Seksuele delinquenten

meest gevarieerde daders: zij recidiveren het minst vaak opnieuw naar een zedendelict en het vaakst (en
het snelst) naar ‘enig delict’, dat wil zeggen zeden- en/of andere delicten.
Exhibitionisten recidiveren het snelst en relatief het vaakst naar een nieuw zedendelict, vaak opnieuw
exhibitionisme. Ontuchtplegers bewegen zich hier tussenin, maar lijken in hun recidivepatroon het meest
op exhibitionisten. Opvallend is vooral de doorgaande stijging van de recidive van ontuchtplegers, ook na
zeer lange tijd. Opvallend is ook dat zedendaders die naar een nieuw zedendelict recidiveren, dat vaak
naar een zelfde soort delict doen.
Het artikel roept ook allerlei nieuwe vragen op, bijvoorbeeld of daders die snel naar een nieuw
zedendelict recidiveren ook na dat eerste recidivedelict door blijven gaan met het plegen van
zedendelicten. Verder is het de vraag of de initiële ‘delictvastheid’ mogelijk verdwijnt als ook latere dan
alleen het eerste recidivedelict bezien worden. Met name voor exhibitionisten zou dit een interessante
vraag zijn, zoals in het artikel zelf wordt besproken. Ook zou het interessant zijn in hoeverre
leeftijdsverschillen een verklaring bieden voor de verschillende recidivepatronen, en in hoeverre die
verschillen te verklaren zijn na verdere precisering van het type delict dat werd gepleegd (bijvoorbeeld
intra-familiair of niet). Uit buitenlands onderzoek bleek dat seksuele deviantie een belangrijke voorspeller
is van recidive, maar dat kon in dit onderzoek niet bevestigd worden.
De artikelen van Van Wijk e.a. en van Hendriks over jeugdige seksuele geweldsdelinquenten en over
meisjes als plegers van seksuele geweldsdelinquentie zijn toegespitst op de persoonlijkheidsaspecten van
de plegers. Daarmee bevinden deze artikelen zich op het grensgebied van een criminologische en een
forensisch-gedragskundige benadering.
Onderzoek naar jeugdige plegers van seksuele geweldsdelinquentie is van groot praktisch belang voor
vroegtijdige herkenning en de daarmee verbonden mogelijkheden van vroegtijdige (therapeutische)
preventie en interventie. Ook hier is de al dan niet ‘afwijkende’ persoonlijkheid van seksuele
geweldsdelinquenten in vergelijking met plegers van overige commune delinquentie van cruciaal belang.
Het onderzoek van Van Wijk e.a. levert aanwijzingen op dat jeugdige plegers van seksuele
geweldsdelicten zich op een aantal persoonlijkheidskenmerken gemiddeld inderdaad onderscheiden van
de overige jeugdige delinquenten. Met name vertonen seksuele delictplegers een sterkere intrapsychische
problematiek en een sterker sociaal isolement.
Dat criminaliteit overwegend door mannen wordt gepleegd, is een algemeen bekend gegeven. Het
gebruikelijke aandeel van vrouwen onder plegers van geregistreerde delicten ligt rond de vijf procent. Bij
seksuele geweldsdelinquentie is dit nog veel minder, ongeveer twee procent. Bovendien is bekend dat
vrouwen die vanwege seksuele delinquentie met justitie in aanraking komen vaak (in een secundaire rol)
in medeplichtigheid met mannelijke daders hebben gehandeld. Wellicht vormen biologie of gender de
sexe-specifieke verklaringen dat geregistreerde seksuele delinquentie onder vrouwen vrijwel volledig
afwezig is.. Natuurlijk is het ook denkbaar dat seksuele delicten door vrouwen eerder onzichtbaar blijven
voor justitiële instanties.
Hendriks vermeldt dat culturele en institutionele (in casu strafrechtelijke) selectiefactoren het verschijnsel
wellicht verklaren. Hij beschrijft persoons- en delictskenmerken van een klein aantal meisjes dat vanwege
een seksueel geweldsdelict aan een persoonlijkheidsonderzoek is onderworpen. Een interessante
bevinding van dit onderzoek is dat er in vergelijking met jongens (zie het artikel van Van Wijk) minder
verschil in persoonlijkheidsprofiel lijkt te bestaan tussen meisjes die seksuele of niet-seksuele delicten
plegen. In beide groepen lijkt het vooral te gaan om personen met een sterke intra-psychische
problematiek en een lage intelligentie. Wellicht kan dit worden begrepen als een aanwijzing dat (al dan
niet seksuele) delinquentie bij meisjes/vrouwen relatief sterk is gerelateerd aan een psychische stoornis,
terwijl bij jongens/mannen naast een psychische stoornis, c.q. deviante seksuele voorkeur ook een
algemene geneigdheid tot delinquent gedrag een belangrijke rol speelt.
Vanuit forensisch gedragskundig perspectief komt de individuele psychosociale etiologie van plegers van
seksuele geweldsdelinquentie aan de orde. Het is de vraag in hoeverre daderschap kan worden begrepen