De sportdienst als regisseur, uitvoerder of toeschouwer?

CONGRES IN WOORD WERKGROEP - SPORTDIENST ALS REGISSEUR
De sportdienst als regisseur,
uitvoerder of toeschouwer?
Om binnen de sportdienst meer activiteiten te kunnen realiseren of de bestaande activiteiten
te optimaliseren, zijn de eigen middelen niet altijd toereikend. Om het sportaanbod binnen
de gemeente te verbeteren, helpt het soms om op zoek te gaan naar andere organisatoren
of samenwerkingsverbanden. Daar zoomde men tijdens de werkgroep ‘De sportdienst als
regisseur, uitvoerder of toeschouwer’ op in.
De werkgroep stond zowel dag 1 als
dag 2 van het congres geprogrammeerd.
Beide dagdelen waren niet
identiek. Op dag 1 werd inhoudelijk
een bijdrage geleverd door Jorgen Van
hellemont, die hiermee dieper inging
op zijn bijdrage tijdens het plenum
van dag 1. Op dag 2 gaf Luc Boiten
een samenvattende toelichting van het
verhaal van Jorgen Van hellemont. Dit
gebeurde op basis van de praktijk, meer
bepaald de organisatie van ‘Dwars
door Hasselt’, die in Hasselt Golazo en
stad via de sportdienst samenbrengt.
U leest hier het verslag van de werkgroep
zoals die is doorgegaan op dag
2 van het congres.
Algemeen kader
(Pascal De Maesschalck)
Met het schrijven van het sportbeleidsplan
werden lokale sportstructuren en
partners in sport uitgenodigd om voor
een termijn van 6 jaar een planning
op te maken. Over 4 thema’s moest
worden nagedacht om er tenslotte
strategische en operationele doelstellingen
aan te koppelen, uitgewerkt in
concrete maatregelen met bijhorende
begroting. Het effect van deze opzet
op lokaal niveau is dat sportfunctionarissen
meer en meer een managerrol
zullen opnemen om het lokale
sportbeleid vorm en inhoud te geven.
Immers, de sportdienst kan niet alles
zelf doen. Om het plan op lokaal vlak,
in de gemeente te realiseren is het
interessant, zelfs noodzakelijk, om met
partners aan de slag te gaan. Het codewoord
is dan ook netwerking.
Sprekers:
Jorgen Van Hellemont – medewerker Golazo
Luc Boiten – sportdienst Hasselt
Joris Lambrechts – sportdienst Hasselt
Jaak Dhont – coördinator SVS Limburg
Ragnar Van Acker – Universiteit Gent
Wim Boeckx – sportfunctionaris Westerlo
Secretaris: Pascal De Maesschalck – medewerker sportparticipatie ISB
Naast het realiseren van het lokaal
sportbeleidsplan, worden sportdienst
veelvuldig gevraagd om mee te werken
in andere projecten, evenementen.
Zo hebben ook Bloso, de provinciale
sportdiensten, de Vlaamse overheid,
en anderen verwachtingen naar de
sportdienst toe.
Het ISB wil u graag kennis laten maken
met een aantal modellen om vervolgens
zelf aan de slag te gaan. De keuze
wordt door de gemeenten gemaakt.
Sportdienst als toeschouwer: daarmee
wordt bedoeld dat de sportdienst geen
activiteiten aanbiedt. Er is geen actieve
inbreng van de sportdienst. De sportdienst
laat dingen gebeuren, maar
stimuleert potentiële partners om initiatief
te nemen: SVS, lokale vzw’s,
sportclubs, ….
Sportdienst als uitvoerder: in dit model
is er geen inbreng van andere organisaties.
Het motto ‘wat we zelf doen,
doen we beter’ geldt. De sportdienst
is een autonome instantie, binnen de
structuur van de gemeente die volledig
het sportaanbod bepaalt.
Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer 71 N° 205
Sportdienst als regisseur: de sportdienst
is betrokken bij alle verschillende
vormen van sportaanbod. Er is met
andere woorden kennis van het volledige
lokale sportaanbod. Het is de taak
van de sportdienst om dit op elkaar
af te stemmen en mee aan de man /
vrouw te brengen.
De sportdienst kan als medewerker fungeren.
Dit is een andere rol dan wat in
de voorgaande modellen benoemd is.
Het is niet opgenomen in de titel van de
werkgroep, maar kan ook beschouwd
worden als een apart model. Concreet
betekent het dat de sportdienst mee
instaat voor de uitvoering van het ontwikkelde
aanbod, zonder daarom zelf
eindverantwoordelijkheid te nemen,
zonder initiatief te nemen.
Outsourcing van sportevenementen
van private partners
(Luc Boiten)
Luc Boiten is verantwoordelijk voor het
administratieve luik van de sportdienst
van de stad Hasselt. In zijn uiteenzet-

CONGRES IN WOORD WERKGROEP - SPORTDIENST ALS REGISSEUR
ting schetste hij hoe de samenwerking
verloopt voor de organisatie ‘Dwars
door Hasselt’ door Golazo en stad
Hasselt.
Inleidend
Inleidend wordt kort weergegeven wat
de mogelijke samenwerkingsverbanden
zijn met commerciële partners en
de afdeling sport van de stad Hasselt.
Op het vlak van bouw en beheer van
infrastructuur kan op lokaal niveau met
een publiek-private samenwerkingsstructuur
gewerkt worden. (pps-structuur)
Ondertussen zijn er in Vlaanderen
een aantal sporthallen, zwembaden,
tennishallen die volgens deze principes
beheerd worden.
Ook op het vlak van evenementen
met bovenlokale uitstraling, zoals de
organisatie ‘Dwars door Hasselt’, waar
later dieper op ingegaan wordt, en de
Eneco-toer, liggen heel wat mogelijkheden.
Ook sportfederaties kunnen beschouwd
worden als partner voor een lokale
overheid. Als het gaat om de organisatie
van bijvoorbeeld een Belgisch
Kampioenschap kunnen we spreken
van het uitbesteden aan private partners.
Meestal zijn zij vragende partij en
verwachten ze voornamelijk logistieke
steun voor het leveren van materiaal en
bij het opbouwen.
Bij de organisatie van de bekende lokale
sportkampen wordt ook samengewerkt
met private partners. Maneges, fitness-
zaken, sportclubs zijn te beschouwen
als private partners om het aanbod te
realiseren.
Er zijn ook lokale evenementen, bedoeld
voor voornamelijk de eigen inwoners
die georganiseerd worden door lokale
partners en waar de sportdienst wel
betrokken partij is. De studentenregatta,
specifiek voor de studenten die
in Hasselt studeren, is een voorbeeld.
De universiteit is dan de partner die de
organisatie op zich neemt. Daarnaast
is er ook het voorbeeld van de Sport-
en wellnessdag voor senioren. Daarbij
wordt samengewerkt met de lokale
fitnesscentra.
Hasselt beschikt over de Grenslandhallen
die af en toe sportevenementen programmeren
(de zesdaagse is een voorbeeld).
Ondanks het feit dat dit sportieve
activiteiten zijn, is er vrijwel nooit
een link met de sportdienst. Dat is een
puur commercieel verhaal. Als de organisatoren
van die activiteiten komen
aankloppen, is het meestal een vraag
voor concrete hulp. Dan hebben ze iets
nodig. Maar dat gaat nooit over de
pure organisatie.
Inzoomen op ‘Dwars door Hasselt’
Oorspronkelijk was dit een organisatie
van de sportdienst van de stad
Hasselt. 25 jaar geleden is de ‘Dwars
door Hasselt’ (DDH) voor de eerste
keer georganiseerd. Het ‘Belang van
Limburg’ (BVL) was toen de partner.
Later nam het BVL de organisatie over
en probeerde het evenement beter
72
bekend te maken buiten de gemeente.
Ook Octagon CIS was partner. Octagon
CIS heeft sinds 2007 een andere naam:
Golazo Sport. Het is deze organisatie
die nu de complete organisatie heeff
overgenomen.
Voor- en nadelen
Aan het werken met een commerciële
partner zijn er voor- maar ook nadelen
verbonden. In dit specifieke geval zat
de partner, Golazo, al mee in het concept.
Zij namen over van BVL. Zij kenden
het evenement dus heel goed, wat
positief was. Het grote voordeel is dat
een commerciële partner verder kan
kijken gaan dan Hasselt zelf. Zeker als
het om betrekken van sponsors gaat, is
er winst te behalen. Sponsoring ophalen
is niet de belangrijkste taak van de
sportdienst. Op dat vlak is de partner
zeker welkom.
De stad Hasselt profiteert ook meer
van de naambekendheid die de nieuwe
partner bezorgd. Het geeft een bovenlokaal
sportief en positief imago, wat
moeilijk in middelen uit te drukken is.
Deze vorm van citymarketing hadden
we nooit via de sportdienst kunnen
realiseren. DDH kadert in een groter
geheel van stratenlopen die Golazo
organiseert. Doordat ze meerdere stratenlopen
organiseren, hebben ze de
geschikte knowhow om dergelijke grote
evenementen te organiseren. Ze hebben
meer mogelijkheden op budgettair
vlak omdat ze niet gebonden zijn aan
een stadsbegroting. Zij kunnen flexibeler
omspringen met de middelen om
hun doel te bereiken. Personeelsinzet is
hiervan een goed voorbeeld. Ze huren
mensen in op specifieke momenten
voor welbepaalde taken. Dat is iets wat
moeilijker op korte termijn te realiseren
is binnen een stedelijke werking. Voor
de DDH is er een langdurig engagement.
Ook de komende 6 jaar zal het
evenement georganiseerd worden. Dat
is een zekerheid.
Het verhaal heeft ook een keerzijde.
Zo gaat de werking met de vrijwilligers
voor een stuk verloren. Zij deden hun
werk voor ‘hun stad’. Dat gevoel maakt
meer en meer plaats voor ‘we werken
voor de inkomsten van een commerciële
partner’. Dat gevoel is anders.
Aanvankelijk was de opzet om voor

Reputatie in Techniek
Gerenommeerde opdrachtgevers
Inmiddels meer dan 300, waaronder:
De Gavers,Geraardsbergen • Overpelt/ Neerpelt
Begijntjesbad, Overijse • De Blyckaert, Tienen
Provinciaal Domein Huizingen • De Kimpel,
Bilzen Espadron, Etterbeek • GUSB, Gent
Gemeentelijk Zwembad De Panne Poseidon,
Sint-Lambrechts-Woluwe
LOTEC BELGIUM
Essenestraat 16 • B - 1740 Ternat
Tel: 02 582 45 49
Homepage:www.lotec.be
E-mail: info@lotec.be

CONGRES IN WOORD WERKGROEP - SPORTDIENST ALS REGISSEUR
namelijk Hasselaren te laten lopen.
Het werd georganiseerd door en voor
de eigen mensen. Met de bovenlokale
uitstraling nemen procentueel minder
inwoners van Hasselt deel. Doordat
het evenement succesvol is, zeker wat
betreft opkomst, levert het nu overlast
voor inwoners.
Doordat het een onderdeel is van een
groter geheel verdwijnt de typische
eigenheid van de oorspronkelijke DDH.
Nu is dit evenement een onderdeel van
meerdere stratenlopen die volgens hetzelfde
concept opgebouwd zijn.
Golazo is nu de verantwoordelijke
organisator, maar voor het overige zijn
heel wat partners dezelfde met dezelfde
verwachtingen als voorheen. Toch
wil Golazo het op een andere manier
invullen. De communicatie hierrond is
niet evident, zeker niet het eerste jaar.
Te verwachten is dat dit tegen een volgende
editie wel zal verdwijnen.
Voor de sportdienst gaat de logistiek
ondersteuning meer en meer overheersen.
De actieve deelname aan het
evenement van de sportdienst slinkt.
De sportdienst wil medewerker zijn,
maar ook op het vlak van uitvoering.
Zeggen dat er geen mogelijkheden
zijn, is niet correct. De sportdienst
organiseert voor de Hasseltse scholen
de kinderloop op vrijdag, voor het
evenement. De werking wordt volledig
gedragen door de sportdienst.
Wat als het voor de commerciële organisatie
niet meer interessant is? Als
blijkt dat er geen winst te halen is? Zal
de stad dit evenement dan overnemen?
Zal de stad bereid zijn om meer financiële
inspanningen te doen om DDH te
behouden in zijn huidig concept, met
de bovenlokale uitstraling als troef?
Het is belangrijk om duidelijke vaste
afspraken te maken met de commerciële
partner. De partner rekent alles
aan. Zelfs voor het gebruik van een
printer werd bijvoorbeeld een factuur
opgemaakt. Dat zijn verrassingen die
je beter van op voorhand kunt doornemen.
Voorlopig is er geen kat die weet dat
Golazo de DDH organiseert. Iedereen
is nog steeds in de veronderstelling dat
het de stad Hasselt is. Ook al draagt
de commerciële partner de eindverantwoordelijkheid,
als het misgaat wordt
de stad aangesproken. Maar dat betekent
ook dat als het goed gaat, Hasselt
mee drijft op het succes van de organisatie.
Evaluatie van de jubileumeditie
De cijfers tonen aan dat het een groot
succes was. Golazo brengt meerwaarde!!!
De stad Hasselt staat, ondanks
de bedenkingen, 100% achter de
manier waarop de organisatie verloopt.
Belangrijk is dat nog steeds
heel veel Hasselaren deelnemen. Voor
het zij-evenement van de sportdienst,
de DDH voor scholen deden net iets
minder dan de helft van de Hasseltse
scholen mee. Wat ook als een succes
ervaren werd.
Pijnpunten van de sportdienst met
betrekking tot de DDH
Er is veel publiciteit gemaakt. De sportdienst
is goed op het veld, maar niet
goed in het verkopen van de eigen werking.
Dat manco werd blootgelegd door
de commerciële partner en meteen ook
op een goede manier ingevuld.
Behalve naar andere sportdiensten
heeft de sportdienst niet veel bovenlokale
contacten. Naast de moeilijkheden
om publiciteit te voeren zijn er geen
wegen om impact te hebben.
Op lokaal niveau kunnen sponsors
gezocht worden, maar dan komt men
in het vaarwater van de clubs. Zij
eten namelijk uit diezelfde pot. De
sportdienst kan het niet maken om
met de belangrijkste lokale partners in
concurrentie te gaan. De commerciële
partner kijkt veel verder dan de lokale
sponsors, heeft meer mogelijkheden
met de bovenlokale uitstraling.
Citymarketing is voor een stad als
Hasselt niet onbelangrijk en een extra
reden om meer middelen opzij te zetten
om dit te ondersteunen. Een evenement
voorbereiden en organiseren
kost heel veel tijd. De andere zaken
lopen gewoon verder. Personeel komt
er niet bij om dit te organiseren en
vormt dus een zware belasting op
het takenpakket dat sowieso moet
gerealiseerd worden. Soms is het niet
haalbaar om dit te realiseren.
Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer 75 N° 205
Doen of niet doen?
Als een gemeente beslist om in zee
te gaan, moet er goed beseft worden
dat er een prijskaartje aan vast hangt.
Om te weten of een bepaalde organisatievorm
rendabel is, moet toch
een ernstige studie gemaakt worden.
In veel gevallen zal de gemeente niet
naar de commerciële partner stappen,
maar zal het eerder omgekeerd zijn, is
het de partner die iets wil wat zij zelf
niet hebben.
Het louter uitbesteden is geen goede
zaak. De gemeente moet zeker ook
kunnen genieten van de winst die
gerealiseerd wordt.
Brede school met sportaanbod -
(Ragnar Van Acker)
Het algemene concept brede school
is reeds een paar jaar bekend. Op het
vlak van de mogelijkheden rond sport
binnen dit concept wordt door het
‘Steunpunt Cultuur, jeugd en sport’,
in opdracht van het kabinet sport, een
model uitgewerkt. UG, VUB en KUL
sensibiliseren potentiële partners met
het opgemaakt model als uitgangspunt.
Vanuit bestaande praktijken wil
men de succesfactoren naar boven
halen en de valkuilen meegeven. Tot
slot formuleert het steunpunt beleidsaanbevelingen
aan het kabinet sport.
Met brede school met sportaanbod
wordt op lokaal niveau gewerkt aan
het verhogen van sportparticipatie. In
deze werkgroep wordt stilgestaan bij
de rol die gemeenten kunnen en/of
moeten spelen om het concept succesvol
in te richten. Is de gemeente in
dit gegeven toeschouwer, uitvoerder,
regisseur of medewerker?
Doel
Het doel van het algemene concept
brede school is bij scholen meer en
meer de reflex te laten ontstaan, om
partnerships aan te gaan om een hoger
doel te bereiken: meer ontwikkelingskansen
geven aan leerlingen. In het
geval van sport gaat het dan om een
ruimer en duurzamer sportaanbod.
Het doel van brede school met sportaanbod
is om de norm te halen van
een uur beweging per dag. Dat is de

CONGRES IN WOORD WERKGROEP - SPORTDIENST ALS REGISSEUR
gezondheidsdoelstelling die door de
Wereldgezondheidsorganisatie wordt
vooropgesteld. De belangrijkste peilers
om dit te realiseren zijn:
- Scholen en openbare ruimtes creëren
die beweging stimuleren;
- Sportkennismaking: initiatiereeksen
geven zodanig dat kinderen kennismaken
met verschillende sporten en
kunnen meedoen;
- Motorische achterstanden verhinderen;
- Participatie aan lokale bewegingscultuur:
inspelen op eigen gemeentelijk
sportaanbod – met doorstroming
naar sportclubs;
- Intra- en extrascolaire sportparticipatie
verhogen. Zoeken naar mogelijkheden.
Met SVS als unieke partner;
- Kansen.
Partnerships leiden tot meer duurzame
en efficiënte samenwerking. Door
een samenwerking op te zette tussen
scholen, gemeente, sport, buurt, …
in functie van sportparticipatie, kunnen
gemeenschappelijke doelstellingen
gerealiseerd worden. Daardoor
kan het beleid (sport, jeugd, welzijn,
…) efficiënter en effectiever verlopen.
Onder efficiëntie kan verstaan worden:
de bundeling van geldstromen
uit de sector welzijn, jeugd en sport
om die gemeenschappelijke doelstellingen
te realiseren. Ook op het vlak
van bijvoorbeeld infrastructuur kan
samen gezocht worden naar momenten
waarop nog niet gesport wordt,
op dalmomenten (vb. ’s morgen, maar
ook na school tussen 16u00 en 18u00).
Zo zijn er mogelijkheden om kinderen
en jongeren te activeren door meteen
voor of na school een sportaanbod te
voorzien.
De schoolsector moet sinds dit schooljaar
(2007 - 2008) een gezondheidsbeleidsplan
opstellen. Daarin zit de
verplichting om meer sport en beweging
aan te bieden vervat. De meeste
schooldirecties hebben voorlopig geen
kant en klare oplossing om dit plan in
praktijk te zetten.
Op hetzelfde moment werden de
gemeenten uitgenodigd om een lokaal
sportbeleidsplan uit te werken. De
algemene filosofie is om iedereen de
kans te geven om te sporten. Onder de
hoofdstukken 2 (andersgeorganiseerd
sporten) en 3 (diversiteit en toegankelijkheid)
kunnen door brede school
in te richten, specifieke doelstellingen
gerealiseerd worden. Meteen kan ook
deels mee vorm gegeven worden aan
het gezondheidsbeleidsplan van de
scholen. Het is zeer zinvol om de koppeling
tussen beide plannen te maken.
De partners
De Stichting Vlaamse Schoolsport (SVS)
staat bovenaan de lijst met partners.
Wat logisch is, gezien hun opdracht.
Zij zijn van bij het begin betrokken bij
het opstellen van de modellen en zij
hebben vanuit de beleidsdoelstellingen
de opdracht om mee te werken aan
initiatieven als brede school.
Andere partners komen uit verschillende
sectoren: sport, jeugd, gezondheid,
welzijn, … het kan gaan om gemeentelijke
instellingen, vzw’s, sportclubs, …
Werkmodel
Het steunpunt heeft een inventaris
gemaakt van de succesfactoren en
van de mogelijke struikelblokken. Dit
gebeurde via wetenschappelijke studies
en via bevragingen op het werkveld.
De bevraging van de Follo’s 1 , wordt als
heel relevant beschouwd. Zij werden
immers aangesteld om creatieve concepten
als brede school uit te werken.
Vanuit de verzamelde gegevens heeft
het steunpunt een werkmodel uitgewerkt
en een faciliterend plan.
Er zijn 5 pijlers onderzocht die voor
Vlaanderen het meest kans op succes
geven:
- Een actieve speelplaats;
- De middagsport;
- Gezondheidseducatie;
- Promotie van actief transport (van en
naar school) 2 ;
- Naschoolse omnisport, de belangrijkste
pijler, de effecten zijn daar
immers het grootst wat betreft
bewegen voor de jeugd. Hieronder
wordt ingezoomd op deze pijler.
76
Ragnar Van Acker
Naschoolse omnisport
Het uitgangspunt zou moeten zijn dat
dit gericht is naar zij die het minst
actief zijn. Het is vooral gericht op plezierbeleving
en minder gericht op het
competitieve. Een gevarieerd omnisportaanbod,
met veel ruimte voor de
kennismaking met verschillende sporttakken,
biedt het meest garantie op
doorstroming naar de sportclub en/
of jeugdvereniging. Dit is steeds de
achterliggende doelstelling: kinderen
en jongeren oriënteren naar andere
organisaties waar ze kunnen bewegen
en sporten.
Het opzet is om een zelfbedruipend
systeem op te zetten, onder andere
door deelnamegeld.
Het moet aansluiten op de schooluren.
De gemeente heeft een unieke kans
om een maatschappelijke rol te vervullen.
Doordat steeds meer beide ouders
uit werken gaan, zijn zij vragende partij
voor een actieve opvang. Sportopvang
via brede school kan een interessant
aanbod zijn om hier op in te spelen.
Het meteen laten aansluiten op de
schooluren biedt een garantie tot deelname,
zo leert de praktijk alvast.
Voor de lagere school is het aan te
raden om voor het naschools sporten
op de eigen school te blijven. Dit is
1 Een Follo (Flexibele opdracht leerkracht lichamelijke opvoeding) werkt deels tijdens de schooluren, maar wordt ook na de schooluren ingeschakeld om
kinderen en jongeren aan het bewegen en sporten te zetten.
2 Ministers Van den Brempt en Van den Broecke hebben subsidies voor scholen die fiets- en wandelpools organiseren.

CONGRES IN WOORD WERKGROEP - SPORTDIENST ALS REGISSEUR
voor de kinderen het veiligst omdat
ze geen verplaatsing moeten maken.
Ook financieel gezien is dit de beste
invulling. Het kost immers tijd, personeelsinzet
en middelen om transport te
voorzien naar andere locaties.
Het steunpunt ijvert voor het aanstellen
van een gezondheidscoördinator op
school die met de sportdienst instaat
voor de communicatie. Het zou goed
zijn om deze gezondheidscoördinator
ook in de sportraad te laten zetelen.
Op schoolniveau is het nodig om verantwoordelijkheid
te nemen, inbreng
te hebben.
SVS zal zich op provinciaal niveau meer
en meer profileren als expertisecentrum
voor brede school met sportaanbod.
Zij zullen scholen blijven stimuleren
om brede scholen op te richten.
Zij zullen ook lokaal overleg hebben
met de gezondheidscoördinator en de
sportdienst. Het is belangrijk om een
overkoepelend orgaan te hebben dat
dit project coördineert. SVS is daarvoor
de meest geschikte partner.
De gemeente staat in het model centraal,
daarbinnen is een prominente
plaats voorzien voor de sportdienst. De
gemeente heeft de kanalen om in contact
te treden met potentiële partners.
Daarnaast is een faciliterende functie
weggelegd voor de sportdienst, namelijk
het zoeken naar lesgevers en een
logistieke inbreng als het gaat over het
beschikbaar stellen van infrastructuur
en materiaal – indien dit nodig mocht
zijn. Financiële inbreng kan ook als het
gaat om het realiseren van het lokaal
Sport voor Allen-decreet.
Dit model, dat niet te nemen of te laten
is, het is enkel een richting, kan een
spectrum aan verantwoordelijkheden
bieden. Wat de gemeente zal doen,
zal afhangen van de lokale realiteit, de
lokale noden en behoeften.
Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer 77 N° 205
Voor het secundair onderwijs ziet
het model er lichtjes anders uit, maar
eigenlijk komt het op hetzelfde neer.
Het biedt een aantal extra kansen
omdat oudere scholieren de kans hebben
om zich met de fiets of bus te
verplaatsen naar andere sportlocaties.
Het grote verschil met het model van
de lagere scholen zit hem in het feit
dat andere aantrekkelijke locaties kunnen
betrokken worden om aan sport te
doen. Uit eerste onderzoeksresultaten
mag alvast blijken dat heel wat nietactieve
of niet-meer-actieve jongeren
gebruik maken van de mogelijkheden
die geboden worden.
Succesfactoren
De deelnamecijfers liggen het hoogst
waar meteen na school gesport wordt.
Daaraan gekoppeld kan de activiteit
het best op de eigen school of in de
nabije buurt van de school plaatsvinden.
Een goede samenwerking tussen
gemeente en scholen helpt. Indien
een school geen infrastructuur heeft,
kan een oplossing vanuit de gemeente
gezocht worden.
Continuïteit van de lesgevers is belangrijk.
Een vast gezicht, zowel voor
school, als voor deelnemers en ouders,
als voor gemeente helpt enorm. Op dit

CONGRES IN WOORD WERKGROEP - SPORTDIENST ALS REGISSEUR
vlak wil het steunpunt een lans breken
om in Vlaanderen werk te maken van
combinatiejobs. Jobs die het mogelijk
maken om zowel voor school als voor
de gemeente of andere werkgevers te
werken.
Waar een ‘sport na school’werking
verankerd wordt
in het sportbeleidsplan,
is er meer garantie op een
duurzame werking
Waar lokaal een ‘sport na school’werking
kan verankerd worden in het
sportbeleidsplan, is er meer garantie
op een duurzame werking.
Hier liggen ook mogelijkheden om het
naschools sporten af te stemmen op de
werking van de lokale kinderopvang.
De gemeente kan een trigger zijn om
partnership op gang te brengen. Ze
bundelt immers verschillende diensten
die met dit concept hun werkingen en/
of die van de specifieke partnerorganisaties,
kwalitatief kunnen verbeteren.
SVS kan door de opgebouwde knowhow,
lokale initiatieven versterken en
ondersteunen bij de opstart en uitbouw.
Valkuilen / uitdagingen
De lokale werking staat of valt met
het engagement van de belangrijkste
partners. Van de gemeente wordt
verwacht dat ze lesgevers aanlevert.
Dat betekent dat er lokaal lesgevers
moeten worden gevonden. Dat is
al geen evidente opdracht. Om succesvol
te zijn, zouden deze ook een
tijd moeten kunnen meewerken en
daardoor voor continuïteit zorgen.
Langs de kant van de school is het
belangrijk om een ankerfiguur te hebben
die de school kan vertegenwoordigen
in het model. Dit zou de gezondheidscoördinator
kunnen zijn, maar
dat kan ook de leerkracht LO zijn of
een actief ondersteunende directeur.
Het zou zeer interessant zijn om sportclubs
te betrekken bij de opzet. De
realiteit is dat meteen na school de
meeste mensen nog aan het werk zijn,
ook clubsportmedewerkers.
Ondanks het feit dat de kostprijs laag
is, kan dit voor kansarmen toch nog te
hoog zijn.
Conclusie
Brede school met sportaanbod wil kinderen
en jongeren aanzetten en kansen
geven om meer te bewegen.
De aangereikte modellen vanuit het
steunpunt zijn niet meer dan een houvast.
Daaruit moet zeker blijken dat
scholen niet alleen kunnen instaan voor
de uibouw van een project. Een breed
samenwerkingsverband is noodzakelijk.
Brede school wordt niet opgelegd.
Het is een vrijwillige keuze van lokale
partners die allen geloven in het potentieel.
Het valt dan ook telkens op dat
niemand negatief vooringenomen is
als het hierover gaat.
Om aan te sluiten bij het opzet van de
werkgroep: de houding van de sportdienst
en de rol die de sportdienst kan
en wil opnemen, bepaalt het gezicht
van de lokale mogelijkheden als het
om brede school gaat. De sportdienst
als toeschouwer, trekker, regisseur,
medewerker …
Sport Na School (Jaak Dhont)
Jaak Dhont
De theorie van de ‘brede school met
sportaanbod’ komt voor een groot deel
vanuit de praktijk. Zoals aangegeven in
de presentatie van Ragnar Van Acker
speelt Stichting Vlaamse Schoolsport
een belangrijke rol bij het opzetten van
projecten brede school met sportaanbod.
Jaak Dhont is coördinator voor de
Limburgse afdeling van SVS.
78
In deze uiteenzetting wordt stilgestaan
bij de SNS-pas. Een concept dat
gegroeid is vanuit het Follo-project met
Nadine De Ridder als initiatiefneemster.
Het concept is succesvol in zijn eenvoud.
Leerlingen kopen aan zeer democratische
prijzen een pasje waarmee ze
onbeperkt kunnen sporten. Daarbij is
er keuze uit een groot aantal activiteiten,
steeds onder begeleiding. Dit
concept is gericht naar leerlingen van
het secundair niveau omdat er toch
een aantal verplaatsingen aan vast
hangt die zelfstandig gemaakt moeten
kunnen worden.
Het concept is succesvol
in zijn eenvoud
Het doel is om de sportparticipatie te
verhogen, vooral van de niet (meer)
sportieve actieve leerlingen. Indien
mogelijk om aan te zetten tot lifetimesportbeoefening.
Ook kennismaking
met eigentijdse sporten is een item.
Om zoveel mogelijk leerlingen te bereiken
heeft men goed nagedacht over de
drempels die spelen:
- Mobiliteit: er wordt een verplaatsing
gevraagd, maar dit mag zeker niet te
ver af zijn;
- Tijd: door het meteen na de schooluren
te plaatsen, past het makkelijk in
het dagschema;
- Een gekend aanbod op maat: de
sportpas is in scholen die meewerken
gekend. De activiteiten sluiten aan
op de interessesfeer van de leerlingen;
- Financiën: spotgoedkoop: € 40, voor
een schooljaar, met inbegrip van
verzekering, de mogelijkheid om te
proeven van verschillende sporten;
- Niveau: dit is een recreatief aanbod
dat niemand uitsluit. Ieder kan sporten
op zijn / haar niveau.
De belangrijkste partners om SNS te
realiseren zijn de school, de gemeente,
en de clubs / private sportcentra. De
school is het perfecte kanaal om jongeren
aan te spreken. De gemeente
kan het bestaande lokale sportnetwerk
aanspreken en motiveren om in te
stappen en mee aanbod te voorzien.

CONGRES IN WOORD WERKGROEP - SPORTDIENST ALS REGISSEUR
De gemeente verwerkt de informatie
en verspreid die naar scholen. De clubs
en private sportcentra werken een aantrekkelijk
aanbod uit. Ook voor hen is
er winst te boeken: nieuwe leden of
extra klanten.
Het succes is af te meten aan het aantal
verkochte pasjes. En de verkoop
loopt als een trein: Antwerpen: 1700
– Gent: 1500 – Leuven: 650 – Hasselt:
800 – Genk: 450 – Torhout: 150
Het is wel opvallend dat dit allen
gemeenten zijn waar Follo’s actief zijn.
In principe is dit niet noodzakelijk
nodig, maar het blijkt wel de drijvende
kracht te zijn achter dit initiatief.
De enige schaduwzijde is dat het
opzetten van SNS-programma’s heel
arbeidsintensief is. Vandaar ook dat
het succes gerelateerd is aan de inzet
van de Follo’s. In gemeenten waar
SNS-pasjes verkocht worden, weet de
sportdienst af van het initiatief. In de
ene gemeente zijn ze voornamelijk
toeschouwer en zien ze dat het goed
is, in andere is er actieve inbreng en
profileert de sportdienst zich als medewerker.
Meer info is te vinden op
www.sportnaschool.be
SPINAS te Westerlo (Wim Boeckx)
Waar in het verhaal van SNS de inbreng
van de gemeente voorlopig minimaal is
om dat het voornamelijk Follo’s zijn die
het initiatief nemen, heeft de gemeente
Westerlo reeds sinds 1991 zelf het initiatief
genomen om naschools sporten
te organiseren. Meer dan 15 jaar geleden
was naschools sporten dan ook
nog een blinde vlek binnen het sportaanbod.
Toen is de beslissing genomen
van de sportdienst om het zelf te doen.
De sportdienst als uitvoerder.
SPINAS =
SPortInitiatie NA School
De opzet is vergelijkbaar met SNS.
Initiatielessen geven in zoveel mogelijk
sporttakken als sportieve vorm van
vrijetijdsbesteding. Het kan beschouwd
Wim Boeckx
worden als een alternatieve vorm van
kinderopvang met de mogelijkheid om
kinderen een actieve levensstijl aan
te meten. Met dit initiatief wou men
lokaal een aantal drempels verlagen om
deel te nemen aan sport. Ondertussen
kon men ook de fysieke en motorische
vaardigheden ontwikkelen.
SPINAS richtte zich tot alle Westelse
scholen en de leerlingen van het 3de,
4de en 5de leerjaar die er school liepen.
Starten bij het derde leerjaar is
een keuze omdat het niet mogelijk
was om voor 6 jaren een aanbod te
voorzien. Aanvankelijk was er wel een
aanbod voor leerlingen van het zesde.
Omdat die in hun zesde jaar heel veel
andere activiteiten konden en moesten
doen, werd besloten om SPINAS niet
op hun programma te zetten.
Het unieke aan SPINAS is dat er 2 lesgeefsters
in loondienst zijn van de gemeente.
Na school geven ze sportlessen,
overdag vervullen ze andere opdrachten
voor de sportdienst van de gemeente.
Westerlo bestaat uit 7 dorpen en elk
dorp heeft zijn lagere school. Meteen
na school wordt op één moment tijdens
de week sport geprogrammeerd.
Op elke schooldag, behalve op woensdag.
Elke school komt dus aan bod.
Het aanbod wordt voorbereid door
de lesgeefsters en bestaat uit drie of
vier opeenvolgende lessen van dezelfde
sporttak. Dit wordt tijdig bekend
gemaakt via de leerkrachten. Zo weet
elke leerling wat er te doen is.
Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer 79 N° 205
SPINAS moet zelfbedruipend zijn. De
personeelskost wordt wel op de sportdienst
genomen. Het gaat om 25 uren
per week. De turnzalen worden gratis
ter beschikking gesteld. Om niet in
concurrentie te gaan met de buitenschoolse
kinderopvang wordt hetzelfde
bedrag gevraagd om deel te nemen:
1,5 per deelname. De ouders worden
twee keer per jaar gevraagd om het
bedrag over te schrijven op rekening
van de gemeente.
SPINAS is een succes, al jaren. De
deelnemersaantallen wijzen daar toch
op. Het moment, meteen na school is
ideaal. Met goede deskundige lesgevers
die een aantrekkelijk werkpakket
hebben, kan er op langere termijn
gewerkt worden. Dit concept geeft
een positieve uitstraling aan de sportdienst.
De deelnemers en ouders leren
de sportdienst kennen, het is tevens
een geschikt kanaal om te communiceren
vanuit de sportdienst over andere
initiatieven.
Met dit initiatief wou men
lokaal een aantal drempels
om deel te nemen aan sport
verlagen
Er mag niet te veel fout gaan. Een lesgever
die ziek wordt, levert problemen.
Gelukkig gebeurt dit niet te vaak, maar
het is geen goede situatie. Het zou
interessant om ook andere partners
te betrekken, sportclubs bijvoorbeeld,
maar dat is niet evident. Het tijdstip ligt
voor partners moeilijk.
Naar de toekomst willen we zeker de
sterke punten behouden. Misschien
kunnen we de doelgroep uitbreiden,
misschien moeten we meer inzetten
op het inbrengen van partners en
moeten we onze eigen rol wat anders
gaan invullen. Maar met de opzet van
SPINAS zal zeker blijven draaien in
Westerlo.
Pascal De Maesschalck
medewerker sportparticipatie ISB
Trefwoord(en): IBS-congres, brede school,
andersgeorganiseerd sporten, sportdiensten