MEDEDELINGEN (juli 2011 - Het Amsterdams Lyceum

Geklaag in de Lage Landen
Het is al heel lang een nationale traditie om ontevreden te zijn en te klagen. Als het koud is dan is het te koud en
als het warm is, is het al snel te warm. Het is niet goed of het deugt niet. Dit geldt de laatste tijd ook wanneer het
onderwijs in de publiciteit komt. “Nederlands onderwijs zakt uit de wereldtop”, “Slecht wiskunde-onderwijs
schaadt economie”, “Kwaliteit onderwijs daalt al tien jaar”, om maar enkele krantenkoppen te citeren. Er wordt
verwezen naar toplanden als Finland, de Verenigde Staten, België en China. De jongens doen het volgens de
media steeds slechter, de leerlingen hebben te veel vakantie en er moet maar snel een prestatiebeloning voor leraren
komen om goede leraren te behouden, als je de media moet geloven.
Wie zich echter iets meer verdiept in de materie, komt tot een heel ander beeld.
Laat ik eens een opsomming geven:
• In de jaren ’80 van de vorige eeuw ging 35% van de
Amsterdamse kinderen na de basisschool naar vwo
of havo, nu is dat al meer dan 50%.
• Het inhoudelijk niveau van de exacte vakken op
vwo-niveau is in ons land zeer hoog, veel hoger dan
bijvoorbeeld in de Verenigde Staten. Voor mijn eigen
vak, scheikunde, heb ik nergens in de wereld een
niveau aangetroffen dat kan tippen aan dat van ons
land. Ik ben natuurlijk nog niet overal geweest, maar
toch…
• Het aantal leerlingen dat in ons land met vertraging
(zittenblijven) de schoolperiode doorloopt, is de
laatste tien jaar afgenomen.
• In Nederland doen vrijwel alle leerlingen mee aan de
zogenaamde PISA-kwaliteitsonderzoeken, in landen
als China zijn het slechts enkele topscholen die meedoen.
Tja, dan kom je wel hoger uit…
• Ons examensysteem kan de strengste toetsingen ten
aanzien van objectiviteit en betrouwbaarheid
doorstaan. Dan heb ik het over het voortgezet
onderwijs, niet over instellingen als de Hogeschool
Inholland…
Ik vind dat we het in ons land goed doen, dat we ons
zeer goed kunnen meten met de rest van de wereld en
in zeer veel opzichten in de hoogste regionen staan.
Dat neemt niet weg dat er ook wel het een en ander
verbeterd kan worden (ik ben per slot van rekening
ook een Nederlander):
VAN
DE RECTOR
2
• Er zal veel gedaan moeten worden om voor de
dreigende lerarentekorten een oplossing te vinden.
Daarvoor is prestatiebeloning een volstrekt verkeerd
en contraproductief middel: we hoeven in het
onderwijs niet de hardheid en de (on)collegiale
competitie van het bedrijfsleven in te voeren en
bovendien is niet eenvoudig te meten wie het goed
doet en wie wat minder.
• Het is van groot belang dat de schaalvergroting die
al sinds de jaren ’80 bezig is, langzamerhand wordt
teruggedraaid. Al was het alleen maar om financiële
redenen: de grootste onderwijsinstelling van deze
stad besteedt 50% van zijn inkomsten aan overhead,
bij kleinere scholen is dat een aanzienlijk lager
percentage.
• Het zou goed zijn als er niet om de vier, vijf jaar iets
fundamenteels in de structuur van het voortgezet
onderwijs zou veranderen. Meer stabiliteit is
gewenst.
Echter, het positieve beeld overheerst. Dat werd nog
eens bevestigd toen we onlangs weer heel veel
getalenteerde leerlingen hun diploma konden
overhandigen. Met deze slotzin wens ik iedereen een
goede zomervakantie toe!