RIVM rapport 340001001 Ranking van drugs

6.17 Ketamine
Gemiddelde scores van het
Nederlandse expert panel Toxiciteit Verslaving Sociale schade Totale schade
Voor het individu (gebruiker) 1,2 0,8 1,1 1,07
Voor de gehele bevolking 1,2 0,8 0,4 0,82
Werking
Ketamine wordt gebruikt als pijnstiller en anaestheticum. Recreatieve gebruikers van ketamine ervaren
veranderde ‘psychedelische’ waarnemingen, die hen in staat stelt over de grenzen van ‘het normale
bestaan te reizen’. De intensiteit van de ‘psychedelische’ effecten hangt af van de dosis,
toedieningroute en de ‘setting’ waarin gebruikt wordt. De belangrijkste effecten van ketamine zijn:
ataxie, angst, agitatie, veranderde waarnemingen (bijvoorbeeld verlies van het gevoel voor gevaar en
visuele verstoringen), catalepsie (spierstijfheid) en minder pijn.
De meest populaire route is snuiven, hoewel sommige chronische gebruikers de intramusculaire,
subcutane of intraveneuze route gebruiken. Soms wordt ketamine ook aangetroffen in zogenaamde
‘ecstasy’-tabletten. Ketamine wordt redelijk snel opgenomen en de trip duurt ongeveer 1 uur, maar
doordat metabolieten actief zijn is men pas na 4-8 uur terug bij af.
Acute toxiciteit
Ketamine wordt als een veilig anaestheticum beschouwd met een goed veiligheidsprofiel. Het humane
gebruik wordt voornamelijk beperkt door bezwaren over neveneffecten zoals hallucinaties, heftige
dromen en delirium in patiënten die uit hun ketaminenarcose ontwaken. Een ander verschil van
ketamine met andere anaesthetica is de stimulatie van het cardiovasculaire systeem (verhoogde hartslag
en bloeddruk) door ketamine, die bij hartpatiënten problemen kan geven.
Een overdosering komt weinig voor. Tot de neveneffecten behoren: hypertensie, hogere hartslag,
hoofdpijn, duizeligheid, dufheid, braken, verward spreken, vertroebeld zicht en pijn op de borst. In
meer ernstige gevallen treedt tijdelijke bewusteloosheid, ademhalingsstilstand en hartfalen op.
Dergelijke effecten zijn ernstiger indien ketamine gebruikt wordt in combinatie met alcohol, opiaten,
benzodiazepines, amfetamines, efedrines en cocaïne. Ketamine induceert in de mens geen
neurotoxiciteit, genotoxiciteit, carcinogeniciteit of reproductietoxiciteit, maar beïnvloedt wel cognitieve
prestaties, zoals de aandacht en het werkgeheugen. Daarnaast tast ketamine de waarneming van tijd,
omgeving en het realiteitsbesef aan. Het laatste effect verklaart mogelijk het klinische syndroom dat
soms optreedt na ketaminegebruik en dat lijkt op schizofrenie. Fatale ongelukken na ketaminegebruik
treden bijna nooit op. Bij Eerste Hulpposten wordt een ketamine-intoxicatie (angstaanvallen) niet altijd
gelijk herkend.
Chronische toxiciteit
Chronische gebruikers van ketamine hebben in enkele gevallen last van blijvende vermindering van het
concentratievermogen en de geheugenfunctie, afgenomen taalvaardigheden en klagen over ‘shocks’ als
de ogen bewegen. Chronische ketamine gebruikers klagen soms ook over ‘flashbacks’ en afgenomen
sociaal gedrag.
Er bestaat voor ketamine geen ‘afkick’-syndroom, ook niet na zeer intensief gebruik, maar ketamine
wekt bij sommige regelmatige gebruikers snel een psychologische afhankelijkheid op. Wat bij de lage
verslavende potentie meespeelt is het feit dat enkele dagen nodig zijn om de actieve metaboliet
RIVM-rapport 340001001 79