Archief van de Nederlandse Hervormde gemeente van ...

12 700 700
maar volstaan met het herstel van de oude kap, helaas is dit er niet van gekomen. Om
onnaspeurbare reden werd gekozen voor verhoging van de muren en een achtkantig
tentdak met driehoekige frontons, bekroond door een lantaarn met klok en uurwerk. Op
Pinkstermaandag in juni 1865 werd de laatste dienst in de kerk gehouden en de volgende
zondag kerkte men in de nabij gelegen openbare school. Het duurde tot 10 december
1865 voor men weer in de 'gerestaureerde' kerk terug was. Na 1900 begon de gemeente
sterk te groeien door vestiging van forensen in Veur en vergroting van de werkgelegenheid
door het stichten van een aantal industrieën langs de Vliet. Met name valt hierbij te denken
aan de electriciteitscentrale ten behoeve van de zogenaamde 'Hofpleinspoorlijn' en de
daarbij behorende rijtuigwerkplaats. Door het toenemend aantal kerkgangers werd men
gedwongen een oplossing te zoeken hoe meer zitplaatsen in het kerkgebouw te krijgen.
Omdat goede raad kennelijk duur was besloot men in 1927 een galerij aan te brengen aan
de westzijde van de kerk en het orgel over te brengen naar een plaats boven de
preekstoel. Dat het interieur door deze ingreep grote schade leed behoeft nauwelijks
uitleg. Eerlijkheidshalve moet daarnaast worden gezegd dat een uitbreiding met 90
zitplaatsen in een ruimte die zelf maar een goede 100 zitplaatsen telde een enorme
aanwinst was. De groei van de burgerlijke gemeente Leidschendam is ook aan de
Hervormde gemeente niet voorbij gegaan. Nadat al in 1944 plannen werden beraamd voor
de uitbouw van de gemeente heeft het nog tot 1959 geduurd vóór een tweede
gelegenheid voor het houden van kerkdiensten in gebruik kon worden genomen. De
college-zaal van het Dr. Neher-laboratorium bood hiertoe uitstekend gelegenheid. Ook het
voornemen tot de bouw van een 2e kerk kwam sindsdien van de grond, terwijl in 1962 een
2e predikantsplaats kon worden bezet. Al deze aktiviteiten leidden tot een herbezinning
omtrent de organisatie van het pastorale werk in de gemeente, wat uitmondde in de
splitsing van de ene gemeente in twee wijkgemeenten per 1 april 1962. Vanaf die tijd
bestaat de Hervormde gemeente van Leidschendam en Wilsveen uit de wijkgemeenten
'Dorp' en 'Veur'.
Grenzen.
GRENZEN.
Oorspronkelijk vielen de grenzen van de Gereformeerde gemeente van Wilsveen en
Leidschendam samen met de grenzen van de ambachten Veur en Stompwijk. Ook de
lidmaten uit Veur, voorzover zij in de buurt van de Leidschendam woonden, kerkten
aanvankelijk in Wilsveen, doch toen Leidschendam een eigen kerkgebouw kreeg waren zij
daarop aangewezen. Toch zou dat niet zó lang duren, want de ambachtsheer van
Voorschoten kreeg onenigheid met predikant en kerkeraad van Leid¬schendam. Machtig
als hij was, gelastte hij de Gereformeerde Veurenaars in het vervolg ter kerke te gaan in
Voorschoten. Om de pijn enigszins te verzachten liet hij daartoe een trekschuit varen en
op 24 mei 1711 voeren voor het eerst de kerkgangers naar Voorschoten. Overigens was
het gebied dat tot de Leidschendamse kerk behoorde maar klein. Het strekte zich uit van
en met wat tegenwoordig de Delftsekade heet tot aan het begin van de Oostvlietweg. De
gehele Venestraat en de westelijke zijde van de Stompwijkse Achterweg (thans
Nieuwstraat) hoorden er ook toe. Wat overbleef van de ambachtsheerlijkheid Stompwijk
behoorde tot de opheffing in 1818 tot de kerkelijke gemeente Wilsveen. Voorwaar een
enorm uitgestrekt gebied, gelegen tussen Rijswijk en Zoeterwoude, dat door een predikant
nauwelijks kon worden bewerkt. Het is derhalve niet zó vreemd dat in de 17e eeuw vele
Gereformeerden in Stompwijk overgingen naar de RK kerk, temeer daar pastoor
Christiaan Vermeulen zich in de door hem geleide erediensten niet van het kerklatijn maar
van de Nederlandse taal bediende. Eerst in 1922 gingen de Hervormden uit Veur weer