Jaarverslag 2011 CBR Jaarverslag 2011

CBR Jaarverslag 2011

Een spannend jaar
2011 was een spannend jaar voor het CBR. Een jaar waarin we in opdracht
van de minister van Infrastructuur en Milieu in recordtempo een groot
aantal verbeteringen moesten realiseren.
Dankzij een gezamenlijke inspanning van medewerkers en managers is
het CBR daarin geslaagd. De gevraagde prestaties bij de theorie-, praktijken
vakbewaamheidsexamens zijn geleverd. Bij de divisie Rijgeschiktheid is
een forse inhaalslag gemaakt. De financiële huishouding was eind 2011 op
orde. De verhoudingen intern en met onze externe partners zijn verbeterd.
CBR-medewerkers kunnen hier terecht trots op zijn. Temeer daar zij deze
inzet hebben geleverd in een situatie van grote onzekerheid. Onzekerheid
over het voortbestaan van de organisatie, over hun functie, over hun
arbeidsvoorwaarden en hun pensioen.
Het CBR kan na het positieve oordeel van de minister niet achterover
leunen.
We moeten nu verder bouwen op het stevige fundament dat in 2011 is
gelegd. Het programma voor de verbetering van onze dienstverlening
ligt vast in ons Verbeterprogramma 2011-2014 en is ambitieus. We willen
dat onze klanten het CBR ervaren als een moderne en professionele
dienstverlener.
In 2012 staat er veel op het programma van het CBR: de ontwikkeling
van een nieuw systeem voor de afname van theorie-examens, een proef
met begeleid rijden voor jonge bestuurders, de herinrichting van de
2 i

examenlocaties zodat deze een moderne en prettige uitstraling krijgen
en de voorbereiding op een nieuwe Europese rijbewijsrichtlijn die allerlei
veranderingen met zich meebrengt.
Maar het belangrijkste onderwerp voor 2012 is betere communicatie met
onze klanten. De klanten van het CBR moeten meer gehoord worden,
vaker hun zegje kunnen doen. En het CBR moet beter uitleggen waarom
het bepaalde beslissingen neemt en hoe die beslissingen tot stand komen.
Voor de mensen om wie het gaat zijn die beslissingen niet altijd positief,
bijvoorbeeld als zij om medische redenen geen rijbewijs meer krijgen.
Goede informatie over de procedure en over de achtergrond van een
beslissing, kan tot meer begrip leiden. Begrip voor de uitkomst van de
procedure en begrip voor het CBR. Dat laatste is wezenlijk voor het
draagvlak van een organisatie in de samenleving.
Het CBR heeft een belangrijke maatschappelijke taak: beoordelen of
mensen in staat zijn aan het verkeer deel te nemen zonder de veiligheid
van henzelf of anderen in gevaar te brengen. Die bijdrage aan de
verkeersveiligheid wil het CBR de komende jaren op een professionele
manier blijven leveren. Na ons eerste volledige jaar bij het CBR, hebben
wij er als directie vertrouwen in dat dit gaat lukken. Met de inzet van
CBR-medewerkers die houden van hun vak en trots zijn op hun
vakmanschap.
Susi Zijderveld & René Verstraeten
Directie CBR
3 i

4
Inhoud
Voorwoord 2
CBR in 2011 in het kort 5
Profiel CBR 9
Kerncijfers 2011 en 2010 10
Voortgang Verbeterprogramma 11
Producten en diensten 15
Theorie 15
Rijvaardigheid 17
CCV 22
Rijgeschiktheid 26
Organisatie 31
CBR Jaarverslag 2011
Verslag Raad van Toezicht 39
Governance 43
Financiële resultaten en vooruitzichten 45
Jaarrekening 49
Toelichting behorende tot de jaarrekening 2011 53
Toelichting behorende tot de jaarrekening 58
Financiële instrumenten 67
Bijlagen
Controleverklaring onafhankelijke accountant 76
CBR in cijfers in 2011 78

CBR in 2011 in het kort
Met het Verbeterprogramma 2011-2014 als leidraad voerde het CBR in
2011 in korte tijd vele verbeteringen door. Het CBR leverde 99 procent
van zijn diensten en producten binnen de gestelde normen. Zowel het
aantal theorie- als praktijkexamens voor particuliere bestuurders steeg in
2011 tot in totaal ruim 1,2 miljoen. Het aantal examens voor professionals
bleef nagenoeg stabiel rond de 110.000. In 2011 deden de eerste jongeren
examen in het kader van een proef met begeleid autorijden en legde het
CBR de eerste Alcoholslotprogramma’s op aan zware alcoholovertreders.
In tegenstelling tot in 2010 sloot het CBR 2011 af met een positief
financieel resultaat.
Begin 2011 heeft de minister met de CBR-directie afspraken gemaakt over
noodzakelijke verbeteringen in de nabije toekomst. Deze afspraken zijn
opgenomen in het Verbeterprogramma 2011-2014. In juni 2011 liet de
minister weten dat er naar haar oordeel tempo zat in de veranderingen
en dat op veel punten vooruitgang was geboekt. Er bleek meer tijd nodig,
onder andere om met de vakorganisaties overeenstemming te bereiken
over een nieuwe pensioenregeling. Deze regeling moest een oplossing
bieden voor de zorgelijke financiële positie van het CBR. In oktober
2011 constateerde de minister dat met het afsluiten van een nieuw
pensioenakkoord het CBR ook aan de laatste afspraak had voldaan.
Verbeteringen in 2011
Het CBR nam in 2011 verschillende maatregelen om de financiële positie
te verstevigen. De belangrijkste daarvan was het pensioenakkoord. Met de
in oktober 2011 tot stand gekomen middelloonregeling bij het ABP zijn
de pensioenlasten voorspelbaar en beheersbaar geworden.
In 2011 verbeterden de arbeidsverhoudingen bij het CBR en
de samenwerking tussen Raad van Toezicht, directie en
ondernemingsraad normaliseerde. De managementlaag
onder de directie werd grotendeels vernieuwd. Eind 2012
verwacht het CBR het volledige management op orde te
hebben.
5 i

In 2011 leverde het CBR 99 procent van zijn diensten en producten
binnen de gestelde normen. De reserveringstermijnen voor theorie- en
praktijkexamens voldeden voor het tweede jaar aan de normen. Door een
nieuwe klachtenprocedure werd de kwaliteit van de klachtbehandeling
verhoogd.
Examens
In 2011 nam het CBR ruim 600.000 theorie-examens af voor de motor,
auto en bromfiets. Dat waren er zo’n 15.000 meer dan in 2010. De oorzaak
van de stijging was een gemiddeld lager slagingspercentage, waardoor
meer mensen herexamen deden. Ook het aantal praktijkexamens en
toetsen voor de motor, auto en bromfiets (inclusief nader onderzoeken)
steeg over de hele linie tot in totaal zo’n 630.000. De stijging had
hier vooral te maken met een groot aantal doorgeschoven examens
die in 2010 niet konden plaatsvinden vanwege het slechte weer. De
slagingspercentages gingen bij de meeste praktijkexamens opnieuw
omhoog. De rijscholen bereiden kandidaten steeds beter voor op de
examens. Voor de theorie- en praktijkexamens voor bromfietsen was
minder belangstelling dan verwacht.
Het aantal examens voor professionals bleef in 2011 met in totaal ruim
110.000 nagenoeg stabiel. In de periode 2008 tot en met 2010 was nog
sprake van een daling als gevolg van de recessie.
Nieuwe examens en wet- en regelgeving
In de laatste maanden van 2011 voerde het CBR twee nieuwe regelingen
in: het Alcoholslotprogramma voor zware alcoholovertreders en 2toDrive,
een proef met begeleid rijden voor jonge bestuurders. In 2012 verwacht
het CBR zo’n 17.000 2toDrive-examens af te nemen.
Om de instroom van praktijkexamens voor 17-jarigen op te vangen, is
in het najaar van 2011 gestart met de werving en opleiding van extra
examinatoren.
In 2011 heeft het CBR zich voorbereid op de invoering van de derde
Europese rijbewijsrichtlijn in januari 2013. Er komt dan een rijbewijs bij
voor lichte vrachtauto’s en voor kleine bussen. Voor motorrijders onder de
24 jaar betekent de nieuwe richtlijn dat zij meer examens moeten afleggen
om met een zware motor te mogen rijden. Naar verwachting leidt dat tot
extra motorexamens-oude-stijl in 2012.
In 2011 werden de eerste examens afgenomen voor de voortgezette
rijopleiding voor directiechauffeurs. Het examen Directiechauffeur 2 is
op verzoek van de branche en erkende opleiders ontwikkeld.
Het CBR is in november 2011 door het ministerie van Infrastructuur en
Milieu aangewezen als de instantie die het nieuwe praktijkexamen voor
de binnenvaart mag gaan afnemen. Door dit examen af te leggen, gaan
binnenschippers van een verplichte vaartijd van vier jaar naar één jaar.
Aanpak achterstanden medische rijgeschiktheid
Het CBR behandelde in 2011 bijna 600.000 aanvragen voor een verklaring
over de medische rijgeschiktheid van bestuurders. Dat waren er bijna
50.000 meer dan in 2010. De divisie Rijgeschiktheid stak veel energie in
maatregelen om het afgeven van deze verklaringen binnen de gestelde
termijnen te verwerken. De behandeling van deze dossiers gebeurde in de
tweede helft van 2011 in 94 procent van de gevallen binnen de norm van
zestien weken.
6 i

Het CBR nam ook maatregelen om de behandeling van zogenoemde
passieve dossiers te versnellen. Zo benadert het CBR externe medisch
specialisten actief als zij niet binnen de wettelijke termijn een
keuringsrapport toesturen.
Meer onderzoek na mededelingen politie
Het CBR heeft in 2011 ruim 7.300 keer een onderzoek gedaan naar de
rijgeschiktheid van bestuurders na een mededeling van de politie in
verband met alcoholmisbruik, verwardheid, agressie en drugsbezit. Het
aantal onderzoeken steeg met ruim 5 procent.
Ongeveer 9.000 maal legde het CBR een educatieve maatregel op het
gebied van alcohol en van gedrag op. Dat waren er minder dan in 2010.
In december 2011 kregen 138 bestuurders het aan het begin van die maand
ingevoerde Alcoholslotprogramma opgelegd.
Beoordeling CBR door klanten en medewerkers
Om meer inzicht te krijgen in de wensen van klanten is in 2011 een
grootschalig klantonderzoek gehouden. De scores bij deze nulmeting
liepen uiteen van een 6,7 voor de theorie-examens tot een 2,3 van
indieners van bezwaar- en beroepsschriften.
De afdeling Klantenservice peilt doorlopend de tevredenheid van klanten
over haar service. De tevredenheid over de klantenservice nam in
2011 ten opzichte van 2010 toe. De klanten beoordeelden eind 2011 de
afhandeling van telefonische gesprekken met gemiddeld een 4,1 op een
schaal van 1 tot 5 en de e-mailbeantwoording met een 4 op een schaal
van 1 tot 5.
Begin 2011 is eveneens een onderzoek gehouden onder de medewerkers
van het CBR. De organisatie scoort gemiddeld een tevredenheidscijfer
van 6,7.
Op basis van de onderzoeksresultaten heeft het CBR maatregelen
genomen om zaken te verbeteren.
Communicatie
In 2011 heeft het CBR geïnvesteerd in het leveren van relevante
en toegankelijke informatie voor de consument. Zo zijn de
reserveringstermijnen per examenplaats nu terug te vinden op de website
van het CBR. De rijschoolkandidaat krijgt daardoor een goed beeld van de
actuele drukte. Rijopleiders kunnen ook op www.cbr.nl terecht bij extreme
weersomstandigheden (sneeuw, extreme kou, harde wind en ijzel) om
inzicht te krijgen in de uitgestelde examens per examenplaats.
ICT
Begin 2011 is een plan vastgesteld voor de verbetering van de ICT van
het CBR in de komende drie jaar. De ICT-organisatie is opnieuw ingericht.
In het kader van het Verbeterprogramma is in 2011 hard gewerkt aan een
betrouwbaar managementinformatiesysteem voor de aansturing van de
divisies en afdelingen.
Er is een kwaliteitsverbetering gerealiseerd van het digitale
berichtenverkeer tussen de systemen van het CBR en zijn partners, te
weten de Rijksdienst voor het Wegverkeer en de Gemeentelijke Basis
Administratie. Na jarenlang te hebben geworsteld met een instabiele
telefooninfrastructuur is het CBR in 2011 overgestapt op een vernieuwd
systeem. Tegelijkertijd zijn 088-nummers ingevoerd, waardoor alle CBRvestigingen
bereikbaar zijn op eenzelfde netnummer.
7 i

Huisvesting
In 2011 zijn verschillende verbeteringen aangebracht in de examenlocaties
van het CBR. De examenlocatie in Rotterdam is ingrijpend gerenoveerd.
Huisvesting was en is een belangrijk probleem door onder andere
achterstallig onderhoud en inefficiënt gebruik. Daarom is in 2011 gestart
met de voorbereiding van een integraal huisvestingsplan voor alle locaties.
Positief financieel resultaat
Het CBR boekte in 2011 een positief financieel resultaat van 1,6 miljoen
euro. In 2010 was nog sprake van een negatief resultaat van 4 miljoen
euro. Uitval van examens door extreem winterweer zorgde voor een
verschuiving van omzet van 2010 naar 2011 van 1 miljoen euro. De
opbrengsten stegen met ruim zes procent van 102,2 miljoen euro in 2010
naar 108,8 miljoen euro in 2011. Daar stond een geringere kostenstijging
tegenover. De kosten namen met bijna één procent toe van 106,3 miljoen
euro in 2010 naar 107,2 miljoen in 2011. De gemaakte afspraken met
de vakbonden over de loonontwikkeling van de CBR-medewerkers in
combinatie met de nieuwe pensioenregeling droegen in belangrijke mate
bij aan de omvorming van het negatieve financiële resultaat in 2010 tot
een positief resultaat in 2011.
8 i

Profiel CBR
Het CBR beoordeelt de rijvaardigheid en medische geschiktheid van
bestuurders en de vakbekwaamheid van professionals in transport en
logistiek. Het geeft verklaringen van rijvaardigheid, vakbekwaamheid
en rijgeschiktheid af aan particuliere en professionele bestuurders. Het
CBR voert deze taken uit namens de minister van Infrastructuur en
Milieu met als doel een grotere verkeersveiligheid in Nederland. Het CBR
werkt voortdurend aan de vernieuwing van zijn processen en producten
om de samenleving het best mogelijke product te bieden tegen een
maatschappelijk aanvaardbare prijs.
De activiteiten van het CBR zijn:
- Theorie- en praktijkexamens afnemen van motorrijders, automobilisten
en bromfietsers.
- Beroepsexamens afnemen van aanstaande en ervaren professionals in
wegvervoer, binnenvaart en logistiek, evenals de theorie-examens van
beroeps- en privévliegers.
- De lichamelijke en geestelijke geschiktheid van bestuurders beoordelen
en de eventueel voor hen benodigde aanpassingen aan het voertuig.
- De rijgeschiktheid of rijvaardigheid van bestuurders onderzoeken
bij een vermoeden van ongeschiktheid, bijvoorbeeld na een
verkeersovertreding.
- Educatieve maatregelen opleggen, onder andere op het gebied van
alcohol en verkeer.
Het CBR is een landelijke organisatie met een hoofdkantoor in Rijswijk en
55 examenlocaties in het land.
Het CBR werkt nauw samen met een groot aantal partners op het gebied
van verkeersveiligheid:
- Met brancheorganisaties BOVAG, Federatie Autorijschool Management
(FAM) en Vereniging Rijschool Belang (VRB) overlegt het CBR over
lopende activiteiten en nieuwe ontwikkelingen.
- Met de partners bij de Rijksdienst voor het Wegverkeer, de gemeenten
en de politie voert het CBR veelvuldig en intensief overleg om alle
activiteiten rond het rijbewijs goed op elkaar af te stemmen.
- Door zijn actieve rol in de internationale organisatie van
exameninstituten (CIECA) draagt het CBR bij aan de totstandkoming
van richtlijnen van de Europese Unie om de regelgeving voor rijbewijzen
binnen Europa te harmoniseren.
9 i

Kerncijfers 2011 en 2010
2011 2010
Theorie-examens motor, personenauto en bromfiets 602.738 587.344
Praktijkexamens motor, personenauto, aanhangwagen,
bromfiets en brommobiel 521.248 489.166
Tussentijdse toetsen 82.171 71.485
Nader onderzoeken rijvaardigheid 28.865 29.740
Examens professionals praktijk en theorie 113.145 112.471
Behandelde aanvragen medische geschiktheid 596.728 548.710
Onderzoeken rijgeschiktheid na melding politie 7.337 6.953
Educatieve maatregelen en Alcoholslotprogramma 9.109 9.432
Omzet (in miljoen euro’s) 108,8 102,2
10 i

Voortgang Verbeterprogramma in 2011
In 2011 heeft het CBR op basis van het Verbeterprogramma 2011-2014
een groot aantal verbeteringen doorgevoerd. Door het afsluiten van een
pensioenakkoord kwam er een einde aan de zorgelijke financiële positie van het
CBR. De arbeidsverhoudingen verbeterden en de managementlaag onder de
directie werd grotendeels vernieuwd. In 99 procent van de gevallen leverde het
CBR de diensten en producten binnen de gestelde normen.
De nieuwe directie trof bij haar aantreden in de zomer van 2010 een
zorgwekkende situatie aan bij het CBR. De prestaties waren onvoldoende,
de arbeidsverhoudingen waren moeizaam en een gezonde financiële basis
ontbrak. De directie formuleerde daarop een Verbeterprogramma om de
taakuitvoering van de procesgestuurde organisatie te optimaliseren. Het
Verbeterprogramma sloot goeddeels aan op de bevindingen van het in
opdracht van de minister uitgevoerde onderzoek CBR.
In januari 2011 maakte de minister van Infrastructuur en Milieu afspraken
met de CBR-directie over noodzakelijke verbeteringen in de nabije
toekomst. Deze afspraken zijn opgenomen in het Verbeterprogramma
2011-2014.
Verbeterprogramma
Met het vierjarige Verbeterprogramma 2011-2014 wil het CBR de volgende
doelstellingen bereiken: professionaliseren van de klantbediening,
effectieve besturing en verantwoording, optimale processen en systemen,
een financieel gezonde organisatie en goed werkgeverschap.
Om deze doelen te bereiken zijn tien strategische initiatieven
uitgewerkt.
1 Professionaliseren klantbediening: professionele en
adequate dienstverlening toegespitst op de specifieke
klant.
2 Aanscherpen governance- en organisatiemodel: een
effectieve en efficiënt ingerichte organisatie met
stabiele en gezonde arbeidsverhoudingen.
11 i

3 Planning- en controlcyclus en managementinformatie: een organisatie
die financieel gezond en volledig ‘in control’ is met een betrouwbare en
transparante interne en externe verantwoording.
4 Kwaliteit management en talentontwikkeling: een organisatie met de
juiste mensen op de juiste plek waar aandacht is voor ontwikkeling van
talent en kwaliteit van het management.
5 Nieuwe procesinrichting divisie Theorie: een pragmatische en optimale
proces- en systeeminrichting voor de afname van theorie-examens.
6 Optimalisatie praktijkexaminering: optimale en uniforme product-,
proces- en systeeminrichting voor de afname van praktijkexamens
binnen de gestelde termijn.
7 Divisie Rijgeschiktheid op orde: optimale en uniforme product-,
proces- en systeeminrichting voor de beoordeling van rijgeschiktheid
binnen de gestelde termijn.
8 Pensioen en arbeidsvoorwaarden: een structurele en realistische
oplossing voor de pensioenproblematiek en de ontwikkeling van
arbeidsvoorwaarden.
9 Ontwikkelen personeelsfunctie: een professionele personeelsfunctie
in een organisatie waar medewerkers plezier hebben in hun werk en
helderheid hebben over verwachtingen en beoordelingen.
10 Huisvesting: een kwantitatief en kwalitatief optimaal gebruik van
vierkante meters tegen een goede prijs.
Inmiddels zijn de nodige resultaten en successen geboekt. Tegelijk moet
er nog veel gebeuren om het CBR om te vormen tot een moderne en
professionele dienstverlener. Dat is een uitdaging die de directie graag
aangaat met de medewerkers.
Verbeteringen in 2011
In het eerste jaar van de uitvoering van het Verbeterprogramma is
aanzienlijke voortgang geboekt. Enkele belangrijke verbeterpunten:
- De prestaties zijn op orde gebracht. Het CBR heeft in 99 procent van de
gevallen de diensten en producten binnen de gestelde normen geleverd.
De reserveringstermijnen voor de theorie- en praktijkexamens zijn voor
het tweede achtereenvolgende jaar binnen de normen gebleven.
- De arbeidsverhoudingen zijn sterk verbeterd en de samenwerking
tussen Raad van Toezicht, directie en ondernemingsraad is
genormaliseerd.
- De managementlaag onder de directie is grotendeels vernieuwd.
De directie verwacht het volledige management eind 2012 op orde
te hebben.
- Het personeelsbeleid is opnieuw geformuleerd en de beoordelingsen
functioneringsgesprekken vinden weer plaats.
- In het kader van het Verbeterprogramma zijn verschillende
maatregelen genomen om de financiële positie te verstevigen. Zo
is de loonontwikkeling sterk gematigd. De belangrijkste daarvan is
het pensioenakkoord. Met de in oktober 2011 tot stand gekomen
middelloonregeling zijn de pensioenlasten voorspelbaar en beheersbaar
geworden.
- Daarnaast heeft hiermee een harmonisatie in de pensioenregelingen
plaatsgevonden, waardoor iedere medewerker eenzelfde regeling kent.
Tevens zijn er afspraken gemaakt om zicht te houden op indexatie van
opgebouwde pensioenrechten.
12 i

- De kwaliteit van de klachtafhandeling is verhoogd door een nieuwe
klachtenprocedure. Alle klachtbehandelaars hebben een training
gevolgd, het CBR stuurt voortdurend op de inhoud en snelheid van
de klachtafhandeling en signalen uit de klachtafhandeling worden
gebruikt om de dienstverlening te verbeteren. Ook heeft het CBR
intensief contact met de Nationale ombudsman over de wijze van
klachtafhandeling en de mogelijkheden om die te verbeteren.
- In het kader van de openheid en de transparantie die de directie
nastreeft zijn de contacten met de medewerkers geïntensiveerd. Zo
gaat de directie regelmatig het land in om met medewerkers te praten,
is er een directiespreekuur ingevoerd en zijn medewerkersbijeenkomsten
georganiseerd om het Verbeterprogramma toe te lichten.
Afspraken over verbeteringen
Bij de beoordeling van de met de minister overeengekomen afspraken
moesten in juni 2011 de volgende vijf vragen positief worden beantwoord:
1 Is er overeenstemming (op hoofdlijnen) over de versobering van
de pensioenregeling, de aanpassing van de ‘governance’ van de
pensioenregeling en is er zicht op een nieuwe cao?
2 Is er een nieuwe medezeggenschapsstructuur?
3 Zijn de prestaties bij de uitvoering van taken gelijk of verbeterd?
4 Zijn er geen nieuwe misstanden?
5 Zijn de statuten gewijzigd?
Daarnaast moest er voldoende voortgang zijn geboekt met de uitvoering
van het Verbeterprogramma 2011-2014.
Parallel aan dit traject startte het ministerie een onderzoek naar
terugvalopties voor het CBR, voor het geval de minister zou besluiten
dat het CBR in de huidige vorm niet levensvatbaar is.
Vooruitgang
In het Algemeen Overleg CBR in de Tweede Kamer van 9 maart 2011
stonden de uitkomsten van de rapporten van Twijnstra Gudde centraal.
Volgens enkele Kamerleden toonden de rapporten aan dat het zo
niet verder kon met het CBR. De minister deelde de zorgen van de
Kamerleden, maar sprak haar vertrouwen uit in het Verbeterprogramma
dat het CBR intussen voortvarend had opgepakt.
Op 1 juli 2011 liet de minister de Tweede Kamer weten dat er naar
haar oordeel tempo zat in de veranderingen en dat op veel punten
daadwerkelijk vooruitgang was geboekt. Er was gelet op de zeer
complexe materie echter meer tijd nodig om met de vakorganisaties
overeenstemming te bereiken over een nieuwe pensioenregeling.
Die moest een oplossing bieden voor de zorgelijke financiële positie
van het CBR. Ook was meer tijd nodig –zoals overigens ook in het
Verbeterprogramma was aangegeven– om de prestaties van de divisie
Rijgeschiktheid te verbeteren. Deze divisie beoordeelt de rijgeschiktheid
van bestuurders op medische gronden en op verkeersgedrag. De minister
gaf aan in oktober 2011 de Tweede Kamer te zullen informeren over haar
definitieve oordeel.
13 i

Oordeel minister
Op 14 oktober kwam een eind aan de onzekerheid over het zelfstandig
voortbestaan van het CBR. In een brief aan de Tweede Kamer stelde de
minister vast dat de directie, de Raad van Toezicht en de medewerkers
erin waren geslaagd om in relatief korte tijd het tij te keren. Met het
afsluiten van een nieuw pensioenakkoord – dat een eind maakte aan het
dure eindloonstelsel – had het CBR ook aan de laatste afspraak uit januari
voldaan.
‘Er moet nog veel gebeuren’, aldus de minister, ‘maar de directie en Raad
van Toezicht werken er hard aan om samen met de medewerkers, van het
CBR een moderne en professionele taakuitvoerder te maken.’
Statuten CBR
In 2011 zijn na afstemming met het ministerie van Infrastructuur en Milieu
de statuten aangepast. Nieuw hierin zijn verdergaande bevoegdheden
voor de minister om toezicht te houden op het CBR. Nieuw is ook de
instelling van een collegiaal bestuur, waarbij beide directeuren van het
CBR direct aan de Raad van Toezicht rapporteren.
Klachten en suggesties
Een belangrijk speerpunt voor de nabije toekomst is de professionalisering
van de klantbediening. Daarbij hoort een goede klachtenregistratie en
integratie van de klachten en suggesties in de werkprocessen.
Aan het begin van het verslagjaar is een nieuwe klachtenprocedure in
gebruik genomen en een vaste klachtencommissie geïnstalleerd. In de
nieuwe regeling komen de klachten op één centraal meldpunt binnen
en worden daar geregistreerd. De behandeling van de klachten gebeurt
vervolgens door de divisies van het CBR. Het meldpunt klachten verzendt
de klachtafhandelingsbrieven, na ondertekening door de secretaris van de
klachtencommissie. Op die manier is uniformiteit in de klachtafhandeling
gewaarborgd.
De inhoud van de klachtenrapportages gebruikt het CBR om de
dienstverlening te verbeteren.
Eind 2011 is de klachtafhandeling in overleg met de minister nog verder
geprofessionaliseerd. Afgesproken is een onafhankelijke (externe)
voorzitter voor de klachtencommissie te laten benoemen door de Raad
van Toezicht van het CBR. Ook krijgt de Nationale ombudsman een
intensievere adviesrol in de richting van het CBR.
De nieuwe werkwijze is op 1 januari 2012 gestart en zal na een jaar worden
geëvalueerd.
In samenwerking met het ministerie van Binnenlandse zaken is
bij de divisie Vakbekwaamheid een begin gemaakt met informele
klachtafhandeling. Dat houdt in dat het CBR binnen enkele dagen
telefonisch contact opneemt met de klager en beziet in hoeverre de
klacht direct op te lossen is. De evaluatieresultaten van deze pilot zijn in
het voorjaar van 2012 beschikbaar. Bij een positief resultaat wordt deze
informele manier van klachtafhandeling in 2012 CBR-breed toegepast.
14 i

Producten en diensten
In 2011 nam het CBR meer theorie-examens af dan in 2010. Ook het aantal
praktijkexamens steeg over de hele linie, vooral door een groot aantal
doorgeschoven examens die in 2010 niet plaatsvonden vanwege het slechte
weer. Na een forse daling in de afgelopen jaren als gevolg van de recessie,
bleef het aantal examens voor professionals in 2011 nagenoeg stabiel. Eind
2011 voerde het CBR twee nieuwe regelingen in: het Alcoholslotprogramma
voor zware alcoholovertreders en 2toDrive, een proef met begeleid rijden voor
jonge bestuurders. Het CBR stak in 2011 veel energie in het wegwerken van
achterstanden bij het afgeven van verklaringen over de medische rijgeschiktheid
van bestuurders.
15 i

Theorie-examens in 2010 en 2011
2011 2010
Reserveringstermijnen
Afgenomen Voldoende % geslaagd Afgenomen Voldoende % geslaagd
Motor (A) 52.166 27.062 51,9 47.773 25.355 53,1
Personenauto (B) 487.685 217.611 44,6 458.663 222.002 48,4
Bromfiets (AM) 62.887 31.318 49,8 80.908 41.697 51,5
Totaal 602.738 275.991 587.344 289.054
De reserveringstermijnen voor de theorie-examens waren het hele jaar
nagenoeg stabiel en bleven met een gemiddelde van twee tot drie weken
ruim binnen de gestelde norm van vier weken.
Klantgerichtheid
Voor de divisie Theorie staat de klantgerichtheid voorop. Het eerste
contact van een klant met het CBR is op het theoriecentrum. Vandaar dat
in 2011 veel aandacht is besteed aan dat eerste contact, zowel op internet
bij de reserveringssite als op het examencentrum zelf.
De medewerkers zijn extra getraind op het gebied van sociale vaardigheden
en het taalgebruik op de website is verbeterd. Mede door die inspanningen
haalde de divisie Theorie ruime voldoendes voor de ‘klantperformance’.
De gebruiksvriendelijkheid van de reserveringssite scoorde een 7,5 en de
theorieklant gaf een 6,7 voor algemene tevredenheid. De hoogste score
van het CBR, maar wel een die nog steeds ruimte laat voor verbetering.
Nieuw examensysteem
In 2011 zijn de voorbereidingen gestart voor de vervanging van het
theorie-examensysteem. Het huidige examensysteem is technologisch
sterk verouderd en moet met het oog op continuïteit en nieuwe wensen
worden vervangen. Het nieuwe systeem moet het mogelijk maken de
examens individueel via de computer af te nemen. Hiermee kan het
aanbod van theorie-examens (inclusief de huidige schriftelijke examens
voor professionals) beter worden afgestemd op de vraag uit de markt.
Naar verwachting zal het nieuwe systeem medio 2013 operationeel zijn.
Fraudepreventie
In 2011 heeft het CBR verdere maatregelen getroffen om fraude bij theorieexamens
te voorkomen. Zo is het aantal examenvragen en examenseries
drastisch uitgebreid en varieert het CBR vaker met vragen. Dit vermindert
de voorspelbaarheid van de examens. Kandidaten die goed voorbereid zijn
op het examen ondervinden daar geen hinder van.
16 i

In het kader van fraudepreventie is met ingang van 1 januari 2011 ook een
nieuw tolkenbeleid ingevoerd. Dit vanwege toenemende signalen dat de
onafhankelijkheid van de tolken regelmatig aan twijfel onderhevig was.
Het afleggen van een individueel theorie-examen in een vreemde taal
kan alleen nog met een gecertificeerde tolk. De kosten van de tolk komen
voor rekening van de kandidaat. Dit heeft ertoe geleid dat het aantal
tolkenexamens drastisch is afgenomen.
Het CBR is alert op nieuwe vormen van fraude. Waar voorheen vooral
sprake was van identiteitsfraude, waarbij kandidaten probeerden het
examen af te laten leggen door een ‘look-a-like’, is er nu meer sprake
van pogingen tot voorzeggen met gebruik van hightech-apparatuur.
Rijvaardigheid
In 2011 steeg het aantal praktijkexamens ten opzichte van 2010. Dat had
vooral te maken met het feit dat veel examens in december 2010 vanwege
de weersomstandigheden waren uitgesteld en vervolgens in 2011 werden
verreden. Een hoger slagingspercentage bij de praktijkexamens had een
tegengesteld effect. Daardoor hoefden minder kandidaten terug te komen
voor een herexamen.
Praktijkexamens personenauto
Het aantal praktijkexamens voor de personenauto kwam in 2011 uit
op 380.779, een stijging met zo’n 2 procent ten opzichte van het jaar
daarvoor.
Voor de personenauto met aanhangwagen werden 30.854 examens
afgelegd, iets meer dan in 2010. Daarmee lijkt een einde gekomen aan
de daling van deze examens.
Het gemiddelde slagingspercentage voor het praktijkexamen voor de
personenauto steeg naar 48,7 procent (in 2010 nog 47,9 procent).
Kennelijk bereiden de rijopleiders hun kandidaten steeds beter voor op
dit examen, waarvan het zelfstandig routerijden sinds 2008 een belangrijk
onderdeel vormt.
Nog hoger lag het gemiddelde slagingspercentage bij kandidaten die vóór
hun eerste examen een tussentijdse toets aflegden: 58 procent. De beste
score werd behaald door de kandidaten die zich via de methodiek van de
Rijopleiding in Stappen (RIS) voorbereidden op het examen: 61,3 procent.
Dit is een zeer gestructureerde rijopleiding waarbij de kandidaat stap voor
stap leert autorijden.
Praktijkexamens motor
Het aantal motorexamens verkeersdeelname nam in 2011 met 11 procent
toe tot 35.972. Het aantal motorexamens voertuigbeheersing steeg met
16 procent tot 33.525.
Het CBR verwacht in 2012 een stijging van de motorexamens als gevolg
van de invoering van de derde Europese rijbewijsrichtlijn. Die houdt voor
motorrijders onder de 24 jaar in dat zij meer examens moeten afleggen
om met een zware motor te mogen rijden. Het CBR gaat uit van zo’n
7.500 extra examens voor motorrijders (voertuigbeheersing
en verkeersdeelname) die het examen-oude-stijl willen doen.
17 i

Het gemiddelde slagingspercentage bij het motorexamen verkeersdeelneming
kwam met 73,8 procent voor het derde opeenvolgende jaar
uit op het hoogste niveau. In 2010 lag dat percentage op 73,0 procent.
Voor het onderdeel voertuigbeheersing van het motorexamen slaagde
86,8 procent, iets minder dan in 2010.
Praktijkexamens bromfiets en brommobiel
Op 1 maart 2010 is het praktijkexamen bromfiets ingevoerd. In de
resterende tien maanden van 2010 deden 25.531 kandidaten examen. In
de twaalf maanden van 2011 kwam het totaal uit op 39.907. Dit is inclusief
de ruim 1.500 examens die in december 2010 vanwege het winterse weer
werden doorgeschoven naar 2011. Het aantal bromfietsexamens bleef in
2011 ruim 10.000 examens achter bij de verwachtingen. Mogelijk speelde
de komst van 2toDrive op 1 november 2011 hierbij een rol. Als deelnemer
aan deze proef met begeleid autorijden, kun je op 17-jarige leeftijd al je
B-rijbewijs halen, waar je het bromfietsrijbewijs automatisch bij krijgt.
Hoewel het aantal examens voor de brommobiel –dat wordt afgenomen
op een afgesloten terrein– toenam, bleef het beperkt: 211 in 2011,
tegen 127 in de laatste tien maanden van 2010. Opnieuw viel op dat de
brommobiel niet uitsluitend een voertuig voor senioren is. Een derde van
de kandidaten behoorde tot de groep zestienjarigen en slechts een kwart
tot de 50-plussers.
De bromfietskandidaten blijven goed presteren met een gemiddeld
slagingspercentage van 79,6 procent, bijna een procentpunt hoger dan
in 2010. Ook bij de brommobielkandidaten ging het slagingspercentage
omhoog, van 68,5 procent in 2010 naar 72,5 procent in 2011.
18 i

Praktijkexamens in 2010 en 2011
2011 2010
Examen voor kandidaten met faalangst
Afgenomen Voldoende % geslaagd Afgenomen Voldoende % geslaagd
Motor (A)
verkeersdeelneming 35.972 26.562 73,8 32.395 23.661 73,0
Motor (A)
voertuigbeheersing 33.525 29.085 86,8 28.891 25.110 86,9
Personenauto (B) 380.779 185.279 48,7 371.611 177.894 47,9
Personenauto
aanhangwagen (BE) 30.854 22.396 72,6 30.611 22.157 72,4
Bromfiets (AM2) 39.907 31.773 79,6 25.531 20.092 78,7
Brommobiel (AM4) 211 153 72,5 127 87 68,5
Totaal 521.248 489.166
Nader onderzoek
rijvaardigheid 28.865 12.981 44,9 29.740 13.722 46,1
Tussentijdse toets
A/B/BE 82.171 71.485
Het autopraktijkexamen voor kandidaten met faalangst blijft duidelijk
voorzien in een behoefte. Na de introductie van dit verlengde examen met
speciaal opgeleide examinatoren op 1 juni 2010 namen 2.529 kandidaten
hieraan deel in de eerste zeven maanden. In 2011 kwam het aantal uit op
7.665. Opvallend is dat het maar in een kwart van de gevallen (1.859) ging
om een eerste examen. Kandidaten met faalangst proberen toch eerst het
gewone (goedkopere) examen te doen.
Het faalangstexamen werkt goed om de spanning te verminderen.
Daardoor komt de rijvaardigheid van de faalangstige kandidaten beter
19 i

uit de verf. Dit blijkt uit het hoge slagingspercentage. Van de kandidaten
die direct opgaan voor het faalangstexamen slaagt 55,9 procent en bij de
herexamens is dat zelfs 60,5 procent.
Nader onderzoek rijvaardigheid
Het nader onderzoek rijvaardigheid is bestemd voor kandidaten die
binnen vijf jaar vier keer zijn gezakt voor een praktijkexamen in een
bepaalde categorie. In 2011 werden 28.865 nader onderzoeken afgenomen,
3 procent minder dan in 2010. Dit is inclusief 767 nader onderzoeken die
vanwege het slechte weer in december 2010 waren verschoven naar 2011.
Het gemiddelde slagingspercentage bij de nader onderzoeken zakte in
het verslagjaar met ruim 1 procentpunt naar 44,9 procent. Een mogelijke
oorzaak hiervan is dat er steeds minder faalangstige autokandidaten – die
gemiddeld wat hoger scoorden – voor een nader onderzoek komen. Sinds
de invoering van het faalangstexamen slagen veel faalangstige kandidaten
nu binnen vier keer en nemen zij daardoor niet meer deel aan een nader
onderzoek.
Uitgestelde praktijkexamens vanwege het weer
Vanwege slecht weer werden in 2011 in totaal slechts 1.857 examens en
toetsen uitgesteld. Daarmee bleef de schade beperkt ten opzichte van
2010 en 2009 met respectievelijk 52.873 en 17.726 uitgestelde examens
en toetsen.
Het goede weer in het voorjaar van 2011 zorgde ervoor dat een proef met
examineren op winterbanden niet of nauwelijks kon worden uitgevoerd.
Deze proef in de examenlocaties Leeuwarden, Enschede en Venlo had
het CBR in overleg met de rijschoolbrancheorganisaties BOVAG,
Federatie Autorijschool Management (FAM) en Vereniging
Rijschool Belang (VRB) opgezet. Doel hiervan is om vast te
stellen hoe onder winterse omstandigheden een valide
autopraktijkexamen kan worden afgenomen, waardoor
het aantal uitstelexamens kan verminderen.
Gezien het beperkte aantal dagen met sneeuw en
gladheid in het voorjaar heeft het CBR de proef in het
najaar van 2011 uitgebreid met de examenlocaties
Utrecht, Eemnes, Leusden, Arnhem, Nijmegen, Tiel en
20 i

Den Bosch. Ook toen deden zich echter amper winterse omstandigheden
voor. Einddatum van de proef is 1 april 2012.
Reserveringstermijnen
Het CBR heeft in 2011 opnieuw voldaan aan de normen voor de
reserveringstermijnen voor praktijkexamens: maximaal 5 weken voor
herexamens voor de personenauto en maximaal 7 weken voor de overige
praktijkexamens. De in 2009 aangepaste reserveringssystematiek heeft
inmiddels bewezen de pieken in de seizoenen goed op te kunnen vangen.
2toDrive
Op 1 november 2011 startte 2toDrive, een zesjarige proef met begeleid
autorijden. De deelnemers mogen met 16 jaar opgaan voor het theorieexamen
personenauto en met 16,5 jaar beginnen met praktijklessen.
Het praktijkexamen mag worden afgelegd door kandidaten die op of na
1 november 2011 17 jaar worden.
Degenen die tijdens de proef slagen voor het praktijkexamen, krijgen een
volwaardig rijbewijs. Vervolgens gaat tot hun 18e een periode van begeleid
rijden in. In die periode mogen ze uitsluitend met een auto aan het
verkeer deelnemen als ze worden begeleid door één van de mensen die
op hun begeleiderspas staan. Aan die begeleiders stelt het ministerie van
Infrastructuur en Milieu wel een aantal eisen.
In de laatste twee maanden van 2011 nam het CBR 29 examens en toetsen
af in het kader van 2toDrive. Voor 2012 verwacht het CBR zo’n 17.000
2toDrive-examens.
Opleiding examinatoren
Het CBR is in augustus 2011 gestart met de werving en opleiding van extra
examinatoren om de toevloed van autopraktijkexamens op te vangen na
de introductie van 2toDrive. In totaal gaat het om 30 fte aan examinatoren.
Een deel van hen wordt opgeleid in het voorjaar van 2012. Daarbij komen
nog 15 fte aan examinatoren die de reguliere uitstroom moeten opvangen.
Verder heeft het CBR in 2011 diverse vaktechnische opleidingen
gerealiseerd om het aantal specialisaties van examinatoren uit te breiden
en het vakmanschap van de examinatoren periodiek een impuls te geven.
Het gaat in totaal om zo’n 3.000 opleidingsdagen op een totaal van bijna
600 examinatoren.
Overige ontwikkelingen
- Per 1 september 2011 is de verplichting van navigatieapparatuur in
examenauto’s –in het kader van het onderdeel zelfstandig rijden–
ingevoerd.
- In het verslagjaar is een evaluatie uitgevoerd van het
bromfietspraktijkexamen, dat op 1 maart 2010 is geïntroduceerd.
Hierbij zijn onder meer de ergonomische aspecten van de volgbromfiets
onderzocht.
- In 2011 is ook het autopraktijkexamen voor faalangstige kandidaten, dat
op 1 juni 2010 is ingevoerd, geëvalueerd. Specifieke aandacht is besteed
aan permanente educatie van de examinatoren die deze zogeheten
faalangstexamens afnemen.
21 i

CCV
Het totaal aantal examens van de divisie CCV van het CBR was in
2011 met 113.145 nagenoeg stabiel ten opzichte van 2010. Het aantal
praktijkexamens daalde over de hele linie met 3 procent ten opzichte van
2010. Het aantal theorie-examens steeg daarentegen. In de periode 2008
tot 2010 is het aantal vrachtauto- en busexamens door de economische
recessie gehalveerd.
Vrachtauto- en busexamens
Het aantal afgenomen praktijkexamens voor de vrachtauto is gestegen
van 9.201 in 2010 naar 9.863 in 2011. De stijging is te verklaren door de
vergrijzing onder de vrachtwagenchauffeurs. Nieuwe chauffeurs vangen
de uitstroom van oudere chauffeurs op.
Overzicht gevolgde nascholing
Het aantal afgenomen busexamens is daarentegen gedaald van 1.761 in
2010 naar 1.425 in 2011.
De categorie vrachtauto of bus met aanhanger bleef nagenoeg gelijk met
7.515 in 2010 en 7.455 in 2011. Een soortgelijke tendens was zichtbaar bij
de theorie-examens die nodig zijn voor het behalen van het rijbewijs en/
of de vakbekwaamheid voor beroepschauffeurs (‘code 95’). Het aantal
afgenomen schriftelijke en mondelinge examens voor het vervoeren van
gevaarlijke stoffen (ADR-examens) kwam in 2011 uit op 12.953.
Verplichte nascholing chauffeurs
De nascholing voor beroepschauffeurs komt op gang. In 2011 hebben
chauffeurs 105.401 cursusdagen gevolgd in het kader van de verplichte
nascholing, waarvan 21.331 praktijktrainingen. Het zwaartepunt van de
gevolgde cursussen lag in het eerste en vierde kwartaal.
2009 2010 2011
Praktijktraining bus 92 2.972 3.826
Praktijktraining vrachtauto 2.786 6.948 8.944
Praktijktraining vrachtauto en bus 2.706 6.651 8.561
Theorietraining bus 2.853 8.721 12.488
Theorietraining vrachtauto 17.152 33.556 48.047
Theorietraining vrachtauto en bus 5.255 16.438 23.536
Totaal verschenen 30.844 75.286 105.401
22 i

Van belang is dat alle betrokken partijen in de branche (werkgevers- en
werknemersorganisaties, opleidingsinstituten en CBR) de deadlines van
de Richtlijn vakbekwaamheid goed onder de aandacht blijven brengen, om
te voorkomen dat er aan het eind van de periode capaciteitsproblemen
ontstaan.
Vanaf november 2011 kunnen mentorchauffeurs die binnen het eigen
transport- of vervoerbedrijf nascholing verzorgen, onder voorwaarden
in het bezit komen van het certificaat Praktijktrainer Nascholing
(PTN-certificaat). Het PTN-certificaat vervangt in deze situatie de
rij-instructeurspas op grond van de Wet rijonderricht motorrijtuigen
(WRM-bevoegdheidspas) vooralsnog tot juni 2014.
Taxivervoer
In 2011 nam de divisie CCV 13.190 taxi-examens af. De belangstelling bleef
vergeleken met 2010 ongeveer gelijk (2010: 12.761). Het CBR neemt zowel
wettelijke als niet-wettelijke taxi-examens af.
In het verslagjaar is in overleg met de sector en het ministerie een eerste
opzet gemaakt voor het actualiseren van alle taxi-examens. Deze wordt in
2012 uitgewerkt.
Ondernemersexamens
Het aantal afgenomen examens voor het ondernemersdiploma
goederenvervoer, personenvervoer en taxi is met zes procent gestegen tot
8.569 in 2011. De divisie CCV ontwikkelt de ondernemersexamens en neemt
de examens af voor de Stichting Examenbureau Beroepsvervoer (SEB).
Het ministerie van Infrastructuur en Milieu heeft in september
besloten dat de vakbekwaamheidseis voor het verkrijgen van een
ondernemersvergunning taxi blijft bestaan, in tegenstelling tot wat eerder
was gecommuniceerd.
Binnenvaart
De divisie CCV neemt examens af voor schippers in de
beroepsvaart. Het gaat om mondelinge en schriftelijke
examens schipper en het praktijkexamen radar.
In totaal zijn 5.319 theorie-examens afgenomen en
449 praktijkexamens radar (2010: 4.685 en 494). Het
CBR gaf 5.737 vaardocumenten af; zowel nieuwe als
verlengde vaarbewijzen (2010: 5.130).
23 i

Het CBR is in november 2011 door het ministerie van Infrastructuur
en Milieu aangewezen als de instantie die het nieuwe praktijkexamen
voor de binnenvaart mag gaan afnemen. Met het praktijkexamen kan de
verplichte vaartijd van vier jaar met drie jaar worden verkort. Doel van dit
praktijkexamen is de instroom van binnenschippers te stimuleren.
Luchtvaartexamens
Het aantal afgenomen theorie-examens voor beroeps- en privé-vliegers
is met zestien procent gedaald tot 7.836 in 2011. Deze daling gold zowel
voor de examens voor privé-vliegers als de examens voor beroepsvliegers.
De verdeling van de examens over beroeps- en privé-vliegers was in 2011
respectievelijk 66 en 34 procent (2010: 70 en 30 procent).
De divisie CCV neemt deze examens af in opdracht van de Inspectie
Verkeer en Waterstaat (IVW). Onder de kandidaten zijn niet alleen
aanstaande vliegers van de Airbus en Boeing 747, maar ook aspirantballonvaarders
en -helikopterpiloten. Maandelijks kunnen zij in één of
meer van de ruim zeventig vakken examen doen in de CBR-examencentra
in Amsterdam, Eindhoven, Maastricht, Haren en Utrecht.
De in 2010 ontwikkelde nieuwe opzet voor de examens voor beroepsvliegers
is in het verslagjaar in gebruik genomen. De grootste verandering
betreft de invoering van helikopter-specifieke examens en de wijziging
van leerdoelen binnen de verschillende examenvakken. De eerste
examenkandidaten ‘nieuwe stijl’ hebben begin 2011 deelgenomen.
Tot oktober 2012 kunnen beroepsvliegers die al aan de opleiding waren
begonnen, nog het examen-oude-stijl doen.
Examens Directiechauffeur
Begin 2011 zijn de eerste examens Directiechauffeur 2 (D2) afgenomen.
Dit examen is in 2010 op verzoek van de branche en de erkende
opleiders van directiechauffeurs ontwikkeld. Het D2-examen
toetst de voortgezette rijopleiding voor directiechauffeur
tijdens een praktijkexamen. Naast het verhogen van de
rijvaardigheid wordt bij het D2-examen nadrukkelijker
gekeken naar het op de juiste wijze omgaan met
veiligheidsrisico’s. In 2011 zijn 352 examens
Directiechauffeur 1 (D1) afgenomen en 55 D2-examens.
24 i

Vakbekwaamheidsexamens in 2010 en 2011
2011 2010
Politie en ambulancevervoer
Afgenomen Voldoende % geslaagd Afgenomen Voldoende % geslaagd
Theorie-examens,
exclusief binnenvaart
en luchtvaart 64.319 47.129 70,1 63.016 42.358 67,2
Vrachtauto (C) 9.863 6.216 63,0 9.201 5.700 62,0
Bus (D) 1.425 844 59,2 1.761 1.027 58,3
Taxi 13.190 7.644 57,9 12.761 7.595 59,5
Vrachtauto/bus met
aanhanger, lange zware
voertuigen en vakrijproef 7.455 4.800 64,4 7.515 4.770 63,5
Overige (o.a. gevaarlijke
stoffen, directiechauffeur,
ambulance) 3.738 2.880 77,0 4.192 3.202 76,4
Binnenvaart 5.319 3.391 63,7 4.685 3.021 64,5
Luchtvaart 7.836 9.340
Totaal 113.145 112.471
Het CBR heeft de afgelopen jaren examens afgenomen in opdracht van
de Politieacademie en de academie voor Ambulancezorg. In 2011 hebben
deze partijen aangegeven de examens weer zelf te willen gaan afnemen
op basis van interne efficiencyoverwegingen.
Pilot ‘leeftijdsverlaging buschauffeurs’
Op 1 januari 2011 is de pilot ‘leeftijdsverlaging buschauffeurs’ van start
gegaan. De toegangsleeftijd voor de theorie-examens (V2D en V3D) en
de praktijktoetsen is verlaagd naar 17 jaar en de toegangsleeftijd voor
het praktijkexamen bus is verlaagd naar 18 jaar. Die waren respectievelijk
25 i

20 en 21 jaar. Reden voor de pilot is een dreigend tekort aan buschauffeurs.
De pilot is in goed overleg tussen werkgevers- en
werknemersorganisaties en het ministerie van Infrastructuur en Milieu
ontwikkeld. In het verslagjaar hebben 39 kandidaten onder de leeftijd
van 21 jaar praktijkexamen D gedaan. Daarvan zijn er 28 geslaagd.
Herstructurering examens vervoer gevaarlijke stoffen
Medio 2012 gaat het CBR de overstap maken naar volledig schriftelijke
examens voor het vervoer van gevaarlijke stoffen (ADR-examens). Dit zal
meer flexibiliteit opleveren voor de examenlocaties en examenmomenten.
In plaats van het mondelinge examen worden kandidaten door middel
van ‘casestudies’ schriftelijk over de praktijk bevraagd. In overleg met
de opleiders en de branche zijn diverse pilots uitgevoerd met positieve
resultaten.
Bij de overgang naar een volledig schriftelijke ADR-examinering stapt het
CBR tevens over op een modulaire opbouw van deze examens.
Derde rijbewijsrichtlijn
Eind 2011 is het CBR in samenwerking met de ketenpartners gestart met
de voorbereiding van de invoering van de derde Europese rijbewijsrichtlijn
in januari 2013. Er komt een rijbewijs bij voor lichte vrachtauto’s (C1rijbewijs)
en voor kleine bussen (D1-rijbewijs).
Rijgeschiktheid
In het Verbeterprogramma 2011-2014 is één van de doelstellingen om
eind 2011 de werkvoorraden van de divisie Rijgeschiktheid drastisch terug
te brengen en aanvragen, bezwaren en cursussen binnen de normen af
te handelen. In februari 2011 is om die reden het project ’Rijgeschiktheid
op orde’ gestart. Er is hard gewerkt om te zorgen dat klanten een snelle
en correcte behandeling van hun aanvraag of dossier krijgen. Ook de
communicatie met de klant is aangepakt. Om helder en duidelijk met
de klant te communiceren, is een aantal standaardbrieven herschreven
in duidelijke taal en op een vriendelijker toon. Daarnaast is er grondig
onderzoek gedaan naar de verschillende processtappen binnen de
procedure van de zogenoemde eigen verklaringen van rijbewijsbezitters
over hun medische geschiktheid.
Wegwerken achterstanden medische rijgeschiktheid
In de zomer is het aantal Eigen verklaringen onverwacht sterk gestegen
omdat het ministerie van Infrastructuur en Milieu besloot dat de
Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW) de herinneringsbrief over het
verlopen van het rijbewijs niet achttien weken, maar vierentwintig weken
van te voren moest versturen. Ondanks deze stijging werden de dossiers
in 94 procent van de gevallen binnen de gestelde termijn afgehandeld.
Door het inrichten van accountmanagement voor externe medisch
specialisten, is het CBR in staat om meer invloed uit te oefenen op
dat deel van het proces dat beïnvloed wordt door de klant en externe
specialist. Als een externe specialist na een keuring niet binnen de
26 i

wettelijke termijn van acht weken aan het CBR rapporteert, benadert een
medewerker van de divisie Rijgeschiktheid de specialist actief met als doel
de rapportage te versnellen en zo te voorkomen dat de klant nog langer
moet wachten.
Klanten met een zogenoemd passief dossier, waarbij het CBR wacht
op een actie van de klant of op aanvullende medische gegevens van de
keurend specialist, worden momenteel ook benaderd door medewerkers
met de vraag of zij de procedure willen stopzetten of voortzetten.
Door deze aanpak is de divisie Rijgeschiktheid in staat om stabiliteit te
realiseren in de doorlooptijden. Er is steeds meer zicht op de procedures
die de divisie Rijgeschiktheid kan beïnvloeden en op de acties die bij de
klant en de externe specialisten liggen, zodat ook hier actiever en gerichter
op kan worden gestuurd.
In het tweede kwartaal van 2011 is door een ‘update’ van het workflowsysteem
meer managementinformatie beschikbaar gekomen, wat meer
inzicht geeft in de werkvoorraad en de ’leeftijd’ van de dossiers. Met de
managementinformatie zijn de voorraden en het aantal afgehandelde
dossiers dagelijks te controleren.
Door deze informatie kon het management beter sturen op de
werkvoorraden en het tijdig afhandelen van dossiers. Dat maakte het
mogelijk achterstanden gericht aan te pakken en dossiers eenvoudiger
toe te wijzen aan bepaalde medisch assistenten en adviseurs.
Afgegeven verklaringen van geschiktheid
Het CBR behandelde in 2011 596.728 aanvragen voor een verklaring van
medische geschiktheid van bestuurders. Dat waren er bijna 50.000 meer
dan in 2010. Het aantal gevallen waarin het CBR in 2011 de verklaring
van geschiktheid weigerde, bedroeg 14.130. In deze gevallen bleek
de aanvrager op grond van de geldende criteria ongeschikt,
gaf onvoldoende medewerking aan de procedure of trok de
aanvraag tijdens het beoordelingstraject alsnog in.
Behalve het weigeren van de verklaring van geschiktheid
kan het CBR ook een verklaring van geschiktheid afgeven
met beperkingen: beperking van de geschiktheidstermijn
of beperking van de bevoegdheden van het rijbewijs
(bijvoorbeeld alleen voor auto’s met automatische
versnellingsbak).
27 i

Medische verklaringen in 2010 en 2011
2011 2010
Behandelde aanvragen 596.728 548.719
Verklaringen van geschiktheid 419.497 401.761
Verklaringen met beperking 163.101 142.385
Geweigerde verklaringen 14.130 4.573
Rijtest bestuurder met functiebeperking 23.136 18.403
Vanwege een progressief ziektebeeld kregen 42.238 aanvragers een
verklaring van geschiktheid met een kortere geldigheidsduur dan de
gebruikelijke. Deze categorie keert binnen één tot tien jaar terug voor een
nieuwe beoordeling. Voor 120.863 aanvragers gold dat zij alleen geschikt
waren met een beperking van de rijbevoegdheid. Deze beperking wordt in
een Europese code op het rijbewijs vermeld.
Herkeuring en bezwaar
In 2011 maakten 1280 aanvragers van een verklaring van geschiktheid
gebruik van hun recht op een ‘second opinion’ naar aanleiding van een
eerste besluit van het CBR. Naast een herkeuring bestaat de mogelijkheid
om op grond van de Algemene wet bestuursrecht een bezwaarschrift in
te dienen tegen het besluit van het CBR. Hiervan werd in 2011 1249 keer
gebruik gemaakt.
Verantwoorde mobiliteit
Mobiliteit is voor mensen van groot belang; het wordt gezien als een
voorwaarde voor zelfstandigheid op het werk en privé. Dat geldt zeker
voor mensen met een functiebeperking. Het CBR streeft er dan ook
naar zoveel mogelijk mensen met functiestoornissen veilig aan het
gemotoriseerde verkeer te laten deelnemen. Daarbij beschikt het CBR over
de expertise van de zogenoemde ‘deskundigen praktische rijgeschiktheid’.
Deze deskundigen begeleiden mensen met functiebeperkingen waar
mogelijk door middel van training en advies. Ook stellen zij de benodigde
aanpassingen aan het voertuig vast. De betreffende bestuurder moet een
rijtest afleggen bij het CBR.
In 2011 zijn 23.136 rijtesten afgenomen (18.403 in 2010). In 2011 hebben
twee deskundigen praktische rijgeschiktheid de opleiding afgerond. Het
CBR was in het kader van verantwoorde mobiliteit in 2011 onder andere
actief met presentaties tijdens een symposium voor auto-aanpassers,
28 i

UWV-arbeidsdeskundigen en patiëntenverenigingen. Ook was het CBR
vertegenwoordigd op de Wereld Parkinsondag en het congres Moderne
dementiezorg.
Vorderingen
In 2011 heeft het CBR 7.337 keer een onderzoek gedaan naar de
rijgeschiktheid of rijvaardigheid van bestuurders naar aanleiding van een
mededeling van de politie. Dat is een stijging met 5,5 procent ten opzichte
van 2010. Aanleidingen om een onderzoek te starten zijn alcoholmisbruik,
verwardheid van bestuurders, agressie, drugsbezit en rijden onder invloed
van drogerende stoffen.
In 2011 heeft het CBR tevens 9.339 maal een educatieve maatregel
opgelegd ter bevordering van de geschiktheid of rijvaardigheid. Dat waren
er minder dan in 2010. In december 2011 kregen 138 bestuurders het aan
het begin van die maand ingevoerde Alcoholslotprogramma opgelegd.
Vorderingen in 2010 en 2011
2010 2011
Mededelingen politie 17.738 17.687
Onderzoeken rijgeschiktheid * 7.337 6.953
Lichte Educatieve Maatregel Alcohol * 764 830
Educatieve Maatregel Alcohol * 7.068 7.315
Alcoholslotprogramma * 138
Educatieve Maatregel Gedrag * 1.507 1.287
(* aantal opgelegd)
Het aantal ontvangen mededelingen van de politie ligt in lijn met 2010.
Er is al lange tijd een grote onzekerheid over de volumeontwikkeling. Bij
het CBR is de verwachting gewekt dat het aantal mededelingen van de
politie over vermoedens van rijongeschiktheid sterk zou stijgen, doordat
alle overtredingen in het kader van de vorderingsprocedure aan het CBR
moeten worden doorgegeven. Deze stijging is tot op heden uitgebleven.
De doorlooptijd voor de opgelegde maatregelen Educatieve Maatregel
Alcohol (EMA), Lichte Educatieve Maatregel Alcohol (LEMA) en
Educatieve Maatregel Gedrag (EMG) is in 2011 verkort. Het inplannen
van cursisten is aangepast, waardoor cursisten eerder ingedeeld en
geïnformeerd worden over de te volgen cursusdagen. In het verslagjaar
was er opnieuw een groei van de Educatieve Maatregel Gedrag (EMG)
zichtbaar. Het aantal opgelegde EMG’s is in 2011 met ruim 200
toegenomen tot 1.507.
29 i

De doelgroep die de Lichte Educatieve Maatregel Alcohol (LEMA)
opgelegd krijgt, is uitgebreid en kan nu behalve aan beginnende
bestuurders ook worden opgelegd aan ervaren bestuurders. De doelgroep
die de Educatieve Maatregel Alcohol (EMA) opgelegd krijgt, is door de
invoering van het Alcoholslotprogramma afgenomen.
Alcoholslotprogramma
Op 1 december 2011 is het Alcoholslotprogramma van start gegaan voor
zware alcoholovertreders. Deze maatregel is een aanvulling op het huidige
pakket aan educatieve maatregelen. Het Alcoholslotprogramma bestaat
uit een alcoholslot in de auto en een verplicht begeleidingsprogramma.
Een alcoholslot is een startonderbreker waar de bestuurder eerst in
moet blazen voordat de auto start. De kosten van het alcoholslot en het
begeleidende programma zijn voor rekening van de overtreder.
Rijbewijzen van ervaren automobilisten die bij een alcoholcontrole tussen
de 1,3 en 1,8 promille alcohol in hun bloed hebben, worden volgens de
nieuwe maatregel ongeldig verklaard. Deze automobilisten krijgen het
Alcoholslotprogramma opgelegd. Bij beginnende bestuurders wordt
deze maatregel opgelegd als zij tussen de 1,0 en 1,8 promille alcohol
in hun bloed hebben. Als de automobilisten weer in het bezit willen
komen van een rijbewijs moeten zij voor een periode van minimaal twee
jaar met een alcoholslot in de auto aan het verkeer deelnemen en een
begeleidingsprogramma volgen.
Bezwaar tegen besluiten vorderingsprocedure
Naar aanleiding van besluiten in het kader van de vorderingsprocedure
bestaat de mogelijkheid een bezwaarschrift in te dienen op grond van de
Algemene wet bestuursrecht. Hiervan werd in het verslagjaar 3.179 keer
gebruik gemaakt.
30 i

Organisatie
In 2011 investeerde het CBR in opleidingen van managers en medewerkers. Uit
een grootschalig klantonderzoek bleek dat het CBR gemiddeld een 5,7 scoort
bij zijn klanten. Over de beantwoording van telefonische vragen en e-mail door
de klantenservice waren CBR-klanten eind 2011 zeer tevreden. De website van
het CBR werd uitgebreid met informatie over reserveringstermijnen en over
uitgestelde examens bij extreme weersomstandigheden. In 2011 stelde het CBR
een ICT-verbeteringsplan voor de komende drie jaar vast en startte met de
ontwikkeling van een centraal managementinformatiesysteem.
Cultuurverandering
In het verslagjaar is geïnvesteerd in het realiseren van gezonde
arbeidsverhoudingen. Rode draad in het CBR Verbeterprogramma
2011-2014 is een verandering van de cultuur. Dit begint aan de top met
een duidelijke visie, een juiste toon, korte lijnen, heldere besluiten,
openheid en een focus op de klant.
In dit kader is een wekelijks directiespreekuur ingevoerd, zijn er
‘leefregels’ afgesproken en is het integriteitbeleid herzien. Ook gaat
de directie regelmatig het land in om met medewerkers te praten. Zo
zijn door het hele land tien bijeenkomsten gehouden onder de noemer
‘Zonder oud geen nieuw’. Tijdens deze avonden is gesproken over het
verleden, is gekeken naar de toekomst en is uitleg gegeven over het
Verbeterprogramma.
Personeel
Eind 2011 werkten er 1170 medewerkers (1016,68 fte) bij het CBR; 31 meer
dan in 2010.
De activiteiten op het gebied van het personeelsbeleid stonden in 2011
in het teken van:
- het Verbeterprogramma 2011-2014;
- de kwaliteit van het management en talentontwikkeling;
- pensioen en arbeidsvoorwaarden;
- de ontwikkeling van de HR-functie.
Opleidingen
In 2011 is de managementlaag onder de directie grotendeels vernieuwd.
In de overige managementlagen is gekeken of de juiste persoon op de
juiste plek zit. Ook daar hebben zich de nodige wijzigingen voorgedaan.
Tevens is een ontwikkelingsprogramma voor alle examenmanagers gestart
om het management te versterken en het nieuwe leiderschap binnen het
CBR vorm te geven. Nieuwe leidinggevenden zijn getraind en de overige
leidinggevenden zullen in 2012 volgen. De verwachting is dat het volledige
management eind 2012 op orde zal zijn.
Er is een specifiek programma voor talenten gestart (‘Jong CBR’).
Daarnaast zal jaarlijks voor een kleine groep medewerkers een extra
ontwikkeltraject worden opgezet. Zo’n traject zal altijd in het teken staan
van een project of probleem dat voor het CBR van belang is in dat jaar.
31 i

In het kader van de permanente educatie is er in het verslagjaar een
raamwerk opgesteld om het vakmanschap van de examinatoren te
borgen. De basis daarvan is een driejaarlijkse cyclus met een vast
opleidingsprogramma, waarin het de afspraak is dat iedere examinator
elk jaar minimaal drie dagen opleiding volgt.
Een belangrijk thema op opleidingsgebied binnen het CBR is
klantgerichtheid. In dat kader zijn in 2011 voor diverse organisatieonderdelen
voorbereidingen gestart voor trainingen, onder andere op
het gebied van klachtafhandeling, mediationvaardigheden en het omgaan
met agressie.
Pensioenregeling op basis van middelloon
Een nieuwe pensioenregeling was in de onderhandelingen over een
nieuwe CAO een essentieel punt. Het voortzetten van de bestaande,
dure eindloonregeling zou een te zware wissel trekken op de financiële
positie van het CBR. Eind september is in overleg met de vakorganisaties
besloten tot een nieuwe pensioenregeling (middelloon ABP) en is een
akkoord gesloten over een nieuwe cao. De cao loopt tot 1 juni 2012.
De intentie is uitgesproken om voor de volgende termijn tot een meer
eigentijdse cao te komen.
Functionerings- en beoordelingsgesprekken
Er is een nieuwe gesprekkencyclus voor functionerings- en beoordelingsgesprekken
ontwikkeld. De eerste gesprekken-nieuwe-stijl hebben in 2011
bij alle divisies en afdelingen plaatsgevonden.
Om de kwaliteit van de organisatie te verbeteren, zijn trainings- en
opleidingsplannen uitgevoerd. De investering in de ontwikkeling van
medewerkers is hiermee weer opgepakt. De jaargesprekken vormen
daarvoor belangrijke ‘input’.
Ziekteverzuim
Ondanks alle inspanningen is het ziekteverzuimpercentage
gestegen van 5,6 procent in 2010 naar 6 procent in 2011.
In 2012 werkt het CBR verder aan een nieuwe en meer
gerichte inzet van de beschikbare middelen om het
ziekteverzuim tot normale proporties terug te brengen.
32 i

Medewerkersonderzoek
Begin 2011 is een medewerkersonderzoek gehouden. Overall scoort de
organisatie een tevredenheidcijfer van 6,7. Op basis van de resultaten zijn
op divisie- en afdelingsniveau samen met de medewerkers actieplannen
geformuleerd om zaken te verbeteren. Daarbij valt te denken aan
communicatie met de werkvloer, informatie, samenwerking en aandacht
voor ontwikkeling. Komend jaar zal de tweede meting plaatsvinden en
wordt duidelijk hoe de medewerkerstevredenheid zich ontwikkelt.
Daarnaast heeft het CBR integriteitsbeleid ontwikkeld en ingevoerd,
waaronder een gedragscode, een code internet, een klokkenluidersregeling
en een regeling Grensoverschrijdend gedrag. Met het oog op de
toepassing van deze laatste regeling zijn de vertrouwenspersonen verder
opgeleid en gecertificeerd.
Klantenservice
In 2010 is de klantenservice van het CBR gecentraliseerd. De
nieuwe afdeling Klantenservice is in 2011 gestart met het strategisch
initiatief ‘Professionaliseren klantbediening’, een onderdeel van het
Verbeterprogramma. Hierin staan de doelen voor vergroting van de
klantgerichtheid en het zoveel mogelijk in één keer goed beantwoorden
van klantvragen.
Voor klanten is allereerst de telefonische bereikbaarheid van belang. In
2011 beantwoordde de Klantenservice gesprekken van burgers gemiddeld
na 51 seconden. Voor de ketenpartners (met name rijopleiders, maar ook
gemeenten en politie) was de beantwoordtijd gemiddeld 16 seconden. Van
de ontvangen e-mail werd 84 procent binnen twee werkdagen beantwoord.
In 2011 is ook gewerkt aan een uniforme en zo volledig mogelijke
informatievoorziening. De kennisbank, die de klantenservice gebruikt voor
de beantwoording van klantvragen, is uitgebreid. Deze kennisbank is ook
te raadplegen op internet, zodat de informatie gemakkelijk toegankelijk is
voor de klanten van het CBR.
In 2011 ontving de afdeling Klantenservice ongeveer 475.000 telefoontjes
en meer dan 23.000 e-mailberichten.
Klantonderzoek
Om meer inzicht te krijgen in de wensen van de klant is in 2011een
grootschalig onderzoek gehouden onder alle klantgroepen van het CBR.
In totaal hebben 775 klanten deelgenomen aan het onderzoek. Ook is een
aantal ketenpartners bevraagd door middel van diepte-interviews. Uit het
onderzoek blijkt dat het CBR gemiddeld een 5,7 scoort bij zijn klanten.
Per product of dienst lopen de tevredenheidscijfers uiteen. Zo scoren de
praktijkexamens een 6,1, de theorie-examens een 6,7 en de theorie- en
praktijkexamens voor professionals een 6,3 en 6,4. Rijscholen gaven het
CBR een 5,7 en opleidingsinstituten van beroepschauffeurs een 6,6. Het
meest negatief waren indieners van bezwaar- en beroepschriften (2,3) en
mensen naar wie het CBR een onderzoek instelt na een mededeling van
33 i

de politie (4,4). Deelnemers aan een educatieve maatregel waarderen het
CBR met een 6,2 en mensen die een eigen verklaring over hun medische
geschiktheid aan het CBR voorleggen met een 6,1.
De afdeling Klantenservice peilt doorlopend de tevredenheid van klanten
over haar service.
In het laatste kwartaal van 2011 beoordeelden klanten de afhandeling van
gesprekken met gemiddeld een 4,1 op een schaal van 1 tot 5, tegen een
3,4 in 2010. Ook wordt er tweewekelijks een tevredenheidsonderzoek
gehouden naar de e-mailbeantwoording. Klanten beoordeelden de
e-mailbeantwoording in het laatste kwartaal van 2011 met gemiddeld
een 4 op een schaal van 1 tot 5, tegen een 3,7 in 2010.
Dienstverlening op maat
Het CBR wil zijn klanten professionele dienstverlening op maat bieden.
Zo is er in 2011 een aparte telefoonlijn voor rijopleiders en ketenpartners
geopend en is er een kennisbank specifiek voor rijopleiders geplaatst op
TOP internet, de examenreserveringssite voor rijscholen.
In overleg met branchevertegenwoordigers heeft het CBR voor rijopleiders
ook een verbetermeldpunt opengesteld op TOP internet. Aan de hand
van deze meldingen wil het CBR de dienstverlening aan rijopleiders
verbeteren. Het meldpunt heeft al geresulteerd in een aantal maatregelen
die de Klantenservice in samenwerking met de rest van de organisatie
heeft uitgevoerd. Deze aanpak wordt in 2012 voortgezet.
Communicatie
Het CBR wil een transparante organisatie zijn. Goede communicatie
met interne en externe stakeholders is hiervoor van groot belang.
Meer informatie op website
In 2011 heeft het CBR geïnvesteerd in het leveren van
relevante en toegankelijke informatie aan de consument.
Zo zijn de reserveringstermijnen per examenplaats nu
terug te vinden op de website van het CBR.
34 i

De rijschoolkandidaat krijgt daardoor een goed beeld van de actuele
drukte. Rijopleiders kunnen ook op www.cbr.nl terecht bij extreme
weersomstandigheden (sneeuw, extreme kou, harde wind en ijzel) om
inzicht te krijgen in de uitgestelde examens per examenplaats. De actuele
stand per examenplaats wordt drie keer per dag gepubliceerd.
Het publiek wist de weg naar www.cbr.nl goed te vinden. De externe
websites van het CBR (www.cbr.nl en www.rijschoolgegevens.nl) zijn in
2011 4,3 miljoen keer bezocht; een half miljoen meer dan in 2010. De
gemiddelde bezoeker bekeek zes pagina’s.
Communicatie is in 2011 ook begonnen met zogenoemde webcare door
het volgen van berichten op Twitter en het inspelen op de actualiteit via
een eigen Twitteraccount. Daar waar relevant reageert Communicatie op
tweets en wijst consumenten de weg naar de juiste informatie.
Communicatie over nieuwe initiatieven
De afdeling Communicatie heeft in het verslagjaar gezorgd voor de
communicatie over een aantal nieuwe initiatieven. Het ging onder andere
om pers- en publiekscontacten en communicatieadviezen over:
- de instelling van 088-nummers voor telefonische contacten met
de CBR-kantoren in juni 2011;
- de verplichting van navigatiesystemen in examenauto’s per
1 september 2011;
- de invoering van 2toDrive per 1 november 2011;
- de invoering van het Alcoholslotprogramma per 1 december 2011.
Huisstijl
Volgens de principes van de nieuwe huisstijl is in 2011 een begin
gemaakt met de inrichting van een pilotlocatie CBR-nieuwe-stijl. Het
examencentrum in Rotterdam heeft onder andere met grote fotoplaten,
planten en nieuw meubilair een open en moderne uitstraling gekregen.
Bij een positieve evaluatie zal deze nieuwe ‘look’ stapsgewijs in alle
examencentra van het CBR worden ingevoerd.
Reflector
In het verslagjaar is een vernieuwing doorgevoerd van Reflector, het
vakblad voor de rijopleiding. Het vakblad is omgeturnd tot nieuwsbrief van
het CBR voor de rijopleiders en heeft een nieuw onderdak gevonden als
katern van het vakblad Rij-instructie.
ICT
Begin 2011 is het ICT Strategisch Programma (ISP) vastgesteld, een plan
voor de verbetering van de ICT bij het CBR in de komende drie jaar. In
2011 lag de nadruk op de herinrichting van de ICT-organisatie, een betere
aansturing van ICT-projecten en de start van zogenoemde ‘enterprisearchitectuur’
binnen het CBR. In oktober 2011 heeft de ondernemingsraad
van het CBR positief geadviseerd over de ICT-ontwikkelingen. Op 1 januari
2012 is de herinrichting van de ICT-afdeling formeel afgerond.
35 i

Betrouwbare managementinformatie
In het kader van het Verbeterprogramma is in 2011 hard gewerkt aan het
beschikbaar stellen van betrouwbare managementinformatie voor de
aansturing van de afdelingen en divisies. Gedurende het hele jaar zijn
veranderingen aangebracht in de verschillende ICT-systemen. Daarmee is
de basis gelegd voor een centraal managementinformatiesysteem (MIS),
dat in 2012 definitief gestalte zal krijgen.
Nieuw planningssysteem
In oktober 2010 is het planningssysteem van het CBR vernieuwd. Begin
2011 hebben nog enkele nazorgopleveringen plaatsgevonden om het
systeem optimaal te laten functioneren. Sinds april 2011 voldoet het
systeem aan de beoogde prestatie- en beschikbaarheidseisen.
Informatiebeveiliging
Op het vlak van informatiebeveiliging lag de nadruk in 2011 op het
verbeteren van het autorisatiebeheer. Hiermee wordt gewaarborgd dat
alleen medewerkers die daartoe functioneel gerechtigd zijn, gegevens in
de systemen van het CBR kunnen raadplegen of veranderen. Ook is er in
2011 weer een ‘attack & penetrationtest’ uitgevoerd door een derde partij.
Met deze test is de veiligheid van de technische infrastructuur van de
theorie-examencentra beoordeeld. Bevindingen daaruit zijn geëvalueerd
en de gevonden problemen zijn opgelost.
Digitale berichtenverkeer
In de zomer van 2011 is een kwaliteitsverbetering gerealiseerd van het
digitale berichtenverkeer tussen de systemen van het CBR en zijn
partners, te weten de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW)
en de Gemeentelijke Basis Administratie (GBA).
36 i

Telefoon
Na jarenlang met een instabiele telefooninfrastructuur te hebben
geworsteld, is in april 2011 een vernieuwd telefoonsysteem in gebruik
genomen. Tegelijkertijd is het CBR overgestapt op 088-netnummers.
Het voordeel van deze zogenoemde bedrijfsnummers is dat alle
CBR-vestigingen in het land hetzelfde netnummer hebben in plaats
van verschillende geografische netnummers per vestiging.
Inkoop en facilitaire zaken
In 2011 is bij de afdeling Inkoop en facilitaire zaken de interim-manager
vervangen door een manager in vaste dienst, is de formatie en bezetting
van de receptie, de postkamer en de repro verhoogd en ingevuld, zijn de
medewerkers van de afdeling Inkoop gestart met inkoopopleidingen en
hebben de managers een managementopleiding gevolgd. Verder is er
een centraal meldpunt voor facilitaire zaken opgezet.
Inkoop
Op het gebied van inkoop zijn in 2011 verschillende grote offerte- en
aanbestedingstrajecten doorlopen, zoals voor energie, schoonmaak,
incasso, diverse opleidingen, uitzendbureaus en de uitvoering van het
Alcoholslotprogramma.
Huisvesting
In 2011 zijn verschillende verbeteringen aangebracht in de examenlocaties
van het CBR: het examencentrum in Rotterdam is ingrijpend gerenoveerd,
de publieke toiletten in Amsterdam, Arnhem, Eindhoven en Rijswijk zijn
opgeknapt en voor de examen-bromfietsen zijn stallingen geplaatst. Het
CBR betrok een aantal nieuwe examenlocaties: het praktijkexamencentrum
Bussum is via tijdelijke locaties in Laren en Naarden verhuisd naar
Eemnes, er waren verhuizingen binnen Heerenveen en Spijkenisse en voor
de nader onderzoeken zijn verhuizingen in gang gezet van Velden naar
Venlo en van De Meern naar Utrecht.
De huisvesting van het CBR was en is een belangrijk knelpunt. Er zijn veel
problemen door achterstallig onderhoud, onduidelijkheid over afspraken
(met verhuurders, dienstverleners, gebruikers), hoge kosten en inefficiënt
gebruik. In 2011 is gestart met de voorbereiding van een integraal
huisvestingsplan voor alle locaties.
Risicobeheersing en controle
Voor de sturing en beheersing van de organisatie zijn interne
risicobeheersings- en controlesystemen ingericht. Hiermee streeft
het CBR naar continuïteit en resultaatgerichtheid van de organisatie,
zowel op de korte als op de (middel)lange termijn.
Audits
Ieder kwartaal wordt door de interne auditdienst een auditrapportage
opgeleverd. Hierin staan de aanbevelingen naar aanleiding van de audits
van de interne auditdienst, aangevuld met aanbevelingen van de externe
37 i

accountant en andere externe adviseurs. De interne auditdienst gaat na in
hoeverre de aanbevelingen worden opgevolgd en informeert de directie op
basis daarvan over de beheersing van de bedrijfsprocessen.
Het volgens afspraak uitvoeren van de auditaanbevelingen maakt
onderdeel uit van de jaarplannen. De directie neemt de rapportages
mee in het kwartaaloverleg met de verantwoordelijke managers. In dit
kwartaaloverleg bespreekt de directie de strategie, de doelstellingen en de
belangrijkste risico’s en bewaakt de prestaties van de divisies aan de hand
van vastgestelde prestatie-indicatoren en financiële resultaten.
Planning en control
Het CBR heeft in 2011 een aantal procesaanpassingen gerealiseerd. De
belangrijkste daarvan zijn de introductie van een vernieuwde planning- en
controlcyclus en een kostprijsberekening per product(soort). Daarnaast is
het maandelijkse overzicht van inkomsten en uitgaven verduidelijkt door
een splitsing te maken in vaste kosten en kosten die samenhangen met
de aantallen examens. Ook de directe kosten (bijvoorbeeld kosten voor de
inzet van examinatoren) en indirecte kosten (bureaukosten of ‘overhead’)
worden afzonderlijk vermeld. Deze informatie stelt het CBR in staat beter
te sturen op uitgaven en inkomsten.
Fraudepreventie
In het verslagjaar heeft het thema fraudepreventie de nodige aandacht
gekregen. Zo zijn er bij de divisie Theorie na een risico-inventarisatie
diverse preventieve maatregelen doorgevoerd. Het gaat daarbij onder
andere om de uitbreiding van het aantal examenvragen en een aanpassing
van het tolkenbeleid bij de individuele examens.
38 i

Verslag Raad van Toezicht
2011 was een cruciaal jaar voor het voortbestaan van het CBR. De Raad
van Toezicht heeft zich in het verslagjaar gefocust op de verbeteringen die
noodzakelijk waren om het huis op orde te krijgen en de toekomst van
het CBR als zelfstandige organisatie zeker te stellen. Naast de formele rol
heeft de Raad van Toezicht vaker het contact gezocht met de verschillende
organisatieonderdelen, de medewerkers en de Ondernemingsraad.
Verantwoordelijkheden Raad van Toezicht
De Raad van Toezicht heeft tot taak toezicht te houden op het beleid van
de directie en op de algemene gang van zaken van de Stichting CBR.
De Raad van Toezicht adviseert daarnaast de directie. Samen met de
directie is de Raad van Toezicht verantwoordelijk voor de integriteit en
transparantie van de Stichting. De Raad van Toezicht richt zich bij de
vervulling van zijn taak naar het belang van de Stichting en alle daarbij
betrokken belanghebbenden.
Het toezicht van de Raad op de directie omvat tenminste het toezicht op:
- de realisatie van de doelstellingen van de Stichting;
- de strategie en de risico’s verbonden aan de activiteiten van de
Stichting;
- de opzet en de werking van de interne risicobeheersings en
controlesystemen;
− het financiële verslaggevingproces;
− de naleving van de toepasselijke wet en regelgeving.
naam functie benoemd per aftredend per hernoembaar
de heer mr. P.P.J. Butzelaar vice-voorzitter 1 mei 2010 1 mei 2014 ja
de heer prof. drs. G.J.N.H. Cerfontaine voorzitter 1 mei 2010 1 mei 2014 ja
mevrouw drs. C.W. Gorter RA lid, lid auditcommissie 1 mei 2011 1 mei 2015 ja
mevrouw prof. dr. S.G. van der Lecq lid, voorzitter auditcommissie 1 januari 2011 31 december 2014 ja
de heer drs. A.B. Sakkers lid 15 januari 2010 15 januari 2014 ja
de heer mr. F.A.M. van den Heuvel lid, lid auditcommissie 1 september 2006 24 januari 2011 -
de heer drs. W. de Lange lid, voorzitter auditcommissie 1 december 2004 24 januari 2011 -
mevrouw drs. J.M. de Vries lid 1 december 2004 24 januari 2011 -
39 i

Samenstelling Raad van Toezicht
De Raad van Toezicht van het CBR bestaat uit vijf leden. Na het aftreden
van de heren Van den Heuvel en De Lange en mevrouw De Vries per
24 januari 2011, waren vier zetels bezet. Met de benoeming van
mevrouw Gorter per 1 mei 2011 was de Raad van Toezicht weer voltallig.
De Raad van Toezicht vergaderde in 2011 zes maal. Er vond drie maal
overleg met de minister van Infrastructuur en Milieu plaats.
Auditcommissie
De auditcommissie maakt deel uit van de Raad van Toezicht en heeft
als taak het houden van toezicht op de directie, onder meer ten aanzien
van de werking van de interne risicobeheersings- en controlesystemen,
de financiële informatievoorziening, de financiering van het CBR en de
toepassingen van informatie- en communicatietechnologie. Tevens houdt
de auditcommissie toezicht op de opvolging van bevindingen van de
externe accountant, de relatie met de externe accountant evenals de rol en
het functioneren van de Interne auditdienst.
In het verslagjaar 2011 is de AC van samenstelling veranderd. Mevrouw
Van der Lecq trad aan als voorzitter per 1 januari 2011. De heer Van den
Heuvel trad af voor de eerste vergadering. In zijn vacature werd voorzien
door de aanstelling van mevrouw Gorter per 1 mei 2011.
Gezien het omvangrijke verbeterprogramma en het verscherpte toezicht is
aan het begin van het jaar besloten de vergaderfrequentie te verdubbelen.
In totaal is negen maal vergaderd.
De auditcommissie heeft aandacht besteed aan de reguliere onderwerpen,
zoals de financiële rapportage, het accountantsverslag, de audits
en hun follow-up, het controleplan, de management letter,
de begroting en het jaarplan. Andere belangrijke behandelde
punten waren de nieuwe cyclus voor planning en control, de
financiële onderbouwing van het verbeterplan, de status van
ICT, de status van Rijgeschiktheid en de meerjarenraming
2012-2016.
40 i

Daarnaast is veel aandacht besteed aan het pensioendossier, waaronder
de liquidatie van het pensioenfonds, de keuze voor een nieuwe
pensioenregeling, de keuze voor een uitvoerder van deze regeling, dan
wel aansluiting bij een ander pensioenfonds, diverse vraagstukken
rondom verleden en toekomst van het toeslagfonds, het borgen van
indexatiepotentieel, en de communicatie en interne dienstverlening
(pensioendesk) ten behoeve van deelnemers, gewezen deelnemers en
pensioengerechtigden.
De auditcommissie is verheugd dat de besluitvorming over de nieuwe
pensioenregeling en -uitvoering is afgerond en zal toezicht houden op
de afronding en implementatie van de diverse thema’s rond de
pensioenen.
Besluitvorming in 2011
De Raad van Toezicht nam in 2011 in totaal 14 besluiten. Dit betrof
onder andere besluiten tot:
- goedkeuring van directiebesluit tot statutenwijziging;
- goedkeuring reglement Raad van Toezicht en reglement directie;
- goedkeuring begroting 2012;
- vaststelling jaarrekening 2010;
- voordracht mevrouw drs. C.W. Gorter RA aan minister voor benoeming
tot lid Raad van Toezicht CBR per 1 mei 2011;
- publicatie honorering van de toezichthouders op individueel niveau in
jaarverslag.
Voortbestaan CBR
In september 2010 is het nieuwe directieteam van het CBR aan de
slag gegaan met het formuleren van een Verbeterprogramma om de
taakuitvoering van de procesgestuurde organisatie te optimaliseren. Het
Verbeterprogramma sloot goeddeels aan op de bevindingen van het in
opdracht van de minister uitgevoerde onderzoek CBR. De resultaten
van dit onderzoek waren aanleiding voor de heren Van den Heuvel en
De Lange en mevrouw De Vries om hun functie neer te leggen. Met hun
terugtreden wilden zij een bijdrage leveren het herstel van het onderlinge
vertrouwen tussen Ondernemingsraad, directie en Raad van Toezicht en
aan de verbeterplannen van de nieuwe directie.
De Raad van Toezicht heeft samen met de directie in januari 2011 met de
minister concrete afspraken gemaakt over de voorwaarden waaronder
het CBR kon voortbestaan. Naast voldoende voortgang met de uitvoering
van het Verbeterprogramma 2011-2014 moesten vijf aanvullende vragen
van de minister positief worden beantwoord als voorwaarde voor de
levensvatbaarheid van het CBR. De vergaderingen van de Raad van
Toezicht hebben in het verslagjaar grotendeels in het teken gestaan van
het voortvarend uitvoeren van de verbeteringen.
Nadat de minister begin juli de Kamer had geïnformeerd dat CBR op veel
punten daadwerkelijk vooruitgang had geboekt, heeft de Raad van Toezicht
een beroep gedaan op alle betrokkenen om positief in te stemmen met het
sluitstuk: de aanpassing van de pensioenregeling.
41 i

De Raad van Toezicht is zeer verheugd dat de enorme inspanningen
die door de gehele CBR-organisatie zijn geleverd hebben geleid tot een
positief oordeel van de minister over het zelfstandig voortbestaan van
het CBR.
Instellingswet CBR
In 2013 zal de kaderwet zbo worden geïmplementeerd middels een
instellingswet CBR. In het kader hiervan is met de minister afgesproken
om het CBR om te vormen tot een publiekrechtelijk zelfstandig bestuursorgaan.
In 2012 zal de Raad van Toezicht in nauwe samenspraak met de
minister een nieuwe invulling van het toezicht vormgeven.
Herstel vertrouwen
In het eerste jaar van het Verbeterprogramma is een goede basis gelegd
voor het herstel van het vertrouwen in het CBR. De Raad van Toezicht is
de organisatie ingegaan en heeft het contact gezocht met de
medewerkers. Bij iedere overlegvergadering met de Ondernemingsraad
en bij diverse personeelsbijeenkomsten is een afvaardiging vanuit de
Raad van Toezicht aanwezig. In de loop van het verslagjaar hebben wij het
vertrouwen van de medewerkers in de organisatie –en van de klanten in
de dienstverlening– zien groeien.
In 2012 zal dit verder moeten worden uitgebouwd, zodat de klanten
van het CBR nog meer gaan merken van de verbeterde dienstverlening.
Er breekt ook een nieuw tijdperk aan. Een tijdperk waarin de klant
centraal staat. En waarin klachten en klantreacties worden benut voor
het professionaliseren van de dienstverlening.
de heer prof. drs. G.J.N.H. Cerfontaine, voorzitter
de heer mr. P.P.J. Butzelaar, vice voorzitter
mevrouw drs. C.W. Gorter RA
de heer drs. A.B. Sakkers
mevrouw prof. dr. S.G. van der Lecq
42 i

Governance
De Stichting CBR is als Zelfstandig Bestuursorgaan (ZBO), op grond van en
de Wegenverkeerswet 1994, de overeenkomst tussen de Staat der Nederlanden
en de Stichting CBR belast met de uitvoering van publieke taken op het gebied
van de verkeersveiligheid.
Hieronder een overzicht van de taken en bevoegdheden van de diverse
partijen:
Minister van Infrastructuur en Milieu:
- heeft ministeriële eindverantwoordelijkheid over het CBR;
- houdt toezicht op het functioneren van het CBR;
- wordt geïnformeerd door de directie en de Raad van Toezicht van
43 i

De directie van het CBR:
- bestaat uit een tweehoofdige directie;
- is belast met de dagelijkse leiding van het CBR;
- is verantwoordelijk voor de uitvoering van de publieke taken;
- legt verantwoording af aan de Raad van Toezicht en de minister over
het gevoerde beleid;
- verstrekt de minister inlichtingen die deze t.b.v. zijn taakuitoefening
nodig oordeelt.
De Raad van Toezicht (per ultimo 2011):
- de heer prof. drs. G.J.N.H. Cerfontaine, voorzitter;
- de heer mr. P.P.J. Butzelaar, vice voorzitter;
- mevrouw drs. C.W. Gorter RA
- mevrouw prof. dr. S.G. van der Lecq
- de heer drs. A.B. Sakkers.
Ondernemingsraad (per ultimo 2011):
- de heer C.M. Lange, voorzitter;
- mevrouw A.M. de Kruijf, secretaris;
- de heer H.A. Otten, plaatsvervangend voorzitter;
- de heer E. Jonkers, plaatsvervangend secretaris;
- de heer L. Aronius;
- mevrouw Y.M. van Bilsen;
- de heer C.H.J. Blokpoel;
- mevrouw M.J. Donders
- mevrouw M.J. ter Ellen;
- mevrouw M. Geiger;
- de heer C.J.F. Hooge;
- de heer F.W. Kales;
- de heer M.A. Kesselring;
- de heer H.J.M.A. Putker;
- mevrouw C.C.R. Stokkink.
De directie (per ultimo 2011):
- mevrouw mr. S.M. Zijderveld, algemeen directeur;
- de heer drs. R.A.L. Verstraeten, financieel directeur.
44 i

Financiële resultaten en vooruitzichten
Het CBR slaagde er in 2011 in het negatieve financiële resultaat van 2010
om te zetten in een positief resultaat. De opbrengsten stegen met ruim zes
procent. Daar stond een veel geringere toename van de kosten tegenover. De
nieuwe pensioenregeling en afspraken over de loonkostenontwikkeling van
CBR-medewerkers droegen in belangrijke mate bij aan het positieve financiële
resultaat.
Opbrengsten
De opbrengsten zijn in het verslagjaar met 6,6 miljoen euro
(+6,4 procent) gestegen ten opzichte van 2010: van 102,2 miljoen
euro in 2010 tot 108,8 miljoen euro in 2011. Uitval van examens eind 2010
als gevolg van extreme winterse omstandigheden heeft geresulteerd in een
verschuiving van de omzet van 2010 naar 2011 van circa 1 miljoen euro.
De opbrengst uit theorie-examens in 2011 bedroeg 23,0 miljoen euro.
Dit betekent een toename van 1,7 procent ten opzichte van 2010. De
totale vraag naar theorie-examens voor motor (+9 procent), auto
(+6 procent) en bromfiets (-22 procent) steeg met 2,6 procent, bij een
gereguleerde tariefstijging conform de overeenkomst met het ministerie
van Infrastructuur en Milieu met gemiddeld 0,7 procent. Ondanks de
(aanhoudend) onzekere economische situatie nam de vraag naar
theorie-examens vanuit het beroepsgoederen en –personenvervoer toe
met 3,6 procent. Als gevolg van een andere onderlinge verhouding daalde
de omzet van deze examens desondanks met 1 procent.
De opbrengst uit praktijkexamens steeg in 2011 met 5,3 procent
tot 55,5 miljoen euro, het resultaat van de eerder genoemde
tariefstijging met gemiddeld 0,7 procent, in combinatie met
zo’n 5 procent meer afgenomen examens. De vraag naar
praktijkexamens voor motor steeg met 13 procent en voor
auto met 2,5 procent; inclusief het bromfietsexamen
(+56 procent, voor het eerst een heel jaar omzet) nam de
totale particuliere vraag naar praktijkexamens toe met
4,4 procent.
45 i

Het aantal afgenomen examens in de beroepssector steeg licht met
0,7 procent ten opzichte van 2010. Ondanks het economische klimaat is
de behoefte aan opleidingen in deze sector en dus aan examens (licht)
toegenomen.
De opbrengst van de verklaringen van medische geschiktheid bedroeg
11,9 miljoen euro, 14,3 procent meer dan in 2010. Bij deze categorie
ging de tariefstijging van 0,7 procent gepaard met een toename van de
verkochte aantallen van 13,5 procent. Als gevolg van de toenemende
vergrijzing is het aantal te behandelen arbeidsintensieve medische
verklaringen in 2011 (opnieuw) sterk toegenomen.
De opbrengsten in 2011 van de vorderingsprocedure stegen met
1,2 miljoen euro (+11,2 procent) tot 12,3 miljoen euro. De start van het
Alcoholslotprogramma in december 2011 ging gepaard met een andere
factureringssystematiek van de vorderingsprocedure. Het opleggen
van een besluit en de uitvoering ervan worden apart gefactureerd.
Het aantal ontvangen mededelingen van de politie, waarmee een
vorderingsprocedure wordt gestart, lag in 2011 nagenoeg op hetzelfde
niveau als in 2010. Een andere mix aan opgelegde en afgehandelde
maatregelen resulteerde uiteindelijk in een toename van de opbrengst.
De overige opbrengsten stegen in 2011 met 0,6 miljoen euro (+12 procent)
tot 6,1 miljoen euro, met name als gevolg van de verdere groei van de
toezichtactiviteiten in het kader van de richtlijn Vakbekwaamheid.
Kosten
Bij een omzetstijging van 6,4 procent bedroegen de totale kosten in
het verslagjaar 107,2 miljoen euro, een stijging van 1,0 miljoen euro
(+0,9 procent) ten opzichte van 2010.
De personeelskosten zijn in 2011 met 0,5 miljoen euro (-0,6 procent)
gedaald ten opzichte van 2010. De daling is per saldo het gevolg van
enerzijds lagere pensioenlasten (-1,6 miljoen euro) en minder benodigde
inzet van extern ingehuurde krachten (-1,1 miljoen euro) en anderzijds in
totaal 2,2 miljoen euro hogere lasten in verband met lonen en salarissen
(+0,5 miljoen euro), een hogere eindejaarsuitkering (+0,7 miljoen euro),
overwerk (+0,3 miljoen euro) en sociale lasten (+0,7 miljoen euro). De
gemaakte afspraken met de vakbonden over de loonontwikkeling van
de CBR-medewerkers in combinatie met de aansluiting van het CBR bij
de pensioenregeling van het ABP (middelloon) met ingang van 2012
resulteerden in 2011 in zo’n 1,9 miljoen lagere backservicelasten ten
opzichte van 2010. Deze voor het CBR belangrijke ontwikkeling droeg in
substantiële mate bij aan de omvorming van het negatieve resultaat in
2010 naar het positieve resultaat in 2011.
De lagere afschrijvingslasten van 0,8 miljoen euro van immateriële vaste
activa in 2011 zijn het gevolg van de bijzondere waardevermindering
van een theoriesysteem in 2010 (-1,2 miljoen euro) en de start van de
afschrijving op het in 2011 opgeleverde en in gebruik genomen nieuwe
planningssysteem (+0,4 miljoen euro).
46 i

De afschrijvingslasten van materiële vaste activa in 2011 bedragen
3,5 miljoen euro, 1,0 miljoen euro hoger dan in 2010. De toename is
voor 1,1 miljoen euro het gevolg van een boekverlies op een desinvestering
van een pand.
De toename van de overige bedrijfskosten van 1,2 miljoen euro ten opzichte
van 2010 wordt voor 0,6 miljoen euro verklaard door hogere autokosten
(meer auto’s en extra brandstofkosten) en 0,8 miljoen euro hogere kosten
van werkzaamheden door derden: declaraties van artsen en laboratoria
ten behoeve van het proces Vorderingen (0,2 miljoen), organisatieadvies
(0,3 miljoen euro) en pensioenadvies (0,3 miljoen euro). De resterende
daling van 0,2 miljoen euro is het saldo van de overige bedrijfskosten.
Resultaat en eigen vermogen
Inclusief het boekverlies op de desinvestering van een pand bedraagt
het resultaat over 2011 1,6 miljoen euro positief, hetgeen ten gunste
is gebracht van het eigen vermogen. Ultimo 2011 bedraagt het eigen
vermogen 4,6 miljoen euro positief (2010: 3,0 miljoen euro positief).
Investeringen
De investeringen in immateriële vaste activa bedroegen 0,2 miljoen euro.
De investeringen betreffen vooral de verdere ontwikkeling van het in 2010
geïmplementeerde nieuwe planningssysteem.
De investeringen in materiële vaste activa bedroegen 2,0 miljoen euro.
Hiervan heeft 0,9 miljoen euro betrekking op de verbouwing van het
CBR-pand in Rotterdam. De resterende 1,1 miljoen euro heeft
hoofdzakelijk betrekking op investeringen in (de vervanging van)
inventarissen, waaronder computerapparatuur.
Treasury
Het CBR neemt deel aan het ‘Geïntegreerd Middelen Beheer’.
Hiermee worden de saldi van de bankrekeningen van het CBR in
opdracht van het ministerie van Financiën dagelijks gesaldeerd
afgeroomd. Het CBR ontvangt dan wel betaalt over het saldo
van de rekening-courant een daggeldvergoeding gebaseerd
op EONIA (Euro OverNight Index Average, het eendaagse
interbancaire rentetarief voor het eurogebied). Het CBR
heeft bij het ministerie een rekening-courantfaciliteit van
12 miljoen euro tegen daggeldvergoeding.
47 i

Financiële instrumenten
Het CBR maakt in de normale bedrijfsuitoefening gebruik van
uiteenlopende financiële instrumenten die de onderneming blootstellen
aan markt- en/of kredietrisico’s. Het betreft financiële instrumenten die
in de balans zijn opgenomen. Het CBR handelt niet in deze financiële
instrumenten en heeft procedures en gedragslijnen om de omvang van
het kredietrisico bij elke tegenpartij of markt te beperken. Bij het door
een tegenpartij niet nakomen van aan de onderneming verschuldigde
betalingen blijven eventuele daaruit voortvloeiende verliezen beperkt tot
de marktwaarde van de desbetreffende instrumenten.
Gezien de aard en omvang van de debiteuren wordt het kredietrisico
beperkt geacht.
Het CBR heeft als beleid om geen afgeleide financiële instrumenten te
gebruiken om (tussentijdse) rentefluctuaties te beheersen.
Vooruitzichten voor 2012
De Verbeteragenda CBR 2011-2014 bevat een financiële paragraaf die
voorziet in een verdere structurele daling van het kostenniveau. Met
de toetreding tot de pensioenregeling (middelloon) van het ABP met
ingang van 1 januari 2012 is hiervoor een eerste belangrijke stap gezet.
Ook zal er in de periode tot 2015 het nodige geïnvesteerd gaan worden in
nieuwe procesinrichting en nieuwe systemen, waardoor een efficiëntere
bedrijfshuishouding mogelijk wordt. Voor 2012 start CBR onder meer met
de ontwikkeling van nieuwe infrastructuur voor de theorie-examens.
De bestaande kredietfaciliteit bij de schatkist is met 2 jaar gecontinueerd
en bedraagt 12 miljoen euro. Onder meer de financiering van de
pensioenpremies en de noodzakelijke investeringen in nieuwe
procesinrichting en systemen kunnen hiermee goedkoper worden
gerealiseerd.
Het jaar 2012 zal in het teken staan van het vervolg van ‘2toDrive’, het
experiment waarbij jongeren al op 17-jarige leeftijd op kunnen gaan voor
het B-examen. Onzeker is hoeveel jongeren van deze mogelijkheid gebruik
gaan maken. Het experiment resulteert naar verwachting ook in een lagere
vraag naar het bromfietspraktijkexamen.
Daarnaast verwacht het CBR voor het laatste kwartaal in 2012 extra
vraag naar motorexamens in verband met de invoering van de derde
Europese rijbewijsrichtlijn op 19 januari 2013. Die brengt met zich mee dat
motorkandidaten onder de 24 jaar alleen door meerdere examens af te
leggen op een zwa(arde)re motor kunnen gaan rijden. Een wetswijziging
resulteert doorgaans in een stijging van de vraag naar examens ‘oude stijl’.
De introductie van het Alcoholslotprogramma in december 2011 resulteert
in een blijvende (financiële) onzekerheid over het daadwerkelijke
deelnamepercentage van klanten aan de diverse maatregelen van de
divisie Vorderingen. De ontwikkeling hiervan zal het CBR nauwlettend
volgen.
Ondanks bovenstaande (onvoorspelbare) factoren –zowel positief als
negatief– verwacht de directie voor 2012 een positief resultaat.
48 i

49
Jaarrekening 2011
CBR in cijfers 2007-2011
2011 2010 2009 2008 2007
Eigen vermogen (x € 1.000) 4.584 3.018 7.004 895 ** 21.629 *
Opbrengsten (x € 1.000) 108.821 102.244 106.1 3 1 112.066 99.824
Resultaat (x € 1.000) 1.566 (3.986) 6.109 *** (20.734) ** 1.451 *
* met betrekking tot 2007 heeft geen herberekening plaatsgevonden volgens het nieuwe
stelsel pensioenen
** aangepast als gevolg van stelselwijziging pensioenen en inclusief een dotatie aan de
voorziening reorganisatiekosten alsmede een boekwinst inzake de verkoop van een pand
*** inclusief een vrijval uit de voorziening reorganisatiekosten
( ) = negatief
i

Balans per 31 december 2011
(x € 1.000) (na verwerking bestemming resultaat)
Activa Toelichting 31-dec-11 31-dec-10
Vaste activa
Immateriële vaste activa 1) 2.723 3.437
Materiële vaste activa 2) 26.243 27.725
Financiële vaste activa 3) - -
28.966 31.162
Vlottende activa
Vorderingen 4) 2.399 2.136
Overlopende activa 5) 2.811 1.420
Liquide middelen 6) (2.672) 523
2.538 4.079
Totaal activa 31.504 35.241
Passiva
Eigen vermogen 7) 4.584 3.018
Voorzieningen 8) 1.320 5.184
Kortlopende schulden
Vooruit ontvangen inschrijfgelden 9) 7.742 8.250
Crediteuren 2.455 2.444
Overige schulden 10) 7.080 6.992
Overlopende passiva 11) 8.323 9.353
25.600 27.039
Totaal passiva 31.504 35.241
( ) = negatief
50

Resultatenrekening 2011
(x € 1.000)
Toelichting Realisatie 2011 Begroting 2011 Realisatie 2010
Opbrengsten 12) 108.821 108.002 102.244
Personeelskosten 13) 77.038 78.302 77.519
Afschrijving immateriële vaste activa 14) 894 859 1.688
Afschrijving materiële vaste activa 15) 3.534 2.694 2.485
Overige bedrijfskosten 16) 25.760 26.004 24.558
Kosten 107.226 107.859 106.250
Bedrijfsresultaat 1.595 143 (4.006)
Financiële baten en lasten 17) (29) (80) 20
Resultaat 1.566 63 (3.986)

Kasstroomoverzicht
(x € 1.000)
2011 2010
Resultaat 1.566 (3.986)
Bij: Afschrijvingen 4.428 4.173
5.994 187
Mutatie vlottende activa (1.654) (193)
Mutatie kortlopende schulden (1.439) (804)
Mutatie voorzieningen (3.864) (1.845)
Kasstroom uit operationele activiteiten (963) (2.655)
Investeringen in immateriële vaste activa (180) (859)
Investeringen in materiële vaste activa (2.052) (522)
Mutatie financiële vaste activa - 118
Kasstroom uit investeringsactiviteiten (2.232) (1.263)
Netto kasstroom (3.195) (3.918)
Stand liquide middelen begin 523 4.441
Stand liquide middelen eind (2.672) 523
Mutatie liquide middelen (3.195) (3.918)
( ) = negatief
52

Toelichting behorende tot de jaarrekening 2011
Algemeen
De stichting CBR is een Zelfstandig Bestuursorgaan (ZBO), belast met
overheidstaken op het gebied van de verkeersveiligheid. De minister van
Infrastructuur & Milieu heeft besloten om het CBR om te vormen tot een
publiekrechtelijk rechtspersoon. De effectuering hiervan wordt uiterlijk in
2013 verwacht. De huidige stichting CBR zal daarna worden geliquideerd.
Toegepaste standaarden
De jaarrekening is opgesteld volgens de wettelijke bepalingen van Titel 9
Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. Tevens is rekening gehouden met de
bepalingen uit de overeenkomst tussen de Staat der Nederlanden en het
CBR de dato 15 november 2001 (laatstelijk per december 2008 verlengd).
De grondslagen die worden toegepast voor de waardering van activa en
passiva en de resultaatbepaling zijn gebaseerd op historische kosten.
Grondslagen voor de waardering van activa en passiva en de
resultaatbepaling
Algemeen
De cijfers over 2010 zijn geherrubriceerd teneinde vergelijkbaarheid
met 2011 mogelijk te maken.
Voor zover niet anders is vermeld, worden activa en passiva opgenomen
tegen nominale waarde.
Een actief wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk
is dat de toekomstige economische voordelen naar de onderneming
zullen toevloeien en de waarde daarvan betrouwbaar kan worden
vastgesteld. Een verplichting wordt in de balans opgenomen wanneer
het waarschijnlijk is dat de afwikkeling daarvan gepaard zal gaan met
een uitstroom van middelen en de omvang van het bedrag daarvan
betrouwbaar kan worden vastgesteld.
Baten worden in de resultatenrekening opgenomen wanneer een
vermeerdering van het economisch potentieel, samenhangend met een
vermeerdering van een actief of een vermindering van een verplichting,
heeft plaatsgevonden, waarvan de omvang betrouwbaar kan worden
vastgesteld. Lasten worden verwerkt wanneer een vermindering van het
economisch potentieel, samenhangend met een vermindering van een
actief of een vermeerdering van een verplichting, heeft plaatsgevonden,
waarvan de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld.
Indien een transactie ertoe leidt dat nagenoeg alle of alle toekomstige
economische voordelen en alle of nagenoeg alle risico’s met betrekking
tot een actief of verplichting aan een derde zijn overgedragen, wordt
53 i

het actief of de verplichting niet langer in de balans opgenomen. Verder
worden activa en verplichtingen niet meer in de balans opgenomen
vanaf het tijdstip waarop niet meer wordt voldaan aan de voorwaarden
van waarschijnlijkheid van de toekomstige economische voordelen en
betrouwbaarheid van de bepaling van de waarde.
De jaarrekening wordt gepresenteerd in euro’s, de functionele valuta van
het CBR.
Gebruik van schattingen
De opstelling van de jaarrekening vereist dat het management oordelen
vormt en schattingen en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op
de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van activa
en verplichtingen en van baten en lasten. De daadwerkelijke uitkomsten
kunnen afwijken van deze schattingen. De schattingen en onderliggende
veronderstellingen wordt voortdurend beoordeeld. Herzieningen van
schattingen worden opgenomen in de periode waarin de schatting wordt
herzien en in toekomstige perioden waarvoor de herziening gevolgen
heeft.
Financiële instrumenten
Financiële instrumenten omvatten vorderingen, geldmiddelen, leningen,
schulden en overige te betalen posten.
Financiële instrumenten worden bij de eerste opname verwerkt tegen reële
waarde.
Na de eerste opname worden financiële instrumenten gewaardeerd
tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve rentemethode,
verminderd met bijzondere waardeverminderingsverliezen.
Indien er geen sprake is van agio of disagio of transactiekosten is de
geamortiseerde kostprijs gelijk aan de nominale waarde.
Immateriële vaste activa
Ontwikkelingskosten
Ontwikkelingskosten worden geactiveerd voor zover daar een
economisch voordeel tegenover staat en worden gewaardeerd tegen
vervaardigingsprijs. De geactiveerde kosten worden afgeschreven over de
verwachte economische levensduur vanaf het moment dat het actief in
gebruik wordt genomen.
De afschrijving vindt plaats volgens de lineaire methode.
Het volgende afschrijvingspercentage wordt hierbij gehanteerd:
- kosten van ontwikkeling: 20.
Voor het nog niet afgeschreven deel van de geactiveerde
ontwikkelingskosten wordt een wettelijke reserve gevormd.
54 i

Materiële vaste activa
De bedrijfsgebouwen en –terreinen en andere vaste bedrijfsmiddelen
worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs verminderd met de
cumulatieve afschrijvingen.
De afschrijvingen worden berekend als een percentage over de
aanschafprijs volgens de lineaire methode op basis van de economische
levensduur. Op bedrijfsterreinen –tenzij in erfpacht verkregen– wordt niet
afgeschreven.
De volgende afschrijvingspercentages worden hierbij gehanteerd:
- gebouwen: 2,5.
- terreinen: 0 - 2,3.
- kantoorinventaris: 10 - 33,33.
- computerapparatuur en netwerkfaciliteiten: 25 - 33,33.
- software: 20 - 33,33.
Onderhoudsuitgaven worden slechts geactiveerd indien zij de
gebruiksduur van het object verlengen.
Financiële vaste activa
De grondslagen voor financiële vaste activa zijn opgenomen onder het
hoofdstuk financiële instrumenten.
Bijzondere waardeverminderingen
Vaste activa met een lange levensduur dienen te worden beoordeeld
op bijzondere waardeverminderingen wanneer wijzigingen of
omstandigheden zich voordoen die doen vermoeden dat de boekwaarde
van een actief niet terugverdiend zal worden. De terugverdienmogelijkheid
van activa die in gebruik zijn, wordt bepaald door de boekwaarde van een
actief te vergelijken met de geschatte contante waarde van de toekomstige
netto kasstromen die het actief naar verwachting zal genereren.
Wanneer de boekwaarde van een actief hoger is dan de geschatte
contante waarde van de toekomstige kasstromen, worden bijzondere
waardeverminderingen verantwoord voor het verschil tussen de
boekwaarde en de realiseerbare waarde van het actief.
Vervreemding van vaste activa
Voor verkoop beschikbare activa worden gewaardeerd tegen boekwaarde
of lagere actuele waarde, onder aftrek van verkoopkosten.
Vorderingen
De grondslagen voor vorderingen zijn opgenomen in het hoofdstuk
financiële instrumenten.
55 i

Voorzieningen
Een voorziening wordt in de balans opgenomen, wanneer er sprake is van:
- een in rechte afdwingbare of feitelijke verplichting die het gevolg is van
een gebeurtenis in het verleden; en
- waarvan een betrouwbare schatting kan worden gemaakt; en
- het waarschijnlijk is dat voor afwikkeling van die verplichting een
uitstroom van middelen nodig is.
De voorzieningen zijn gewaardeerd tegen de contante waarde van de
verwachte verplichtingen.
Personeelsbeloningen/pensioenen
Volgens RJ271.3 van de Richtlijnen van de Raad voor de Jaarverslaggeving
is uitgangspunt dat de in de verslagperiode te verwerken pensioenlast
gelijk is aan de over die periode aan het pensioenfonds verschuldigde
pensioenpremies. Voor zover de verschuldigde premies op balansdatum
niet zijn voldaan, wordt hiervoor een verplichting opgenomen. Als de
op balansdatum reeds betaalde premies de verschuldigde premies
overtreffen, wordt een overlopende actiefpost opgenomen voor zover
sprake zal zijn van terugbetaling door het fonds of van verrekening met in
de toekomst verschuldigde premies.
Verder wordt er volgens deze Richtlijn op balansdatum een voorziening
opgenomen voor bestaande additionele verplichtingen ten opzichte
van het fonds en de werknemers, indien het waarschijnlijk is dat voor
de afwikkeling van die verplichtingen een uitstroom van middelen zal
plaatsvinden en de omvang van de verplichtingen betrouwbaar kan
worden geschat. Het al dan niet bestaan van additionele verplichtingen
wordt beoordeeld aan de hand van de uitvoeringsovereenkomst met
het fonds, de pensioenovereenkomst met de werknemers en andere
(expliciete of impliciete) toezeggingen aan de werknemers. De voorziening
wordt gewaardeerd tegen de beste schatting van de contante waarde van
de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen op balansdatum
af te wikkelen.
Voor een op balansdatum bestaand overschot bij het pensioenfonds wordt
een vordering opgenomen als de onderneming de beschikkingsmacht
heeft over dit overschot, het waarschijnlijk is dat het overschot naar de
onderneming zal toevloeien en de vordering betrouwbaar kan worden
vastgesteld.
In de toelichting bij 13) Personeelskosten wordt uiteengezet op welke wijze
de pensioenlast 2011 is verwerkt. Hierbij is vastgesteld dat er in 2011 geen
additionele pensioenverplichting is ontstaan.
Kortlopende schulden
De waardering van kortlopende schulden is toegelicht onder het hoofdstuk
Financiële instrumenten.
56 i

Opbrengstverantwoording
Opbrengst examens worden verantwoord in de resultatenrekening
wanneer de examens zijn afgenomen.
Opbrengst Verklaringen van geschiktheid worden in de resultatenrekening
opgenomen bij levering van de Eigen Verklaring.
Opbrengsten uit de Vorderingsprocedure worden in de resultatenrekening
opgenomen naar rato van het stadium van voltooiing van de procedure op
verslagdatum. Het stadium van voltooiing wordt bepaald aan de hand van
beoordelingen van de verrichte werkzaamheden.
Overige opbrengsten hebben betrekking op diverse diensten en worden
in de resultatenrekening verantwoord naar rato van het stadium van
voltooiing van de transactie. Het stadium van voltooiing wordt bepaald
aan de hand van beoordelingen van de verrichte werkzaamheden.
Kostenverantwoording
Kosten worden verantwoord in de resultatenrekening in het jaar waarop
zij betrekking hebben.
Belastingen
Het CBR is niet belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting.
Kasstroomoverzicht
Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode.
Bepaling reële waarde
Een aantal grondslagen en de toelichtingen in de jaarrekening van het
CBR vereisen de bepaling van de reële waarde van zowel financiële als
niet-financiële activa en verplichtingen. Ten behoeve van waardering
en informatieverschaffing is de reële waarde op basis van de volgende
methoden bepaald. Indien van toepassing wordt nadere informatie over
de uitgangspunten voor de bepaling van de reële waarde vermeld bij het
onderdeel van deze toelichting dat specifiek op het betreffende actief of
de betreffende verplichting van toepassing is.
Vorderingen
De reële waarde van vorderingen wordt tegen de contante waarde van
de toekomstige kasstromen geschat.
Niet-afgeleide financiële verplichtingen
De reële waarde van niet-afgeleide financiële verplichtingen wordt slechts
bepaald ten behoeve van informatieverschaffing en wordt berekend
op basis van de contante waarde van toekomstige aflossingen en
rentebetalingen, gedisconteerd tegen de marktrente waarin een opslag is
opgenomen voor de relevante risico’s per verslagdatum.
57 i

Toelichting behorende tot de jaarrekening
Algemeen
Alle bedragen die in de toelichting zijn opgenomen zijn in duizenden euro’s, tenzij anders is aangegeven.
Vaste activa
1) Immateriële vaste activa
Balans per 1 januari 2011
Aanschafwaarde 5.605
Cumulatieve afschrijvingen (2.168)
Boekwaarde 3.437
Mutaties in de boekwaarde
Investeringen 180
Desinvestering aanschafwaarde -
Afschrijvingen 894
Desinvestering cumulatieve afschrijvingen -
Totaal mutatie (714)
Balans per 31 december 2011
Aanschafwaarde 5.785
Cumulatieve afschrijvingen (3.062)
Boekwaarde 2.723
Kosten van onderzoek
en ontwikkeling
De investeringen in 2011 hadden met name betrekking op de (verdere) ontwikkeling van een nieuw planning
systeem voor examens (NPS).
( ) = negatief
58

Vaste activa
2) Materiële vaste activa
Balans per 1 januari 2011
Gebouwen
en terreinen Inventarissen Totaal
Aanschafwaarde 33.259 22.483 55.742
Cumulatieve afschrijvingen (9.883) (18.134) (28.017)
Boekwaarde 23.376 4.349 27.725
Mutaties in de boekwaarde
Investeringen 885 1.167 2.052
Desinvestering aanschafwaarde (1.457) - (1.457)
Afschrijvingen (744) (1.664) (2.408)
Desinvestering cumulatieve afschrijvingen 331 - 331
Totaal mutatie (985) (497) (1.482)
Balans per 31 december 2011
Aanschafwaarde 32.687 23.650 56.337
Cumulatieve afschrijvingen (10.296) (19.798) (30.094)
Boekwaarde 22.391 3.852 26.243
Gebouwen en terreinen
( ) = negatief
De grond van het regiokantoor in Amsterdam is in 1995 voor € 1,9 miljoen in erfpacht verkregen voor een periode
van 50 jaar. Ieder jaar wordt daarop 2% afgeschreven. De grond van de examenlocatie in Utrecht is in 2002 voor
€ 1,1 miljoen in erfpacht verkregen voor een periode van 43 jaar. Ieder jaar wordt daarop 2,3% afgeschreven.
59

De investering van € 0,9 miljoen onder ‘gebouwen en terreinen’ betreft de renovatie van het examencentrum
Rotterdam, welke in december 2011 is geactiveerd.
De desinvestering onder ‘gebouwen en terreinen’ betreft het examencentrum Utrecht met per saldo een
boekverlies van € 1,1 miljoen.
De investeringen in 2011 met betrekking tot ‘inventarissen’ hebben een regulier karakter en betreffen voornamelijk
vervangingen van reeds afgeschreven materiële vaste activa.
3) Financiële vaste activa
Geldleningen u/g
2011 2010
Balans per 1 januari - 118
Aflossingen - (118)
Balans per 31 december - -
Vlottende activa
4) Vorderingen
2011 2010
Debiteuren 1.881 2.008
Stichting Pensioenfonds CBR 325 -
Overige vorderingen 193 128
( ) = negatief
2.399 2.136
60

De vordering op de Stichting Pensioenfonds CBR betreft te betalen nota’s inzake pensioenpremies onder aftrek
van reeds betaalde voorschotten.
5) Overlopende activa
2011 2010
Ingekochte pensioenrechten A-regeling 1.320 -
Huisvestingskosten 574 395
Computerkosten 483 511
Overige kosten 434 514
2.811 1.420
De post ‘Ingekochte pensioenrechten A-regeling’ betreft de affinanciering van de toekomstige pensioenaanspraken
van deelnemers aan de (oude) VUT-regeling. Gedurende de jaren 2012 t/m 2014 zal deze koopsom ten laste van
het resultaat worden gebracht.
Onder de vlottende activa zijn voor € 0,6 miljoen vorderingen opgenomen met een looptijd langer dan 1 jaar.
6) Liquide middelen
2011 2010
Rekening-courant ministerie van Financiën en banken (2.674) 521
Kas 2 2
(2.672) 523
( ) = negatief
61

( ) = negatief
CBR neemt deel aan het ‘Geïntegreerd Middelen Beheer’ van het ministerie van Financiën. Hiervoor is een
separate rekening-courant geopend tussen het ministerie van Financiën en het CBR waarlangs nagenoeg alle
financiële transacties van het CBR worden afgeroomd.
De rentevergoeding die het CBR hiervoor ontvangt dan wel moet betalen is gebaseerd op daggeldvergoeding
(EONIA). Ultimo 2011 bedroeg de daggeldvergoeding ten aanzien van het ‘Geïntegreerd Middelen Beheer’ 0,6%.
De liquide middelen staan ter vrije beschikking van het CBR.
Het CBR heeft bij het ministerie van Financiën een rekening-courantfaciliteit van € 12 miljoen tegen
daggeldvergoeding (EONIA). Het ministerie van Infrastructuur & Milieu heeft zich hiervoor tegenover het
ministerie van Financiën garant verklaard, via een convenant dat door partijen met inachtneming van een
termijn van 6 maanden kan worden opgezegd.
7) Eigen vermogen
Wettelijke Overige
reserves reserves Totaal
Stand per 1 januari 2011 3.437 (419) 3.018
Mutatie wettelijke reserves (immateriële vaste activa) (714) 714 -
Resultaat boekjaar - 1.566 1.566
Totaal mutaties 2011 (714) 2.280 1.566
Stand per 31 december 2011 2.723 1.861 4.584
62

8) Voorzieningen
Het verloop van de voorzieningen gedurende het boekjaar 2011:
Balans per Vrijval Balans per
01-jan-11 Dotatie Onttrekking tgv res 31-dec-11
Pensioenen 4.000 - (4.000) - -
Jubileumuitkeringen 1.184 217 (81) - 1.320
Van de voorziening voor jubileumuitkeringen heeft ongeveer € 0,1 miljoen een looptijd korter dan 1 jaar.
Pensioenvoorziening
5.184 217 (4.081) - 1.320
De pensioenvoorziening bestond uit backservice verplichtingen uit hoofde van toegezegde loonsverhogingen van
€ 0,3 miljoen alsmede uit een verplichting inzake het ontstane tekort (verschil toekomstig verwachte opbrengsten
en verplichtingen) van de Stichting Toeslagfonds CBR van € 3,7 miljoen, waarvoor het CBR zich garant had gesteld.
In 2011 is de verplichting inzake het tekort van de Stichting Toeslagfonds CBR volledig door het CBR
afgefinancierd, waardoor de voorziening is komen te vervallen. Op een bedrag van € 0,2 miljoen na was de
voorziening hiervoor toereikend; dit bedrag is in 2011 verantwoord onder de pensioenlasten.
De backservice verplichting uit hoofde van de toegezegde loonsverhoging van € 0,3 miljoen is in 2011 eveneens
door het CBR voldaan.
Met ingang van 2012 is het CBR deelnemer geworden van de pensioenregeling van het ABP, gebaseerd op
middelloon. De pensioenvoorziening voor backservice verplichtingen is daarmee komen te vervallen.

Jubileumuitkeringen
Deze voorziening wordt aangehouden voor toekomstig uit te betalen jubileumuitkeringen.
De volgende grondslag is hierbij gehanteerd:
2011 2010
Disconteringsvoet 4,8% 4,8%
Kortlopende schulden
9) Vooruit ontvangen inschrijfgelden
2011 2010
Vooruit ontvangen inschrijfgelden 7.742 8.250
De post vooruit ontvangen inschrijfgelden betreft alle examengelden waarvan de examens nog niet zijn
afgenomen, het saldo dat de rijscholen aanhouden bij het CBR ter dekking van gereserveerde examens evenals
het saldo aan gemeenten verstrekte Eigen verklaringen.
( ) = negatief
64

10) Overige schulden
2011 2010
Belastingen en sociale premies 4.811 4.280
Toeslagendepot 1.800 -
Koopsom ingegane prepensioenen 394 -
Stichting Pensioenfonds CBR - 2.663
Overige schulden 75 49
7.080 6.992
In 2010 had de schuld aan de Stichting Pensioenfonds betrekking op
een nadelig saldo van betaalde en ontvangen premienota’s pensioenen
alsmede voor de inkoop ter dekking van gedane onvoorwaardelijke
toezeggingen inzake indexatie prepensioen van 55-min medewerkers.
In 2011 is de nog te ontvangen nota voor kosten jaarwerk pensioenen
gesaldeerd met de vordering uit hoofde van het verschil van te betalen
pensioennota’s en betaalde pensioenvoorschotten.
In 2011 zijn afspraken gemaakt met de vakbonden om met ingang van
2012 deel te gaan nemen aan de pensioenregeling bij het ABP. Hierbij
zijn tevens afspraken gemaakt ten aanzien van stortingen door het CBR
in een toeslagendepot. Het vermelde bedrag van € 1,8 miljoen betreft een
eenmalige storting en is begin januari 2012 voldaan.
De ‘koopsom ingegane prepensioenen’ heeft betrekking op de
ophoging met 5% van de prepensioenrechten per ultimo 2011 van de
actieve deelnemers aan de (per 2012 vervallen) eindloonregeling. De
eerder gedane onvoorwaardelijke toezegging inzake indexatie van het
prepensioen van 55-min medewerkers is daarmee komen te vervallen,
waardoor per saldo een eerder betaald bedrag van € 1,0 miljoen aan CBR
is gerestitueerd. In 2010 was aanvullend hierop nog een bedrag van
€ 0,4 miljoen opgenomen onder schuld ‘Stichting Pensioenfonds CBR’.
65 i

11) Overlopende passiva
2011 2010
Lopende verplichting divisie Vorderingen 4.015 4.577
Verplichting verlofdagen medewerkers 1.932 1.659
Ontwikkelkosten ASP 101 772
Nog te betalen kosten 2.275 2.345
8.323 9.353
De lopende verplichting divisie Vorderingen betreft de vooruit ontvangen
opbrengsten samenhangend met de geopende dossiers EMA (Educatieve
Maatregel Alcohol), LEMA (Lichte Educatieve Maatregel Alcohol), EMG
(Educatieve Maatregel Gedrag) en onderzoeken, die nog afgewikkeld
dienen te worden. Hierbij wordt bij de uitvoering van onderzoeken
en het opleggen van maatregelen in de Vorderingsprocedure rekening
gehouden met reeds verrichte prestaties, die naar rato van de uitgevoerde
werkzaamheden als opbrengst worden verantwoord.
De post ‘verplichting verlofdagen medewerkers’ betreft de verplichting van
het CBR jegens haar medewerkers met betrekking tot de waarde van de
toegekende maar nog niet opgenomen verlofdagen.
De post ‘ontwikkelkosten ASP’ betreft een toegezegde subsidie van het
ministerie van Infrastructuur & Milieu met betrekking tot de ontwikkeling
van het Alcohol Slot Programma (ASP) onder aftrek van reeds gemaakte
kosten.
De post ‘nog te betalen kosten’ betreft reguliere overlopende posten. Dit
zijn facturen die in het nieuwe boekjaar zijn ontvangen, maar waarvan de
prestatie of levering heeft plaatsgevonden in de verslagperiode.
Onder de kortlopende schulden zijn geen schulden opgenomen met een
looptijd langer dan 1 jaar.
66 i

Financiële instrumenten
Algemeen
Het CBR maakt in de normale bedrijfsuitoefening gebruik van
uiteenlopende financiële instrumenten die de onderneming blootstellen
aan markt- en/of kredietrisico’s. Het betreft financiële instrumenten die in
de balans zijn opgenomen.
Het CBR handelt niet in deze financiële instrumenten en heeft procedures
en gedragslijnen om de omvang van het kredietrisico bij elke tegenpartij
of markt te beperken. Bij het door een tegenpartij niet nakomen van
aan de onderneming verschuldigde betalingen blijven eventuele
daaruit voortvloeiende verliezen beperkt tot de marktwaarde van de
desbetreffende instrumenten.
Niet in de balans opgenomen verplichtingen
Kredietrisico
Gezien de aard en omvang van de debiteuren wordt het kredietrisico
beperkt geacht.
Renterisico
Het CBR heeft als beleid om geen afgeleide financiële instrumenten te
gebruiken om (tussentijdse) rentefluctuaties te beheersen.
Marktwaarde
De marktwaarde van alle in de balans verantwoorde financiële
instrumenten, waaronder vorderingen, liquide middelen, leningen en
kortlopende schulden, benadert de boekwaarde ervan.
Huur- en leaseverplichtingen
Korter dan Langer dan Totaal per Totaal per
Bedragen (x € 1.000) 1 jaar 1 jaar 31-dec-11 31-dec-10
Huur gebouwen 2.179 6.348 8.527 9.741
Leasecontracten dienstauto’s 3.330 5.528 8.858 10.257
Telecommunicatie, computer hard- en
software en onderhoud 884 274 1.158 1.531
6.393 12.150 18.543 21.529
Onder de niet in de balans opgenomen verplichtingen langer dan 1 jaar is een bedrag begrepen van € 2,3 miljoen
met een looptijd langer dan 5 jaar.
67 i

Garantieverplichtingen
Er is een bankgarantie afgegeven voor een bedrag van € 0,2 miljoen.
Overige verplichtingen
Het CBR is niet zodanig als eisende of verwerende partij in claims betrokken, dat de financiële positie hierdoor
aanmerkelijk zou kunnen worden beïnvloed.
12) Opbrengsten
Realisatie 2011 Begroting 2011 Realisatie 2010
Praktijkexamens 55.515 56.656 52.699
Theorie-examens 23.004 21.373 22.617
Verklaringen van geschiktheid 11.884 10.832 10.393
Vorderingsprocedure 12.265 13.698 11.026
Overige opbrengsten 6.153 5.443 5.509
Opbrengsten 108.821 108.002 102.244
De overige opbrengsten bestaan grotendeels uit ontvangen bijdragen voor beroepszaken en herhalingen bij de
divisie Vorderingen, ontvangen gelden inzake binnenvaartexamens en –documenten, ontvangen gelden met
betrekking tot de toezichtactiviteiten in het kader van de Richtlijn Vakbekwaamheid bij de divisie CCV, alsmede
ontvangen vergoedingen voor niet gebruikte examenreserveringen.
13) Personeelskosten
Realisatie 2011 Begroting 2011 Realisatie 2010
Lonen en salarissen 55.528 55.707 53.980
Sociale lasten 7.373 7.078 6.702
Pensioenen 10.113 13.146 11.744
Overige personeelskosten 4.023 2.371 5.093
77.038 78.302 77.519
68 i

De overige personeelskosten bestaan grotendeels uit kosten van tijdelijk personeel (uitzendkrachten).
Specificatie van de pensioenen
Realisatie 2011 Begroting 2011 Realisatie 2010
Pensioenlasten 10.370 12.364 13.770
Mutatie pensioenvoorziening (257) 782 (2.026)
10.113 13.146 11.744
Pensioenen
2011
Als basis voor de pensioenlasten in het boekjaar gelden de ontvangen
nota’s van de Stichting Pensioenfonds CBR, aangevuld met overige
pensioenverplichtingen per ultimo balansdatum.
De in 2011 in rekening gebrachte backservicelasten zijn € 1,9 miljoen lager
dan in 2010.
Toegezegde pensioenaanspraken waren via een herverzekeringsgarantiecontract
ondergebracht bij een verzekeringsmaatschappij.
Dit contract liep 31 december 2011 af. Met ingang van 2012 zijn
de pensioenaanspraken ondergebracht bij ABP. De Stichting
Pensioenfonds CBR zal in de loop van 2012 worden geliquideerd.
Opgebouwde pensioenrechten tot en met 2011 blijven ‘achter’ bij de
verzekeringsmaatschappij.
De Stichting Toeslagfonds CBR was verantwoordelijk voor de uitvoering
van de overgangs- en garantieregeling.
In 2011 is de gehele verplichting ten aanzien van de uitvoering
afgefinancierd bij een verzekeringsmaatschappij, waardoor de voorziening
pensioenen is komen te vervallen. De Stichting Toeslagfonds CBR zal in
2012 ophouden te bestaan.
2012
Met ingang van 2012 zijn de pensioenaanspraken ondergebracht bij ABP.
CBR volgt daarbij de geldende ABP-middelloonregeling. Deze regeling
kent een voorwaardelijk toeslagbeleid afhankelijk van de financiële situatie
van het ABP. Ultimo 2011 was de dekkingsgraad van het ABP 94%. CBR
heeft geen verplichting tot het doen van een additionele bijdrage op basis
van tekorten van het ABP; wel kan de financiële situatie van het ABP leiden
tot een toekomstige premieverhoging.
69 i

De bij de verzekeringsmaatschappij achtergebleven pensioenrechten
en aanspraken zullen verhoogd worden uit een daartoe gevormd
Toeslagendepot. Dit depot is in aanvang gevuld vanuit de vrije reserve en
indexatiereserve van de Stichting Pensioenfonds CBR en een eenmalige
storting door CBR.
In de jaren 2012 tot en met 2021 zal CBR jaarlijks 2% van de som van de
pensioengevende inkomens in het Toeslagendepot storten.
Aantal werkzame personen
Per einde van het boekjaar bedraagt de personele bezetting (in fte’s):
2011 2010
Directie 2,0 2,0
Examinatoren 524,4 510,3
Overige medewerkers 490,3 469,8
1.016,7 982,1
Inhuur tijdelijk personeel 45,2 80,3
Daarnaast stort CBR in de jaren 2012 tot en met 2016 1,75% van de
som van de pensioengevende inkomens voor de medewerkers die op
ultimo 2011 deelnemer waren in de ‘oude’ pensioenregeling B of C in
het Toeslagendepot. Op deze storting wordt in mindering gebracht de
jaarlijks koopsom die nodig is om de bij de verzekeringsmaatschappij
opgebouwde rechten voor deze deelnemers te verhogen met de eventuele
toeslag die door het ABP wordt gegeven.
70 i

Beloning directie, Raad van toezicht en overige functionarissen
Ingevolge de relevante wettelijke bepalingen (Wet openbaarmaking uit
publieke middelen gefinancierde topinkomens alsmede BW2 titel 9)
wordt de beloning van de directie, de Raad van Toezicht alsmede overige
functionarissen vermeld. Onder beloning zijn de volgende componenten
opgenomen: salaris, sociale verzekeringen, pensioenen, het privégebruik
Directie
van de dienstauto alsmede eventuele uitkeringen in verband met
beëindiging van het dienstverband. De vermelde pensioenlasten betreffen
ingekochte koopsommen die mede afhankelijk zijn van leeftijd, geslacht en
resterende periode tot de pensioendatum en kunnen derhalve ook bij een
identieke pensioengrondslag per persoon afwijken.
Bedragen x 1.000 euro Salarissen Pensioenlasten
Uitkering bij
beëindiging
dienstverband Totaal beloning
2011 2010 2011 2010 2011 2010 2011 2010
Algemeen directeur a) 189 63 30 10 - - 219 73
Financieel directeur b) 191 110 50 30 - - 241 140
Overige functionarissen
Medewerker staf c) 8 68 2 27 261 - 271 95
Medewerker divisie d) 16 55 2 16 222 - 240 71
Medewerker staf e) 26 93 6 39 250 - 282 132
Medewerker staf f) 36 68 9 22 226 - 271 90
a) in 2010 vanaf 1 september
b) in 2010 vanaf 1 juni
c) tot 1 februari 2011
d) tot 1 maart 2011
e) tot 1 april 2011
f) tot 1 augustus 2011
71 i

Raad van Toezicht
Functie Benoemd per Aftredend per Beloning in 2011
Voorzitter 1 mei 2010 1 mei 2014 18
Vice-voorzitter 1 mei 2010 1 mei 2014 15
Lid, lid auditcommissie 1 mei 2011 1 mei 2015 8
Lid, voorzitter auditcommissie 1 januari 2011 1 januari 2015 11
Lid 15 januari 2010 15 januari 2014 11
Lid, lid auditcommissie 1 september 2006 24 januari 2011 1
Lid, voorzitter auditcommissie 1 december 2004 24 januari 2011 1
Lid 1 december 2004 24 januari 2011 1
De Raad van Toezicht is in 2011 teruggegaan van 7 naar 5 leden.
72 i

14) Afschrijving immateriële vaste activa
Realisatie 2011 Begroting 2011 Realisatie 2010
Afschrijving kosten van onderzoek en ontwikkeling 894 859 439
Bijzondere waardevermindering NTS - - 1.249
894 859 1.688
15) Afschrijving materiële vaste activa
Realisatie 2011 Begroting 2011 Realisatie 2010
Afschrijving gebouwen en terreinen 744 746 742
Afschrijving inventarissen 1.664 1.948 1.743
Boekverlies desinvestering examencentrum Utrecht 1.126 - -
3.534 2.694 2.485
Het boekverlies op de desinvestering is reeds toegelicht onder 2) Materiële Vaste Activa.
16) Overige bedrijfskosten
Realisatie 2011 Begroting 2011 Realisatie 2010
Huisvestingskosten 5.379 5.685 5.422
Kantoorkosten 1.803 2.011 1.794
Computerkosten 1.901 2.206 2.051
Auto-, reis- en verblijfkosten 6.794 6.433 6.288
Communicatiekosten 333 260 179
Werkzaamheden door derden 7.370 6.561 6.534
Technische vernieuwing - 750 217
Overige bedrijfskosten 2.180 2.098 2.073
25.760 26.004 24.558
73 i

Honoraria van de accountant
De volgende honoraria van KPMG Accountants N.V. en het overige KPMG netwerk zijn ten laste gebracht van het
CBR, zoals bedoeld in artikel 2:382a BW.
2011 2010
Honoraria onderzoek van de jaarrekening 117 125
Honoraria overige controleopdrachten 11 2
Honoraria overige niet-controleopdrachten 32 46
Totaal kosten huisaccountant KPMG 160 173
17) Financiële baten en lasten
Realisatie 2011 Begroting 2011 Realisatie 2010
Ontvangen interest - - 20
Betaalde interest (29) (80) -
( ) = negatief
Directie Raad van Toezicht
Rijswijk, 3 april 2012 Rijswijk, 3 april 2012
(29) (80) 20
S.M. Zijderveld (algemeen directeur) G.J.N.H. Cerfontaine (voorzitter)
R.A.L. Verstraeten (financieel directeur) P.P.J. Butzelaar (vice-voorzitter)
S.G. van der Lecq (voorzitter auditcommissie)
C.W. Gorter (auditcommissie)
A.B. Sakkers
74

Overige gegevens
Statutaire regeling betreffende resultaatbestemming
Over de wijze van resultaatbestemming staat in de statuten niets nader
aangegeven.
Voorstel resultaatbestemming
Vooruitlopend op de vaststelling van de jaarrekening 2011 door de Raad
van Toezicht is het resultaat over 2011 ten gunste van het eigen vermogen
gebracht.
75 i

Controleverklaring
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
Aan: de Stichting Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen
Verklaring betreffende de jaarrekening
Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening 2011 van
de Stichting Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen te Rijswijk
gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december
2011 en de resultatenrekening over 2011 met de toelichting, waarin zijn
opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële
verslaggeving en andere toelichtingen.
Verantwoordelijkheid van de directie
De directie van de Stichting Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen is
verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen
en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen
van het jaarverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.
De directie dient daarbij tevens de overeenkomst tussen de Staat der
Nederlanden en de Stichting Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen van
15 november 2001 na te leven.
De directie is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne
beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de
jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel
belang als gevolg van fraude of fouten.
Verantwoordelijkheid van de accountant
Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel
over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij
hebben onze controle verricht in overeenstemming
met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse
controlestandaarden, en met inachtneming
76 i

van het controleprotocol d.d. 20 juni 2003 van het Ministerie van
Verkeer en Waterstaat inzake de controle op de verantwoording
van de publieke taakuitoefening door de Stichting Centraal Bureau
Rijvaardigheidsbewijzen. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons
geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen
en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de
jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.
Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging
van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de
jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de
door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het
inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel
belang bevat als gevolg van fraude of fouten.
Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de
interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de
jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten
van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden.
Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot
uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing
van de Stichting Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen. Een controle
omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte
grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de
door de directie van de Stichting Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen
gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van
de jaarrekening.
Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie
voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.
Oordeel
Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte
en de samenstelling van het vermogen van de Stichting Centraal Bureau
Rijvaardigheidsbewijzen per 31 december 2011 en van het resultaat over
2011 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.
Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen
Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen
tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het
jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9
Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met
h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het
jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de
jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.
Voorts vermelden wij dat wij hebben vastgesteld dat is voldaan aan de
verplichtingen die zijn opgenomen in de overeenkomst tussen de Staat der
Nederlanden en de Stichting Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen van
15 november 2001 en artikel 6 van de Wet openbaarmaking uit publieke
middelen gefinancierde topinkomens.
Den Haag, 3 april 2012
KPMG ACCOUNTANTS N.V.
W. A. Touw RA
77 i

CBR in cijfers 2011
Toetsen en examens
A Theorie 52.166 27.062 51,9 47.773 25.355 53,1
Praktijk AVD (verkeersdeelneming)
Eerste examen 27.079 20.029 73,8 23.960 17.632 73,6
Herexamen 8.893 6.533 73,5 8.435 6.029 71,5
Totaal 35.972 26.562 73,8 32.395 23.661 73,0
Praktijk AVB (voertuigbeheersing)
Eerste examen 29.545 25.740 87,1 25.555 22.328 87,4
Herexamen 3.980 3.345 84,1 3.336 2.782 83,4
Totaal 33.525 29.085 86,8 28.891 25.110 86,9
B Theorie 487.685 217.611 44,6 458.663 222.002 48,4
Praktijk
RIS-toetsen 3 7.763 8.016
2011 2010
Aantal Aantal Slagings- Aantal Aantal Slagingsafgenomen
voldoende percentage afgenomen voldoende percentage
RIS praktijkexamen
Eerste examen 7.761 4.873 62,8 7.873 4.860 61,7
Herexamen 3.357 1.944 57,9 3.926 2.294 58,4
Totaal
Praktijkexamens RIS + traditioneel
11.118 6.817 61,3 11.799 7.154 60,6
Eerste examen 201.614 99.374 49,3 194.687 94.853 48,7
Herexamen 179.165 85.905 48,0 176.924 83.041 46,9
Totaal 380.779 185.279 48,7 371.611 177.894 47,9
78 i

Aantal Aantal Slagings- Aantal Aantal Slagingsafgenomen
voldoende percentage afgenomen voldoende percentage
BE Praktijk
Eerste examen 24.170 17.425 72,1 23.801 17.123 71,9
Herexamen 6.684 4.971 74,4 6.810 5.034 73,9
Totaal 30.854 22.396 72,6 30.611 22.157 72,4
Tussentijdse toets A-B-BE 82.171 71.485
2011 2010
Bromfiets Theorie
Praktijk AM2
62.887 31.318 49,8 80.908 41.697 51,5
Eerste examen 32.281 25.282 78,3 21.063 16.317 77,5
Herexamen 7.626 6.491 85,1 4.468 3.775 84,5
Totaal
Praktijk AM4
39.907 31.773 79,6 25.531 20.092 78,7
Eerste examen 153 114 74,5 103 72 69,9
Herexamen 58 39 67,2 24 15 62,5
Totaal 211 153 72,5 127 87 68,5
79 i

Vervoer en logistiek
Theorie, incl. taxi
Taxi
67.184 47.129 70,2 63.016 42.358 67,2
Theorie
Praktijk
11.934 8.666 72,6 11.825 7.963 67,3
Eerste examen 8.938 5.197 58,1 8.741 5.224 59,8
Herexamen 4.252 2.447 57,6 4.020 2.371 59,0
Totaal
C Praktijk
13.190 7.644 58,0 12.761 7.595 59,5
Eerste examen 6.519 4.221 64,8 5.908 3.719 63,0
Herexamen 3.344 1.995 59,7 3.293 1.981 60,2
Totaal
D Praktijk
9.863 6.216 63,0 9.201 5.700 62,0
Eerste examen 899 555 61,7 1.061 637 60,0
Herexamen 526 289 54,9 700 390 55,7
Totaal
VRP1, CE, DE, LZV
Praktijk
1.425 844 59,2 1.761 1.027 58,3
Eerste examen 5.111 3.360 65,7 4.940 3.196 64,7
Herexamen 2.344 1.440 61,4 2.575 1.574 61,1
Totaal
Overige
Praktijk
7.455 4.800 64,4 7.515 4.770 63,5
Eerste examen 3.136 2.462 78,5 3.465 2.686 77,5
Herexamen 602 418 69,4 727 516 71,0
Totaal 3.738 2.880 77,1 4.192 3.202 76,4
¹ VRP = Vakrijproef
2011 2010
Aantal Aantal Slagings- Aantal Aantal Slagingsafgenomen
voldoende percentage afgenomen voldoende percentage
80

Nader onderzoek 28.865 12.981 45,0 29.740 13.722 46,1
Binnenvaart
Theorie 5.319 3.391 63,8 4.685 3.021 64,5
Luchtvaart
Theorie
Beroepsvliegers 5.182 6.477
Privévliegers 2.654 2.863
2011 2010
Aantal Aantal Slagings- Aantal Aantal Slagingsafgenomen
voldoende percentage afgenomen voldoende percentage
81 i

Niet afgenomen theorie-examens totaal² 50.102 53.669
Theorie-examens totaal 733.179 718.054
Niet afgenomen praktijkexamens totaal 14.910 16.763
Praktijkexamens totaal, incl. toetsen 690.628 650.600
Totaal examens motor, auto en bromfiets 1.123.986 1.076.510
Totaal alle examens (incl. toetsen) 1.423.807 1.368.654
Overige kerncijfers
Behandelde Verklaringen van geschiktheid 596.728 548.719
Beoordelingen Eigen verklaringen klein vaarbewijs 899 706
Afgegeven vaarbewijzen 5.737 5.130
Totale omzet (in miljoen euro’s) 108,8 102,2
Aantal medewerkers nominaal ultimo (op fulltime basis) 1.017 982
Aantal ingeschreven rijscholen³ 7.436 6.754
Aantal nieuw ingeschreven rijscholen 968 840
Aantal uitgeschreven rijscholen 286 306
² Aangevraagde en betaalde examens die niet zijn afgenomen, bijvoorbeeld wegens verzuim.
³ De registratie van rijscholen gaat uit van het aantal ingeschreven rijscholen. Dat aantal is hoger dan het in het verleden
vermelde aantal actieve rijscholen.
2011 2010
82 i

Vorderingsprocedure
Mededelingen van de politie 17.738 17.687
Onderzoeken 7.337 6.953
- Psychiatrisch onderzoek (alcohol) 4.206 4.399
- Medisch onderzoek (incl. drugs) 2.581 2.016
- Onderzoek rijvaardigheid 550 538
Rijbewijs ongeldigverklaard 8.059 7.483
- vanwege onderzoek alcohol/drugs 4.208 3.889
- vanwege onderzoek medisch 819 960
- vanwege onderzoek rijvaardigheid 437 215
- vanwege EMA 1.868 1.939
- vanwege LEMA 175 165
- vanwege EMG 414 315
- vanwege ASP 138 ---
Vorderingsprocedure: aantal opgelegde EMA-cursussen 7.068 7.315
Vorderingsprocedure: aantal opgelegde LEMA-cursussen 764 830
Vorderingsprocedure: aantal opgelegde EMG-cursussen 1.507 1.287
Bezwaarschriften en Beroepzaken
Bezwaarschriften vorderingen 3.179 2.561
Beroepzaken vorderingen* 363 325
Bezwaarschriften medisch 1.249 982
Beroepzaken medisch** 107 92
* 2011, inclusief hoger beroepzaken en voorlopige voorzieningszaken: 565.
** 2011, inclusief hoger beroepzaken en voorlopige voorzieningszaken: 133.
2011 2010
83 i <
CBR Jaarverslag 2011