(PDF) van dit bulkboek.

liefde waar Beatrijs naar verlangt, behoort buiten het bereik
van een non te blijven. Een non is de ‘bruid van Jezus
Christus’ en zij moet al haar liefde louter op hem richten. Bij
haar intrede heeft zij een gelofte van kuisheid afgelegd. Dat
wil zeggen dat ze alle vormen van seks heeft afgezworen.
Maar haar verlangen, naar deze jongeman, naar seks,
ging niet over. Hoe dat kwam wisten ze wel in de Middeleeuwen:
Dat was het werk van de duivel.
Over ‘hoofse manieren’
Nog een laatste belangrijke facet van de Beatrijs is de
‘hoofsheid’. Hoofse manieren, letterlijk ‘manieren zoals
aan het hof’ (van de koning) zijn een belangrijk thema in de
literatuur vanaf de 12e eeuw. Niet alleen in de ridderromans
van die tijd maar dus ook in dit gedicht.
Beatrijs is zeer gesteld op goede manieren. Als ze
vanuit het klooster de boomgaard inloopt, naar haar vriend
toe, is ze slechts gekleed in een hemd. Ze heeft immers
haar habijt in het klooster opgehangen. En dat vindt ze
vreselijk. Niet dat ze zich schaamt omdat ze een preutse
non is, of een preuts meisje in een bijna bloot lijf. Nee, ze
schaamt zich omdat het niet past bij haar hoofse status van
fiere jonkvrouw dat ze zo in haar hemd staat.
De jongeman voelt haarfijn aan hoe pijn lijk deze situatie
voor Beatrijs is. Hij biedt haar tactvol eerst de gelegenheid
om zich te kleden zoals het een jonkvrouw betaamt.
Een tweede situatie waarin het gaat om ‘hoofsheid’
volgt meteen. Als het jonge paar door een lieflijk woud
rijdt, krijgt de jongeman zin in seks. Hij stelt Beatrijs voor
bloemen te plukken en - wat op hetzelfde neerkomt - in het
gras de liefde te bedrijven.
Beatrijs is woedend dat de jongeman voorstelt hier te gaan
vrijen. Zij is niet preuts, en ze verlangt ook naar seks, maar
ze eist een meer beschaafde omgeving voor hun eerste
vrijpartij: in de slaapkamer, op een goed opgemaakt bed.
Beatrijs geeft te kennen dat zij zich dood zou schamen
wanneer zij, als een hoer, in het vrije veld de liefde zou
moeten bedrijven.
Als zij de jongeman verontwaardigd uitmaakt voor een
‘dorper fel’ (lompe boer), bedoelt ze daarmee dat hij zich
onhoofs gedraagt. Een van de allerbelangrijkste hoofse
eigenschappen is: zelfbeheersing. Ook in de middeleeuwen
gold al dat een beschaafd mens zijn driften moet kunnen
beheersen. Bij de lieflijke plek in het bos ontbreekt het
de jongeling duidelijk aan zelfbeheersing en weet hij zijn
hormonen niet te bedwingen. Vergelijk de hele situatie
maar hiermee: als een pasgetrouwd stel naar de bruidssuite
van het Hilton hotel onderweg is, vraagt een nette
jongen onderweg ook niet om een wip op de achterbank
van zijn cabrio.
7