You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Iedere maand met uitzondering<br />
van augustus kosteloos verstrekt<br />
aanledenensympathiserende<br />
verenigingen.<br />
Jaargang 26<br />
Informatiefmaandblad <br />
voor het verantwoord verzorgen <br />
van uw aquarium, terrarium ofvijver <br />
juni <strong>2011</strong><br />
België/Belgique<br />
P.B.<br />
8500KORTRIJK1<br />
3/4574<br />
P309825<br />
Opgerichtin 1966 Lid van B.B.A.T.<br />
Afgiftekantoor: 8500 KORTRI JK 1 afdeli ngII.<br />
Verantwoordelijke uitgever: Martin Byttebier, Kleine Brandstraat 12, 8540 Deerlijk
Kokugyo Koi' t Vi ske<br />
De Breyne Peell aertstraat 25<br />
8600 Diksmuide<br />
Tel.: 051 50 42 37<br />
SPECI ALITEIT: JAPANSE KOI<br />
Open:<br />
1 0. 00 u. t ot 1 2. 00 u. en 1 3. 3 0 u. t ot 1 8. 30 u.<br />
Opzaterdagvan10.00u.tot12.00u.en14.00u.tot18.00u.<br />
Zondag en f eest dagen van 1 0. 00 u. t ot 1 2. 00 u.<br />
GESL OTE N OP DI NS DAG www.tviske.be
Index<br />
Aquatropica'sinfoblad<br />
Jaargang 26 –juni<strong>2011</strong><br />
Index....................................................................................................................1 <br />
Editoriaal............................................................................................................2<br />
Aponogetons......................................................................................................3<br />
Fragielebloemdieren ........................................................................................6<br />
Opnieuwbeginnenmeteenzeeaquarium.................................................... 11 <br />
Deel 3: Over de eerste ervaringen en waarnemingen<br />
Goedkoopwaterverplaatsen ......................................................................... 14<br />
Verslagvijververgaderingvrijdag29april<br />
Gedragenvoortplantingvandejemenkameleoninhetaquarium..........19<br />
Dezwanenbloem( Butomus umbellatus ) .....................................................24<br />
Visvandemaand............................................................................................27<br />
Anostomus anostomus (Linnaeus, 1758)<br />
Waterjuffersenlibellen,besttegenieten......................................................29<br />
Uitnodiging bijeenkomst werkgroep vijvers, vrijdag 24 juni<br />
Colofon.............................................................................................................31 <br />
juni<strong>2011</strong> – 1 – Aqu atr opi c a Kortrij k
Aqu atr opi c a Kortrij k<br />
Redacti oneel<br />
Redactioneel<br />
GerritPlovie, contactpersoon zoetwater<br />
Je kunt er de laatste weken niet naast kijken, vele<br />
dieren en vooral vogels zijn druk in de weer elkaar<br />
te versieren en nesten te bouwen. Ja, je hoort zelfs<br />
al kuikens piepen. De ouders vliegen heen en weer<br />
met kleine insecten om de jongen te voeden. Een<br />
schrikroep doet vermoeden dat er een poes in de<br />
buurtis, een duikvluchtnaarde vijand moethem<br />
schrikaanjagen.<br />
Goudvissen duwen elkaar met veel gespetter en geplons in de planten om kuit te<br />
schieten, een waar schouwspel die de reiger ook niet gemist heeft. Bij vissen<br />
komt natuurlijk niet zoveel broedzorg kijken, de eitjes worden afgezet en na een<br />
48 tal uren komen ze uit. In de nabijheid en bescherming van een drijvend lelieblad<br />
ofeen groep planten, gaan de vislarven direct op zoeknaar klein grut. Ja,<br />
we hebben het over de voortplanting.<br />
De dagen zijn weer een stuk langer geworden en de temperaturen zijn de hoogte<br />
in geschoten. De perfecte mix om de hormonen<br />
hun werkte laten doen. Het sterkste,<br />
hetbesteenhetmachtigstemannetje<br />
laatzijnbestetroevenzien.“Thesurvival<br />
ofthe fittest”, zoals Charles Darwin het<br />
noemde. Maar het kan verkeren.<br />
Het zal je zeker niet onopgemerkt voorbij<br />
gegaan zijn dat hormonen, macht en geld<br />
bij bepaalde mensen voor flink wat problemen<br />
kunnen zorgen.<br />
Moraal van dit editoriaal, het blijft een m ooi, maar wreed sch ouwspel.<br />
– 2 –<br />
Jaargang 26
Danny's KoiCafé<br />
Haarakkerstraat38Brugge<br />
Open:zat.&zo.<br />
10u.-12u.en14u.-17.30u.<br />
ofafspraak<br />
0478969662<br />
www.dannyskoicafe.com<br />
completeseawatercare<br />
Zwembadstraat 43- 9032 Wondelgem-tel.0032(0)495208807<br />
Winkel:Kerkplein20-8540Deerlijk<br />
info@marenostrum.telenet.be http://marenostrum.telenet.be<br />
Invoerder/verdelervan:
Aponogeton -soorten zijn planten waar men alle kanten mee uit kan. Groeien<br />
ze goed dan moet men ze gaan intomen, blijven ze stagneren dan gaan wij de<br />
omstandighedeninhetaquariummoetenaanpassen.Voorhungroeivolgen<br />
ze een beetje de seizoenen op. Sommige soorten zijn heel mooi, maar hebben<br />
over het algemeen heel broze bladeren die vlug afbreken. In dit artikeltje wil<br />
ikmetuhethebben overweldrie heelaantrekkelijke plantendie voorveel<br />
aquariumliefhebbers een streling voor het oog zijn.<br />
Aponogeton crispus<br />
1. <br />
Aqu atr opi c a Kortrij k<br />
Pl ant en<br />
Aponogetons<br />
Eric Lievens, Aquarianen Gent<br />
De Aponogeton crispus vindtmeninzijnnatuurlijkeomgevingteruginhet<br />
Zuiden van India en Sri Lanka. Het is een prachtige plantensoort die we<br />
kunnen gebruiken in een Aziatisch “biotoopaquarium”.<br />
In de natuur is hij onderhevig<br />
aan wisselende omstandigheden<br />
qua watersamenstelling en temperatuurschommelingen.<br />
Temperaturen<br />
dietussende20˚Cen26˚Cliggen<br />
kunnen ze heel goed verdragen. Hun<br />
bladeren zijn gegolfd en aan hun<br />
zijkantengekarteld.Menkanverschillende<br />
soorten Aponogeton crispus onderscheiden:<br />
de soort met de smaldelige<br />
gegolfdebladeren,desoortmetbrede<br />
gegolfde bladeren en deze met de<br />
smalle bladeren die een heel fijne gekartelde<br />
structuur hebben. Deze laatste is<br />
het meest geliefd bij de aquariumlief-<br />
– 3 –<br />
Jaargang 26
hebber. Door nakweek en intensieve verzorging is men erin geslaagd om een<br />
nieuwe soort te creëren, namelijk de Aponogeton crispus "kompakt". Drijfbladeren<br />
zijn bij deze soort niet aanwezig. De beide andere soorten kunnen drijfbladeren<br />
vormen. Tijdens het voor- en najaar kunnen ze ook tot bloei komen.<br />
Zevormendanwitteofcrèmekleurigebloemen.<br />
Aponogeton ulvaceus<br />
2. <br />
De Aponogeton ulvaceus gaatmenwijd<br />
verspreid terugvinden in het westen, het<br />
noorden en het centrale gedeelte van Madagaskar.Dezeplantwordtzowelinstilstaand<br />
als stromend water waargenomen.<br />
Hun bladeren zijn felgroen en zeer smal<br />
aanhunbasis. Hunzijkantenzijn“geonduleerd”<br />
en hebben 2, 4 en soms 6 laterale<br />
hoofdnerven. De kleur van hun bladeren<br />
issterkafhankelijkvandesamenstelling<br />
van het water. Deze plantensoort houdt<br />
vanwathogeretemperaturendanhaar<br />
voorganger: 25 tot 27 ˚ C. Deze Aponogeton<br />
ulvaceus komtooktotbloeitijdens<br />
de maanden mei-juni en september-oktober.Hunbloemenkunnenwittotvioletkleurig<br />
zijn. Deze plantensoort kunnen wij<br />
gebruiken als een solitaire plant.<br />
Zij is gemakkelijk na te kweken op voorwaarde dat men een rustperiode inlast.<br />
Aponogeton rigidifolius<br />
3. <br />
Pl ant en<br />
Deze soort vindt men in Sri Lanka in kleine stromende bosbeekjes die niet<br />
dieper zijn dan 20 à 100 cm. Ze hebben een rhizoom dat best te vergelijken is<br />
met deze van de ons alom bekende Cryptocoryne -soorten. Houdt wel rekening<br />
met het feit dat deze rhizoom vrij lang kan worden. Hun bladeren zijn<br />
erg smal en tezelfdertijd lichtjes geonduleerd. De kleurvan hun bladeren gaat<br />
van donker- naar olijfgroen. Hun kleur is sterk afhankelijk van de intensiteit<br />
juni<strong>2011</strong> – 4 – Aqu atr opi c a Kortrij k
Pl ant en<br />
van het licht. Ze houden van<br />
zachtzuurwater. Hun bloeiwijze is<br />
heel fragiel. Onderhevig aan te<br />
hoge temperaturen kwijnen ze<br />
vlugger weg dan haar soortgenoten.<br />
Hun vermeerdering gebeurt<br />
via hun rhizoom.<br />
Deze Aponogeton rigidifolius heeft<br />
geen rustperiode nodig. Enkel<br />
moet men af en toe wat ijzerbemesting<br />
toevoegen. Gezien hun<br />
bladeren vrij hoog kunnen worden<br />
is een minimumhoogte van 50 cm<br />
voor het aquarium vereist.<br />
De famili e aponogetonaceae bevat<br />
sl echts een gesl acht, Aponoget on. Dit geslachtbevatzo'n45à50soorten.<br />
Aponogeton -soorten behoren tot één der mooiste planten voor uw aquarium<br />
en mogen zeker niet ontbreken in uw plantenbestand!<br />
BEE NHOU WERI J<br />
LUC HERPOEL- BREYE<br />
Charcuteri e van 1ste rang<br />
Kwaburgstraat 196<br />
8510 Bell ege m<br />
056 21 52 22<br />
Aqu atr opi c a a Kortrij k<br />
– – 5 5 –<br />
Jaargang Jaargang 26
Openvanma-za:09.00-18.30<br />
Zon- enfeestdagen gesl oten<br />
I nstall ati e en onderhoud van aquari a en vij vers<br />
Kortrijksesteen weg 140<br />
8530 Harel beke<br />
0475 85 9219<br />
info@aquaathome.be<br />
Kortrijkstraat 47 8560 Wevel gem<br />
Tel.: 056 42 35 53Fax: 056 40 47 58info@dierenzaaknoach. be<br />
Openingsuren<br />
ma: gesl oten<br />
di: 1 7.30-20.30<br />
wo: 1 7.30-20.30<br />
do: 1 7.30-20.30<br />
vrij: gesl ot en<br />
zat: 09. 00- 1 8. 00<br />
zo: 09. 00- 1 2. 00
Vrijblijvend<br />
prijsofferte<br />
Voorzetrolluiken<br />
Rolluiken<br />
Automatische rolluiken<br />
Tonny Dierick<br />
Molenhof28 Zwevegem<br />
Tel.: 056 75 85 32<br />
GSM: 0478 59 75 65<br />
E-mail: dierick.tonny@skynet.be<br />
ACL P OLYE STE R<br />
PREFABVIJVERS OP MAAT<br />
P OL YE STE RE N VA N VI J VE R S E N AL GE ME NE P OL YE STE R WERKEN<br />
VE R K OOP VAN GR ONDST OF F E N<br />
Vrijblijvendeinfo op: 056 42 48 55<br />
info@aclpolyester.com<br />
www.aclpolyester.com
Zee water<br />
Fragiele bloe mdieren<br />
Christian Plate “bioloog” (gelezen in Duiken)<br />
Met dankovergenomen uit Hugo Aqua Nieuws<br />
Het ecosysteemrifis erdoor de eeuwen heen altijd in geslaagd om natuurrampen<br />
te overleven. Maar door de stijging van de watertemperatuur en de milieuvervuiling<br />
zal het niet lang meer duren tot de grens is bereikt.<br />
De koraalriffen die hooguit 0,5 tot 2,8 centimeter per jaar groeien, behoren,<br />
evenals de regenwouden, niet alleen tot de soortenrijkste ecosystemen van de<br />
wereld, maarzijn ookéénvan de meestbedreigdebiotopen. De oorzaak<br />
hiervanistezoekeninmondialegebeurtenissen,zoalsdeveranderingenin<br />
hetklimaatendeverontreinigingvandezee.Maarookdoorlokalemisstanden<br />
zoals overbevissing, toerisme en het gebrek aan beschermende gebieden.<br />
Koralen worden gevormd door dieren<br />
De steenkoralen vormen kalk en zijn, in tegenstelling<br />
tot de zachte koralen, in grote<br />
maten verantwoordelijk voor de vorming<br />
vanderiffen.Zebestaanalleenuiteen<br />
maageneenmond.Hunmondisvoorzien<br />
van tentakels die constant voedsel naar<br />
binnen werken.<br />
Korall en zij n ni et all een mooi, maar bi eden ook een<br />
veili gethuishaven voor vissen en ongewervel den.<br />
Een bl auwe zeester (Li ncki a l aevi gat a) rustend op<br />
st eenkor aal ( Acr opor a).<br />
<br />
Gr e at B ar ri er e R e ef<br />
juni<strong>2011</strong> – 6 – Aqu atr opi c a Kortrij k
Bouwmeesters van het rif<br />
Aqu atr opi c a Kortrij k<br />
– 7 –<br />
Steenkoralen vormen enorm grote<br />
riffen doordat ze kalkskeletten afscheiden.<br />
Maar ze kunnen dit kalk<br />
alleen in grote hoeveelheden aanmaken<br />
en laten groeien als ze in de<br />
tropische voedselarme wateren een<br />
kleine partner hebben. Deze partner<br />
iseenalgdieopzijnbeurtookvan<br />
deze symbiose profiteert. Deze alg<br />
groeit in koraal dat bescherming<br />
biedt en wordt daar door het bloemdier<br />
voorzien van voedingsstoffen.<br />
Als tegenprestatie voorziet de alg het<br />
koraal niet alleen van energierijke koolhydraten en zuurstof, maar helpt het<br />
bloemdier ookbij de bouwvan het skelet. Omdat algen voor hun opbouw<br />
licht en warmte nodig hebben bestaat deze symbiose allen in de warme zones<br />
van de aardbol. Steenkoralen die in koude en donkere wateren leven moeten<br />
het zonder deze symbiosepartners redden en groeien dan ook minder snel.<br />
Maar omdat ze niet afhankelijk zijn van algen zijn ze wel in staat om riffen tot<br />
een diepte van 800 m te bouwen.<br />
Vast verankerd<br />
Zee water<br />
Iciligorgiaschrammi<br />
(rossigediepwatergorgoon)<br />
De simpele bouw van deze koralen heeft echter ook zijn nadelen. De dieren<br />
die aan het rifvast zitten kunnen zich niet verplaatsen als het milieu veranderd.<br />
Als ze bijvoorbeeld onder het sediment uit rivieren bedolven raken of,<br />
nog erger, door giftig afvalwater worden bedriegd, rest hen maar één mogelijkheid.Zemoetenei-enzaadcellenproducerenenhopendathunnakomelingen<br />
een betere toekomst in een betere omgeving tegemoet gaan.<br />
Riffenspelenindeecologievandezeeëneenbelangrijkerol.Zedienen,net<br />
als de mangrovewouden als speelkamer voor een enorm aantal vissen en on-<br />
Jaargang 26
gewervelde dieren. De vertakte koralen vormen met hun talrijke gaten, spleten<br />
en uitstulpingen een enorm oppervlak dat voor veel dieren en planten niet alleen<br />
als schuilplaats dient, maar ookals substraat waar ze zich op vestigen.<br />
In de loop der jaren werden enorme grote riffen, zoals het Great Barrier Reef<br />
voor de kust van Australië steeds meer bedreigd door de stijging van de watertemperatuur.<br />
Voor het koraal zelfvormt de warmte geen probleem, maar wel<br />
voordezoöxanthellen,deeencelligealgenwaarmeekoraleninsymbioseleven.<br />
Het ontbreekt de koralen aan belangrijke stoffen zoals koolhydraten en<br />
aminozurendiezenormaalgesprokenvandealgenkrijgen.Hetgevolgisdat<br />
dekoralengaanverbleken.Alsdehogerewatertemperatuuraanhoudt,<br />
sterven de koralen. Want bloemdieren kunnen zonder hun belangrijke medebewoners<br />
nietoverleven.<br />
Stel dat het watertemperatuur na een paar dagen weer op peil is, zoals dit gebeurtmetElNiño,dankrijgendekoraleneennieuwekansenvissenzede<br />
voorbij zwemmende zoöxanthellen op; en de symbiose is weer hersteld.<br />
Alleen in zout water<br />
Koralen zijn bloemdieren die tot de<br />
klasse anthozoa behoren. Er bestaan<br />
ongeveer zesduizend soorten die uitsluitend<br />
in zout water leven. De<br />
anthozoa worden verder nog onderverdeeld<br />
in hexacorallia,ditzijn<br />
zesstralige, d.w.z. hun maagruimte is in<br />
zes delen ofin een meervoud van zes<br />
onderverdeeld. De rifbouwende steenkoralen,<br />
waarvan er ongeveer duizend<br />
soortenbestaanbehoreneveneenstot<br />
dezegroep.Uithetverledenzijner<br />
echter meer dan vijfduizend fossiele<br />
vormen bekend.<br />
Parazoanthusaxinellae(gelekorstanemoon)<br />
MiddellandseZee<br />
Zee water<br />
juni<strong>2011</strong> – 8 – Aqu atr opi c a Kortrij k
Korstanemonen en het zwarte koraal behoren tot de octocorallia,ditzijn<br />
achtstralige koralen, met acht tussenschotten of een veelvoud van acht.<br />
Hiertoe behoren naastde gorgonen, orgelkoralen, lederkoralen, zachte koralen<br />
en hoornkoralen ook zeeveren en zeewaaiers.<br />
<br />
Al deze koralen hebben netelcellen. Volgens sommige wetenschappers van<br />
het Amerikaanse onderzoekteam van het Global Coral Monitoring netwerk<br />
zal tegen het jaar 2050 zeventig procent van de koraalriffen verdwenen zijn.<br />
De IUCN (International Union for Conservation ofNature), een organisatie<br />
die zich inzet voor de bescherming van de natuur, is echter van mening dat de<br />
massale vernietiging nog steeds gestopt kan worden.<br />
Groei<br />
Als de uitgestoten ei- en zaadcellen van volwassen koralen zich met elkaar<br />
verbinden, ontstaat er een drijvende larve, de zogenaamde planula, die door<br />
destromingindezeewordtverspreid.Zodradelarveeenvasteenstevigeondergrondtegenkomt,hechthijzichvastaanhetsubstraatenbreidtzich<br />
verder uit. Er ontstaat een zogenaamde primaire poliep, die op een met<br />
bodem vergroeide beker lijkt. Deze poliep begint de ruimte van de beker in<br />
verschillende septen (tussenschotten) te verdelen en vergroot zo zijn oppervlak.Ditbloemdierscheidtinditstadiumalkalkaandebodemvandebeker<br />
af. Hij wordt daardoorgroteren vormt op deze wijze de basis van een nieuw<br />
rif.Zijntentakelswordengroterenkunnenbijgevaarwordeningetrokken.<br />
Door knopvorming zorgt de bekerachtige koraal voor meer koraalpoliepen en<br />
ontwikkeltzichgeleidelijkaantoteengrotekoraalblok.<br />
De helft is al weg<br />
Aqu atr opi c a Kortrij k<br />
Zee water<br />
Men heeft geconcludeerd dat ongeveertwintig procent van de koraalriffen al<br />
voorgoed is vernietigd en vijftig procent wordt bedreigd. Het resterende dertig<br />
procent heeft echter een goede kans om duurzaam te overleven. Daarbij moet<br />
opgemerktwordendatdekoraalriffenslechtsop0,2procentvandezeebodemgedijen.Tochvormenzeopdeeenofanderemanierhetleefgebied<br />
van ongeveer een kwart van alle organismen in zee. Voor het behoud van deze<br />
enorme concentratie van organismen zou de opwarming van het klimaat ge-<br />
– 9 –<br />
Jaargang 26
Zee water<br />
stopt moeten worden. Als dit niet op korte termijn mogelijk is, moeten ten<br />
minste de andere negatieve factoren, zoals het dumpen van schadelijke<br />
stoffen in zee, overbevissing en toerisme worden beperkt.<br />
Hoe oud zijn koraalriffen eigenlijk?<br />
Hetkoraalrifdatjetijdensuwlaatsteduikvakantiehebtlerenkennen,ishetproductvandelaatste10.000jaar.Erzijnriffendienogveelouderzijn.Bijvoorbeeld<br />
algenriffen die 3,5 miljard jaar geleden werden gevormd, ofsponsriffen die 440<br />
miljoen jaar geleden uit kalksponzen en kiezelhoudende glassponzen zijn ontstaan.<br />
250 tot 150 miljoen jaar geleden waren er ookal steenkoraalriffen.<br />
Veel riffen lieten zich pas zien toen de zeespiegel door de ijstijd daalde. Er bestaan<br />
nu fossiele koraalriffen die zich 100 meter boven de huidige zeespiegel<br />
bevinden. De huidige riffen groeien nog altijd op dezelfde wijze als de riffen<br />
miljoenenjarengeleden.Dekalkdiedekoralenafscheidenwordtbeïnvloed<br />
door milieuomstandigheden, zoals temperatuur en licht. Daardoor kan aan de<br />
hand van groeialgen, die u kunt vergelijken met de jaarringen van de bomen, het<br />
verloop van de jaarlijkse ofdagelijkse cycli worden afgelezen. Zo kon worden<br />
aangetoond dat een jaar zo ´ n 400 miljoen jaar geleden uit 400 dagen bestond<br />
en niet zoals nu 365 dagen. Deze ontdekking werd door astronomen bevestigd.<br />
<br />
juni<strong>2011</strong> – 1 0 – Aqu atr opi c a Kortrij k
Hetwasmijnbedoelingtestartenzoalswehetvroegerallemaaldeden,namelijk<br />
heel langzaam en met veel geduld, maar toch deed ik het ditmaal anders.<br />
Ikhad op het forum gelezen dat sommige liefhebbers de startperiode nogal<br />
flink ingekort hadden. Terwijl wij vroeger over een rijpingsproces van 6<br />
maanden spraken, wordt nu al na een paar weken koralen en zelfs vissen ingebracht.<br />
Anderzijds wilde ik de meegebrachte koralen absoluut houden en was<br />
ikdusverplichtdeRSMvanlichttevoorzienterwijlhetbeterzouzijnomde<br />
eerste weken het aquarium in het donker te plaatsen.<br />
Persoonlijkdenkikdatwijvroegerwelwatoverdrevenhebbenmaaranderzijds<br />
blijfik er toch voorstander van om het aquarium een lange periode – laat ons<br />
zeggen: 2 à 4 maanden – te laten rijpen, wat ook voor de vissen optimaal is: veel<br />
vissen en lagere dieren vinden immers heel wat voedsel in een gerijpte bak).<br />
De eerste 6 weken<br />
F Na de opstart zagen wij de<br />
eerste dagen wat groene alg,<br />
bruine aanslag op ruiten en<br />
stenen en wat flap op de bodem,<br />
doch alles in zeer beperkte mate.<br />
Datzag er dus goeduit. Zoals<br />
reeds geschreven, stond de Tubipora<br />
quasionmiddellijkopen<br />
watookeen goed teken was.<br />
Mijn aquariu m op 1 9. 2.1 1<br />
Aqu atr opi c a Kortrij k<br />
Zee water<br />
Opnieuwbeginnen meteen<br />
zeeaquariu m<br />
Deel3:overde eerste ervaringenenwaarnemingen<br />
Jan Algoed, Aquatropica Kortrijk<br />
– 1 1 –<br />
Jaargang 26
Zee water<br />
F Bij de inbreng van het vers levend steen hebben wij de flap verwijderd op<br />
de bodem en die is erniet meerteruggekeerd. Erwas echterwel wat flap te<br />
zien in de linker bovenhoek waar de stroming zeer gering was. Beslist werd<br />
eenstromingspompbijteplaatsen(standaardhebbendepompenslechtseen<br />
debiet van 1.100 l, wat aan de lage kant is). Het werd een Tunze Nanostream<br />
6045 die een capaciteit heeft van 2.500 l/u – ik heb dan wel 1 pompje van 550<br />
l/u uitgeschakeld.<br />
On ze zeest er, Pr ot oreast erli ncki, dienavijf wekenver wij derd werd, wegensschadelijkin een<br />
rifaquari u m<br />
F Dezuurtegraadlagopietsmeerdan8 endeeerstenitraatmetinggafca.<br />
25 mg. Nu ligt dat op iets minder dan 10 mg. Het zoutgehalte is 33,5 g/l. Andere<br />
waarden meet ik (voorlopig?) niet. Ik meet met Tetratesten doch deze<br />
zijn niet nauwkeurig genoeg.<br />
F Alsdagelijkse bijvulling–verdamping amper0,5 lperdag –gebruikik<br />
water met calciumhydroxide, iets wat ik in mijn vorig leven ook deed.<br />
F Waterverversing na 2 weken: 10 liter<br />
juni<strong>2011</strong> – 1 2 – Aqu atr opi c a Kortrij k
Aqu atr opi c a Kortrij k<br />
Zee water<br />
F De eiwitafschuimer houdt te veel lawaai en veel RSM-houders vervangen<br />
deze dooreen stillere Tunze 9002. Overigens doethij prima zijn werken<br />
wordtdeze om de 2 à 3 dagen gereinigd.<br />
F Het lederkoraal toont nog steeds geen poliepjes, al doet hij schampere pogingen.<br />
Een andere plaats kan soms wonderen doen, we zien wel.<br />
Eenkleinsteentje dat wij meekregen bij de aankoop, bevatte blijkbaar sporen vanrood druiven<br />
wier(Botryocladialeptopoda). Ditis gewel di g begi nnen gr oei en enis een mooi bli kvangertj<br />
e gewor den. Zo een onver wachte di ngen maken deel uit van het pl ezi er dat men heeft bij<br />
hetbeoefenenvandezeprachtigehobby.<br />
Volgende keer: eerste aankoop van koralen en visjes.<br />
– 1 3 –<br />
Jaargang 26
Vi j ver s<br />
Goedkoop water verplaatsen<br />
Verslagvijverbijeenko mstvan29april<br />
Rik Valcke, Aquatropica Kortrijk<br />
Iets na 20 uur opende Gilbert de vergadering en verwelkomde iedereen.<br />
Hij deed een oproep naar alle leden toe om ook eens een artikel te schrijven.<br />
Het liefst een artikel over eigen ervaring in en rond de vijver, maar in feite<br />
maakt het onderwerp niet veel uit zolang het maar iets met onze hobby te<br />
makenheeft.Martinzaljezekerdankbaarzijn.<br />
Daarna kondigt hij onze gastspreker Marc Criel, stichter van koivrienden.be<br />
aan die vanavond alles komt vertellen over airlift (nvdr: in schoon Nederlands<br />
heet zoiets een luchtlift) in de koivijver. Voor de meeste aanwezigen is dit een<br />
ongekend begrip, maar Marc zal dit uitvoerig uitleggen.<br />
Marc is 13 à 14 jaar geleden per toeval met luchtlift begonnen. Hij wist al dat<br />
deluchtliftgebruiktwerdvoorhetverplaatsenvanwaterinaquariamaardat<br />
deze techniekookvoorhetverplaatsen van waterin de vijverkon gebruikt<br />
worden, was voor hem toen nog een ongekend feit.<br />
<br />
Hij heeft een powerpointpresentatie samengesteld waar zelfs filmpjes in verwerktzitten.<br />
We kregen al direct een filmpje te zien hoe Marc metbehulp van<br />
simpelweg twee luchtstenen al veel water kan verplaatsen. Dit is echt de eenvoudigstevormvanwaterverplaatsendieeris.Meteenluchtpompjevan<br />
20 l/min kwam er al een behoorlijke stroming op gang.<br />
Op een volgende foto zien we een tekening van een meerkamerfilter met vier<br />
kamers waarin hij buizen van 1 10 mm had voorzien, om het water door de kamerstetransporteren.InallebuizenhadMarceenluchtsteengehangenmet<br />
de bedoeling om het water van zuurstofte voorzien. Zijn verbazing was echter<br />
groot toen bleek dat de laatste kamer, waar de pomp stond, leeg was door de<br />
terugsturende kracht van de lucht in de buizen. De aanvoer van het water kon<br />
juni<strong>2011</strong> – 1 4 – Aqu atr opi c a Kortrij k
Aqu atr opi c a Kortrij k<br />
Vi j ver s<br />
– 1 5 –<br />
nietoptegendestuwkrachtvande<br />
lucht in de buizen. Dit systeem werkt<br />
totaal niet.<br />
Opgelet, luchtlift werkt enkel bij gravity<br />
filters (nvdr: in schoon Nederlands<br />
heet zoiets zwaartekrachtfilter).<br />
Ditwilzeggendatdefilterzichop gelijkehoogtebevindtals devijver,<br />
dus in de grond. (communicerende vaten). Na alles terug verwijderd te<br />
hebben en wat nagedacht te hebben over de gemaakte fouten, experimenteerde<br />
Marc verder en kwam hij bij het volgende ontwerp terecht.<br />
Eerstplaatstehijeenbochtophetuiteindevandebuisomhetwatereenrichting<br />
te geven. Dit gafechter te veel “broebeling”, zoals Marc het zei, in het water.<br />
Na de bocht werd een T-stuk geplaatst zodat de lucht langs boven weg<br />
kon. Daarna werd er nog<br />
een buisje bovenaan horizontaal<br />
op de grote buis gemonteerd<br />
wat dienst deed<br />
als eiwitafschuimer.<br />
Op de volgende dia zien we<br />
eenschetsvanRonnyFierenshoehetluchtliftsysteem<br />
ontwikkeld was. Dit was een eerste versie van het systeem, hoewel er<br />
nog meerdere verbeteringen volgden. Op de volgende dia zien we een filmpje<br />
vanditsysteem.Erwordtinderdaadveelwaterverplaatst.<br />
Daarna zien we hoe Marc een oplossing heeft bedacht om de aanzuigkracht van<br />
de skimmer (nvdr: schuimspaan in het Nederlands) te verzekeren. Omdat van<br />
huizeuiteenopeningvan40of50<br />
mm aanwezig is, is dit niet voldoende<br />
om de watertoevoer te verzekeren.<br />
Om die toevoer te verzekeren<br />
heeft hij de bodem uit de<br />
skimmerverwijderdeneenopening<br />
van 110 mm gemaakt. Voorlopigisditdeenigeoplossingvoor<br />
skimmers. We zien terug een<br />
Jaargang 26
Vi j ver s<br />
filmpje hoe dit in zijn werk gaat. Het water verplaatst in grote snelheid. Iedereen<br />
kijkt gefascineerd toe. Tussendoor worden nog enkele vragen gesteld over de<br />
plaatsing van de luchtbollen. De plaatsing van de bollen in de buis speelt geen enkele<br />
rol.<br />
Wanneer men over lange afstand water verplaatst, moet men wel regelmatig<br />
de buizen eens spoelen om te voorkomen dat de buizen dichtslibben door vuil<br />
dat zich opstapelt. Dit kan door de filterkamer leeg te maken en dan de kraan<br />
te openen. Door het grote hoogteverschil in de vijver en de filterkamer zal het<br />
water zeer snel stromen en het vuil meenemen.<br />
Daarna stelde zich echter nog een probleem. Aangezien luchtliften altijd met<br />
grote diameters werken, was er een probleem om een uv-lamp te gebruiken.<br />
Momenteelwordendemeestefiltersvoorzienvaneenuv-dompellampwat<br />
goed blijkt te werken.<br />
<br />
Op de volgende dia zien we nog een filmpje van een quarantainetank waar uiteraard<br />
ook een luchtlift op werkt. We zien dat er een zeer behoorlijke waterstroom<br />
is met een minimum aan energie.<br />
Metslechts100Wkanmenmetditsysteemkoivijverstot60m 3<br />
voorzien van<br />
alle waterverplaatsingen, wat uiteraard zeer zuinig is als men weet dat, als<br />
men elektrische pompen zou gebruiken, men tot tienmaal meer energie zou<br />
nodig hebben om hetzelfde effect te bereiken.<br />
De volgende dia toont ons een alweer verbeterde versie van het systeem dat<br />
de naam drukkamer meekreeg. De buis van 1 10 mm werd voorzien van een<br />
vijftal rijen gaatjes van 0,5 mm die vervolgens in een reductie van 1 10 – 125<br />
werden gemonteerd. Op de zijkant van de koppeling werd een toevoerbuisje<br />
gemonteerdwaarde luchtingepomptwordt. De luchtkomtongehinderdin<br />
de buis omhoog en neemt daardoor<br />
het maximum aan watermet zich mee.<br />
Marc heeft daarna nog proberen dit<br />
systeem te verbeteren door in het<br />
midden van de buis een tweede soort<br />
sproeikop te monteren wat de<br />
naam turboluchtlift meekreeg. Er is<br />
ietsmeerstroming,maarhetnadeel<br />
juni<strong>2011</strong> – 1 6 – Aqu atr opi c a Kortrij k
Aqu atr opi c a Kortrij k<br />
Vi j ver s<br />
kanzijndateventueelplantenofdraadalgenkunnenblijvenstekentegende<br />
onderkant van de sproeikophouder. De ideale diepte voor de drukkamer is op<br />
1,60 m diepte. Ze hoeft niet dieper te zitten in de vijver.<br />
Op een volgende dia zien we een open gemaakte drukkamer.<br />
Het is eigenlijk een zeer eenvoudig systeem en makkelijktemaken.Devolgendediatoonteenluchtliftmet<br />
membraan.Hetishetsoortmembraandatgebruiktwordt<br />
bij de bodemdrainage om daar een betere opwaartse circulatie<br />
te creëren vanuit het midden naar de kanten toe. Dit<br />
membraan werd gemonteerd onder een korte, taps toelopende<br />
buis. De fijne luchtbelletjes nemen een maximum<br />
aanwatermee.Menheeftechtereenkrachtigeluchtpomp<br />
nodig om de lucht doorhet membraan te stuwen. Op een<br />
volgend filmpje zien we alweer een mooi voorbeeld van de<br />
kracht van dit systeem.<br />
Marc merkte nog op dat het rendement wel sterk afneemt als men probeert<br />
het water op te voeren. Men blijft best net onder ofgelijk met het oppervlak.<br />
Na de pauze zien we een dia met tekening van een<br />
drukkamer met sproeikop waarerop gewezen<br />
wordtdathetbelangrijkisdatdesproeikopop<br />
dezelfde hoogte zit als de gaatjes in de buis. Indien<br />
dit niet wordt gedaan zal de lucht de gemakkelijkste<br />
weg zoeken en bij de hoogste openingen<br />
het systeem verlaten.<br />
De volgende dia toont een nieuw aangelegde koivijveren<br />
filterwaar het luchtliftsysteem droog is opgesteld.<br />
Die persoon verplaatst met 1 W1.000 l water.<br />
Marc heeft een buis mee van een 300 mm zoals het gemonteerd is. Daarin is<br />
een buis van 1 10 mm geplaatst waarin het vijverwater staat en daarlangs op<br />
gelift wordt. Marc legt uit hoe je een gat maakt in die buis van 300 mm om de<br />
andere buizen van 110 mm en 125 mm er in te monteren. Er wordt eerst een<br />
gat van 70 mm gemaakt. Daarna wordt de rand opgewarmd tot deze zacht<br />
– 1 7 –<br />
Jaargang 26
Vi j ver s<br />
wordt. De buis van 110 wordt daarna door het zachte gat gedrukt waardoor<br />
de opening mooi gemaakt wordt. De stukken worden altijd met harde pvc-lijm<br />
gemonteerd. Dit is volgens Marc momenteel een van de beste luchtliftsystemen<br />
die gemaakt zijn.<br />
Op de laatste dia zien we nog een klein membraan waarmee volop geëxperimenteerd<br />
wordt.<br />
Hiermee was Marc aan het einde van zijn voorstelling gekomen. De spreker<br />
en de twintig aanwezigen werden bedankt door Gilbert.<br />
Daarna toonde Marc nog even zijn site . Dit is een<br />
forum waar veel liefhebbers met elkaar communiceren en discussiëren. Bekijk<br />
hem zeker eens en je zult er zeker iets van opsteken.<br />
juni<strong>2011</strong> – 1 8 – Aqu atr opi c a Kortrij k
Aqu atr opi c a Kortrij k<br />
Terr ari u m<br />
Gedragenvoortplantingvande<br />
jemenkameleoninhetterrarium<br />
Ron Peek<br />
Het houden van kameleons in gevangenschap staat bij een groot aantal terrariumliefhebbers<br />
al lange tijd in de belangstelling. Helaas geldt voor de meeste<br />
van de geïmporteerde soorten dat het voor langere tijd in leven houden een<br />
(nog) onmogelijkeopgaveis.Hierdoorkomthetnakwekenvandezedierenal<br />
helemaal niet aan bod, zodat de liefhebbers steeds weer aangewezen zijn op<br />
dieren uit het wild. <br />
Met het beschikbaar komen van duidelijke gegevens betrefende biotoop, temperaturen<br />
en behoefte aan bepaalde voedingsstoffen is het in gevangenschap houden<br />
vaneenaantalsoortenkameleonsduidelijkverbeterd.Eenvandezesoorten,de<br />
jemenkameleon ( Chamaeleo calyptratus ) zal ik in dit artikel nader beschrijven.<br />
De jemenkameleon behoort duidelijk tot de grotere kameleonsoorten; de<br />
mannetjes worden maximaal 50 cm (inclusiefstaart), terwijl de vrouwtjes met<br />
ongeveer 35 cm hun maximale grootte hebben bereikt. De mannetjes dragen<br />
op hun kop een opvallend verhoogde ‘helm' die maximaal7 cm kanworden en omzoomd is door huidflappen die tijdens stressvolle situaties kunnen<br />
wordenopgezet. Zowelopdebuikalsopderugbevindtzicheenstekelige<br />
kam. De meest bekende kenmerken<br />
van kameleons, de<br />
prachtige kleuren en het vermogen<br />
deze te veranderen,<br />
zijn bij de jemenkameleon<br />
goed ontwikkeld. De soort beschikt<br />
over een zeer breed<br />
scala van kleuren: groen,<br />
blauw, geel, zwart, oranje en<br />
wit. De dieren laten de verschillende<br />
schakeringen van<br />
– 1 9 –<br />
Jaargang 26
kleurpatronen zien afhankelijk van hun gemoedstoestand en omgeving en<br />
niet,zoalsnogvaakwordtgedacht,omzichaanhunachtergrondaantepassen.<br />
Het verschil tussen de geslachten is duidelijk te zien.<br />
De mannetjes zijn wat bonter gekleurd en dragen naast hun imposante helm<br />
ooknog een spoor op de hiel. Vrouwtjes hebben opvallend lange nagels aan<br />
hun voorpoten, deze gebruiken ze<br />
om een holin de grondte graven<br />
voor hun eieren. Spectaculair is de<br />
kleurverandering die bij vrouwtjes<br />
optreedt als ze niet paringsbereid<br />
zijn en vervolgens een mannetje in<br />
het vizier krijgen. De normale<br />
groene basiskleur met oranje<br />
vlekkenverandertsnelineeninkt-<br />
Terr ari u m<br />
Vr ou wtj e<br />
zwarte lichaamskleur met daarop felle oranje en blauwe punten. Jonge dieren<br />
dienetuitheteizijngekropenlatenmeestaleenpaarseoffletsgroenelichaamskleur<br />
zien die na ongeveer drie maanden langzaam overgaat in de tekening<br />
die karakteristiekis voor de volwassen dieren.<br />
Hoewel de systematiekvan Chamaeleo calyptratus nognietgeheelduidelijk is, worden twee ondersoorten beschreven, C. calyptratus calyptratus komt<br />
voor in Noord- Jemen en in het aangrenzende gedeelte van Zuid-Jemen, terwijl<br />
de ondersoort C. calyptratus calcarifer in Saudi-Arabië wordt gevonden.<br />
NaastC. calyptratus komt nog een ondersoort van de gewone kameleon, C. chamaeleon orientalis en C. arabicus in dezelfde regio voor.<br />
<br />
Dedierendieikverzorgzijnvandeondersoort C. c. calyptratus .Indenatuur<br />
worden deze dieren zowel in regenrijke gebieden, zoals berghellingen, als in<br />
zeer droge gebieden, zoals hoogvlakten, gevonden. Jemenkameleons zijn<br />
echter ook op minder natuurlijke plaatsen waargenomen zoals in acacia's die<br />
de wegen omzomen in steden.<br />
<br />
Zoals bij de meeste soorten kameleons is ook het mannetje van de jemenkameleon<br />
zeer territoriaal. Andere mannetjes worden niet getolereerd, terwijl<br />
vrouwtjes constant worden lastiggevallen. Daarom is het wenselijk de manne-<br />
juni<strong>2011</strong> – 20 – Aqu atr opi c a Kortrij k
Aqu atr opi c a Kortrij k<br />
Terr ari u m<br />
tjes alleen te huisvesten. Een terrarium metde afmetingen van 30 bij 30 bij 60<br />
cm(l,b,h),verwarmdtotongeveer25˚Cenverlichtdooreen40W-spotis<br />
voldoende. Vrouwtjes zijn over het algemeen wat verdraagzamer en kunnen<br />
met meer in een terrarium worden gehouden.<br />
<br />
Deinrichtingbestaatuiteenflinkaantalklimtakkenmetopdebodemeen<br />
laag schelpenzand. Het terrarium verder aankleden met planten is niet zinvol<br />
aangezien de jemenkameleon een van de weinige soorten kameleons is die<br />
ook plantaardig voedsel op het menu heeft<br />
staan.Bijmijkrijgendedierenechteralleen<br />
huiskrekels, die eerst bepoederd worden met<br />
Korvimin, een preparaat dat een hoge dosis kalk<br />
envitaminesbevat.Integenstellingtotandere<br />
kameleons die op den duur weigeren om altijd<br />
hetzelfde soortvoedseldierte eten, geeftditbij jemenkameleon<br />
geen enkel probleem. Ze groeien,<br />
kleuren en planten zich prima voort ondanks dit<br />
eenzijdig dieet. Hoewel de meeste kameleonsoorten<br />
alleen water drinken door dit als druppels<br />
van bladeren afte likken, drinkt de jemenkameleon gewoon uit een schaaltje.<br />
Alleen de jonge dieren krijgen dagelijks water in druppelvorm aangeboden.<br />
Cha maeleo calyptratus<br />
Paring van <br />
In de natuur valt de paartijd in september en oktober, maar in het terrarium<br />
plantendedierenzichhetgehelejaardoorvoort.Zieteenvolwassenmannetjeeenvrouwtje,danprobeerthijzichzogrootmogelijktemakendoor<br />
zich zijdelings sterk afte platten en de keelzak op te zetten. De kleuren intensiveren<br />
daarbij sterk, terwijl met de kop heen en weer wordt getrild. Daarna<br />
loopt hij snel op het vrouwtje toe en stoot haar enkele keren hard met de gesloten<br />
bek in de flank. Als het vrouwtje niet paringsbereid is, neemt ze de typische<br />
contrastrijke kleuren aan en dreigt met geopende bek. Deze signalen<br />
moeten het mannetje erop wijzen dat ze niet geïnteresseerd is. Bij verder aandringen<br />
wordt er zelfs stevig gebeten naar het mannetje. Is ze wel paringsbereid,danblijfthetvrouwtjepassiefzittenenkruipthetmannetjevanachteren<br />
op het vrouwtje, waarna hij zijn cloaca tegen die van het vrouwtje drukt. Na<br />
– 21 –<br />
Jaargang 26
verschillendeparingenovereenperiodevanmaximaalvierdagenbeginthet<br />
vrouwtje het mannetje wederom te weren. In de daaropvolgende vier weken<br />
begint het zwangere vrouwtje enorm veel te eten om zo voldoende voedingsstoffen<br />
binnen te krijgen om de grote hoeveelheid eieren te produceren. Net<br />
voor het leggen maken de eieren ongeveer veertig procent uit van het totale<br />
gewichtvanhetvrouwtje.<br />
Om de dieren de kans te geven om een gang in de grond te graven en daarin<br />
hun eieren te deponeren worden de vrouwtjes op het moment dat ze onrustig<br />
opdebodemvanhetterrariumnaareenplekjezoekenovergebrachtnaareen<br />
emmergevuldmetvochtigzand.Hetgravenvaneengangenhetvervolgens<br />
leggen van de eieren, tot wel 89 stuks per legsel, duurt ongeveer een dag.<br />
Daarna maakt het vrouwtje de gang weer zorgvuldig dicht en kan ze weer in<br />
haar terrarium worden teruggezet. Nadat het vrouwtje uit de legemmer is verwijderd<br />
worden de eieren uitgegraven, onder lauw water afgespoeld en in<br />
vochtig vermiculietbij 27 ˚C geïncubeerd. Tijdens de incubatie groeiende eieren<br />
sterk en na ongeveer vijfmaanden kunnen de eerste jongen uitkomen.<br />
Deze openen de eieren door er met de snuitpunt enkele scheuren in te maken<br />
en blijven vervolgens met alleen hun kop uit het ei zitten. Na ongeveer een<br />
halvedag,waarinzederesterendeeidooieropnemen,verlatenzehetei.De<br />
diertjesmetendanongeveer6-7cmenkunneningroepengehuisvestworden.<br />
Na twee dagen beginnen ze met het eten van kleine krekeltjes en bij voldoende<br />
voedselaanbod maken ze een enorme groei door. De maximale groeisnelheid<br />
die ik heb gemeten was meer dan 2 cm per week. De vrouwtjes beginnen na ongeveer<br />
zes maanden de karakteristieke rode vlekken te vertonen op hun groene<br />
basiskleur, wataangeeftdatze geslachtsrijp<br />
zijn. Mannetjes doen met<br />
zeven tot acht maanden wat langer<br />
over het bereiken van de geslachtsrijpheid.<br />
Zowel de jonge als de volwassen<br />
dieren zijn over het algemeen zeer<br />
agressief en zullen proberen te<br />
bijten bij pogingen om de dieren<br />
vast te pakken. Opmerkelijk daarbij<br />
Terr ari u m<br />
Kopstudie mannetjes(foto:Frank Wouters)<br />
juni<strong>2011</strong> – 22 – Aqu atr opi c a Kortrij k
Aqu atr opi c a Kortrij k<br />
Terr ari u m<br />
isdatdierenaanvallendgedragvertonen, zelfsnaarmensentoe. Daarnaast<br />
worden de scherpe nagels gebruikt om belagers van het lijf te houden.<br />
Worden de dieren toch in de hand gehouden, dan kunnen ze met hun lichaam<br />
een typische laagfrequente trilling maken, die waarschijnlijk bedoeld is om vijanden<br />
afte schrikken. Kenmerkend voor het temperamentvolle gedrag van de<br />
jemenkameleon is dat jongen die alleen nog maar met de kop uit het ei steken,<br />
soms al proberen eventuele belagers te bijten. In tegenstelling tot de<br />
meeste kameleonsoorten lijkt de jemenkameleon een soort te zijn die zich<br />
prima leent voor het houden in het terrarium. De dieren zijn schitterend van<br />
kleur,vertoneneenuitgebreideninteressantgedrag,zijnrelatiefeenvoudigte<br />
verzorgenenhebbeneenkortegeneratietijd.Momenteelwordtdezekameleon<br />
in zulke aantallen nagekweekt dat ze voor elke liefhebber bereikbaar zijn.<br />
– 23 –<br />
Jaargang 26
De zwanenbloem is een van de mooiste inheemse moerasplanten. Zijkomtvan<br />
nature voor in ondiepe, voedselrijkezoetewateren.Hetiseenbeschermdeplant<br />
en ging de afgelopen decennia sterk achteruit. Oorzaken waren het dempen van<br />
slotenvoordeuitbreidingvandorpenensteden(denkaannieuwewoonwijken<br />
en industrieterreinen). Andere oorzaken zijn het machinaal reinigen van sloten.<br />
Ook door de verlaging van het grondwaterpeil zijn er veel sloten drooggevallen.<br />
Vandaagdedagzienwegelukkigdeplant weer meer terugkomen, vooral in beschermde<br />
natuurgebieden en vijverpartijen.<br />
Aan het eind van een stevige ongeveer 1 m lange stengel ontvouwt zich boven<br />
het wateroppervlak in de zomer een op een paraplu gelijkend scherm van wel<br />
zo'n 30 kleine roze bloemetjes. De mooie bloemschermenen sierlijke bouw<br />
van deze plant maken dit gewas bij uitstek geschikt voor toepassing in de vijver.<br />
De plantkomt begin mei pas boven wateren is dan zekervoorde leek<br />
moeilijkteonderscheidenvananderewaterplantenmeteenbiesachtigebladstructuur.<br />
In de niet-bloeiende vorm moet men op de volgende kenmerken letten:<br />
de bladeren zijn<br />
driekantig en ze zijn spiraalsgewijs<br />
gedraaid om de as.<br />
Waar de naam zwanenbloem<br />
vandaan komt, blijkt voor<br />
velen een raadsel te zijn.<br />
Hetheeftmijverbaasddat<br />
sommige bekende schrijvers<br />
vantuin-envijverboekenbij<br />
de beschrijving van de zwanenbloem<br />
vermelden, dat<br />
De zwanenbloe m<br />
Buto mus u mbellatus<br />
H. Alblas<br />
Vi j ver s<br />
juni<strong>2011</strong> – 24 – Aqu atr opi c a Kortrij k
niet precies te weten en anderen denken het te weten, maar wat ze schrijven is<br />
niet waar. Om maar een paar voorbeelden te noemen: De één zegt: "dat de<br />
planten zo worden genoemd, omdat ze aan de waterkant staan". Een ander<br />
beweert: "dat de zwanen ze graag eten". Weer een ander beweert: "dat het gracieuze<br />
van de zwaan tot uiting komt in de zwanenbloem". Vervolgens nog<br />
twee citaten uit weer twee andere boeken: zoals zoveel waterplantennamen is<br />
dit er weer één die totaal onduidelijkis, maar ergens in het verre verleden zal<br />
er wel een aanleiding gevonden zijn voor deze naam. De tweede visie luidt: de<br />
Nederlandse naam berust waarschijnlijk op het feit dat de bloemstengel soms<br />
als een zwanenhals is gebogen.<br />
Nu wordt u ongetwijfeld nieuwsgierig en zult u zich afvragen: waarom wordt<br />
de plant dan zwanenbloem genoemd? Omdat ikmij dat ookheb afgevraagd,<br />
benikinmeerdantwintigjaargangenvandeKoninklijkeMaatschappijTuinbouw<br />
en Plantkunde ‘Groei en Bloei' gaan snuffelen en waarlijk in de uitgave<br />
van juli 1991 stond een uitgebreid artikel over deze prachtige moerasplant en<br />
vond ik daar de oplossing waarom de plant deze naam draagt. Aan de hand<br />
van een uitgebreide tekst, foto's en tekeningen werd het allemaal uitgelegd.<br />
Ikga hier niet het gehele verhaal vermelden, maar het komt op het volgende<br />
neer: Om te weten waarom de plant zo heet, zullen we een bloemetje van<br />
dichtbijbekijken. Een bloem bestaat uit zes bloemblaadjes, de buitenste donkerder<br />
dan de binnenste. Verder naar binnen staan negen meeldraden met een<br />
marmerwitte steel en donkerpaarse knoppen. Het binnenste van de bloem bestaatuitweerzeselementendatdezesstampersblijken<br />
te zijn. Deze stampers<br />
staaninhethartvandebloemals‘zwaantjes ' met de nek omh oog gestrekt. Het<br />
verhaal gaat verder en vertelt over de bestuiving d.m.v. insecten en eindigt dan<br />
met: eerst leken het zwaantjes met de koppen gestrekt, na het rijp worden lijken<br />
het zwaantjesmetdehalsgebogen.Denaamzwanenbloemdanktdezeplant<br />
danookaanditonderdeelvandebloem.Einde citaat. Leuk om te weten toch!<br />
De zwanenbloem voor de vijver<br />
Vi j ver s<br />
De sierlijke bouw met haar prachtige bloemschermen, die bloeien van juni tot<br />
augustus, maken deze plantbij uitstekgeschiktvoortoepassing in de vijver.<br />
Eenzonnigestandplaatsiswelgewenst.Deplantdieptekanvariërenvan0tot<br />
30 cm. Als plantdiepte in het algemeen geldt: de afstand van de bovenkant<br />
Aqu atr opi c a a Kortrij k – – 25 25 –<br />
Jaargang Jaargang 26
COIFFURE<br />
Gentsesteenweg32,Kortrijk<br />
05621 3689
El ektri cit eit - s anit ai r - metsel werken<br />
Domi ni que Call ens<br />
Nor mandi estraat 152 8560 Wevel gem<br />
056/ 42 52 45 - 0474/ 22 11 1 5<br />
Bekijk ook onze website: www.dominique-callens.be<br />
OPTIEK PIETERS<br />
Gediplomeerde opticiens<br />
K. Elisabethlaan 60<br />
8500 Kortrijk<br />
056/35.39.96<br />
Coral Worl d<br />
is gespecialiseerdin<br />
"Rifaquaristiek"<br />
J onge kor al en aa n s y mpathi eke prij zen.<br />
Kwaliteitsproducten.(Geen verkoop van vissen.)<br />
is geenklassieke winkel. Wezijnervoorunaafspraak.<br />
Br eng ons een bezoek en maak kenni s met ons ei gen aquari u m en techni ek.<br />
Freddy De Gendt Wil genstraat 9 9340 Lede<br />
tel. na 19. 00 u.: 053 80 28 98<br />
www.coralworld.be www.coralworld.eu<br />
http: //freddy. zeewaterforu m. org/
Vi j ver s<br />
van de aarde waarin de plant is geplaatst, tot het wateroppervlak. De zwanenbloem<br />
moet zeker niet te diep worden gezet. Zodra de diepte meer dan 35 cm<br />
is, gaat zij het al minder goed doen en pakweg bij een halve meter laat zij het<br />
vaak geheel afweten. Deze ervaring heb ik zelfjaren geleden zelfondervonden.Eenflinkegroepplantenhadikineengrotewaterpartijgeplaatst,<br />
waarvan het water meer dan een halve meter diep was met het gevolg, dat<br />
sommige bladeren niet meer op een zwanenbloem leken en dat er geen<br />
bloemen meer ontsproten. Pas nadat ze ondieper waren gezet, gingen ze wel<br />
bloeien. De lengte van de plant ligt tussen de 80 en 120 cm. Als achtergrondofrandbeplanting<br />
in een flinke groep, gecombineerd met de blauw bloeiende<br />
Pontederia cordata en andere contrasterende, lager blijvende moerasplanten<br />
komenzegoedtothunrecht.<br />
Nadebloeiontstaanbruineopkoffiebonenlijkendevruchteneninsommige<br />
delen van het land worden de planten dan ookwel ‘koffieboontjes' genoemd.<br />
Zevragenweleenvoedselrijkegrond<br />
en kunnen zondermeerin de volle<br />
grond gezet worden, waarna ze zich<br />
mooi als een flinke groep uitbreiden.<br />
Hoewel ze zich d.m.v. een wortelstok<br />
uitbreiden, valt het woekeren, zoals<br />
sommigen beweren, wel mee. Komen<br />
er te veel, dan is dat een mooie gelegenheid<br />
om andere vijverliefhebbers<br />
de planten cadeaute doen.<br />
Volgens vijver- en plantendeskundigen bloeien zwanenbloemen slecht ofin<br />
het geheel niet in mandjes. Deze ervaring heb ik niet.<br />
Vele jaren geleden heb ik er enkele in een flinke vijvermand<br />
gezet, gevuld met vette klei en afgedekt met<br />
eenfijngrindlaagje.Zehebbenweldegelijkfraaigebloeid.<br />
Ikkanmevergissen, maarmisschienligtde<br />
oorzaakinhetfeitdatmengewoon‘vijveraarde'heeft<br />
gebruikt. In vijveraarde zit te weinig leem en klei wat<br />
vroeger helemaal het geval was. Tegenwoordig wordt<br />
meer blauwe klei in deze aarde verwerkt. Misschien is<br />
datdeoorzaakvoorhetuitblijvenvandebloei?<br />
juni<strong>2011</strong> – 26 – Aqu atr opi c a Kortrij k
Nederlandse naam: prachtkopstaander<br />
Algemeen: Orde: characiformes(kaperzalmachtigen)<br />
Familie: anostomidae (kopstaanders)<br />
Voorkomen: KomtvooringrotedelenvanZuid-AmerikainhetAmazoneenhetOrinocobekken(Guyana,Peru,Brazilië,Venezuela)eninSuriname.<br />
Meestal is hij te vinden op plaatsen waar er een sterke stroming heerst.<br />
Grootte: Wordt max. 16 cm TL (totale lengte) groot.<br />
Geslachtsonderscheid: er zijn geen zichtbare geslachtskenmerken te zien,<br />
maardevrouwtjeszijnmogelijkerwijzeietsgroterdandemannetjesen<br />
hebben een bollere buik.<br />
Gedrag: in de natuur komen ze voor in grote scholen. Ze kunnen echter wel<br />
onverdraagzaam tegenover elkaar worden, als men ze houdt in een kleine<br />
groep. Als de grootte van de bakhet toelaat, dan kunnen ze zonderpro blemen gehouden worden in een<br />
groep van minimaal zes exemplaren.<br />
Kan men geen grote groep herbergen,<br />
dan is hetbeter de prachtkopstaanderinzijneentjetehoudenin<br />
gezelschap van vreedzame halfgrote<br />
tot grote vissen, zoals grote karperzalmen,<br />
harnasmeervallen, Corydo ras -soorten, vreedzame cichliden<br />
(bijv. Retroculus ), mesvissen, enz.<br />
Aqu atr opi c a Kortrij k<br />
Zoet water<br />
Vis vande maand<br />
Anosto mus anosto mus (Linnaeus, 1758)<br />
Martin Byttebier, Aquatropica Kortrijk<br />
– 27 –<br />
Jaargang 26
Zoet water<br />
Hetiswelzodatzesomsdeneiginghebbentenippenaandevinnenvan<br />
langvinnige vissen, in het bijzonder wanneer die nogal aan de trage kant zijn.<br />
Zezwemmenopeentypischekopstaandermanier,namelijkmethethoofd<br />
naar beneden gericht. Het is een van de mooiste kopstaanders die er te<br />
vinden zijn in de handel.<br />
Bakinrichting: Wil men ze een leefgebied geven zoals hun natuurlijkhabitat,<br />
danzalmenhetaquariumzodanigmoeteninrichtenmetrotsen,stenen,wortels,<br />
enz. dat er holen en kloven ontstaan. Zeer belangrijk is zuurstofrijk water<br />
meteenvoldoendegrotestroming.Deverlichtingmoetfelzijn,opdatophet<br />
decoratiemateriaal algen zouden kunnen groeien. Deze algen worden door de<br />
prachtkopstaanders afgegraasd. Opgepast met planten: als er onvoldoende<br />
algen voorhanden zijn, zullen ze zonder aarzelen de planten opeten. Het zijn<br />
ookgoedespringers,debakmoetdusgoedafgeslotenzijn.<br />
De waterkwaliteit speelt geen al te grote rol, de temperatuur mag variëren<br />
tussen de 22-28 ˚ C, de pH mag tussen 5,8 en 7,5 liggen en de algemene hardheidkangaanvan1tot18dGH.<br />
Voedsel: Zoals hierboven vermeld, hebben ze een voorkeur voor algen, maar in<br />
het aquarium nemen ze ook vlokkenvoer aan. Men moet er wel op letten dat het<br />
vlokkenvoer een hoge graad aan plantaardige bestanddelen bevat. Ter afwisseling<br />
kan men ze ook gekookte saladebladeren en vogelmuur ( Stellaria media )geven.<br />
Kweken: In het aquarium moeilijk, maar toch niet onmogelijk. De documentatie<br />
hieromtrent is echter zeer schaars. In Azië en Zuid-Amerika worden ze<br />
wel voor de aquariumhandel op grote schaal commercieel nagekweekt. <br />
Bijzonderheden: Wordt nogal vaak metAnostomus ternetziverwisseld, maar<br />
deze is kleiner en niet zo kleurrijk.<br />
Het geslachtAnostomus telt momenteel vier geldige soorten: Anostomus anostomus, A. brevior, A. longus en A. ternetzi .<br />
Anostomus intermedius, A. plicatus en A. spiloclistron werden vrij recent overgeplaatst<br />
naareen nieuwgeslachtPetulanos .Hunjuistenaamluidtdus Petulanos<br />
intermedius, P. plicatus en P. spiloclistron.<br />
Defamilieanostomidae bevat 14 geslachtenmet in het totaal zo'n 148 erkende<br />
soorten.<br />
juni<strong>2011</strong> – 28 – Aqu atr opi c a Kortrij k
Aqu atr opi c a Kortrij k<br />
Zoet water<br />
Bronnen:<br />
Esch meyer, W. N. &Fricke, R.(eds.)CatalogofFisheselectronicversion(5 May<strong>2011</strong>).<br />
htt p: //r esear ch. cal acade my. or g/i cht hyol ogy/cat al og/fi shcat mai n. as p<br />
Froese, R. and D. Paul y.Editors. <strong>2011</strong>.FishBase. Worl d Wide Web el ectronic publicati on.<br />
htt p: //www.fishbase. org,version( 02/<strong>2011</strong>).<br />
Si dl auskas, B. L. and R. P. Vari. 2008.Phyl ogeneticrel ationships withi nthe South Ameri canfishfamil<br />
y An ost omi dae ( Tel eost ei, Ost ari ophysi, Ch ar acif or mes). Zool ogi cal J our n al oft h e Li nn ean Soci<br />
et y v. 1 54: 70− 21 0. <br />
– 29 –<br />
Jaargang 26
Waterjuffers en libellen zijn zeker<br />
de meestopvallende insecten die<br />
weindeomgevingvanvijversen<br />
poelen aantreffen. <br />
Iedereen, ook het kleinste kind<br />
kentze. Doorhungedragengeritsel<br />
vallen ze op en boezemen<br />
zezelfshierendaarangstaan;<br />
eensoortwordtzelfspaardenbijter<br />
genoemd! In het Engels<br />
heten ze “dragonflies”.<br />
Ui t n odi gi n g<br />
Uitnodiging<br />
Waterju fers enlibellen, besttegenieten<br />
De wat erj uff er Enall agma<br />
cyathi geru m( watersnuffel)<br />
Hun leven, dat zich grotendeels afspeelt op de bodem van vijvers is daar geheimzinnig<br />
en weinig gekend en plots verschijnt dan uit de lelijke larve een schitterende<br />
en kleurrijke jager, die rusteloos en onvermoeibaar rond de vijver vliegt.<br />
Over deze insectenfamilie gaat het<br />
vrijdag 24 juni. Dan zal Paul jullie<br />
door hun leven en wereld gidsen.<br />
<br />
Waar? Clublokaal “De Klokke”<br />
Wanneer? Vrijdag24 juniom20<br />
uur stipt<br />
Deli bel Aeshn a mi xt a(paardenbijter)<br />
juni<strong>2011</strong> – 30 – Aqu atr opi c a Kortrij k
Voorzitter<br />
Paul Goddeeris<br />
Kasteelstraat cv15, 8500 Kortrijk<br />
paul.goddeeris@skynet.be<br />
Erevoorzitter<br />
Erik Vansteenkiste<br />
Langebrugstraat 4 bus 21, 8500 Kortrijk<br />
erikvansteenkiste@skynet.be<br />
Secretariaat<br />
DonaldSamyn<br />
Korenbloemlaan 15, 8500 Kortrijk<br />
056 21 09 06<br />
donald.samyn@base.be<br />
Penningmeester-ledenadministratie<br />
Filip Willen<br />
Tolbeekstraat 11, 8560 Wevelgem<br />
056 4228 76<br />
filip.willen@telenet.be<br />
Bankrekening<br />
Argenta: 979-6236362-43<br />
Contactpersonen<br />
Zoetwater<br />
Gerrit Plovie 056 40 24 56<br />
gerrit.plovie@skynet.be<br />
Zeewater<br />
Hans Louf<br />
hans.louf@telenet.be<br />
Vijvers<br />
Gilbert Lapere 056 35 84 19<br />
gilbert.lapere@telenet.be<br />
Terrarium<br />
Geert Vandromme 056 71 82 07<br />
terrarium@aquatropica.be<br />
Verzending<br />
DonaldSamyn056 21 09 06<br />
donald.samyn@base.be<br />
Verantwoordelijke uitgever<br />
MartinByttebier056775927<br />
nightowl@scarlet.be<br />
De uitgever is niet verantwoordelijk voor de <br />
inhoud van de advertenties.<br />
Aqu atr opi c a Kortrij k<br />
Colofon<br />
– 31 –<br />
Jaargang 22 – Januari 2007<br />
Lidgeld <strong>2011</strong><br />
Lidgeld: €22,-<br />
Lidgeld + Aquariumwereld: €32,-<br />
Redactie<br />
Hoofdredactie<br />
MartinByttebier056775927<br />
redactie@aquatropica.be<br />
Redactiemedewerkers<br />
Jan Algoed 056 21 90 74<br />
jan.pygoplit@gmail.com<br />
DonaldSamyn056210906<br />
donald.samyn@base.be<br />
Webpagina<br />
http://www.aquatropica.be<br />
Lokaal<br />
"DeKlokke"<br />
BoudewijnIX-laan2,8500Kortrijk<br />
056 21 79 90<br />
de.klokke.athene@telenet.be<br />
http://www.deklokkeathene.be<br />
Jaargang 26
Mari o Woll eghe m<br />
F Vijversinpolyestermetglasvezel<br />
F Kleinhandelaquarium-envijvermateriaal<br />
F Houtvoorindetuin:tuinhuizen<br />
carports<br />
houtenafsluitingen<br />
houtenterrassen<br />
Pelikaanstraat1 e-mail:mario-wolleghem@tiscali.be<br />
8830Hooglede webpagina:www.mario-tuindecoratie.be<br />
tel.:051 240673<br />
fax:051 21 11 24<br />
gsm:04954211 53
Despecialistindestreekvoor<br />
TROPISCHEAQUARIA<br />
&WATERPLANTEN<br />
Sluitingsdag:dinsdag<br />
NOORDSTRAAT27,8500KORTRIJKtel:056-36.09.95<br />
http://www.aquariumcenter.be<br />
info@aquariumcenter.be
Change language