Rijden zonder geldig rijbewijs in Nederland - SWOV

'expositie' van bestuurders is echter niet voorhanden voor bestuurders
zonder geldig rijbewijs. Daarom moet er een alternatieve expositiemaat
worden gevonden.
De zogenoemde quasi-induced exposure methode biedt hiervoor een
oplossing (DeYoung, Peck & Helander, 1997). Deze veelgebruikte methode,
die in Paragraaf 3.3 verder wordt uitgelegd, gaat uit van de aanname dat de
bestuurders die buiten hun schuld zijn betrokken bij een ongeval, een
representatieve steekproef uit de totale bestuurderspopulatie vormen. De
vraag is vervolgens: zijn er in Nederland gegevens voorhanden die de
toepassing van deze methode mogelijk maken?
In BRON, het bestand waarin de door de politie geregistreerde ongevallen
worden gecodeerd, wordt onderscheid gemaakt tussen een zogeheten
eerste en tweede botser. De eerste botser is degene die door de politie als
veroorzaker wordt aangemerkt, de tweede botser is de niet-schuldige
betrokkene. Hoewel er diverse onzekerheden aan deze kwalificaties kleven
(zie Bijlage L), en ook vanwege een gebrek aan expositiegegevens van
bestuurders zonder geldig rijbewijs, is dit gegeven uit BRON gebruikt om de
quasi-induced exposure methode toe te passen op de Nederlandse
ongevallengegevens. Daarbij is alleen gekeken naar ongevallen tussen twee
personenauto's, omdat die in het algemeen goed door de politie worden
geregistreerd. Als het gaat om rijden zonder geldig rijbewijs, vormen
bestuurders van personenauto’s bovendien de belangrijkste groep. Om
voldoende grote aantallen te hebben, is gekeken naar alle geregistreerde
ongevallen, ongeacht de ernst van het eventuele letsel.
Paragraaf 3.3 gaat dieper in op de voor dit onderzoek gehanteerde
methode.
2.4. De onderzoeksvraag nauwkeurig gedefinieerd
Op basis van de informatie in dit hoofdstuk zijn de onderzoeksvragen als
volgt geformuleerd.
1. Wat is de omvang van het rijden zonder geldig rijbewijs in Nederland?
a. Hoeveel personen met een rijontzegging besturen tóch weleens
een motorrijtuig?
b. Welk aandeel van de personen met een rijontzegging bestuurt
tóch weleens een motorrijtuig?
c. Hoeveel bestuurders in het dagelijks verkeer rijden terwijl zij een
rijontzegging hebben?
2. Wat is de ernst van het rijden zonder geldig rijbewijs in Nederland met
betrekking tot de verkeersveiligheid?
a. Zijn bestuurders zonder geldig rijbewijs relatief vaker, even vaak
of minder vaak betrokken bij ongevallen?
b. Met welk percentage zou het aantal ongevallen afnemen als
personen zonder geldig rijbewijs niet meer als bestuurder van
een motorrijtuig aan het verkeer deel zouden nemen?
De onderzoeksvragen betreffen de jaren 2003 tot en met 2008.
SWOV-rapport R-2010-13 17
Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid SWOV - Leidschendam