voorstudie Maatwerk-architecten [ PDF, 2,69 MB] - Stad Leuven

samengesteld uit L-profielen.
De grote hal, zijnde de ketelmakerij/tendermakerij (later hal motoren en snelheidskasten) dateert van ca.
1920 met materiaal uit 1907 (afb.118). Ze wijkt qua architectuur enigzins af van de overige hallen op de
site. De hal wordt gekenmerkt door puntgevels met drie bouwlagen en zes traveeën waarvan de
onderverdeling wordt geaccentueerd door verlopende steunberen (afb.119 en 120). De raamopeningen
zijn segmentbogig afgedekt, met uitzondering van de blinde boogramen in de geveltop. Boven de
zijgevels, die datzelfde venstertype bezitten, werden lichtstroken met een ijzeren draagstructuur
aangebracht. In de zijgevels komen ook kleinere rondboogramen voor (afb.121). Deze zijn voorzien van
metalen schrijnwerk met waaiervorm. Het ijzeren kapspant heeft een driehoekstructuur, waarbij de
verticale en diagonale profielen driehoeken vormen (afb.122). Het is voorzien van lichtstroken aan
weerszijden van de noklijn. 69
CENTRALE WERKPLAATS VAN DE NMBS, BIJGENAAMD "HET ARSENAAL",
BRUSSELSESTEENWEG, GENTBRUGGE 70
De Centrale werkplaats van de NMBS te Gentbrugge, bijgenaamd "het Arsenaal", werd opgericht in
1881 en in gebruik genomen in 1884. Dit aanvankelijk zogenaamd "Atelier Central de Réparation" stond
in voor de herstelling van stoomlocomotieven en goederenwagens. Sinds 1926 wordt het beheerd door
de in datzelfde jaar opgerichte NMBS. Deze werkplaats is nog steeds in gebruik.
De huidige opdracht bestaat voornamelijk in :
- het periodiek volledig nazicht met het bijhorend herstellingswerk en toevallige zware
herstellingswerken aan verscheidene types van goederenwagens; soms de bouw van nieuwe
wagens;
- de herstelling en fabricatie van alle wagenwisselstukken en allerhande spoorwegmaterieel;
- de bevoorrading en het opslaan van wisselstukken, gereedschap, grondstoffen waaronder hout en
olie.
De werkplaats is gesitueerd op een rechthoekig terrein van ruim 12 ha ten Oosten van de ringspoorlijn
Gent Sint-Pieters-Antwerpen en Eeklo en beschikt over een uitgebreide spoorwegbundel die tevens voor
een verbinding zorgt met de goederenstations van Merelbeke en Gent-Zeehaven (afb.123).
De oorspronkelijke bouwplannen werden opgemaakt in 1881 door architect Stasino.
Het rechthoekig bakstenen bureelgebouw tegenover de toegang, van één verdieping en twaalf traveeën
lang, leunt aan bij de neotraditionele bouwstijl (afb.124). Op de voor- en achtertrapgevel is het gebouw
1881 gedateerd door middel van klimmende muurankers. De voor- en achtergevel van drie traveeën met
dubbelhuisopstand waren oorspronkelijk hetzelfde. De begrenzende hoeklisenen lopen getrapt op in de
geveltop. Er is blauwe hardsteen gebruikt voor de omlopende plint, de doorgetrokken
vensterlekdrempels, de hoekstenen, de schouderstukken en de dekplaten van de geveltoptreden. In de
steekboogvormige muuropeningen is het schrijnwerk met houten raamverdelingen bewaard. Twee
lisenen groeperen de vensters van de lijstgevels telkens per vier. In de trapgevel aan de voorzijde
bevindt zich een gekoppelde zoldervensters. In de achtergevel is de raamopening gewijzigd. Het topstuk
van de achtergevel vertoont nog zijn smeedijzeren bekroning. Het gebouw is voorzien van een zadeldak
met kunstleien.
De eigenlijke werkplaatsgebouwen werden oorspronkelijk volgens eenzelfde bouwconcept opgetrokken.
Het gaat om verscheidene rechthoekige bakstenen gebouwen van één verdieping en van verschillende
afmetingen, onder raekem- en/of zadeldaken, heden met pannen of golfplaten.
De huidige eerste afdeling betreft het oorspronkelijk montage-atelier voor locomotieven. Het betreft een
hal van 26 traveeën lang met verscheidene aanbouwsels in aanverwante stijl, later verlengd in oostelijke
richting.
De zijgevels van de oorspronkelijke hal (hal 1a) zijn lijstgevels met regelmatige travee-indeling op een
sokkel van ruw gekapte arduinen steenblokken in regelmatig verband (afb.125). De rondboogvensters,
geplaatst in rondboogvormige spaarvelden, zijn voorzien van metalen ramen met waaiervorm (afb. 126).
69 Centrale werkplaatsen, Erfgoedcel Leuven, Stedelijke Academie voor Beeldende Kunst Leuven, Leuven, 2006, p. 22
70 Zie BOGAERT C., LANCLUS K & VERBEECK M, Bouwen door de eeuwen, Inventaris van het cultuurbezit in België,
Architectuur, Deel 4ND, Stad Gent, Fusiegemeenten, Brussel-Gent, 1983
44