november 2012 - Academische Reizen

More documents

Recommendations

Info

MUZIeK Wilhelm Müller De melancholieke molenaar Velen weten dat de hoofdpersoon van ‘Dichterliebe’ van Franz Schubert de dichter Heine zelf was, die leed onder een ongelukkige liefde. Veel minder bekend is dat ook Schuberts ‘Die schöne Müllerin’ gebaseerd is op een mislukte relatie van de dichter Wilhelm Müller met Luise Hensel. De melancholie van de molenaar is dus in werkelijkheid de melancholie van Wilhelm Müller. eveline Nikkels Schubert heeft ons twee grote liederencycli nagelaten: ‘Die schöne Müllerin’ en ‘Winterreise’, allebei op tekst van de ‘minor poet’ Wilhelm Müller, die ook zeker ‘minor’ gebleven zou zijn als zijn verzen niet door de goddelijke vonk van Schuberts muziek waren aangestoken. De basis vormen de in 1821 verschenen gedichtenbundel ‘Sieben und siebzig Gedichte aus einen hinterlassenen Papieren eines reisenden Waldhornisten’ en natuurlijk is de waldhoornblazer een ‘pseudoniem’ van Wilhelm Müller. Dat de hoorn van de jager zo’n belangrijke rol in ‘Die schöne Cultoura 154 16 november 2012 Müllerin’ zou gaan spelen was alleen maar mooi meegenomen! Gezelschapsspel ‘Die schöne Müllerin’ dankt haar eerste ontstaan niet aan Wilhelm Müller, maar aan een gezelschapsspel onder de naam ‘Rose, die schöne Müllerin’ dat in het huis van de Berlijnse staatsraad Von Staegemann werd opgevoerd. De aanwezigen, allen vrienden des huizes, kregen een rol toebedeeld en natuurlijk kreeg Wilhelm Müller (what’s in a name!) de rol van de molenaar. Luise, die overigens de zuster was van Wilhelm Hensel, de latere man van Fanny Mendelssohn-Bartholdy en een groot vriend van Müller, speelde de jager. Luise kreeg niet de rol van de molenaarsdochter, misschien omdat haar karakter niet strookte met dat van deze niet zo sympathieke jonge dame! Luise was (te) dol op haar broer, zij is voor zover wij weten ‘kuis’ gestorven. Voor toen was het juist de onbereikbaarheid van de geliefde, die Müller inspireerde tot zijn gedichten. Overigens typisch iets voor de Duitse romantiek, waarin de onvervulde verlangens dé inspiratiebron zijn geweest voor zowel de dichtkunst, de schilderkunst en natuurlijk voor de muziek. Onvervulde verlangens Daar waar in de oorspronkelijk ‘Rose’ een aantal figuren meespelen, heeft Wilhelm Müller in zijn concept het verhaal teruggebracht tot de arme molenaar en de mooie molenaarsdochter. De jager speelt slechts een rol – weliswaar een belangrijke - op de achtergrond. Bovendien is de mooie molenaarsdochter niet letterlijk aan het woord. Zij spreekt zich één keer uit over het weer en zij is de ‘aangever’. De echte gesprekspartner is de beek, het klankbord dat in zijn rustig dan wel wild ruisen een antwoord geeft op de vragen van de verliefde molenaar. Ook dit is weer een typische ‘topos’ van de Duitse romantiek. Als men naar de schilderijen van bijvoorbeeld Waldmüller kijkt, ziet men overal beken stromen! Dat de beek ook als een ‘nixen’ (de waternimf, die met haar gezang gelijk een Loreley de mannen naar haar afgrond lokt) kan zingen van liefde en dood, is in het geval van Wilhelm Müller en zijn gedichten voor beide cycli, maar met name voor ‘Die schöne Müllerin’ een uitgemaakte zaak: Eros en Thanatos, Tod und Erlösung. Interessant is dat Luise Hensel zelf ook niet onverdienstelijk kon dichten. Haar broer Wilhelm is beroemd geworden als tekenaar met zijn prachtige portretten van Fanny Mendelssohn en hun zoontje Sebastian alsmede ook het dramatische doodsportret van Felix Mendelssohn. Luise heeft zich mogen bekwamen in de dichtkunst. In Müllers dagboek, dat natuurlijk vol staat van onvervulde verlangens, die schielijk weer onderdrukt moeten worden lezen wij ook hoe zij samen hun gedichten lezen. “Ik voel haar arm naast de mijne en voel mijn hartstocht groeien, maar nee, vlak daarna denk ik aan haar als een zuster…”. Een bijzondere inspiratiebron dus voor de dan pas 21-jarige Müller-molenaar. Maar als niet Franz Schubert bij de melancholieke woorden een dito muziek zou hebben geschreven zou de Wanderbursche van Müller nooit de concertpodia hebben bereikt, waar hij een schitterend huis heeft gevonden. Luise zei dank!
Vier concerten in een idyllische omgeving Schubertiade 5-daagse muziekreis van 18 t/m 22 juni 2013 o.l.v. dr. eveline Nikkels In het Oostenrijkse plaatsje Schwarzenberg wordt sinds jaar en dag een Schubertiade, geheel in de geest van de naamgever Franz Schubert, georganiseerd. In het land met lieflijke bergen en glooiende weiden wanen we ons in de tijd van Schubert. Befaamde pianisten zoals Till Fellner en Paul Lewis staan garant voor prachtige pianoconcerten. Daarbij hoort u liederen van Schubert en geestesgenoten en de beroemde cyclus ‘Die Schöne Müllerin’. Carlos Guastavino. In dit recital kunnen wij mooi de lijn volgen van de liedkunst van de pre-romanticus Schubert die aan het eind van zijn leven met zijn late liederen al de weg wees naar de romantici Schumann en Brahms. Deze laatste is op zijn beurt weer een schakel naar de late romantiek van Gustav Mahler. Omdat Bernarda Fink Argentijnse van geboorte is, zullen wij genieten van liederen in haar volkstaal! Na het diner gaan we voor de eerste maal naar de Angelika-Kauffmann-zaal. 2e dag – woensdag 19 juni Vanochtend hebben we ons ‘klasje’ dat het concert van vanmiddag behandelt. Na ruim vrije tijd horen we in Schwarzenberg de pianist Paul Lewis met een geheel aan Schubert gewijd programma. U hoort de Sonate c-Moll, D958, de Sonate A-Dur, D959 en de Sonate B-Dur, D960. Dit zijn sonates uit het zogenaamde ‘Spätwerk’ van Schubert. U ziet dat ook aan de late Deutsch nummers die elkaar opvolgen. Samen met het strijkkwintet en de liedcyclus Schwanengesang is het Schuberts zwanenzang, een muziek in het zicht van de onafwendbare dood. Verzet en berusting wisselen elkaar af in een niet aflatende stroom van mineur en majeur wendingen. Na afloop genieten we van een ontspannen diner in ons hotel. Cultoura 154 17 november 2012 vanavond zullen horen door de tenor Maximilian Schmitt, die wordt bijgestaan door pianist Gerold Huber. Die Schöne Müllerin is Schuberts eerste grote liedcyclus op tekst van Wilhelm Müller. Het verhaal van de eenzame jongeling die het meisje dat hij bemint niet kan krijgen, is van alle tijden. 4e dag – vrijdag 21 juni Een rustige ochtend met een inleiding tot het middagconcert. U kunt per gondel de bergen ingaan of heerlijk op een terras zitten om na te genieten van het droevige verhaal van de jonge molenaar. Zoals wij ook bij het liederenrecital een staalkaart kregen van de ontwikkeling van de liedkunst, zo trekken wij in het concert van de pianist Till Fellner de lijn door van Bach via Mozart en Haydn naar Schumann. In zijn symphonische etuden klinkt op de piano een heel orkest! Na het middagconcert genieten wij van een ontspannen diner. Franz Schubert (1797 – 1828) 5e dag – zaterdag 22 juni De terugreis naar het vliegveld van Zürich wordt onderbroken door een tochtje over de bovenloop 1e dag – dinsdag 18 juni van de Rijn, van Stein am Rhein naar Schaffhausen. Na een ochtendvlucht per KLM-lijndienst naar Als de tijd het toelaat drinken wij nog wat met uit- Zürich rijden we naar het Oostenrijkse Bad Reuthe, zicht op de watervallen. waar we ons installeren in het eersteklas Kurhotel Aan het begin van de avond begint onze recht- dat ook een heerlijk zwembad met warm bronwater 3e dag – donderdag 20 juni streekse terugvlucht per KLM-lijndienst naar heeft! Na enige vrije tijd verzamelen we voor de We gaan vanochtend naar Schwarzenberg, ditmaal Amsterdam, waar we om omstreeks 19.15 uur inleiding tot het concert van vanavond, een zangre- voor een bezoek aan het Angelika Kauffmann- verwachten te landen. cital met Bernarda Fink, mezzosopraan, en Marcos museum. Zij was niet alleen een voortreffelijk Fink, basbariton. Op het programma staan com- schilderes maar ook een bijzonder geëmancipeerde posities van Johannes Brahms, Robert Schumann, Franz Schubert, Gustav Mahler, Aston Piazzolla en vrouw. Na een rustige middag, verzamelen we voor de inleiding tot Die Schöne Müllerin die we ReISGeGeVeNS Reissom De idyllisch gelegen Angelika-Kauffmann-zaal in Schwarzenberg € 1.675,- per persoon. Toeslag 1-persoonskamer € 35,-. Toeslag 2-persoonskamer voor alleengebruik € 180,-. Inbegrepen • ontbijten en diners • goede toegangskaarten tot vier concerten • luchthavenbelastingen € 135,- per persoon • verder inclusief, zie pagina 54. Toegangskaarten In verband met de betaling van de bestelde toegangskaarten geldt voor deze reis een extra aanbetaling van € 300,- per persoon. Reisleiding Zie pagina 53. MUZIeK
Page 1 and 2: cultouranovember NR. 154 november 2
Page 3 and 4: DE ARTIKELEN Henry van de Velde Moz
Page 5 and 6: Van Jordaens tot Jugendstil Thürin
Page 7 and 8: Tentoonstellingen en privéverzamel
Page 9 and 10: Heho, feestelijke optocht voor aank
Page 11 and 12: Bagan verkennen met een rijtuigje 7
Page 13 and 14: Wagner met drie grote opera’s Ber
Page 15: een muzikaal sprookje op het water
Page 19 and 20: Het eiland van Afrodite Noord-Cypru
Page 21 and 22: Troje, Homerus en de Griekse cultuu
Page 23 and 24: De antieke en de vroeg-christelijke
Page 25 and 26: In de voetsporen van Don Quijote, r
Page 27 and 28: Pinksterfestival met opera, ballet
Page 29 and 30: Mozaïeken in badhuizen, paleizen,
Page 31 and 32: evangeline Achter de kerk, waarover
Page 33 and 34: Paulus Gods woord in europa De loop
Page 35 and 36: Klooster in Meteora 8e dag - zondag
Page 37 and 38: eiland met vele beschavingen Sicili
Page 39 and 40: Kiev-Petsjersk Lavra. Foto’s Kare
Page 41 and 42: Culturele Hoofdstad van europa Mars
Page 43 and 44: Van Pompeii tot Palladio Londen 3-d
Page 45 and 46: Rond de Via emilia en de Via Flamin
Page 47 and 48: een internationale kunstdroom in de
Page 49 and 50: Meesterwerken van Giuseppe Verdi on
Page 51 and 52: West-Cork Chamber Music Festival In
Page 53 and 54: Reisleiders in woord en beeld In de
Page 55 and 56: Bagage Bij vliegreizen geldt in het

november 2012 - Academische Reizen

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?