1.2 bronne van die romeinse reg

Afbreek van komplekse samestellings (bv. ʼn probleem) in die individuele samestellende
dele van 'n algehele situasie en bepaal hoe die dele aan mekaar en aan die hele struktuur
of doel verwant is. Vereis onderskeiding tussen toepaslike en ontoepaslike dele of
belangrike en onbelangrik dele en bepaal hoe elemente binne 'n struktuur inpas of
funksioneer. Bepaal ook 'n gesigspunt, vooroordeel, waardes of onderliggende intensie van
die gegewe materiaal.
Bespreek Bespreking vereis dat jy in jou eie woorde kommentaar op 'n saak lewer.
Bespreking vereis ook dikwels dat twee of meer standpunte of
moontlikhede stelselmatig gedebatteer word, byvoorbeeld, om 'n saak uit
verskillende hoeke te ondersoek, ontleed en benader.
Voorbeeld: Bespreek krities die ontwikkeling van die Suid-
Afrikaanse reg na 1910.
Ontleed Haal die probleem, tema, argument of konsep as „t ware uitmekaar en
beskryf dit. Die beskrywing moet in die woorde geskied van die persoon
wat die ontleding doen.
Voorbeeld: Ontleed die regsgeldige posisie van die
fideicommissarius betreffende die fideikommissêre eiendom voor
die vervulling van die fideicommissarius voorwaarde.
AKSIEWOORDE OP DIE WAARDERINGSVLAK
Evalueer beteken om 'n oordeel te vel oor standpunte, stellings, teorieë, aansprake,
oplossings op probleme of metodes volgens sekere kriteria, waardes, beginsels of
standaarde wat bepaal tot watter mate die inligting korrek, akkuraat, doeltreffend,
ekonomies of bevredigend is. Die oordeel kan kwantitatief of kwalitatief wees en die kriteria
kan persoonlik of gestandaardiseer wees. Jy moet 'n saak in sy samestellende dele of
komponente ontleed, ʼn waardebepaling van elke komponent maak en die gevolge in ʼn
uitgebreide, doelbewuste waardebepaling integreer. Jy behoort teenstrydighede of
drogredes binne ʼn proses of produk te bespeur; die doeltreffendheid van 'n prosedure soos
dit geïmplementeer word te bepaal; teenstrydighede tussen ʼn produk en eksterne kriteria
bespeur; bepaal of ʼn produk intern/ekstern konsekwent is, en die gepastheid van 'n
prosedure vir ʼn gegewe probleem gewaar.
Evalueer Om te evalueer beteken om ʼn assessering, waardering of waardebepaling
van 'n sekere geval, argument of stelling te maak.
Voorbeeld: Gee 'n kritiese evaluering van die besware teen die
doodstraf.
Gee jou
mening
xiv
Bespreek een of meer menings oor die saak of beskryf die status quo
(bv. die huidige regsgeldige posisie) en gee dan jou eie geregverdigde
mening oor die saak.
Voorbeeld: Wat is jou mening oor die feit dat poligiene
huweliksmaats geregtig is om te erf in terme van die Wet op
Erfopvolging by Versterf 81 van 1987?
Kritiseer Om te kritiseer vereis dat 'n stelling, argument, benadering, standpunt,
ens. beoordeel word. Deur te kritiseer wys jy op sekere positiewe of
aanvaarbare en negatiewe of minder aanvaarbare sake. Aangeleenthede
waarmee jy saamstem en aangeleenthede waaroor jy twyfel word saam
met redes aangedui. Om te kritiseer impliseer nie dat jy met iets fout vind
nie, maar dat jy met redes verskil van of saamstem met sekere
standpunte, argumente of beskouings en om jou eie mening te gee.
Kritiek vind altyd plaas op grond van sekere kriteria, waardes en
beginsels binne 'n sekere konteks of teen 'n sekere agtergrond.
Voorbeeld: Kritiseer die besluit van die hof in Kidwell v The Master
1983 1 SA 509 (E).