Wetenschappelijk achtergronddossier genetisch gewijzigde ... - VIB

ziekteverwekkers? En reageren die anders op de plant? Hoe gemakkelijk kan hij zijn nieuwe eigenschap
doorgeven aan wilde verwanten? Hoe gemakkelijk kan hij zelf overleven in het wild? Kan hij gaan
woekeren? Gedraagt zijn stuifmeel zich zoals de ongewijzigde versie? Kunnen afgevallen takken wortel
schieten?
Sommige van die vragen kunnen pas echt goed beantwoord worden als de plant in open lucht staat. Uit
zijn gedrag in het laboratorium en de serre, en uit onderzoek bij ongewijzigde verwanten op het veld en
in de vrije natuur kunnen de onderzoekers met redelijke zekerheid voorspellen hoe de plant zich in het
veld zal gedragen. Als dat veilig is voor mens, dier en milieu, wordt het tijd voor de eerste veldproef. Een
klein aantal planten wordt op een beperkt terrein geplant, om te kijken of ze zich ook in de meer
realistische omstandigheden van weer en wind gedragen zoals uit de proeven in lab en serre verwacht
wordt.
Als hun veiligheid blijkt uit de veldproef worden ze in grotere aantallen getest in
productieomstandigheden.
Onderzoek in labo en serre blijven doorgaan. Ook als de plant al in het veld staat, heeft het nog steeds
zin om in nog meer detail te begrijpen hoe hij fundamenteel in elkaar steekt, of om betere technieken
voor gentechnologie te ontwikkelen. Maar uiteraard gaat een plant pas naar een volgende fase als de
vorige fase voldoende gegevens heeft aangeleverd om dat veilig te laten gebeuren. En in alle fasen moet
het onderzoek voldoen aan zeer strikte wettelijke voorwaarden.
Is het ontwikkelen van een genetisch gewijzigde plant wel veilig?
Niets is honderd procent veilig, maar bij het onderzoek naar genetisch gewijzigde planten worden strikte
veiligheidsmaatregelen gevolgd. Die zijn véél strenger dan bij het klassieke kruisen van planten, hoewel
daarbij veel meer genen voor het eerst met elkaar in contact worden gebracht.
Wie moet er allemaal zijn toestemming geven voor een veldproef in België?
In België zijn veldproeven gereguleerd door een koninklijk besluit uit 2005, dat gebaseerd is op een
Europese richtlijn uit 2001.
In de aanvraag moet in detail beschreven worden wat er aan de plant gewijzigd is en hoe de proef
uitgevoerd gaat worden. Er moet ook een risicoanalyse bij.
De experts van de (federale) Bioveiligheidsraad kijken dat na, vragen eventueel extra informatie, en
geven dan hun advies aan de bevoegde overheden (federale ministers van Volksgezondheid en Milieu,
en betrokken gewestelijke minister van Leefmilieu), eventueel met extra voorwaarden.
Intussen krijgt het publiek de kans om commentaren in te dienen. Als er daarbij veiligheidsargumenten
opgeworpen worden, moet de Bioveiligheidsraad die meenemen in zijn advies.
De minister van Leefmilieu van het Gewest waarde proef doorgaat, moet eveneens een gunstig advies
geven. Als hij/zij voorwaarden stelt, moeten die opgenomen worden in de eindbeslissing.
19