'Vertrouwen en betrouwbaarheid' – Deel I - Expertisecentrum ...

cellenbouw in het Bouwbesluit 2003, terwijl de enige
opdrachtgever voor het bouwen van dergelijke cellen alleen
de overheid kan zijn. Met andere woorden: het had dus niet
in het Bouwbesluit 2003 opgenomen hoeven te worden.
De regelgever heeft zich daarbij onvoldoende gerealiseerd
dat specifieke eisen voor die cellen-brandveiligheid in
relatie tot detentienoodzak een verzwarend bijeffect heeft
op brandveiligheids en inbraakgerelateerde eisen aan
andere bouwwerken, zoals die in de gezondheidszorg.
Tenslotte moet in dit kader nog worden opgemerkt dat
eisen, geformuleerd op het hoogste niveau, qua karakter
minimumeisen zijn, maar in de praktijk vaak als maximum
eisen worden gehanteerd. Dit remt ongewild de innovatie in
de bouw af.
Waar wel wat aan gedaan kan worden is het verlagen
van de regeldruk. Met de aanbevelingen van het ERB
worden de marktwerking, transparantie, eenduidigheid,
acceptatie, verzekerbaarheid en risicobeheersing van het
afsprakenstelsel versterkt. Het vertrouwen van de burger
in de regelgeving en de gebouwde omgeving zal daarmee
toenemen. Regels worden een stuk duidelijker waardoor er
minder conflicten ontstaan en processen dus ook minder
stroperig verlopen. Het zou moeten gaan om vermindering
van de discussie over de interpretatie van de regelgeving.
Zonder regels geen markt
Zonder technische regels kan er geen markt bestaan. Er
kunnen dan namelijk geen opdrachten worden verleend.
Dat wringt vooral bij nog niet eerder gemaakte ontwerpen
van bouwwerken of onderdelen daarvan. In dat geval
dragen regels bij aan innovatie en zorgen daardoor voor
marktordening. Die regels moeten dan wel vanuit de
doelstelling in prestatietermen zijn gegeven en niet hun
achtergrond hebben in gekende oplossingen, waarbij de
prestatie praktisch gezien het bevriezen van de bestaande
praktijk is, die toevalligerwijze die eigenschappen heeft.
Welke kleuren groen en wit zijn bijvoorbeeld van belang
voor veiligheidssignalering? Tot het moment dat het
Bouwbesluit NEN 6088 aanstuurde werd volstaan met de
16
aanduidingen groen en wit, zonder nadere precisering.
Sinds het voorschrift is verplaatst naar de bouwverordening
en nu is opgenomen in het Gebruiksbesluit is door de
industrie een veel stringentere eis vastgelegd in NEN
6088:2002, geënt op de veel voorkomende traditionele
oplossingen zonder dat dit vanuit menselijk gedrag nodig
is. Daarmee wordt een onnodige belemmering opgeworpen
voor innovatieve ontwikkelingen. Opvallend is ook dat de
zichtafstanden (herkenningsafstanden) naar de bordjes bij
het normblad uit 1995 en uit 2002 gelijk zijn gehouden,
maar de grootte van het veiligheidsteken van 10 cm is
gekrompen naar 8,33 cm alsof de mens in 2002 plotseling
beter is gaan zien. Voor de herkenning is de grootte van
het beeldteken van belang en niet de afmetingen van het
groene vlak daarom heen. Het jongste normblad is door
de wetgever aangestuurd en daarmee zijn onnodige en of
onjuiste eisen gesteld.
Dit is een illustratie van het gevaar dat schuilt in het tot
stand brengen van de normalisatie zonder inbreng van
de wetenschap en in bestuurders, die de normbladen
min of meer ongezien onderdeel laten uitmaken van de
publiekrechtelijke regelgeving.
We moeten ons verder realiseren dat wij een marktsituatie
hebben waarin gebruikers op de kwaliteit van de gebouwde
omgeving nauwelijks of geen invloed hebben. Het aanbod
is niet zo overvloedig dat gebruikers veel te kiezen hebben.
De prijzen staan onder druk, zodat alles wat in het kader
van het verkrijgen van een bouwvergunning niet strikt
aan het gebouwde hoeft te worden gerealiseerd, ook niet
wordt gerealiseerd. Wanneer bijvoorbeeld op grond van
CAO-afspraken de Arbowetgeving wordt toegepast en
dit moet leiden tot allerlei bouwkundige aanpassingen
achteraf, zullen de kosten sterk stijgen. De vigerende
bouwregelgeving, vormgegeven in het Bouwbesluit 2003,
is met dergelijke afspraken thans in overeenstemming,
maar dit dreigt teloor te gaan. We kennen wat dat betreft
natuurlijk ook allemaal het reeds genoemde voorbeeld van
de bergruimte en de buitenruimte bij de woningbouw waar
de marktwerking niet functioneert. Het simpel schrappen
van voorschriften, zo heeft de praktijk bewezen, leidt tot
ongewenste effecten.