Feitendossier Tsjernobyl - Kernenergie

laten de test doorgaan ondanks de
wetenschap dat er onvoldoende
reserve is om de reactor uit te
schakelen in geval van een noodsituatie.
controle te houden. De operators
laten de test doorgaan, ondanks
de wetenschap dat er onvoldoende
reserve is om de reactor uit te
De operator sluit de stoomtoevoer
naar de turbogenerator af om
met de test te beginnen. Er vindt
een plotselinge en onverwachte
piek in het reactorvermogen. Het
vermogen van de reactor neemt
exponentieel toe, tot naar schatting
100 keer nominaal. De regelsta-
koelmiddel naar de reactor af
en werd in hoog tempo stoom
geproduceerd. Door de positieve
reactiviteitscoëfficiënt van de
reactor produceerde de reactor
steeds meer vermogen en nog meer
stoom.
Op 26 april om 01.23 uur lokale
tijd vond er een plotselinge en
onverwachte piek in het reactorvermogen
plaats. Het vermogen van
de reactor nam exponentieel toe tot
naar schatting 100 keer nominaal.
De regelstaven konden niet op tijd
volledig worden teruggeplaatst. De
splijtstof raakte oververhit en enkele
splijtstofkanalen scheurden.
Door de stroomexplosie die hiervan
het gevolg was werd de 1.000 ton
ven kunnen niet op tijd worden
teruggeplaatst. De brandstof raakt
oververhit en enkele splijtstofkanalen
scheuren.
Door de explosie die hiervan het
resultaat is, wordt de 1.000 ton
zware reactorkap van de kern
geblazen. Door een tweede explosie
worden deeltjes brandende splijtstof
en grafiet uit de kern geworpen.
Lucht stroomt naar de onbedekte
kern waardoor het grafiet in brand
vliegt.
zware reactorkap van de kern geblazen.
Door een tweede explosie
werden deeltjes brandende splijtstof
en grafiet uit de kern geworpen.
Lucht stroomde naar de onbedekte
kern waardoor het grafiet in brand
vloog. De exacte oorzaak van
de tweede explosie is nog steeds
niet bekend, maar men denkt
dat waterstof hierbij een rol heeft
gespeeld.
Het was niet gemakkelijk om
de oorzaken van het ongeval te
bepalen, want er was geen ervaring
met vergelijkbare gebeurtenissen
die als referentie konden worden
gebruikt. Ooggetuigenverslagen,
metingen die na het ongeval zijn
uitgevoerd en experimentele
12
reconstructies waren noodzakelijk.
De oorzaken van het ongeval
worden nog steeds beschreven als
een noodlottige combi natie van
menselijke fouten en onvolmaakte
technologie.
De test die werd uitgevoerd toen
het ongeval gebeurde vond plaats
onder tijdsdruk . . .
De test die werd uitgevoerd toen
het ongeval gebeurde, vond plaats
onder tijdsdruk. Kort na het begin
werd de uitvoering van de test
negen uur onderbroken. Er moest
nog steeds elektriciteit aan Kiev
worden geleverd. Daarom vond de
test ‘s nachts plaats.
Men denkt dat verscheidene
fouten in het technische ontwerp
van de RBMK doorslaggevend
zijn geweest, zoals onder meer de
hantering van de regelstaven. In
een reactor wordt het vermogen
geregeld door het verhogen en
verlagen van de regelstaven: door
het verhogen van de regelstaven
neemt het vermogen toe; door ze
te verlagen worden meer neutronen
geabsorbeerd, hetgeen leidt tot een
afname van het vermogen.
Het ontwerp van dit type reactor
had echter een fatale fout. Grafiet
13
verlengstukken die aan de regelstaven
waren bevestigd konden de
reactiviteit op de bodem van de
kern feitelijk verhogen als de staven
vanuit een volledig uitgetrokken
positie weer werden ingebracht.
Verlengstukken zijn een speciaal
ontwerpkenmerk van de RBMK.
Zij verplaatsen water en verbeteren
de neutronenbalans van de reactor.
Bij de test die in Tsjernobyl werd
uitgevoerd, waren teveel regelstaven
uitgetrokken en vervolgens
tegelijkertijd weer in de kern
geplaatst, terwijl de positieve
reactiviteitscoëfficiënt al een snelle
toename van het vermogen veroorzaakte.
Hierdoor nam het vermogen
zo drastisch toe dat de reactor werd
verwoest.
Een soortgelijke fout, maar één
met veel minder ernstige gevolgen,
had zich in 1983 in een reactor van
hetzelfde type in Litouwen voorge-
3