Tydskrif Februarie 2010.p65 - CJBF

2 UIT DIE WOORD 

Die risiko om met God te trek 

4 REDAKSIONEEL 

Wêreldgelykvormigheid 

6 HOOFARTIKEL 

Korrupsie vanweë morele verval 

8 HOOFARTIKEL 

Verbond en kategese 

10 BRANDPUNT 

Die doodry-seisoen 

FOKUSARTIKELS 

12 Ek wens tog so om ’n Bybelse selfbeeld te 

hê ... 

14 Ek wens tog so om ’n mens van integriteit 

te wees ... 

16 Ek wens tog so om vol lewensvreugde te 

wees ... 

18 Ek wens tog so om meer bedagsaam en 

tegemoetkomend te wees ... Fil 1:9-11 as 

leidraad 

20 Die antwoord op die vraag hoe ek meer 

tegemoetkomend en bedagsaam kan 

wees 

22 Ek wens tog so om dankbaar en 

vergenoegd te wees ... 

inhoud 

inhoud 

24 Ek wens tog so ons kan in harmonie met 

mekaar leef ... 

26 Ek wens tog so om ’n skoon gewete te hê 

... Eerste perspektief 

28 Ek wens tog so om ’n skoon gewete te hê 

... Tweede perspektief 

DISKUSSIE 

30 Die noodsaak vir ware eenheid in die 

GKSA 

AKTUEEL 

32 Perspektiewe op Calvyn en die kerklied 

34 Sinodebesluit oor die Descensus 

SKRIFSTUDIE 

36 Die selfbekendstelling van Christus aan 

die gemeente in ... FILADELFIA 

ANDER 

39 Oupa Frans en die Feesbybel 

40 In dankbare herinnering - PJ STEYN 

41 BOEKBESPREKING 

Ewige waarhede 

42 Briewe van ons lesers 

44 Personalia 

Wel en wee 

46 Lief en Leed 

Op die Kerkwerf 

48 Kleinadvertensies 

• Die Kerkblad Februarie 2010 • 3

- uit die Woord - Dr. Neels Smit (Noordbrug) (preek op 10 Januarie 2010 in Noordbrug) 

Die risiko om met God te 

trek 

Lees: Eksodus 33:12-17 Teks: Eksodus 33:15 

“As U nie Self saamgaan nie, moet U ons nie van hier af laat wegtrek nie.” 

Ons kom hier bymekaar om na God te vra. Wat sal ons in hierdie 

jaar beleef? Wat lê vir ons voor? Ons kom en ons vra na God. 

Moses het ook na God gevra: “As U nie Self saamgaan nie, moet U ons 

nie van hier af laat wegtrek nie.” Moses pleit om God se persoonlike 

nabyheid. Vir hom was God reeds te ver. Die Tent van Ontmoeting is 

eenkant toe verwyder – vanweë die volk se afstand van God. Hy kan nie 

alleen met hierdie volk die woestyn in nie. God se wet was skaars gegee, 

toe het dit al in skerwe teen die klippe gelê. God moet saam. In daglig en 

in nagdonkerte. 

Ons vra ook na God. God moet saam, vorentoe, die onbekende in. Maar 

hoe sien ons God se nabyheid? Hou ons genoeg rekening met die risiko 

wat dit inhou, die vlam wat ons kan brand? 

Ons bid dikwels om God se nabyheid. Ons het ’n jaar gelede, twee jaar 

én drie jaar gelede tot Hom gebid om ons nie alleen te laat voortgaan, 

om met ons saam te gaan op die pad vorentoe. Het ons dit gedoen vir 

persoonlike voordeel? Wou ons God by ons hê ter wille van ons gerief, 

eie veiligheid, vooruitgang, oorvloed, meer weelde? Of dalk net ter wille 

van ’n rustige en goeie lewe? 

Hoe het jy God se nabyheid gesien? Om jou eie onthalwe? Om jóú 

voordeel? Vir Moses het Hy gesê: “Julle is so ’n moedswillige volk dat 

Ek nie sal saamtrek na hierdie land wat oorloop van melk en heuning 

nie, want dan verdelg Ek julle op pad daarheen.” 

• Opportunisme reken slegs op die persoonlike voordeel wat God se 

nabyheid kan bied. 

• Geloof hou rekening met die gevolge wat God se nabyheid kan inhou. 

God se nabyheid is nie net die koel reëntjie wat uitsak ná ’n midsomersdag 

nie, nie net die vertroude klanke van ’n skemeraand op ’n plaaswerf as 

die dag tot rus kom nie. Ook nie net die sagte hand wat aanraak, die 

salwende Woord wat vertroos nie. God se liefde kan ’n vuur wees wat 

brand. Sy nabyheid kan ’n lig wees wat verblind, sy Woord ’n opdrag wat 

bind. Hou jy ook hiermee rekening wanneer jy om sy nabyheid bid? Kyk 

wat kan God se nabyheid aan sy kind doen – 

• Abraham moes op Moria ’n mes trek – teen sy seun. 

• Jeremia is in ’n tronk gegooi omdat hy God se Woord verkondig het. 

• Paulus is hóéveel keer tot die op die rand van volslae breekpunt 

gedryf. 

Dietrich Bonhoeffer, ’n teoloog wat vanweë sy verset teen die Nazi-be- 

wind in ’n tronk gegooi is, waar hy 

kort voor die beëindiging van die 

Tweede Wêreldoorlog opgehang is 

(’n martelaar van die moderne tyd), 

het God se nabyheid in daardie 

tronk só beleef: 

“God, U het my nie met rus gelaat 

nie, U het my agtervolg, U het nou 

hier, dan weer daar in my pad kom 

staan. Sonder dat ek iets vermoed 

het, het U my vasgegryp. U sleep 

my, óns, weg as ’n buit. U maak 

ons op u triomfwa vas en sleep ons 

agter U aan sodat ons geskonde en 

gebroke aan u triomftog deelneem. 

Kon ons weet dat u liefde só seermaak, 

dat u genade só hard is? Toe 

U oor my kom, was dit klaar met 

my. U het my aan U verbind in lief 

en leed.” 

En dan hy voeg hy daaraan toe: 

“God, waarom is U so vreeslik naby 

aan ons?” 

Maar wat beteken God se nabyheid 

dan? Wat beteken dit dat Hy saam 

met ons op die pad vorentoe gaan? 

Om iets daarvan te verstaan, kyk 

ons na die alternatief: 

• As Abraham in U gebly het ...? 

Kan jy jou dán ’n volk vir God indink? 

• As hy nie sy seun wou offer nie 

...? As die profesie sou misluk 

van ’n Vader wat bereid was om 

sy Seun te offer, sou jy jou die 

werklikheid van dié Offerande 

kon voorstel? 

• As Moses nie met die volk 

daarvandaan verder getrek het 

nie ...? 

4 • Die Kerkblad Februarie 2010 •

• As Paulus nie “omgedraai” het op pad na Damaskus toe nie ...? Sou jy 

dán die Christelike kerk van die eeue kon bedink? 

Al hierdie lyne trek saam in één vraag: As die Seun van God nie die beker 

van die kruisiging tot die laaste druppel gal leeggedrink het nie ...? As Hy 

nie deur die verskriklike dood van Godsverlatenheid gegaan het, en toe ’n 

leë graf agtergelaat het nie? 

Dit gaan oor God se nabyheid op die pad vorentoe. Kom ons gaan verder. 

Waar is nabyheid te vind? 

• Dáár waar God se hand ons aan die hart ruk. 

• Dáár waar ons stukkend breek. 

• Dáár waar ons na Hom roep. 

Dit is juis as God met ons saamgaan dat ons anders is as al die ander, het 

Moses gesê. Ons andersheid lê in God se vreeslike nabyheid. Wanneer 

ons deur sy nabyheid opgeneem word na die toppe van die berge, waar 

ons Hom in blydskap en diep dankbaarheid loof, maar ook wanneer donker 

wolke skaduwees op ons vensters laat val. Wanneer ons geskonde en 

gebroke met God se triomftog saamgesleep word. Om Hom deur alles te 

prys, dit maak ons anders. 

Ons lewe bestaan uit kontraste, lig en donkerte, blydskap en pyn, waarheid 

en onwaarheid. En waar God met ons trek, waar sy lig skyn, daar breek 

die donker telkens op, stuk vir stuk uit ons lewe. En dit maak seer, soms 

- uit die Woord - 

kwaad. Maar daar waar jou woorde 

ophou, sal jy ervaar dat sý Woord 

begin. Daar waar jou planne opgeraak 

het, gaan sy Raad voort. Daar 

waar jy swik, daar tel sy Vaderhand 

jou op – al skop jy dikwels nog teen 

Hom. 

Om met God te trek, gaan om sy 

wil vir jou, sy plan met jou lewe, sy 

deel wat Hy vir jou uitmeet, soms 

vol blydskap, soms bitter. Om met 

God te trek, gaan daarom dat ons 

aan die hoogste doel van ons lewe 

mag beantwoord: om Hom in alles 

te verheerlik – in die vreugde en 

voordeel wat ons toekom, maar ook 

in skade, teëspoed, beproewing – 

óók deur die dood. 

Waarom het ons hierheen gekom 

om na God te vra? 

Eenvoudig – omdat ons nie anders 

kan nie. DK 

Gebed 

Vader, U het ons tot hiertoe gelei. U was altyd by ons. Toe ons rede gehad het om te lag, en toe ons moedeloos 

wou word. Toe ons getreur het. 

Ons weet nie wat die nuwe jaar vir ons inhou nie. Ons kom na U toe. As dit vir ons ’n jaar mag word waarin 

ons u nabyheid verrassend mag leer ken, laat ons dan in U bly wees. Maar wanneer u nabyheid in ons inskuur om 

die donkerte in ons weg te breek, laat ons dan nie woordeloos word nie, Here, maar laat ons U dán ook verheerlik. 

Mag ons nog dit van U vra: laat tog niks oor ons kom wat vir ons te erg sal wees om te dra nie. Maar gebruik 

alles wat oor ons kom om die donkerte in ons weg te breek, dat u lig in ons en deur ons mag skyn. As u nabyheid 

selfs vir ons vreeslik sou word, wil U ons juis daardeur algaan dieper insig in u genade laat verkry. 

Vader, laat ons nie van hier af wegtrek as U nie Self saamgaan nie! 

Ons vra dit deur u Heilige Gees, in die Naam van Jesus Christus, ons Verlosser, ons Koning, ons Here tot in 

ewigheid! Amen. 


- redaksioneel - 

Wêreldgelykvormigheid 

Daar sit iets droewigs en hartseer in die woord 

verwêreldliking. Dit vertel immers van die 

skande van die Christendom in die wêreld. Die 

skande van ontrouheid aan die opdrag van God om 

soos vreemdelinge en bywoners in hierdie wêreld te 

verkeer (Heb 11:9, 13). 

Die groot hartseer 

Die groot hartseer is ... 

• dat die kinders van God die lig van die Woord verlaat 

om hulle in die skemerte tuis te maak van die gees 

wat oor hierdie sondige wêreld heers, elke bose 

gees in die lug (Ef 6:12); 

• dat gelowiges van Christus se leër na die vyand se 

duistere magte oorstap (Joh 3:15); 

• dat die juwele van die geloof ingeruil word vir die 

glassplinters van die leuen; 

• dat die dors gelowiges weglok van die ewig-helder 

lewende water na die troebel bronne vol satanslyk 

en helse besoedeling. 

’n Baie ou hartseer 

Dit is ’n baie ou hartseer hierdie, wat tranestrepe en 

droewige letsels laat langs die geskiedenispaaie van 

die mensdom. Tranedruppels van hartseer klad ook 

van God se beskrywing oor sy volk en kinders. 

• Langs die pad van God se volk sien ons deur die 

geslagte die gevalle helde: Adam, Kain, Simson, 

Saul, Demas en so baie ander. 

• In die moderne tyd sien ons die groot skare Christene 

wat God net as ’n ornament op die rak hou 

terwyl hulle met die dinge van die wêreld baljaar. 

• In die begin van die derde millennium is die prentjie 

nog donkerder, want dit het die tyd geword van die 

heerskappy van die wêreld en die breuk met God. 

Hierdie heerskappy van die wêreld het vandag sy 

besliste deurwerking onder kerkmense, waaronder 

ook Gereformeerdes. 

Ons moet dink aan die droefheid van God oor die wêreldgelykvormigheid 

van sy kinders. 

Wanneer is jy wêreldgelykvormig? 

Is dit ... 

• as jy vrolik sing en die mense vir jou grappe skaterlag? 

• as jy lê en bruin band op die strand, of met jou 4x4 

in die veld jaag? 

• as jy die polsritme van die poptreffer geniet? 

• as jy met ’n blikkie bier in die hand op Kyalami sit en 

motorwedrenne geniet? 

• as jy gaan visvang, of jag, of met jou kragboot gaan 

ski? 

• as jy luilekker langs die krieketveld sit en die wedstryd 

geniet? 

• as jy juig met die Springbokke se oorwinnings? 

• as jy en jou vrou fyn uitgevat is vir ’n skemerkelkie? 

Is dit waarin wêreldgelykvormigheid geleë is? Lê die 

keuse tussen die wêreld wat jy geniet, en God? Is dit 

wêreldgelykvormig wees as jy daagliks lewe met alles 

wat gebeur en aangebied word? 

Die antwoord lê nie in God óf die wêreld nie. Nie die 

daaglikse lewe óf my terugtrek van die wêreld in die 

kokon van ontvlugting nie. Dit is nie ’n óf ... óf nie. Dit is 

én ... én. Jy moet God in gehoorsaamheid en oorgawe 

dien, terwyl jy op die aarde besig is om jou roeping te 

vervul. God het die ganse skepping gegee sodat die 

mens dit kan gebruik, daaruit leef, dit geniet as ’n gawe 

van God (Gen 2:15; 3:17-19). 

Paulus gee die antwoord 

As Paulus skryf: “Julle moenie aan hierdie sondige 

wêreld gelykvormig word nie”, bedoel hy nie dat die 

mens nie aardse dinge mag gebruik of geniet nie (Rom 

12:2). Die hele skepping behoort aan die Here. Alles 

wat God geskep het, het Hy tot beskikking van die mens 

gestel. Die mens mag en moet die dinge wat God geskep 

het, gebruik. Dit moet egter tot eer van God se 

Naam gebruik en geniet word (Pred 12:13; 1 Kor 10:31; 

Kol 3:17; 1 Pet 4:11). 

Die styl waarin die gelowige op aarde lewe, moet ’n 

geloofstyl wees; die gesindheid waarmee die verloste 

kind van die Here die aardse gebruik, moet ’n dankbaarheidsgesindheid 

wees vanweë die verlossing in Jesus 

Christus. 

• God vernuwe die denke. 

• God vernuut die hart. 

• God skep ’n nuwe gees. 

• God skep ’n nuwe innerlike. 

Vanweë hierdie vernuwing wat God bewerk, sien die 

mens die aardse nie as die hoofdoel nie. Verwêreldliking, 

wêreldgelykvormigheid vind plaas wanneer die 

aardse dinge vir jou belangriker is as jou gehoorsaamheid 

en diens aan die Here. Dit is: 


• wanneer jy God vergeet en in die aards-wêreldse 

jou enigste doel en betekenis vind; 

• wanneer jy jou vertroue op aardse dinge stel, of jou 

sekerheid en sekuriteit in ander dinge soek as net 

in die Here; 

• wanneer jou lojaliteit eerder by die aardse dinge lê 

as by die dinge van God se koninkryk; 

• wanneer jy God uit jou lewe verstoot het en net vir 

aardse dinge strewe. 

Vanweë die sonde maak die mens van die wêreld gebruik 

op ’n wyse wat gewoonlik selfsugtig en sleg is, 

want dit soek nie die eer van God nie, maar die voordeel 

en genot van dié wat in dwaasheid die pad van Satan 

stap. Dít is nie die pad vir die verloste kind van die 

Vader nie. Op hierdie pad word God nie vereer en 

- redaksioneel - 

“Die styl waarin die gelowige op aarde lewe, moet ’n geloofstyl wees; 

die gesindheid waarmee die verloste kind van die Here die aardse gebruik, 

moet ’n dankbaarheidsgesindheid wees vanweë die verlossing in Jesus 

Christus.” 

gedien nie. Daarom staan daar “GEEN TOEGANG” op 

hierdie pad vir die gelowiges. 

Paulus sê: Moenie aan hierdie wêreld gelyk word nie. 

Moet nie die kleur van die aardse aanneem nie. Geskep 

na die beeld van God, herstel en vernuut deur die bloed 

van Christus, vervul met die Heilige Gees, moet die 

gelowige in alles na die eer van God vra. Die vraag 

moet wees: Hoe kan ek God dien en eer in alles wat ek 

in hierdie wêreld, in die daaglikse lewe, doen? 

Wanneer die oë, hart en hande so op God gerig is, 

lewe jy nie die styl van die wêreld nie, maar dié van die 

nuwe aarde. Dit is ’n lewenstyl waarin God in alles 

vereer word – in hierdie wêreld. CNM 


- hoofartikel - 

Korrupsie vanweë 

morele verval 

Feitlik daagliks hoor ons 

oor die nuus, in die 

koerante en op TV van 

korrupsie in Suid-Afrika. 

As ons optelsommetjies 

maak, is daar 

miljarde der miljarde 

Rand by betrokke. 

Waar daar vir ons 

gevoel aanvanklik 

maar net kennis 

geneem is van die 

korrupsie wat plaasvind, 

word dit al meer en 

meer bekend dat die 

regering daadwerklik 

wil optree. 

Daar word wêreldwyd 

lysies gemaak van 

watter land of watter 

kontinent die mees 

korrupte is. Dan blyk dit 

dat Afrika die 

“louere” inoes, en dat 

Suid-Afrika sterk vir die 

voorste plekke 

kompeteer. 

Dan slaan ons ons 

hande saam en vra 

waar alles begin het 

en waarheen alles lei. 

Bybelse ondersoek 

• In die tyd van Noag sien God die groot verdorwenheid van die mens 

(Gen 6:5-7). God sien dat hulle net slegte dinge bedink. God laat dit 

opskryf: “Die aarde was korrup (verdorwe) in die oë van die Here, vol 

geweld” (Gen 6:11). 

• ’n Bybelse ondersoek bring ons by Salomo. Die tempel van God het op 

Sionsberg gestaan. Dan is daar die Kedrondal, en dit bring jou by die 

Olyfberg. Salomo het aan die suidelike hang van die Olyfberg ’n altaar 

opgerig waar sy vrouens, wat heidene was, tot hulle afgode kon offer 

(1 Kon 11:7; 2 Kon 23:13). In Hebreeus staan dit bekend as “die berg 

van ontheiliging” of ook “die berg van korrupsie”. 

• Van Israel sê God dat hulle versot is op korrupsie en omkoopgeskenke 

(Jes 1:23; Jer 6:28; Deut 32:5; Ps 58:3). 

• God duld geen korrupsie nie (Ps 94:20). 

Soos alle sonde ontstaan korrupsie in die hart van die mens (Jak 1:13-15; 

Matt 15:18-20). Daarom sê die Spreukeskrywer: “Wees veral versigtig 

met wat in jou hart is, want dit bepaal jou hele lewe” (Spr 4:23). 

• Christus waarsku die mense om nie vir hulle skatte op die aarde bymekaar 

te maak nie (Matt 6:18-21). 

• Paulus kom en hy verbind rykdom met versoekings wat sinlose en 

skadelike begeertes is wat die mens in die verderf kan stort (1 Tim 6:9- 

10). 

• Paulus skryf ook van die geldgieriges, grootpraters, trotsaards en lasteraars 

wat volgens ons weer aspekte of aanleidende oorsake is van 

korrupsie (1 Tim 3:1-2). 

• Die wêreldse, sondige mense noem Paulus “ontaarde en korrupte 

mense” (Fil 2:15). 

Betekenis van die woord “korrup” 

In Afrikaans is daar die volgende sinonieme vir korrup: beginselloos, gewetenloos, 

immoreel, omkoopbaar, sleg, bedorwe, verdorwe. In beide die 

Ou en Nuwe Testament is die kernbetekenis van korrup “pervers” (sleg, 

verdorwe, verword, verdraai). 

Korrup wees is ’n toestand van geestelike verdorwenheid, onder andere 

vanweë sedeloosheid, oneerlikheid, leuenagtigheid, selfsugtigheid, omkoopbaarheid. 

Hieruit blyk dat korrupsie op alle vlakke van die lewe voorkom, 

nie net op die terrein van die politiek en die landsregering nie. 

Korrupsie is duidelik ’n misdaad waarin daar twee of meer partye is wat ’n 

onwettige transaksie met mekaar aangaan om hulleself te verryk, of om 

uit die ooreenkoms soveel as moontlik wins te maak. By meeste gevalle 

van korrupsie is omkoopgeld betrokke. Met R50 of R100 word die ver- 


keersman omgekoop om jou nie vir jou oortreding te beboet nie. Met ’n 

R1 000 of meer kan ’n stadsraadslid omgekoop word om jou tender vir ’n 

groot projek te laat slaag. So kan ons die een voorbeeld na die ander 

noem van mense se korrupte optrede tot eie voordeel en eie wins. Dit kan 

op enige vlak van die samelewing plaasvind: by die verkiesing van sportspanne 

of by die verkiesing van leiers, die verkryging van ’n identiteitsboekie 

of ’n paspoort of ’n visum. 

’n Toestand van sedelike swakheid en verdorwenheid 

Korrupsie is ’n toestand van sedelike swakheid of verdorwenheid, wat 

gekenmerk word onder andere deur sedeloosheid, oneerlikheid, gewetenloosheid, 

omkopery, onregverdige begunstiging of nepotisme. Korrupsie 

is geestelike verdorwenheid (Gen 6:11-12). 

Korrupsie word ten diepste bedryf deur ’n gebrek aan gesonde morele 

waardes van die landsburgers. Iemand wat korrup is en van korrupsie ’n 

gewoonte maak, het sy band met God verbreek. Hy probeer om onverdiende 

wins vir homself te behaal deur omkopery. 

Onstabiele politieke sisteme 

Alhoewel korrupsie wêreldwyd voorkom, blyk dit tog dat in Afrika die korrupsiekrisis 

die hoogste is. Die optrede van regeringsleiers getuig daarvan. 

In die lande van Afrika is die oorsaak onder andere armoede, onstabiele 

regerings, burgerlike gemeenskappe wat innerlik swak is, gebrek aan politieke 

mededinging. 

Die “tien gebooie” teen korrupsie 

Prof. Bennie van der Walt noem in Woord en Daad die 

volgende “tien gebooie” teen korrupsie: 

➊ Jy mag nie omkoop nie. 

➋ Jy mag nie afpers nie. 

➌ Jy mag nie nepotisme pleeg nie. 

➍ Jy mag jou nie aan tribalisme skuldig maak nie. 

➎ Jy mag nie onderwysbedrog pleeg nie. 

➏ Jy mag nie jou werk afskeep nie. 

➐ Jy moet eerlik wees in al jou sakebedrywighede. 

➑ Jy mag nie regeringseiendom misbruik nie. 

➒ Jy mag nie politieke misdade pleeg nie. 

➓ Jy moet almal regverdig behandel. 

Korrupsie het nare gevolge 

Vanweë die hoë intensiteit van korrupsie in Suid-Afrika 

is die nare gevolge daarvan reeds wyd bekend. Deur 

korrupsie word die respek vir die regering van die dag 

sigbaar ondermyn. Duidelik word dit gesien in die onbeholpenheid 

waarmee regeringsinstansies korrupsie 

benader, en die feit dat daar nog nie daarin geslaag is 

om die tempo waarteen korrupsie plaasvind, te tem nie. 

Waar ’n demokrasie reg en geregtigheid moet laat plaasvind, 

kom daar vanweë korrupsie onreg en bedrog. Om 

geld, besittings en posisies te verkry deur enige vorm 

van korrupsie, beteken dat jy iets ontvang wat jy nie 

verdien nie en ook nie verwerf het nie. 


Sonder enige twyfel is korrupsie een 

van die bydraende oorsake van ongesonde 

ekonomiese ontwikkeling, 

veral in Afrika. 

Christene se antwoord 

As gelowiges moet ons weet dat 

korrupsie nie man-alleen deur die 

gereg, die staat of die regering en – 

instansies bestry kan word nie. Nie 

alleen moet elke Christen oor sy eie 

hart en gedagtes heers nie, maar jy 

moet ook die gesonde leer in die 

Woord van God aan ander verkondig. 

Daarby moet jy iemand wees wat 

vergenoeg is met wat jy het en teenoor 

God ook dankbaar daarvoor. 

Veral is dit vir gelowiges nodig om 

die hele saak in die gebed tot God 

te bring, en Hom te smeek om ons 

land van hierdie euwel te bewaar. 

• Die Kerkblad Februarie 2010 • 9 

CNM


Verbond en kategese 

So pas het die katkisasieklasse vir 2010 in die verskillende gemeentes begin. Die Here moet geloof 

word dat omstandighede in Suid-Afrika en die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika sodanig is dat daar 

vryheid is om die kinders van die kerk kategeties te kan onderrig. In alle gemeentes moet daar 

besonderlik gesorg word dat die verbondskinders na die beste van die kerkraad se vermoë in die 

katkisasie onderrig word. Die feit dat die katkisasiekinders verbondskinders is, maak die saak nog 

dringender. Kategete en ouers moet dalk weer ’n slag oor die verbond en die kategese nadink, want 

kategese is verbondsonderrig. 

Betekenis van die verbond 

Die verbond is ’n saak van lewende troos vir 

diegene wat “uit swakheid in sondes val, sodat 

hulle nie aan die genade van God twyfel of in 

sondes bly lê nie” (Doopsformulier). In die saak van 

die genadeverbond moet ons nie die aanvegtinge wegredeneer 

of die sondeswakheid wegdefinieer nie. In sy 

denke het die mens die neiging om gebrokenheid en 

skeeftrekkinge te probeer harmoniseer. Die verbond 

van God verteenwoordig een van die groots-moontlike 

disharmonieë: God en sondaar word in een asem 

genoem. God skaam Hom nie om hulle God genoem 

te word nie. Só is die verbond van God. Die verbond 

dien om die heil wat van die Here is en ook van Hom 

alleen kan kom, in die lewe van elke gelowige ’n werklikheid 

te maak. Daaruit mag die verlostes lewe en sterwe. 

God kom na die mens met sy aanbod van genade. 

Hier moet jy duidelik onderskei: 

• Die aanbod van genade is vir alle mense. 

• Maar die belofte van genade is nét vir die uitverkorenes. 

God beloof die genade, en dan is daar sy oproep 

tot geloof en bekering. In die verbond word geloof geëis 

en ook geloof gewerk. Calvyn skryf dat Christus tot ons 

kom “beklee met sy beloftes” (Inst, 2.9.3). Verder: “Die 

ware kennis van Christus is dus as ons Hom aanneem 

soos Hy deur die Vader vir ons aangebied word, naamlik 

geklee in sy evangelie” (Inst, 3.2.6). Christus “beklee 

met sy beloftes”, “geklee in sy evangelie”, word ons 

eie, deurdat ons die belofte glo. Bediening van die woord 

is bediening van die versoening, bediening van die 

verbond wat lei tot toe-eiening van die heil deur die 

Heilige Gees. Wat sê die genadeverbond vir ons en 

ons kinders? 

Die vervulling van die verbond in Christus 

Die skadubedeling van die Ou Testament val in Jesus 

Christus weg en die gelowige staan voor die volle, 

diepe sin en werklikheid van die genadeverbond. Die 

deputate vir Jeugsorg van die Geref. Kerke in Suid- 

Afrika wys in hulle rapport aan die 42ste Nasionale Sinode 

(1985) op die plek wat Christus in die genadeverbond 

inneem. Al die beloftes wat God van ouds af gedoen 

het, is deur Christus vervul, en aan al die eise wat God 

in die verbond gestel het, is voldoen. Daar is ’n nou 

verband tussen die soendood van Christus en die genadeverbond. 

Dit lees ons in die Nagmaalsformulier: “... 

dat Hy aan die einde met sy dood en bloedstorting die 

nuwe en ewige testament, die verbond van genade en 

versoening, bevestig het toe Hy gesê het: Dit is volbring.” 

Verbond en uitverkiesing 

God is die uitverkiesende God, en in sy ewige raad 

is die getal van sy uitverkorenes van ewigheid af aan 

Hom bekend. In die Nuwe Testament gaan dié gedagte 

voort, en Efesiërs 1 is ’n sprekende voorbeeld: “... soos 

Hy ons in Hom uitverkies het voor die grondlegging 

van die wêreld om heilig en sonder gebrek voor Hom 

in liefde te wees.” 

Die verbond en die verkiesing val nie saam nie 

Verbond en verkiesing val nie saam nie. Die genadeverbond 

laat die uitverkiesing ’n werklikheid word. Genadeverbond 

en uitverkiesing staan nie los van mekaar 

nie. Hulle staan met mekaar in verband as oorsaak en 

gevolg, as doel en middel. Die doel van die genadeverbond 

is om die uitverkiesing te verwesenlik. Deur die 

genadeverbond word die uitverkiesing ’n werklikheid. 

Wanneer die bondeling in die genadeverbond tot geloof 

en bekering kom, die eis van die genadeverbond, het 

die uitverkiesing werklikheid geword. Geloof en bekering 

is die antwoord op die belofte. Eers hier begin die 

uitverkiesing werk (Dordtse Leerreëls, Hoofstuk 1, Artikel 

17, 14, 6 en 7). 

Die uitwerking word sigbaar in die verbond 

Nie almal in die verbond is uitverkorenes nie. Van 

Ismael en Isak skryf Paulus in Romeine 9:6-9: “... nie 

almal wat van Israel afstam, is werklik Israel nie; en nie 

almal wat nakomelinge van Abraham is, is werklik kinders 

van Abraham nie. Inteendeel, die belofte was: ‘Uit 

Isak sal daar vir jou ’n nageslag kom’” (Gen 21:12). Dit 

wil sê: Dit is nie die kinders wat in die gewone gang 


van die lewe gebore is, wat kinders van God is nie; dit 

is die kinders wat kragtens die belofte van God gebore 

is, wat as Abraham se nageslag gereken word”: Die 

kinders van die belofte word gereken as die nageslag. 

Verbond en doop 

“Die doop (is) ’n instelling van God om aan ons en 

ons kinders sy verbond te verseël.” Die doop is ’n teken 

en seël wat God vir die gelowiges ingestel het, om aan 

hulle die genadeverbond te verseël en die beloftes van 

die evangelie seker te maak. Dit is nie ’n verbond wat 

God nog in die toekoms moet sluit nie, maar ’n verbond 

wat Hy reeds gesluit het. Hulle moet as verbondskinders 

“deur die doop as deur die teken van die verbond, in 

die Christelike Kerk ingelyf word en van die kinders 

van die ongelowiges onderskei word” (Heidelbergse Kategismus, 

Sondag 27, Vraag 74b). 

Verbond en geloof 

Die verbond gaan eensydig van God uit en gaan 

die geloof vooraf. Daar is die skenking van die heil in 

die aanbieding van Christus. Die deelagtigmaking geskied 

deur die geloof, dit is die deelagtigmaking van 

wat in die belofte aan ons geskenk word. Die persoonlike 

deelagtigmaking geskied deur die geloof in die gepredikte 

Woord van God. Skenking en deelagtigmaking 

is twee begrippe wat op mekaar betrokke is. God skenk. 

Die mens ontvang. Hy kry werklik deel aan die heil. 

Die gedoopte is ’n bondeling 

Die doop is ’n teken en seël van die genadeverbond 

wat met die gedoopte opgerig is. Die doop verseël die 

belofte van die genadeverbond, dis nie iets wat in die 

dopeling aanwesig is of aanwesig veronderstel word 

nie. In die doopsformulier word aangetoon wie die gedooptes 

is. Dit is die mense met wie die Vader “’n ewige 

genadeverbond” gesluit het. Die sekerheid lê nie in die 

verbondskind nie, maar in God se belofte. Die verbond 

word opgerig met mense wat “uit swakheid in sondes 

val”. Dit is belangrik om daarop te let dat hierdie waarheid 

nie gerig word aan sterk, vasstaande, onwrikbare 

mense nie, maar aan pap babatjies wat “in sonde ontvang 

en gebore is en daarom aan allerhande ellende, 

ja, aan die verdoemenis self, onderworpe is” (Doopsformulier). 

Dit is hulle wat soms uit swakheid in sondes 

val. Maar hulle hoef nie aan die genade van God te 

twyfel nie of in hulle sondes bly lê nie, want die doop is 

immers ’n seël en onbetwisbare getuienis dat hulle ’n 

ewige verbond met God het (Doopformulier). 

Met wie is die genadeverbond opgerig? 

Ten opsigte van die vraag met wie God die verbond 

oprig, gaan die standpunte binne Geref. konteks uiteen: 

• Die een groep sê: Die genadeverbond is opgerig 

alleen met die uitverkorenes. 

• Die ander groep sê: Die genadeverbond is opgerig 


met die gelowiges en hulle nageslag. 

By die groep wat sê dat die genadeverbond opgerig 

is met die uitverkorenes, word daar verder twee gedagterigtinge 

gevind: 

• Die een groep sê dat waar die verkiesing is, daar is 

die verbond, en daardeur trek hulle die kring van 

die uitverkiesing baie klein. 

• Die ander standpunt is dat waar die verbond is, daar 

is die verkiesing, en hulle trek weer die kring van 

die uitverkiesing geweldig groot. 

By albei groepe word die verbond behandel onder 

die beheersing van die uitverkiesing. Die uitgangspunt 

is hier nie die verbond nie, maar die uitverkiesing. Elkeen 

wat onder die verbond gebore is, is as kind van die 

verbond gebore. Hy is kind en erfgenaam van God. 

Daarom word met ’n kind se doop gebid: “Ons bid U, 

kragtens u grondelose barmhartigheid, dat u hierdie 

kind van U genadiglik wil aansien” (Doopsformulier). 

Die verbond is breër as die uitverkiesing Só is daar 

tweërlei kinders van die verbond: die gelowiges, die 

gehoorsames; en ook die ongehoorsames en die ongelowiges 

is kinders van God. Daar is ’n verdere betekenisvolle 

onderskeiding: 

• Die een groep sê: Waar die verbond is, word die 

geloof gewerk. 

• Die ander groep sê: Waar geloof is, word die verbond 

effektief. 

Dit is nie die verhouding teenoor die verbond wat 

beslissend is nie, maar die verhouding met die God 

van die verbond. 

Verbondsouers en verbondskinders 

Die genadeverbond is opgerig met die gelowiges 

en hulle kinders. Geloof as antwoord op die belofte is 

heilstoe-eiening (verbondsinwilliging). Die genadeverbond 

maak die uitverkiesing prakties. Geloof moet as 

antwoord op die verbondseis en verbondsbeloftes teenwoordig 

wees, anders word die verbond verbreek en 

verwerp (Heb 2:3; 4:1). Volhardende ongeloof by die 

verbondskind is nie net ’n blote afwesigheid van geloof 

nie, maar dit is ’n weiering. Dit is verbondsbreuk (Heb 

6:4-8; 10:28-31). Hulle wat die verbond breek deur hulle 

weiering tot inwilliging, word deur die verbondsvloek 

getref (Deut 20:10-14; Heb 12:28 ev). 

• Die wese van die genadeverbond is die belofte van 

God wat alle bondelinge raak, ook hulle wat later 

sal blyk die verbond te verbreek het in ongehoorsaamheid, 

want die droewige keersy is ook waar. 

Daar is vele wat in die verbond gebore word en die 

verbondsteken ontvang, maar wat tog verlore gaan 

(Rom 9:6). 

Ouers moet betrokke raak by hulle kinders se katkisasiewerk, 

veral wat die voorbereiding betref. Deur die 

voorbereiding van die werk word die kinders immers 

deur die onderrigleer geskool om verantwoordelik op 

God se belofte te antwoord. CNM 


- brandpunt - Dr. Nico van der Merwe 

Die doodry-seisoen 

Skokkende padverkeersterftes 

Die somervakansie is pas 

verby, en sonder vrees vir 

oordrywing kan gepraat word van 

die seisoen van doodry. In sy oortreffende 

trap kan gepraat word 

van die menseslagting op ons paaie. In hierdie seisoen sterf meer mense 

op ons paaie as al die soldate wat in die jarelange grensoorlog gesneuwel 

het. 

Van die begin van die vakansie in Desember tot ’n paar treë in Januarie 

word in nuusbulletin na nuusbulletin die stygende getal van padverkeersterftes 

en beseerdes aangekondig soos krieketlopies in ’n toetswedstryd 

– wat net koue, harde feite is wat jou nie innerlik roer nie. Soos 

wat die sterftesyfers dag vir dag aangekondig word, kom ’n mens tot 

die ontstellende slotsom dat mense hieraan gewoond raak en nie eens 

tweemaal oë knip by die aanhoor daarvan nie. Dit blyk dat summiere 

arrestasie, hoë boetes en strenger wetstoepassing blykbaar geen positiewe 

uitwerking op die situasie het nie. 

Planne om die menseslagting op die paaie te keer 

Van owerheidskant word daar jaarliks nuwe planne beraam om die 

menseslagting op die paaie te keer. Vakansiegangers word vermaan 

om versigtiger te wees en verkeersreëls nougeset na te kom. Aksies 

word op hoofroetes geloods om bestuurders so gereeld moontlik in te 

lig en te waarsku oor verkeersomstandighede. Die “Arrive Alive”-projek 

doen soveel hulle kan om die ongeluks- en dodesyfers op die paaie te 

beperk. 

Nogtans het die sterftesyfer weer ten hemele geklim – om nie eens te 

praat van die finansiële implikasies van die situasie nie. Dit kos die 

land miljarde rand met elke vakansieseisoen. Daarby kom ook die aspek 

van droefheid by die lewensverlies, pyn, lyding en leed. In ’n groot persentasie 

van die ongelukke gaan dit gepaard met liggaamlike verminking 

wat in baie gevalle lewenslank is. 

Oorsake vir dié situasie 

Oorsake vir hierdie toestand op die paaie is veelvoudig: onverantwoordelike 

padgedrag, te hoë snelhede, te kort volgafstande, oormatige 

alkoholgebruik, swaar verkeer, minagting 

van verkeerstekens, onbekwame 

bestuurders, oorskryding 

van die vermoeidheidsgrens,swak 

padoppervlaktes, nie-padwaardige 

voertuie, oorlaaide voertuie, minagting 

van mede-padverbruikers, ongeduld, 

roekelose bestuur van voertuie 

... so kan die redes en die oorsake 

van die padslagtings opgenoem 

en neergeskryf word. 

Tabelle en ellelange lyste kan gemaak 

word, maar die toestand bly 

jaar na jaar dieselfde. Almal moet 

teen hierdie tyd tot die besef kom 

dat daar nie ’n kitsoplossing vir die 

padveiligheidsvraagstuk is nie. 

Die godsdienstig-sedelike aspek 

As gelowiges moet ons weet dat 

daar ook ’n godsdienstig-sedelike 

aspek aan hierdie saak verbonde is. 

Die grondreël wat God in sy Woord 

gee, is liefde tot God en liefde tot 

jou naaste (Matt 22:37-40). Verder 

moet gelowiges in alles wat hulle 

doen, die Here verheerlik (1 Kor 

10:31). 

Hierdie bevel van Christus is natuurlik 

ook van toepassing waar gelowiges 

met vakansie op reis is. Op die 

reispad saam met jou is jou naaste, 

al is dit ’n onbekende naaste wat in 

Die liefdesgesindheid deur God se genade moet die oorheersende 

dryfveer wees waarmee elke gelowige sy motor bestuur en hom op 

die pad gedra. 


al die ander motors op die pad is, 

vir wie jy moet liefhê soos jouself. 

Die Bybelse waarheid geld vir elke 

gelowige dat jy op die reispad niemand 

enige leed of letsel aandoen 

nie. Dat jy ook nie die oorsaak mag 

wees waarom ’n ander voertuig in 

’n ongeluk betrokke raak nie, omdat 

jy dan die beeld van God waarna 

jou naaste geskape is, sal skend. 

Die feit dat jy bykans 100% van die 

mede-padgebruikers nie ken nie, 

mag nie daartoe bydra dat jy onverskillig 

en traak-my-nie-agtig teenoor 

hulle mag optree nie. 

Die liefdesgesindheid deur God se 

genade moet die oorheersende 

dryfveer wees waarmee elke gelowige 

sy motor bestuur en hom op 

die pad gedra. Jou liefde tot God en 

jou liefde tot jou naaste moet sigbaar 

wees in die wyse waarop jy jou 

op die pad gedra. Dit klink dalk 

hoogdrawend en mense kan moontlik 

sê nou word die waarheid darem 

te ver gerek, maar as Christen moet 

jy die mense wat saam met jou die 

pad ry, waarheen ook al, uitnemender 

ag as jouself, en moet jy jou 

voorneem om hom niks aan te doen 

wat jy jouself nie graag aangedoen 

wil hê nie. 

Kom ons wees meer presies en stel 

vas dat jy op jou reispad veral die 

vyfde en sesde gebod van die Tien 

Gebooie toepas. Prof. Pieter Buys 

het hieroor geskryf: 

“Die vyfde gebod eis van my gehoorsaamheid 

om Christus ontwil. 

Daardie stomme stopteken, die 

sprakelose robot, die soliede wit 

streep in die pad is instrumente in 

die hand van die owerheid om verkeersveiligheid 

te handhaaf. Die 

owerheid op sy beurt is ’n instrument 

in die hand van God om wet en orde 

te handhaaf. Wie die stopteken, die 

robot, die wit streep verontagsaam, 

is nie net aan die owerheid nie, maar 

aan God ongehoorsaam en ’n oortreder 

van die vyfde gebod.” 

Niemand sal stry nie dat die sesde 

gebod ook in geheel op die reispad 

van toepassing is: “Jy mag nie moord 

pleeg nie.” As jy teen ’n hoë snelheid 

ry, of jy drink alkohol voor jy op reis 

gaan, of jy minag verkeersreëls, of 

jou padgedrag is onverantwoordelik 

en eiesinnig, en die reisgenote in jou 

eie voertuig of medemense in ’n ander 

voertuig sterf vanweë ’n ongeluk 

wat direk vanweë jou onverskilligheid 

plaasvind, is jy ’n moordenaar. 

- brandpunt - 

Onthou, die sesde gebod sê vir jou, 

die motorbestuurder: “Jy mag nie 

doodry nie.” Al is jy ’n meelewende 

lidmaat van die kerk van Christus, jy 

woon gereeld eredienste by, jy lees daagliks God se Woord en bid tot jou 

Vader in die hemel, en jy is die direkte oorsaak van ’n botsing waarin 

medemense vermink word of sterf, is jy ’n moordenaar! 

Dit pas gelowiges seker om, voor hulle op die lang pad vertrek, eers tot 

God te bid dat Hy hulle op die gevaarlike pad sal beskerm. Dan moet jy as 

bestuurder jou bydrae maak deur veilig en verantwoordelik te bestuur. As 

kind van God met jou reisgenote, wat elkeen ook ’n kind van God is, kan 

jy verseker wees dat God in julle midde deur sy Gees teenwoordig is. 

Jy moet jou en jou reisgenote aan God toevertrou. Sing almal Psalm 121:2 

– 

Bedreig gevaar jou reispad ooit – 

Hy is dit wat jou voet 

vir wank’ling behoed. 

Hy, Isr’els wagter, sluimer nooit. 

Die HEER is jou ontfermer, 

jou skadu en beskermer. DK 


Ds. GC (Awie) Verhoef (Wierdapark) 

Ek wens tog so om ’n Bybelse 

selfbeeld te hê 

Die versugting om ’n Bybelse 

selfbeeld te hê, is in wese 

’n bede van gelowiges dat 

God ons sal verander deur ons 

denke te vernuwe (Rom 12:2). 

“Denke” volgens dié teks beteken 

nie bloot jou gedagtes nie, maar ’n 

raamwerk van denke, ’n houding, 

ingesteldheid of ’n manier van kyk. 

Wat is selfbeeld? 

Selfbeeld is die manier hoe jy jouself 

sien. Selfpersepsie maak dalk die 

bedoeling duideliker. Dit gaan oor 

jou persepsie van jouself. Dit is die 

prentjie binne jou van jouself. Selfbeeld 

is ’n hele denk- en gevoelsraamwerk 

binne jou van waaruit jy 

leef. Dit bepaal hoe jy lyk vir jouself, 

hoe jy gewoonlik reageer en optree. 

Dis vanuit hierdie komplekse en dinamiese 

prentjie waarmee jy sin 

maak van die lewe. Dis kompleks, 

want dis ’n wisselwerking van alle 

aspekte van jou menswees en die 

lewe. Dis dinamies, want jy is nie ’n 

klip nie – jy is ’n groeiende, lewende 

wese. Dit is hierdie prentjie wat 

bepaal hoe jy in interaksie is met 

God, mense, jou omgewing, situasies, 

jouself en alles in hierdie wêreld. 

Daarom is dit nie verkeerd om te sê 

nie dat mense wat ’n goeie – of liewer 

realistiese – selfbeeld het, gewoonlik 

in gesonde verhoudings 

staan en op ’n nugter en positiewe 

manier in interaksie is met die wêreld 

om hulle. Die teendeel is ook 

Hoe kan ek dit regkry? 

waar: mense wat voortdurend in wanverhoudings is, het waarskynlik ’n 

negatiewe selfbeeld. 

Bybelse selfbeeld 

Hieruit lyk dit my die Bybel praat volgens Spreuke 4:23 hiervan: Wees 

veral versigtig met wat in jou hart omgaan, want dit bepaal jou hele lewe 

(eie beklemtoning). Hart volgens hierdie teks het te doen met die kern van 

jou menswees. Jou hart, jou binneprentjie, jou selfbeeld, bepaal jou hele 

lewe. Mens kan van ’n Bybelse selfbeeld praat wanneer Christus deur die 

geloof in die hart woon (Ef 3:17). Hart dui op die totale mens se gerigtheid 

op God (Rom 10:10). Hierdie gerigtheid op God bepaal jou hele lewe. 

Maar meer hieroor later. 

Hoe werk selfbeeld? 

Hoe gebeur dit dat ek sit met die selfbeeld wat ek het? Hoekom sien ek 

my soos wat ek my sien? Anders gesê: Wat is die dinamika van selfbeeld? 

As mens dit verstaan, kan jy begin om iets daaraan doen. Anders bly dit ’n 

wollerige begrip wat soos ’n leeu op jou borskas kom lê. 

Ons weet dat die verhaal van die Bybel nie maar ’n verhaal is wat bloot net 

met ander mense gebeur het wat lank, lank gelede geleef het nie. Ons 

moet daardie mense se tyds- en kultuuromstandighede deeglik in berekening 

bring wanneer ons die Bybel lees, maar dit is óns verhaal wat 

steeds in ons lewe afspeel. 

Die verhaal van die mens wat goed geskape is, in sonde val en in Christus 

herskep word, is die verhaal van jou lewe. Dit het ’n deurslaggewende 

effek op jou selfbeeld. Die mens, goed geskape, het voor die sondeval ’n 

volmaakte en realistiese binneprentjie gehad. Dit het die volgende behels: 

• Hulle was in ’n volmaakte liefdesverhouding met God en mekaar en 

het volkome sekuriteit, aanvaarding en vertroue ervaar. 

• Hulle het ook die verhoudings met alles en almal waarin hulle gestaan 

het, goed bestuur. Hulle was in ’n plek of posisie (verantwoordelikheidsfeer) 

wat hulle nie verdien het nie – God het hulle aangestel. 

Hulle het hierin geen bedreiging beleef nie. 

• Hulle is na God se beeld geskape. Dit beteken onder andere dat hulle 

in verhouding met Hom geplaas was. Hulle het ware kennis van God 

gehad en was in sy diens. Hulle het hierin – in Hom – waarde gehad. 

Hieruit is dit duidelik dat die mens voor die sondeval geleef het in volmaakte 


liefde, met geen bedreiging nie en met ’n perfekte besef van eiewaarde. 

Die neerslag hiervan was ’n volkome binneprentjie. ’n Volmaakte selfbeeld. 

Met die sondeval het dit totaal en dramaties verander. Die harmonieuse 

liefde het gevou vanweë die opstand, die aggressie, teenoor God. Die 

mens het hom aangematig en sy posisie van diensbaarheid en verantwoordelikheid 

voor God weggegooi. Die mens het homself verhef om soos 

God te wil wees. 

Ná die sondeval lyk die binneprentjie van die mens anders: 

• Die harmonieuse liefde word vervang deur vrees (Gen 3:10). Sekuriteit, 

aanvaarding en vertroue word vervang deur vrees vir die onbekende, 

verwerping en emosionele pyn. 

• Die onaantasbare posisie van diensbaarheid en verantwoordelikheid 

voor God word skielik ’n maalkolk van skuldgevoelens en blaamverplasing 

(Gen 3:8, 12, 13). 

• Die mens, wie se waarde daarin lê dat hy beeld van God is, wou self 

soos God wees en verloën daardeur sy beeldskap. Ons verloor nooit 

ons beeldskap nie (vgl. o.a. Gen 9:6, Jak 3:9), maar verloën dit en 

daarmee saam dat ons waarde in God is. Nou soek ons waarde in ons 

eie beeld. Die probleem is dat ons dan nie weet wanneer ons eie beeld 

goed genoeg is nie. Die effek hiervan is ’n nikswerd gevoel. 

Dis duidelik dat die sondeval meegebring het dat mense met vrees, skulden 

nikswerd gevoelens leef. Die gevolg hiervan is ’n verwronge en vervalste 

binneprentjie. Hoe raak dit jou? Sonder om te tegnies te raak, kan ons sê 

dat selfbeeld gevorm word deur die neerslag van die interaksie van al die 

verhoudings waarin jy staan en gestaan het. Dit is jou verhouding met 

God, met jouself en ander mense en met die natuur. Die neerslag van die 

interaksie gaan lê as ’t ware in die sentrum van jou menswees, jou hart. 

Sodoende vorm jy ’n prentjie van wie en hoe jy is en waar jy in hierdie 

verhoudings staan. 

Wanneer “bang”, “skuldig” en “nikswerd” woorde is wat die hoofbestanddele 

uitmaak van jou verhoudings, sal die prentjie van jou diepste binnekant 

negatief wees en al hoe meer so word. Wanneer jy egter liefde, jou eie 

(onbedreigde) plek en ’n sin vir waarde in jou verhoudings ervaar, sal jou 

selfbeeld positief wees en al meer so word. Gaan dink maar gerus na in 

die lig hiervan oor elkeen van jou verhoudings. Jou verhouding met ons 

Here, jou man/vrou, jou kinders, jou ouers (ook en veral toe jy nog klein 

was), maats en kollegas. Dóén dit regtig! 

Die uitdaging 

Mens kan saam met ander skrywers sê dat selfbeeld of -persepsie ’n 

evaluering is wat jy van jouself opbou op grond van selfkennis. Wanneer 

die selfkennis wat ek opgebou het, negatief is, is die uitdaging om ander 

(beter?) bronne te vind van waaruit ek selfkennis kan opdoen. As die bron 

van my selfkennis my man of vrou is met wie ek in ’n verhouding staan 

wat deur vrees, skuld- of nikswerd gevoelens gekenmerk word, moet ek 

duidelik ’n ander bron van selfkennis gaan soek. Eweneens: as ek as kind 

in sulke verhoudings staan of gestaan het, moet ek elders selfkennis gaan 

soek. 

Die Bybel is ten diepste gelowiges se bron van selfkennis. Die Heilige 

Gees, wat die Bybel geïnspireer het, woon immers in my as gelowige. Hy 

- fokusartikel - 

getuig saam met my gees wie en 

hoe ek regtig is voor God! Sy woorde, 

óók dié oor my as mens, in die 

Bybel dra die grootste gewig. Groter 

gewig as wat mense oor, van en met 

my gesê of gedoen het. 

Uitkoms! 

Ons Here Jesus Christus het mens 

geword. Hy het nie alleen weer opnuut 

kom wys hoe dit is om in volkome 

harmonie met die wil van God 

te leef nie, Hy het méér kom doen! 

Hy het ons met God kom versoen. 

Hy het dit vir my moontlik gemaak 

om uit te styg bo die vrees, skuld en 

minderwaardigheid wat my gedrag 

bepaal. Hy het my kom herstel. Nou 

kan ek waarlik in liefde my posisie 

volstaan in diensbaarheid en verantwoordelikheid 

teenoor Hom. En ek 

kan my waarde in Hóm vind en nie 

in mysélf nie. 

Dis wat ons Here kom doen het. Dis 

die pad wat Hy kom oopmaak het. 

Hoe kry ek dit reg? 

Hy het dit voorts kom moontlik maak 

dat ek op daardie herstelpad sal 

loop. Hy het sy Gees gegee om ons 

al hoe meer te vernuwe na die beeld 

van ons Skepper en tot volle kennis 

van God (Kol 3:10). Dit is my verantwoordelikheid 

om seker te maak dat 

ek alles in my vermoë doen om die 

verwronge prentjie wat ek van my 

het, af te lê, nuut te word in my gees 

en gedagtes, en te lewe as nuwe 

mens wat as die beeld van God geskep 

is: volkome volgens sy wil en 

heilig (Ef 4:22-24). 

Dit beteken dat ek by ander gelowiges 

wat kundig is, hulp moet kry 

soos dit nodig is. Dit beteken ook 

dat ek my gemoed moet vul met 

woorde wat my Maker oor en van 

my gesê het. Woorde soos wat daar 

onder andere staan in 1 Johannes 

4:18, Romeine 8:31-39 (antwoord 

die vrae wat daarin gestel word en 

kyk na die beloftes!), Efesiërs 1:3- 

14. DK 


Ds. OJ (Ockie) Struwig (Delmas) 

Ek wens tog so om ’n mens van 

integriteit te wees 

In my nadenke oor wat integriteit 

nou eintlik is, het ek in die Bybel 

gaan soek na die woord. En tot my 

verbasing moes ek vind dat díe 

woord – integriteit – nie een keer in 

die Bybel voorkom nie. 

Omvattende eienskap ... 

Wat ek wel kon agterkom, is dat 

daar ’n rits ander woorde in die Skrif 

is wat die begrip integriteit omskryf. 

Ek verwys hier na woorde soos opregtheid, 

betroubaarheid, eerlikheid, 

objektiwiteit en vroomheid, wat 

almal op een of ander manier verwys 

na ’n mens met integriteit. En 

daarom is integriteit na my mening 

in die lig van die Woord ’n omvattende 

eienskap. 

Positiewe eienskap ... 

Al die woorde wat in die Bybel voorkom, 

is uit die aard van die saak – 

net soos die woord integriteit – positief 

van aard, en hierdie eienskappe 

kan gekoppel word aan waardes 

en norme wat groter is as die wil of 

idees van die persoon wat dit uitleef. 

Miskien is die eie-wil of eie-idees 

van die mens juis die rede waarom 

ek die persepsie het dat integriteit 

’n bedreigde eienskap op die “rooilys” 

is. 

Bedreigde eienskap ... 

Daar is natuurlik verskeie redes 

waarom integriteit as ’n positiewe 

karaktereienskap onder druk is. 

Vanweë sy sondige natuur is die 

Hoe kan ek dit regkry? 

Ek het die afgelope tyd gewonder of integriteit ook een 

van daardie eienskappe soos bedagsaamheid en 

selfbeheersing is wat op die “rooilys” van “bedreigde 

karaktereienskappe” verskyn? 

Bestaan daar nog mense wat waarlik beskou word as 

manne en vroue met integriteit? Was Job nie dalk die 

laaste mens oor wie God kon spog en sê nie: 

“Sy gelyke kry jy nie op aarde nie: hy is vroom en opreg, 

hy dien My en vermy die kwaad”? 

mens voortdurend besig om die 

aanvaarbare waardes en norme te 

omseil met sy eie idees van wat reg 

en verkeerd is (en wat aanvaarbaar 

en onaanvaarbaar is). En omdat die 

natuurlike mens so maklik swig onder 

groepsdruk, word hierdie eie 

idees baie maklik deur die mening 

van die massa gemanipuleer. Dit is 

egter nie net groepsdruk nie, maar 

ook magsmisbruik, verskuifde rolmodelle 

en situasies waar mense 

onregverdig bevoordeel word, wat 

alles daartoe bydra dat die goeie, 

positiewe eienskap van integriteit al 

hoe meer bedreig word. Ek kom 

baie mense teë wat nie meer vanuit 

die moed van hulle oortuiging optree 

nie, maar vanuit die situasie 

waarin hulle hul bevind. 

Die grootste kommer egter is dat 

soveel mense hulle ook nie meer 

steur aan fundamentele beginsels 

soos God dit duidelik in sy Woord 

vir ons gee nie. Populêre beginsels 

begin die oorhand kry, en waar die 

fundamentele deur die polulêre vervang 

word, dreig die mens se wil 

om God se wil te oorskadu. 

Gesogte eienskap ... 

Tog bly integriteit ’n gesogte eienskap. 

En daarmee bedoel ek dat 

iemand wat met integriteit optree, 

steeds aandag trek in die samelewing 

van vandag. Die positiewe, 

bedreigde eienskap van integriteit 

laat gewone mense uitstaan bo die 

res. Die vraag is dus nou: Hoe kan 

ek dit regkry om ’n mens van integriteit 

te wees? Miskien het u ook al 

hieroor gewonder! Miskien wou u 

al iemand anders leiding gee oor 

hóé om ’n mens van integriteit te 

wees! 

Vir my as gelowige is dit ’n uitgemaakte 

saak dat alle goeie dinge 

van God kom. Daarom weet ek ook 

dat dit vir my nie moontlik is om 

sonder God se hulp en leiding dié 

gesogte eienskap te bekom nie. Die 

mees bekende woorde waar die 

hulp en die leiding van God gesoek 

word, vind ons in Psalm 25:4 en 5: 

“Maak my u wil bekend, Here, leer 

my u paaie. Laat u waarheid my lei 

en onderrig my daarin, want U is 

God, my redder. In U stel ek elke 

dag my verwagting”. 


Om werklik ’n mens van ware integriteit te wees, vra Goddelike hulp. Dit 

vra biddende afhanklikheid van God om in my gedagtes, woorde en dade 

absoluut God-gerig te leef. Die hoeksteen vir my integriteit is dus God 

self, en die boustene daarvan is in die Woord van God opgeskryf. 

Hoe kan ek dit dan regkry om (as gelowige) ’n mens van integriteit te 

wees? 

➊ ... deur betroubaar te wees ... 

In Nehemia 7:2 staan daar: “Gananja was ’n betroubare man wat eerbied 

vir God gehad het, meer as baie ander.” Hier word twee belangrike 

boustene genoem, naamlik betroubaarheid en eerbied vir God. Om die 

reguit pad te loop, om die waarheid lief te hê, om my woord as my eer te 

beskou (met God as my enigste betroubare getuie), met ’n “ja” wat “ja” is 

en ’n “nee” wat “nee” is te lééf, beteken my lewe vertoon reeds die tekens 

van betroubaarheid en integriteit. 

➋ … deur eerlik en opreg te wees … 

Dawid sê in sy dankgebed in 1 Kronieke 29:17: “Ek weet, my God, dat U 

die hart ondersoek en dat U opregtheid wil hê.” In Psalm 25:21 sê hy: 

“Laat onskuld en opregtheid oor my die wag hou, want op u vertrou ek.” 

Dawid weet dat opregtheid as bousteen van integriteit ’n eienskap is wat 

gewortel is in die diepste wese van die mens – daar waar God alleen kan 

raaksien. Die Spreukeskrywer sê oor opregtheid: “Wie opreg leef, leef 

sonder vrees ...” en: “Die opregte bly behoue deur sy gehoorsaamheid 

aan die Here ...” Ook hier word die optrede van die eerlike en opregte 

mens aan God self gekoppel. Gehoorsaamheid aan God is dus ’n kenteken 

van opregtheid en eerlikheid. Daarteenoor is ongehoorsaamheid aan God 

die kenteken van valsheid en skynheiligheid. As ek dus ’n mens van integriteit 

wil wees, moet ek my gehoorsaamheid aan God onder die vergrootglas 

gaan plaas. 

➌ … deur reg en geregtigheid te handhaaf … 

Job, die Ou-Testamentiese rolmodel, sê in hoofstuk 6:29: “ Besin julle, 

moenie dat daar onreg geskied nie, besin julle, my saak is reg.” Job is die 

bewaker van reg en geregtigheid omdat hy oortuig is van sy saak. Hy loop 

die reguit pad. Hy staan by die waarheid, hy is deursigtig in sy doen en 

late. Ek is oortuig daarvan dat om reg en geregtigheid te handhaaf en te 

bewaar, Goddelike wysheid en insig nodig is. Ek wil so ver gaan om te sê 

die handhawing van reg en geregtigheid is die kosbare vrug in die lewe 

van ’n mens met integriteit. Daarom sal ek biddend, smekend my wysheid 

en insig oor reg en geregtigheid van God vra. 

➍ ... deur toegewyd te wees … 

Hierdie belangrike bousteen word ook verbind aan koning Dawid wat die 

volk van God met “… toewyding versorg het en hulle met oorleg gelei …” 

het (Ps 78:72). En hoe ’n belangrike element van integriteit is toewyding 

nie! So iemand is een wat klaar maak waarmee hy begin het. Iemand wat 

nougeset skouer aan die wiel sit en werk na die doelwit, wat in die wedloop 

volhard tot by die wenstreep. 

Ek self het nie die krag om elke moontlike taak toegewyd te voltooi nie, 

maar juis daarom maak ek staat op die Gees van God se krag wat in my 

werk. Integriteit vra dus nie net toewyding nie, maar ook ’n gesindheid van 

afhanklikheid teenoor God. 


➎ … deur die wil van God te doen 

… 

God self maak die belofte aan Salomo: 

“En jy, as jy soos jou vader 

Dawid opreg en met oorgawe voor 

My leef en alles doen wat Ek jou 

beveel en my voorskrifte en bepalings 

nakom, sal Ek jou heerskappy 

oor Israel bestendig” (1 Kon 9:4). 

Daar is verseker voordele om alles 

volgens die wil van God te doen. 

God sien dit raak en God beloof ook 

sy seën in die lewe van so ’n mens. 

Daarom is ’n lewe wat op God gerig 

is en wat van God uitgaan, ’n teken 

van iemand met integriteit. Ek sal 

dus in alles vra na die wil van God 

en my deur my handelinge aan God 

self vasbind. 

➏ … deur ’n goeie voorbeeld te stel 

… 

Titus hoor van Paulus: “In alles 

moet jy self vir hulle ’n voorbeeld 

stel van goeie werk, suiwerheid in 

die leer, waardigheid in gedrag” (Tit 

2:7). 

“Wat sal die mense van my sê?” is 

’n wesentlike vraag vir iemand met 

integriteit. Anders as die mens wat 

net op homself gerig is, is die mens 

met integriteit besorg oor die voorbeeld 

wat hy stel, want hy weet dit 

wat mense van hom sien en hoor, 

is ’n getuienis van Wie hy aanbid. 

Hierdie vraag sal dus altyd in my 

agterkop bly maal en my gewete 

aan die wil van my Here bind. 

Ten slotte … 

Integriteit as “bedreigde eienskap” 

kan gered word. Die bewaringspoging 

gaan egter beteken dat ek 

en jy onsself opnuut weer moet ondersoek 

en nougeset, biddend leef 

in ’n lewende verhouding met God 

deur Jesus Christus ons Here onder 

die kragvolle werking van die Heilige 

Gees. 

Sterkte vir u – ek is seker ons gaan 

in hierdie bewaringspoging suksesvol 

wees. DK 


Ds. Maarten van Helden (Centurion) 

Ek wens tog so om vol 

lewensvreugde te wees 

“Wees altyd bly in die Here, ek herhaal, wees bly” – 

Filippense 4:4. 

Om vol lewensvreugde en bly te wees, is ’n opdrag 

van die Here. Dit is dus nie maar iets wat jy het of nie 

het nie. Jy kan daaraan werk om elke dag in alle omstandighede 

bly te wees. Die bose doen sy bes om jou 

lewensvreugde te steel, maar deur die Gees van God 

kan ons dit verander en mense vol lewensvreugde 

wees. 

Vreugde is die tweede op die lysie van die vrug 

van die Gees (Gal 5:22). In die hemel is daar 

dag en nag vreugde – ons lees dat hulle daar 

sing en op siters speel en die Here prys (Openb 4, 5). 

Lewensvreugde is dus so ’n klein voorsmakie van die 

ewige vreugde wat ons eendag by die Here sal beleef. 

Dit is dus verstaanbaar dat die bose alle planne sal 

beraam om ons vreugde te steel. Lewensvreugde is ’n 

basiese behoefte en wens van elke mens. Augustinus 

het die volgende gesê: “Dis nie net ek alleen of ’n paar 

ander wat graag bly wil wees nie, maar absoluut almal,” 

(Confessions, X.21). Tog lyk dit of hierdie behoefte wat 

so hard gesoek word, baie mense steeds ontwyk. 

Verlore vreugde 

Ons lewe in ’n baie stukkende wêreld. Ná die sondeval 

het die vloek van God die aarde getref, sodat slegte 

dinge om ons en met ons gebeur. Siekte en ongeluk is 

eenvoudig deel van ons elke dag se bestaan. Ons reageer 

op hierdie slegte omstandighede deur of ongelukkig 

of bedruk te voel. Mense steel ons geluk deur dinge 

wat hulle doen of sê. Mense is sondaars, en selfs al wil 

ons self soms die goeie doen, maak ons mekaar tog 

soms seer omdat die mens geneig is om eers sy eie 

belange te soek. Vrees en spanning is ook diewe van 

ons vreugde. Die uitdagings en beproewings van die 

lewe stoot ons vreesvlakke in die rooi en veroorsaak 

dat bekommernis daagliks ons deel geword het. Die 

sonde wat ons doen het ook die gevolg dat ons lewensvreugde 

verloor. As Kain bedruk en ongelukkig voel, 

gee God self die rede aan as sy sonde: “As jy nie goed 

Wat moet ek doen? 

doen nie, die sonde wag jou in daarbuite en hy wil jou 

in sy mag kry. Maar jy moet oor hom heers” (Gen 4:6). 

As omstandighede, mense, bekommernis en sonde die 

dinge is wat jou vreugde kom steel, is dit uiters belangrik 

hoe ons op hierdie dinge reageer, sodat ons aan die 

opdrag om bly te wees, gehoorsaam kan wees. 

Valse vreugde 

In die soektog na lewensvreugde word plesier deur die 

wêreld aangebied. In die boek Prediker (2:1-11) lees 

ons dat plesier die eerste ding is waarna gegryp word 

om geluk te vind. Baie dinge word aangebied om jou 

sogenaamd gelukkig te maak. Wyn, groot ondernemings, 

gerief, kos, geld, en die dinge wat geld kan koop, 

partytjies en mag is alles dinge wat die Prediker probeer 

het. En tog het die ware vreugde hom steeds bly ontglip. 

Hierdie plesiersoekery word hedonisme genoem. Die 

bose bied dinge aan om tydelike genot te verskaf. Ons 

glo maklik sy leuen dat jy blywende vreugde in hierdie 

dinge kan vind. Dan val ons vir sy bedrog en word “liefhebbers 

van genot in plaas van liefde vir God” (2 Tim 

3:4b). In die Griekse vertaling van hierdie teks word dit 

direk teenoor mekaar gestel – “filedonoi” – liefde vir 

iets, teenoor “filotheoi” – van liefde vir God. Hierdie twee 

woordjies bevat eintlik die twee uiterstes van ’n menslike 

lewensbeskouing en is verder uit mekaar as die Noorden 

Suidpool! Dis ’n ewige skeiding wat altyd verder en 

verder uitmekaar gaan! Sonder die liefde vir God is die 

lewe en alle plesierigheid leeg en hol, soos ’n huis vol 

meubels, maar sonder mense! 

Ware vreugde 

Vreugde is nie maar net ’n emosie wat vanself kom en 

gaan nie, asof ons nie daaroor beheer het nie. Die Here 

gee die opdrag om altyd bly te wees (Fil 4:4). Deur die 

genadekrag van die Heilige Gees kan ons dus besluit 

hoe ons elke dag vol lewensvreugde wil wees en optree. 

• Omstandighede 

Terwyl ons geen beheer oor omstandighede het nie, 

moet ons besluit hoe ons in omstandighede gaan rea- 


geer. As ons wel iets daaraan kan verander, is dit die 

eerste wat ons moet probeer. As jy nie arbeidsvreugde 

kry nie, mag jy gerus na ’n ander werk uitkyk. Jy kan 

jou vriendekring verander of uitbrei. Jy kan ’n ander 

kursus volg. As jy egter die omstandighede nie kan 

verander nie, is aanvaarding daarvan die volgende stap. 

Aanvaar dat die Here in beheer van jou lewe is, en dat 

hierdie omstandighede ’n uitdaging is om steeds blymoedig 

te wees en selfs in die omstandighede te groei 

en vreugde te belewe. As Paulus die opdrag in Filippense 

4:4 skryf, sit hy in die tronk! Sy omstandighede 

is ongerieflik en beroerd. Op ’n keer het die Here hom 

al wonderbaarlik daaruit verlos, maar nie hierdie keer 

nie. En tog vind hy altyd genoeg rede om bly te wees. 

Hy en Silas sing selfs terwyl hulle in die tronk sit (Hand 

16). 

Vreugde kom dus nie van buite die mens nie, nie deur 

dinge en mense nie, maar allereers kom dit vanuit die 

innerlike mens. Paulus se diepste rede vir blydskap is 

sy bewussyn dat hy ’n verloste kind van die Here is, en 

dat die Here in al sy behoeftes voorsien. Hy weet ook 

dat God alles ten goede laat meewerk vir die wat Hom 

liefhet (Rom 8:28). Selfs die dreigende dood bekommer 

hom nie meer nie, aangesien hy dit as ’n wins beskou 

om in Christus te sterwe (Fil 1:21). Sy werklike rede vir 

blydskap gee hy in Filippense 4:5: “Die Here is naby.” 

Nie alleen beteken dit dat die Here in alles self by ons 

is nie, en dat niks ons van sy liefde kan skei nie, maar 

veral dat die wederkoms van Christus naby is. Wie 

homself dus daagliks instel op die komende Christus 

en ons voorbereiding vir hierdie groot dag, sal minder 

fokus op die dinge wat die lewensvreugde wegneem. 

• Mense 

Wat die invloed van mense betref, moet ons onthou 

dat ons dikwels maai wat ons gesaai het. Daarom leer 

die apostel in vers 5 dat ons die verhouding met ons 

medemense moet oppas. Wees “inskiklik” met alle 

mense sluit letterlik almal in, ook nie-gelowiges. Hierdie 

woordjie is moeilik om te vertaal, en kan beskryf word 

met woorde soos groothartigheid, verdraagsaamheid, 

toegeeflikheid, vriendelikheid, redelikheid, deernis, 

verstandigheid. Sonder om werklike beginsels prys te 

gee, moet ons dus bereid wees om plek te maak vir 

ander mense en hulle gedagtes en idees. Ons sal verbaas 

wees om te sien hoe so ’n toegeeflike hartsgesindheid 

die oes lewer van terugkerende liefde van ander 

teenoor ons. In Filippense 4:8, 9 maak die apostel dit 

miskien nog duideliker as hy skryf: “Verder, alles wat 

waar is, alles wat edel is, alles wat reg is, alles wat rein 

is, alles wat mooi is, alles wat prysenswaardig is – watter 

deug of lofwaardige saak daar ook mag wees – daarop 

moet julle jul gedagtes rig. En wat julle van my geleer 

en ontvang het, en gehoor en gesien het, dit moet julle 

doen. En God wat vrede gee, sal by julle wees.” 


Maak ander bly en jy sal self ook meer en meer vreugde 

belewe. 

• Kommer 

In tye van bekommernis, spanning en vrees help dit 

gewoonlik om die Bybel oop te maak en die verse van 

God se beloftes van sorg en bystand en hulp op te soek 

en te memoriseer. Geloof is immers die antwoord op 

vrees en twyfelmoedigheid. Daar is letterlik duisende 

beloftes van troos en bemoediging in sy Woord, sodat 

ons ons oog van die vreeslike dinge kan aftrek en op 

die Here kan hoop. So lees ons byvoorbeeld dat die 

Psalmdigter nie bang is nie, al gebeur die ergste met 

hom. Hy beskryf die dinge wat erg bedreigend is in die 

beeld van ’n tsoenami (Ps 46:2-4), en daarteenoor jubel 

hy oor die klein stroompie van God se belofte van bystand 

(vs 5-6). God se magtige teenwoordigheid is so 

seker soos die standhoudende waterstroompies wat 

die stad daagliks van lewe voorsien. 

• Sonde 

Die groot dief van ons vreugde is ons gewete. Ons 

gewete kla ons gedurig aan dat ons teen die Here gesondig 

het. Ook Paulus, wat hierdie opdrag tot lewensvreugde 

gee, het ’n verlede van sonde teen die Here 

(1 Kor 15:8-10). Sy bewustheid van sy sonde word egter 

oorweldig deur die kennis van God se genade. God is 

groter as ons gewete, en Hy vergewe sondes omdat 

Jesus Christus ten volle daarvoor betaal het (1 Joh 1:9; 

3:20). Geloof is immers die aanvaarding dat Christus 

se betaling genoeg is vir al ons sondes. As ons dus 

weer ons geloof in Christus vasmaak, en ons sondes 

openlik voor Hom bely, dan kry ons nuwe vreugde en 

groot vrymoedigheid om ’n kind van die Here te wees. 

En dan reageer ons soos Dawid wat met nuwe lus vir 

die lewe sing: “Om u wil te doen is my een begeerte 

…” (Ps 40:9). Die enigste wat dan oorbly, is om daardie 

rede vir jou vreugde met ander mense te deel – 

gelowiges én medegelowiges, want hoe meer jy daaroor 

gesels, hoe sterker word hierdie vreugde in jou. 

• Gebed 

Om hierdie ware vreugde blywend in ons lewe te ervaar, 

is dit nodig dat ons dit van die Here vra. Vreugde is 

immers die vrug van die werking van die Heilige Gees 

in ons harte. As ons gedurigdeur ons hartseer by die 

Here bring en Hom vra om die ware vreugde in ons 

aan te wakker, sal dit by ons bly. Die raad wat Paulus 

in hierdie paar verse aanbied, is eenvoudig. Gaan in 

die gebed na die Here toe (Fil 4:6). Maak jou begeertes 

met smeking en danksegging aan God bekend en Hy 

sal na jou luister. As Hy nie gee wat jý vra nie, sal Hy 

jou wel “die vrede wat alle verstand te bowe gaan” gee 

(vs 7). Daardie innerlike vrede gee jou die vermoë om 

in alle omstandighede steeds blymoedig en vreugdevol 

te lewe. DK 


Dr. Nico Vorster (Pretoria-Annlin) 

Ek wens tog so om meer 

bedagsaam en 

tegemoetkomend te wees 

Filippense 1:9-11 as leidraad 

Taktvolle optrede is baie 

belangrik in die lewe. Almal 

van ons het al te doen gekry 

met mense wat ontaktvol en ongevoelig 

teenoor ander mense optree. 

Dikwels bedoel sulke mense nie 

eers sleg nie, maar hulle sosiale 

vaardighede en insig in ander mense 

se probleme is so swak dat hulle 

orals konflik veroorsaak. Sulke 

mense sê verkeerde dinge op verkeerde 

tye, neem nie die belange 

van ander in ag nie, maar is baie 

selfgesentreerd of oordrewe taakgerig. 

Waarom tree mense ontaktvol en 

onbedagsaam op? Die eenvoudige 

antwoord is: ’n gebrek aan liefde. Jesus 

noem nie verniet die liefde die 

vervulling van God se wet nie. In Filippense 

1:9-11 noem Paulus vyf belangrike 

eienskappe van die liefde. 

As ons hierdie eienskappe van die 

liefde kan bemeester, sal ons meer 

bedagsame en tegemoetkomende 

mense kan word. 

Kennis 

U het seker al die spreekwoord 

gehoor: Die liefde 

maak blind. Orals rondom ons sien 

ons die gevare van blinde liefde. 

Ware Christelike liefde is egter nie 

blinde liefde nie, maar gaan altyd 

met kennis gepaard. Die kennis 

waarvan Filippense1:9 praat, is nie 

’n teoretiese of intellektuele kennis 

nie. In die eerste plek gaan dit oor 

’n insig in God se wil vir ons lewens. 

Hoe kan ons ooit reg optree teenoor 

ander as ons nie weet wat die regte optrede is nie? Om reg teenoor ander 

op te tree, beteken dat jy God se gebooie moet ken. ’n Liefde wat teen 

God se wil indruis, is nie ’n ware liefde nie, want dit sleep ons net verder 

die afgrond in. 

In die tweede plek bestaan ware kennis daaruit dat jy Christus se liefde 

verstaan en in jou lewe navolg. In Christus se koms na die aarde leer ons 

wat ware liefde is en hoe ware liefde lyk. Jesus verneder Homself deur ’n 

mens te word. Hy ag die belange van sy Vader en die mensdom hoër as 

sy eie belange. Hy is vergewensgesind. Aan die kruis bid Hy selfs vir hulle 

wat hom kruisig. Ware liefde, sê Jesus in Matteus 5, is om ook jou vyand 

te kan liefhê soos die Vader sondaars liefhet wat teen Hom sondig. Jesus 

is nederig. Hy eet saam met tollenaars en prostitute. Hy is geduldig. Hoeveel 

keer verdra hy nie die onkunde van sy dissipels nie! Hy is barmhartig. Met 

watter empatie en deernis tree Hy nie in die Evangelies op teen die siekes 

en die armes nie! Sy liefde bereik sy hoogtepunt wanneer hy sy lewe vir 

ons aflê. 

Die kennis van Christus en sy werk in ons lewe kweek die ware liefde in 

ons lewens. Eers as ons verstaan watter groot liefde ons van God ontvang 

het, eers as ons die voorbeeld van Christus in ons lewens volg, kan ons 

waarlik liefde betoon. 

Fyn aanvoeling 

’n Ander woord wat ons vir fyn aanvoeling kan gebruik, is begrip. 

Die Christelike liefde is nooit ongevoelig of ontaktvol nie. Dit doen 

die regte dinge op die regte tyd. Dit sê die regte dinge op die regte tyd. Die 

liefde is sensitief en fyngevoelig vir die medemens. ’n Mens wat liefhet, 

kan homself in die skoene van die ander plaas. Hoe beter jy iemand ken, 

hoe meer begrip kan jy aan so ’n mens toon. 

Hierdie eienskap is geweldig belangrik vir al ons verhoudings. Die een 

wat met begrip liefhet, probeer eers ’n aanvoeling vir iemand ontwikkel 

voordat hy oor ’n persoon oordeel. Om ons medemens se optrede te 

verstaan, moet ons die mens agter die optrede verstaan. Ons moet begrip 

hê vir hoe my medemens grootgeword het, watter terugslae hy in sy lewe 

beleef het, met watter probleme hy worstel. 

Onderskeidingsvermoë 

Die woord wat in die oorspronklike taal vir onderskeidingsvermoë 

gebruik word, dui op die vermoë om te kan sif. Dit gaan dan hier 


oor ’n tipe volwassenheid wat die belangrike dinge en 

die onbelangrike dinge in die lewe van mekaar kan 

onderskei. Mense wat onbedagsaam optree, se probleem 

is dikwels dat hulle aan tonnelvisie ly. Hulle is so 

gerig op hulle eie belange of die taak wat verrig moet 

word dat ander belangriker dinge by hulle verbygaan. 

In ons gejaagde lewe is onderskeidingsvermoë baie 

belangrik. Weens ons vol programme moet ons voortdurend 

verskillende prioriteite met mekaar probeer versoen. 

Dikwels is dit juis die belangrike dinge in my lewe, 

soos my vrou en kinders, my kerk en my familie wat ek 

verwaarloos. Daar is baie dringende dinge in ons lewens 

wat ons spoedige aandag vereis. 

Alle dringende dinge is egter nie noodwendig belangrik 

nie. Dikwels is juis die eenvoudige dinge die belangrike 

dinge. Eers wanneer ’n krisis jou tref, besef jy wat waarlik 

in die lewe belangrik is. Ons moet leer om die werklik 

belangrike dinge in die lewe raak te sien en ons lewe 

daarvolgens in te rig. 

Ook in ons menseverhoudinge moet ons onderskeidingsvermoë 

openbaar. Soms moet ons stilbly en verdra. 

Soms moet ons reguit wees en vermaan. 

Die liefde is sonder blaam 

Dit gaan in die uitdrukking sonder blaam vir 

Paulus daaroor dat die liefde nooit kunsmatig 

is nie. Die woord wat hy hier in die oorspronklike 

taal gebruik, dui letterlik daarop dat ons optrede 

deur die son se ligstrale getoets moet kan word. Hy 

verwys hier na die pottebakker-industrie wat in Bybelse 

tye die mees algemene industrie was. Dikwels het hierdie 

potte in die oond gekraak, dan moes dit weggegooi 

word. Oneerlike handelaars het egter soms die krake 

met ’n harde politoer opgevul wat by die kleur van die 

pot aangesluit het. In die donker winkels was hierdie 

krake baie moeilik om raak te sien. Maar as jy die pot 

teen die son se strale sou hou, kon jy die krake raaksien, 

omdat die krake donkerder vertoon het as die res van 

die pot. 


Nou sê Paulus dat die ware liefde nooit die krake in 

ons lewens met politoer opvul nie. Niemand van ons 

se lewens is perfek nie. Ons het almal krake. Maar ons 

moet nie hierdie krake met politoer opvul nie. Nee, die 

ware liefde is altyd opreg. Wanneer jy kunsmatig optree, 

gee jy aanstoot. Wanneer jy voorgee om iemand te 

wees wat jy nie is nie, sal mense gou deur jou sien. 

God se liefde kan nie deur ’n skynheilige mens vloei 

nie. Wanneer jy eerlik en opreg is, nie bang om jou 

foute te erken nie, dan kan die Here jou as sy instrument 

gebruik. 

Vrugte van geregtigheid 

Met die uitdrukking vrugte van geregtigheid 

word bedoel: Ons moet as gelowiges onthou 

wat Jesus Christus vir ons gedoen het. God se genade 

dryf ons tot ’n dankbaarheid wat in dade oorgaan. Jesus 

self gebruik die beeld van ’n wingerd in Johannes 

15. Jesus is die wingerdstok en ons die lote. Die wingerdstok 

gee sap aan die lote sodat die lote vrug kan 

dra. 

Soos ’n loot vas is aan die wingerdstok, so is ons vas 

aan Christus. Sy liefde, sy vryspraak is ons lewenssap 

en dryf ons tot ’n dankbaarheidslewe. Ons kan nooit 

ware liefde aan ander betoon as ons nie diep binne-in 

onsself ’n diepe dankbaarheid teenoor die Here ervaar 

nie. 

Slotgedagte 

Die kuns van die liefde is ’n moeilike kuns. Gelukkig 

gee die Here aan ons sy Heilige Gees by Wie ons die 

kuns van die liefde aanleer. Hy is bereid om aan jou 

kennis te skenk, vir jou ’n fyn aanvoeling aan te leer, vir 

jou onderskeidingsvermoë te leer, vir jou te leer om 

opreg te wees. Hy spoor jou elke dag aan om die vrugte 

van geregtigheid te dra. Dit is so jammer dat baie mense 

onopleibaar blyk te wees. As meer mense tog net die 

kuns van die liefde kon bemeester, sou die lewe soveel 

makliker gewees het. DK 


Ds. JA (Johan) Schutte (Sasolburg) 

Die antwoord op die vraag hoe ek 

meer tegemoetkomend en 

bedagsaam kan wees 

Toe die wenskoevertjies oopgemaak word en 

hierdie een glip by mý koevertjie uit, het dit my 

bietjie onkant gevang. Wens om tegemoetkomend 

en bedagsaam te wees? Ek? Maar ek is dit al 

klaar! Hoe kan ek dit nog wens? Vra maar vir my vrou. 

Of nee, vra liewer vir my kinders … O gaats, dalk moet 

jy liewer iemand vra wat my nie so goed ken en so baie 

van my hoef te verdra nie! 

Laat ons dan maar liewer oor die onderwerp praat. Om 

iemand tegemoet te kom, vra altyd vir ’n wisselwerking 

na twee kante. Aan die een kant is daar die inkom by 

hom, aan die ander kant die inlaat by my. Maar dan is 

daar ook grense wat om nugter beoordeling vra – dis 

hier waar bedagsaamheid so nodig is. 

Die toonbeeld van ware tegemoetkoming is ons hemelse 

Vader. “Toe hy nog ver aankom, het sy pa hom al 

gesien en hom innig jammer gekry. Hy hardloop hom 

tegemoet, omhels hom en soen hom” (Luk 15:20b). 

Sy tegemoet kom na ons toe is innig, van ver af, haastig, 

omhelsend, soenend, ontvanklik. My tegemoet gaan 

na ander is bo-langs, rem-rem, traag, huiwerig, gereserveerd. 

Hoe meer ek van sy tegemoet kom leer, hoe meer verwonder 

ek my aan Hom. Hy het my nie nodig nie, tog 

kom haal hy my en neem my saam. Hy skuld my niks, 

tog kom betaal Hy al my sondeskuld. Ek kan Hom niks 

bied nie, tog kom woon Hy in by my en laat Hy my toe 

om by Hom in te woon. 

Hoe meer ek sy tegemoetkoming ervaar, hoe meer verwonder 

ek my in Hom. So groei daar by my die wens 

om meer soos Hy te word. 

Hoe leer Hy my om meer soos Hy te word? Hier’s die 

geheim: “God wat gesê het: ‘Laat daar lig skyn uit die 

duisternis,’ het ook in ons harte ’n lig laat skyn om ons 

te verlig met die kennis van die heerlikheid van God, 

wat van Jesus Christus uitstraal.” (2 Kor 4:6). 

Dit kom nie uit onsself nie, dit kom van Hom. Die Lig 

wat Hy by ons laat inskyn, doen dit. Hy verdryf die duisternis 

van terugdeins en rem, om plek te maak vir die 

lig van inbeweeg en inlaat. Hoe meer sy Gees by ons 

inwoon, hoe meer word ons soos Hy. 

Ons dink miskien ons is baie tegemoetkomend ten opsigte 

van mense, totdat ons Hom beter leer ken. Dan 

sien ons dat ons eintlik net bereid is om tegemoet te 

gaan tot op ’n punt waar dit óns pas. En so sal dit bly 

totdat die Gees van God ons van binne herskep: Dán 

ontdek ons hier binne ’n diep behoefte om nie net tegemoet 

te gaan nie, maar mense tegemoet te kom deur 

hulle in te laat by ons en self opreg in te kom by hulle. 

En dit is juis by hierdie inlaat en inkom wat die Seun as 

toonbeeld en herskepper van bedagsaamheid so belangrik 

is. 

My natuurlike mens is impulsief en dikwels oorhaastig. 

Hy doen, sonder om vooraf te dink; help, sonder om 

goed navraag te doen. Hy reageer meestal uit vrees 

en om homself te beskerm. Hy tree selde op uit opregte 

liefde en besorgdheid. Hy soek meer na erkenning en 

bewondering van mense as na ’n ware oplossing vir 

mense. 

Onthou dit: Wie onnodig krukke uitdeel, help nie om 

swak bene sterk te maak nie. Wie te gou uit die oond 

haal, kan die koek laat platval. “Fools rush in where 

angels fear to tread.” Bemoeisiek en klaagsiek is presies 

dit: siek. Ek mag nooit my natuurlike mens met 

bedagsaamheid vertrou nie. 

God maak my geestelike mens egter opreg bedagsaam: 

iemand wat eers goed nadink voor hy doen, 

sensitief, wys en rustig, soos sy Herskepper. Dit is juis 

by Hom wat ons leer dat: 

• ’n paar woorde, ’n unieke daad, veel meer beteken 

as ’n stortvloed daarvan; 

• jy kan herskep, sonder om af te knou of te beledig; 


• jy so kan help dat die ander dit waardig voel. 

Want Hy werk so met ons dat ons graag met Hom wil 

saamwerk. Hy kom woon in en Hy nooi in. Hy het op só 

’n manier die hele pad na ons toe geloop dat ons dit 

nou natuurlik vind om die hele pad na Hom toe te wil 

loop. 

Hy het immers nie na ons toe gekom as “… Een wat 

geen medelye met ons swakhede kan hê nie …” (Heb 

4:15). Sy inkom in ons bestaan het my van een ding 

oortuig: Sy bedag-saamwees het Hom gebring by 

mede-lye met ons. Hy het dit bedink én gedoen. En as 

ek wens of begeer om bedag-saam te wees met my 

medemens, moet ek dit vooraf bedink of ek my daarvoor 

wil gee om (soos Hy) ook saam met hulle te ly en 

stry, én of ek hulle gaan toelaat om my eie lyding en 

stryd te sien. 

Dis dikwels op hierdie punt waar ek ontnugter staan 

voor my eie gebrek aan geestelike groei. My troosge- 


Ons dink miskien ons is baie tegemoetkomend ten opsigte van mense, 

totdat ons Hom beter leer ken. Dan sien ons dat ons eintlik net bereid is 

om tegemoet te gaan gaan gaan gaan gaan tot op ’n punt waar dit óns pas. 

dagtes ruik muf, my trooswoorde klink vals en my dade 

is onseker en sonder krag. My mooiste voornemens 

bly op die tekenbord. Hoekom wens ek skielik ek het 

liewer nie van hulle nood geweet nie? Wat moet ek 

doen? Wie sal mý tegemoet kom, sodat ek by ’n ander 

kan ingaan? Wie sal mý help om ander by my in te 

laat? Wie dink aan my, sodat ek bedagsaam teenoor 

ander kan wees? 

Hier is die beproefde antwoord: “Kom ons gaan dan 

met vrymoedigheid na die genadetroon, sodat ons 

barmhartigheid en genade ontvang en so op die regte 

tyd gered (gehelp) kan word” (Heb 4:16). 

Vader, gee ons tog die wysheid om te weet: wanneer 

om met u Krag eenkant te dink, beplan en bid; wanneer 

om uit liefde met u Krag in te beweeg by mense en 

hulle in te laat by ons. Maak ons u bedagsame kinders, 

wat goed nadink voordat ons doen; en tog ook nie so 

lank nadink dat ons nooit by die doen uitkom nie. DK 


Ds. MAF (Andries) Kruger (Alberton) 

Ek wens tog so om dankbaar 

en vergenoegd te wees 

Wat is die geheim? 

Dit wil voorkom asof baie mense vandag net die negatiewe in alles 

raaksien. Luister maar na mense se gesprekke. Miskien ken jy 

ook mense wat met niks in die lewe tevrede is nie. Dalk is jy self 

so ’n mens. Sulke mense vertel altyd vir jou hoe moeilik hulle dit in die 

lewe het. Niks in hulle lewe loop reg nie. Hulle is onvergenoegd met alles. 

’n Persoon sal byvoorbeeld kla oor sy werk en die baas by die werk. In 

plaas daarvan om dankbaar te wees dat hy ’n werk het. Hoeveel ander 

mense wat sonder werk is, sal maar te bly wees om daardie werk te hê, 

en sal die moeilike omstandighede maar verduur het. Dis inderdaad nie 

aangenaam om met sulke mense, wat altyd onvergenoegd en ondankbaar 

is, saam te leef nie. 

Tog is dit nie net ander mense wat so is nie. Ook gelowiges kan baie keer 

net so opstandig teenoor die Here raak as dinge nie wil uitwerk soos ons 

dit wil hê nie. Ons moet ook daagliks stry teen die onvergenoegde gevoel 

wat ons in ons harte opkom. Ons is die Here nie altyd genoeg dankbaar 

vir wat Hy vir ons gee en doen nie. Dalk wens jy ook jy kan dankbaar en 

vergenoegd wees, omdat jy dit nie altyd regkry nie. 

Hoekom moet ons dankbaar en vergenoegd wees? 

Die antwoord is baie maklik. Die Bybel leer ons dat God wil hê dat sy 

kinders altyd vergenoegd en dankbaar teenoor Hom moet leef, juis uit 

dankbaarheid dat Hy in Christus ons sy kinders gemaak het. 

Om onvergenoegd te wees, beteken om in opstand teen God te kom. Ons 

kan so maklik vir die Here kwaad word as daar swaarkry op ons pad kom 

en as dinge nie verloop soos ons dit wil hê nie. As gelowiges weet ons dat 

die Here in beheer van ons lewe is. Hy bepaal wat met ons gebeur. As 

selfs die hare op ons kop getel is, dan bepaal Hy ook hoe ons lewe verloop. 

Wanneer ons onvergenoegd raak met ons lewe, dan kom ons as ’t ware 

in opstand teenoor God. Dan sê ons vir Hom: “Ons weet beter! Ons lewe 

moet anders wees!” Dan is ons soos die beeld wat Paulus in Romeine 

9:20 gebruik, besig om vir ons Maker te sê Hy moes ons anders gemaak 

het. En dit kan tog nie gebeur nie! 

God het in sy ewige raadsplan besluit hoe elkeen van ons se lewe moet 

wees. En Hy weet altyd die beste. Daarom verwag Hy van ons om vergenoegd 

te wees met ons lewens en lewensomstandighede. Hierin is Paulus 

vir ons ’n voorbeeld. In Filippense 4:12-13 sê hy: “Ek weet wat armoede is 

en ek weet wat oorvloed is; van alles het ek ondervinding: om genoeg te 

hê om te eet sowel as om honger te ly, om oorvloed te hê sowel as om 

gebrek te ly. Ek is tot alles in staat deur Hom wat my krag gee.” Deur die 

krag wat die Here hom gee, kon hy 

by elke omstandigheid aanpas en 

vergenoegd wees. 

Waarom is ons nie altyd dankbaar 

en vergenoegd nie? 

Die grootste rede is vanweë die 

sondige begeerte om in beheer van 

ons eie lewe te wil wees en die eie 

ek op die voorgrond te plaas. As dinge 

nie uitwerk soos ek dit wil hê nie, 

dan raak ek onvergenoegd met my 

omstandighede. As daar swaarkry 

en lyding op my pad kom en ek kan 

niks doen om dit te verhoed nie, dan 

raak ek onvergenoegd. Ja, van nature 

wil ons ons nie aan die Here 

onderwerp nie. 

Nog ’n rede is omdat daar baie keer 

onvrede in ons hart is. As jy nie 

werklik uit God se vrede leef, wat 

alle verstand te bowe gaan nie, gaan 

jy nooit kan vrede maak met jou 

omstandighede nie. Dan sal jy altyd 

ondankbaar en in opstand teenoor 

God wees en Hom kwalik neem vir 

alles wat volgens jou verkeerd is in 

jou lewe. 

Die geheim! 

As jy sukkel om vergenoegd en 

dankbaar teenoor die Here te wees, 

wat is die geheim? 

➊ Begin aanvaar dat God in beheer 

van jou lewe is 

Hy het ons duur gekoop met die 

bloed van Christus. Ons behoort 

nou aan Hom en daarom bepaal Hy 

ons lewe. Omdat Hy ons uitgekies 



Om dankbaar teenoor die Here te wees, is nie net ’n gevoel in jou hart 

nie ... dit kom in jou daaglikse lewe na vore ... As jy deur die krag van die 

Gees dankbaar en vergenoegd lewe, kan die Here jou gebruik om deur 

jou voorbeeld ander mense by Christus uit te bring. 

het as sy kinders, weet ons dit is in sy raadsplan bepaal hoe ons lewe 

moet verloop. Hy weet altyd die beste. Daarom moet ons Hom dankbaar 

wees dat Hy ons hele lewe beheer. 

➋ Gee jou ten volle aan Christus oor, sodat die Gees jou hart kan verander 

Omdat Christus ons weer na die beeld van God vernuwe het, is dit alleen 

Hy wat die opstand in ons gemoed kan verander in dankbaarheid teenoor 

God. Dis wanneer ons nie naby Hom leef nie, dat ons onvergenoegd en 

ondankbaar word. Hoe inniger ons verhouding met Hom groei, hoe meer 

sal die Gees dankbaarheid in ons harte wek en sal ons te alle tye 

vergenoegd kan wees met ons omstandighede. 

➌ Sorg dat die vrede van God jou hart beheers 

Dit is die wonder van Christenwees dat ons God se vrede kan besit. Paulus 

noem dit ’n vrede wat alle verstand te bowe gaan (Fil 4:7). Hierdie vrede is 

nogal moeilik om te beskryf. Dit is, om ’n voorbeeld te noem, wanneer jy 

by ’n gelowige kind van die Here kom wat dalk terminaal siek is of onder 

die grootste beproewing verkeer, en jy vra die persoon hoe dit gaan. Dan 

sê die persoon uit sy hart uit: “Dit gaan goed!” Dis soos ’n Paulus en Silas 

wat in die gevangenis sit, onder moeilike omstandighede, en nogtans 

lofliedere tot eer van die Here sing. Om God se vrede in jou lewe te besit, 

maak dat jy ten spyte van jou omstandighede bly kan wees in die Here, 

dat jy vergenoegd en dankbaar teenoor Hom kan wees. 

Tog is hierdie vrede nie altyd ’n werklikheid in ons lewe nie. Dit gebeur as 

ons toelaat dat die negatiewe ons gedagtes beheers. Ons moet ons 

gedagtes met die positiewe dinge in die lewe vul. ’n Persoon wat van 

nature onvergenoegd is, moet des te meer nader aan die Here leef. As die 

swakheid kom, moet jy in die Here se arms kan val en jou krag by Hom 

kry, om jou kop skoon te maak, om die negatiewe onvergenoegde gedagtes 

met die positiewe te vul. 

Paulus sê vir ons in Filippense 4:8: “Verder, broers, alles wat waar is, alles 

wat edel is, alles wat reg is, alles wat rein is, alles wat mooi is, alles wat 

prysenswaardig is – watter deug of lofwaardige saak daar ook mag wees 

– daarop moet julle julle gedagtes rig ... En God wat vrede gee, sal by julle 

wees.” Eers as ons bewustelik begin om die negatiewe gedagtes te verwyder 

en dit met die positiewe dinge van God se Woord te vul, sal ons werklik 

die vrede van God in ons harte ervaar sodat ons te alle tye vergenoegd en 

dankbaar kan wees. 

➍ Wees geduldig in tye van swaarkry en beproewing 

Onvergenoegdheid laat jou fout vind, kla en mor oor alles. In 1 Korintiërs 

10:9-11 word die Israeliete vir ons as voorbeeld voorgehou. Hulle moes 

God se goedheid waardeer het en dankbaar gewees het vir alles wat Hy 

vir hulle gedoen het toe Hy hulle op 

’n wonderbaarlike wyse uit Egipte 

bevry het. Maar deur hulle gekla het 

hulle Hom uitgetart en as straf moes 

hulle in die woestyn bly. 

Die Bybel leer ons dat Josef geduldig 

op die Here kon wag. Sy omstandighede 

moes vir hom baie 

swaar gewees het. As ’n mens dink 

hoe hy deur sy broers verontreg is, 

as slaaf verkoop is, later in die huis 

van Potifar onskuldig in die tronk gegooi 

is vir iets wat hy nie gedoen het 

nie, dan sien ons dat Josef deur dit 

alles baie geduldig gebly het. Hy het 

nie gekla en gemor oor sy omstandighede 

nie. Later toe God aan hom 

geregtigheid laat geskied het ten 

opsigte van sy broers, het hy vir hulle 

gesê dat God die kwaad wat hulle 

hom wou aandoen, tot sy beswil laat 

uitwerk het (Gen 45:5). Hy was nie 

onvergenoegd oor sy omstandighede 

nie, want hy het die hand van 

God in sy lewe raakgesien. Omdat 

hy geduldig op die Here vertrou het, 

kon hy ook God se plan met sy lewe 

raaksien. 

Ware dankbaarheid! 

Onthou, om dankbaar teenoor die 

Here te wees, is nie net ’n gevoel in 

jou hart nie. Dit kom in jou daaglikse 

lewe na vore. Om dankbaar en vergenoegd 

te wees, is vir die sondige 

mens ’n probleem. Daarom, as jy 

deur die krag van die Gees dankbaar 

en vergenoegd lewe, kan die 

Here jou ook gebruik om deur jou 

voorbeeld ander mense by Christus 

uit te bring. Want dit is alleen Hy wat 

ons dankbaar en vergenoegd kan 

maak. DK 


Ds. PW (Pieter) Kurpershoek (Middelburg Mpumalanga) 

Voel dit nie bekend nie? Kan 

ons nie almal hiermee 

identifiseer nie? En dis nie 

net Sannie en Pietie wat so baklei 

nie. Néé, ons ken spanning en onenigheid 

ook in die grootmenswêreld. 

By die werk is daar ook maar 

slegte gevoelens onderling. Twis en 

tweespalk kom ook in die kerklike 

wêreld na vore. Huweliksmaats, familie, 

vriende kan mekaar ook maar 

slegsê en afbreek. Ja, ons as mensies 

sukkel maar om in harmonie 

met mekaar te leef! 

Hoekom is dit so? ... Kan dit nie anders 

nie? 

Die struikelblok ... die eie-ek 

Ja, dit kan ... ons kan in harmonie 

leef ... as ons heel eerste maar net 

verby die een groot struikelblok kan 

kom: die EIE-EK. Want om soos 

steeks donkies in twee rigtings te 

wil trek in plaas daarvan om harmonieus 

saam te loop ... dit het alles 

sy oorsprong in die eie-ek wat sy/ 

haar kop orals uitsteek. 

In Filippense 2:2 roep Paulus die 

gelowiges juis op om eensgesind te 

wees, een in liefde, een van hart, 

een in strewe (Fil 2:2). En dan waarsku 

hy hulle teen selfsug en eersug. 

Selfsug en eersug het te make met 

die eie-ek: 

• Selfsug ... om net aan jouself te 

dink, jouself voorop te stel, jou 

eie posisie, ambisie, voordele as 

vertrekpunt te neem. 

• Eersug ... om sonder rede te veel 

van jouself te dink, om voortdu- 

Ek wens tog so ons kan in 

harmonie met mekaar leef 

Wat is die geheim? 

Mamma! MAMMA!!! MAMMA!!!! Sannie skop my! 

IS NIE, Mamma, dis Pietie wat my hare getrek het! 

IS NIE, DIS JY wat my seergemaak het! 

IS NIE, dis JY ... 

IS NIE ... 

En Sannie klap ... Pietie skreeu en klap terug ... en 

Sannie huil ... 

En Mamma ... sy staan met haar hande in haar 

hare, moedeloos met die ewige bakleiery. 

rend erkenning te soek, om aanhoudend 

bewonder te wil word, 

om oordrewe ambisie te hê. 

Paulus het hierdie selfsug en eersug 

prakties in Filippi aan die werk gesien. 

Daar was ’n groep predikers 

wat die lewe vir hom wou moeilik 

maak (Fil 1:15-17). Hulle het die 

evangelie bedien, nié uit liefde vir 

Christus nie, maar omdat hulle jaloers 

op Paulus was. En daar was 

’n geklaery en teëpraat in die gemeente 

(Fil 2:14) ... en ook twee 

vroue, Euodia en Sintige, wat nie 

met mekaar oor die weg gekom het 

nie (Fil 4:2). So het die eie-ek in Filippi 

gefloreer. 

Dit kon ook nie anders nie, want 

vanaf Adam en Eva staan die eieek 

voorop in die mens se lewe, in 

dié mens wat na Satan geluister het 

toe dié gesê het: God weet ... julle 

sal soos God wees (Gen 3:5). Eva 

en Adam het geval voor hierdie verleiding 

om meer te wil wees as wat 

die Here hulle gemaak het. En die 

gevolg? Die volkome harmonie tus- 

sen man en vrou, tussen mens-enmens 

is daarmee heen. Hulle is 

skaam vir mekaar (Gen 3:8), hulle 

beskuldig mekaar (Gen 3:12-13), 

hulle kinders vermoor mekaar (Gen 

4:8). 

Die eie-ek is gevestig as groot struikelblok 

op die pad van harmonie ... 

Die Harmonie-bewerker: Jesus 

Christus 

Maar dis nie alles verby nie. Pietie 

en Sannie hoef nie altyd te baklei 

nie. Mamma hoef nie altyd moedeloos 

te wees nie. Want ... die 

groot Harmonie-bewerker, Jesus 

Christus, het in die wêreld ingekom. 

Hy is ons vrede ... Hy breek die muur 

van vyandskap tussen Jood en nie- 

Jood af (Ef 2:14). Hy bid dat almal 

wat in Hom glo, één mag wees (Joh 

17:20-23). Hy oorwin die eie-ek. 

Want ... elkeen wat in Jesus glo, 

word deur Hom getroos en in hulle 

omstandighede bemoedig. Hulle ervaar 

hoe God se liefde in Christus 


hulle persoonlik aanspreek. Hulle 

word deur die Gees in ’n hegte gemeenskap 

met mekaar saamgebind. 

God-Drie-enig bring hulle 

daartoe om sy ontferming en warm 

hart teenoor mekaar uit te leef (Fil 

2:1). 

Daarom, vanuit Jesus Christus kan 

gelowiges eensgesind wees (Fil 

2:2). Hulle kan dieselfde lewensfokus 

hê. Hulle kan in dieselfde rigting 

trek, saamleef, mekaar werklik 

liefhê, in hulle geneentheid, belewing 

van sake en aanvoeling by mekaar 

aansluit. Ja, deur Jesus Christus 

kom daar harmonie! 

Die lewe in harmonie: jy en ek 

Wat Jesus bewerk, moet egter ook 

uitgeleef word. Daarom die oproep 

van Paulus in Filippense 2:2: Maak 

dan nou my blydskap volkome deur 

eensgesind te wees. Pietie en Sannie 

kan ophou baklei, in harmonie 

saamleef ... maar dit vra ’n leef uit 

Christus, ’n oorwin van die eie-ek 

deur die krag van Christus! 

Prakties vra dit van my om in wat 

ek dink en hoe ek oor ander mense 

voel, nederig te wees (Fil 2:3). Soos 

Jesus Christus (Fil 2:6-8) moet ek 

prysgee, my eie-ek prysgee. Ek 

moet met realistiese oë na myself 

kyk ... juis in verhouding tot die mense 

om my. My eie onvermoë en gebreke 

moet ek erken, terwyl ek die 

Here dank vir my vermoëns wat Hy 

aan my gegee het. My buurman of 

buurvrou se gebreke weer bedek ek 

met liefde, terwyl ek hulle vermoëns 

opgewonde raaksien en erken. 

Daarmee saam stel ek die ander 

persone se belange eerste, voor 

myne (Fil 2:4). Ek leef met oop oë 

om te sien wat my naaste nodig het. 

Ek probeer eers raaksien wat vir my 

medereisigers goed mag wees 

voordat ek ’n besluit neem. Ek klou 

nie vas aan my eie posisie of status 

of voordele of gemak of wins nie. 

Néé, soos Jesus Christus lê ek wat 

vir my belangrik mag wees, eenkant 


en dien ek hulle om my. Ja, ek leef met die gesindheid van Christus Jesus 

... nederig, selfverloënend, diensbaar, opofferend ... tot aan die kruis (Fil 

2:5-8). Ek leef in liefde! So kom die groot harmonie-les van 1 Korintiërs 13 

in fokus: 

Die liefde is geduldig, 

die liefde is vriendelik; 

dit is nie afgunstig nie, 

is nie grootpraterig nie, 

is nie verwaand nie. 

Dit handel nie onwelvoeglik nie, 

soek nie sy eie belang nie, 

is nie liggeraak nie, 

hou nie boek van die kwaad nie. 

Dit verbly hom nie oor onreg nie, 

maar verheug hom oor die waarheid. 

Dit bedek alles, 

glo alles, 

hoop alles, 

verdra alles. 

Deur die genadewerk van die Here, in navolging van Jesus Christus, gedra 

deur die liefde, kan ek, wil ek in harmonie leef. 

Ook met ongelowiges? 

Een laaste vraag bly oor: Om in harmonie te leef is seker net moontlik in 

my lewe saam met mede-gelowiges? Want net hulle in wie Christus woon 

en werk, kan tog eensgesind wees? Met hulle wat nie Christus navolg nie, 

met hulle gaan daar seker maar altyd twis en rusie wees? Pietie die Christen, 

en Abdul die Moslem gaan seker maar altyd oorhoops wees? 

Aan die een kant wil mens sê: JA ... ware lewensharmonie is net moontlik 

in Christus. Hy is tog ons vrede ... en net wanneer ek en die ander persoon 

in Christus is, is daar vrede. Het Jesus nie ook gesê dat die wêreld die 

gelowiges altyd sal haat nie (Joh 15:18; 16:33)? 

En tog ... tog leer die Here my in Romeine 12:18: As dit moontlik is, sover 

dit van julle afhang, leef in vrede met alle mense. Ek kry die verantwoordelikheid 

... nié om twis en tweedrag te saai nie, maar wél om vrede te 

bevorder. Nooit mag ek die spanning wat tussen gelowige en ongelowige 

lê as verskoning misbruik om konflik te stook of te bevorder nie. Nooit 

mag ek op my louere rus in die soeke na ’n positiewe, harmonieuse lewe 

saam met alle mense om my nie. Néé, as gelowige soek ek geleenthede 

om ’n vredemaker te wees (Matt 5:9). So word ek God se kind genoem, 

kom sy Naam in my lewe na vore. 

********* 

Pietie en Sannie baklei. Die eie-ekke seëvier. Maar Christus oorwin ... 

elke eie-ek. Hy bewerk harmonie. Hy voltooi harmonie wanneer die hele 

skepping eensgesind jubel en die lof en eer bring aan Hom wat op die 

troon sit en aan die Lam. Op die nuwe aarde is daar geen rusies of twiste, 

geen haartrekkery of beskuldigings nie. Néé, op die nuwe aarde is almal 

een in liefde, een van hart, een in strewe! Kom ons beleef nou-al ietsie 

van die nuwe lewe ... deur in harmonie te leef! DK 


Ds. Kobus Erasmus (Volksrust) 

Ek wens tog so om ’n skoon 

gewete te hê. Hoe kan ek dit 

bereik? 

“Skep vir my ’n rein hart, o God, 

vernuwe my gees en maak my standvastig. 

Moet my tog nie van U af 

wegdryf en u Heilige Gees van my 

af wegneem nie!” (Ps 51:12, 13) 

Die vraag is: Hoe kan ek ’n 

skoon gewete hê en dit 

bereik? Elke gelowige 

smag daarna. Belangrike vrae oor 

die tema: 

• Wat is ’n gewete? 

• Hoe funksioneer ’n goeie gewete? 

• Hoe funksioneer ’n slegte gewete? 

• Wat is ’n goeie gewete? 

• Hoe bereik ek die wens van ’n 

skoon gewete? 

Wat is ’n gewete? 

Die woord gewete kom van ’n Nederlandse 

woord wat in sy oorspronklike 

vorm getuie beteken 

(Anoniem, Die Kerkblad, Apr 2003). 

Die gewete is dus ’n stille getuie wat 

alles raaksien wat jy doen en altyd 

hoor wat jy dink of sê. Die gewete is 

dus ’n oog wat jou dophou en jou 

siening beoordeel. 

Kyk ons Bybels na die woord gewete, 

kom dit van ’n Griekse woord wat 

beteken saam te weet. Die gewete 

staan nie los van ’n mens nie. ’n Persoon 

wie se gewete aan niks gebind 

is of wil wees nie, is gewetenloos. 

Dit is die streng en onverbiddelike 

regter binne in ons wat ons gedag- 

Eerste perspektief 

tes en dade beoordeel. So kry ’n mens ’n goeie gewete (Hand 23:1; 1 Tim 

1:5) en ’n slegte gewete (Heb 10:22). 

Die gewete was nie nodig voor die sondeval nie. Daar is geen beskuldiging 

as die mens absoluut onskuldig is nie. Adam en Eva se gedagtes en dade 

was ooreenkomstig God se geregtigheidswil. Maar ná die sondeval het dit 

’n noodsaaklikheid geword in die algemene wêreld en in die besonder by 

die gelowiges. So kry ’n mens gewete en gewetenloosheid. Die dryfveer 

daaragter is óf liefde óf haat en vrees! 

Kyk na jou gewete. Dit is die skaduwee wat jou volg. 

Hoe funksioneer ’n goeie gewete? 

’n Goeie gewete funksioneer deur die waarheid met liefde te betrag (Ef 

4:15). Dit veronderstel ’n persoonlike verhouding met ons Here Jesus 

Christus deur sy Gees. Deur sy Gees gevul, kan ’n goeie gewete opgebou 

word. ’n Goeie gewete loop hand aan hand met volwassenheid in die 

geloof – om te kom tot die volle grootte van Christus. Dit veronderstel dat 

’n kind wat onvolwasse is, tot volwassenheid gebring moet word. Hierdie 

natuurlike vermoë om ’n gewete te hê, word gewek deur die Heilige Gees 

om gedagtes en dade te beoordeel. 

Die onryp, aangebore gewete moet egter ontwikkel word. Elke kind reageer 

op ’n bepaalde situasie met sy/haar gewete. Dit hou verband met wat 

Calvyn gesê het, dat ons die saad van die godsdiens in ons het. So word 

’n gewete gebou deur middel van voorbeeld, prediking, katkisasie en tug. 

Die gewete laat jou onderskei tussen dit wat goed en sleg is. Dit gebeur 

deur die bril van die Woord waarna ons na alles om ons kyk. Sonder die 

Woord verval alles tot willekeur en subjektivisme. So word die gewete 

geslyp deur die Woord en Gees met die tyd en jare, kragtens ’n mens se 

volwassenheid. ’n Gelowige word al meer sensitief vir dit wat reg en verkeerd 

is. So vra ons in ons gewete: Wat is my motief? Wat is die middele? 

Wat is die doel? En wat is die gevolge? 

Hoe funksioneer ’n slegte gewete? 

Dawid vra na ’n rein hart. Maar wat het hy aangevang? Met ’n toegeskroeide 

gewete het hy by die buurvrou gekuier. Hy het in die strik van versoeking 

getrap, en die duiwel (Jak 1:13-15) het hom in die spiraal na benede gepluk. 


Hy steel ’n ander man se vrou kragtens sy eie begeerte. Hy pleeg egbreuk 

en lieg vir homself. So moet die buurman ook gedood word. Deur dit te 

doen, het hy sy sonde probeer toesmeer. Hoe kan ’n gelowige dit oor sy 

hart kry? Dit wat hy wou verberg, word ontbloot. Die effek van die sonde 

het gemaak dat daar ’n skeidsmuur gekom het tussen Dawid en God (Jes 

59). 

So is dit as mense volhard in sonde en as jou gewete toegeskroei is. 

Tensy God ingryp. Kyk maar hoe het God nie met Dawid gewerk om sy 

slegte gewete vir hom te ontbloot nie. Dit het plaasgevind deur die profeet 

Natan (2 Sam 11, 12). Die effek van sy slegte gewete lees ons in Psalm 

32: “U hand het dag en nag swaar op my gedruk, my krag het opgedroog 

soos water in somerhitte.” 

God breek deur die sonde sodat Dawid tot berou en bekering kom. In die 

plek van sy slegte gewete kom daar ’n goeie gewete. ’n Slegte gewete 

brandmerk jou en jou gewete is toegeskroei. Dit gebeur as jy jou rug op 

God draai en in sonde volhard. ’n Ongelowige kan nie ’n goeie gewete hê 

nie, want Titus sê: “Hulle verstand en gewete is besoedel. Hulle gee voor 

dat hulle God ken, maar hulle dade weerspreek dit” (Tit 1:15, 16). 

Wat is ’n goeie gewete? 

’n Goeie gewete is direk gekoppel aan jou verhouding met God. ’n Gelowige 

se gewete sal hom pla as hy iets verkeerd doen. Kyk maar hoe Dawid se 

gewete hom gepla het nadat hy ’n stuk van Saul se mantel afgesny het (1 

Sam 24:6). Ook met die Uria-Batseba-episode (Ps 32:51). 

Die eerste vraag in jou gewete moet dus wees: Is dit reg 

voor God? God is jou Getuie in jou hart. Sy Gees herinner 

jou aan sy Woord. Sy Woord word dan ’n lig vir jou pad 

en ’n lamp vir jou voet. Jy volg dan die lig van jou gewete, 

want sy oog is op jou en Hy sal die uitkoms gee vir ’n 

goeie gewete. ’n Goeie gewete word gereinig en gewas 

in die bloed van Christus. 

’n Goeie gewete hou in dat daar berou en bekering is, 

en sluit spyt uit soos met Kaïn (Gen 4) en Judas (Matt 

27). 

Hoe bereik ek die wens van ’n skoon gewete? 

Ons kan niks doen oor die verlede behalwe om te versoen 

en vrede te maak in Christus nie. Leef in vrede 

met almal en alles sover dit van jou afhang. Vergewe en 

vergeet. Begrawe die verlede en vergeet dit en strek jou 

uit na die toekoms (Fil 3:13). Koppel jou gewete aan 

God se wil (Woord en Gees) wat getuig in jou hart en jou 

lewe rig. Van nature is die gewete bevlek, maar word 

juis in Christus deur sy Gees geheilig en gesuiwer. Die 

rigsnoer is juis die wet van God. Dit gee die deurslag 

kragtens die liefde van Christus (1 Kor 13). 

Dan word jou gewete ’n goeie gewete en jou oordeel 

suiwer. Jy kan dan luister na die stem van jou gewete, 


want dan is dit God se stem wat in 

jou hart weerklink. 

“Wie kan ons voor die Regter daag? 

Gods uitverkore kind verklaag? 

Waar is die mond wat durf verdoem 

as God sy kind regverdig noem? 

Dis Christus wat die skuld wou dra, 

die dood vir ons gesterf het, ja. 

wat opgewek, in glorie sit 

en altyddeur vir ons wil bid.” 

(Skrifberyming 10:1 & 2) 

Jy het dan ’n skoon gewete. Moenie 

dat iemand jou laat skuldig voel oor 

iets waaroor jy onskuldig is nie. As 

jy skuldig is, laat jou siel gereinig 

word deur die bloed van Christus en 

laat die Heilige Gees jou heilig. 

Draai jou gesig na God en jou rug 

na Satan, die wêreld en die sonde. 

Mag die versugting ’n werklikheid 

word – ’n voorneme om ’n skoon 

gewete te hê! DK 


Ds. Hennie Goede (Vereeniging-Oos) 

Ek wens tog so om ’n skoon 

gewete te hê. Hoe kan ek dit 

bereik? 

Elke gelowige kan getuig van 

gewetenswroeging: miskien 

omdat jy reeds teen die 

Here en jou medemens gesondig 

het, of omdat jy weet jou beplande 

optrede is sonde teen die Here, of 

omdat jy nie seker is of wat jy beplan, 

sonde is of nie. 

Wat is ’n mens se gewete? 

Die Woordeboek van die Afrikaanse 

Taal definieer mens se gewete as 

die werksaamheid van jou selfbewussyn 

wat jou in staat stel om tussen 

die goedheid of slegtheid van 

jou denke en handelinge te oordeel. 

Terwyl jy dink en voor jy optree, werk 

mens se gewete vermanend, waarskuwend, 

rigtinggewend. En ná jou 

optrede werk dit goedkeurend of afkeurend. 

In breë trekke stem die Bybelse gegewens 

oor die mens se gewete 

hiermee ooreen. Die Ou Testament 

ken nie ’n unieke woord vir die mens 

se gewete nie. Die woorde wat ons 

soms met “gewete” vertaal (1 Sam 

24:6; 2 Sam 24:10; Spr 28:17), 

verwys in die algemeen na die kern 

van die mens se fisiese en geestelike 

wese. Dit sou die hart se sentrum 

van die lewe en die verstand 

insluit. Tog kan ons uit die konteks 

van bogenoemde tekste aflei dat die 

gewete van die mens as selfbeoordelaar 

van sy denke en optrede ook 

deel van sy wese uitmaak. En daarom 

is die vertalings geldig. 

Dit is duidelik dat Dawid byvoor- 

Tweede perspektief 

’n Skuldige gewete 

Ons weet almal hoe lastig ’n skuldige gewete 

kan wees: Mens rol rond in jou bed, want slaap 

met ’n skuldige gewete is onmoontlik. Jy sukkel 

om op alledaagse dagtake te fokus. Jy gedagtes 

word oorheers deur die saak waaroor jou 

gewete jou meedoënloos aanspreek. 

Ons lees in die Skrif dat Dawid ook met sy 

gewete gestoei het. By twee geleenthede pla sy 

gewete hom: 

• Nadat hy die punt van Saul se mantel in die 

grot in die En-Gediwoestyn afgesny het, kla sy 

gewete hom aan dat hy sy hand teen die 

gesalfde van die Here gelig het (1 Sam 24:6- 

7). 

• Nadat hy die volk laat tel het, spreek sy 

gewete hom aan oor sy sonde teen die Here 

(2 Sam 24:10-11). 

beeld ’n waarde-oordeel oor sy optrede 

uitspreek, en daardie waardeoordeel 

vind sy oorsprong in sy gewete, 

sy vermoë om te onderskei 

tussen wat reg en verkeerd is. En 

hierdie waarde-oordeel word deur 

die openbaring van God in sy Woord 

gevorm. Die gewete van die gelowige 

is dus God-gerig en nie mensgerig 

nie. Die feit dat God in die 

wese van mense sien, getuig hiervan 

(Ps 139). ’n Skoon gewete is ’n 

gewete wat in ooreenstemming met 

die wil van God is. 

In die Nuwe Testament tree die 

gewete van die mens baie sterk op 

die voorgrond. Die Grieks het wel 

’n unieke woord wat na die mens 

se vermoë om tussen reg en verkeerd 

te onderskei, verwys. Die gewete 

is geheel en al deel van die 

wese van die mens. En soos in die 

Ou Testament word die Nuwe-Testamentiese 

gelowige se gewete 

deur die openbaring van God gevorm. 

Jou godsdienstige oortuigings 

beïnvloed die waarde-oordele wat 

jou gewete fel. 


Paulus bied vir ons ’n voorbeeld 

hiervan wanneer hy in 1 Korintiërs 

8 skryf oor die eet van vleis wat aan 

afgode geoffer is. Gelowiges wat tot 

die kennis gekom het dat daar net 

een God is en dat die afgode nie 

bestaan nie, het vleis wat aan afgode 

geoffer is, by die markte gekoop 

en geëet. Hulle godsdienstige 

oortuiging dat dit nie sonde is nie, 

het aan hulle ’n skoon gewete besorg. 

Maar ander gelowiges het nog 

nie tot daardie kennis gekom het 

nie, en het dus geglo dat die afgode 

bestaan (1 Kor 8:7). Op grond van 

hulle oortuiging sou hulle dan die 

vleis as ’n afgodsoffer geëet het, en 

hulle gewetens daardeur beswaar 

word (1 Kor 8:10). 

Die doel van die gewete 

Alle mense het gewetens. Daarom 

dat selfs ongelowiges aan die eise 

van die wet van God kan voldoen, 

selfs al het hulle nie die wet ontvang 

nie (Rom 2:14-15). Hulle ervaar ook 

gewetenswroeging. Hulle gewetens 

kla hulle ook oor hulle gedagtes of 

optrede aan, of spreek hulle vry. 

Maar die Here gee aan ons as gelowiges 

gewetens, en vorm dit deur 

sy Woord, sodat ons geloof nie skipbreuk 

ly nie (1 Tim 1:19). 

Wanneer jy as gelowige jou gewete 

onderdruk, loop jy op ’n spoor weg 

van God af. Vir die gelowige is daar 

geen ruimte vir ’n buigbare gewete 

of toeskietlikheid nie. In ons tyd is 

mense se gewetens nogal buigbaar: 

Een dag veroordeel jy iemand oor 

sy gedagtes, woorde of optrede, 

maar die volgende dag is dieselfde 

gedagtes, woorde of optrede vir iemand 

anders of vir jouself aanvaarbaar. 

Of gedrag wat teen die gewete 

van enige redelike mens skry, word 

met slim argumente goedgepraat. 

Sulke gewetensmanipulasie pas nie 

by die gelowige nie. Dit getuig eerder 

van ’n gewete wat toegeskroei 

is (1 Tim 4:2) en daarom sy sensitiwiteit 

vir die onderskeid tussen reg 

en verkeerd verloor het. Soos die 

Here deur Jeremia sê: “Wanneer 


hulle aan die kaak gestel word oor die gruwelike dinge wat hulle gedoen 

het, skaam hulle hul nie eens nie, hulle weet nie van skaamte nie” (Jer 

8:12). 

Uit die skoon gewete van die gelowige moet daar eerder liefde voortkom 

(1 Tim 1:5). Liefde is immers die rigtingwyser vir die gelowige se gewete. 

As jy nie liefde teenoor God en jou medemens betoon nie, behoort jou 

gewete jou aan te spreek. En as jy dit wel doen, behoort jou gewete skoon 

te wees. God het ons in Christus juis skoon gewetens gegee sodat ons 

Hom in liefde kan dien: “Hoeveel te meer sal die bloed van Christus ons 

gewete bevry van die las van dade wat tot die dood lei, sodat ons die 

lewende God kan dien!” (Heb 9:14). En met hierdie skoongewaste gewete 

probeer ons as gelowiges om in elke opsig te doen wat reg is (Heb 13:18). 

Ons gewetens moet ons aanspoor tot gedagtes, woorde en dade van 

liefde teenoor God en ons medemens! 

Hoe bereik ek ’n skoon gewete? 

In die sondige bedeling waarin ons leef, leef geeneen van ons met ’n 

geheel en al skoon gewete nie. Ons Here Jesus bevestig dit wanneer Hy 

vir die Joodse leiers sê dat die een wat ’n skoon gewete het, die eerste 

klip na die vrou wat op owerspel betrap is, moet gooi (Joh 8:7). En tog 

moet ons soos Paulus daarna streef om met ’n skoon gewete te lewe 

(Hand 24:16). Trouens, dit is ’n opdrag van die Here: Sorg dat julle gewetens 

skoon bly ... (1 Pet 3:16). Maar hoe kry ek dit as gelowige reg, veral as my 

gewete my voortdurend aankla? 

• Bid dat God jou deur sy Gees daarvan sal oortuig dat Hy jou gewete 

met die bloed van Christus skoongewas het. Dan sal jy nie slaaf van 

jou gewete wees nie, maar juis deur jou gewete na die verlossing in 

Christus gedwing word. 

• Glo dat God jou gewete deur sy Woord en Gees vorm. Daarin vind jy 

as gelowige sekerheid oor wat reg en wat verkeerd is, en sal jou gewete 

jou nie oor alles aankla nie. En wanneer jy gewetenswroeging ervaar, 

bid om wysheid. Onthou: “Die mens wat die Gees van God het, kan die 

waarde van alle dinge beoordeel ...” (1 Kor 2:15). Vra ook medegelowiges 

se raad oor jou gewetenswroeging. 

• Bely jou sonde voor die Here wanneer jou gewete jou aankla en gryp 

die vergewing wat Christus bewerk het, in die geloof aan. God is in sy 

genadige en liefdevolle vergewing immers steeds groter as jou (skuldige) 

gewete (1 Joh 3:20). 

• Laat liefde die rigtingwyser in jou gedagtes, woorde en dade wees. So 

sal jy verseker dat jou gewete skoon bly. 

• En wanneer jou liefde vir God en jou medemens nie net woorde is nie, 

maar met opregte dade bewys word, weet jy dat jou gewete voor God 

rustig is (1 Joh 3:18-19). 

Ten slotte 

Die Here gee gewetens aan sy kinders om ons op die pad van heiligmaking 

te begelei. Heiligmaking is mos juis om deur die krag en insig van die 

Gees vir gehoorsaamheid, vir wat reg is, te kies. Ons gewetens dring ons 

in die rigting van gehoorsaamheid. En deur op ons gewetens ag te slaan, 

en dit nie te onderdruk nie, verander ons al meer om aan die beeld van 

Christus gelyk te word (2 Kor 3:18). Laat ons daarom voortdurend vra: 

“Here, wat wil u hê moet ek doen?” Mag die Here van ons gewetens ons 

met skoon gewetens seën! DK 


Ds. Amos Motshine (Geref. Kerk Mmakau) 

Die noodsaak vir ware 

eenheid in die GKSA 

Die kerk het dwarsdeur die geskiedenis gepoog om op verskeie 

maniere strukturele eenheid teweeg te bring – dikwels ten koste 

van geestelike eenheid. Uit hierdie pogings het twee strominge 

ontwikkel. Die een was om die kerk te verenig op die grondslag van die 

fundamentele waarhede van die Christelike geloof. Die ander was om 

deur ’n akkommoderende benadering – deur middel van organisasies, 

rade en alliansies – sodanige waarhede te kompromiteer ten einde ’n 

kunsmatige eenheid in die kerk te bewerk. 

Die Rooms-Katolieke Kerk is ’n klassieke voorbeeld van organisatoriese 

en eksterne kerklike eenheid. Intern ondergaan die Rooms-Katolieke Kerk 

egter ’n geweldige magstryd tussen die verskillende kerklike ordes. Daar 

is vandag groot verskille tussen die klassieke Rooms-Katolisisme wat in 

sommige kringe beoefen word en die progressiewe Rooms-Katolisisme 

wat in ander kringe beoefen word. Hoewel die Rooms-Katolieke Kerk nog 

steeds organisatoriese eenheid probeer handhaaf, vind ons binne die 

Rooms-Katolieke Kerk eintlik twee verskillende godsdienste, twee verskillende 

konsepte van God en twee verskillende verstaanswyses van waarheid. 

Dieselfde is waar van die GKSA. Die GKSA het op verskeie maniere gepoog 

om organisatoriese eenheid teweeg te bring ten koste van geestelike 

eenheid. Hierdie stelling word geïllustreer deur die verskillende liturgiese 

ordes wat in die wit en swart kerke gebruik word. Kerke van die voormalige 

Middellandse Sinode het byvoorbeeld baie liturgiese gewoontes en versierings 

ontwikkel ten koste van die gewyde en ordelike aard van die erediens. 

’n Paar voorbeelde kan genoem word: 

Himnies 

Gedurende die tyd van Calvyn en ander reformatore is sang 

beskou as ’n uitstekende manier om God te aanbid; aangesien 

sang emosies uitdruk, mense verenig en met een stem tot die hemel prys. 

Vandag het sang egter ’n ritueel geword – ’n dooie formalisme. Sommige 

liedere in die liedboek van baie kerke van die voormalige Middellandse 

Sinode het ’n mooi melodie, maar terselftertyd ’n onbybelse boodskap. 

Wit kerke sing aan die ander kant psalms wat mediterend en reflektief 

van aard is. Deur sang druk die aanbidder sy toewyding tot God uit of sy 

innerlike refleksie oor God. 

Uniforms 

Die vrese dat baie kerke binne die voormalige Middellandse 

Sinode besig is om in sinkretisme te verval, word bevestig deur 

die feit dat die dra van uniforms deel van die liturgie geword het. Eredienste 

word op ’n stadium onderbreek sodat aandag gegee kan word aan die 

nuwe lede van die vroueliga. Hierdie 

item in die liturgie onderbreek die 

erediens. Dit maak dit moeilik om 

God en mekaar te dien (1 Kor 12- 

14). Ons moet toesien dat die uniform 

nie verdeeldheid veroorsaak 

nie. Susters wat nie uniforms het 

nie, neem reeds nie aktief aan die 

erediens deel nie omdat uniforms 

’n statussimbool geword het. Dit lei 

tot verskillende kategorieë (meerderwaardig 

en minderwaardig) in die 

kerk van Christus. 

Dit is belangrik dat ons al die sake 

wat ons verdeel, met begrip en liefde 

aanspreek. Ons moet nie belangrike 

waarhede kompromitteer ten 

einde ’n valse beeld van eenheid te 

skep nie. In liefde en begrip – terwyl 

ons soek en onsself onderwerp aan 

die wysheid, genade en leiding van 

die Heilige Gees – sal ons in staat 

wees om ons verskille te oorkom. 

Dit is nie ’n opsie nie, maar ’n opdrag 

van ons Here dat ons ten spyte van 

ons verskille mekaar moet liefhê. 

Jesus sê: “Almal sal weet dat julle 

my dissipels is, as julle mekaar liefhet 

(Joh 13:35). 

In Johannes 17:20-24 vind ons Jesus 

se gebed vir die kerk. Die eenheid 

waarvoor Jesus gebid het, was 

nie ’n organisatoriese eenheid nie, 

maar ’n geestelike eenheid gebaseer 

op ons geloof in en gehoorsaamheid 

aan Jesus Christus deur 

’n kennis en ervaring van die liefde 

van God die Vader, die genade van 

sy Seun Jesus Christus en die gemeenskap 

van sy Heilige Gees. 

Dwarsdeur die Nuwe Testament 


vind ons dat die eenheid van die kerke 

bestaan het uit ’n eenheid in die 

Gees. Hoewel hulle nie regeer is 

deur ’n sentrale hiërargie of ’n kerklike 

orde nie, het daar ’n pragtige 

harmonie en begrip tussen hulle bestaan. 

Daar was aanvanklik verskille 

tussen die heidense kerke en die 

Joodse bekeerlinge met betrekking 

tot die besnydenis en ander kulturele 

verskille. Aangesien die weergebore 

gelowiges egter deur die een 

Gees gelei is, het die Heilige Gees 

die apostels gehelp om hulle verskille 

en dispute op ’n broederlike wyse 

op te los (Hand 15). 

Die gedeeltes wat ek reeds aangehaal 

het, maak dit duidelik dat die 

Skrif ’n pragtige eenheid in die kerk 

vereis, maar die vraag is: Watter 

soort eenheid is dit? Wat is die aard 

van die eenheid? As ons die aard 

van die eenheid waarvoor Christus 

gebid het verstaan, sal ons die wese 

van die kerk beter verstaan. Kom 

ons kyk nou in meer detail na die 

geestelike eenheid in die kerk. 

Eenheid in die deel word 

van ’n liggaam 

Eerstens moet ons die 

Godgegewe eenheid van die liggaam 

van Christus as een mensheid 

probeer verstaan. Die Nuwe 

Testament verstaan eenheid as ’n 

natuurlike en basiese bestanddeel 

van ons lewe in Christus (Ef 2:14; 

Gal 3:28). Hierdie eenheid vind deur 

die genade van God plaas wanneer 

iemand deel word van die liggaam 

van Christus. Enigeen wat werklik 

’n ledemaat van die liggaam van 

Christus word, ontvang hierdie eenheid. 

Dieselfde is waar vir die kerk van 

vandag. Elke persoon moet dink 

aan wat hy is in Christus. Christus 

is die Redder en Here van alle Christene. 

In hierdie eenheid in God word 

alle nasionale, rasse-, sosiale en familieverskille 

verwyder. Soos wat 

alle menslike verskille en grense in 

Christus afgebreek word, ontstaan 

’n nuwe gemeenskap van mense 

- diskussie - 

wat geskep is deur God se wonderlike genade. In Christus se liggaam 

word die onderskeidings van Jood en Griek, slaaf of vrymens, manlik of 

vroulik nie meer raakgesien nie. Al wat die Christen sien, is dat “almal een 

is in Christus Jesus” (Gal 3:28). Die kerk moet dink en optree ooreenkomstig 

hierdie waarheid. Geen status, grense, verdelings en lidmaatskap 

van ’n stam is van belang in die liggaam van Christus nie. Al die lede het 

een in Christus en met mekaar geword. 

Eenheid in onderrig 

Tweedens maak Jesus dit duidelik dat skeiding van die wêreld 

en ’n heiliging van ons lewensstyl deur die ontvangs van en geloof 

in die Woord noodsaaklik is vir die eenheid waarvoor Christus bid. In Handelinge 

2 lees ons dat elke persoon op die dag waarop die kerk gevestig 

is, homself onderwerp het aan die Woord van God wat deur geïnspireerde 

persone verkondig is. Hierdie onderwerping het gelei tot ’n eenheid wat 

gebaseer was op ’n gemeenskaplike geloof in God se onderrig: “Hulle het 

hulle heelhartig toegelê op die leer van die apostels en die onderlinge 

verbondenheid ... Al die gelowiges was eengesind en het alles met mekaar 

gedeel (Hand 2:42-44). Paulus skryf aan sy broeders in die gemeente van 

Filippi: “Laat ons koers hou op die pad waarmee ons tot hiertoe gekom 

het” (Fil 3:16). 

Dit impliseer dat die Heilige Gees die derde Persoon in die Drie-eenheid 

is wat vir ons die openbaring van die Skrif gee. Die een hoop is die ewige 

hoop wat deur die evangelie in die hart van elke gelowige geplaas word 

(Kol 1:23). Die een geloof is die vertroue in Christus en sy Woord wat kom 

van die getuienis van die Woord (Rom 10:17). Die een doop is die doop 

wat Christus met die Groot Opdrag gegee het en wat sal geld tot aan die 

einde van die tye (Matt 28:19-20). Die een God is die ewige God wat die 

aarde geskep het en onderhou, die enigste ware en lewende God. 

Die essensie van die Christelike eenheid rus in die belydenis dat daar net 

een God is. Dit is die belydenis en aanvaarding van die waarheid dat die 

verlossende werk van die Here Jesus genoegsaam en voldoende is. Alleenlik 

deur Christus kan die gelowige tot God nader (Heb 7:25; 9:15). 

Eenheid in ons daaglikse lewe 

Derdens kan eenheid gesien word in die daaglikse lewe van die 

liggaam van Christus. Die eenheid wat die Heilige Gees gee 

wanneer iemand deel word van die liggaam van Christus, word nie alleen 

bewaar deur ’n gehoorsaamheid aan die onderrig van die Skrif nie, maar 

ook deur ’n praktiese en gemeenskaplike saamleef in eenheid met Christus. 

Paulus het die gelowiges in Filippi aangemoedig om in liefde en harmonie 

saam te leef (Fil 2:2). Hy gee byvoorbeeld die opdrag: “Ek vermaan 

vir Euodia en vermaan vir Sintige om eensgesind te wees in die Here.” 

Hierdie verse veronderstel uiteraard dat elke ledemaat van die liggaam 

van Christus ooreenkomstig die leer van die Skrif sal lewe. Ten einde die 

eenheid van die kerk te bewaar, moet Christene hulle eie opinies en wense 

op die agtergrond skuif. Die kerk kan nooit van ’n gelowige verwag om 

enigiets te doen wat teen sy gewete indruis nie. Paulus stel dit soos volg: 

“Laat ons mekaar dan nie meer veroordeel nie. Neem julle liewer voor om 

niks te doen wat jou broer kan aanstoot gee of tot ’n val kan bring nie” 

(Rom 14:13). 

Na bl. 33 


Dr. Jacoba van Rooy (Potchefstroom) 

Perspektiewe op Calvyn 

en die kerklied 

In die verlede is dikwels oor Calvyn en die kerklied 

geskryf. Om te voorkom dat oorbekende feite herhaal 

word, gaan in hierdie artikel gepoog word om ’n paar 

interessante perspektiewe uit te lig. Ter wille van agtergrond 

word die standpunte oor die kerklied van drie 

bekende kerkhervormers – Luther, Calvyn en Zwingli 

– kortliks geskets. 

• LUTHER was nie tevrede om die psalms as sodanig 

bloot te berym nie. Hy het dit ook Christologies verklaar. 

Naas die psalms het hy Bybelliedere geskryf 

wat Skrifgetrou was, maar waar hy op ’n vryer wyse 

met die Skrif omgegaan en dit geherinterpreteer het. 

Daarbenewens was hy ’n begaafde komponis wat 

self melodieë vir sy tekste kon skryf, van bestaande 

melodieë gebruik kon maak, of dit kon aanpas. Musikale 

begeleiding was vir Luther van wesenlike belang. 

• CALVYN het toegesien dat die volledige boek van 

die Psalms berym word. Hy was van mening dat 

die berymings so na as moontlik aan die Skrif moes 

wees. Hy het egter geen musiekinstrumente in die 

kerk toegelaat nie, sodat die gemeente onbegeleid 

gesing het. 

• ZWINGLI het geen sang of ander musiek in die 

kerk toegelaat nie. Hy was ’n begaafde instrumentalis 

en was van mening dat gemeentesang se 

gehalte van so ’n aard sou wees dat dit nie tot God 

se eer sou strek nie. Hy het wel mans- en vrouestemme 

afwisselend gebruik om psalms voor te 

lees. 

Dit is merkwaardig dat drie kerkhervormers vanuit dieselfde 

Bybel tot sulke uiteenlopende gevolgtrekkings 

oor gemeentesang geraak het. 

Calvyn se standpunt het gegroei 

Garside toon in 1979 oortuigend aan dat Calvyn aanvanklik 

nie so positief was oor die sing van liedere, selfs 

psalms, tydens die erediens nie. In sy Institusie van 

1536 is hy nog baie terughoudend hieroor. Hy verbind 

sang aan die gebed, soos hy ook later doen, maar dan 

veral aan die persoonlike gebed, buite die erediens. 

Hy verwys na sang tydens die bediening van die Nagmaal, 

maar gaan nie op die detail in nie. 

In sy Artikels van 1537 is hy egter positief oor die gebruik 

van psalms tydens die erediens. Hierdie beklemtoning 

van die belangrike rol wat psalmsang in die erediens 

kan speel, kan veral aan die invloed van Bucer toegeskryf 

word. Tydens Calvyn se verblyf in Straatsburg kom 

hy in aanraking met die gemeentesang van die Duitstalige 

gemeente waarvan Bucer die predikant was. Calvyn 

was só aangegryp deur die sang dat hy dit by die Franssprekende 

gemeente ingevoer het. 

Aanvanklik het Calvyn self probeer om berymings van 

psalms te maak en, met die nodige toestemming, van 

die Duitse melodieë (onder andere die melodie van 

Psalm 1 wat deur komponis Greiter of Dachstein – dit 

is onseker – geskryf is). Nadat Calvyn se vriend Farel 

in Switserland die werk beskou het, en dit nie goed 

gevind het nie, het hy besef dat hierdie die werk van ’n 

bekwame digter is. 

Die digwerk is aanvanklik deur Marot en later deur Beza 

(soms ook De Bèze genoem) gedoen. Die melodieë 

van die berymings wat in Genève ontstaan het, is gekomponeer 

deur Louis Bourgeois, Guillaume Franc en 

“Maitre Pierre” (wat eintlik Pierre Davantes was). ’n Kenmerk 

van die Geneefse psalms is die groot aantal melodieë 

wat gebruik is, naamlik 125 vir die 150 psalms. 

Die rede hiervoor is dat die berymings ’n veelheid van 

strofevorming vertoon. So kry elke psalm ’n eie identiteit. 

Onderlinge verskille vereis telkens ’n nuwe of eie melodie. 

Garside gee ’n vertaling van Calvyn se brief aan die 

leser by die Psalmboek van 1543, waaruit Calvyn se 

siening oor die plek van die psalms in die erediens die 

duidelikste uitgespel word. 

Kinders word by die erediens betrek 

Calvyn het kinders aktief laat deelneem aan die erediens 

deur toe te sien dat psalms wat tydens eredienste 

gesing is, vooraf deur die kinders in die skool en gedu- 


ende kategese-onderrig aangeleer word. Hulle moes 

dan tydens die erediens voorsing – eers is die gekose 

psalm deurgesing sodat die gemeente dit kan hoor; 

daarna het die gemeente geleidelik begin saamsing. 

Die bekende Geneefse komponis, Guillaume Franc, is 

in 1542 aangestel as kantor (koorleier) by die skool 

met die spesifieke opdrag om die psalms vir die kinders 

aan te leer. Psalms, die Lofsang van Simeon en die 

Tien Gebooie is volgens ’n bepaalde rooster gesing en 

sistematies deurgewerk. Daar was elke Woensdag, 

Sondagoggend en –middag eredienste. Dit het die gemeente 

25 weke geneem om deur al die liedere te kom. 

Ongeveer 30 strofes is per week gesing. 

Kommunikasie deur die lied 

Vir die behoorlike benutting van die psalms in die erediens 

het Calvyn drie vereistes gestel: Eerstens moes 

die psalms van harte gesing word, tweedens moes dit 

met insig gesing word, en derdens het hy die belang 

van die geheue beklemtoon. Op hierdie wyse word die 

inhoud van die lied in die geheue ingeprent. Hierdeur 

word die saak van kommunikasie deur die kerklied baie 

sterk beklemtoon. 

Die psalms het ’n besondere rol vervul om in die liturgie 

die gemeente in die geloof op te bou. Om hierdie rede 

het Calvyn dit baie sterk beklemtoon dat die melodie 

diensbaar aan die Woord moet wees. 

Calvyn het ook die standpunt gehuldig dat wanneer ’n 

melodie aan ’n teks toegevoeg is, die werking van die 

teks groter is as wanneer dit alleen gespreek word. 

Daarom stel hy ook die eis dat die hele gemeente 

psalms moet kan sing op melodieë wat singbaar moes 

wees. 

Van bl. 31 - Noodsaak vir ware eenheid ... 

Hierdie praktiese eenheid in Christus 

ontwikkel wanneer elke ledemaat 

van die liggaam van Christus 

op ’n versigtige wyse met liefde en 

deernis aan sy broer en suster dink. 

Die Christen eis nie sy eie wense 

op of dwing sy opinies op ander af 

nie. Hy mag nooit iets doen vanuit 

selfsugtige of ydele beweegredes 

nie, maar hy handel altyd in nederigheid 

op ’n manier waarin hy ander 

belangriker as homself ag (Fil 2:3). 

Hy dien nie voortdurend sy eie belange 

nie; maar dien die belange 

van ander (Fil 2:4). Wanneer die 

Christen so leef, straal hy die gees van Christus uit (Fil 2:5-8). 

- aktueel - 

Slotgedagtes 

Calvyn het ’n besondere invloed gehad op die ontwikkeling 

van die kerklied in die reformatoriese tradisie. 

Weliswaar beskik hy nie oor digterlike gawes nie, maar 

hy het dit na ’n paar pogings self ingesien en nie weer 

sy hand daaraan gewaag nie. Sy betekenis lê egter 

daarin dat hy, net soos Luther, aan gemeentesang ’n 

regmatige plek in die liturgie laat kry het, en bowendien 

het hy die volledige Psalmboek laat berym en toonset 

en dit as die kerk se liedboek nagelaat. Daarbenewens 

het hy hom beywer vir ’n beryming wat so na as moontlik 

by die oorspronklike teks in die Skrif aansluit. In hierdie 

opsig het hy ’n ander weg as Luther aangewys. 

Calvyn se standpunt oor die wyse waarop die lied in 

die kerk gesing moet word – met insig, uit die hart, om 

so die onthou van die inhoud te bevorder – bly ’n belangrike 

uitgangspunt by die beoordeling van die kerklied 

vandag. DK 

Uit die voorafgaande is dit duidelik dat “organisatoriese eenheid” nie ’n 

Bybelse opdrag is nie, maar dat die Bybel belangrike beginsels bied sodat 

ons die waarheid van geestelike eenheid sal volg en aanleer. Eenheid is 

inderdaad een van die belangrikste werkinge van die Heilige Gees. Dit is 

’n gawe van die Heilige Gees wat Hy uitdeel aan almal wat in die Here 

Jesus Christus glo. Hierdie eenheid kan alleen onderhou word nie deur 

menslike pogings of menslike organisering nie, maar deur ’n lewe te leef 

wat die vrug van die Gees uitstraal. Die uitstaande kenmerk van so ’n 

lewe is onselfsugtige en opofferende liefde – “agape”. Geestelike eenheid 

word bewaar wanneer ons lojaal is aan die waarheid en in die lig wandel 

onder die beheer en leiding van die Heilige Gees (Ef 4:3-13). Enige poging 

om ’n kunsmatige eenheid te skep deur vergaderings, konferensies en 

komplekse organisering kan lei tot ’n verloëning van die eenheid waarvoor 

Jesus juis gebid het. DK 


Dr. Neels Smit (Noordbrug) 

Sinodebesluit oor die 

Descensus 

• Saamgevat uit die rapport wat voor die Sinode gedien het • 

Descensus” dui op neerdaling, verwysend na die 

woorde van die Apostoliese Geloofsbelydenis 

en die Geloofsbelydenis van Atanasius waarin 

ons bely: “... en neergedaal het na die hel.” 

Daar was lankal ’n ongemaklikheid met die formulering 

van dié artikel. Christus het tog nie ná sy dood neergedaal 

na die hel nie. Hyself het voor sy dood gesê: “Vader, 

in u hande gee Ek my gees oor” (Luk 23:46). Dit is 

duidelik dat die bedoeling van die artikel was om die 

helse lyding van Jesus saam te vat. Alles wat met Hom 

gebeur het, van sy verhoor tot die einde van sy kruisiging, 

wás inderwaarheid ’n neerdaling na die hel. Maar 

soos dit in die Apostolicum en die Atanasium verwoord 

is, gee dit aanleiding tot misverstand. 

Reeds op die Sinode van 1964 dien ’n beswaarskrif 

oor die bewoording van hierdie artikel. Hierdie Sinode 

het erken dat die woorde maklik misverstaan kan word, 

maar wys die beswaarskrif af. Op Sinode 1997 dien 

weer ’n beswaarskrif teen bogenoemde besluit en wel 

op die volgende twee gronde: 

• Sinode 1964 erken dat die woorde “en neergedaal 

het na die hel” maklik misverstaan kan word, maar 

los die probleem nie bevredigend op nie. 

• Die misverstand wat by baie lidmate bestaan oor 

die woorde “en neergedaal het na die hel” is skriftuurlik 

en dogmaties onhoudbaar en moet daarom 

voorkom word. 

Dié Sinode handhaaf die beswaar en wys deputate aan 

om die saak behoorlik te ondersoek en met ’n geskikte 

aanbeveling terug te rapporteer. Die saak bly in behandeling 

totdat die Sinode van 2003 dié konsepbewoording 

aanvaar in die plek van die tradisionele formulering: 

“... wat die angste van die hel tot in die dood toe ondergaan 

het.” 

Ook Sinode 2006 handel die aangeleentheid nie af nie, 

en besluit dat daar nogeens insette en adviese van kerkgemeenskappe 

in ekumeniese verband verkry moet 

word. Op Sinode 2009 is besluit dat die konsepbewoording 

herroep word en dat, ná oorleg met kerkgemeenskappe 

wêreldwyd in ekumeniese verband, die volgende 

vertaling van die oorspronklike bewoording goedgekeur 

word: “Hy het die lyding van die hel ondergaan.” 

Hierby word die tradisionele formulering as ’n voetnoot 

behou. 

Dogma-historiese agtergrond 

Die vroeë kerk 

• Die woorde “descendit in inferna” kom vir die eerste 

keer voor in die Acta van die Ekumeniese Sinode 

van Sirmium (359) en die Konsilie van Nicea in Thracië 

(359). 

• Ongeveer 30 jaar later, in 390, het Rufinus, ’n priester 

van Aquilea, dit opgeneem in sy Exposito Symboli 

Apostolici. In sy kommentaar op hierdie artikel sê 

Rufinus uitdruklik dat hierdie frase nie in enige belydenis 

van die Rooms-Katolieke Kerk of die kerk in 

die Ooste voorkom nie. Hy meld egter nie waarom 

hy dit nodig vind om dit hier en op hierdie tydstip in 

te voeg nie. 

• Wat Rufinus se bedoeling hiermee was, is egter van 

belang. ’n Aanduiding in hierdie rigting is die feit dat 

hy die artikel “sepultus” (begrawe is) uitlaat en met 

“descendit in inferna” vervang. Hy doen dit blykbaar 

dan nie om ’n nuwe dogma in te bring nie, maar om 

die bestaande te verduidelik. “Sepultus” en “ascendit 

Die tradisionele bewoording vn “... en neergedaal het na die hel” is op die Nasionale Sinode 2009 

hervertaal na ’n afsonderlike sin: “Hy het die lyding van die hel ondergaan.” In hierdie eerste van twee 

bydraes gee dr. Neels Smit die agtergrond van dié hervertaling, en in die volgende bydrae (in die 

Maartuitgawe) word aandag geskenk aan die hantering van die probleem deur verskillende Gereformeerde 

Kerke, Skrifgegewens oor hierdie saak, gevolgtrekkings en motivering vir die nuwe bewoording. 


in inferna” word klaarblyklik as sinonieme beskou. 

• Die werklikheid van Christus se dood word met 

hierdie frase beklemtoon en sluit eenvoudig aan by 

die eeue-oue idee wat by die Jode en Christene geheers 

het oor die toestand van die gees na die dood. 

• Die vroeë kerk het die neerdaal van Christus eenvoudig 

verstaan as deel van die verlossingsplan van 

God en as oorgang van die staat van vernedering 

na die staat van verheerliking van Christus. 

• Waarom Rufinus dit egter nodig gevind het om hierdie 

frase op daardie stadium in te voeg, mag daarop 

dui dat daar reeds iewers in die kerk van daardie 

tyd ’n dogmatiese verskuiwing begin plaasvind het 

wat so ’n invoeging vereis het. 

Middeleeuse wending 

• Hierdie sluimerende dogmatiese wending in die verstaan 

van die frase kom in die patristiese tyd en 

Middeleeue al hoe meer na die oppervlak. 

• Teen die jaar 750 is die teks van die Apostolicum 

finaal vasgestel en die frase “descendit in inferna” 

het finaal sy plek naas “sepultum” gekry. 

• Veral onder die invloed van die kerkvaders Origenes 

en Clemens Aleksandrinus is ’n meer uitgebreide 

prentjie geskilder oor wat Christus gedurende die 

drie dae tussen sy dood en opstanding sou gedoen 

het. Dit het gepaard gegaan met ’n tendens om skerper 

te onderskei tussen sheol/hades (die doderyk 

of tydelike verblyfplek van alle gestorwenes – regverdiges 

en goddeloses) en hemel en gehenna (die 

hel of plek van ewige verdoemenis). 

• Dit het uiteindelik daartoe gelei dat die geloof dat 

Christus gesterf en Hom daarom in die verblyfplek 

van die dooies bevind het, vervang is met die geloof 

dat Christus die hel (die plek van ewige verdoemenis) 

besoek het en daar in ’n oorlog die oorwinning 

behaal het oor Satan en die dood. Dit word in kleurryke 

taal in verskeie apokriewe boeke beskryf, soos 

onder andere in die Evangelie van Nikodemus (hfst. 

13-21). 

• Daar was dus ’n groeiende tendens om die “neerdaal” 

onafhanklik te beskou van die sentrale leer 

van die dood en opstanding van Christus, en “sheol/ 

doderyk” te vervang met “gehenna/hel”. 

Reformatoriese herinterpretasie 

• In die tyd van die Reformasie het talle leerstellige 

skermutselings rondom die interpretasie van hierdie 

- aktueel - 

In die tyd van die Reformasie het talle leerstellig skermutselings rondom die 

interpretasie van hierdie artikel voorgekom. Tussen 1580 en 1720 was daar 

nie minder nie as 34 Lutherse, 16 Gereformeerde en vier Rooms-Katolieke 

spesiale ondersoeke hieroor! 

artikel voorgekom. Tussen 1580 en 1720 was daar 

nie minder nie as 34 Lutherse, 16 Gereformeerde 

en vier Rooms-Katolieke spesiale ondersoeke hieroor. 

• Bucer interpreteer byvoorbeeld in 1536 hierdie artikel 

histories en beskou dat Christus “begrawe is” 

as sinoniem met die neerdaling. Die meeste reformatore 

het egter die frase “descendit in inferna” nie 

simbool-histories nie, maar dogmaties geïnterpreteer. 

• Luther betrek die neerdaling op Jesus se lyding in 

Getsemane en Golgota; Calvyn neem dit van hom 

oor. In sy Institusie (2.16.8) handel Calvyn uitvoerig 

daaroor. Hy erken dat hierdie artikel eers later ingevoeg 

is, dat sommige kerkvaders elkeen sy eie vertolking 

daaraan gegee het, en dat ander (soos Augustinus) 

dit heeltemal weggelaat het, maar beskou 

die historiese aspekte van die ontstaan en interpretasie 

daarvan van geen belang nie. 

• Calvyn verkies steeds “hel” as vertaling van “inferna” 

en verklaar hierdie artikel as Christus se hellesmart 

aan die kruis. Immers (redeneer hy), niks sou volbring 

gewees het nie as Christus slegs die liggaamlike 

dood gesterf het. Hy moes ook die strengheid 

van die Goddelike wraak voel, en daarom as ’t ware 

ook met die leërskare van die hel en die verskrikking 

van die ewige dood handgemeen raak. In die neerdaal 

het Christus hierdie dood gedra. Nie alleen is 

sy liggaam oorgelewer tot ’n prys vir ons verlossing 

nie, maar ook in sy siel het Hy die vreeslike kwellinge 

van ’n verlore mens gedra. Hy was nie net gewikkel 

in die dood nie, maar ook in die smarte wat voortkom 

uit die vloek en die toorn van God, en as die vreeslike 

dieptepunt noem Calvyn die verlating aan die kruis. 

Hierdie verklaring het sy neerslag in die Heidelbergse 

Kategismus (16:44) gevind. 

• Calvyn wou met hierdie verklaring die artikel as ’t 

ware ontmitologiseer, maar het daarmee van die 

oorspronklike bedoeling van hierdie uitdrukking afgewyk. 

In die gees van die Reformasie wou hy nie 

torring aan ’n belydenis wat vir eeue vasstaan nie. 

• Die Lutherse Kerk bely (grootliks in teenstelling met 

Luther se eie siening) in die Formula Concordiae 

van 1577 (art. 9) dat Christus na sy hele persoon, 

as God en mens, in die hel afgedaal het om die 

mag van Satan te verbreek. 

Na bl. 38 


Dr. AH (André) Grové (Klerksdorp-Noord) 

Die selfbekendstelling van Christus aan die gemeente in ... FILADELFIA 

Christus is die Heilige 

Die titel Heilige stel die Godheid van Christus 

In 4:8 word Christus voorgestel as Heilige met ’n 

aanhaling uit Jesaja 6:2 – “Heilig, heilig, heilig is die 

Here God, die Almagtige.” Dat Hy die Heilige is, spel 

uit dat Hy God is. 

• In sy Goddelike alwetendheid weet Hy alles van die 

gemeente (3:8a). 

• Die oopsluit- en toesluitaktiwiteit spreek van sy 

Godheid (3:8c). Lees hiermee saam Jesaja 22:22 

– “Aan hom sal Ek die sleutels van die koning se 

huis gee; wat hy oopsluit, sal niemand toesluit nie, 

wat hy toesluit, sal niemand oopsluit nie.” Ook Matteus 

16:19 vertel van Jesus se Godheid: “Ek sal 

aan jou die sleutels van die koninkryk van die hemel 

gee, en wat jy op die aarde toesluit, sal in die hemel 

toegesluit bly; en wat jy op die aarde oopsluit, sal in 

die hemel oopgesluit bly.” 

• As God is Hy in staat om sy kerk se vyande die 

onderspit te laat delf (3:9). 

• Hy kom weer (3:10). Hy het die eindgebeure van 

die geskiedenis in sy hand (3:12). 

Ook in die Ou Testament word die benaming Heilige 

vir God gebruik (Job 6:10; Jes 40:25; Eseg 39:7); Hos 

11:9; Hab 3:3). 

As Heilige staan Christus teenoor die vyande van sy 

kerk 

Die gemeente in Filadelfia het vyandigheid ondervind 

van sekere Jode wat lede van die sinagoge van die 

Satan was (3:9). In sekere buite-Bybelse geskrifte word 

melding gemaak van Christene in Filadelfia wat onder 

die Jode gely het. Maar Christus beskik dit só dat lede 

van die sinagoge van die Satan voor die kerk sal neerkniel. 

Hy sal sy kerk se vyande ’n (godsdienstige) neerlaag 

laat ly. 

Verskillende navorsers meen dat hierdie vyande van 

die kerk voor Christus sal buig – met ander woorde 

Grotendeels as gevolg van die baie aardbewings in die gebied, is 

al wat van die antieke Filadelfia te sien is, hierdie kolomme van 

die Kerk van Johannes uit die Bisantynse tyd. Let op hoe die 

boonste booggedeelte met klein steentjies gebou is. Vandag is 

Turkye ’n Islamitiese land, vandaar die baie moskees. 

(Bron: Internet – sacred-destinations.com) 

hierdie Jode sal tot bekering kom. As Heilige werk Christus 

deur sy genade en almag en soewereiniteit in hulle 

harte (vgl. Fil 2:13). 

As Heilige stel Christus die werk van die Satan aan die 

kaak, en ontmasker Hy die Jode in Filadelfia as lede 

van die sinagoge van die Satan (3:8). 

As Heilige red Christus 

As Heilige red Christus nie alleen mense uit die geledere 

van die Jode nie, maar Hy is ook die Verlosser van sy 

kerk. Die gemeente in Filadelfia gaan gebuk onder beproewing, 

maar Christus hou hulle vas en maak hulle 

deelgenote van sy ewige redding (3:10-12). 

Dat Christus Homself hier as Redder bekendmaak, 

kom ooreen met hoe God Hom as Heilige ook op ander 

plekke in die Bybel openbaar: In Habakuk 3:3 en 13 

word die Here, die Heilige, voorgestel as dié Een wat 

tot redding voor sy volk uittrek. Net so word God in 

Hosea 11:9 en Christus in Handelinge 3:14 as Verlosser 

beskryf. 

Christus as Heilige plaas Hom in sy werksaamheid 

binne die konteks van die eindtyd 

In 3:7 word Christus as Heilige bekendgestel binne die 

raamwerk van die eindgebeure. Christus kom weer en 

as Heilige is Hy werksaam binne die kader van die nuwe 

Jerusalem. In 3:12 verseker Jesus sy kerk: “Ek sal op 

hom die Naam van my God skrywe en die naam van 

die stad van my God, die nuwe Jerusalem, wat van my 

God af uit die hemel uit afkom.” 


Ook in Habakuk 3:3 en Esegiël 39:8, 

12 en 22 word die Here as Heilige 

binne konteks van die gebeure van 

die einde voorgestel. 

Christus as Heilige is werksaam as 

Skepper en Herskepper 

As Heilige kom Christus weer en is 

Hy werksaam in die nuwe, herskepte 

Jerusalem (3:11-12). Volgens Jesaja 

40:25-26 maak die Here Hom 

as Heilige bekend, as Skepper: “Met 

wie kan julle My dan vergelyk, wie 

is soos Ek? vra die Heilige. Kyk op 

na die hemel: wie het die sterre geskep? 

Hy wat die hemelse leër laat 

uittrek in hulle volle getal, dit is Hy 

wat hulle elkeen gemaak het.” As 

Heilige is die Here God, en Hy is 

anders as en verhewe bo die mens 

(Hos 11:9) en alle skepsele (Jes 

40:25). 

Heilige in kombinasie met “verloën” 

gebruik 

Verskeie kere word die mens se aktiwiteit 

om te verloën en die Heilige 

as benaming vir God/Christus saam 

gebruik. In Job 6:10 sê Job dat hy 

die woorde van die Heilige nie verloën 

nie, terwyl die gemeente Christus 

as die Heilige nie verloën nie 

(3:8). Volgens Handelinge 3:13-14 

het die Jode Christus as die Heilige 

voor Pontius Pilatus verloën. 

Dit wil voorkom of die kombinasie 

(om God/Christus te verloën, en die 

benaming vir God/Christus as die 

Heilige) ’n appèl op die gelowige 

maak dat hy Hom nie mag verloën 

nie. DK 

Sinagoge van die 

Satan 

- Skrifstudie - 

Onder sinagoge moet verstaan word: (1) vergaderplek, of (2) vergadering van mense 

om byvoorbeeld hulle godsdiens te beoefen. Die sinagoge as vergadering hoort nie 

tot die instellings van die Ou Testament nie. Wanneer Johannes die woord in 

Openbaring 2 en 3 gebruik, het dit die betekenis van ’n gemeenskap van mense op ’n 

bepaalde plek – soos byvoorbeeld in Smirna en Filadelfia. 

Die rede waarom die sinagoge vir die Jode ontstaan het, is waarskynlik dat toe 

hulle in ballingskap in Babel was (ver van die tempel in Jerusalem), hulle die behoefte 

gehad het om saam te kom om te aanbid en uit die Skrif onderrig te word. Die sinagoge 

as vergaderplek het logieserwys tot stand gekom as gevolg van die aktiwiteit van die 

sinagoge as godsdienstige vergadering. Ná die ballingskap het byna elke dorp/stad 

waar die Jode was – spesifiek in Klein-Asië (vandag Turkye) – sy eie sinagoge gehad. 

In Sardis is oorblyfsels van so ’n sinagoge nog te sien (sien Die Kerkblad oor Sardis). 

Die uitdrukking “sinagoge van die Satan” kom slegs twee keer in die Bybel voor 

– 2:9 en 3:9. In Smirna (2:9) het die gemeente te kampe gehad met mense wat kwaad 

gestook het in die kerk. Hierdie aanstigting se primêre bron was die Satan. Die 

Christene – wat tot ’n nie-gewettigde godsdiens behoort het – is dikwels vals belaster 

en het soms tereggestaan as hulle Christus nie verloën nie. Uit verskillende plekke in 

Openbaring (13:1, 5, 6; 16:11, 21; 17:3) blyk dit dat lastering van die kant van die 

Satan kom, en dat dit in die eerste plek teen Christus gerig is. Die Jode het die kerk 

belaster en was instrumente in die hand van die Satan. 

In die boodskap aan Filadelfia word die Jode beskryf as lede van die sinagoge 

van die Satan. Hierdie Jode tree vals op, en leef en funksioneer met die leuen as basis. 

In Johannes 8:44 het Christus die Jode ontmasker met die woorde: “Julle is kinders 

van die duiwel; hy is julle vader, en julle wil doen wat julle vader wil hê julle moet 

doen ... En hy staan nie aan die kant van die waarheid nie, omdat daar geen waarheid 

in hom is nie. Wanneer hy leuentaal praat, is dit volgens sy aard, want hy is ’n leuenaar 

en die vader van die leuen.” In Filadelfia doen die Jode hulle voor as die ware volk 

van God, terwyl hulle die Satan as hulle vader het. Hierteenoor is die kerk in die 

Nuwe-Testamentiese bedeling die ware volk van God. 

Jode in Smirna en Filadelfia het nie (meer) in diens van God gestaan nie, maar in 

diens van die Satan. Hulle het Christus as Messias verwerp en daarom is hulle nie 

meer sinagoge van die Here nie. 

Dit is tipies van die Satan om mense en magte as sy instrumente te gebruik (vgl. 

Joh 8:44 – Jode; 13:2 – Judas; Openb 2:9, 3:9 – Jode; 13:4 – dier uit die see). Die 

Satan is voortdurend op verskeie maniere aan die werk in die kerk van Christus (1 Pet 

5:8). Ons moet gedurig daarop bedag wees en hom teenstaan (Jak 4:7). 

Aan die gemeente waar Satan prominent besig is, is Christus as die Heilige teenoor die bose en ten voordele van 

sy kerk aan die werk. 

• Met die titel die Heilige maak Christus Homself as God aan die gemeente bekend. Hý is God wat regeer, en 

nié Satan nie. 

• As die Heilige staan Hy teenoor die vyande van sy kerk, maar tegelyk red Hy sy kinders – ook uit die geledere 

van die Jode. 

• As die Heilige is Christus in die eindgebeure werksaam. 

• As die Heilige is Christus Skepper en Herskepper. 

• Die gelowige mag Christus as die Heilige nie verloën nie, en ook nié toegee aan die bose se verleiding nie. 


Van bl. 35 - Sinodebesluit oor die Descensus 

• Die neerdaal na die hel word in die Konfessie en 

Groot Kategismus van Westminster nog anders 

opgevat: hierdie vernedering het nie voor nie, maar 

ná sy dood plaasgevind. Hy is begrawe en verkeer 

tot die derde dag in die staat van die dooies en in 

die mag van die dood. 

Enkele interpretasies van die 19de en 20ste eeu 

• Bavinck wys die opvatting af dat Christus in die hel 

die evangelie gepreek het aan almal wat dit hier op 

aarde nie gehoor het nie. Hy ag ’n verklaring (dat dit 

in die neerdaling gaan om die staat van die dood 

waarin Christus verkeer het tussen sy sterwe en 

opstanding om die straf te dra en ons daarvan te 

verlos) die meeste in ooreenstemming met verwante 

uitdrukkings in die Skrif, die waarskynlike oorsprong 

en sin van die woorde en met die plek wat hierdie 

woorde tussen die ander artikels het. 

• J. Moltman is van mening dat daar iets waars is in 

die interpretasie van die deurstaan van die helse 

pyn en in dié van die triomf van Christus oor die hel. 

• H. Berkhof ag die interpretasie van Christus se 

solidariteit met ons, sy oorwinning oor die magte 

van die dood as juis, maar wys dié van Godverlatenheid 

af. 

• Berkouwer ag die interpretasie van die neerdaling 

as helse verlatenheid wellig as histories onseker, 

maar nietemin in ooreenstemming met die Skrif. 

• MH Bolkestein gaan ’n ander rigting op en sê dat 

Christus se heerskappy nêrens op grense stuit nie. 

Daar is geen domein op of onder hierdie aarde waar 

Hy nie regeer nie. Selfs daar waar geen mens mag 

kan uitoefen nie – in die doderyk – het Hy mag. 

• In 1975 verdedig die Lutherse Kerk sy siening deur 

te verklaar dat die dooies wat geen kans gehad het 

om Jesus persoonlik te ontmoet of sy boodskap te 

hoor nie, nog ’n geleentheid kry om Hom te ontmoet 

en hulle te bekeer. 1 Petrus 3:18, en verder 4:6, is 

vir hulle die loci classici vir hierdie siening. DK 


Hennie Dekker (Brakpan-Suid) 

Oupa Frans en 

die Feesbybel 

Die Feesbybel! GKSA 150. ’n Pragtige Bybel met houtomslag 

en die goue feesmunt versink op die voorblad. ’n Aandenking 

wat deur die geslagte sal voortleef en ons kinders daaraan 

sal herinner dat dit die kerk is waarvoor die Here lief is. 

van oraloor 

Daar was die standaardgrootte Feesbybel in beide die Ou en Nuwe Vertalings. Dan was daar die Familiebybel, 

ook in beide vertalings. Die Houtbybels in standaardweergawes is beskikbaar by die Bybelgenootskap van Suid- 

Afrika. Die munt en die voorwoord is egter spesiaal met die hand ingeplaas; 

een-vir-een. 

Die idee van ’n Feesbybel het by my opgekom toe ek die pragtige munt 

gesien het wat deur ds. Christie Roets laat maak is as ’n fondsinsamelingsprojek 

vir die GKSA 150-fees. Ek het die idee voorgelê en die komitee 

het dit goedgekeur. Min wetend het ek ’n geweldige projek onderneem! Ek 

het toestemming van die Bybelgenootskap gekry om die Houtbybels aan 

te pas en toe begin die beplanning! Hoe met die munt gemaak? Bo-op die 

hout vasplak? Nee. ’n Gat deur die buiteblad boor en die munt op ’n manier 

vasplak in die gat? Nee! Ons moes ’n manier kry om die gat net halfpad 

deur te boor, die munt in te lê en dan vas te plak! 

Oupa Frans (my pa) van 80 jaar hou van uitdagings, en ons het al wat ’n 

tipe boor wat gate boor, bekyk en uiteindelik ’n tipe “uitkalwer”-boorpunt 

van 50 mm gekry, maar dié was 2 mm te klein. Daar was geen manier om 

die 52 mm-munt in die 50 mm-gat te kry nie, glo my, ons het probeer. Oupa 

Frans het aangesweis, gevyl, ensovoorts ... maar dit was nie perfek nie. 

Naderhand het ons twee 

prosesse gevolg met twee tipes bore om die 52 mm te bewerk. 

Dit was ’n stadige proses in Oupa Frans se werkskamer waar hy 

elke Bybel ’n paar keer hanteer het en uiteindelik die munt in 

posisie geplak het, die voorwoord ingeplak het, terug in die boks 

en siedaar. Stadig, een-vir-een! Toe die wonderwerk! Otto Coetzer 

van Brakpan-Suid (my gemeente) maak vir ons ’n kombinasieboor 

in sy fabriek uit die twee bore wat ons gebruik het! Dus, 

nou net een proses om die gat te boor, plak die munt in posisie, 

plak die voorwoord in, terug in die boks en siedaar! 

Tot en met die fees is nagenoeg 400 Bybels deur Oupa Frans se 

hande. Een-vir-een, met moeite maar ... dag in dag uit, week na 

week, ’n liefdestaak. 

Dankie Oupa Frans, Pa, vir die meesterstukke wat orals in die 

land pryk tot eer van die Here; vir ons kinders se kinders as 

erfstukke om hulle te herinner dat ons in 2009 Klein voor die 

Here was. DK 


in dankbare herinnering ... 

Petrus (Peet) Jacobus Steyn 

• • 29 29 September September 1932 1932 – – 3 3 Desember 

Desember 

2008 2008 • 

• 

Petrus Jacobus Steyn is op 29 September 1932 op Gobabis in Suidwes-Afrika 

gebore. Sy ouers het deel gehad het aan die Dorslandtrekke, en het ook ’n tyd in 

Angola gebly. Hy het op Mooipoort (distrik Kamanjab) grootgeword as een van 

ses kinders (vier susters en een jonger broer) en is vanaf agtjarige ouderdom kosskool 

toe. Hy voltooi sy skoolloopbaan by Hoërskool Windhoek, waarna hy begin 1951 na die 

PU vir CHO vertrek vir sy teologiese studies. 

Peet begin sy teologiese studies in 1951 en voltooi dit suksesvol aan die einde van 

1957. Op die PUK was hy aktief deel van die studentelewe en was onder andere lid van 

Korps Veritas en kaptein van die PUK se jukskeispan. Gedurende sy studies ontmoet hy 

vir Adri (dogter van dr. Wynand Jacobus van der Merwe) en hulle trou op 10 Januarie 

1958. In 1958 word Peet in Pongola bevestig vanwaar hy lidmate (meestal boere) in 

beide Noord-Natal en Swaziland bedien. Hy en Adri reis gereeld in die uitgebreide 

gemeente om huisbesoek te doen. Hulle bedien hierdie wydverspreide gemeente vir vyf 

jaar tot in 1962, toe hy na Wolmaransstad beroep word. Vanaf die subtropiese ooste 

van die land vertrek hulle na die droë Wes-Transvaal. In Wolmaransstad bedien hulle die 

gemeente (wat weer grootliks uit boere bestaan) vir ’n verdere vyf jaar en word hulle 

oudste seun, Petrus, gebore. In 1967 volg hulle die roeping op na Westonaria, waar die 

lidmate eerder met goud as mielies boer. In hierdie myngemeenskap en omgewing speel 

die volgende 30 jaar van hulle bediening af. Hier word Wynand en Anna-Mart gebore, 

en gaan al die kinders skool. Peet is nou betrokke in die gemeenskap en dien vir baie jare 

in die beheerrade van die laer- en hoërskool. Hy is ook nou betrokke by die Transoranje 

Instituut vir Buitengewone Onderwys. Peet is ook nou betrokke by die wyer kerklike lewe 

en neem aktief aan verskeie klassisse, part. sinodes en sinodes deel. In die gemeente 

word ’n kerkgebou opgerig en styg en daal die lidmaatgetalle ongeveer saam met die 

goudprys. 

In 1997 emeriteer hy in Westonaria en verhuis hy en Adri na die Wesrand waar hulle in 

Witpoortjie aanmeld. Hier, waar hulle steeds in dieselfde klassis as die vorige 30 jaar 

bly, bly hy betrokke met hulpdiens in Roodepoort en Krugersdorp. Hulle doen ook 

hulpdiens in Windhoek vir drie maande. Hy help waar nodig met kerkraadadviese en 

beroepe vir die verskeie gemeentes in die klassis. Hy raak betrokke by die eredienste in 

Dobsonville, en bring gereeld Sondae deur waar hy eers in een van die plaaslike (waar 

alles op tyd begin) gemeentes preek, en dan later in die oggend die erediens (saam met 

’n bedrewe tolk) in die buurgemeente waarneem. Hierdie hulpdiens het hy steeds op ’n 

kleiner skaal voortgesit tot in 2008. 

Behalwe sy gemeentelike werk was daar baie dinge waarin Peet belang gestel het. Sy 

grootwordjare op die plaas het gemaak dat hy altyd ’n boer gebly het, en op klein skaal 

vir baie jare hieraan uiting gegee het. Om in Suidwes te gaan jag, was ook amper ’n 

jaarlikse instelling, en hy kon biltong maak en vleis werk soos min ander. Sy kosmaaktalente 

het ook baie wyer as vleisverwerking gestrek. Peet was nie net bedrewe met preke en 

mense nie, maar kon ook deeglik met sy hande werk. Sy liefde vir houtwerk en metaalwerk 

het gestalte gevind in ’n menigte gedraaide lampe, veiligheidsdeure, kaskarre en ander 

konstruksies. 

(Ingestuur deur sy seun, prof. Wynand JvdM Steyn, Pretoria) 

Sy groot sportliefde was gholf. Dit was vir 

hom altyd ’n groot vreugde om tyd op die 

gholfbaan deur te bring saam met wie ook 

al beskikbaar was. Menige kere het hy 

staaltjies vertel van besondere groepe 

gholfmaats saam met wie hy ’n oggend op 

die gholfbaan deurgebring het, veral in die 

senior groep gholfspelers na sy aftrede. 

Gedurende 2007 word kanker by hom gediagnoseer. 

Hy reageer baie goed op die 

aanvanklike behandeling (sodanig dat sy gereelde 

gholfmaats nie altyd kan glo dat hy 

die vorige dag behandeling ontvang het 

nie). Gedurende 2008 vererger die kanker 

egter, en hy begin om sy gemeentelike werk 

en gholf (beide onder protes) af te skaal. 

Peet laat sy vrou Adri, seuns Petrus (met 

skoondogter Molly en twee kleinkinders) 

en Wynand (met skoondogter Anita en twee 

kleinkinders) en dogter Anna-Mart na. Hy 

het gereeld verwys na Psalm 125:2 – 

“Soos die berge Jerusalem aan alle kante 

beskerm, so beskerm die Here sy volk, nou 

en vir altyd.” Dit is iets wat in die geografiese 

uitleg van Windhoek (waar hy op hoërskool 

was) vir hom uitgestaan het, en ook 

in sy geloofs- en gesinslewe tot uiting gekom 

het. 

Hy het die verhouding tussen ’n predikant 

en gemeente as soortgelyk aan ’n huwelik 

beskou – God het hulle met sy hand bymekaar 

gebring en hulle moet mekaar dra en 

verdra. Vir hom was dit altyd ’n voorreg 

en vreugde om sy geestelike huweliksmaat 

asook sy aardse huweliksmaat en gesin op 

die hande te dra en te dien. Daar was nooit 

’n uur wat te laat was of ’n opoffering wat 

te groot was nie. Sy voorbeeld vir die gemeente 

en sy kinders is iets wat vas bly 

staan, en ons glo dat sy plek gereed was 

en dat hy saam met ’n groot hemelskare 

kan beleef dat die Here ook in die nuwe 

Jerusalem naby sy kinders is. DK 


Ewige waarhede 

Ds. Adri van Staden. 2009. 

Ewige waarhede. Bybelstudie aan die hand van die 

Nederlandse Geloofsbelydenis. 

Uitgewer: Lig en Duisternis. Prys: R70,00. 

Kontaknommer: 012 362 1390. 

Resensent: Dr. Hennie van Wyk (Bloemhof/Christiana) 

boekbespreking 

Algemene opmerkings 

Hierdie is een van die mees intensiewe Bybelstudieboeke wat ek nog onder hande gehad het oor die 

Nederlandse Geloofsbelydenis. 

Positiewe punte 

In die Voorwoord maak die outeur die volgende stelling: Die Belydenisskrifte bly altyd ondergeskik aan die 

Woord van God, maar vervul veral in gereformeerde kring die belangrike funksie om die suiwer gereformeerde 

uitleg daarvan te verseker. Teen hierdie aagtergrond het die outeur elkeen van die 37 artikels in gedagteeenhede 

opgedeel – hoewel elke sin nie noodwendig volledig bestudeer word nie. In hierdie gedagte-eenhede 

word die volgende indeling gemaak: 

• Bestudeer: Hier word Skrifgedeeltes gelys wat bestudeer moet word. 

• Raadpleeg: Kruisverwysing na die Heidelbergse Kategismus, Nederlandse Geloofsbelydenis en Dordtse 

Leerreëls (waar van toepassing). 

• Opmerkings: Kort opmerkings oor die inhoud van die gedagte-eenheid. 

• Bespreek: Hier word ’n stelling gemaak wat in ’n groep bespreek kan word. 

Ander indrukke 

Persoonlik dink ek nie dat ’n persoon of Bybelstudiegroep hierdie boek van voor tot agter sal deurwerk sonder 

onderbrekings nie. Elkeen van die 113 studies kan ’n Bybelstudiegroep ’n uur besig hou, wat beteken dat die 

boekie oor vier jaar deurgewerk sal word. Dit kan die entoesiasme demp, omdat dit dieselfde tema oor ’n baie 

lang tydperk dek. Dit sou baie effektief afgewissel kan word met ander Bybelstudies. 

’n Tweede sakie is dat daar dikwels in die Bestudeer ’n klompie tekste gelys word, sonder om werklik aan te dui 

waarom die teks gegee word. Voorbeeld: By artikel 6 word Deuteronomium 4:2 en Openbaring 22:18 aangehaal 

sonder om vir die leser te verduidelik dat sommige apokriewe ontstaan het omdat daar moontlik vermoed is dat 

die Bybel onvolledig sou wees. Artikel 6 verwys nie na alle apokriewe nie, terwyl die leser moontlik aan ander 

apokriewe kan dink as dié wat gelys is in Artikel 6. 

Derdens: daar word ruimte gelaat na sommige artikels vir ’n gebedslys. Daar word voorsiening gemaak vir 

Datum, Bede, Teksvers, Antwoord en weer Datum. Ek weet nie presies wat die doel van ’n blokkie is waar mens 

nouliks twee woorde kan inskryf nie, en verder: Kan ’n mens werklik die antwoord op gebede vaspen aan 

datums? 

Aanbeveling 

Ek wil graag hierdie boekie aanbeveel vir Bybelstudiegroepe wat ’n diepgaande studie wil maak oor die Skrifgrond 

van die Nederlandse Geloofsbelydenis. Ek dink nie ’n beginnergroep sal die volle waarde van hierdie boek kan 

ontdek nie. DK 


iewe van ons lesers 

Dankbaar dat ons klein kon word! 

Ds. Ds. Ds. Pieter Pieter van van der der W WWalt 

W alt (V (Voorsitter (V oorsitter F FFees 

F ees 150-deputate) 

150-deputate) 

Met die feesvieringe van ons kerk se 150-jarige bestaan agter die rug, bedank ek 

graag die redaksie van Die Kerkblad vir hulle besondere positiewe samewerking 

met die Feesdeputate. Die name van prof. Amie van Wyk, die vorige redakteur, en mev. 

Johanna Fourie verdien besondere vermelding. Baie dankie dat u altyd bereid was om na 

ons te luister, vir u insette vanweë u meerdere kennis en vir die ruimte wat u telkens 

voor, tydens en na die fees in u blad afgestaan het. Dit was treffend en ek het talle 

lidmate hoor sê hoe jammer hulle is dat hulle nie die fees bygewoon het nie, veral nadat 

hulle die berigte en die prominente foto’s van die feesverrigtinge in Die Kerkblad gesien 

het. Die les is: moet nooit so ’n geleentheid ongebruik laat verbygaan nie. Baie dankie 

aan almal wat dit bygewoon het! 

Afgesien van die feesverrigtinge op Potchefstroom was daar ook ’n paar inspirerende 

streekfeeste op verskillende plekke in Suid-Afrika aangebied. ’n Groot woord van dank 

aan predikante en lidmate wat as feeskomitees uit hulle pad gegaan het en groot bydraes 

gemaak het om dit so suksesvol te maak. 

Bo alles dank ons die Here dat ons as 

kerk en as lidmate kon klein word voor die 

lewende God en sy groot genade. Laat ons 

Hom elke dag dank vir die Gereformeerde 

Kerke waarvan ons lidmate is, en vir die 

groot rol wat hierdie kerk oor jare heen in 

ons voorgeslagte se lewens gespeel het en 

steeds in ons lewens speel deur Woorden 

sakramentsbediening. Mag ook ons nageslagte 

klein word voor God en sy almag 

as lidmate van hierdie kerk, en mag die 

Here sy kerk bewaar tot die einde toe. 

En so is die Gereformeerde Kerke op 

pad na 2059 wanneer sy DV haar 200ste 

verjaardag sal vier. Wat ’n mooi geleentheid 

gaan dit nie wees nie! 

Verskille in Skrifbeskouing en gebruike: Hoe verder? 

Dr Dr Dr. Dr Dr. 

. HS HS HS van van van der der der W WWalt, 

W Walt, 

alt, Pretoria 

Pretoria 

By GKSA se Sinode 2009 het vele 

beskrywingspunte, beswaarskrifte en 

appèlle gedien. Veranderings aan prosedures 

en voorskrifte om dit te beperk, gaan 

nie werk nie. Hierdie aksies is ’n simptoom 

van ’n onderliggende probleem, naamlik 

heterogeniteit tussen gemeentes se doen 

en late binne ’n rigiede “struktuur”. (Taal 

en kultuurverskille daar gelaat.) 

Gelowiges het in hulle geloofsverhouding 

met die Here verskillende behoeftes 

om hulle spiritualiteit uit te leef. Meermale 

gaan dit eerder om die mens as die 

Here se voorskrifte hoe Hy gedien wil wees 

(2de Gebod, HK v/a 96). In die stede bestaan 

verskeie gemeentes en in hulle doen 

en late kom verskille voor. ’n Gelowige voeg 

hom/haar nie noodwendig by die naaste 

gemeente nie, maar by een wat sy/haar 

godsdiensbelewing “bevredig”. 

Om soortgelyke redes word eredienste 

soms ook nog by gemeentes van ander 

“groeperinge/denominasies” bygewoon. 

Hierdie verskynsel is nie tot die GKSA beperk 

nie, maar kom onder andere ook by 

die NG Kerk voor. (Gelowiges in die platteland 

wat beginselbesware teen sekere gebruike 

het, ondervind gevolglik gewetensdwang 

omdat alternatiewe nie geredelik beskikbaar 

is nie.) 

Ons bely een algemene Christelike 

kerk (NGB 27). In wese is die universele 

kerk onsigbaar, maar plaaslike gemeentes 

behoort hiervan ’n sigbare openbaring te wees. Die ouderlinge is die opsieners en saam 

met die leraar verantwoordelik vir die orde, regering en opbouing van die gemeente 

(NGB 30-31). 

Daar is egter ook duidelike verskille in die mate waarin die gemeentes die universele 

kerk openbaar (Openb 2-3). Op grond van ooreenstemming in Skrifbeskouing en Belydenis 

vind sekere gelowiges/gemeentes in die praktyk nouer aansluiting by mekaar in 

hulle dienswerk. 

Vir doeleindes van “meerdere” vergaderings (KO 41) word gemeentes met geografies 

naburige gemeentes gegroepeer. Met ’n beroep op KO 86 het Sinode 2009 die reëling 

dwingend gemaak deur appèlle teen afwykings te handhaaf. Verskille in Skrifbeskouing 

en gebruike skep egter probleme as ’n gemeente binne ’n groepering teregkom waar die 

meerderheid ander uitgangspunte huldig. 

Eerstens kom die verantwoordelikheid van die opsieners in gedrang (Heb 13:17; 1 

Pet 5:1-4; Ef 4:11), want hulle word onderhewig gestel aan “strukturele” besluite. 

Tweedens ondervind ’n gemeente wat “ontuis” is binne ’n groepering gewetensdwang, 

wat dan op beswaar-/appèlskrifte uitloop. Baie tyd en energie word hierdeur opgeneem. 

Tyd en krag wat aan opbouing van die gemeente en uitdra van die evangelie bestee kon 

gewees het. Derdens ontstaan frustrasie as besware en appèlle oor die sake afgewys 

word. Vierdens word die betrokkenes nie maklik deur diegene met ander uitgangspunte 

as voorgangers/afgevaardigdes gekies nie. Sodoende ondervind hulle “liefdeloosheid” 

en hulle gawes word misken. 

Fundamentele Skriftuurlike denke is nodig om uit hierdie dilemma te kom. Dit geld 

ook ten opsigte van “grense” tussen soortgelyke kerkgroeperinge binne dieselfde taal en 

kultuur, byvoorbeeld die APK, HK, NGK. Hierdie “grense” het hedendaags redelik 

“kunsmatig” geword weens verskille in Skrifbeskouing en gebruike binne en tussen gemeentes. 

Gemelde rigiede strukture en grense is menslike maaksels en skep ernstige 

dilemmas. In Openbaring 2-3 word die “opsieners” van elk van die sewe gemeentes 

deur die Here aangespreek. Gemeentes word nie met mekaar vergelyk nie en daar is 

geen verwysing na strukture nie. 

As moontlike oplossings kan eerstens gedink word aan wyses om uitgangspunte 

oor die “kerk” nader aan basiese Skrifbeginsels te bring. Tweedens aan wyses van “herskikking” 

van groepe gelowiges met soortgelyke Skrifbeskouings dwarsoor grense van 

bestaande “denominasies”. 

Mag die Here ons hierin deur sy Heilige Gees lei. 


Dr Dr. Dr Dr . Natie Natie van van van V VVuuren, 

V uuren, Nylstr Nylstroom Nylstr oom 

Daar word gedebatteer oor die 

stigtingsdatums van onder andere 

die Gereformeerde Kerke Potchefstroom, 

Pretoria en Waterberg. Vraag: Wat maak 

vier jaar eintlik saak? Maar vir kerkhistorici 

en seker ook vir lidmate van genoemde 

kerke bly dit tog belangrik en interessant. 

In 2009 is ’n kerkhistoriese konferensie 

oor hierdie saak in Potchefstroom gehou 

(wat ek ongelukkig nie kon bywoon nie). 

Maar hierdie saak interesseer my al geruime 

tyd. Wat ek hier skrywe, is my eie standpunt, 

al verwys ek na persone en bronne. 

Ek is daarvan bewus dat ds. Peet Coetzee 

van die Geref. Kerk Potchefstroom besig 

is met ’n verhandeling waarin hy ook 

op die saak ingaan. Ek hoop hy bring groter 

duidelikheid met nuwe inligting. 

Ek was vroeër lidmaat van die gemeentes 

Colesberg, Potchefstroom en Waterberg, 

en daarom interesseer die saak my 

nog meer. En natuurlik stel ek as historikus 

belang in ons kerke se geskiedenis. Ek is 

nie ’n kenner van kerkreg nie en hierdie 

saak het ook implikasies vir die kerkbegrip 

in die GKSA. Hieroor sal ons meer duidelikheid 

moet kry. 

Toe die gemeente Potchefstroom in 

1988 sy 125-jarige bestaan gevier het, het 

ek as redakteur opgetree met die publikasie 

“Die Gereformeerde Kerk Potchefstroom, 

1863-1988”. Daar is aangetoon dat die 

eerste kerkraadsvergadering van die gemeente 

op 17 April 1863 plaasgevind het. 

Die vorige vier jaar was Potchefstroomgemeente 

deel van die Rustenburggemeente 

toe slegs een ouderling en een diaken 

as kerkraadslede verkies is om “Mooiriviergemeente” 

in Rustenburg te verteenwoordig. 

En so skryf ds. PJ Venter van die Geref. 

Kerk Pretoria (dolerend) in Die Kerkblad 

van September 2009 dat daardie gemeente 

eers amptelik in 1863 gestig is, al was die 

lidmate van Pretoria “aanvanklik in die 

streng kerkregtelike sin nog lidmate van 

Rustenburg”. Net soos Potchefstroom- en 

Waterberggemeente kan nêrens gelees 

word van die formele stigting van hierdie 

gemeentes nie. Buitendien, kan ’n gemeente 

met slegs een ouderling en diaken 

erken word, veral as daar geen kerkraadsnotules 

bestaan nie? Tot dusver kon ek geen 

kerkraadsnotules van Potchefstroom of Waterberg 

tussen die jare 1859 en 1863 opspoor 

nie. Slegs notules van Rustenburg 

GKSA: kerkstigting - 1859 of 1863? 

bestaan. Net soos die geval met Potchefstroom verskyn Waterberg se eerste notule in 

1863. In die Eeufeesgedenkalbum van die Klassis Waterberg in 1959 lees ons: “Die 

presiese stigtingsdatum van Waterberg en Zoutpansberg kan ongelukkig nie dokumentêr 

bepaal word nie.” Verder verskyn daar ’n fotokopie in die handskrif van ds. D Postma 

van ’n kerkraadsvergadering van 1863 waarin hy skryf: “Lidmaatboek van die Geref 

gemeente van Waterberg. Nota bene! Almal wat voor Jan 1863 lidmate van die gemeente 

geword het, staan ingeskryf in die Algemene Lidmaatboek van die Geref Kerk in die 

ZAR, wat gedeponeer is by die Leraar of Kerkraad van die gemeente te Rustenburg” 

(vert.). 

Ds Postma het wel op 25 Januarie 1859, op een van sy vele reise by die Krokodilrivier, 

’n groepie Waterbergers ontmoet wat hulle “by ons kerk aangesluit het” – dus by die 

Geref. Kerk Rustenburg sonder dat kerkraadslede verkies is. Kan daar nou geredeneer 

word dat dit die stigting van die Geref. Kerk Waterberg was? Tydens die Tweede Algemene 

kerkvergadering van die Geref. Kerk Rustenburg op 16 April 1859 doen ds. Postma 

verslag van sy rondreis in die ou Transvaal. Hy wys spesifiek daarop dat daar geen 

kerkraadslede verkies is nie. 

Die situasie in die ZAR verskil grootliks met dit wat in Kaapland gebeur het met die 

uiteindelike stigting van byvoorbeeld die Geref. Kerke Colesberg, Burgersdorp en Middelburg 

in 1860. Dit geld ook vir die gemeente van Reddersburg wat in Junie 1859 

amptelik gestig is. Al vier is gestig met kennisgewing aan en goedkeuring deur die 

owerheid; iets wat nie in Transvaal geskied het nie, behalwe in die geval van Rustenburggemeente. 

Ek is dus van mening dat slegs twee gemeentes in 1859 gestig is: Rustenburg 

en Reddersburg. 

In sy boek “Die Doppers in Suid-Afrika, 1760-1899” (1963) skryf prof. Bouke 

Spoelstra (bl. 172): “Teen die einde van 1859 bestaan daar net een Geref. Kerk in die 

SA Republiek (ZAR), met kerkraadslede in die belangrikste distrikte.” Rustenburg se 

kerkraad word ’n “Algemene Kerkvergadering” wat die “gemeentes” in ander “distrikte” 

insluit. Hy skryf verder: “Die stigting van die kerke Pretoria, Potchefstroom, Waterberg, 

Soutpansberg en Lydenburg kan nie voor 1863 gestel word nie.” Tydens die eerste 

Sinode van 1862 is gemeentes met selfstandige kerkrade teenwoordig, maar uit Transvaal 

is egter nie “gemeentes” wat glo in 1859 gestig is teenwoordig nie, behalwe natuurlik 

Rustenburg. 

Dit moet ook vermeld word dat die kerkplek en aansoek om ’n kerkterrein altyd 

onlosmaaklik aan gemeentestigting verbonde was. Dit het eers teen 1863 gebeur sodat 

slegs die Geref. Kerk Rustenburg in 1859 in Transvaal gestig en deur die owerheid 

erken is. 

Kortliks 

Die Redaksie het ’n brief is ontvang van Danie Danie Danie de de K KKock 

KK 

ock van Klerksdorp, in reaksie 

op die artikel van dr. Jan Visser (Die Kerkblad Oktober 2009), waarin die mening 

uitgespreek word dat om medegelowiges en veral gelowiges van dieselfde kerkverband 

as oneerlik te beskryf, nie in belang van die kerkverband is nie. Omdat verskeie gemeentes 

reeds liedere uit die liedboek sing en vroue as ouderlinge bevestig, ontstaan die vraag: 

Wie is die oneerlikes – die kerkrade wat die besluite neem, of elke lidmaat? Daar is 

duidelik groot verskille, nie net hieroor nie, maar ook oor ander sake. Gemeentes neem 

besluite volgens wat hulle meen in belang van God se koninkryk is, en ook in belang van 

die betrokke gemeente – en om sulke gemeentes oneerlik te noem, is nie die oplossing 

nie. Daar moet eerder gekyk word waarom gemeentes besluite neem wat afwyk van 

sinodebesluite. 

Br. De Kock stem saam dat die GKSA ’n geweldige groot taak het, en dit is om die 

evangelie van Christus te verkondig en sy liefde aan die wêreld sigbaar te maak. Dit sal 

egter nie bereik word deur mekaar “oneerlik” te noem nie. 


Personalia 

Dit is vir die redaksie van Die Kerkblad ’n dankbare vreugde om 

maandeliks die emerituspredikante, hulle eggenotes en die 

emeritusweduwees wat 80 jaar en ouer is, geluk te wens met hulle 

verjaardae. God sê: “Die getal van ons jare kan 70 wees, of as ons 

sterk is, 80.” Totius het dit in Psalm 90 berym: “Die sterkste klim ten hoogste tot die top van sewentig of tagtig jare op.” 

Ons wil in Februarie die volgende broeders en susters gelukwens: 

• Mev. M (Marie) de Klerk (Huis Eikelaan) vier op 18 Februarie 2010 haar 92ste verjaardag. Sy was getroud met prof. 

dr. BJ de Klerk. Hulle het die volgende gemeentes bedien: Middelburg KP (1939-1944), Kroonstadkombinasie (1944- 

1945), Bloemfontein (1945-1952); professor Teologiese Skool Potchefstroom 1952. 

• Ds. CMJ (Fires) van Vuuren (Kilnerpark) is op 1 Februarie 2010 84 jaar oud. Hy het die volgende gemeentes bedien: 

Randfontein (1952-1954), Carletonville (1954-1964) en Bethal (1964-1991). 

• Mev. B (Breggie) du Plessis (Heuwelsig) vier op 9 Februarie 2010 haar 82ste verjaardag. Sy was getroud met ds. 

WJIM du Plessis en hulle het in die volgende gemeentes gewerk: Bethulie (1953-1956), Kimberley (1956-1965), 

Bloemfontein-Suidheuwels (1965-1971), Middelburg Tvl. (1971-1977), Randburg-Oos (1977-1983). 

• Mev. AS (Sophie) du Plessis (Cresta) is vanjaar 81 jaar. Sy was getroud met ds. HLM du Plessis en hulle het in die 

volgende gemeentes gedien: Theunissen (1952-1955, Kaapstad (1955-1958), Welkom (1958-1966), Linden (1966- 

1973). 

• Prof. dr. LF (Ludi) Schulze (Potchefstroom) is op 11 Februarie 2010 81 jaar oud. Hy het die volgende gemeentes as 

predikant bedien: Alberton (1959-1969), Groblersdal (1969-1971), professor Hammanskraalse Teologiese Skool (1971- 

1980), Teologiese Skool Potchefstroom (1980-1994). 

Die Kerkbladlesers wens u elkeen van harte geluk met u besondere verjaardag. Saam met u en almal wat vir u lief en 

dierbaar is, is ons God dankbaar vir gespaarde lewens. Mag God in hierdie nuwe lewensjaar u seën en u lewe vul met 

gesondheid en voorspoed. 

Die Kerkblad wil graag as instrument dien om enige wel 

en wee van predikante en hulle gesinne en families by 

wyse van ’n beriggie bekend te maak. So kan die groot “Gereformeerde 

familie” in Suid-Afrika van mekaar te wete kom. 

Baie lidmate sal wil hoor van vorige predikante en gesinne 

vir wie voorbidding gedoen kan word in tyd van teenspoed, 

maar ook in tye van voorspoed. 

• Die Kerkblad het berig ontvang van die afsterwe van dr. 

SCW (Schalk) Duvenage, emerituspredikant van die 

Geref. Kerk Reitz, op 3 Januarie 2010. Hy het die volgende 

gemeentes bedien: De Aar (1943-1946), Johannesburg-Suid 

(1946-1950), Pretoria (1950-1953), Potchefstroom-Noord 

(1953-1958), Noordbrug (1958-1967), professor 

PU vir CHO (1968-1978), Reitz/Harrismith (1978- 

1980), Reitz (1980-1983). In ’n volgende Kerkblad sal ’n 

lewenswaardering in verband met dr. Duvenage geplaas 

word. 

• Die Kerkblad het ook verneem van die afsterwe op 31 

Desember 2009 van dr. PJ (Paul) Snyman, ’n voormalige 

registrateur van die Teologiese Skool Potchefstroom. 

Die families van bogenoemde broeders ontvang die innige 

meegevoel van die kant van die Kerkbladlesers, en u word 

ook die troos en versterking van God die Heilige Gees toegebid. 

Wel en wee 

• Berig is ontvang dat dr. Thinus du Plessis van die Geref. 

Kerk Bellville op 3 Januarie 2010 in die hospitaal opgeneem 

is na ’n hartaanval. Jy en jou gesin word verseker 

van die voorbidding van baie Kerkbladlesers. Mag die 

Here jou beskut en bewaar en aan jou herstel en gesondheid 

gee. 

• Met mev. Marie de Klerk, eggenote van prof. Ben de 

Klerk, gaan dit stadigaan beter. Die fisioterapeute is aangenaam 

verras met die vordering wat sy toon. Dit is gaaf 

om te hoor van die positiewe ingesteldheid en geloof 

waarmee sy die beproewing verduur. Die Kerkbladlesers 

gedenk jou en prof. Ben in hulle gebede. Mag die Here 

jou krag na kruis gee. 

• Daar word ook gedink aan dr Neels Smit wat reeds ’n 

paar chemobehandelings ontvang het. Mag die Here jou 

innerlik sterk maak in hierdie tydperk van beproewing. In 

baie harte en huise gaan daar vir jou gebede op dat God 

aan jou geloofskrag tot lydsaamheid sal gee. Die Kerkbladfamilie 

doen vir jou en jou huis innige gebede. 

• Mev. Annatjie de Klerk, weduwee van wyle ds. Kosie 

de Klerk (Boksburg-Suid), was baie ernstig siek en het 

17 dae in die ISE by die Sunward Park-hospitaal deurgebring. 

Sy is op aandrang van haar kinders nou by die 

huis en hulle het ’n voltydse verpleegsuster wat haar 

oppas. Haar een dogter, Irma de Waal, slaap elke nag 

ook by haar aan huis. Die probleem was dat ’n stuk van 


die dunderm afgesak het in ’n breuk 

wat sy geïgnoreer het, en die gedeelte 

het toe septies geraak en 

moes verwyder word. Sy is nog baie 

swak en die herstel sal ’n tydjie 

neem. 

In die volgende pastorieë is daar vreugde 

met die geboorte van kinders: 

• Ds. Retief en Karin Gouws (Newcastle) 

het ’n dogtertjie ontvang op 

2 Desember 2009. 

• Ds. Johannes en Lizanne Aucamp 

(Rietvallei) se seuntjie is op 

7 Desember 2009 gebore. 

• Ds. Thys en Lindie Erasmus (Pretoria-Wonderboom-Suid) 

het ’n 

seuntjie ontvang op 10 Desember 

2009 

• Ds. Slabbert en Dorothea le Cornu 

(Carletonville) se dogtertjie is op 

22 Desember 2009 gebore. 

• Ds. Paul en Danelle de Bruyn (Gobabis) 

het met vreugde ’n verbondskindjie 

van die Here ontvang. 

• Prof. Callie Coetzee en sr. Susan word ook van harte gelukgewens met die 

geboorte van ’n kleindogter op 15 Januarie 2010. Dra die gelukwensing van 

die Kerkbladlesers oor aan julle kinders, en hulle word die seën van die Here 

toegebid. 

’n Aantal broeders predikante kan vanjaar dankbaar terugkyk op 30 jaar in die 

bediening. Dit is die predikante wat in 1980 bevestig is. Hulle is: 

• Ds. Lourens Kruger, tans van Uitenhage. Hy het ook die volgende gemeentes 

bedien: Uitschot, Uitenhage/Jeffreysbaai. 

• Dr. Gerrie Labuschagne, tans van Bloemfontein-Vleuels. Hy het Meyerspark 

en Bloempark ook bedien. 

• Ds. Jacob Mafojane van Khutsong. Hy het ook Katlehong bedien. 

• Ds. Jan Malan, nou te Burgersdorp. Hy was ook herder en leraar te Barkly- 

Oos/Maclear, De Aar/Strydenburg en Oudtshoorn. 

• Ds. Horatio Sehoole van Temba/Hammanskraal. Hy het Seshego/Pietersburg 

en Tlhabane/Rustenburg ook as predikant bedien. 

• Ds. Danie Snyman van Pretoria-Magalieskruin. Hy was ook predikant te 

Vanderbijlpark, Pretoria-Sunnyside en Heidelberg. 

Broeders, saam met julle is die Kerkbladlesers dankbaar vir die bedieningsjare 

wat God aan julle in die verskillende gemeentes gegee het. Dit bly ’n ryke voorreg 

om deur God in die amp geroep en deur Hom in die gemeentes gebruik te word. 

Dit is sekerlik so dat die gemeentes waar julle tans dien, en dié wat julle voorheen 

bedien het, kan getuig van julle bekwaamhede en die wyse waarop julle gawes in 

die gemeentes gebruik is. 

Die redaksie van Die Kerkblad sal dit waardeer indien persoonlike nuus wat van belang is in die GKSA aan ons 

bekendgemaak word deur vriende en kennisse en lidmate. Stuur berigte aan dr. Nico van der Merwe, 018 

468 1782 of e-pos: nico.vandermerwe@telkomsa.net; of Posbus 6433, Flamwood 2572. 


LIEF en LEED 

HUWELIKSHERDENKING 

Du Plessis: Pieter (PGW) en Annetjie 

van Potchefstroom het op 4 Januarie 2010 

hulle 55ste trouverjaardag herdenk. Ons 

dank die Here dat Hy hulle so lank saam 

ook vir ons gespaar het. Hulle liefde vir mekaar 

en vertroue in God bly vir ons ’n inspirasie. 

Elida en Willie Jacobsz, Wessel-Louis 

en Julie (VSA); Marileen Roelofse, Wean 

en Mandi (George); Annerita en Nie Blount, 

Jasper en Anja (Pretoria). 

Goede: Adrie en Julie Goede van Benoni-gemeente 

het op 23 Januarie 2010 hulle 

50ste huweliksherdenking gevier. Ons dank 

die Here vir die Christelike voorbeeld wat 

hulle daagliks uitleef, en bid dat hulle nog 

lank vir mekaar gespaar sal bly. Met liefdewense 

van hulle kinders en kleinkinders. 

Buys: Op 9 Januarie 2010 was ons weer 

getuies van die onuitspreeklike liefde van 

ons Hemelse Vader. Hy het sy genade in 

die waardevolste goud uitgegiet oor Theo 

en Rina Buys van Heidelberg (Gauteng), toe 

hulle hul goue bruilof kon gedenk. Ons 

dankbaarheid lê nie net in die 50 jaar wat 

Hy hulle in die huwelik geseën het nie, maar 

ook in die rykdom van vyf kinders wat uit 

die huwelik gebore kon word. Die Here het 

hierdie gesin uitgebrei na ’n familie van vyf 

skoonkinders en nege kleinkinders, wat ook 

saam die groot dag kon vier. Ons 19 se gebede 

behels dat die Here sy genade vir nog 

baie jare soos goud oor hulle sal uitgiet. 

DOODSBERIGTE 

Anna Petronella (Annatjie) van der 

Walt: Dit het die Here behaag om van ons 

weg te neem op 27 November 2009 ons 

op die KERKWERF 

BEROEPENUUS 

Beroepe ontvang: 

• Ds P Cilliers van Delportshoop/Daniëlskuil na Glencoe/Ladysmith-kombinasie. 

• Ds HJP de Beer van Pretoria-Meintjeskop na Magol. 

• Ds JE Franck van Magol na Glencoe/Ladysmith-kombinasie. 

• Dr JH Howell van Heidelberg na Phalaborwa. 

• Prop D Kotzee na Sanveldbediening. 

• Dr D Lartz van Edenvale na Windhoek. 

• Prop KP Steyn na Empangeni en na Vredenburg-Saldanha/ 

Clanwilliam. 

• Prop WJ Steyn na Andeon/Bergsig as medeleraar en na Cullinan. 

• Prop JG van der Walt na Reddersburg. 

• Ds W Vogel van Cachet na Naboomspruit. 

• Ds DG Zwemstra van Amanzimtoti na Bloempark. 

geliefde moeder, ouma en grootouma in die ouderdom van 96 jaar, 8 maande en 13 dae. 

Ons word getroos deur die wete dat sy met God gewandel het hier op aarde, en dat die 

Here haar opgeneem het in sy hemelse heerlikheid. Haar plek in ons harte sal vir altyd 

leeg wees, maar ons berus in die wete dat sy ons vooruitgegaan het. Johannes 14:3 – “En 

as Ek gegaan het en vir julle plek gereedgemaak het, kom Ek terug en sal julle na My toe 

neem, sodat julle ook kan wees waar Ek is.” Die teraardebestelling het op 3 Desember 

2009 te Koster-begraafplaas plaasgevind. Kinders: Hendrik en Corrie Audie (Nylstroom), 

Giel en Marthie Reinecke (Helderkruin), Karel en Fransie van der Walt (Potgietersrus); 

ses kleinkinders en sewe agterkleinkinders. 

Mechiel Andries Kruger: 4 Maart 1972 – 19 Desember 2009. In ’n nag so dubbel 

duister, ver weg van sy geroep of gefluister, was ons almal onbewus van sy op weg wees 

na sy ewige rus. Dit het ons hemelse God en Vader behaag om Andre, ons seun en broer, 

in die ouderdom van 37 jaar en 9 maande onverwags deur die dood uit ons midde te neem. 

Stil en eensaam soos sy lewe was, het hy sonder ’n laaste druk, soen of groet swyend van 

ons afskeid geneem. Sy verbintenis met die Geref. Kerk Midrand, nie alleen as lidmaat 

nie, maar ook vroeër as koster en die laaste tyd as diaken, was vir hom ’n verrykende 

ervaring. Sy pligsgetrouheid, verantwoordelikheid en lojaliteit teenoor sy werkgewer, 

Chronic Solutions, is vir ons ’n aangename en blywende herinnering aan hom. Ons dank 

die Here dat Hy hom vir soveel jare aan ons geleen het. Graag bedank ons almal wat ons 

in hierdie hartseer tyd op die een of anderwyse bygestaan het – ons waardeer dit opreg. 

Jan en Bettie (Buffelspoort), Hennie (Hartbeespoortdam), Ilze en Danie Bakker (Pretoria), 

Laetitia en Schalk Pienaar (Oos-Londen), Elmarie en Paul Swart (Gordonsbaai). 

Abraham Jacobus Struwig (Oom Braam): Dit het ons Hemelse Vader behaag om 

van ons weg te neem ons vader, oupa en grootoupa in die rype ouderdom van 94 jaar, 5 

maande en 24 dae. Hy is oorlede op 24 November 2009 

in die AMOT-Ouetehuis, Parys, waar hy vanaf 1997 ’n 

inwoner was. Oom Braam was alombekend as opsigter 

by die Teologiese Skool te Potchefstroom. Hy en sy gesin 

was die laaste inwoners van die Totiushuis in Molenstraat. 

Hy het in 1969 by die destydse PU vir CHO se 

Chemiedepartement begin werk. Hy het ons lewens verryk 

met sy onwrikbare geloof en eerlike lewensuitkyk. 

Ons sal hom mis, maar ons weet dat ons deur God ons 

Vader self vertroos word. Oom Braam word oorleef deur 

sy kinders: Andries en Esmé Struwig, Pieter en Rachel 

Struwig, Braam en Cher Struwig, Bets en Jaap Koen, 

sewe kleinkinders en ses agterkleinkinders. 

• Prop G Niemann na Cullinan. 

• Ds. HS Coetzee van Potchefstroom-Noord na Windhoek. 

• Prop JF Mouton na Barkly-Oos/Maclear/Elliot-kombinasie. 

Beroepe aanvaar: 

• Ds HJP de Beer van Pretoria-Meintjeskop na Magol. 

• Ds JE Franck van Magol na Glencoe/Ladysmith-kombinasie. 

• Prop D Kotzee na Sanveldbediening. 

• Ds LH Moretsi van Diepkloof na Teologiese Skool Potchefstroom 

as professor in Ou Testament. 

• Prop KP Steyn na Empangeni. 

• Prop WJ Steyn na Andeon/Bergsig as medeleraar. 

• Prop JG van der Walt na Reddersburg. 

• Ds DG Zwemstra van Amanzimtoti na Bloempark. 

Beroepe bedank: 

• Ds N Boy van Thabazimbi na Phalaborwa. 

• Ds P Cilliers van Delportshoop/Daniëlskuil na Glencoe/Lady- 


smith-kombinasie. 

• Ds JJ Cloete van Koster na Hermanus. 

• Ds ASA de Bruyn van Wilropark na Reddersburg. 

• Ds MJ Erasmus van Pretoria-Wonderboom-Suid na Cullinan. 

• Dr D Lartz van Edenvale na Windhoek. 

• Prop KP Steyn na Vredenburg-Saldanha/Clanwilliam. 

• Prop WJ Steyn na Cullinan. 

• Dr SP van der Walt van Benoni na Nelspruit as medeleraar, en 

na Windhoek. 

• Ds TJ van Vuuren van Heilbron na Brakpan-Suid, en na Naboomspruit. 

• Dr. JH Howell van Heidelberg na Phalaborwa. 

Bevestiging 

Die kerkrade van die Geref. Kerke Bloemhof en Christiana het 

op 5 Desember 2009 saam met deputate van Klassis Noordwes 

vergader, en verklaar hiermee dat dr. HF van Wyk behoorlik 

volgens die formulier wat daarvoor vasgestel is, as bedienaar van 

die Woord in hierdie kerke bevestig is, en dat die daarby behorende 

stukke onderteken is. Ons bede is dat die Drie-enige Verbondsgod 

hierdie broeder tot ’n groot seën sal maak in die diens waarin Hy 

hom gestel het. 

Die kerkraad van die Geref. Kerk Dordrecht het op 4 Oktober 

2009 saam met die deputate van Klassis Burgersdorp vergader en 

verklaar hiermee dat ds WP (Willem) van der Merwe behoorlik 

volgens die formulier wat daarvoor vasgestel is, as bedienaar van 

die Woord in hierdie kerk bevestig is en dat die daarby behorende 

stukke onderteken is. Ons bede is dat die Drie-enige Verbondsgod 

hierdie broeder tot groot seën sal maak in die diens waarin Hy hom 

gestel het. 

Losmaking 

Hiermee word verklaar dat die deputate van Klassis Burgersdorp 

saam met die gekombineerde kerkraad van die Geref. Kerk 

Barkly-Oos/Maclear-Elliot op 9 September 2009 vergader het. Volle 

losmaking is aan ds WP (Willem) van der Merwe gegee as bedienaar 

van die Woord van bogenoemde gemeentes. Ons bid dat die 

Here hom ryklik sal seën in die gemeentes waar hy nou gaan dien. 

Emeritusverklaring 

Ds. ME Cooke, sedert 28 Oktober 2006 bedienaar van die 

Woord alhier, het die kerkraad van die Geref. Kerk Magol meegedeel 

dat hy sy emeritaat aanvra. Daarom het die kerkraad op sy 

vergadering van 29 Oktober 2009 besluit om, nadat goedkeuring 

van Klassis Waterberg met die deputate van Streeksinode Bosveld 

verkry is, aan ds. Cooke emeritaat te verleen. Die kerkraad betuig 

sy dank aan ds. Cooke vir die diens wat hy drie jaar lank in hierdie 

gemeente gedoen het, en bid hom die seën van ons Verbondsgod 

toe. 

Adres- en telefoonnommerveranderings 

• Geref. Kerk Vleuels (Bloemfontein): tel. 051 446 1212 (kantoor). 

• Dr. AJ (Braam) Krüger (Benoni): Posbus 12077, Benoryn 1504. 

• Deputaat Korrespondensie Streeksinode Pretoria: WJ Cilliers, 

e-pos willina@telkomsa.net 

Nuwe adres vir Ruit 2010 

Dr. Hennie van Wyk het na Christiana/Bloemhof toe verhuis. 

U word versoek om u voltooide Ruite in die Almanak van 

2010 na die volgende adres toe te stuur: 

Dr. HF van Wyk, Posbus 88, Bloemhof 2660. 

Verspreiding van ongebruikte Bybels 

Brs. HB van der Walt en K Pienaar van Potchefstroom het met 

hulle projek om ongebruikte Bybels te vergader en te versprei, 

tot dusver al meer as 1 000 sulke Bybels versprei. Hulle het Bybels 

van Durban, Klerksdorp en ander plekke ontvang, en versoek gemeentes 

om te oorweeg om in hulle onmiddellike omgewing ook 

hiermee te begin. Daar sal wel armes en gevangenes wees wat sulke 

Bybels met dankbaarheid sal kan gebruik. 

Ou Kerkblaaie gesoek 

Ek wil graag ’n volledige stel van Die Kerkblad versamel vanaf 

1980 tot 2005. Is daar moontlik iemand wat ou Kerkblaaie 

het wat u kan afstaan sal ek bly wees om van u te hoor. Ek soek die 

volgende: 

1980-1984; 1986; Feb 1987; Jan, Mei, Sept, Okt en Des 1988; 

Jan, Feb, Mrt, Apr 1989; Des 1990; Jan, Feb, Mrt 1995; Sept 

1998; Jun 1999; Des 2000; Jun, Sept, Des 2001; Jul, Des 2002; 

Des 2003; Nov 2005. 

Ek sal dankbaar wees as iemand kan help. Kontak: 

Kobus van Tonder, Posbus 5035, Krugersdorp Wes 1742; tel 011 

660 6164; e-pos gksakdpwes@absamail.co.za 

Burgersdorp 150-jarige herdenking 

Die Geref. Kerk Burgersdorp is op 21 Januarie 1860 gestig op 

die plaas Roosterhoek as die eerste Gereformeerde gemeente 

in die Kaapkolonie. Die gemeente het deur die jare ’n groot rol 

gespeel in die kerkverband, veral met betrekking tot teologiese 

opleiding. 

Die gemeente beplan om DV die naweek van 13-14 Maart 2010 

die gebeure te herdenk in die lig van die Here se genadige bestuur 

van sy kerk. Dit begin met die sustersaamtrek Saterdagoggend 13 

Maart met registrasie om 08:00 – 09:00. Prof. JH van Wyk tree as 

spreker op. Gedurende die namiddag is daar ’n besoek aan die 

museum en begraafplaas, gevolg deur die formele program om 

17:00. Dr. JL Venter (em. Annlin), ’n oudleraar van die gemeente, 

tree as feesspreker op. 

Die verrigtinge word gevolg deur ’n spitbraai. Die herdenking 

word Sondagoggend afgesluit met die erediens om 09:00. Alle 

oudlidmate, persone wat belang by die gemeente het en belangstellendes 

word uitgenooi om die naweek met ons te deel. Dit is 

belangrik dat u onmiddellik antwoord: 

• Susters wat die sustersaamtrek wil bywoon, moet dadelik 

skakel met Gerda Henning: 051 653 1631 om plek te bespreek. 

• Vir die Saterdag se verrigtinge moet u antwoord aan ondergetekende 

of Gerda Henning, tel. nommer hierbo. Ter wille van 

kontrole moet die spitbraai se kaartjies vooraf gekoop word 

teen R20 vir volwassenes en R10 vir skoolkinders. Spitbraai 

en bykos ingesluit, besoekers moet eie verversings en glase 

bring. 

• Verblyf is beskikbaar in die skoolkoshuis teen R50 per persoon 

per nag. 

Verdere inligting kan u by my kry: 

Ds. Jan Malan, tel. 051 653 0040; e-pos: jankrummel@gmail.com 

Na bl. 51 


kleinADVERTENSIES 

Die Bemarkingsafdeling, DIE KERKBLAD, 

Posbus 20004, Noordbrug 2522. 

Tel: 018 297-3989. Faks: 018 293-1042. 

E-pos: wymiedup@gksa.co.za 

TARIEWE: 

Advertensies en kleinadvertensies: 

Op aanvraag beskikbaar. 

Berigte: R0,20 per woord (min. R5,00) 

plus R2,20 per sentimeterkolom vir ’n foto. 

BTW is ingesluit. Volledige besonderhede is by 

bostaande adres beskikbaar. 

VAKANSIE EN VERBLYF 

NATALSE SUIDKUS 

UVONGO: 12-bed vakansiehuis. Mooi see-uitsig, loopafstand van strand. Alle 

geriewe. 3 Badkamers, ruim balkon, 9 x 5 meter. TV, mikrogolfoond, ruim ysen 

vriesgeriewe. Tel. 013 932 2433 of sel 083 944 5935; faks 013 932 0581. 

UVONGO: LA CRETE SANDS NO. 1. 6-Bed luukse en moderne vakansiewoonstel 

met ’n 180º see-uitsig en brandersig. Slaap 6 persone; ’n braai-area 

op jou eie balkon; toesluitmotorhuise; swembad; TV, DSTV en beddegoed 

ingesluit by prys. Skakel Luzelle by 011 678 5440 of sel 083 326 6329; 

www.uvongoholidays.co.za 

MARGATE: MARLICHT VAKANSIEWOONSTELLE. Aangename, see-uitsigverblyf 

in goed toegeruste 2-, 3- en 4-slaapkamer selfsorgwoonstelle. TV met 

M-Net en linne ingesluit. Gesellige braai-area. Onderdakparkering. Perseel 

omhein met veiligheidshekke. Slegs 50 m vanaf seefront. Skakel Boet en Marie 

Grobler gedurende kantoorure vir verdere besonderhede of kleurbrosjure. 

Tel. 039 312 1052 of faks 039 317 1870. 

E-pos: marlicht@uasa-ops.org.za Webbladsy: wheretostay.co.za/marlicht 

MANABA-MARGATE: Gerieflike 4-slaapkamer selfsorgwoning. Slaap tot 10 

persone. Mooi see-uitsig. Braaigeriewe, ens. Skakel Nita by 039 317 4146. 

SCOTTBURGH: Woonstel, heeltemal privaat, slaapplek vir 3, badkamer, yskas, 

mikrogolfoond ens. TV, onderdak braaigeriewe. Billike binne- en buiteseisoentariewe. 

Naby strand. Tel. 039 976 0288 of 076 578 6346. 

SCOTTBURGH: Tweeslaapkamer, slaap maks. 6, ten volle toegerus, onderdakparkering 

in kompleks by die see met swembad en sauna. Geen troeteldiere. 

Slegs DSTV, skottel word voorsien. Kontak Henry by 082 853 1423. 

AMANZIMTOTI DROMEDARIS 503: 2-Slaapkamerwoonstel op strand. Toegerus 

vir 6 persone. Skakel 031 903 8227. 

AMANZIMTOTI – STELLA MARIS: Pragtig, strandfront, luuks, veilig. 2 Slaapkamer, 

2/6 persone, TV, swembad, braaigeriewe. Spesiale aanbiedinge, buiteseisoen. 

Tel. 031 903 5477. Faks 031 903 5479. 

AMANZIMTOTI – AFSAAL 602: Ruim 

2-slaapkamerwoonstel met see-uitsig. 

Toegerus vir 6/7 persone. Spesiale aanbiedinge 

buiteseisoen. 

Tel. 011 954 5288 of 082 335 7101. 

DOONSIDE (SHANGRI LA): (Twee km 

suid vanaf Amanzimtoti.) Twee- en drieslaapkamer 

vakansiewoonstelle vir tot 

9 persone teen die strand. Rustige omgewing, 

vriendelike kompleks, see-uitsig, 

beveiligde onderdakparkering, 

kleur-TV, ens. Braaiplek en swembad 

op perseel. Privaatbesit, billike tariewe. 

Skakel asseblief 012 567 3933. 

GLENMORE – MUNSTER (naby Margate): 

3-Slaapkamer meenthuis in veilige, 

omheinde gebied. Naby strand. 

Groot balkon, 2 badkamers. Pragtige 

see-uitsig. Buiteseisoen: R350 per dag (minimum 5 dae). Skakel 018 290 5670 

of 084 504 6640. 

ELYSIUM: Akkommodasie beskikbaar. Billike prys. Ten volle toegeruste 8slaapplekhuis 

en ten volle toegeruste 6-slaapplekhuis. Kan apart of saam vir 

groepe gehuur word. Skakel Dinie by 082 336 9326. 

NATALSE NOORDKUS 

LICORNA BEACH, UMHLANGA ROCKS, NOORDKUS: Volledig gemeubileerde, 

luukse vakansiewoonstelle te huur. Skakel Durban 031 561 2344 of 

031 561 2986. Onmiddellik beskikbaar. 

WESKAAP / TUINROETE 

KAAPSTAD/BELLVILLE: Naby Tygervalleisentrum en N1-hoofroetes, 6 minute 

vanaf Kaapstad. Akkommodeer tot 8 persone. Luuks en billik. Skakel Lou 083 

234 5250 of 021 919 4358. 

BELLVILLE/WELGEDACHT: Volledig toegeruste selfsorgeenheid in sekuriteitswoonbuurt. 

Onderdakparkering, pragtige uitsig. Luuks en billik. Skakel Elza 

Beekman 082 372 2647. 

BELLVILLE/OAK GLEN: DISA Selfsorg. Luukse, ruim, volledig toegeruste 1slaapkamer 

selfsorgeenheid in rustige woonbuurt. Slaap 2-3, linne ingesluit. 

Sentraal geleë vir die Kaapse toeriste-attraksies, besigheidsentrums, hospitale 

en winkelsentrums. Sien www.wheretostay.co.za/disa of skakel Fenny van 

der Hout by 021 910 0561 of 084 771 0312 of e-pos: dvanderhout@gmail.com 

BLOUBERGSTRAND: Luukse tweeslaapkamerwoonstel, selfsorg, seefront. 

Verhitte swembad. Tel/faks: 051 654 0504. E-pos: blouwberg@mweb.co.za 

Webadres: http://mysite.mweb.co.za/residents/blouwberg 

SOMERSET-WES: Groot 4-slaapkamerhuis, 2-slk- en 1-slk-woonstel. Volledig 

en luuks toegerus. DSTV, ens. Ideaal geleë naby N2 en op wynroete. Billike 

tariewe. Chrisna Aucamp 072 139 0000. 

STRAND/BLOUBERG/GORDONSBAAI/STELLENBOSCH/BETTIESBAAI/ 

WATERFRONT/BELLVILLE/KAAPSTAD: 

Vakansieverhuring van woonstelle, huise heeljaar en Desember! 

Kontak 083 313 4215 of cosybeach@absamail.co.za 

STRAND: 2-Slaapkamer Kuswegwoonstel, met balkon en dubbelmotorhuis. 

DSTV. Faks en tel 021 559 0623 / 073 421 3826 of 083 448 2162. 

STELLENBOSCH: KIERIE KWAAK selfhelpeenhede en gastehuis (2, 3 en 

10 persone) geleë op ’n plaas buite Stellenbosch. Skakel Sonja of Koos van 

Zyl: faks/tel 021 883 3163 / 082 551 4784 of www.kieriekwaak.co.za vir verdere 

inligting. 

STELLENBOSCH/DIE BOORD: Netjiese, goedversorgde selfsorgeenheid 

(115 m²) in sekuriteitskompleks, 2 slaapkamers vir 4 tot 5 persone. Beskikbaar 

vakansies, Mrt/April, Junie/Julie en Nov tot begin Feb. Skakel Margaret 084 

466 7121 of e-pos rkhoving@mweb.co.za 

GORDONSBAAI: Gesellige, luukse vakansiehuis teen die hange van die Hottentots-Hollandberge 

met asemrowende uitsigte oor die berge en baai, in rustige 

omgewing, naby alle Kaapse toeriste-attraksies. 6 Persone, 2 badkamers, sondek, 

patio met braaigeriewe, dubbelgarage. Tel. 012 329 2395 (w) of 012 332 

2828 (h). Website: www.capetownadventure.com 

GORDONSBAAI: BERG EN SEE. Ten volle toegeruste vakansiehuis (6 persone) 

enig in sy soort. Geleë teen berghange met 180º see-uitsig oor Valsbaai 

en Hottentots-Hollandberge. In veilige, rustige woongebied, loopafstand vanaf 

Bikini-swemstrand en dorpsentrum. 3 Slaapkamers, 2 badkamers, aparte stort, 

groot sondek, braai-patio, toesluitmotorhuis en DSTV. Vir meer besonderhede 

skakel Jonker 083 325 4369. 

GORDONSBAAI: Splinternuwe, luukse, volledig toegeruste 2-slaapkamer, 2badkamerwoonstel. 

Goeie sekuriteit, parkering in kelder. See-uitsig, 50 m vanaf 

hoofstrand en restaurante. Stapafstand na die hawe. Slaap 4. Tariewe: R300 

per dag buiteseisoen, R400 per dag binneseisoen. Skakel Marianne, 082 325 

3699. 

GORDONSBAAI: 2-slaapkamer, gemeubileerde vakansiewoonstel in Gordonsbaai 

binne sekuriteitskompleks (slaap 3-4 persone). Teen berg met uitsig, on- 


geveer 2 km van Gordonsbaai se strand. Geen beddegoed. R650 per dag, 

50% deposito. 

Kontak: Riana van der Walt, 083 654 5759. E-pos: riana@derwalt.co.za 

GORDONSBAAI: HOOGGENOEG. Selfsorg, 3-slaapkamer vakansiehuis. 

Slaap 5. Uitsig op see en berge. Veilige parkering. Foto’s op aanvraag. Tel. 

021 856 0736 of 082 320 6577. 

DANABAAI: Net 7 km buite Mosselbaai en naby alles. Stil, rustig met natuurskoon, 

strand en see-uitsig (180º) uit alle vertrekke en braai-area. Ruim, netjies, 

skoon woonstel met 2 slaapkamers en dubbelslaapbank in leefarea. Volledig 

toegerus met badkamer, stort, kleur-TV, privaat buitebraai en toesluitmotorhuis. 

Slaap vir maksimum 6 persone wat kinders insluit. Binneseisoen @ R750 per 

dag vir woonstel. Buiteseisoen @ R280 per dag. Naweektariewe beskikbaar 

@ R750 per naweek (net buiteseisoen). Skakel nou Gerrit Badenhorst 083 

274 6493 (sel); e-pos: gerrit@gerritbadenhorst.co.za 

HARTENBOS: Vakansiehuis te Hartenbos. R570 per dag. Goedkoper en 

onderhandelbaar buiteseisoen. Skakel 053 631 1623 of 083 288 6973. 

HARTENBOS: VILLA RIVIERA. Voor op lagoon. Stapafstand na see. Skakel 

082 780 3407. 

JONGENSFONTEIN: Ten volle toegeruste 3-slaapkamereenhede (6 slaap). 

Handdoeke en beddegoed ingesluit. Onbelemmerde see-uitsig. Kontak Jan of 

Marlene, tel. en faks 028 755 8119 of sel 072 460 4508. 

GOURITSMOND: 3-Slaapkamerhuis met 2 badkamers (slaap 6). Slegs vir 

volwassenes. Laaste twee weke van Desember nie beskikbaar nie. Tarief R200 

per dag. Mooi see-uitsig. 400 meter vanaf strand. Skakel 018 294 6197 of 082 

556 8308. 

GOURITSMOND: Dubbelverdieping, 3-slaapkamerhuis met 2 badkamers en 

groot woonkamer met 2 ekstra beddens vir kinders. Huis geleë op rivier met 

pragtige see-uitsig. Loopafstand van swemstrand en riviermond. Minimum 5 

dae. Tariewe April en Desemberskoolvakansies: R900 per dag. Buiteseisoen: 

R600 per dag. Skakel 082 322 5352. 

GLENTANA: Selfsorg, slaap 2. Luuks met linne, minste wind, pensioenarisen 

laagseisoentariewe. Stap uit op strand. Kontak 082 346 5886. 

GLENTANA: Ruim selfsorgwoonstel, baie netjies en volledig toegerus, TV, 

ens. Slaap 4/6; 80 m vanaf see. Skakel 044 879 1381 of 082 871 5859. 

GLENTANA: Strandhuis met 4 slaapkamers, 4 badkamers. Lieflike omgewing. 

Toegerus vir 9 persone. Loopafstand vanaf swemstrand. Fantastiese uitsig 

oor die see en swemplek. Buiteseisoen: R350 per dag (minimum 5 dae). Skakel 

018 290 5670 of 084 504 6640. 

STILBAAI: Gerieflike huis op rivier, alle geriewe, slaap 8. Billike tariewe. Sel 

082 800 2039 of e-pos: nanno@etime.co.za 

SWELLENDAM: Gerieflike bed- en ontbytverblyf by GRACE WALK in ’n prentjie-mooi 

omgewing. Beskikbaar 4 dubbelkamers en-suite met privaat ingang 

en ’n mooi uitsig op die berg. Kom geniet ware gasvryheid en ’n heerlike ontbyt. 

Skakel my by 028 514 3432 of 082 458 8224. 

OUDTSHOORN: LAVENDER HOUSE. AA en 3-ster gradering. Statige Karoojuweel 

in stil omgewing, stapafstand vanaf restaurante en winkels. 4 Luukse 

lugversorgde en-suite kamers beskikbaar, B&B of selfsorg, asook ’n selfsorg 

tuinkothuis wat tot 6 persone kan akkommodeer. Kom verlustig u in die skoonheid 

van die Klein-Karoo en sy mense en geniet die lieflike tuin, swembad,braaigeriewe 

en veilige onderdakparkering. 

Besoek ons webblad gerus by www.lavenderhouse.co.za Billike tariewe en 

vriendelike diens, skakel Rita by 044 272 0579 of 083 543 9493. 

PLETTENBERGBAAI: Strandhuis, 5 min. se stap na hoofstrand. Slaap 9. Minimum 

2 nagte. Skakel 021 913 5552 of 084 503 5552. 

HERMANUS/VERMONT: Gesellige, ten volle toegeruste 2-slaapkamer 

vakansiehuis. Slaap 4-6. 

Tel. 028 316 3904 of 072 386 3904 of e-pos: knersis@itec.co.za 

HERMANUS/ONRUSRIVIER: Netjiese vakansiehuis, loopafstand na swemstrand. 

Slaap 6 persone. Beskikbaar regdeur die jaar. Toesluitmotorhuis. 

Tel. 021 979 0563 (h) of 084 751 5018. 

OOSKAAP 


GRAAFF-REINET: KADASH GASTEHUIS op die plaas Damesfontein. Moeg 

van die gejaag? Ons bied u: rus en vrede, ’n gerieflike gastehuis, kaggelvuuraande, 

plaasmuseum, fossiele, bossiepad, wandelpaaie ... Karoostilte. U is 

baie welkom! Kontak Marguerite by tel/faks 049 845 0253, sel 082 4130 579. 

Webbladsy: www:kadash.co.za 

GRAAFF-REINET: BUITEN VERWAGTEN GASTEHUIS: Twee selfsorgeenhede 

asook luukse kamers in pragtige omgewing. Swembad & braaigeriewe. 

Drie restaurante binne loopafstand. E-pos: info@buitenverwagten.co.za of 

skakel Peet/Cheré by 082 819 4488 of 049 892 4504. 

JEFFREYSBAAI: Woonstel en huis by die see. Sel 082 828 4344. 

JEFFREYSBAAI: Dubbelverdieping-, drieslaapkamerhuis met pragtige seeuitsig, 

ten volle toegerus, loopafstand van see. Huis bestaan uit 3 slk, 2 badk, 

2 ruim leefvertrekke, ten volle toegeruste kombuis, 2 TV’s, videomasjien, DVDspeler. 

Slaapplek vir 8 persone. Foto’s van huis en uitsig per e-pos beskikbaar. 

Dwarsdeur die jaar beskikbaar, skakel vir tariewe. Tel/faks: 016 428 1495 of 

sel 082 374 2700. E-pos: j.dutoit3@absamail.co.za 

JEFFREYSBAAI: Twee-(2)slaapkamer s/s vakansiewoonstel te huur. Skakel 

042 296 0290 of 083 408 7811. 

JEFFREYSBAAI: Drieslaapkamerwoonstel met twee badkamers te huur. Pragtige 

branderuitsig. 100 meter vanaf see. Nie Des-Jan. Tel en faks: 042 296 

1965 of 079 783 9521. 

ASTONBAAI (NABY JEFFREYSBAAI): Strandhuis te huur. Pragtige see-uitsig. 

300 meter vanaf strand. Woonkamer, sitkamer, 4 slaapkamers, 3 badkamers, 

kombuis, waskamer, balkon, TV, skottel en videomasjien, mikrogolfoond, ysen 

vrieskas, buite braaiplek, 1 motorhuis. Minimum tydperk: 7 dae. 

Skakel Ansie du Plessis by 073 166 8166. 

Faks 086 219 2193. E-pos: jakduplessis@absamail.co.za 

JEFFREYSBAAI (WAVECREST): Bekostigbare, goed toegeruste selfsorgwoonstel. 

Baie netjies, stil omgewing, lieflike see-uitsig, braaigeriewe, afdak. 1 

km vanaf strand, stap 800 m vanaf strand. Pensioenarisse spesiale tariewe. 

Skakel Helena by 082 576 4285. 

BOKNESSTRAND: DOPPERSNES op Boknesstrand. 2-slaapkamerhuis met 

2 badkamers asook ’n 2-slpk woonstel met 1 badk. 8 minute se loop vanaf 

swemstrand. Verhuring regdeur die jaar. 50% afslag vir senior burgers (buiteseisoen). 

Kontak Callie van der Merwe by 082 784 4519. 

KAAP ST. FRANCIS: Seefronthuis: 32 meter van die rotse – waarskynlik 

een van die naastes aan die see in SA. U kan spreekwoordelik “amper van die 

stoep visvang” asook dolfyne en walvisse dophou. 2 slaapkamer (slaap 6, 

uiters 8); 1 badk; aparte toilet; groot oopplan kombuis/eet/woonkamer plus 

groot “plaasstoep”. Goed toegerus – heerlike skoonversorgde vakansiehuis. 

Baie billike tariewe. Nie beskikbaar middel Desember tot middel Januarie. Tel/ 

faks: 012 809 0121 of 082 887 3479. E-pos: ekoster@mweb.co.za 

• Die Kerkblad Februarie 2010 • 51 

KAROO 

BEAUFORT-WES: RUSTHUIZ GAS- 

TEVERBLYF. Veilige, stil woonbuurt met 

binneparkering. Weg van hoofstraat. 

Besondere gehalte en atmosfeer. Vullende 

ontbyt. 

Skakel 023 414 3516 of 082 829 4591. 

COLESBERG: KAROO HUISE. Oornag 

in gerestoureerde dorpshuise, nasionale 

gedenkwaardighede met antieke 

meubels. Die gerieflike huisies is 

selfsorgeenhede, geleë in ’n stil straat. 

TV, braaigeriewe en veilige parkering. 

Restaurante binne loopafstand. 

Kontak T Vorster 051 753 0582; 

e-pos: hvzvorster@absamail.co.za; 

web: www.karoohuise.co.za 

COLESBERG: Rustige oornagakkommodasie, 

veilige parkering. 

HERBERG 051 753 0147.


COLESBERG: ONZE RUST GASTEHUIS EN KARAVAANPARK (ook vir tente). 

Rustige oornagakkommodasie met eie badkamer (koffie, tee, handdoeke, 

seep, beddegoed) sekuriteitsparkering, nagwag, weg van hoofstraat, buitedeure, 

selfsorg. R130 p/p (kinders R60) (Gastehuis). Chalets R95 p/p (kinders 

R55) en tentakkommodasie R60 p/p. Karavaanpark rolstoelvriendelik – tente 

en karavane. Beskikbaar: toesluitparkering, braaigeriewe. Alle etes. TV, DSTV. 

Earl Haigstraat 18. Skakel Rina van Jaarsveld by 051 753 0249 of 082 768 

0616. E-pos: prvj1@xsinet.co.za 

COLESBERG: OUDE HOSTEL. Luukse kamers met privaat badkamer en 

TV. Billike prys, veilige parkering, swembad. Tel. 051 753 0131. 

COLESBERG: GUINEA-FOWL GASTEHUIS. Geleë in stil omgewing, weg 

van hoofstraat, veilige parkering op die erf. Alle kamers het eie buitedeur en 

eie badkamer. TV in gesamentlike sitkamer vir gaste. Billike tariewe. Stapafstand 

van eetplekke. Koffie- en teegeriewe in elke kamer. Skakel Jan en Louise 

Augustyn by tel/faks 051 753 0197 of 082 899 3964. 

DRIE SUSTERS: RONDAWEL GASTEPLAAS 300 meter vanaf N1-roete tussen 

Richmond en Drie Susters. Kom geniet ons veilige Karooplaas vanuit die 

gerief van u eie kliprondawel. Braaipakke, ligte aandetes en vol ontbyt beskikbaar. 

Skakel Tereza van der Merwe, sel 082 442 1567. 

DRIE SUSTERS: Selfsorg oornagakkommodasie op rustige, privaat en baie 

veilige Karooplaas beskikbaar. Ten volle toegerus, baie naby N1 roete, tussen 

Richmond en Drie Susters. Skakel Retief 049 851 9222, sel 083 406 6236. 

DRIE SUSTERS: GAMAMADI GASTEPLAAS oornagakkommodasie naby 

Drie Susters. Geleë 800 m vanaf die N1 – 19 km voor Drie Susters in die 

rigting van Kaapstad. Kom geniet die Karoo-gasvryheid. Kontak Analise by 

083 284 2460. 

MPUMALANGA 

SABAAN VAKANSIE-OORD: Volledig toegeruste woonstelle. Geleë tussen 

Sabie en Hazyview. Goed geleë vir dagritte na Wildtuin en ander besienswaardighede. 

Vir bespreking, skakel 013 737 8114. 

DULLSTROOM: Volledig toegeruste 5-slaapkamerhuis op ’n plaas, 10 km 

vanaf Dullstroom. Ontbyt op aanvraag. Visvang, stap, ens. Skakel Sarie 082 

550 1126. 

GRASKOP: Sentraal geleë buite malariagebied. Binne ’n uur vanaf talle toeriste-aantreklikhede, 

insl. Kruger Wildtuin. Naby Fanie Botha-staproete. Volledig 

toegeruste selfsorgvakansiehuis met drie slaapkamers vir tot 7 of 8 persone. 

Skakel Seakle of Elsa 012 335 4810, 082 395 7582 

of e-pos godschal@mweb.co.za 

MARLOTH PARK: Langs Kruger Wildtuin. Slaap 8. Tariewe vanaf R1 000 

naweke of mid-week. Skakel Rika 082 434 7313; www.toevallig.co.za 

NOORDWES 

POTCHEFSTROOM: BEUKES GASTEHUIS: Luukse kamers in stil woonbuurt. 

Eie badkamer, TV met DSTV-kanale. Elke kamer het eie yskas asook koffie/ 

teegeriewe. Sel. 082 852 2426. Faks 018 297 1348. 

VRYSTAAT 

GARIEP DAM: PANORAMA GASTEHUIS langs N1 op Gariep Dam, Suid- 

Vrystaat. 2 Woonstelle, akkommodeer 4 kamers, 11 persone. Tariewe R90- 

R120. Ontbyt op aanvraag. DSTV, tuin, veilige parkering, braaigeriewe en 

pragtige uitsig. Skakel 082 922 1479 of eric-p@telkomsa.net 

BLOEMFONTEIN OORNAG: Luukse oornagwoonstel met veilige parkering, 

TV. Skoon en netjies. Gasvrye en rustige atmosfeer. Skakel 051 522 6035 of 

082 726 9959. 

BLOEMFONTEIN: KOMWEER B+B vir billike, huislike en gasvrye oornagverblyf. 

Naby N1 en hospitale. Veilige onderdakparkering. 

Navrae: tel. 051 522 3778, faks 086 670 8251 of 083 709 0684. 

E-pos: ventersg@mweb.co.za Webbladsy: www.komweer.za.net 

BLOEMFONTEIN: Selfsorg oornagkamers. Slaap 1-4 persone. Eie badkamer, 

TV. Veilige onderdakparkering. Maklik bereikbaar vanaf N1. Skakel Piet of 

Belie by 051 433 2635 of 072 342 7530. 

MIDDENDEEL GASTEPLAAS: Middendeel Gasteplaas, 100 km vanaf Bloemfontein 

en 75 km vanaf Kimberley. Geskik vir kerkkampe en familiebyeenkomste. 

Slaap 30 persone. Kontak Callie van der Merwe by 082 784 4519. 

GAUTENG 

PRETORIA: Selfsorgwoonstelle in ooste van Pretoria. Naby Wilgers Hospitaal 

en Menlyn. Slaap tot 6 persone. Navrae: Sarie 082 550 1126 of Grizelda 082 

923 2554. 

JEUGHUISE: Gereformeerde Kerk Meyerspark. Aangename verblyf vir jongmense 

in rustige woonbuurt. Twintig ruim slaapkamers, woonkamer, kombuis 

en waskamer met alle geriewe, swembad, braai-area, veilige parkeerafdakke 

en pragtige tuin. Skakel Elsje 082 940 5804 of Liza 083 309 1340. 

ALLERLEI 

BOEKE VAN MARNIX 

Deur prof. V.E. d’Assonville. Pryse sluit posgeld en verpakking in. Bestel by: 

MARNIX, Posbus 38174, Faerie Glen, 0043. Tel en faks: 012 991 2009. E-pos: 

marnix@absamail.co.za 

SJ du Toit van die Paarl (biografie, hardeband, 450pp, 50 foto’s) R175; (genommerde 

eksemplaar: R225). 

Dit is Totius (biografie, hardeband, 284pp, 50 foto’s) R83; (genommerde 

eksemplaar R108). 

Die boek Openbaring (Lig van God se Woord op die wêreldgebeure. 

Sagteband, tweede nuutverwerkte uitgawe, 250pp), R98. 

Kerk op die Wit Hooglande (’n Gedenkboek oor die Gereformeerde Kerke in 

Kenia met volledige doopregisters. Hardeband, 128pp, foto’s) R58. 

Gereformeerde Doopsformulier (God se beloftes en eise aan ons. 

Hardeband, 114pp) R18. 

Gids vir Kerkgeskiedenis (’n Omvattende oorsig oor die kerkgeskiedenis 

vanaf die eerste eeu nC. Sagteband, 245pp) R38. 

Kerkgeskiedenis in 30 lesse (’n Katkisasie-handboek. Ook baie geskik vir 

nuwe lidmate wat in die gemeente verwelkom word. Hardeband, 117pp) R20. 

Dogmageskiedenis (Gids vir die Gereformeerde leer. Sagteband, 83pp) R15. 

Calvyn verdedig sy stad (Die dramatiese geskiedenis rondom een van Calvyn 

se belangrikste geskrifte tydens sy ballingskap. Sagteband, 16pp) R7. 

Majuba (Ongelooflike Boere-oorwinning oor Groot-Brittanje op 27 Feb. 1881. 

Sagteband, 75pp met foto’s) R45. 

Majuba (Engelse uitgawe. Sagteband, 82pp) R45. 

Kruger en Rhodes (Die berugte Jameson-inval in 1896 en die aanslag van 

Milner teen Transvaal in 1899. Sagteband , 82pp) R45. 

Bloedrivier (Een van die grootste dramas in Afrika – keerpunt van ’n beskawing. 

Sagteband, 70pp met foto’s) R65. 

Blood River (’n Engelse weergawe van bogenoemde boek. Sagteband, 71pp 

met foto’s) R65. 

Totius se oorlogsdagboek (Die digter Totius se ervarings as Kaapse rebel 

1899 – 1900. Sagteband, 72pp met foto’s) R45. 

Op die bodem van die Vaaldam (Dramatiese geskiedenis van ’n Boereplaas 

wat in 1936 deur die Vaaldam se waters toegestoot is. Die aangrypende episodes 

van hierdie mense in die Anglo-Boereoorlog, die krygsgevangene- en 

konsentrasiekampe en die Rebellie van 1914 saam met genl. De Wet. Sagteband, 

211pp, 55 foto’s) R108. 

Die Psalms sing van Christus (’n Dagboek oor die Psalms wat ons van God 

se beloftes verseker. Sagteband, 194pp) R98. 

Die koms van Christus en die Antichris (Die kerk wag elke dag op die koms 

van Jesus Christus. Die Antichris is egter alreeds daar, maar word tans nog 

teëgehou totdat die Evangelie eers klaar verkondig is. Kardinale vrae word 

beantwoord. Sagteband, 104pp) R65. 

Die Van der Merwes van Middendeel VE d’Assonville en Nico van der Merwe. 

R158 posgeld ingesluit. 

Eugène Marais en die Waterberge (ook in Engels) R108. 

OPMETINGSINSTRUMENTE: Bukswaterpasse (dumpy levels), teodoliete, 

meetwiele, laser vir konstruksie. Protea Opmetings Instrumente. Tel. 011 976 

2070. Sel 083 259 8931 of 083 265 7272. E-pos: sales@protsurv.co.za 

BINDWERK: Flinke bindwerk van hoogstaande gehalte. Dienste sluit in die: 

• Inbind van proefskrifte en verhandelinge 

• Herstel van ou of beskadigde boeke 

• Inbind van tydskrifte, sowel as 

• Gespesialiseerde binddienste 

Kontak Lukas van Vuuren, tel. 011 477 4183. 

ONTHAALBENODIGDHEDE 

KRANENBURG VERHURINGS. Vir al u onthaalbenodigdhede (linne, breek- 


ware, eetgerei, kerse, servette, draperings) skakel Hilje by 012 332 3878 of 

082 817 7387. 

OUTYDSE TRAPORRELS: Vir herstel en/of restourasie van outydse traporrels, 

skakel mnr. Jan Zielman. 

Tel. 012 330 3087 / 083 338 3240 of e-pos: janzielman@mweb.co.za 

DIE UITTOG: Bybelstudie-werkboek deur Edmund de Beer en Anneke Botha. 

Die betekenis van hierdie groot gebeurtenis vir ons vandag. Vir enkelinge of 

groepe. Foto’s en kaarte. R40 (posgeld ingesluit). Bestel by Hester 082 857 

7347. 

Riaan the Magic man: Riaan kan u funksie, klein of groot, ophelder met sy 

kulkunsies. Ry ook ’n eenwielfiets, is ’n ballon-vou spesialis, en doen ongelooflike 

(close-up) kulkunsies. Baie goedkoop met sy tariewe. Skakel 012 329 

0444 of sel 084 582 9063. 

King Louis Musikale Instrumente waar u al u musiekinstrumente en toebehore 

Geref. Kerk Alberton 70-jarige feesviering 

Die Geref. Kerk Alberton herdenk sy 

70-jarige bestaan tydens die naweek 

van 27 en 28 Februarie 2010. Dit gaan die 

vorm aanneem van ’n outydse nagmaalnaweek. 

Saterdag word ’n gemeentedag beplan 

met onder andere ’n potjiekoskompetisie 

en die Voorbereidingserediens om 

18:00. Sondag is die Nagmaalerediens en 

daarna ’n gemeente-ete. Die naweek word 

afgesluit met ’n aandbyeenkoms waar die 

Albertonse Mannekoor gaan optree. Alle 

oudlidmate en belangstellendes word hartlik 

uitgenooi na die feesgeleentheid. Vir nadere 

besonderhede kontak Henriëtte Viljoen by 

011 907 6919. 


kan aankoop teen groot afslagpryse. Skakel vir Riaan of Louis van der Walt 

012 329 0444 of sel 084 582 9063. E-pos: kinglouis@telkomsa.net 

EIENDOMME 

BLOEMFONTEIN: Vir al u eiendomsbehoeftes. Woonhuise, meenthuise, studenteverblyf, 

hoewes en plase beskikbaar. Besoek gerus ons webtuiste: 

www.cheetahprop.co.za vir foto’s & inligting. 

Skakel Dirk Coetzee, 082 784 1993. Cheetah Eiendomme. 

Besprekings: Busse, vlugte, akkommodasie. 

SHELL VOORBAAI Besprekingskantoor. Telefoon 044 695 1172. Faks: 086 

617 8899. Besoek ons webwerf: www.shellvoorbaai.co.za 

E-pos: shellvoorbaai1@telkomsa.net 

shellvoorbaai2@telkomsa.net 

shellvoorbaai3@telkomsa.net 

Regstelling 

In Die Kerkblad van Desember 2009 op bl. 14 (“Ekumeniese vrede”) is die naam van die skrywer ongelukkig 

foutief as dr. FP Kruger gestel. Die skrywer was egter ds. Dinant Zwemstra. Ons vra die betrokke skrywers en 

ons lesers om verskoning. - Red. 

Nog ’n proponent beroepbaar gestel 

Jacobus Frederik (Koos) Mouton – Koos is op 17 November 2009 

deur die Streeksinode Noordwes beroepbaar gestel. Hy was vir 25 

jaar predikant van die NG Kerk, en voor dit vir vier jaar lektor in Semitiese 

Tale aan die Universiteit van die Oranje-Vrystaat. In 2006 is hy in die 

GKSA opgeneem, en is tans lidmaat en ouderling van die Geref. Kerk 

Noordbrug, Potchefstroom. Hy is getroud met Wendy, ’n persoonlike 

assistent by Profert, ’n kunsmismaatskappy in Potchefstroom. Hy kan 

geskakel word by 082 925 3959. 

Van bl. 47 - Op die Kerkwerf 

Klassis- en Streeksinode-oproepe 

Klassis Wesrand: Hiermee word die 

kerke in die ressort van Klassis Wesrand 

opgeroep om DV op Saterdag 17 April 2010 

om 07:30 vir 08:00 in die kerkgebou van 

die Geref. Kerk Noordrand te vergader. 

Stukke vir die agenda moet na die Korresponderende Kerkraad (Witpoortjie – ds. Dirk 

van’t Zand) gestuur word, en kredensiebriewe na die Roepende Kerkraad (Noordrand – 

ds. FM Dreyer, Landhuisstraat 1129, Allensnek, Roodepoort; tel. 011 679 4748 / 011 679 

1316; e-pos gknoordrand@netspace.co.za). 

Klassis Burgersdorp: Hiermee word die kerke in die ressort van Klassis Burgersdorp 

opgeroep om DV op Dinsdag 9 Maart 2010 om 09:00 in die kerkgebou van die Geref. 

Kerk Steynsburg (Kerkstraat, Steynsburg – S 31 o 17’ 43.96” O 25 o 49 29.38) te vergader. 

Kredensiebriewe moet die Roepende Kerkraad voor 28 Februarie 2010 bereik. Gesien die 

probleme wat met landpos bestaan, kan afskrifte van kredensiebriewe per telefaks (048 

884 0005) of per elektroniese pos (benaucamp@gmail.com) gestuur word en die 

oorspronklike daarvan op die dag van die vergadering ingehandig word. Alle beskrywingspunte 

en beswaarskrifte moet voor of op 8 Februarie 2010 ingedien word by die Korresponderende 

Kerkraad, en alle deputaterapporte en verslae van gemeentes moet die Korresponderende 

Kerkraad voor 22 Februarie 2010 bereik (Posadres: die Roepende en Korresponderende 

Kerkraad Klassis Burgersdorp, Posbus 10, Aliwal-Noord. 9750; e-pos 

gkaliwal@lantic.net) 

Proponent/e wat beroepbaar is 

• HM (Herens) Nkoana. Sel. 083 765 1354. E-pos: nkoana@gmail.com 

• LP (Peter) Ndou. Sel. 083 618 6419 

• W (Wilhan) Jobse. Sel. 072 478 2762. Tel. 012 543 0279 

• GJ (Gerhard) Niemann. Sel. 082 050 9071 / Sel. 082 702 9048 (eggenote) 

Gee asseblief alle inligting in verband met beroepe deur aan Wymie du Plessis, Administratiewe 

Buro, tel. 018 297 3986, faks 018 293 1042 of e-pos wymiedup@gksa.co.za. 


Die Almanak van die 

Gereformeerde Kerke in Suid- 

Afrika 

Met Bybeldagstukkies 

Beskikbaar by die Admin Buro 

teen R45 per eksemplaar 

(posgeld uitgesluit) 

Tel. 018 297 3986 

Faks 018 293 1042 

E-pos: bestellings@gksa.co.za

Tydskrif Februarie 2010.p65 - CJBF

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?