Wetenschappelijk achtergronddossier genetisch gewijzigde ... - VIB

Waarvoor wordt bio-ethanol precies gebruikt?
Ethanol kan, binnen zekere grenzen, toegevoegd worden aan benzine, zonder dat de motoren van
auto’s daaraan aangepast moeten worden. Met lichte aanpassingen van de motor kunnen auto’s zelfs
op honderd procent ethanol rijden. Voor het milieu heeft dat alleen zin als de ethanol van planten
afkomstig is: dan wordt een fossiele brandstof (die voor extra CO2 en een stijgend broeikas-effect zorgt)
vervangen door een brandstof die bij verbranding gewoon de CO2 teruggeeft die de plant eerst zelf uit
de lucht heeft gehaald.
Daarbij moet wel rekening gehouden worden met het feit dat bij de kweek van de planten voertuigen en
meststoffen zijn ingezet, waarvoor ook fossiele brandstoffen zijn gebruikt.
Waarom populieren inzetten voor de productie van bio-ethanol?
Bio-ethanol kan uit allerlei stoffen worden gemaakt, zolang ze maar suikers in een of andere vorm
bevatten. Dat kan suiker uit suikerbiet of suikerriet zijn, of zetmeel uit bijvoorbeeld mais of aardappelen.
Die bronnen zijn handig en geven een goede opbrengst aan ethanol, maar het zijn tegelijk ook
voedselbronnen. Het kan niet de bedoeling zijn dat de voedselprijzen stijgen omdat de boeren hun
gewassen aan ethanolfabrieken verkopen.
Een andere bron van suikers is cellulose, zeg maar houtvezels. Uit bomen, maar bijvoorbeeld ook uit stro.
Materiaal dat wij niet opeten. Bovendien kunnen bomen groeien op gronden die niet voor landbouw in
aanmerking komen. Populieren groeien snel, en bieden dus een goede opbrengst. Bovendien groeien ze
op marginale gronden, en hebben ze nauwelijks of geen meststoffen nodig.
Waarom genetisch gewijzigde populieren?
Uit milieu- en duurzaamheidsoverwegingen zijn bomen een goede bron voor bio-ethanol, maar jammer
genoeg is de opbrengst aan ethanol laag. Bio-ethanol uit bomen is duur. De cellulose in hout is omringd
door de kleefstof lignine, die cellulose slecht bereikbaar maakt voor de stoffen die de vergisting tot
ethanol mogelijk moeten maken. Vandaar dat we bomen genetisch gewijzigd hebben zodat ze minder
lignine bevatten. Een tweede onderzoekspiste is om ervoor te zorgen dat ze lignine aanmaken dat zich
makkelijker laat afbreken.
Bij proeven in de serre geven bomen met twintig procent minder lignine de helft meer ethanol. Er is een
goede kans dat dit in plantages ook zo zal zijn, maar dat moet nog in veldproeven uitgetest worden.
Wat is cellulose?
Cellulose is een polymeer van glucose-eenheden. Ze is aanwezig in de vorm van fibrillen, dit zijn “kabels”
die de celwand sterk maken. Hout bestaat voor een groot deel uit cellulose, maar bevat ook andere
stoffen zoals lignine en hemi-cellulose. Hout bestaat voor ongeveer 50% uit cellulose.
17