een vak apart - Gevangenispredikant.nl

Victory Outreach
Om bij het onderwerp van godsdienstige
bewegingen te blijven: ik denk, dat
verschillende collega’s wel eens van
gedetineerden gehoord zullen hebben,
dat zij behoorden tot een kerk, genaamd
Victory Outreach. Uit de verhalen maakte
ik op, dat het een godsdienstige beweging
zou zijn van evangelische snit, die zich
ook en vooral zou inzetten voor verslaafden
en daklozen. Ze zouden in verscheidene
plaatsen in Nederland opvanghuizen
hebben. Nieuwsgierig geworden door
deze verhalen ben ik via Google op zoek
gegaan naar informatie over Victory
Outreach. Meteen krijg je reactie: 364.000
hits, te beginnen met een verwijzing naar
de site van Victory Outreach International,
maar ook naar de sites van Victory
Outreach Nederland en bijvoorbeeld
Victory Outreach Almere. Op die site luidt
het welkomstwoord: “a people you call
pagina 32 - Zandschrift Magazine - Voorjaar 2005
family, a place you call home”.
Een verrassende ontdekking, die ik daar
ook deed, was dat Victory Outreach
Almere participeert in het Evangelisch
Contact Almere, waarin zo’n 17 organisaties
en kerken participeren, waaronder:
de Braziliaanse Bethlehem Gemeente, de
Iraanse kerk in Nederland, de Rafaëlgemeenschap,
maar ook de Christelijk
Gereformeerde Kerk/Nederlands
Gereformeerde Kerk en de Gereformeerde
Kerk Vrijgemaakt. Bien étonné de se
1 In het boek wordt de stelling naar voren gebracht, dat Jezus met Maria Magdalena getrouwd zou
zijn geweest en bij haar een kind zou hebben verwekt en dat zo de geslachtslijn van Jezus tot in
deze eeuw bewaard zou zijn gebleven. Dit geheim zou het geheim van de Heilige Graal zijn en het
geheim zou bewaard zijn door een geheim genootschap, de Priorij van Sion geheten
2 Als je trouwens “Dan Brown da Vinci” in typt krijg je 1.500.000 ‘hits’. Dan moet je wat langer
zoeken om meer te vinden over de achterliggende theorieën van de boeken van Dan Brown.
3 In Italië zijn recent een aantal mensen veroordeeld op grond van de beschuldiging deelgenomen
te hebben aan rituele moorden als lid van Satanische gezelschappen. Ook in Zwitserland en
Frankrijk zijn er rechtszaken geweest rond ‘cults’.
Ingezonden
Spiritualiteit; schepping en bevrijding
1. Van huis uit
Dit jaar wordt er in het rkcorps
speciale aandacht
gevraagd voor het onderwerp
“spiritualiteit”. Voor mij is dit
onderwerp verbonden met
hetgeen ik van huis uit heb
meegekregen.
Als kind woonde ik schuin
tegenover een zorgcentrum
dat geleid werd door zusters
Dominicanessen. De zusters
en het tehuis vormden een
begrip in de wijk. Iedereen kon
er in- en uitlopen. Samen met
mijn tweelingbroer werd ik er
misdienaar en lector. Verder
speelden we er muziek en
deden boodschappen voor de
ouderen die slecht ter been
waren. Dit alles heeft veel tot
mijn vorming bijgedragen.
Dominicaans stond voor mij
(en eigenlijk voor iedereen die
bij de zusters binnenwandelde)
voor gezellig, voor welkom,
voor er-mogen-zijn.
Vooral dat laatste is kenmerkend
voor de dominicaanse
spiritualiteit. Ieder mens mag
er zijn en in ieder mens huist
van oorsprong uit de genade
Gods 1 . Met de schepping heeft
God de mens een ruimte
gegeven waarin hij mag leven
en waarin hij in contact mag
treden met God en met zijn
medemensen. Omdat dit
contact mogelijk is en de
genade Gods in beginsel in
ieder mens aanwezig is, mag
men zich toewijden aan God
die zal geven wat Hij belooft,
maar wat nog niet ten volle is
gerealiseerd. Men springt als
het ware in het geloof dat iedere
mens wordt opgevangen,
terwijl men nog opgevangen
moet worden.
2. Schepping
In de hoofdstukken 1 en 2 van
het boek Genesis draagt God
zorg voor een ruimte. In deze
ruimte mag de mens leven.
Echter, God heeft de mens
geschapen, niet om alleen te
blijven. Hij schept vrouw en
man. Het is in de schepping
ingegeven dat er een ander is. 2
Het eerste “niet goed” in de
bijbel is de uitspraak van God
dat het niet goed is dat de
mens alleen blijft (Gen. 2:18).
Mensen hebben elkaar nodig.
Mensen zijn er om met elkaar
trouver ensemble. Bovendien doet dit
ECA (= Evangelisch Contact Almere) mee
aan een welkomstpakket voor elke
nieuwe bewoner van Almere, zodat deze
nieuw bewoners een Nieuwe Testament
ontvangen plus een lijst van participerende
kerken. Dit alles onder het motto:
De sleutel tot het hart van uw stad.
Tot slot nog dit: Waarom is Victory
Outreach onder gedetineerden bekender
dan hun getalsmatige omvang zou doen
vermoeden? Dit is wat ze zelf zeggen op
de homepage van de Nederlandse tak van
Victory Outreach:
Namens onze Oudsten, Voorgangers,
Evangelisten, en de gehele Victory
Outreach familie wereldwijd en natuurlijk
in het bijzonder in Nederland: welkom op
onze Nederlandse homepage. Victory
Outreach heeft duizenden
(drugs)verslaafden en leden van criminele/straat-bendes
geholpen om weer
productieve leden van onze samenleving
te worden. Vanaf het nederige begin in
1967, zijn wij uitgegroeid tot één van de
grootste binnen steden bedieningen ter
wereld, hulp biedend aan mensen met de
meest uiteenlopende achtergronden. Op
dit moment bestaat Victory Outreach
International uit meer dan 500 kerken en
bedieningen actief in 24 landen en alle
continenten. Het is maar dat u het weet. ■
in contact te treden.
Dit leven met elkaar en ook
met God kan overigens wel
behoorlijk fout gaan. Genesis 3
en 4 geven daar voorbeelden
van. In Genesis 3 loopt de
communicatie met God (en
ook met de mensen onderling)
spaak. In Genesis 4 gaat het
mis tussen mensenbroeders
en vindt er zelfs een moord
plaats. 3
Het welkom zijn in de schepping
kan voor de pastor de
dragende grond zijn om met
een pastorant in contact te treden.
4 De pastorant is in de
geloofsvisie van de pastor
medeschepsel en is, gelijk
hijzelf, welkom in de schepping.
5
Of de pastorant deze visie kan
onderschrijven is nog maar de
vraag. De pastorant hoeft
zichzelf niet te zien als
geschapen. Het is het geloofsperspectief
van de pastor die
er vanuit gaat dat het geschapen-zijn,
het welkom-zijn-inde-schepping-Gods
dat is wat
hem en de pastorant bindt. De
pastorant kan daarentegen
van mening zijn dat bijvoorbeeld
het noodlot het enige is
dat hen bindt.
Wanneer de pastor zijn
geloofsvisie overbrengt aan de
pastorant en hem laat weten
dat hij welkom is en er mag
zijn, kan voor de pastorant een
nieuw gezichtspunt open
gaan. Deze nieuwe ervaring
van het-er-mogen-zijn kan zelf
bevrijdend werken. Aldus staat
een spiritualiteit gebaseerd op
een scheppingsgeloof niet ver
af van een bevrijdingsgeloof.
3. Bevrijding
Ook vanuit een bevrijdingsgeloof
kan een pastor zijn
spiritualiteit voeden. In de
Schriften is bevrijding te
vinden in het exodus-gebeuren
en in het verhaal van de
decaloog. De ervaring dat God
mee optrekt met zijn volk, het
wegvoert uit onderdrukking en
uitbuiting, zijn volk ondersteunt
met zijn woorden en
zich inzet om het te voeren
naar het beloofde land, moet
de pastor (hij is immers
aangesteld vanuit de kerkgemeenschap
waartoe hij
behoort en van waaruit hij
zich ook als pastor presenteert)
alert maken om anderen
bij te staan, met hen mee op te
trekken en waar mogelijk te
voeren naar een betere
(lichamelijke en/of geestelijke)
positie.
De decaloog is tevens een
verhaal waaruit blijkt dat
schepping en bevrijding dicht
bij elkaar liggen. Op twee
plaatsen in de Schriften is het
verhaal van de decaloog te
vinden: in het boek Exodus
hoofdstuk 20 en in het boek
Deuteronomium hoofdstuk 5.
Het gebod om de Sabbat te
gedenken, wordt in het boek
Exodus beargumenteerd met
een terugblik naar het
scheppingsverhaal (vers 11),
terwijl in het boek Deuteronomium
de nadruk wordt gelegd
op de bevrijding uit het
slavenhuis Egypte (vers 15). 6
Dit betekent enerzijds dat in
het boek Exodus het scheppingsparadigma
verder
ontwikkeld wordt vanuit de
schepping naar het Godsvolk,
anderzijds dat in het boek
Deuteronomium het bevrijdingsparadigma
nader wordt
geaccentueerd juist op het
moment dat het Godsvolk
voor de grensrivier de Jordaan
staat om over te steken naar
het beloofde land, om daar als
bevrijde mensen samen te
gaan leven voor Gods
aangezicht.
4. Ten slotte: elke mens ís
iemand
De dominicaanse spiritualiteit
die ik van jongs af aan
heb meegekregen is een
spiritualiteit die beide
paradigma’s verbindt. Het feit
dat de mens geschapen is
naar Gods beeld en gelijkenis
en spelend voor Diens
aangezicht mag leven, is
genade. Maar ook het feit dat
de mens bevrijd is uit slavernij
en onderdrukking is genade.
In beide gevallen betekent het,
dat elke mens niet “niets” is,
maar “iemand”. Derhalve telt
iedereen mee.
Voor het justitiepastoraat
betekent deze paradigmaverbindende
spiritualiteit, dat
niemand een naamloos
schaakstuk is in een anoniem
spel, of een radertje in een
crimineel noodlot, of een
speelbal van grote jongens die
altijd de dans ontspringen.
Helaas zijn er wel gedetineerden
die zich als zodanig
presenteren en zelden of nooit
iets anders hebben ervaren.
Het is dan aan de pastor om
samen met de pastorant te
zoeken naar de schoonheid
van het allerdaagse waarin het
niet gaat om macht, drugs en
geld. Zo schept een spiritualiteit
van de genade Gods
bevrijding voor iedere mens.
Renilde van Wieringen is
werkzaam als r.k. justitiepastor
in de PI Utrecht, locatie
Nieuwegein ■
1 Vergelijk: S. TUGWELL (1998), De heilige Dominicus, Strasburg (Editions du Signe) 2.
2 In Gen. 1 wordt de mens mannelijk en vrouwelijk geschapen. In Gen. 2 wordt uit de mens de vrouw Eva en de
man Adam geschapen.
3 Helaas is het in contact staan tussen mensen onderling nog steeds een zo’n kwetsbare aangelegenheid, dat er
heden ten dage nog mensen worden vermoord. En soms te dichtbij.
4 Diverse verhalen uit de Schriften zijn mogelijk als onderbouwing van pastoraal handelen. Zie bijvoorbeeld:
wI. BAUMGARTNER (1990), Pastoral-psychologie. Einführung in die Praxis heilender Seelsorge, Düsseldorf
(Patmos Verlag) 93-107, die de nadruk legt op het “Emmausverhaal”. Na een uiteenzetting van het verhaal
komt hij tot de conclusie dat iedere mens begeleid kan worden op zijn “Emmausweg”.
5 K. WAAIJMAN (2000), Spiritualiteit, vormen, grondslagen, methoden, Kok (Kampen) 32, constateert dat de
scheppingsverhalen vaak als inspiratiebron worden aangehaald.
6 Zie: J. FIRET (1989), Arbeid en de gratie van sabbat, in: G. DEKKER – J. VEENHOF, Werken: zin of geen zin.
Twaalf theologische visies op arbeid, Baarn (Ten Have), 130-131.
Zandschrift Magazine - Voorjaar 2005 - pagina 33