Klik hier om deze publicatie te downloaden (pdf-document).

24
Herkenrode, oude abdijsite
opnieuw in bloei
In 1998 kocht het Vlaamse
Gewest het domein Herkenrode
aan. Sindsdien is er hard gewerkt
aan het herstel van deze prachtige
abdijsite. Terwijl het ANB zich
ontfermt over de gronden en het
natuurherstel, zijn de gebouwen in
erfpacht van Erfgoed Vlaanderen
vzw. “Zowel met het herstel van
het landschap als de restauratie
van de gebouwen willen we terug
naar het Herkenrode van de zeventiende
eeuw. Toen was deze site
het kloppend hart van de regio”,
vertelt Jan Wellekens van het ANB.
Herstel van erfgoed én natuur
“De abdij van Herkenrode heeft een boeiende
geschiedenis. De adellijke dames die de
abdij eeuwenlang bestuurden, hebben hun
stempel op de regio gedrukt. De abdijkerk,
de kloostergang en een groot deel van de
oorspronkelijke kloostergebouwen werden
eeuwen al verwoest door brand en afbraak.
Maar er bleven nog heel wat gebouwen
gespaard. Hoeves, stallingen, schuren en
watermolens worden nu gerestaureerd, de
werken zijn in de laatste fase. Spraakmakend
is de immense Tiendenschuur - de
tweede grootste van Vlaanderen. Erfgoed
Vlaanderen laat de restauratiewerken op
Herkenrode uitvoeren met financiële steun
van de Vlaamse overheid, de provincie Limburg
, de stad Hasselt en het mecenaat Herkenrode.”
Ook het landschap rond de abdijsite werd
hersteld naar zeventiende-eeuws model.
“De populierenrijen hebben we gekapt om
het landschap opnieuw open te maken, zoals
het vroeger was. Vogels voelen zich veiliger
in zo’n open landschap. Wel zorgden
we voor een afwisseling tussen laag gras
en brede stroken met ruigtes. Die stukken
met hoger gras bieden nestbescherming
en lokken soorten als torenvalk en kerkuil,
die zich opnieuw te goed kunnen doen aan
muizen”, aldus Jan Wellekens.
Water vroeger en nu
“Vernatting is een tweede pijler van ons
herstelproject. In het hele reilen en zeilen
van de vroegere abdijsite speelde water een
cruciale rol. Het terrein was namelijk een
buffergebied voor de Demer bij overvloedige
regen. De kloosterzusters maakten
trouwens ook dankbaar gebruik van het Demerwater.
Eén à twee maal per jaar werden
de graslanden onder water gezet met behulp
van de watermolens: dat zorgde voor
vruchtbare gronden. Tot drie keer per jaar
kon hooi worden geoogst, ook in het droge
seizoen. De laatste decennia werden deze
gronden gebruikt om er maïs en suikerbiet
op te verbouwen. Deze intensieve akkers
hebben we omgevormd tot natuurlijke natte
graslanden, die door enkele koeien worden
begraasd. Her en der liggen grote poelen,
waar waterinsecten en amfibieën zich goed
thuis voelen”, aldus Jan Wellekens.
“De natte gronden lokken ook trekvogels.
Ieder jaar houden hier grutto’s en tal van
andere steltlopers halt. De vochtige graslanden
zijn ideaal om uit te rusten en eten
te zoeken. In het riet verschuilen zich soorten
als bosrietzanger en kleine karekiet. De
opkomst van al deze soorten is een mooi
resultaat van het natuurherstel.”
Hoe bereiken? Herkenrode ligt op
een boogscheut van Hasselt en is te
bereiken met de auto of met de fiets.
Herkenrode ligt tussen knooppunt 94
en 95 van het Limburgse fietsroutenetwerk,
dat de hele regio doorkruist.
Wandelen langs
hoogstamboomgaarden
Op de archeologische site waar vroeger de
abdijkerk stond, liggen nu met meidoornhaag
omzoomde akkertjes waar oude gewassen
zoals spelt, eenkoren en boekweit
groeien. Ze helpen de akkervogels om de
winter door te komen. Het ANB heeft ook
hoogstamboomgaarden aangelegd met
diverse fruitvariëteiten zoals kersen, peren
en appels. Rond de abdijsite is het aangenaam
wandelen. De dreven zijn hersteld
tot mooie wandelpaden, geflankeerd door
es en zomereik. De wandelroutes voeren je
langs boomgaarden, vochtige graslanden,
hagen, poelen en een historische houtwal.
Een prachtige dreef leidt je recht naar het
Poortgebouw van de abdijhoeve.
Meer info: www.natuurenbos (rubriek domeinen),
www.herkenrode.be
Foto: Abdij van Herkenrode - Marc De Vos