Dossier Ernstige Arbeidsongevallen - Axa

Dossier Ernstige Arbeidsongevallen
Volgens het Koninklijk Besluit van 24 februari 2005

Inhoud
P 3 Principeschema
P 4 Inleiding
P 5 Definitie van een ernstig ongeval
P 6 Omstandig verslag
P 7 Voorlopig verslag
P 8 Definitie van een zeer ernstig ongeval met onmiddellijke melding
P 9 Wie doet het onderzoek van ernstige ongevallen
en wie maakt het omstandig of voorlopig verslag ?
P 9 Aanstelling van een deskundige
P 10 Indeling van de ondernemingen
P 11 Enkele referenties van de wetgeving inzake ernstige ongevallen

Principeschema
Ernstig ongeval
Onderzoek door
bevoegde
preventiedienst (PD)
Opstellen van Opstellen van Geen verslag
omstandig verslag voorlopig verslag
Naar TWW binnen
de 10 dagen
Studie
door TWW
OK Niet OK
Naar TWW binnen de 10 dagen
TWW vraagt Opstellen
bijkomende info omstandig verslag
Bijkomend verslag Omstandig verslag
naar TWW naar TWW
Studie Studie door
door TWW TWW
OK Niet OK
OK Niet OK OK Niet OK
Onderzoek door deskundige
■ Gebrekkige samenwerking
WG’s en PD-en
■ Complexe omstandigheden
■ Bijzonder ernstig ongeval
■ Afwezigheid van PD
PD = Preventiedienst - WG = Werkgever - TWW = Toezicht Welzijn op het Werk (Arbeidsinspectie)
3

Inleiding
Het KB van 24.02.2005 “houdende diverse bepalingen ter bestrijding van de ernstige
arbeidsongevallen en de vereenvoudiging van de arbeidsongevallenaangiften”, heeft als
belangrijke doelstelling het verminderen van het aantal arbeidsongevallen, voornamelijk dan
de ernstige en zeer ernstige arbeidsongevallen.
Deze wetgeving kadert in het FARAOplan (Federaal Actieplan voor de Reductie van Arbeids-
ongevallen). Wanneer er zich een ernstig arbeidsongeval voordoet, zal er een geïntegreerde onderzoeksprocedure
gelden. De interne en externe diensten spelen hierbij een cruciale rol.
Als de verplichting niet wordt nageleefd, komt er een externe deskundige aan te pas.
Toepassingsgebied
Onder werknemers wordt verstaan :
■ werknemers met arbeidscontract
■ personen die onder gezag, leiding en toezicht werken
■ personen met leercontract, stagiairs, studenten, jobstudenten
■ werknemers op tijdelijke of mobiele bouwplaatsen, van aannemers,
van onderaannemers, van nevenaannemers
■ uitzendkrachten.
Onder werkgevers wordt verstaan :
de werkgever van het slachtoffer maar met uitbreiding in volgende gevallen :
■ werken met derden (werknemers van ondernemingen van buitenaf of zelfstandigen
die werken komen uitvoeren)
■ uitzendarbeid
■ tijdelijke of mobiele bouwplaatsen.
Ongevallensteekkaart
■ voor elk ongeval met tenminste 4 dagen arbeidsongeschiktheid
■ op te maken door de hiervoor bevoegde preventiedienst (zie pagina 9)
■ kan eventueel kopie van de aangifte zijn indien de relevante gegevens op gebied van
veiligheid en preventie ingevuld zijn en de aangifte ondertekend is door de bevoegde
preventieadviseur (zie pagina 9)
■ afschrift te voorzien voor de Externe Dienst voor Preventie en Bescherming
■ bewaringstermijn : tenminste 10 jaar.
Gebruikte afkortingen
■ IDPB : Interne Dienst voor Preventie en Bescherming
■ EDPB : Externe Dienst voor Preventie en Bescherming
■ CPB : Comité voor Preventie en Bescherming
■ EDTC : Externe Dienst voor technische Controles
■ AO : arbeidsongeval

Definitie van een ernstig ongeval (KB 24.02.2005 art 26 § 4- § 2)
a) Een dodelijk arbeidsongeval
b) Een arbeidsongeval waarvan het gebeuren in direct verband staat met:
■ ofwel een gebeurtenis die afwijkt van de normale uitvoering van het werk en voorkomt
op de lijst van bijlage 1 van het K.B. (lijst afwijkende gebeurtenissen)
■ ofwel het voorwerp dat bij het ongeval betrokken is en voorkomt op de lijst van bijlage 2
van het K.B. (lijst betrokken voorwerpen)
EN dat aanleiding heeft gegeven tot:
■ ofwel een blijvend letsel
■ ofwel een tijdelijk letsel dat voorkomt op de lijst van bijlage 3 van het K.B. (lijst van de letsels).
Bijlage 1: Afwijkende gebeurtenis
■ afwijkende gebeurtenis als gevolg
van een elektrische storing, explosie,
brand (codes 10 tot 19)
■ afwijkende gebeurtenis door overlopen,
kantelen, lekken, leeglopen,
verdampen, vrijkomen (codes 20 tot 29)
■ breken, barsten, glijden, vallen,
instorten van het betrokken voorwerp
(codes 30 tot 39)
■ verlies van controle over een machine,
vervoer- of transportmiddel, handgereedschap,
voorwerp (codes 40 tot 44)
■ vallen van personen van hoogte (code 51)
■ gegrepen of meegesleept worden door
een voorwerp of de vaart daarvan (code 63).
Arbeidsongeval
Dood Bijlage 1 Bijlage 2
Blijvend letsel Tijdelijk letsel Blijvend letsel Tijdelijk letsel
bijlage 3 bijlage 3
Ernstig arbeidsongeval
Bijlage 2: Betrokken voorwerpen
■ steigers of bovengrondse constructies
(codes 02.00 tot 02.99)
■ graafwerken, sleuven, putten,
onderaardse gangen, tunnels of
ondergrondse wateromgeving
(codes 03.01, 03.02 en 03.03)
■ installaties (codes 04.00 tot 04.99)
■ machines of toestellen (codes 05.00 tot
05.99, 07.00 tot 07.99 en 09.00 tot 10.99)
■ systemen voor gesloten of open
transport en opslag (codes 11.00 tot 11.99,
14.10 en 14.11)
■ voertuigen voor transport over land
(codes 12.00 tot 12.99)
■ chemische stoffen, explosieven,
radioactieve stoffen, biologische
stoffen (codes 15.00 tot 15.99, 19.02 en 19.03)
■ veiligheidssystemen en veiligheidsuitrusting
(codes 16.00 tot 16.99)
■ wapens (code 17.05)
■ dieren, micro-organismen, virussen
(codes 18.03, 18.04 en 18.05).
Bijlage 3: Letsels
■ vleeswonden met verlies van weefsel
die aanleiding geven tot een meer -
daagse arbeidsongeschiktheid (code 013)
■ botbreuken (codes 020 tot 029)
■ traumatische amputaties
(verlies van ledematen – code 040)
■ afzettingen (code 041)
■ schuddingen en inwendige letsels
die in afwezigheid van behandeling
levensbedreigend kunnen zijn (code 053)
■ schadelijke effecten van elektriciteit
die aanleiding geven tot meerdaagse
arbeidsongeschiktheid (code 054)
■ brandwonden die aanleiding geven tot
meerdaagse arbeidsongeschiktheid of
chemische of inwendige verbrandingen
of bevriezingen (codes 060 tot 069)
■ acute vergiftigingen (codes 071 en 079)
■ verstikkingen en verdrinkingen
(codes 081 tot 089)
■ effecten van straling (niet thermische)
die aanleiding geven tot meerdaagse
arbeidsongeschiktheid (code 102).
De lijsten zijn gedefinieerd en gecodeerd overeenkomstig het Europees registratiesysteem voor oorzaken en omstandigheden van arbeidsongevallen in Europa
5

Omstandig verslag
De werkgever – of indien van toepassing, de gebruikers, uitzendbureaus en bouwdirecties – zorgt
ervoor dat de bevoegde (interne of externe) preventiedienst of -diensten elk ernstig arbeidsongeval
onmiddellijk onderzoeken en een omstandig verslag opmaken. Dit verslag moet binnen de 10 dagen
worden bezorgd aan de met toezicht belaste Ambtenaar TWW (Ambtenaar Toezicht Welzijn op het
Werk of Arbeidsinspectie) van het ambtsgebied waar het ongeval zich voordeed.
Inhoud van het omstandig verslag
Luik 1 : in te vullen door de bevoegde preventiedienst
1. De identificatie van de slachtoffers en hun werkgevers
2. De gedetailleerde beschrijving van de plaats van het ongeval
3. De gedetailleerde omschrijving van de omstandigheden van het ongeval, inclusief beeldmateriaal
4. De vastgestelde oorzaken van het ongeval:
a. primaire oorzaken : de materiële feiten die het ongeval mogelijk hebben gemaakt zoals :
■ ontbrekend of incorrect collectief beschermingsmiddel
■ ontbrekend of incorrect persoonlijk beschermingsmiddel
■ ontbrekende of uitgeschakelde machinebeveiliging
b. secundaire oorzaken : de oorzaken van organisatorische aard, waardoor de primaire oorzaken
zijn ontstaan zoals :
■ niet uitgevoerde risicoanalyse
■ ontbrekende instructie
■ gebrekkig toezicht op naleving instructies
■ niet correct functionerende IDPB
c. tertiaire oorzaken : de materiële of organisatorische oorzaken die zich bij derden situeren zoals :
■ ontwerpfout of fabricagefout van een machine
■ foutief advies van een EDPB of van een EDTC
5. Aanbevelingen om herhaling van het ongeval te vermijden
6. De identificatie van de werkgever en de bevoegde preventiedienst
7. De identificatie van de personen die het verslag hebben opgesteld
8. De identificatie van de personen aan wie een afschrift van het verslag toegezonden is.
Luik 2 : in te vullen en te ondertekenen door de werkgever
9. De inhoud van de genomen beslissingen over maatregelen die elkeen zal treffen om herhaling
van het ongeval te voorkomen, geselecteerd op grond van de aanbevelingen door de IDPB/
EDPB, desgevallend de adviezen CPB(‘s), of na overleg met IDPB/ EDPB/ CPB de “equivalente
alternatieve maatregelen”
10. Een actieplan dat de termijnen bevat binnen welke de maatregelen toegepast zullen zijn alsook
de verantwoording van deze termijnen
11. Het advies van de respectievelijke comités over de oorzaken van het ernstig arbeidsongeval en
over de maatregelen die zijn voorgesteld om herhaling ervan te vermijden.
Voor een voorbeeld van een omstandig verslag, contacteer Safety Engineering - 02 622 76 90 - preventionteam@axa.be.

Voorlopig verslag
Indien het om bepaalde redenen niet mogelijk is om een omstandig verslag in te dienen
binnen de vooropgestelde tijd van 10 dagen, kan een voorlopig verslag volstaan binnen dezelfde
termijn van 10 dagen.
In dat geval zijn welomschreven redenen nodig en is het de met toezicht belaste Ambtenaar TWW
(arbeidsinspectie) die beslist of de argumenten voldoende zijn. Bij de argumentatie moet ook worden
vermeld tegen wanneer het uitgebreide omstandig verslag of de aanvullingen op het voorlopig verslag
volgen. Ook hier is het de bevoegde Ambtenaar TWW die deze termijn(en) al dan niet aanvaardt of
bepaalt.
Inhoud van het voorlopig verslag
Luik 1 : in te vullen door de bevoegde preventiedienst
1. De identificatie van de slachtoffers en hun werkgevers
2. De gedetailleerde beschrijving van de plaats van het ongeval
3. Een eerste omschrijving van de omstandigheden van het ongeval
4. De vastgestelde primaire oorzaken.
De primaire oorzaken: de materiële feiten die het ongeval mogelijk hebben gemaakt zoals:
■ ontbrekend of incorrect collectief beschermingsmiddel
■ ontbrekend of incorrect persoonlijk beschermingsmiddel
■ ontbrekende of uitgeschakelde machinebeveiliging.
Luik 2 : in te vullen en te ondertekenen door de werkgever
5. Een gedetailleerd overzicht van de nog uit te voeren onderzoeken met vermelding van de
materiële feiten waardoor geen omstandig verslag kan worden bezorgd
6. De bevindingen van de afvaardiging van het comité die zich na het ernstig arbeidsongeval
onmiddellijk ter plaatse heeft begeven
7. De adviezen van de respectievelijke comités die al vastgelegd zouden zijn in goedgekeurde
notulen op het ogenblik van het bezorgen van het voorlopig verslag aan de ambtenaar.
Voor een voorbeeld van een voorlopig verslag, contacteer Safety Engineering - 02 622 76 90 - preventionteam@axa.be.
7

Definitie van een zeer ernstig ongeval
met onmiddellijke melding
a) een dodelijk arbeidsongeval
b) een arbeidsongeval dat aanleiding heeft gegeven tot een blijvend letsel
EN waarvan het gebeuren in direct verband staat met:
■ ofwel een gebeurtenis die afwijkt van de normale uitvoering van het werk en voorkomt
op de lijst van bijlage 1* (lijst afwijkende gebeurtenissen)
■ ofwel het voorwerp dat bij het ongeval betrokken is en voorkomt op de lijst van bijlage 2*
(lijst betrokken voorwerpen).
* zie pagina 5 - definitie ernstig ongeval
Arbeidsongeval
Dood Bijlage 1 Bijlage 2
Blijvend letsel Blijvend letsel
ZEER Ernstig Arbeidsongeval
Voor de zeer ernstige ongevallen zorgt de werkgever voor de onmiddellijke melding van het
arbeidsongeval aan de met toezicht belaste Ambtenaar TWW (Arbeidsinspectie).
De werkgever zorgt ervoor dat de bevoegde (interne of externe) preventiedienst of -diensten elk zeer
ernstig arbeidsongeval onmiddellijk onderzoeken en een omstandig verslag opmaken. Dat moet
op dezelfde manier gebeuren als voor de ernstige arbeidsongevallen. Dit verslag moet binnen de
10 dagen worden bezorgd aan de met toezicht belaste Ambtenaar TWW (Arbeidsinspectie).

Wie doet het onderzoek van ernstige ongevallen
en wie maakt het omstandig of voorlopig verslag ?
Na elk ernstig ongeval draagt de werkgever van het slachtoffer er zorg voor dat het ongeval
onmiddellijk door zijn bevoegde preventiedienst of -diensten onderzocht wordt.
Voor de A, B, C bedrijven kunnen de ongevalsonderzoeken en het opmaken van het omstandig of
voorlopig verslag worden uitgevoerd door de interne preventieadviseur Niveau 1 of Niveau 2.
Indien er geen preventieadviseur Niveau 1 of Niveau 2 is, worden deze opdrachten door de Externe
Dienst voor Preventie en Bescherming uitgevoerd.
Voor de D bedrijven moet het omstandig verslag altijd door de Externe Dienst voor Preventie en
Bescherming worden opgemaakt. De kosten ervan vallen ten laste van het bedrijf zelf.
De indeling van de ondernemingen vindt u op pagina 10.
Bij werken met derden, uitzendarbeid en tijdelijke of mobiele bouwplaatsen moeten de betrokken
werkgevers en zelfstandigen (alle rechtspersonen en fysische personen) samenwerken om aan de
opgelegde verplichtingen te voldoen. Deze samenwerking moet vooraf geregeld worden, de afspraken
opgenomen in de overeenkomst tussen de betrokken partijen.
Na een ernstig ongeval met een interimkracht is het de gebruiker die het omstandig verslag opstelt,
aangevuld door het uitzendbureau.
Aanstelling van een deskundige
In volgende gevallen kan een externe deskundige worden aangesteld door de met toezicht belaste
ambtenaren TWW (arbeidsinspectie):
1. indien er geen omstandig of voorlopig verslag werd opgesteld binnen de 10 dagen
na een ernstig ongeval
2. indien er aanwijzingen zijn over een gebrekkige samenwerking tussen werkgevers,
werknemers, uitzendbureaus en bouwplaats
3. in complexe omstandigheden
4. bij bijzonder ernstige arbeidsongevallen
5. bij onwettige toestanden als er geen preventiedienst is.
Indien een deskundige aangesteld is, voert hij het onderzoek uit en stelt hij een verslag op.
De arbeidsongevallenverzekeraar vergoedt de onkosten voor deze prestaties, maar kan deze verhalen
op de werkgever.
Het honorarium van de deskundige bedraagt 81,51 euro/u (volgens KB 28.05.2003 – BS 12.06.2003).
De door de deskundige voorgestelde preventiemaatregelen zullen met grote waarschijnlijkheid door de
inspectie worden opgelegd aan de werkgever. We oordelen dan ook dat een werkgever er alle belang
bij heeft om het onderzoek zelf uit te (laten) voeren en de preventiemaatregelen zelf te treffen.
9

Zeer zware risico’s
Zware risico’s
Kleine risico’s
Indeling van de ondernemingen
AARD VAN DE ONDERNEMING Aantal werknemers
of gelijkgestelden
• winning en vervaardiging van splijt- en kweekstoffen
• cokesovenbedrijven
• aardolie-industrie
• chemische grondstoffenfabrieken
• petro- en carbochemische industrie
• vervaardiging van andere chemische producten met
voornamelijk een industriële of agrarische toepassing
• productie en distributie van elektriciteit, gas, stoom
en warm water
• vervaardiging en eerste verwerking van metalen
• vervaardiging van steen, cement, betonwaren,
aardewerk, glas enz.
• chemische industrie (uitgezonderd “zeer zware risico’s”)
• kunstmatige en synthetische continugaren en –vezel
• vervaardiging van producten uit metaal
• machinebouw
• automobielbouw en auto-onderdelen
• overige transportmiddelenfabrieken
• houtindustrie en houten meubelen
• bouw
• winning, reiniging en distributie van water
• metaalverwerkende, fijnmechanische
en optische industrie (uitgezonderd “zware risico’s”)
• overige be- en verwerkende industrieën
Andere ondernemingen
•
Onderneming van groep A
Onderneming van groep B
Onderneming van groep C
(D) Onderneming van groep D = onderneming met minder dan 20 werknemers
waar de werkgever zelf preventieadviseur mag zijn
1 20 50 100 200 500 >
- - - - - - -
19 49 99 199 499 999 1000
De ondernemingen worden ingedeeld volgens de NACE-Bel code. Deze code deelt de
ondernemingen in volgens de aard en het risico van de activiteiten.
Deze indeling evenals het personeelsbestand bepalen het opleidingsniveau van de
preventieadviseur :
■ bedrijven van de groep A : preventieadviseur Niveau 1
■ bedrijven van de groep B : preventieadviseur Niveau 2
■ bedrijven groep C en D : preventieadviseur met basiskennis (Niveau 3)
(D)
(D)
(D)
(D)
C
B
A

Enkele referenties van de wetgeving inzake ernstige ongevallen
■ Wet van 06.08.1996 op het Welzijn (BS 18.09.1996)
■ Wet van 10.04.1971 op de vergoeding van de arbeidsongevallen
■ KB 27.03.1998 – Beleid inzake Welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk
(BS 31.03.1998)
■ KB 27.03.1998 - Interne Diensten voor Preventie en Bescherming op het Werk
(BS 31.03.1998)
■ KB 27.03.1998 - Externe Diensten voor Preventie en Bescherming op het werk
(BS 31.03.1998)
■ KB 28.05.2003 – KB tot uitvoering van hoofdstuk XIbis van de wet van 4 augustus 1996
betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk,
wat de deskundigen betreft (BS 12.06.2003)
■ Wet van 27.12.2004 - Programmawet (BS 31.12.2004)
■ KB 24.02.2005 – KB houdende diverse bepalingen ter bestrijding van ernstige
arbeidsongevallen en de vereenvoudiging van de arbeidsongevallenaangiften
(BS 14.03.2005)
■ Adressen directies Welzijn op het werk : http://www.werk.belgie.be/defaultTab.aspx?id=6550
11

Bijkomende vragen over deze materie ?
Neem gerust contact met ons :
Safety Engineering
Tel : 02 622 76 90
Fax : 02 622 81 92
e-mail : preventionteam@axa.be
AXA Belgium, NV van verzekeringen toegelaten onder het nr. 0039 (KB 04-07-1979, BS 14-07-1979)
Maatschappelijke zetel : Vorstlaan 25 - B-1170 Brussel • Tel. : 02 678 61 11 • Fax : 02 678 93 40
Internet : www.axa.be • KBO nr.: BTW BE 0404.483.367 RPR Brussel
www.axa.be
Verantwoordelijke uitgever: Stéphane Moulin, Vorstlaan 25 - 1170 Brussel - 800.00.49 - 03.2008