Brouwerskolkweg 2 - Gemeente Bloemendaal

Brouwerskolkweg 2
Straat en huisnummer : Brouwerskolkweg 2
Postcode en plaats : 2051 ED Overveen
Kadastrale aanduiding : E2236
Complexonderdeel : Gemeentewerf
Naam object : Publieke Werken
Bouwjaar : 1936
Architect : J. de Jongh (directeur Publieke Werken)
Bouwstijl : Traditioneel-functionalisme
Oorspronkelijke functie : Kantoorgebouw Publieke Werken
Huidige functie : Kantoorgebouw Publieke Werken
Datum foto : 09-08-2010

Inleiding
Het complex Gemeentewerf is gesitueerd aan de Brouwerskolkweg, nabij de Zeeweg en
de watertoren van Overveen. Tot het complex behoren naast het kantoorgebouw de
Gemeentewerf en de Prins Bernhardbrug.
De Dienst Publieke Werken van de gemeente Bloemendaal gaat aan het begin van de
20 ste eeuw op zoek naar geschikte huisvesting. Een grootschalig ontwerp uit de jaren
twintig voor de bouw van een bestuurscentrum, raadhuis, school, politiebureau en
dienst Publieke Werken aan de Zeeweg wordt afgeblazen vanwege de economische
crisis in de jaren dertig 9
.
Het nieuwe complex is in 1935 ontworpen als Bureau voor Publieke Werken naar
10
ontwerp van de eigen directeur en architect J. de Jongh . Het omvat een kantoor aan
de openbare weg met, op een afsluitbaar terrein daarachter, de gebouwen van de
Gemeentewerf. Ook de dienstwoningen aan de Brouwerskolkweg maken onderdeel uit
van het bouwplan 11
.
Het pand is ontworpen in een traditioneel-functionalistische bouwstijl. Er is gekozen
voor een functionalistische opzet met een in blokvormen bestaande, sterk horizontaal
gelede bouwmassa met flauw hellende daken met zeer forse overstekken en stalen
vensters en kozijnen. Hiermee toont de stijl verwantschap met het in 1909 door Frank
Lloyd Wright ontworpen Robie House in Chicago. Door het gebruik van baksteen oogt
het gebouw tevens traditioneel.
Een belangrijke wijziging betreft de kopgevel aan de noordzijde waar een voormalige
garage/stallingsruimte is omgebouwd tot kantoorruimte. Hierbij is een karakteristieke
luifel verdwenen en de pui op de begane grond toegevoegd. In het interieur zijn
aanpassingen in de indeling van de kantoorruimten uitgevoerd en zijn tochtdeuren in de
gangen toegevoegd.
Beschrijving
Het kantoor heeft een rechthoekige plattegrond met risalerende hoekpaviljoens. Het is
opgetrokken uit twee bouwlagen. Aan de voorzijde is dit als één bouwlaag met kelder
vormgegeven. Het pand wordt overkapt door samengesteld schilddak dat gedekt is met
gesmoorde Romaanse pannen. Het dak heeft zeer brede overstekken. Boven de
hoekpaviljoens is de kap iets hoger opgetrokken. Centraal in het voordakvlak, boven de
9 Bureau M & DM, Cultuurhistorische Verkenning Gemeentewerf Bloemendaal, Amsterdam 2007
10 Gemeente Bloemendaal, bouwarchief Brouwersolkweg 2, 2a, .dossiernr. 2126
11 De dienstwoningen aan de Brouwerskolkweg vallen buiten deze complexbeschrijving.

entree, zit een lage vijfruits dakkapel met breed overstek. Centraal op de nok staat een
gemetselde schoorsteen.
De gevels zijn gemetseld in halfsteens verband in een handvorm baksteen die boven het
trasraam is witgesausd. Kozijnen, vensters en entreepartij zijn in staal uitgevoerd.
Onderdorpels bezitten keramische lekdorpels.
Alle gevels zijn symmetrisch ingedeeld.
Centraal in de negen vensterassen tellende voorgevel bevindt zich de
publieksontsluiting van het kantoorpand. Het bestaat uit een naar de verdieping
leidende stenen trap die bekleed is met leisteen. De uitwaaierende trap wordt
geflankeerd door een gebogen stalen leuning. De entree wordt door een natuurstenen,
gefrijnde omlijsting omkaderd. De bovenrand heeft het opschrift Publieke Werken.
Boven de stalen glasdeuren is een luifel aangebracht in de vorm van een natuurstenen
balk. De brievenbus en deurbel zijn eveneens gevat in een hardstenen plaat.
Links en rechts van de entree zitten twee vrijwel vierkante vensters met tweeruits
bovenlichten. In de risalerende hoekpaviljoens zitten twee brede liggende vensters met
zijlichten en vijfruits bovenlichten.
In de plint bevinden zich acht smalle, horizontaal gelede keldervensters.
De zijgevels bezitten op de begane grond vier vierkante vensters en op de verdieping
twee brede, liggende vensters overeenkomstig die in de voorgevel.
De achtergevel heeft centraal in de gevel een hoog monumentaal venster met
ladderroeden verdeling en een glas-in-loodvoorstelling. Ter weerszijden zitten op de
begane grond dubbele glasdeuren en vierkante vensters en op de verdieping brede,
liggende vensters overeenkomstig die in de voorgevel. De deurpartijen worden
afgesloten door een vlakke luifel waarbinnen de oorspronkelijke verlichtingsarmatuur
nog aanwezig is.
Interieur
Via het transparante entreeportaal wordt de entreehal bereikt. Elke bouwlaag bestaat uit
een langgerekte middengang die van paviljoen naar paviljoen loopt. De vertrekken van
de middenvleugel grenzen aan deze gang. De entreehal staat in verbinding met het
transparante trappenhuis die als een bordestrap is vormgegeven. Het trappenhuis is
bevloerd met travertijnen traptreden. Lambrisering van entreeportaal, middengang en
trappenhuis is lichtgeel gekleurd tegelwerk.
In het centraal in het trappenhuis aanwezige monumentale venster is een glas-in-lood
herdenkingsraam geplaatst met opschrift Bureau Publieke Werken 1920 en 1936. Het
opschrift met de naam van de ontwerper en uitvoerder rechts onder is deels
weggevallen achter de raamstijlen. Nog leesbaar is het opschrift Ontwerp en uitv. Schrier en
de R[..]Haarlem.
Op de begane grond en de verdieping zijn de oorspronkelijke toiletgroepen nog
aanwezig. Ook de balustrade rondom de zoldertrap is oorspronkelijk. De kap is een
gordingenkap.
Op de hoeken van de voorgevel sluit een concave, lage, gemetselde muur aan die als
een crescent een pleinvormige ruimte omsluit.
Motivering voor plaatsing op de gemeentelijke monumentenlijst
De monumentale waarden van het complex Gemeentewerf zijn gelegen in de
bijzondere complexmatige samenhang. Een complex bestaat uit verschillende
elementen, veelal in één periode tot stand gekomen die met elkaar een ensemble
vormen. De karakteristiek wordt gevormd door het samenspel van en de samenhang

tussen elementen: stedenbouwkundig plan, gebouwen, objecten, (semi)openbare ruimte,
landschappelijke aanleg en beplanting.
Het kantoorgebouw Publieke Werken bezit cultuurhistorische waarden als complexmatig
onderdeel van de Gemeentewerf.
Het kantoorgebouw bezit stedenbouwkundige en situationele waarden vanwege de goed
zichtbare ligging aan de Brouwerskolkweg. De oriëntatie op de straat en de zorgvuldig
vormgegeven pleinvormige ruimte met middenplantsoen voor de hoofdentree
versterken de situationele waarde.
Er is sprake van landschappelijke waarden vanwege de inbedding van het complex in een
natuurlijke groenstructuur.
Er is sprake van architectuurhistorische waarden vanwege de kwaliteit van het ontwerp in
traditioneel-funtionalistische stijl. Karakteristiek zijn de daken met brede overstekken,
de stalen vensterpartijen en de representatief vormgegeven publieksentree in de
voorgevel. In het interieur zijn het transparante trappenhuis en de langgerekte, centrale
middengang kenmerkend. Dat geldt ook voor de ruimtelijke relatie die ontstaat door de
transparante middenas die via de publieksingang en het trappenhuis met het
monumentale venster naar de achtergelegen gebouwen van de Gemeentewerf leidt.
Het centraal in het trappenhuis aanwezige monumentale herdenkingsraam met
opschrift Bureau Publieke Werken 1920 en 1936 is eveneens waardevol.
Als kantoorgebouw van de Dienst Publieke Werken bezit het pand typologische waarde.
Karakteristiek is eveneens dat het gebouw nog steeds als zodanig functioneert.
Het exterieur en interieur zijn vrijwel oorspronkelijk behouden gebleven wat betreft
structuur, indeling en aankleding.
Het kantoorgebouw is vrijwel gaaf in hoofdvorm en in onderdelen.
Beschermenswaardig zijn alle in de bovenstaande beschrijving omschreven onderdelen
tenzij aangeduid als niet beschermenswaardig.
Publieksentree voorgevel

Zijgevel (noord ) en achtergevel
Trappenhuis
Glas in lood herdenkingsraam in trappenhuis