Klik hier - Lne.be

SumResearch / 2049 RUP Stadscentrum – Statiewijk – Stad Aarschot
Parochiekerk O.-L.-Vrouw (voormalige collegiale kerk). Belangrijk gotisch monument van ijzerzandsteen uit de Demerstreek met verwerking van kalksteen.
Zetel van een seculier kapittel (1462).
Overblijfselen van een Romaans, rechth. koor (XII ?) onder het huidige. De plattegrond van de gotische kerk omvat een zware westertoren geflankeerd door
traptorentjes en lage bijbouwen, drie beuken van vijf traveeën, een breed uitspringend dwarsschip en een twee traveeën lang koor ingebouwd tussen
zijkapellen met vlakke sluiting en uitlopend op een zevenzijdige absis. Aan de noordoostzijde, sacristie-schatkamer, gelijktijdig met de absis opgetrokken en
bestaande uit een drie verd. hoog gebouw geaccosteerd door een vijfhoekig traptorentje; aan de zuidoostzijde neogotische sacristie. Plans en doorsneden
van 1966 tentoongesteld in de doopkapel.
De eerst opgerichte rechte traveeën van het koor (XIV a-b) zijn op picturale wijze verlevendigd met speklagen en overkluisd met kruisribgewelven rustend op
zware, met loofwerk versierde kraagstenen (kapitelen van de zuilen voorzien van zelfde motieven). Nadien gebouwde zijkoren en fel verlichte absis, waarin
het decor der wimbergen en luchtbogen getuigt van een meer verfijnde architectuur: eerste steenlegging op 8 juli 1337 door de uit Frankrijk afkomstige
architect J. Piccart (bouwopschrift op de noorderkoormuur). Voorziene overkluizing doch vermoedelijk pas uitgevoerd tijdens XIV B.
Belangrijk dwarsschip gelijktijdig met de zuilen, de bovenmuren en de zuidzijbeuk opgetrokken tijdens XIV B. Stergewelf boven de door bundelpijlers
gemarkeerde kruising; flamboyante tracering in de kruisarmen; portalen (dichtgemetseld) met dubbel vrij rijk versierd nissenregister tussen zware en
overvloedig verfraaide steunberen. Sober en indrukwekkend schip in Brabantse gotische stijl der Demerstreek (einde XIV en XV A); geen kapitelen onder de
gordelbogen doch kruisribben rustend op kraagstenen; gebeeldhouwde en beschilderde sluitstenen. Vlakke en witte steunmuren gevat tussen twee
kordonlijsten. Tegen de zuidgevel, vooruitspringend portaal met bakstenen overkluizing en voorzien van nissen en fraaie bladwerkversiering (ca. 1400).
Vijf verd. hoge westertoren van ijzerzand- en ledesteen, geflankeerd door steunberen en polygonale traptorentjes (XV A en midden XV); peerspits twee jaar
na de brand van 1572 aangebracht. Ruime benedenverd. met brede opening op de beuk; opstand naar Brabantse stijl; groot westerglasraam haven een
korfboogportaal.
Ten zuidoosten van het koor, blijkbaar niet noodzakelijke deur om een niet te verklaren reden opnieuw gebruikt in 1337.
Restauratie 1844-1912 (Dumont e.a.) en 1945 vlg.
Meubilair. Belangrijk ensemble met volgende noemenswaardige stukken; Schilderijen van anonieme meesters uit XVI in de zuiderkruisarm en de noorderkapel
(1525), Aanbidding der Wijzen door G. de Crayer (1582-1669) in de noorderbijbouw van de toren; Ten-Hemel-Opneming van 1607 in de doopkapel; Laatste
Avondmaal door G. Maes (1692) in het noorderzijkoor. Verscheidene beelden uit diverse tijdstippen in de zuiderkruisarm; Calvarie uit XVII (?) in het portaal
ten zuidoosten van het koor. Grote kroonluchter in het koor (ca. 1500) en gotisch koorgestoelte toegeschreven aan J. Borchmans (1510-1525); laat-gotisch
doksaal met overvloedige versiering (begin XVI); barokkansel en -communiebank (XVII B), biechtstoelen van 1647 en 1674; barokaltaren in de kruisarmen
(P. Scheermaekers, 1684).
Dwarshuis Martelarenstraat 2
Nr. 2. Dwarshuis uit XVI-XVII (?). Trapgevel met overhoeks topstuk, horizontaal geleed door drie gordellijsten en voorzien van een rondbooglaadvenster met
verlengde waterlijst. Cementbepleistering; gevelordonnantie gewijzigd in XIX en XX.
St.-Rochustoren Th. De Beckerstraat Z.nr.
St.-Rochustoren (Th. De Beckerstraat). Huidig politiebureau; enig overblijfsel van de voormalige lakenhal (XVI ?). Laat-gotische toren opgetrokken uit
ijzerzandsteen in groot en regelmatig verband; verhoogde begane grond, drie verd. en hoektorentje in overstek; korfboogdeurtje in de onderbouw; bewaarde
kruisvenster; fraaie ogiefnis met St.-Rochusbeeld. Grondig gerestaureerd.
Dwarshuis Th. De Beckerstraat 17
Nr. 17. XVI-XVII dwarshuis met vier verd. en trapgevel bekroond met een overhoeks topstuk; traditionele bak- en zandsteenstijl; rechth. vensters,
oorspronkelijk voorzien van kruiskozijnen (dubbele, waaiervormige ontlastingsboog); op de derde verd., centraal rondboogvenster met druiplijst en
uitspringende sleutel. Benedenverd. verbouwd tot op hoogte van de tweede bouwlaag.
Langshuis Th. De Beckerstraat 20-22
Nr. 20-22. Langshuis uit XVII met sterk gewijzigde voorgevel.
2049/ bx. wg Pag. 6