Naar zeventien zetels en terug Politiek dagboek 9 maart 1981 - 5 ...

71
blijft er een schilfertje onder mijn nagels zitten. Door onze onderhandelingen en de
wijze van onderhandelen lijkt ook de waarde, de betekenis van de problemen waarmee
we bezig zijn af te schilferen. Het belang slijt. Winnen van het spel gaat overheersen
boven de belangen die er mee gemoeid zijn. We doen een zet en Max van der Stoel
en Jan de Koning moeten verdwijnen. De anderen doen een zet en ze zijn weer terug.
De Koning heeft zeven jaar geleden een hartinfarct gehad. Daarom wil hij geen
zwaardere post dan Ontwikkelingssamenwerking. Hup, ook Max zit weer op z'n
plaatsje. Vroeger vond ik het moeilijk om me in te leven in de positie van een generaal
die met één kort bevel een heel bataljon de dood in stuurt. Ik begin het nu te begrijpen.
Het kan, na een proces van slijtage, na een proces waarin het winnen, het succes
hebben, het persoonlijke naar de achtergrond heeft gedrongen. Ik ken een dominee
die heel goed piano speelt, maar Beethovensonates raakt hij zelden aan. ‘Die zijn
niet goed voor me,’ zegt hij. Misschien is formeren ook niet goed voor een mens.
Een half uur voor de middagvergadering ('s morgens vergaderde het kabinet) komt
Joop even langs. Hij wil met Dries alleen praten, zeggen dat hij echt hartelijk mee
wil werken aan het kabinet, dat hij er niet op uit is Dries het premierschap nog
afhandig te maken. Hij zal niet aan D'66-belangen raken. Ik aarzel. Ik heb een slechte
herinnering overgehouden aan de resultaten van een tweegesprek Van Thijn - Van
Agt in 1977. Maar ik kan het niet tegenhouden. Iedereen mag informeel praten met
wie hij wil.
Als we weer bijeen zijn vraagt Dries uitstel voor de besprekingen over de
zetelverdeling. Hij wil over een voorstel van Joop overleggen met enkele getrouwen
uit eigen kring, die pas om 18.30 h beschikbaar zijn. Dat voorstel houdt in, begrijp
ik later, dat het CDA Van Kemenade voorziet van twee staatssecretarissen van
Onderwijs, met scherp omschreven opdracht.
We doden de tijd met het lezen van de definitieve programmatische voorstellen.
Er is een nogal kritisch getoonzet stuk bij van het CPB. Joop wil in het weekend alles
eerst zelf doorcijferen. Waarom? Hij kan toch niks wezenlijks meer veranderd krijgen.
Dries doet vrij kritisch. Er wordt naar zijn zin te weinig omgebogen.
Voor de avondschorsing blijkt dat Den Uyl en Van Agt hun tweegesprek om acht
uur gaan voortzetten. Ik ben nu bepaald chagrijnig.
Jan Terlouw, Naar zeventien zetels en terug