xlviii c. poensen, brieven over den islam uit de ... - OUDL Home

— 37 —
taren op het gebied der spraakkunst al evenzoo gesteld als niet die
op beknopte fiqh-boeken; zij dienen in de eerste plaats niet om
dieper in de geheimen van het vak door te dringen, maar om den
beginner het recht verstand van eene beknopte handleiding, die hij
van buiten kan leeren, mogelijk te maken. Zoo zegt dan ook onze
schrijver, Chalid ibn Abdallah ibn Abï Bekr al Azharï 1 ) genaamd,
in de inleiding, dat hij op verzoek van zijn geaohten leermeester
'Abbös al Azharï een commentaar heeft geschreven op de Djoerroemijja,
waarvan de „kinderen in het vak" nut zouden kunnen
trekken. De leermeester zoowel als de leerling hebben, blijkens
hunnen bijnaam, hun licht laten schijnen in de beroemde Azharmoskee
te Qaïro 2 ), die tot in onzen tijd een brandpunt van moslimsche
wetenschap gebleven is. Onze commentaar behoort tot de
67 (11) meest bekende en is reeds meermalen in druk uitgegeven 3 ). Natuurlijk
worden met do beginners, tot wie dit werk zich richt, toch altijd
dezulken bedoeld of wier moedertaal de Arabische is of die zich
deze in voldoende mate eigen gemaakt hebben om eenvoudig proza
te kunnen verstaan. De onderwerpen die in de „Djoeroomijah" en
dus ook in den commentaar ter sprake komen, zijn nagenoeg dezelfde
als die van de 'Awftmil. Na eene inleiding, waarin de verschillende
rededeelen worden gedefinieerd, komen hier — in eenigszins andere
orde dan in laatstgenoemd work — ook al de oorzaken ter sprake,
die het optreden der verschillende uitgangen bij het naamwoord zoowei
als bij het werkwoord ten gevolge hebben.
Het vierde en laatste der taalkundige leerboekjes voor den moerid
is een ook op Java zeer bekende commentaar op de (boven als
tweede leerboekje behandelde) 'Awamil, die tot de 'Awftmil zelve
in gelijke verhouding staat als de „Sjarah Djoerroemijah" tot den
1) Deze schrijver heeft zich ook door andere werken op spraakkunstig gebied
naam verworven; zoo schreef hij eenen commentaar op Ibn Hisjam's I'rab (Hadji
Chalifa I: 358) en eene zelfstandige spraakkunstige Handleiding (H. Ch. VI: 76).
2) Men weet dat sommige van de bewoners van den O. I. archipel, die zich met de
in hun vaderland te verwerven kennis van de moslimsche wetenschap niet tevreden
stellen, naar de Azharmoskee gaan om in de voor hem bestemde af deeling (riwiq
Djawï) te stndeeren.
3) Hij wordt beschreven Hadji Chalifa VI, 74. Dat de Djoerroemija ook op
de Javaan8che pasantrèns gebruikt wordt, leeren o. a. Mr. J. A. van der Chijs in
het boven aangehaalde opstel, pag. 217 en Mr. L. W. C. van den Berg, de Mohammedaansche
Geestelijkheid en de Geestelijke Goederen op Java en Madoera,
herziene overdruk, pag. 25.