}<(l(tp$=adbcbb<

18>sport
André
De twaalfde
man elimineren
De clubgrensrechter is onze
twaalfde man. Hij is de man die
redding brengt als er een keer
iemand traag is of gewoon staat
te slapen. Dan gaat de vlag omhoog
en redt hij ons team. Soms
is de fraude zo overduidelijk, dat
de scheidsrechter er niet intrapt.
Trapt de scheidsrechter er vaak
in dan gaan de supporters van de
tegenstander ageren. Doorziet hij
de ziekelijke fraude vaak dan gaan
wij ageren. Ik kan u verzekeren,
daar is geen woord Chinees bij.
Het is een ergernis die ik al jaren
met mij meedraag en die ook al
jaren de amateur voetbalsport een
slechte naam bezorgt. Een aantal
maanden geleden actueel geworden,
doordat de grensrechter van
een Noord-Hollands voetbalclubje
slachtoffer werd en zelfs overleed.
De daders blijven voorlopig
vastzitten, was het nieuws vorige
week.
Ik vind dat wij als voetbalclubs
vooral zelf verantwoordelijk zijn.
Wie gaat in de club eens aan de
coaches en de goed willende vaders
uitleggen wat de taak van een
grensrechter nu werkelijk is. We
begrijpen dat het gaat om inworpen
en vooral het signaleren van
buitenspel. Maar wie denkt dat
in de ogen van de meeste clubleden
dat de hoofdtaak is, heeft het
ernstig mis. Bij de twaalfde man
groeien in mijn beleving de wortels
van het kwaad. De ellende
groeit snel. Wij hebben zelf een
monster gecreëerd.
Beste clubmensen, hier ligt voor
u een taak. Een grensrechter is
geen twaalfde man, maar iemand
die de scheidsrechter assisteert
om de wedstrijd in goede banen
te leiden. Vroeger had men geen
scheidsrechter, laat staan een
grensrechter nodig. De spelers
regelden het allemaal zelf in het
veld en pas als men er diep in de
tweede helft een keer niet uitkwam,
stopte men en keek naar
de zijlijn. Daar sprak de arbiter
recht vanuit een stoel en de heren
accepteerden zijn oordeel. De
doelstelling was dat de wedstrijd
een eerlijk verloop had. De doelstelling
van de meeste clubgrensrechters
is een totaal andere.
Natuurlijk heb ik geen goed woord
over voor het gedrag van spelers
die grensrechters belagen. Ik vel
ook geen oordeel over het slachtoffer
en zelfs niet over de daders
die bij deze tragedie betrokken
zijn geweest. De wortel ligt bij
onze sportbeleving die is ontaard
in de creatie van de twaalfde man.
Echt, de verantwoordelijkheid ligt
bij ons. Elimineren die twaalfde
man en accepteren dat verliezen
ook bij sport hoort.
André Wetzel
oud-voetballer en trainer
Precies 100 jaar terug gebeurde er op
24 maart een voetbalwonder. Toen
won het Nederlands elftal voor het
eerst van het onaantastbare
Engeland. Het gebeurde op Haagse
bodem. Extra aardig was dat dit zich
voltrok met een sterke Haagse
spelersinbreng: Dé en Tonny Kessler
(HVV), Leo Bosschart (Quick) en Joop
Boutmy (HBS). En dan was er nog de
beroemde Haagse sportjournalist Ad
van Emmenes, die als jochie ooggetuige
van het Wonder was en daar
de rest van zijn leven niet over
uitgepraat raakte.
Door Martin van Zaanen
Het is 24 maart 1913, Tweede Paasdag,
negen uur ’s ochtends. De hekken van
Houtrust gaan pas om elf uur open en de
aftrap staat drieëenhalf uur daarna gepland,
maar er is al een groep toeschouwers
voor de hoofdingang. Naast de
klassieke houten tribune staan noodtribunes,
waardoor op het terrein waar
normaal HBS speelt, een recordambiance
van 16.000 bezoekers mogelijk is.
Uiteindelijk moeten duizenden mensen
teleurgesteld buiten blijven, al vinden
sommigen van hen een plekje op de
daken van de vrachtwagens op de Sportlaan.
De Haagsche Courant schrijft over de
opvallende drukte: “Het is één golvende
menschenzee die restaurants opzocht
om den inwendigen mensch te
versterken alvorens naar het terrein
van de strijd te gaan”. Opvallend is dat
veel mensen van buiten de stad naar
Den Haag zijn gekomen, dat destijds
200.000 inwoners telde. Niet alleen
zijn er veel voetbalfans, ook zien we
langs de Houtrustweg volop handige
jongens die wat geld aan de toeschouwers
willen verdienen. Zo is volgens de
chocoladehandelaar de Arnhemse keeper
Just Göbel (de Edwin van der Sar van
zijn tijd) verzot op chocolade, kan spil
(spelmaker) Bok de Korver aldus een
aanbieder in bananen geen genoeg van
bananen krijgen, terwijl de sinaasappelverkoper
stellig beweert dat de bij leven
al legendarische Engelse aanvoerder
Vivian Woodward aan de lopende
band sinaasappels eet.
Zes keer was het Nederlands elftal voorafgaand
aan dit duel tegen ‘The Gentlemen’
in het strijdperk getreden. Alle
malen werd verloren, het totale doelsaldo
bedroeg 38-4. Eén keer, in Darlington,
resulteerde de ontmoeting in een
smadelijke 12-2 nederlaag. Ondanks
deze voortekenen hangt er iets van optimisme
in de lucht. Om half drie komen
Onze Jongens het veld op. Van een
warming-up heeft nog niemand gehoord,
toch verstrijkt er wat tijd voordat
Hollands aanvoerder Bok de Korver
voor zijn dertigste interland is gehuldigd.
Waar het aan ligt, kan niemand de
vinger opleggen, maar vanaf het eerste
fluitsignaal toont het Nederlands elftal
geen ontzag voor de prominente gasten
en dringt de Britten terug. De 1-0 in de
vierde minuut door Sparta-stormram
Huug de Groot is de eerste keer ooit dat
‘we’ tegen de Engelsen op voorsprong
komen.
In ‘De Sport’ meldt JC Fränkel over dat
doelpunt: “Er breekt een enthousiasme
los, zóó geweldig, zóó intens en zóó
groots als wij nog nimmer aanschouwden.
Het is geen geloei of gebrul, het is
een krater die in al zijn hevigheid losbarst
en de opgekropte smaad van
zooveel jaren uitbraakt”. En: “Door den
geweldigen luchtdruk van deze spontane
uitbarsting ontlasten de verzadigde
wolken zich en stroomt de regen gedurende
een tiental minuten neder”.
Het is de voortreffelijke Vivian Woodward
die in de 26 ste minuut gelijk maakt,
maar in de tweede helft scoort De Groot
uit een vrije trap 2-1, en omdat onze internationals,
met de onpasseerbare
doelman Göbel in een hoofdrol, allen
boven zichzelf uitstijgen, is dat tevens
de einduitslag. Dat het Nederlands elftal
in haar 36ste interland de Britten, de
uitvinders van het spel, verslaat, is een
regelrecht wonder.
In de ‘Revue der Sporten’ schrijft journalist
Leo Lauer: “Hoera! Hoera! Hoera!
Laat ik er dat eerst uitgooien. Het lucht
wat op. Ik heb gedanst, gehost, gecancaneerd,
gezongen en gejubeld – het wil
maar niet stil worden daarbinnen. Maar
het is me ook een dag geweest! De leermeesters
geslagen, de Engelsen geklopt,
rood-wit-blauw boven, Holland
aan de top! Lezer, lezer, geloof je het zelf
wel recht? Het is alles zo dromerig nu,
zo onreëel, zo wazig, elf withemden, elf
oranje jerseys, tribunes vol lijfgewriemel,
muziek, gejuich, het einde een zegekreet
uit duizenden kelen, een triomfdans,
een sprookje van geestdrift,
los van alles zijn, een sprookje van menselijkheid,
het mooiste. Waarheid, heerlijke
waarheid: er zijn weer jongens van
Jan de Wit!”
Schoudervullingen
Één van de dingen die deze sensatie
voor de Haagse sportliefhebber extra
aardig maakte, was de aanzienlijke
plaatselijke inbreng. Zo vormde tegen
Engeland Dé Kessler samen met Tonny
het eerste broederpaar in Oranje. Voor
linksbuiten Dé was het zijn zevende interland,
voor linkshalf Tonny de derde.
Tevens zijn laatste. Strompelend haalde
hij vanwege een enkelblessure het einde.
Van die enkel bleef hij vervolgens altijd
last houden. Goed voetballende
Kesslers, je had er in totaal zes, allemaal
van HVV. Dat was niets minder dan de
eerste topclub van Nederland (tien
maal landskampioen en ze maten zich
in De Diepput dezelfde, van zelfvertrouwen
overlopende, houding aan
waar Ajax vandaag de dag even geliefd
en gehaat om is). Ook Dé & Tonny’s neven
Boelie & Dolf waren international
en speelden voor HVV.
Van hen was Dé de beste. Hem werden
bijna bovennatuurlijke kwaliteiten toegedicht.
Saint Dé, werd hij genoemd. Dé
was meester in de rechten, maar ging
toen hij getrouwd was, kunstgeschiedenis
studeren. Een bescheiden man,
die ook uitstekend kon tennissen en
cricketen. Logisch trouwens dat Dé Dé
werd genoemd – een stuk makkelijker
dan zijn volledige benaming Mr. Dr. Johann
Heinrich Hermann Kessler. Vanaf
zijn achttiende stond hij in Oranje. Een
speler van uitzonderlijke klasse, een
topscorer die zijn medespelers in zijn
enthousiasme wist mee te slepen. De
stylist kwam tussen 1909 en 1922 tot 21
interlands, waarin hij negen keer scoorde
en zes keer aanvoerder was.
Broer Tonny trouwde vier keer, dat was
een glamourboy, een charmeur van jewelste.
Voor zijn zwoele stem smolten
alle vrouwen. Statig voorkomen,
woordkunstenaar, ook op papier. Een
ijdeltuit met een voorliefde voor uniformen
en kostuums. Een beer van een
kerel, die schoudervullingen droeg om
nóg breder te lijken. Op het veld had
Tonny veel inzicht. Van minder inzicht
getuigde zijn latere beslissing buiten
het veld om zich aan te sluiten bij de
NSB. Hij werd zelfs adjudant van Anton
Mussert. Dit terwijl zijn broer Dé onderduikers
in huis had. Fascinerend
type, die Tonny. Toen hij na de Oorlog in
de cel zat, werd hij door zijn bewakers
op handen gedragen. Ooit maakte een
tegenstander een overtreding op hem.
Den Haag Centraal > Vrijdag 22 maart 2013
Een eeuw geleden versloeg Oranje op Houtrust voor het eerst Engeland
‘Alles is zo dromerig nu, zo onreëel,
een sprookje van geestdrift’
Het Nederlands elftal voor de interland tegen Engeland. > Foto: KNVB Fotocollectie
’Dé Kessler
werden
bovennatuurlijke
kwaliteiten
toegedicht’
Na de wedstrijd kwam de speler zich
verontschuldigen. Tonny Kessler keek
hem aan en zei: ‘U kunt gaan’. Overigens
was de vader van Tonny & Dé de oprichter
van de bekende Kessler Stichting
voor daklozen.
Krachtdadig
Wat betreft overige Haagse inbreng bij
Het Wonder Van Houtrust, was er
rechtshalf Leo Bosschart. Technisch en
tactisch blonk de speler van Quick niet
uit, maar wat was hij volhardend. Atletisch,
jongensachtig enthousiast. Bij De
Haantjes speelde hij eerst in lagere elftallen,
en pas in 1909, nadat hij bij een
trip van Quick door Engeland als spil
was geprobeerd, kreeg hij een vaste
plaats in het eerste. Drie maanden daarna
was hij international. De man was zo
compleet als een Zwitsers zakmes, in de
geschiedenis van het voetbal was Bosschart
één van de eerste echte allrounders.
Later zou hij ons land vertegenwoordigen
op de Olympische Zomerspelen
van 1920 in Antwerpen, waar
Holland brons in de wacht sleepte.
Tenslotte rechtshalf Joop Boutmy, die
10 interlands (één doelpunt) speelde,
tussen 1912 en 1914. Joop was een stevige
jongen, die bekend stond als een
krachtdadige, soms iets te fanatieke,
voetballer. Op de Olympische Spelen
van 1912 verving hij Bok de Korver.
Kort na zijn laatste interland in 1914
vertrok Boutmy naar Nederlands-Indië,
als veertiger keerde hij nog eens terug in
Quick 1.
Naast de Haagse locatie en vier Haagse
spelers die een aanzienlijke bijdrage
hadden geleverd aan dit onvoorstelbare
succes van het Nederlands elftal, was er
nog een plaatselijke factor in de persoon
van de beroemde sportjournalist Ir. Ad
van Emmenes, de vader van televisiepresentatrice
Viola Holt. Die was als jochie
– Van Emmenes woonde op de
Sportlaan, twee minuten lopen van het
complex – ooggetuige van het mirakel
en schreef er later veelvuldig over. In
zijn klassieker Neerlands Voetbalglorie
lezen we: “Op Houtrust stierf een legende:
de legende van Albions onoverwinnelijkheid
op het voetbalveld”.