Download Emergo! 2 - 2011 hier. (pdf) - CMWP

weerreactie of het transport van carcinogenen in en uit de cel.
Ondanks de aanzienlijke vooruitgang in de behandeling van MM, is er een
groot aantal patiënten met ernstige bijwerkingen van de behandeling. Eén
van deze bijwerkingen is trombose. Bij diagnose heeft 5-10% van de patiënten
trombose. Dit aantal neemt toe tot 10-15% bij de behandeling van MM met
thalidomide. Naast trombose heeft een deel van de MM-patiënten bij diagnose
perifere neuropathie. Dit is een beschadiging van het perifere zenuwstelsel.
Perifere neuropathie treedt op bij de behandeling met zowel bortezomib
als thalidomide; bortezomib geïnduceerde perifere neuropathie (BiPN) en
thalidomide geïnduceerde perifere neuropathie (TiPN). Wanneer er BiPN
of TiPN optreedt moet de dosis aangepast worden of de behandeling helemaal
gestopt worden.
Er is weinig bekend over hoe deze bijwerkingen ontstaan. Ook is het niet
duidelijk waarom de ene patiënt wel één van deze bijwerkingen ontwikkelt
en de andere patiënt niet. De mogelijkheid bestaat dat genetische variatie
tussen de patiënten, de SNP’s, hierin een rol spelen.
Een vergelijking tussen SNP-profielen van MM-patiënten met en zonder
trombose bevestigt deze hypothese. De SNP’s die een rol spelen bij thalidomide
gerelateerde trombose zijn vooral gelegen in genen die een rol spelen
bij het transport en de distributie van geneesmiddelen, DNA herstel en
cytokine evenwicht.
Een vergelijkbare analyse is uitgevoerd voor BiPN en TiPN. SNP-profielen
van patiënten met en zonder BiPN of TiPN zijn met elkaar vergeleken en
hieruit blijkt dat SNP’s inderdaad een rol spelen bij de ontwikkeling van
deze bijwerkingen. Bij het risico op TiPN spelen SNP’s in genen die belangrijk
zijn in herstel- en ontstekingsmechanismen in het perifere zenuwstelsel
een rol. Daarentegen spelen SNP’s gelegen in belangrijke genen betrokken
bij de afweerreactie en het herstel van neurologische schade mogelijk een
essentiële rol in de ontwikkeling van BiPN. De SNP’s die betrokken zijn bij
de ontwikkeling van BiPN en TiPN komen niet overeen en dit suggereert
dat de onderliggende mechanismen van BiPN en TiPN verschillend zijn.
Gepersonaliseerde behandeling
De SNP-associatiestudies beschreven in mijn proefschrift zijn een aanwijzing
dat SNP-variatie een rol speelt in het risico op MM, de ontwikkeling
van trombose en de ontwikkeling van BiPN en TiPN. Een belangrijk aspect
is wat het gevolg is van deze resultaten voor de patiënten. Het hierboven
beschreven onderzoek draagt bij aan het uiteindelijke doel: het kiezen van
de meest geschikte behandeling voor iedere individuele patiënt op basis
van zijn of haar genetisch profiel, oftewel een gepersonaliseerde behandeling.
Op deze manier kan er misschien vooruitgang worden geboekt in de
algehele overleving en kwaliteit van leven van MM-patiënten.
44