GRENSVERLEGGING - Dijk van een Delta

26
de zeer toegenomen veiligheid. Accepteren dat het er
is, dat het potentieel gevaarlijk blijft maar dat de vrees
ervoor kan dalen indien we er vertrouwder mee zijn.
Ermee omgaan zoals we dat voorheen deden. Dagelijks,
bij elke activiteit. Bij verplaatsing, bij werk, bij vertier
of oeverloos loom tijdverdrijf. Vervoer per boot zou
moeten toenemen. Elektrisch natuurlijk. Aangedreven
door energie uit van zonnecellen of door de wind. Voor
grotere afstanden, watervliegtuigjes op zonnebloemolie.
Groenteteelt en viskweek in of half in het water. Wonen
op het water. Recreatie aan het water, overal, potentieel
langs de oevers van alle eilanden. Is er niet genoeg
oever of rand? We maken in deze moderne tijd met
groot gemak nieuwe eilanden. Kleine en grote. Hoge
of lage. Een goed voorbeeld daarvan is Sassenplaat
bij Moerdijk. Te exploiteren of alleen voor zeehonden.
Op verzoek een onbewoond eiland. Spannend. Eiland
met een eigen functie, zoals ook Venetië een deel
van de publieke functies waaronder glasproductie,
begraven, ziekenverzorging en andere in de zestiende
eeuw detacheerde zaken op speciale eilanden. En kijk
eens even wat daar van gekomen is: een populairder
toeristenplek is vrijwel nergens te vinden! Van de nood
een deugd maken, heet dat.
AMFIBISCH WONEN
In het unieke Schelde estuarium zou je niet op een
traditionele wijze moeten wonen. Kijk eens naar
andere voorbeelden op de wereld. Bij de uitloop van
de Amazone, de Yangtze, de Niger of de Mississippi.
Overal wordt op een heel aparte manier gewoond
onder invloed van de brede uitwaaiering van de rivier,
het overstromingsgevaar en de slappe ondergrond die
dat met zich meebrengt. Die onvoorspelbare context
is van oudsher de meest bepalende randvoorwaarde
voor de architectuur geworden. Nederland blinkt uit
in het modernisme. Vooral ook op het gebied van de
architectuur. Daardoor zijn de omstandigheden overal
gelijk geworden. Omdat we dat graag wilden. Want
eenvormige uitgangsposities brengen zekerheid. En
zekerheid leidt tot uitsluiting van risico’s en dus tot
kostenverlaging. Van Texel tot Valkenburg en van Delfzijl
tot Cadzand. Maar dat is natuurlijk schijn. Geen enkele
plek is tenslotte echt hetzelfde. Juist de specifieke en
karakteristieke omstandigheden zouden hun invloed
dienen te hebben op een bij de locatie behorende
bouwkunst. Voor bewoners is dat ook aantrekkelijk. Zo
wonen op een manier die nergens anders toepasbaar
is. En precies het onvoorspelbare leidt tot uniciteit en
authenticiteit. Aanpasbaar bouwen, wonen op palen,
drijvend, autarkisch en gemaakt van flexibele materialen.
We vinden het maar zelden. Hoe goed zou het hier niet
in het (water)landschap opgaan? Wie wil niet op deze
manier een worden met de omgeving, afgezonderd en
maatschappelijk deelgenoot tegelijkertijd? Wie wil niet
de rustgevende kracht van het water van zo dichtbij
en van dag tot dag kunnen beleven? Zelfs als je verder
weinig activiteit vertoont is wonen op dergelijk water al
een gebeurtenis op zich. Er is nog een wereld te winnen
op het water van de delta.
KENNIS
In een gebied waar rust heerst, ruimte is en een
open houding bestaat ten opzichte van nieuwe
denkbeelden en tolerantie voor invloeden van buiten,
ontstaan kansen voor de vestiging van kleinschalige
kennisinstituten. Met name voor die instituten die
hun onderzoek richten op wat te maken heeft met
de problematiek en de omstandigheden van de regio.
Beheersing van aquatische ecologie, teelt van nieuwe
gewassen en dieren, flora beheer, alternatieve
energiebronnen, duurzame vervoersmiddelen, ecologisch
toerisme, vervuilingsdetectie technieken en innovatieve
havenontwikkeling. Zo is de universiteit van Wageningen
reeds aanwezig met verschillende onderzoekscentra
op het gebied van maritieme cultuur. In de gemeente
Veere is Kunstpark Zeeland al een proef gestart met
alternatieve methoden om het land te beheren. Biobase
park in Terneuzen kan door de verbinding met Gent
nog verder uitgroeien tot een echte hotspot. Maar ook
de universiteit van Utrecht is in de perifere delta een
succesvolle algemeen vormende eerste fase opleiding
begonnen: een opmerkelijke onderwijsvernieuwing.
Er zijn veel meer proeven denkbaar. Bijvoorbeeld op
gebied van cultuur, kunst en digitale media. Maar denk
ook aan diepgaand beta onderzoek. Van die categorie
onderzoekers is bekend dat zij het meest baat hebben
bij een groene en rustige omgeving ter afleiding van hun
eentonige dagelijkse routine en ter regeneratie van hun
creatieve vermogens. Wel, die factoren zijn hier in grote
mate aanwezig.
In het kielzog van die specifieke kenniscentra volgen de
daaraan gerelateerde bedrijven vanzelf. Aantrekkelijke
vestigingsvoorwaarden en onbenepen bestuurlijke steun
zal de regio onontkoombaar onder de aandacht brengen
van innovatieve en vooruitstrevende firma’s die op zoek
zijn naar een ideale locatie waar men ongestoord kan
werken. Dat deze centra vervolgens een beroep zullen
doen op de regio voor verzorging in de breedste zin van
het woord, op personeel en op bedienende voorzieningen
behoeft geen nader betoog. Heel de regio zal dus
profiteren van de aanwezigheid van dergelijke centra en
commerciële bedrijvigheid.
KANSEN
Het Nieuwe Zeeland zal aan geïnteresseerd
publiek niet te kort hebben. Om ons heen
wonen miljoenen mensen in steeds krapper
wordende agglomeraties. Meer dan de helft van
de wereldbevolking woont nu al in stedelijk
gebied. In Europa is dat percentage al hoger.
En ondanks alle beschaving en voorzieningen
die dat met zich meebrengt is de drang
naar buiten nog immer hoog. Zeeland biedt
die ontsnapping. In die vlakke archipel van
eilanden – wie weet noemt iemand ze ooit
dichterlijk een gordel van smaragd - komt
alles wat aangenaam is samen: water, ruimte,
traagheid, kennis en kansen.
Velen maken er nu al gebruik van. Met
de geografische en creatieve sociale en
bedrijfsmatige vernieuwing die we vandaag in
gang gaan zetten is de toestroom verzekerd.
Wat eens een vlucht- of verbanningsoord was
voor elders ongewenste burgers en waar de
bewoners zelf met regelmaat noodgedwongen
een goed heenkomen zochten en vonden op
vliedbergen, daar trekt straks een groot en
gevarieerd gezelschap van gelukzoekers op
velerlei vlak vanuit de omliggende stedenring
naar toe. Niet alleen op de vlucht uit de
drukte, maar juist ook op zoek naar kwaliteit.
Geestelijke en maatschappelijke rijkdom die
in de snelle wereld van blind presteren en
geld verdienen verdwijnt als sneeuw voor de
zon. Een rijkdom in werk, in een paradijselijke
omgeving en in grote mate van ontspanning
leven, dat is wat het Nieuwe Zeeland te bieden
heeft aan de moderne mens. Dan is het pas
echt: het land waar het leven goed is. Kijk
je door die bril naar dit gebied, dan besef je
hoeveel er al voor handen is. Op betrekkelijk
eenvoudige wijze kan mijn hierboven
uiteengezette droom een harde realiteit
worden. Zo veel verandering is er niet eens
voor nodig. Maar wel die van de juiste blik.
Die moet nog omgebogen worden. Je gaat het
pas zien als je het door hebt. Hopelijk heeft
mijn pleidooi daarbij geholpen. Dan kan nu de
spa de grond in. Lekker Zeeuws.
LOCATIE 3
Er is een derde plek: het Veerse Meer. Alles is daar kleiner
en overzichtelijker en daarmee heel aantrekkelijk voor
kinderen. Bootjes te over. Op vrijwel elke plek kun je
bij een steigertje vertrekken en hup, naar de overzij.
Onderweg talloze kleine eilanden om even op adem
te komen of zonnend een picknick te houden. Voor
afvalbakken en sanitaire voorzieningen is al gezorgd.
Je geniet er van het zicht op oude stadjes als Veere en
Kortgene. Maar er zijn ook spannender voorzieningen.
Je kan er wakeboarden, waterskieen en er zijn banen
uitgezet voor de snelle motorboten en jetski’s. Er wordt
uiteraard volop gezeild met oude schepen, zoals de
authentieke hoogaarzen die bij Veere gestationeerd
zijn. Op hun tochten nemen ze toeristen graag mee.
Ze laten je kennismaken met het ruige leven op het
water. Zo wordt het erfgoed van de vissers en kleine
handelaren beleefbaar voor iedereen. Vroeger harde
noodzaak, tegenwoordig een unieke belevenis voor
iedere gast.
Langs de kant van het vrolijke Veerse Meer (LOCATIE
3) vindt men vele eetgelegenheden en vakantiehuisjes.
Meteen aan het water. Zwemmen kun je er vanuit de
slaapkamer. Zeker als je domicilie koos in een van de
drijvende hotels. Dat is pas echt een waterverblijf. Het
deinende gevoel van een bed op het water blijft je nog
dagenlang voelen in je hoofd en benen. Mocht je toch
genoeg hebben van het water is er een groot achterland
met een keur aan cultureel erfgoed voorhanden en
een heerlijk aanbod aan winkels in de omliggende
grotere steden als Goes en Middelburg. Maar er is
ook een vliegveld waar je kunt parachutespringen,
zweefvliegen, luchtduiken maken. Via dit vliegveld
zijn er verbindingen met kleinere vliegtuigen in de
band van grote steden rondom Zeeland, terwijl een
vloot van kleine watervliegtuigen het mogelijk maakt
je naar elke plek op of aan het water te laten vervoeren
door de lucht. Zo beleef je land en water op een geheel
andere wijze.
27