Voorbereid op pad Rustplaatsen Zingend langs ..... - Santiago

O Vrouwen op bedevaart naar Santlago
Over de vrouwen die tijdens de middeleeuwen op een of andere manier met de
camrno de Santrago te maken hadden verscheen in 1989 te Compostela een
beknopte studie (1)
Gemakshalve zal, in wat nu volgt, de indeling van het eerste hoofdstuk uit bedoeld
boekwerk min of meer gevolgd worden De pelgrims worden immers op basis van
hun sociale status in categorieen ingedeeld koninginnen, edeldames, heiligen en "de
anderen" Een dergelijke indeling is aanvaardbaar gezien het beschikbare informa-
tiemateriaal Over een koningin is nu eenmaal meer bekend dan over een anonieme
vrouw
O Koninginnen
Heel wat vorstinnen in Spanje hebben vanaf de vroegste tijden het graf van sint
Jacob in Compostela bezocht. De archieven van de kathedraal aldaar bevatten
derhalve veel vermeldingen, niet enkel van een vorstelijk bezoek, maar vooral van de
schenkingen die men bij deze gelegenheden in ontvangst mocht nemen.
De Compostelaanse lijst van koninklijke bezoekers begint met de naam van doña
Jimena die met haar gemaal, koning Alfonso III van Asturië, in 899 in Santiago was
om de wijding bij te wonen van de nieuwe kerk die boven het apostelgraf gebouwd
was.
Als laatste van de middeleeuwse vorstinnen komt Isabel la ~aklica (1474-1 504). Zij
was in 1480 (of 1488?) in Santiago en had de camino in Galicië over de Cebreiro
gevolgd. Zij was zeer geïnteresseerd in de heiligdommen langs 'de weg en ook in de
mirakelverhalen. Haar belangstellende zorg ging echter in het bijzonder uit naar de
materiële conditie van de arme pelgrims. Om hun opvang in Compostela te verbeteren
gaf zij in 1499 opdracht een groot nieuw hospitaal te bouwen met twee kapellen
en een begraafplaats. In hetzelfde jaar werd er tevens een broederschap voor
mannen en vrouwen gesticht. De architect van Isabel, Enrique de Egas, begon in
1501 met de bouw van het hospitaal dat in 1512 reeds in gebruik was genomen
hoewel de werken nog verre van voltooid ware,n.
Het hospitaal van de Reyes Católicos kan men thans nog bewonderen en het is ook
nog in gebruik, maar dan enkel voor "betalende pelgrims".
Alle koninklijke pelgrims begaven zich ongetwijfeld met grote devotie naar het graf
van sint Jacob. Zij reisden echter wel comfortabel, hetzij in een draagstoel, hetzij te
paard. Van één vorstin is bekend dat zij de laatste etappe te voet aflegde en de hele
tocht gekleed was als de arme pelgrims. Zij was dan ook een heilige en komt dus
hierna aan de beurt.
O Heilige vrouwen in Santiago
De hier bedoelde heilige vorstin is Elisabeth of Isabel van Portugal (1270-1336). Zij
was genoemd naar haar groottante, de heilige Elisabeth van Hongarije of van