevorder.
2.8 Evalueer die interverwantskappe tussen ekonomiese en ander omgewings.
3. KRITIESE UITKOMSTE
3.1 Identifiseer en los probleme op en toon dat verantwoordelike besluite
geneem is deur kritiese en kreatiewe denke.
3.2 Werk doeltreffend saam met ander lede van ‘n span, groep, organisasie en
gemeenskap.
3.3 Organiseer en lei homself / haarself en eie aktiwiteite op verantwoordelike
en doeltreffende wyse.
3.4 Versamel, ontleed, organiseer en evalueer inligting krities.

3
3.5 Kommunikeer doeltreffend deur middel van visuele, wiskundige en / of
taalvaardig.
3.6 Gebruik wetenskap en tegnologie doeltreffend en krities en tree
verantwoordelik op teenoor die omgewing en gesondheid van ander.
3.7 Toon begrip van die wêreld met sy verwante stelsels waar probleme nie in
isolasie opgelos word nie.
4. DOKUMENTASIE
4.1 Meesterlêer
4.1.1 Die betrokke leerareahoof hou die lêer op datum en berg dit in die
kantoor. Alle leerareadokumentasie word hier geberg.
i. Werksverdeling
ii. Roosters
iii. Leerareabeleid
iv. Frekwensietabel
v. Makrobeplanning
vi. Mesobeplanning
vii. Mikrobeplanning
viii. Notules
ix. Werksverslae
x. Toetse en Memorandums
xi. Vorms in gebruik
xii. Algemeen
4.2 Leerarealêer
Die fasiliteerder se dokumentasie is baie belangrik en kan nie genoeg
beklemtoon word nie. Die fasiliteerder se doeltreffendheid as fasiliteerder,
sy vindingrykheid, kreatiwiteit en insig in sy taak word weerspieël deur
die inhoud en samestelling van ‘n netjies en geordende leerarealêer.
Die inhoud van die lêer behoort die volgende in te hou:
i. Persoonlike rooster
ii. Leerareabeleid
iii. Frekwensietabel
iv. Makrobeplanning
v. Mesobeplanning
vi. Mikrobeplanning
vii. Werksverslae
viii. Notules van vergaderings
ix. Toetse, vraestelle, ensovoorts

4.3 Frekwensietabelle
4
4.3.1 Die doel van so ‘n tabel is om te verseker dat alle uitkomste deur
die loop van die jaar in die verskillende leerprogramme gedek
word.
4.3.2 Uitkomste wat oor die algemeen nie doeltreffend bemeester word
nie, moet weer aangespreek word in van die volgende
leerprogramme.
4.3.3 Om vaardighede in te oefen en te bemeester moet die
frekwensietabel gereeld onder oë gehou word en sorg gedra word
dat uitkomste meer as een keer ‘n jaar aangespreek word.
4.4 Makrobeplanning
4.4.1 Dit word elke einde van elke jaar deur die personeel van die SPF
gedoen waartydens die 66 spesifieke uitkomste oor die fase
organiseerders versprei word na gelang van die skool se behoefte.
4.4.2 Tydens Makrobeplanning word gelet op die skool se omgewing,
gemeenskap, behoeftes van skool en leerders se belangstellings,
ensovoorts.
4.4.3 Bogenoemde word geïmprofiseer en dan geplaas
4.5 Mesobeplanning
4.5.1 Fase- en programorganiseerders word uiteengesit sodat daar seker
gemaak word dat alle Fase-0rganiseerders ten minste 1 keer per
jaar aangespreek word. Fase-Organiseerders mag meer as een keer
gebruik word.
4.5.2 Vorm LE 101 word hiervoor gebruik.
4.5.3 Voltooi programorganiseerders vir die jaar en dui die fase
organiseerders aan wat by elke fase gedek gaan word.
4.5.4 Dui ook die swak en sterk punte aan.
4.5.5 Die SU’s en AK’s kan ook vir die betrokke program aangedui
word.
4.6 Mikrobeplanning
4.6.1 Sluit in die voorbereiding en beplanning van die leerprogramme
(leeraktiwiteite) waarby leerders betrokke sal wees in hul bereiking
van spesifieke uitkomste.
4.6.2 Leerprogramme sluit in kritiese uitkomste, spesifieke uitkomste,
assesseringskriteria, omvang / domeinstellings, taak-/prestasieaanduiders.
4.6.3 Voorbereiding sluit in:
i. Die voorbereiding en instudering van die werk wat onderrig
moet word

5
ii. Die skep van ‘n funksionele vakatmosfeer, wat die maak of
die aankoop van muurkaarte insluit
iii. Die versamel of verkryging van apparaat en
onderrigmiddels
iv. Die voorbereiding van transparante, werkkaarte en
verrykingsopdragte.
4.6.4 Beplanning behels die volgende:
i. Spesifieke uitkomste van die dag
ii. Voorkennis wat nodig is
iii. Die onderrigmetode
iv. Die gebruik van apparaat en onderrighulpmiddels
v. Leerlingebetrokkenheid by die onderrig
vi. Skriftelike vasleggingsoefeninge
vii. Assessering van die uitkomste en die bemeestering van
spesifieke vaardighede
viii. Lesbeplanning geskied op LE 98.

MESOBEPLANNING
SENIOR FASE : FASE ORGANISEERDER
PROGRAMORGANISEERDER KOMMUNIKASIE KUNS EN OMGEWING EKONOMIESE
KULTUUR
ONTWIKKELING
LE 101
PERSOONLIKE
ONTWIKKELING

SENIOR PRIMëRE FASE INTEGRERINGSROOSTER
FASE-
ORGANISEERDER
LEERAREAS
LITERACY
TEGNOLOGIE
WISKUNDIGE
GELETTERDHEID,
WISKUNDE EN
WISKUNDIGE
WETENSKAPPE
NATUURWETENSKAP
TAALGELETTERDHEID
&
KOMMUNIKASIE
MENS & SOSIALE
WETENSKAPPE
KUNS EN KULTUUR
EKONOMIESE
BESTUURS
WETENSKAP
LEWENSORIëNTERING
LEERDER AS
KOMMUNIKEERDER
SO1:AC1,2,3,5,7
SO3:AC1
SO4:AC3,4,5,6,7,8
SO5:AC1,2
SO6:AC2
SO7:AC 1,2,3
SU1:AK1,3,5,6,7
SU2:AK1
SU3:AK2
SU4:AK2
SU5:AK2,3,4
SU7:AK1
SU1:AK1,4,7
SU2:AK1,2,3,4,6
SU3:AK1,2
SU4:AK3
SU6:AK2,5,6,8,9
SU7:AK3
SU8:AK3,4
SU9:AK1,4
SU10:AK1
SU1:AK1,2,3,4,5,6
SU3:AK1,2,5,6,7,8
SU4:AK1,2,4,5,7,8
SU5:AK1,2,3,4,5,6
SU6:AK1,2
SU1:AK2,3,4,7,8,9
SU2:AK1,5,6,7
SU3:AK2,3,5
SU4:AK1,2,3,8,9,10-13
SU5:AK1,2
SU6:AK1,3,4,5
SU7:AK1,4
SU1:AK1
SU2:AK1
SU3:AK1,3,4
SU4:AK4
SU5:AK1,4
SU7:AK1,2,3,4
SU9:AK1,2,5
SU1:AK1,2
SU2:AK2
SU3:AK1,2
SU5:AK1,2,3,4
SU2:AK2
SU4:AK1
SU5:AK1,2,3
SU6:AK1,2
SU7:AK1,2
SU8:AK2
SU2:AK2
SU4:AK3
SU6:AK2,3,5,6,8,10
SU7:AK2
SU8:AK1,2,3
LEERDER AS
SKEPPENDE &
AKTIEWE DEEL
SO1:AC5
SO2:AC1,2,3,4,8
SU1:AK1,2,3
SU2:AK1,4,5
SU3:AK1,2,3
SU4:AK2
SU5:AK1,2,4
SU7:AK3
SU1:AK6
SU2:AK1,2,4,6
SU3:AK1,3
SU4:AK1,5
SU5:AK2,3
SU6:AK1
SU7:AK2
SU8:AK1
SU1:AK4,6
SU4:AK1,2,4,5,6,7,8
SU5:AK4,5,6
SU6:AK1,2
SU 7:AK1,2,3,4
SU1:AK5,8,9
SU2:AK2,3-8
SU3:AK4
SU4:AK8,9,10-13
SU5:AK3
SU6:AK1
SU7:AK1,3
SU1:AK1,4,5,6,7
SU2:AK2,3,4
SU3:AK2,3,4,5,6
SU4:AK3
SU5:AK2,3
SU6:AK3,4
SU9:AK4
SU1:AK3
SU2:AK3
SU3:AK1,3
SU4:AK1,2,3,4,5,6
SU5:AK4
SU6:AK2
SU1:AK1,2,4
SU2:AK5
SU4:AK1
SU5:AK3
SU1:AK1
SU2:AK1
SU3:AK1,2,3,4
SU4:AK1,4,5
SU5:AK1,2,3
SU6:AK7,8
SU7:AK1
OMGEWING SO2:AC4
SO3:AC3
SO5:AK3
SO7:AC1,4
SU1:AK1,2,6
SU2:AK1,2,4,5
SU3:AK1,2,3
SU4:AK1,2
SU5:AK1,2,4
SU7:AK1,3
SU1:AK1,2,3,4
SU2:AK2,4,5,6
SU3:AK1
SU4:AK6
SU5:AK1,2,3,4,5
SU7:AK1,2,4
SU8:AK2,3
SU9:AK5
SU1:AK1,2,3,4,5,6
SU2:AK1
SU3:AK1-8
SU4:AK1-8
SU5:AK1,2,3,4,5
SU1:AK6
SU2:AK3-8,4
SU3:AK4
SU4:AK3,10-13
SU6:AK2
SU7:AK1
SU1:AK3,5
SU4:AK1,2
SU5:AK1,2,3,4
SU6:AK1
SU6:AK2,3,4,5,6
SU7:AK1
SU8:AK3
SU2:AK3
SU4:AK4
SU8:AK1
SU1:AK4
SU2:AK2
SU3:AK1
SU6:AK1,2
SU7:AK1,2
SU3:AK2
SU4:AK1
SU5:AK4
SU6:AK1,3,4
SU7:AK1
SU7:AK2
LEERDER AS
ONDERSOEKER
SO5:AC3
SO6:AC1,2
SO7:AC1,3
SU1:AK1,2,3,6,7
SU2:AK1,2,4
SU3:AK1,2,3
SU4:AK1,2
SU5:AK1,2,3,4
SU6:AK1
SU7:AK3
SU1:AK1,5,6
SU2:AK2,6
SU3:AK1
SU4:AK1,2,3,4,5
SU6:AK1
SU9:AK5
SU9:AK6
SU1:AK1,2,3,4,5,6
SU2:AK1
SU3:AK1-8
SU4:AK1-8
SU5:AK1-6
SU2:AK4
SU3:AK1
SU1:AK7
SU5:AK4
SU6:AK1,2,4,5,6
SU8:AK1
SU9:AK1,2
SU4:AK6
SU4:AK7
SU6:AK3,4
SU8:AK2,3,4
SU1:AK2,3,4
SU2:AK4,5
SU3:AK1,2,3
SU5:AK1,2,3
SU6:AK1,2,3
SU7:AK1,2,3,4,5
SU8:AK1,2
SU4:AK2,5
PERSOONLIKE
ONTWIKKELING &
BEMAGTIGING
SO1:AC8,9
SO2:AC7
SO3:AC1
SO4:AC3,4,5,7,10-13
SO5:AC1,2
SO6:AC2
SO7:AC1
SU1:AK1,2,3,5,6,7
SU2:AK1,2,4,5
SU5:AK1,2,3,4
SU6:AK1
SU7:AK3
SU2:AK3,4,6
SU4:AK2,4,5
SU5:AK1
SU6:AK1,2,3,4,7
SU9:AK3
SU9:AK4
SU10:AK2,3
SU1:AK1,2,3,4,5,6
SU2:AK1
SU3:AK1-8
SU4:AK1,2,3,4,5-8
SU5:AK1,2,3,4,5,6
SU1:AK1
SU2:AK4,6,7
SU3:AK4
SU4:AK6
SU5:AK1
SU7:AK2
SU1:AK1,2,3,4,5,6
SU2:AK1,2,3
SU7:AK1,2,3
SU9:AK2
SU2:AK1
SU3:AK1,4
SU4:AK3
SU6:AK1
SU7:AK1,2,3
SU2:AK1,2,3,4,5
SU3:AK2
SU7:AK3
SU1:AK1,2,3,4
SU3:AK4
SU4:AK1,3,4,5
SU5:AK1,2,3
SU6:AK6,7,9,10
SU7:AK3
SU8:AK1,4

LAERSKOOL EMFULENIPARK
BEPLANNING : GRAAD 7
GRAAD 7 DATUM:
FASE-ORGANISEERDER
Kommunikasie Gemeenskap en Kultuur
Omgewing Persoonlike ontwikkeling en bemagtiging
Ekonomie
PROGRAMORGANISEERDER
KRITIESE UITKOMSTE
1. Identifiseer en los probleme op en toon dat verantwoordelike besluite geneem is deur kritiese en kreatiewe denke
2. Werk doeltreffend saam met ander as lede van ‘n span, groep, organisasie en gemeenskap
3. Organiseer en lei homself/haarself en eie aktiwiteite op verantwoordelike en doeltreffende wyse
4. Versamel, ontleed, organiseer en evalueer inligting krities
5. Kommunikeer doeltreffend deur middel van visuele, wiskundige en/of taalvaardighede in mondelinge en/of skriftelike aanbiedings
6. Gebruik wetenskap en tegnologie doeltreffend en krities en tree veantwoordelik op teenoor die omgewing en die gesondheid van ander
7. Toon begrip van die wêreld met sy verwante stelsels waar probleme nie in isolasie opgelos word nie
ONDERSTEUNENDE KRITIESE UITKOMSTE
‘n verskeidenheid strategieë te oordink en ondersoek om meer doeltreffend te leer
as ‘n verantwoordelike burger betrokke te wees by plaaslike, nasionale en wêreldgemeenskappe
kulturele en estetiese sensitiwiteit te openbaar in verskillende sosiale kontekste
opleiding en beroepsgeleenthede te ondersoek
entrepreneursgeleenthede te ontwikkel
SPESIFIEKE UITKOMSTE VAN ANDER LEERAREAS
LEERAREA SPESIFIEKE UITKOMSTE EN ASSESSERINGSKRITERIA
1. TGK
2. MSW
3. T
4. WGWWW
5. NW
6. EBW
7. KK
8. LO
OMVANGSAANDUIDERS (Sien soos by elke werksopdrag)
TAAK / PRESTASIE AANDUIDERS (Sien soos by elke werksopdrag)

9
ASSESSERINGSMETODE
Groepassessering Selfassessering Waarneming Mondelinge Vrae
Verslaggewing Onderhoudvoering Navorsing Prestasie-asse
Portuurgroep Ander (meld)
ASSESSERINGSINSTRUMENTE
Taak Kassette Waarnemingslys Vraelys
Werkkaart Portefeulje Foto’s Matrikse
Joernaal Video Uitstallings Truprojektor
Rubrieke Ander
ASSESSERINGSTEGNIEKE
Toetse Modelle maak, ontwerp, beplan Verf Sketse/Tekeninge
Grafieke Verslag Opstel Speletjies ontwerp
Kaarte Plakkate Kollage Demonstrasie
Konstruksie Senario’s Prakties Voorlegging
Eksamen Projekwerk Navorsingsprojek Werksopdrag
Taak Drama Aanbieding Rolspel
Storievertelling Debat Onderhoud Paneelbesprekings
Gedigte Liedjies Opnames Breinkaarte
Fisiese Aktiwiteite Ander
BEPLANNING VAN ONDERRIG EN ASSESSERING
Eenheid 1 Tydsduur: Eenheid 2 Tydsduur:
KASS: KASS:
Eenheid 3 Tydsduur: Eenheid 4 Tydsduur:
KASS: KASS:
Eenheid 5 Tydsduur: Eenheid 6 Tydsduur:
KASS: KASS:
FINALE DEMONSTRASIE

5. DIE LEERPROGRAM
5.1 Elke leerprogram bestaan uit ‘n Fase organiseerder, Programorganiseerder
en verskeie leereenhede waarin die vaardighede beoefen sal word.
5.2 Die fase organiseerders word gekies uit:
5.2.1 Kommunikasie
5.2.2 Omgewing
5.2.3 Kultuur en samelewing Graad 7
5.2.4 Ekonomiese ontwikkeling
5.2.5 Persoonlike ontwikkeling en bemagtiging
5.2.6 Leerder as kommunikeerder
5.2.7 Leerder in omgewing
5.2.8 Persoonlike Ontwikkeling Graad 4 - 6
5.2.9 Aktiewe / Skeppende Deelnemer
5.2.10 Leerder as Ondersteuner
5.3 Fase-organiseerders moet almal in die loop van die jaar gedek word.
5.4 Programorganiseerders is die leerkrag se eie keuse. Dit word bepaal deur
die leerders se behoeftes en sterk punte en belangstellings.
5.5 Programorganiseerders wissel van skool tot skool.
5.6 Elke leeprogram begin met die vooruitskouing van uitkomstes wat in die
program bereik moet word.
5.7 In Laerskool Emfulenipark behoort elke leerprogram soos volg daaruit
sien:
5.7.1 Fase organiseerder; bv: Ekonomiese ontwikkeling
5.7.2 Programorganiseerder: Die mens
5.7.3 Eenheid 1
5.7.4 Spesifieke uitkomste: Aan die einde van die les sal die leerder
instaat wees om begeertes en behoeftes te bepaal.
5.7.5 Werkkaart / Opdrag 1 – verskeie odpragte volg om spesifieke
uitkomste aan te spreek.
5.7.6 Elke leerprogram sluit af met ‘n selfassessering / groepassessering
asook ‘n portefeulje opdrag.
6. ASSESSERING
Assessering is in ‘n sekere opsig nog ‘n grys gebied, omdat daar nog nie
gestruktureerde riglyne neergelê is nie. Dus word die finale vorm aan elke
fasiliteerder se inisiatief en kreatiwiteit oorgelaat.
Onthou dat assessering in ‘n groot mate deel het aan die bepaling van die
standaard en gehalte van die finale produk.
Uitkomsgerigte onderrig impliseer dus dat die betrokkenes (fasiliteerders)
verskillende vorme van assessering deurlopend sal toepas.

12
Kyk na die onderstaande tabelle vir die verskillede vorme:
ONTLEDING VAN ASSESSERING
TIPE
ASSESSERING
Doel van die
assessering
Resultate se
aanwending
Hoe word
assessering
gedoen?
Resultate:
verwerking
Deur wie?
FORMELE
ASSESSERING
Om die mate waarin ‘n
leerder die spesifieke
leerprogram of deel van
‘n leerprogram se
uitkomste bereik het, te
bepaal
Om te bepaal of die
leerder ‘n nuwe
leerprogram suksesvol
kan aanpak en of die
huidige leerprogram se
uitkomste weer
aangespreek moet word.
Formeel met spesiaal
ontwerpte
assesseringsmateriaal en
–middels wat die
gestelde
assesseringskriteria
realiseer
Skool en fasiliteerder
ontwerp state vir die doel
wat die leerder se
algemene kundigheid
toon (Voorbeeld word
hier verskaf en kan
aangepas word vir eie
gebruik) Word verskaf
aan ouers en skoolhoof
Die fasiliteerder self met
moontlike insette deur
die vak-, departements-
of skoolhoof
FORMELE,
DEURLOPENDE
ASSESSERING
Om ‘n deurlopende
profiel van die leerder se
vordering,
vaardigheidsvlakke,
bereiking van die
uitkomste, daar te stel
Om die leerder betyds
intensiewer aandag en
vaardigheidsoefening te
gee indien die vordering
na die spesifieke
uitkomste nie na wense is
nie.
Assessering vind plaas
tydens groepaktiwiteite,
byvoorbeeld opdragte
lees, verskillende
praatvaardighede,
luistervaardighede en die
assessering van groep- en
individuele skryfopdragte
‘n Profiel met basiese
kommentaar oor die
vordering van die leerder
ten opsigte van die
uitkomste, prestasieaanduiders
en
assesseringskriteria.
Hoofsaaklik vir interne
gebruik tussen
fasiliteerder, vak- en
departementshoof,
skoolhoof en onderhoude
met ouers
Die fasiliteerder self met
moontlike insette deur
die vak-, departements-
of skoolhoof
INFORMELE,
VORMENDE
ASSESSERING
Om leerders se kennis en
vaardigheidsvlak ten
aanvang en deurlopend te
peil en om onmiddelike
terugvoering te gee oor
sterk en swakpunte. Ook
om die groep- en
individuele leerprosesse
effektiewer te laat verloop
en selfevaluering en
verbetering te laat plaasvind
Om die algemene
ontwikkeling en groei van
leerders en groepe
effektiewer te laat verloop
en te monitor.
Informeel tydens lesse en
by geleenthede wat in die
klas spesiaal hiervoor
geskep word. Deur
waarneming en interaksie
tussen leeders en
fasiliteerder
Leerders kan in
groepassessering-situasies
resultate rekordeer vir
terugverwysing. Die groep
en sy lede se funksionering
kan geassesseer word sowel
as die groepe prestasie in’n
besondere faset op opdrag
van die leerprogram
Die individu, die groep self,
in pare vir mekaar en die
fasiliteerder

13
Dit word aanbeveel dat die fasiliteerder voor elke lesprogram as deel van die
voorbereiding ‘n assesseringskedule vir werkkaarte van die bepaalde leerprogram voltooi
sodat u presies weet watter uitkomste, prestasie-aanduiders en assesseringskriteria
betrokke is. Die inligting word voor elke werkkaart of groep werkkaarte aan u gegee.
In die leerprogramme word impliseer Fasiliteerder assessering hoofsaaklik formele,
deurlopende assessering soos hierbo beskryf.
Die assesseringsportefeulje
Sorg dat die volgende gegewens op u skedule verskyn:
o Die datum van assessering. Dit help met vorderingsbepaling en navrae
o Vul die SU’s en AK’s in saam met die belangrikste prestasie-aanduiders
o Sterk en swakpunte van die leerder word aangeteken
o Finale beoordelingsimbool, punt of opmerking (Sien voorbeeld)
o Toepaslike kommentaar deur fasiliteerder, leerder en ouer waar nodig
Hier volg voorbeelde van Assesseringsvorms:
Dit bly steeds die fasiliteerder se voorreg om sy / haar vorms aan te pas by sy / haar
uitkomste van sy / haar programorganiseerder.
GROEPASSESSERING
Die groep is die hartklop van die program en ten einde seker te maak dat die leerders
hiervan bewus is en om die groep effektief te laat funksioneer is dit nodig om periodiek
die groep en aktiwiteite eerstens deur die fasiliteerder, maar ook die groep self te laat
assesseer. Die voorbeeld by groepwerk word hier herhaal.
Faktore wat op ‘n eie assesseringsvorm ‘n punt uit 10 kan kry is:
GROEPASSESSERING
Datum
Naam van Groep
Ons groep werk so: (uit 10)
1. Kommunikasie tussen groeplede
Ons praat met en verstaan mekaar
2. Beplanning van en fokus op die taak
Ons dink vooraf voor ons doen

14
Ons maak seker dat ons weet wat om te doen
3. Effektiewe tydsaanwending
Ons mors nie tyd nie en gebruik al die beskikbare tyd
4. Konflikhantering
Ons weet hoe om te verskil en mekaar te aanvaar
5. Spangees en samewerking
Ons werk saam om ons doel te bereik
Ons groep is belangriker as ekself
6. Besluitneming deur konsensus
Ons redeneer met mekaar om saam te kan stem
7. Deelname deur al die lede
Elkeen kry ‘n kans. Ons werk almal saam.
8. Interne groeporganisasie
Ons lede het elkeen sy werk om binne die groep te doen
Ons lede doen hul spesifieke take in die groep (tydhou, ens)
9. Die aanwending van lede se individuele vaardighede
Ons gebruik elke lid se talente
10. Voorstelle vir verbetering moet dan ook geformuleer word
TOTAAL:
Samevatting
Ons dink ons kan nog beter deur …
Soos met enige tegniek of beginsel is groepwerk amper soos ‘n geloof. Die toepasser
moet heelhartig daarin glo en alles inspan om ‘n sukses daarvan te maak. U sal egter
spoedig agterkom dat lesmislukkings plaasvind nie omdat kinders nie luister nie, maar
omdat hulle nie doen nie en dit is net in kleiner groepverband waar vir almal geleentheid
vir doen geskep kan word.

15
EKONOMIESE & BESTUURSWETENSKAPPE
Program Organiseerder 3: Leef en Laat Leef
Fase Organiseerder: Ekonomiese Ontwikkeling en Omgewing
SELF ASSESSERING
ONDERHOUD MET BESTUURDER JA NEE
Ek verstaan die funksies van die bestuurder
Dit was interessant om met die mense te gesels
Ek sal graag ook ‘n bestuurder wil wees
Opmerking deur Fasiliteerder:
Ek het al die afdelings gedek
EKONOMIESE & BESTUURSWETENSKAPPE
SELF ASSESSERING
SKOOL KARNAVAL JA NEE
Sal jy die volgende karnaval kan organiseer?
Sal jy graag wil help om dit te doen?
Opmerking deur Fasiliteerder:

SELF-ASSESSERING VAN GROEP- EN INDIVIDUELE WERK
NAAM: GRAAD:
DATUM:
Gebruik die 5-puntskaal en beoordeel jou prestasie volgens die volgende skaal:
1. My prestasie voldoen nie aan die minimum vereistes nie.
2. My prestasie voldoen aan die vereistes.
3. My prestasie was gemiddeld.
4. My prestasie is goed.
5. My prestasie is uitstekend.
LEERPROGRAM:
FASE-ORGANISEERDER:
PROGRAM-ORGANISEERDER:
GROEPWERK TAAK 1 TAAK 2 TAAK 3
1. Ek het my bes probeer
2. Ek het hulp van my vriende gevra
3. Ek het my vriende gehelp
4. Ek het na my vriende geluister
5. Ek het positiewe terugvoer gegee
6. Ek het my vriende aangemoedig
7. Ek weet ons is almal ewe belangrik
8. Ek het die hele tyd saam met die groep gewerk
INDIVIDUELE WERK TAAK 1 TAAK 2 TAAK 3
1. Ek het my bes probeer
2. Ek het die verskillende fases betyds voltooi
3. My aantekeninge/tekening/model is volledig
4. Dit wat ek ontwikkel het, sal in die praktyk werk
5. Ek is trots op wat ek bereik het
ALGEMENE INDRUK VAN MY WERKSTUK
KOMMENTAAR VAN FASILITEERDER

7. ORGANISATORIESE EN ADMINISTRATIEWE AANGELEENTHEDE
7.1 Tydsindeling van Rooster
Graad 7: 3 x 50 minute per week
Graad 6: 3 x 50 minute per week
Graad 5: 3 x 50 minute per week
Graad 4: 3 x 50 minute per week
7.2 Leerareavergaderings
Leerareavergaderings is noodsaaklik met die oog op
personeelontwikkeling, die verbetering van onderrig en die hulpverlening
in UGO aan leerkragte.
Leerareavergaderings handel hoofsaaklik oor didaktiese aangeleenthede,
rakende die leerarea. Gedurende hierdie vergaderings kan ook hulp en
idees uitgeruil word. Probleme wat voorkom, kan ook aangespreek word.
Vir elke leerareavergadering moet ‘n sakelys vroegtydig opgestel en
beskikbaar gestel word. Die agenda moet onder andere die volgende
insluit:
7.2.1 Opening
7.2.2 Verwelkoming
7.2.3 Teenwoordigheidsregister
7.2.4 Lees van vorige notules (Aanvaar of nie)
7.2.5 Sake voortspruitend uit notule
7.2.6 Sakelys
7.2.7 Algemeen
7.2.8 Afsluiting
7.3 Werksverslae
Die werksverslag is ‘n skriftelike verslag wat deur die leerareahoof
saamgestel word.
So ‘n verslag behoort die volgende inhoud te hê:
7.3.1 Gehalte van werk (skriftelik van fasiliteerder en leerders)
7.3.2 Praktiese werk
7.3.3 Portefeuljes
7.3.4 Assessering
Gedurende so ‘n werksverslag behoort die fasiliteerder die volgende
beskikbaar te stel:
7.3.5 Skrifte of portefeuljes van leerders

19
7.3.6 Alle dokumentasie van fasiliteerder
7.3.6.1 Voorbereiding
7.3.6.2 Assessering van Leerders
7.3.6.3 Leerarealêers
Die leerareahoof sal na die volgende kyk:
7.3.7 Netheid van werk
7.3.8 Uiteensetting van werk
7.3.9 Standaard van werk
7.3.10 Hoeveelheid en gehalte van werk van:
7.3.10.1 die swakker leerlinge
7.3.10.2 die skrander leerlinge
7.3.11 sigbare tekens van gedifferensieërde werk
7.3.12 duidelike tekens van die tempo
7.3.13 stem die skriftelike werk met die programorganiseerder ooreen
7.3.14 tempo van vordering
Die departementshoof
Indien die departementshoof nie self verantwoordelik is vir die opstel van
die werkverslag nie, lê die leerareahoof dit aan hom / haar voor vir
bespreking en indiensopleiding.
Hierna word die werkverslag met die fasiliteerder bespreek en onderteken.
Die verslag word aan die hoof voorgelê vir afhandeling, gesprek,
ondertekening en liassering.
Indien nodig, bespreek die hoof die verslag met die departementshoof met
die oog op indiensopleiding aan leerareahoofde en fasiliteerders.
2 afskrifte word van die verslag gemaak.
7.4.1 die oorspronklike verslag gaan na die hoof
7.4.2 1 vir die meesterlêer
7.4.3 1 vir die fasiliteerder se leerarealêer
‘n Professionele Verslag behoort soos volg daaruit te sien:
Ekonomiese en Bestuurswetenskap
Professionele werksverslag: Me Poggenpoel Datum: 1 Mei 2001
Bevindings
a.
b.

Aanbevelings
a.
b.
Algemeen
7.4 Nasien en Kontrole
20
Leerders moet toegelaat word om skriftelike werk, volgens behoefte, met
potlood te merk.
‘n Balans tussen die hoeveelheid skriftelike werk wat deur die leerder self
gemerk word en die essensiële skriftelike werk wat deur die fasiliteerder
nagesien word, volgens die vermoë van die leerlinge, is belangrik.
Nasien in die teenwoordigheid van die leerder hou groot voordeel in.
Foutiewe werk moet beskou word as ‘n geleentheid om foute reg te stel en
leemtes in die leerder se begrip te identifiseer. Foute moet deur die
fasiliteerder aangedui word, want indien van die feite geleer moet word vir
‘n toets, moet die leerder die korrekte antwoorde hê.
Alle nasienwerk moet deur die fasiliteerder met ‘n rooi pen gedoen word.
Kontrole
Gekontroleerde werk word aangedui met ‘n handtekening en ‘n datum in
die kantlyn.
Hulpverlening behoort deur die fasiliteerder aan ‘n leerder gegee word na
kontrole van werk.
Kontrole behels die waarneming van die volgende:
Is die werk gedoen / voltooi?
Is die werk netjies gedoen?
Is daar nie ooglopende foute nie?
Moet asseblief nie werk regmerk waarvan u nie doodseker is nie.

21
7.5 Groepdinamika in die uitkomsgerigte klaskamer
Die uitkomsgerigte klaskamer
Die ideale omgewing vir ‘n kind op die pad na geletterdheid het ‘n
interessante, lewendige en warm atmosfeer waar kinders
aangemoedig word om hul eie vrae te vra, dinge vir hulleself uit te
vind en waar hulle pogings, hoe gering ookal, positief deur die
fasiliteerder en mede leerlinge ervaar en geëvalueer word. Hier
word foute gesien as stappe na onafhanklikheid en nie as foute
waarop gehamer moet word nie. Die hele omgewing lewe met
drukwerk wat idees stimuleer.
Waarom groepwerk?
Uitkomsgebaseerde onderrig impliseer dat die leerders deur
oefening en deelname sekere praktiese uitkomste of
vaardigheidsvlakke bereik. Dit gaan dus om ‘n eindproduk of peil
wat bereik moet word. Vir enige vaardigheid of dit nou sport,
kuns, akademies of intellektueel van aard is, geld dieselfde reël
deurgaans. Hoe meer jy oefen, hoe beter word jy.
In veral vandag se groot klasse skep groepwerk meer
oefengeleentheid vir die individu gedurende die aanleerproses.
Dit gaan dus daarom om die maksimum beoefeningsgeleentheid
binne in die klaskamer te skep. Die leerder moet die oefening kry
en nie die fasiliteerder soos in die verlede nie. Die enigste en
goedkoopste wyse waarop dit kan geskied is die kundige
aanwending van groepwerk in die klaskamer.
Redes vir en voordele van groepwerk
o Groter wordende klasse maak die klasonderrig al hoe
minder effektief.
o Maksimum self oefen-geleentheid word so binne die
klaskamer geskep
o Leerders het meer vrymoedigheid om binne ‘n kleiner
groep te waag
o Leerders leer meer en makliker van ander leerders as van
volwassenes.
o Leerders is meer betrokke by wat in ‘n klein groep
plaasvind.
o Informele beoefening van vaardighede soos praat, luister,
argumenteer en denke vind meer aktief en gereeld in ‘n
klein groep plaas.

22
o Praat en dink is nou verwant. Om te praat is om hardop te dink
en daarom moet praatoefening voorrang geniet. In groepe vind
dit vir elke individu meer geredelik plaas as in klasverband.
o ‘n Denkende klas is daarom nie ‘n stil klas nie.
Probleme en nadele van groepwerk
Die meeste besware teen groepwerk spruit uit ‘n eng en
onvolledige siening van groepwerk en veral die gebrek aan
opleiding en voorbereiding van leerders daarvoor.
Die mees algemene besware is, onordelikheid, lawaai en
gebrekkige deelname deur leerders met gevolglike gebrek aan
leeraktiwiteit en resultate.
Die knelpunte en hulle oplossings
Geraasvlakke kan gekondisioneer en beheer word deur
byvoorbeeld ‘n klokkie te lui telkens as die klasaktiwiteit by die
grens van aanvaarbare en onaanvaarbare klank kom. Boetes in die
vorm van byvoorbeeld punteverlies in onderlinge
groepkompetisies kan ingestel word vir groepe wat telkens die
grens oorskry. Indien die klokkie konsekwent gelui word, sal die
leerders naderhand onbewustelik sagter begin praat in afwagting
dat die klokkie gaan lui. Dit gaan dus om beheer en gebalanseerde
hantering van geraasvlak in die klas. Die decibelvlak moet
noukeurig beheer word tot ‘n werkbare vlak tussen doodstil en ‘n
onproduktiewe lawaai.
Duidelike onderwerp-afbakening: Leerders moet duidelik weet
wat hulle moet doen en waarmee hulle besig is. Onduidelike
opdragte gee dikwels aanleiding tot onnodige rondvraery en
gevolglike lawaai en onproduktiewe optrede.
Tydsbeperking en toedeling moet duidelik, sinvol en prakties
wees en streng afgedwing word. Leerders moet weet presies hoe
lank tyd vir ‘n opdrag beskikbaar is en moet voortdurend herinner
word hoeveel tyd nog oor is hetsy deur die groeptydhouer of die
fasiliteerder. Daar moet gedurig ‘n mate van druk op die groep
wees om gefokus en so vinnig moontlik te werk ten einde die
opdrag betyds te voltooi. Dit is fataal vir orde, dissipline en
produktiewe leer indien daar te veel tyd gegee word of indien daar
doodgewoon voortgeluier word sonder ‘n afsnypunt.
Die kweek van groepwerkklimaat
Dit is belangrik dat groepwerk en gepaardgaande groepwerkdenke
as ‘n totale skoolprojek aangepak word.

23
‘n Groepskultuur moet dwarsdeur alle skoolaktiwiteite beoefen
word en begin by die hoof en bestuur van die skool. Waar enigsins
moontlik moet aktiwiteite nie net op ‘n klasbasis geskied nie, maar
afgebreek word na groepe binne in klasse. Insette vir sake soos
kermisse, boomplantdae, prysuitdelings, dienste, ensovoorts kan
vanuit klasgroepe geïnisieer word. Dit moet dus ‘n leefwyse in die
breë skoolverband word en nie iets snaaks wat nou en en dan in
sekere klasse gebeur nie.
Graad een-leerders kan van die begin af byvoorbeeld in groepe
aantree na pouse of beweeg wanneer hulle gaan hande was en
saalopening toe gaan. Hulle moet ook uit die staanspoor in groepe
in die klas sit en daarom is tafeltjies waarom 4 – 6 leerders sit
verkieslik bo dubbeltafels of –banke. Dit geld vir alle klasse.
Leerders moet feitlik niks doen buite groepverband nie.
Groepindeling
Groepe moet hoogstens sewe, maar verkieslik 4 – 6 lede bevat en
heterogeen ingedeel wees. Ewe veel sterk gemiddelde en swak
lede. Moet nie ‘n aantal minder vaardige leerders saamgroepeer
nie.
Groepleiers neem die rol van die fasiliteerder binne groepverband
oor en kan gewissel word. Groepe kan gewissel word, maar moet
vir ten minste 5 weke dieselfde bly. Groeprolle kan wel meer
dikwels gewissel word.
Soorte groepopdragte
Dit is belangrik om daarop te let dat groepwerk nie apart van die
les- of aanleerfase staan nie. Dit is ‘n integrale deel van die les
waar veral blitsopdragte voortdurend gebruik word.
Blitsopdragte
Die groep konfereer oor ‘n vraag van die fasiliteerder vir een tot
hoogstens drie minute. Terugvoering vind plaas en daar word
voortgegaan. Hierdie tegniek word veral gebruik in die induktiewe
afleidingsfase van die les. Fasiliteerders en leerders is voluit
betrokke.

24
Medium-groepopdragte
Die groep konfereer om spesifieke korter opdragte te verrig soos
by spesifieke geleenthede vereis word. Terugvoering vind in
klasverband plaas en gesamentlike konklusies onder leiding van
die onderwyser geformuleer vir deduktiewe toepassing deur die
individuele leerlinge.
Langer-groepopdragte
Leerders verrig hier die finale oefening en toepassing van ‘n faset
in groepverband. Hierdie opdragte is gewoonlik formeel skriftelik.
Hier kan ook van sogenaamde deskundige groepe gebruik gemaak
word deur die onderwerp in onderafdelings te verdeel en dan aan
elke groeplid een van hierdie onderafdelings se navorsing toe te
vertrou. Die lede van verskillende groepe wat dieselfde
onderafdeling moet hanteer, word dan saamgegroepeer om die
werk te doen. Na afhandeling gaan die deskundige terug na sy /
haar oorspronklike groep en lewer daar die werk gedoen of lei die
res van die groep op in die spesifieke gedeelte.
Parewerk
Leerders kan ook enige van die bogenoemde opdragsoorte in pare
verrig. Samestelling van pare behoort weereens aan die hand van
riglyne soos hierbo vir groepindeling te voldoen.
Opleiding van leerders vir groepwerk
Algemene opleiding
Goeie vooraf voorbereiding en opleiding van leerders in groepwerk
en groepsetiket is noodsaaklik vir die suksesvolle funksionering
van groepe. Die volgende sake kan vooraf ingedril word:
o Praat en werk sag binne groepe
o Luister na ander groeplede
o Maak beurte om te praat. Almal moet deelneem en ‘n beurt
kry
o Moenie iemand in die rede val nie
o Wees altyd hoflik binne en buite die groep
o Deel idees, gedagtes en vaardighede
o Reageer onmiddelik op die onderwyser of groepleier
o Kry oplossings binne die groep voor die onderwyser gevra
word.

25
o Pas die tegniek van ‘n dinkskrum toe in die groep
Opleiding in groepspligte
Gedurende groepwerk moet elke groeplid ‘n verantwoordelikheid
hê. Dit verseker orde en veroorsaak dat almal deel voel en saam
werk in ‘n groep.
Die volgende pligte kan onderskei word:
o Organiseerder/leier: die persoon wat verseker dat almal
deelneem en dat die opdrag uitgevoer word.
o Skrywer of notuleerder wat rekord hou
o Kunstenaar / as sketse gemaak word
o Tydhouer
o Woordvoerder / vir terugrapportering
o Vraagsteller / vra vrae binne die groepbespreking
o Kontroleerder / kontroleer dat nie afgedwaal word nie
Fasiliteerders kan ook ander pligte binne die groep identifiseer en
toedeel. Die hele idee is dat geen groeplid net ‘n passiewe
luisteraar is nie. Pligte binne groepe kan ook gewissel word.
Die belangrikste faktore is egter dat die fasiliteerder moet weet dat
geen van hierdie vaardighede en pligte vanself sal gebeur nie en
dat leerders vooraf deeglik opgelei en oor ‘n tydperk hierdie
vaardighede moet oefen en aanleer.
Ten einde leerders te verplig om deel te neem en aktief te leer
binne die groep kan die nommerstelsel vir navraag en
terugrapportering aangewend word. Dit kom daarop neer dat elke
groeplid ‘n nommer het en dat die fasiliteerder by geleentheid
besluit om terugrapportering van al die nommer 3-lede van die
verskillende groepe te vra sonder vooraf waarskuwing. Die groep
as geheel sal ook verder sorg dat elke lid in staat is om te antwoord
omdat die hele groep se eer op die spel is, terwyl groeplede nie
graag hul maats in die steek laat nie.
Die rol van die fasiliteerder in groepwerk
Voor groepwerk begin
o Voor groepwerk begin
o Beplan die aktiwiteite deeglik
o Blitstoetse met vinnige en duidelike vrae of opdragte

26
o Langer opdragte – gee baie duidelike instruksies oor wat
gedoen en bereik moet word. Skriftelik op transparant,
bord of papier waar van toepassing.
o Wees baie pertinent en streng oor tydsbeperkings en pas dit
toe. Moenie dat enige opdrag in ‘n gekuier ontaard nie.
o Herinner die leerders telkens aan elkeen se rol en pligte en
die korrekte werkwyse.
Tydens groepwerk
o Bly in die agtergrond en neem waar, veral in die
beginstadiums. Onthou u is fasiliteerder.
o Gee groepe genoeg tyd om te dink, bespreek en beplan.
o Kyk vir groepe wat hulp benodig en help hulle individueel.
Moet nie die hele klas onnodig onderbreek nie. Bespreek
probleme en foute na afloop van die les.
o Moet waar moontlik nooit antwoorde verskaf nie. Leerders
is dikwels lui om self oplossings te vind.
o Help groepe deur sag binne die groep, aanmoedigende en
oop-, eerder as kritiese vrae te vra.
o Prys groepe en leerders wat hard probeer, die reëls nakom
en goed werk.
o Maak gereeld en deeglik gebruik van die kompetisieelement
tussen groepe.
Selfassessering
Dit is noodsaaklik dat daar gereeld binne die groep en ook die klas
as geheel assessering van die suksesvolle funksionering van die
groep en proses as leergeleentheid gemaak sal word.
Portefeuljelêer
Hierdie lêer is die bewysstuk van leerders se bereiking van
vaardighede en uitkomste op welke vlak ookal.
o Elke leerder het ‘n lêer
o Die lêer word by die klasonderwyser gehou
o Elke leerder is verantwoordelik vir die byhou van sy eie
lêer.
Hierdie lêer behoort elke kwartaal deur die
klasonderwyser geassesseer te word en huis toe
gestuur word vir insig deur die ouers

27
o Dokumentasie
o Aan die einde van die Graad 7-jaar gaan die inhoud van die
lêeer saam met die leerder na Graad 8
Werkstukke, projekte, take
Assesserings
Korrespondensie
Toetse
o Leerder kan elke keer / kwartaal werkstukke vervang na
goeddunke.