Klik hier om deze publicatie te downloaden (pdf-document).

8
Het lijkt vreemd, maar soms zijn de
belangen van landbouw en natuur
opvallend gelijk. Zo delen beide
sectoren hun bezorgdheid over de
verbreding van het Schipdonkkanaal.
Hoe beïnvloedt die dubbelzinnige
relatie - hier mekaars tegenpool,
daar elkaars bondgenoot - de
samenwerking?
“Soms heeft onze relatie met natuur inderdaad
veel weg van een haat-liefdeverhouding.
Je t’ aime moi non plus op het Vlaamse
platteland (lacht). Het is in feite logisch:
twee partijen met een gemeenschappelijke
‘tegenstander’ springen als bondgenoten
op de barricades om het gemeenschappelijke
belang te vrijwaren. Eens de buit
binnen, komt het eigenbelang weer op de
voorgrond: hoe gaan we het verworven
goed invullen? Maar ons beider attitude is
duidelijk: we kiezen voor het onderhandelingsmodel,
niet het conflictmodel, die tijd
ligt achter ons.”
Voor de landbouwer die voor zijn
inkomen op gronden is aangewezen,
komen projecten als natuurinrichting
niet altijd gelegen. De Vlaamse
overheid investeert tegenwoordig
in flankerende maatregelen, die
compensatie inhouden voor wie
nadeel oploopt. Vindt u dat de
overheid slaagt in haar streven
naar menselijke oplossingen?
“Hoe je het ook draait of keert, compensatieregelingen
blijven altijd een pleister op
een houten been. Het verlies aan grond is
voor een grondgebonden landbouwbedrijf
in Vlaanderen nauwelijks recht te zetten.
De best mogelijke regeling is nog steeds
een compensatie in grond via de grondenbank.
Maar daar knelt juist het schoentje.
De grondenbank heeft nobele doelstellingen,
daar niet van. Maar in de praktijk blijft
ze moeilijk werkbaar, simpelweg omdat er
te weinig gronden zijn. In werkelijkheid is er
dus toch steeds een flankerend beleid met
financiële compensaties nodig. In de praktijk
blijkt bijvoorbeeld het systeem van wijkersstimuli
nodig om snel ruimte te creëren
voor de aankoop van gronden of bedrijven.
Maar veel boeren zien dit nog steeds als
een ‘oprotpremie’.”
“We willen af van het ad hoc beleid; er is
nood aan een globale aanpak – zoals bijvoorbeeld
bij het Sigmaplan gebeurt – en
een wettelijk kader. We pleiten ook voor
landbouweffectrapporten die op voorhand
de impact op de landbouw nagaan.”
Dit voorjaar hebben de
landbouwsector en de
betrokken overheidspartners het
landbouwprotocol in het kader van
het Parkbos Gent ondertekend.
Daarmee is er een werkbare regeling
om het Parkbos te realiseren én
tegelijkertijd de actieve land- en
tuinbouw in dit gebied een leefbare
en duurzame toekomst te gunnen.
Een resultaat dat er mag zijn?
Foto: Bescherming van kievittennesten in weilanden - Johan Krol
“De boeren rond het Parkbos hebben nu
rechtszekerheid: dat is voor ons de fundamentele
verdienste van dit protocol. Maar
dat wil daarom niet zeggen dat het hier op
een grote overwinning voor de landbouw is
uitgedraaid. We mogen toch niet vergeten
dat hier 200 hectare landbouwgrond opgaat
in natuur- en bosgebied; na realisatie
van het project zal het landbouwgebruik in
dit gebied met ongeveer een derde van de
oppervlakte gedaald zijn. Wij zijn geen onredelijke
mensen, wij gaan niet blind in het
verzet. Maar we vragen wel werkbare oplossingen:
dat er gezocht wordt naar compromissen,
waarbij de landbouwbedrijven
maximaal ontzien worden. Voor het Parkbos
zijn er overgangsmaatregelen voorzien
en is overeengekomen dat de landbouwers
pas uit het gebied weg moeten als er ruilgronden
zijn gevonden in de ruimere omgeving.
Daar kunnen we mee leven.”
U begon er zelf al over: het overleg
over instandhoudingsdoelstellingen is
één van de grootste onderhandelingsprocessen
ooit over de open ruimte
in Vlaanderen. Het ANB kiest in
dit Europese dossier voor een sterk
doorgedreven overleg met haar
doelgroepen. Dit voorjaar hebben de
partners een eerste intentieverklaring
ondertekend, waarin ze zich
engageren voor de verdere
besprekingen. Een goede zaak?
“De methodologie die het ANB hier volgt,
vinden we oké. Maar laat ons niet vergeten
dat het moeilijkste nog moet komen: pas in
de volgende fase komen de concrete maatregelen
per gebied aan bod. Het overleg
op het terrein zal nog voor harde discussies
zorgen. Dit is één van de meest complexe
dossiers ooit: de impact van Natura
2000 op de landbouwsector is groot. Daarbij
komt dat het ook een heel technische
kwestie is, die voor landbouwers niet altijd
goed te vatten is. Zolang de besprekingen
lopen, hangen de instandhoudingsdoelstellingen
als het zwaard van Damocles boven
het hoofd van honderden Vlaamse boeren.
We vinden het ook belangrijk dat dit proces
spoort met dat andere cruciale overlegproces,
het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen.
Dit zijn processen rond historische afspraken
in de open ruimte, die zo efficiënt
mogelijk georganiseerd moeten worden.”
We doen ons best. Mijnheer
Vanthemsche, bedankt voor dit
gesprek.
Foto: Marc De Vos
Molen aan de Noordduinen Koksijde