pdf-version - E-thesis

Corruptie onder rechters en aanklagers vormde een probleem van grote omvang. 19
De hardheid van het inquisitoir strafrecht op het Europese continent kwam voornamelijk
voort uit de invloed van het canoniek en het Romeinse recht. 20 Binnen de
kerk was ten tijde van de reformatie het Heilig Officie ingesteld. Dit Heilig Officie
was een rechtbank, belast met de vervolging van misdrijven tegen het geloof. Het
ontzegde verdachten niet alleen vaak een behoorlijk proces, maar maakte ook regelmatig
gebruik van de tortuur als middel van bewijsgaring. De omvang van de
bijdrage van het Romeins recht aan de wreedheid en de ongelijkheid van het strafrecht
blijkt, volgens Tappan, het duidelijkst in Frankrijk. 21 Daar hadden rechters zo’n
grote discretionaire bevoegdheid in de vaststelling van de aard en de omvang van
het gepleegde delict en in de vaststelling van de vervolgens op te leggen straf dat
excessen bijna onvermijdelijk waren. In Frankrijk vertoonde volgens Tappan het
strafrecht van het ancien régime nog grotendeels dezelfde kenmerken als het strafrecht
aan het eind van de 13 e eeuw. 22 Of de dominantie van het Romeinse recht
voor heel Frankrijk gold, is betwijfelbaar. Zowel Gerbenzon en Algra als Lokin en
Zwalve wijzen er op dat het Romeins recht vooral in het zuiden, in de zgn. Pays de
droit écrit dominant was. 23 Wat Tappan mijns inziens echter wel terecht vaststelt is
de extreme hardheid van de Franse strafwetgeving. Als men er de Ordonnance
Criminelle van 1670 op naziet, dan kan men niet anders dan constateren dat het
aantal delicten waarop doodstraf, lijfstraffen en galeistraffen stond ook aan de
vooravond van de Verlichting nog zeer groot was. 24
Aan het begin van de 18 e eeuw barstte de kritiek op het heersende strafrechtsysteem
los. Verlichtingsfilosofen voerden campagne voor een rationelere en
humanere toepassing. Hun speerpunten waren: humanisering van het strafrecht,
betere afstemming op elkaar van daad en straf, vastlegging van straffen in de wet
en onafhankelijkheid van de rechterlijke macht. Volgens Martinage waren in de betogen
van verlichte strafrechtauteurs concrete en technische voorstellen voor alternatieven
minder talrijk dan de eisen voor afschaffing van de bestaande instellin-
19 Ibid.
20 Javier Treviño, Sociology, p.16.
21 Tappan, Penology, p. 48-49.
22 Tappan, Penology, p. 48.
Zie bij Tappan ook noot 32, p. 48. In deze noot citeert Tappan Von Bär. Ook Von Bär constateerde dat
het Franse strafrecht sinds de Middeleeuwen nauwelijks veranderde. Het strafrecht aan het einde van het
ancien régime week volgens hem zelfs maar weinig af van het Franse strafrecht aan het einde van het
Romeins keizerrijk en het begin van de Middeleeuwen.
23 Gerbenzon-Algra, Voortgangh, p. 149; Lokin,-Zwalve, Hoofdstukken, p. 167.
24 Doucet, Droit Criminel.
9