hoofdstuk 1 - Basisboek Kwalitatief Onderzoek - Noordhoff Uitgevers

© Noordhoff Uitgevers bv
verklaring te komen. In het kader van een theorie, maar ook los
daarvan, kunnen bepaalde begrippen een sturende of richting -
gevende werking hebben bij een kwalitatief onderzoek (bijvoor-
beeld bij een studie naar drugverslaving: compensatiegedrag en
sensatiezoekend gedrag als aspect van extraversie). We spreken
in dat verband van ‘attenderende begrippen’. Wanneer je nagaat
of een bestaande theorie het door jou te bestuderen verschijnsel
kan verklaren is er sprake van een toetsende onderzoeksvraag.
In een onderzoeksvraag komen twee soorten begrippen voor: het
eenheidsbegrip (over wie of wat ga je iets zeggen?) en het eigen-
schapsbegrip (over welk kenmerk ga je iets zeggen?). Wanneer
min of meer duidelijk is geworden wat je gaat onderzoeken en
waarom, moet je gaan nadenken over de haalbaarheid van je
onderzoek. Dat hangt uiteraard af van de beschikbare tijd, maar
ook van de kosten die het onderzoek met zich brengt. Verder zijn
de bereikbaarheid van de respondenten en hun bereidheid om
aan je onderzoek mee te werken van belang voor de haalbaar-
heid of uitvoerbaarheid van je onderzoek.
1.1 Formuleren van de doelstelling
Casus 1; ALDAH-supermarkten
De directie van een grote winkelketen heeft de indruk dat hun
filialen minder klantvriendelijk zijn dan die van de concurrent.
Zij overwegen om bedrijfskleding in te voeren. Ze gaan ervan uit
dat daardoor het personeel beter herkenbaar wordt en de klanten
waarschijnlijk sneller worden geholpen. Het idee is om in een
aantal filialen dit eens uit te proberen. Op basis van de omzetcijfers
van de filialen kunnen ze uiteraard zien wat het effect is op
de omzet, maar ze willen ook weten of zulke bedrijfskleding nog
andere effecten heeft, bijvoorbeeld op de sfeer in het filiaal.
Daartoe willen ze een onderzoek laten uitvoeren.
Casus 2; Imago Jong[en]
Een uitgeverij van tijdschriften heeft op basis van marktonderzoek
besloten een blad voor jongens in de markt te zetten. Op
basis van een onderzoek onder jongeren en deskundigen die deze 25
§1.1 Formuleren van de doelstelling