Midden Duin en Daalseweg 18 - Gemeente Bloemendaal

Midden Duin en Daalseweg 18
Straat en huisnummer : Midden Duin en Daalseweg 18
Postcode en plaats : 2061 AR Bloemendaal
Kadastrale aanduiding : A8559
Complexonderdeel : Duin en Daal
Naam object :
Bouwjaar : 1899, 1902
Architect : J. Wolbers (1899), J.A.G. van der Steur (1902)
Bouwstijl : Chaletstijl gecombineerd met Engelse Landhuisstijl
Oorspronkelijke functie : Koetshuis
Huidige functie : Woonhuis
Datum foto : 08-11-2010
_____________________________________________________________

Inleiding
Midden Duin en Daalseweg 18 maakt deel uit van het villapark Duin en Daal. Het
villapark is tussen 1897 en 1905 ontwikkeld op het terrein van de buitenplaats Duin en
Daal. De ontwikkeling vindt plaats op initiatief van de Binnenlandsche Exploitatie
Maatschappij van Onroerende Goederen 1 naar ontwerp van de Haarlemse landschapsarchitect
L.A. Springer. Springer handhaaft grote delen van het bestaande terrein zoals de aan
drie zijden door duinruggen omsloten open vallei met weiland en waterpartij (Halve
Maantje) die in 1824 naar ontwerp van J.D. Zocher jr. in landschappelijke stijl was
ontworpen. Kenmerkend is de landschappelijke aanleg op het geaccidenteerde terrein
met enkele zeer grote hoogteverschillen, het slingerend wegenplan met extensieve
bebouwing van voornamelijk villa’s op ruime percelen 2
.
Villapark Duin en Daal is onderdeel van het Beschermd Dorpsgezicht Bloemendaal.
Midden Duin en Daalseweg 18 is gesitueerd aan de westzijde van de weg, aan de voet
van het duin, naast de zogenoemde Karmeltrap die het duin opleidt. De villa wordt
door een ruim erf en glooiend duinlandschap omgeven.
Het pand is in 1899 naar ontwerp van J. Wolbers gebouwd als koetshuis van villa
Karmel. Deze villa Karmel (Midden Duin en Daalseweg 20) is in datzelfde jaar
ontworpen, eveneens door J. Wolbers. Het toenmalige koetshuis met paardenstal en
tuigkast bezit een rechthoekige plattegrond met een zolderverdieping bestemd als hooien
haverzolder met knechtkamer en alkoof 3
. De linker kopgevel (zuid) heeft grote
inrijdeuren.
In 1902 wordt het koetshuis verbouwd tot woonhuis. Het ontwerp is van de hand van
J.A.G. van der Steur, bekend als architect van een groot aantal villa’s en herenhuizen in
Bloemendaal en Haarlem. Het pand wordt vergroot en wijzigt van gevelindeling.
De villa is vormgegeven in een combinatie van Chaletstijl en Engelse Landhuisstijl.
Kenmerkend zijn het afgewolfde zadeldak met brede overstekken en geprofileerde
windveren en gootklossen, het houten beschot in de topgevels
Het hekwerk in de loggia en het entreehek bezit enige aan de Jugendstil verwante
stijlkenmerken.
1
In 1923 is de Binnenlandsche Exploitatie Maatschappij van Onroerende Goederen verantwoordelijk voor de
ontwikkeling van het Kinheimpark.
2 Toelichting bij het besluit tot aanwijzing van het beschermd dorpsgezicht Bloemendaalse Park/Duin en
Daal, gemeente Bloemendaal, Zeist 2002
3 Gemeente Bloemendaal, bouwarchief Midden Duin en Daalseweg 18.dossiernr. 1493

In de loop van de tijd wijzigt het exterieur slechts summier. Zo verandert in 1963 in de
noordgevel een deur in een raam en wordt op de verdieping een raam vergroot. Het in
de trant van de villa gebouwde bijgebouw onder zadeldak op het erf aan de zuidzijde
dateert uit 1993.
Beschrijving
Het woonhuis heeft een L-vormige plattegrond en bestaat uit één bouwlaag met
zolderverdieping onder een afgewolfd zadeldak met ongelijke schilden. Het dakschild
aan de achterzijde heeft een licht uitgezwenkte kapvoet. De nokrichting is evenwijdig
aan de weg. Het dak is gedekt met rood-bruin geglazuurde kruispannen. Het zadeldak
heeft brede overstekken met geprofileerde windveren en gootklossen, In het
voordakschild (oost) zit een dakkapel die zich voortzet in het onderstaande gevel
(Vlaamse Gevel). Deze dakkapel wordt afgesloten door een afgewolfd zadeldak met
overstekken, windveren en beschot in de top. Het achterdakvlak heeft een dakkapel
met afgewolfd zadeldak, overstekken, windveren en gekoppelde meerruits ramen.
De gevels zijn gepleisterd en crème-wit geschilderd boven een donker grijs
geschilderde, gepleisterde plint. Strekken boven de meeste gevelopeningen en de
segmentbogen van de loggia zijn gemetseld in roodbruine verblendsteen. Lekdorpels
zijn eveneens gemetseld en voorzien van hardstenen eindblokjes. De kopgevels zijn in
de top met staande kraaldelen betimmerd.
De gevel aan de straatkant (oost) is een langsgevel die links van het midden wordt
doorsneden door de dakkapel van de Vlaamse Gevel. De dakkapel is bezet met een
kruiskozijn met éénruits benedenlichten en vierruits bovenlichten. De benedenlichten
hebben luiken ter weerszijden in een wit, rood, donkergroene kleurstelling. Op de
begane grond, recht onder dit verdiepingsvenster, zit een overeenkomstig kruiskozijn
met zesruits bovenlichten met overeenkomstige luiken ter weerszijden.
Het gevelvlak rechts van de Vlaamse Gevel heeft een loggia die aan de voorzijde wordt
afgesloten door drie segmentbogen met natuurstenen aanzetblokken die rusten op een
gemetselde borstwering. Deze borstwering wordt afgesloten door een hardstenen
dekplaat met brede afzaat waarop een laag, smeedijzeren sierhekwerk staat. De loggia is
op de kop afgesloten door een éénruits raam met achtruits rondboog bovenlicht.
Links in deze loggia bevindt zich de entree in de vorm van een vijfruits paneeldeur dat
met een ijzeren sierhekwerk is bezet. Rechts van de entree zit een tweeruits raam met
éénruits bovenlicht.
De linker zijgevel (zuid), op de oorspronkelijke bouwtekening aangemerkt als
voorgevel, heeft op de begane grond drie kruiskozijnen vensters met éénruits
benedenlichten en zesruits bovenlichten en luiken zoals genoemd. De verdieping heeft
een kruiskozijn met éénruits benedenlichten en vierruits bovenlichten en luiken zoals
genoemd. In het terugspringende linker geveldeel zit een entree met bovenlicht en een
tweeruits raam links van deze entree.
De rechter zijgevel (noord) heeft samengestelde vensters, al dan niet gekoppeld, al dan
niet voorzien van meerruits bovenlichten en al dan niet voorzien van (dubbele) luiken.
Het object is gelegen op een ruim eigen erf/tuin. Aan de zuidzijde staat een, uit 1993
daterende, vrijstaande gepleisterde garage met kapverdieping onder een zadeldak met
overstek, windveren en dakbedekking overeenkomstig het woonhuis.
Het terrein wordt van de openbare weg gescheiden door een haag. Aan de linker zijde
(zuid) staan twee gemetselde posten met dubbel openslaand spijlenhekwerk daartussen
van latere datum. Ter hoogte van de entree in de voorgevel is het vernieuwde
sierhekwerk aan de bovenzijde voorzien van een oorspronkelijke, smeedijzeren

doorgang in de vorm van een hoefijzerboog. Achter dit hekwerk leiden negen trappen
naar de entree.
Motivering voor plaatsing op de gemeentelijke monumentenlijst
De monumentale waarden van het complex Duin en Daal zijn gelegen in de bijzondere
complexmatige samenhang. Een complex bestaat uit verschillende elementen, al dan
niet in één periode tot stand gekomen die met elkaar een ensemble vormen. De
karakteristiek wordt gevormd door het samenspel van en de samenhang tussen
elementen: stedenbouwkundig plan, gebouwen, objecten, (semi)openbare ruimte,
landschappelijke aanleg en beplanting. Villagebied Duin en Daal is aangewezen als
Beschermd Dorpsgezicht.
Midden Duin en Daalseweg 18 heeft cultuurhistorische waarde vanwege de relatie met het
villapark Duin en Daal en met de oorspronkelijke villa Karmel in het bijzonder. Het
pand is in 1899 gebouwd als koetshuis van villa Karmel. Het behoort daardoor tot de
vroege bebouwing van dit villapark. In 1902 wordt het koetshuis verbouwd tot woning.
Het pand heeft stedenbouwkundige en situationele waarde doordat het door zijn vrijstaande
ligging op een ruim kavel aan de voet van het duin een onlosmakelijk onderdeel vormt
van de villabebouwing in het park Duin en Daal.
Het pand is van belang als landschappelijk element binnen het villapark Duin en Daal. De
achtergelegen hoge duinruggen en het glooiende terrein waarop de villa is gesitueerd
vormen een markant landschappelijk decor. De landschappelijke waarde wordt
versterkt door de aanwezigheid van de zogenoemde Karmeltrap aan de noordzijde van
de villa die het hoge duin opleidt
Het pand heeft architectuurhistorische waarde vanwege het ontwerp in Chaletstijl waarbij
elementen uit de Engelse Landhuisstijl gecombineerd zijn vormgegeven. Het
totaalbeeld resulteert in een schilderachtige karakteristiek. Kenmerkend daarbij is het
afgewolfde zadeldak met brede overstekken, de vensters met meerruits bovenlichten en
luiken en de van rondbogen voorziene loggia aan de voorzijde.
Het ontwerp uit 1899 en 1902 is bovendien van belang binnen het veelzijdig oeuvre van
de architecten J. Wolbers en J.A.G. van der Steur.
Het pand is vrijwel gaaf bewaard gebleven.
Beschermenswaardig zijn alle in de bovenstaande beschrijving omschreven onderdelen
tenzij aangeduid als niet beschermenswaardig.

Linker zijgevel (zuid)
Bouwtekening 1899

Bouwtekening 1902: linker zijgevel (zuid)
Bouwtekening 1902: gevel straatzijde (oost) en plattegrond begane grond