Catalogus cultuurhistorische inventarisatie gemeente Heeze-Leende

water moet hebben bevat, door de tijd heen mensen aangetrokken. De vondst van een urnenveld in
de omgeving van het ven bevestigt dit. 5
Afbeelding: De Strabrechtse heide (augustus 2011)
De basis van de middeleeuwse agrarische bedrijfsvoering bestond uit de viereenheid bos-heidegrasland-bouwland
(zie inleiding). Op Strabrecht waren de percelen ten behoeve van de landbouw
ongeveer 200 meter lang. Elders zijn akkers van wel 500 meter lengte aangetroffen. De lengte duidt
erop dat hier in de omgeving ooit bos moet hebben gestaan dat moeilijk te ontginnen was. De naam
Strabrecht geeft ook aan dat het een bosrijke omgeving betrof (stra komt van strata en betekent
ontginning aan de straat; brecht komt van brecht of brink en betekent een open plaats in het bos).
Rond de Strabrechtse en de Lieropse Heide herinneren namen als Scheepersdijk, Rulsedijk,
Strabrechtsedijk nog aan het oude gebruik om vanuit driehoekige plaatse gezamenlijke vee over een
dreef naar de gemeynt te brengen (zie inleiding). De geschiedenis van de Strabrechtse Heide heeft
zijn sporen in nagelaten. Toponiemen (plaatsnamen) als Galgenberg, Schietberg en Steenbleek
herinneren aan gebruiken uit vroeger tijden (zie thema Galg 24.1, thema Steenovens 28.10, en thema
Schietberg 25.10.4).
De Strabrechtse Heide maakte deel uit van de heerlijkheid Heeze, Leende en Zesgehuchten. Het
gebruiksrecht werd vaak aan de dorpen gegeven. Het beheer van de grond was dan in handen van
het dorpsbestuur. De gemeyntegronden werden eigendom van de gemeenten en de rechten van de
heer, uitgezonderd die op de tienden, werden in de loop van de geschiedenis afgeschaft. De tienden
waren tiende delen van de uitgegeven grond, waarop de boer het aandeel van de heer diende te
verbouwen. De Strabrechtse en de Lieropse Heide waren rond het begin van de 20ste eeuw
eigendom van diverse gemeenten, de adel en particulieren, meest boeren. Onder invloed van de
rijksoverheid gingen de gemeenten in het begin van de 20ste eeuw, naast het ontginnen ten behoeve
van de landbouw, over tot het bebossen de woeste grond.
Staatsbosbeheer heeft heden ten dage 810 hectare in eigendom en beheert via een
beheersovereenkomst tevens de 230 hectare heidegrond die het eigendom is van de heer F. van
5 Smits, 1996, 9,15.
26