Bekijk hier de complete publicatie - Anneke Hakkenberg

Geachte dames en heren,
Van wiskunde leer je helder denken.
Wiskunde en creativiteit
Helder leren denken, dat wilde ik graag toen ik in 1953 voor een opleiding mocht
kiezen. Bovendien had ik er plezier in om wiskundesommen te maken en om
voor die sommen mooie oplossingen te vinden. Die opgaven maakte ik dus
graag al kon ik het nut ervan niet inzien. In de praktijk van alledag en in discussies
over politiek of godsdienst stond je niet voor vergelijkbare problemen maar ik
wilde die juist doorgronden en in polemieken de verschillende standpunten
kunnen vergelijken. Daarvoor leek het me handig om helder te kunnen denken.
Ik koos dus voor een studie in de wiskunde. Mijn doel was de vaardigheden die
ik daarmee zou opdoen, toe te passen op problemen die mijn eigen belangstelling
hadden.
Na mijn studie in de wis- en natuurkunde vond ik dat ik genoeg geoefend
had en zocht ik een baan waarbij ik mijn kennis in praktijk zou kunnen brengen.
Aanvankelijk werkte ik als onderzoeker in de natuurkunde, maar dat gaf me niet
de voldoening die ik beoogde. In 1967 werd ik wetenschappelijk medewerker aan
de Universiteit van Amsterdam bij het Instituut voor Planologie en Demografie.
Daar heb ik mijn hart kunnen ophalen. In de ruim dertig jaar dat ik er heb
gewerkt, heb ik uiteindelijk bereikt waar ik ooit van droomde. Ik heb geleerd hoe
het wiskundig denken gebruikt kan worden om problemen van alledag helder te
maken. Bovendien kan ik uitleggen hoe dat kan en dat wil ik u nu vertellen.
Wat ik tijdens mijn werk bij de planologen heb geleerd, is dat bij het maken
van keuzen altijd wordt gewerkt met een aantal basisbegrippen uit de
wiskunde of formele logica. Als ik uitleg dat en hoe deze begrippen worden
toegepast, krijg ik geregeld de reactie: dit is geen wiskunde, dit is gewoon
gezond verstand. Dat klopt. Ons gezonde verstand werkt net zo logisch als de
wiskunde. Er is echter een verschil in de vragen die met ons verstand opgelost
worden en de vragen waartoe de wiskunde zich beperkt. Ons verstand werkt
logisch én normatief. Door ons logisch denkvermogen kunnen we orde
en structuur aanbrengen in wat we weten en ervaren. Door ons normatief
vermogen kunnen we onderscheid maken tussen wat goed is en wat niet.
4