Het Ondernemersbelang Waterland nummer 3-2010

Bedrijfsreportage Tekst: Wendy van Schie • Fotografie: Luuk Gosewehr
Het is het stereotype beeld: de uitvinder die patent
aanvraagt op zijn vinding en vervolgens slapend
rijk wordt. Er zijn voorbeelden van, maar het loopt
lang niet altijd zo, is de ervaring van Rik Bergen
van Monti Valves in Purmerend. Om zijn patent te
beschermen heeft hij inmiddels een bedrag met zes
cijfers uitgegeven aan advocaten. De bijbehorende
stapel documenten vult met gemak een paar
kastplanken.
Rik Bergen:
“Een balkeerklep is
een terugslagklep”
22
Rik Bergen van Monti Valves over de voor- en nadelen van het patent:
“Wat is de waarde
van een patent?”
Bergen ziet natuurlijk de positieve
kanten van het patent. “Het is zeker
een groot voordeel, als je kunt zeggen:
‘wij hebben hier patent op’. Het is een
kwaliteitslabel en geeft aan dat je vernieuwend
bezig bent, dat je creatief bent en dat je veel
kennis hebt van een bepaald vakgebied.
Daarmee heb je een streepje voor op je
het ONDERNEMERS BELANG
concurrenten. Ligt het product goed in de
markt, dan kun je er ook inderdaad aardig
mee verdienen. Maar ik zou iedereen mee
willen geven om vooraf toch ook de minder
prettige kanten goed te overwegen.”
Hij weet niet of hij patent op zijn balkeerklep
zou hebben aangevraagd, als hij alles van
tevoren had geweten.
Ontwikkeling
Bergen is in 1994 voor zichzelf begonnen,
met de ontwikkeling van de balkeerklep.
“Een balkeerklep is een terugslagklep.
Terugslagkleppen vind je in allerlei leidingen
waar vloeistof doorheen wordt gepompt.
Ze moeten voorkomen dat de vloeistof
terugstroomt als de pomp stopt. De hartklep
is bijvoorbeeld ook een terugslagklep.
Mijn balkeerklep bevat een bal die door de
vloeistofstroom wordt weggeduwd in een
loze zijtak van de leiding. Als de druk van de
vloeistof wegvalt, bijvoorbeeld doordat de
pomp wordt uitgezet, valt de bal terug in de
leiding en sluit deze af. Het grote voordeel
van mijn balkeerklep is, dat deze helemaal in
de zijtak verdwijnt, waardoor de vloeistof -
anders dan bij andere keerkleppen - helemaal
geen weerstand ondervindt. Bovendien is hij
zo geconstrueerd dat hij zelfreinigend is.
Dat is belangrijk bij gebruik in vuilwaterleidingen,
zoals in de riolering.”
Bergen heeft veel geïnvesteerd in de
ontwikkeling. “Het begint met denken en veel
tekenen en construeren. Vervolgens heb ik
gietmodellen gemaakt en een aantal balkeerkleppen
laten gieten. Het Waterloopkundig
Laboratorium heeft daar proeven mee
gedaan, die hebben geleid tot enkele
wijzigingen. Daarna kon ik beginnen met de
voorbereidingen van het seriegietwerk.”
Intussen werd ook de procedure gestart om
patent aan te vragen. Dat werd in 1996 verleend.
Zelf doen of uitbesteden
Inmiddels wordt de balkeerklep van Monti
Valves geëxporteerd naar veertien landen.
Afnemers zijn vooral de grote pompenfabrikanten.
Hun machines vinden niet
alleen hun toepassing in watertransport- en
-zuiveringsinstallaties, maar ook in de
chemische en voedingsmiddelenindustrie.
“Als je zo’n product hebt ontwikkeld en
gepatenteerd, wil je het te gelde maken.
Dan sta je voor de keuze: ga ik dit zelf op de
markt brengen of sluit ik een licentiecontract
af met een groot bedrijf. Ik heb ervoor gekozen
om een licentiecontract af te sluiten met een
van de grootste leveranciers in deze markt,
AVK uit Denemarken. Daarnaast breng ik de
balkeerklep ook zelf op de markt. Ik laat ze
produceren in Nederland, Polen en China.”
Licentieovereenkomst
In 1998 startten de onderhandelingen over
de licentieovereenkomst. “Het bedrijf neemt
het product over en belooft een bepaalde
omzet. Samen met mijn advocaat heb ik een
waterdichte overeenkomst opgesteld.
Die heeft betrekking op het patent, maar ook
op het modelrecht. Je denkt dan dat je het
technisch en organisatorisch voor elkaar hebt
en dat je het alleen nog hoeft te bewaken en
in de gaten moet houden dat je de inkomsten
krijgt. Maar als je een succesvol product op
de markt brengt, dan wil Jan en alleman daar
een graantje van meepikken en het namaken.
Je bent voortdurend bezig je patent te
beschermen.” Intussen verliep de samenwerking
met AVK niet goed. “De afspraak was
dat ik het product in de overgangsperiode
zelf nog op de markt zou brengen, maar al