Eerst - De Pers

Perspectief
13
ontwikkeling is volgens de organisatie
‘de beste oplossing voor structurele
armoede’. Hoe? Door hogere
kwaliteit, hogere productiviteit en
lagere kosten.
Klinkt logisch, en simpel. Maar
het eerste probleem dient zich al aan
bij het begin van de productieketen,
de boer zelf. Of zoals meneer Phan
Huy Thong van het ministerie van
Landbouw het zegt: ‘De kleine boer is
erg conservatief en lui. Het is voor
hem heel moeilijk zijn oude gewoontes
te veranderen. Bovendien is hij
ook niet zo zuinig op zijn land.’
Maar toch is er hoop, lacht hij
schalks: ‘Als ze meer geld kunnen verdienen,
komen ze wel over de brug.’
Wat doet de Vietnamese koffie-
boer dan niet goed? Veel te snel oogsten
bijvoorbeeld. Niet als de bonen
rijp zijn, maar als er dringend geld
nodig is of als er net een inkoper langs
komt. Of veel te kwistig met verdelgingsmiddelen
sproeien: niet alleen
daar waar het nodig is, maar overal.
Of de koffiebomen niet goed snoeien.
Of veel te veel koffiebomen planten
op een stuk land. Of onvoldoende
schaduwbomen neerzetten, waardoor
de felle zon vrij spel heeft.
UTZ regelt workshops voor de
boeren, want dit is allemaal te leren.
Zeker als duidelijk wordt dat ze per
ton koffiebonen veertig dollar premie
krijgen bij een bepaalde kwaliteit.
En daar komt de fabriek in beeld, in
dit geval de October Coffee Company
Genoeg geld
voor de hele familie,
een groot
huis, twee televisies
en een
koelkast: ‘Ja, ik
ben gelukkig.’
en de Phuoc An Coffee Company, allebei
in dit gebied, ‘het hart van het
koffiekoninkrijk’. De boeren willen
wel hun best doen, maar als de fabriek
niet extra wil betalen en ook
geen extra moeite wil doen om de
koffie voor een betere prijs door te
verkopen, dan houdt alles op.
Veel meer geld
De fabriek wil wel, zo blijkt. Terwijl
ook daar toch het nodige moest veranderen.
Aan de gevel van October
hangt in vlammend rood nog steeds
een portret van Ho Chi Minh, wijlen
de grote leider. Maar de directeur en
de managers worden nu persoonlijk
aangesproken op hun prestaties. Dat
was in de tijd van het Echte Commu-
Vietnamese koffieboeren doen veel niet goed. Zo oogsten ze te snel. REUTERS
‘Tijdens het communisme
droegen mensen nauwelijks
verantwoordelijkheid. Nu wel,
en ze verdienen veel meer geld.’
nisme wel anders. ‘Toen droegen
mensen nauwelijks verantwoordelijkheid’,
zegt de directeur. ‘Nu wel.
Nu zijn de mensen verantwoordelijk
voor hun eigen gebied.’ En ja, verzekert
hij, daar zijn ze heel blij mee. Ze
verdienen veel meer geld nu.
Het land is, net als vroeger, nog
steeds van de fabriek. Op de 463 hectare
werken en wonen 764 kleine
boeren. Die betalen netjes pacht aan
de fabriek, maar mogen hun koffie
verkopen aan wie ze maar willen. Het
is dus ook in het belang van de fabriek
om te zorgen dat de boeren goede
kwaliteit leveren. ‘Een uitdaging’,
heet dat in moderne managerstaal,
die ook hier in zwang is. Boeren die te
veel pesticiden gebruiken, krijgen
minder geld. Boeren die wel hun best
doen, krijgen een goede prijs. De certificaten
van UTZ, en de jaarlijks terugkerende
kwaliteitscontroles, helpen
de boeren en de fabrikanten, en
wijzen uiteindelijk de consument
naar koffie die op een ‘eerlijke’ manier
wordt gemaakt.
Echte Vietnamese Boer
Volgens cijfers van UTZ zelf doen er
in Vietnam zo’n 20.000 boeren mee
met het programma (wereldwijd
95.000). Zij bebouwen 30.000 hectare
met een opbrengst van gemiddeld
meer dan drie ton per hectare.
De gemiddelde nationale productie
van boeren die geen UTZ-certificaat
hebben, is twee ton per hectare. De
UTZ-projecten beslaan nu zes procent
van het totale landbouwareaal
van Vietnam en tien procent van de
nationale productie. En dat blijft
maar stijgen. ‘De consument wil dit
soort producten dus ook.’
Maar hoe zit het nou met de levensstandaard
van de boeren? Om
die vraag te helpen beantwoorden
heeft de Phuoc An Coffee Company
twee Echte Vietnamese Boeren geregeld.
Keurig gewassen en gestreken,
in splinternieuwe donkerblauwe
overalls, staan ze kaarsrecht voor hun
koffiebomen, klaar voor het verstrekken
van informatie.
Jazeker, ze zijn erg blij.
Oh jee, het gaat een stuk beter dan
vroeger.
Nou en of, verantwoord omgaan
met het milieu is van het allergrootste
belang.
Bij elk antwoord kijken de Echte
Vietnamese Boeren met een schuin
oog naar een lid van het Phuoc Anmanagementteam,
dat met de armen
over elkaar op twee centimeter afstand
staat mee te luisteren. Het zijn
moderne tijden, maar communistische
gewoontes zijn hardnekkig.
Dan maar verder zoeken.
De volgende dag, en vele schichtige
Vietnamezen later, komt Nguyen
Xuan Nghia verlegen tussen zijn cacaoplanten
vandaan. Hij is veertig
jaar, draagt ook zo’n blauwe overall
(maar dan een vieze), en heeft een
bromfietshelm op zijn hoofd. Hij
heeft 0,8 hectare grond en verbouwt
behalve cacao ook koffie. Met een
UTZ-certificaat in de hand levert hij
zijn oogst aan Phuoc An.
Hoeveel geld verdient hij?
‘Genoeg voor de hele familie.’
Heeft hij een televisie?
‘Twee.’
Doet de koelkast het?
‘Ja, hihi.’
Is er genoeg eten voor de
kinderen?
‘Mijn kinderen komen niks
tekort.’
Groot huis?
‘Ja, twee verdiepingen.’
En is hij gelukkig?
‘Ja. Ja, ik ben gelukkig.’ 1