pdf-version - E-thesis

oeken van verschillende Europese staten. 39 Beccaria beschouwde de straf niet als
een vorm van vergelding, maar als afschrikmiddel. Om in die zin effectief te zijn was
proportionaliteit tussen de omvang van de straf en de zwaarte van het delict van
belang. Een te lichte straf zou onvoldoende afschrikking opwekken, een te zware
straf zou onverschilligheid ten opzichte van het recht voortbrengen. In beide gevallen
zou de straf geen doel treffen. Verder diende de straf snel na het plegen van
het delict te worden toegepast, zodat het verband tussen het delict en de daarop
volgende straf nog voor eenieder duidelijk was. Tenslotte moest ook de zekerheid
van toepassing duidelijk zijn. Het feit dat er op de daad ook onontkoombaar een
straf zou volgen, zou toekomstige daders afschrikken.
Met bovengenoemde hervormingsvoorstellen beoogde Beccaria de ontwikkeling
te bereiken van een strafrechtsysteem dat het contractuele karakter van de
samenleving weerspiegelde en dat aan de behoeften van die samenleving tegemoet
kwam. Tegelijkertijd moest het ervoor zorgen dat het de bij de mens aangeboren
neiging om te streven naar rationaliteit, de eigen bevrediging, en de vrijheid
om autonoom te beslissen over de weg die hij in het leven te gaan had,
bevorderde. 40 Het werk van Beccaria inspireerde veel andere verlichtingsauteurs
onder wie Voltaire.
3.2.3 Voltaire
Wellicht de meest invloedrijke verlichtingsdenker was François Marie Arouet
oftewel Voltaire. Voltaire verspreidde het gedachtegoed van Beccaria verder. 41
Aanvankelijk concentreerde het denken van Voltaire zich op twee aandachtspunten.
In de eerste plaats beijverde hij zich om het empirisme zoals dat door de Engelsen
was ontwikkeld in het Frans intellectuele leven te introduceren en in de tweede
plaats streefde hij fanatiek naar religieuze tolerantie. 42 Zijn betrokkenheid bij de
hervorming van het strafrecht lijkt op gang te zijn gekomen doordat hij zich, in het
kader van zijn strijd tegen religieuze intolerantie, actief en publiekelijk met een aantal
strafzaken ging bemoeien. Bijzonder betrokken was hij in 1763 bij de zaak Calas.
Jean Calas was een Hugenoot, die ter dood was veroordeeld en geëxecuteerd omdat
hij zijn zoon zou hebben vermoord. Reden daarvoor zou de herbekering van die
zoon tot het katholicisme zijn geweest. 43 Voltaire stelde de affaire aan de kaak in
39 Nederland: artikel 1 Wetboek van Strafrecht, Duitsland artikel 1 Strafgesetzbuch, België artikel 2
Strafwetboek, Frankrijk artikel 3 Code Pénal.
40 Javier Trevinõ, Sociology, p. 19.
41 Martinage, Strafrecht, p. 45.
42 Hooker, European Enlightenment.
43 Prakken, Laatste woord, p. 74.
13