Werken op het snijvlak van technologie en mensen - Koninklijke ...

Portret
Harry van Bruggen, klinisch-fysicus audioloog
Werken op het snijvlak
van technologie en mensen
twintig jaar werkt Harry van Bruggen nu als klinisch-fysicus audioloog
bij de Koninklijke auris groep in Rotterdam. De leukste baan ter
wereld, vindt hij, zeker bij auris omdat het audiologisch centrum zich
op vele manieren onderscheidt van andere aC’s. Counseling is een
belangrijk onderdeel van zijn werk en hij maakt zich dan ook hard
voor meer aandacht voor de sociale en maatschappelijke effecten van
slechthorendheid. “Daar wordt veel over gesproken en geschreven,
maar nog veel te weinig aan gedaan. Dat kunnen we veranderen
door beter samen te werken in de keten”, aldus Van Bruggen.
For twenty years now Harry van Bruggen has worked as a
clinical physicist audiologist at the Koninklijke auris groep in
Rotterdam. the greatest job in the world, he thinks, especially
at auris because the auditory center differs in many ways from
other aC’s. Counseling is an important part of his work. that
is why he pleads for more attention for the social and societal
effects of impaired hearing. “A lot has been said and written
about that, but not much has been done about it. We can change
that by working more closely together in the chain.”
Harry van Bruggen, clinical physicist audiologist
Working on the cutting surface
between technology and people Fo
als kleine jongen wilde Harry van Bruggen maar
één ding worden: bioloog. Op de middelbare
school sloeg die interesse in de biologie om in een
passie voor natuurkunde. Met zijn diploma op zak
ging hij biofysica studeren in Groningen. “Tot
mijn grote vreugde was dat een bloeiende afdeling
daar”, herinnert hij zich. “Ik kon kiezen uit twee
hoofdvakken: het oog en het oor. Ik koos voor het
oor en ik ben afgestudeerd op echolocatie bij vleer-
20 [augustus] audiology
info s
t o’s Au r i s
muizen. Ik heb onderzoek gedaan naar de bouw
van het binnenoor van vleermuizen. Gek genoeg
weet ik dus eigenlijk het meest van vleermuizen.”
Na zijn afstuderen kon Van Bruggen in Groningen
een promotie-onderzoek gaan doen. Maar hij koos
voor een opleiding tot klinisch-fysicus audioloog
bij de toen nog Koninklijke Amman Stichting in
Rotterdam, de huidige Koninklijke Auris Groep.
“Geleidelijk aan was mijn interesse verschoven

van pure wetenschap naar menselijke aspecten”,
verklaart hij. “Vóór mijn afstudeeronderzoek was ik
geïnteresseerd in wetenschappelijke vragen als hoe
werkt het oor, wat kan er allemaal stuk aan en wat
gebeurt er dan? Tijdens mijn onderzoek verschoof
mijn interesse richting de vraag: wat gebeurt er
met mensen als hun zintuigen minder goed gaan
functioneren?”
Eén van de leukste beroepen
In 1991 begon Van Bruggen zijn opleiding bij de
Koninklijke Auris Groep, zoals de stichting tegenwoordig
heet. Hij is nooit meer weggegaan, want hij
vindt zijn werk nog altijd heel erg leuk, vertelt hij:
“Dit is één van de leukste beroepen die er bestaan.
Vooral omdat ik werk op het snijvlak van technologie
en mensen. Wij brengen hier een synthese tot stand
tussen die twee gescheiden werelden. Die twee
dimensies blijven boeiend.” Zeker bij Auris, want de
organisatie is geen ‘gewoon’ audiologisch centrum.
“Wij onderscheiden ons van andere audiologische
centra doordat we zijn ingebed in een onderwijsorganisatie”,
legt Van Bruggen uit. “Scholen voor
dove en slechthorende kinderen zijn onderdeel van
Auris, net als gezinsbegeleiding en ambulante zorg.
Wij hebben dus het hele begeleidingsproces voor
dove en slechthorende kinderen in huis. Dat wij
binnen één organisatie geïntegreerde ketenzorg
kunnen aanbieden, is een belangrijke meerwaarde.”
Ook voor zijn werk, want het verbreedt het denken.
“Doordat je met alle aspecten in aanraking komt,
blijft niet alleen je blik breder, maar ook je betrokkenheid.
Ik maak cliënten mee vanaf het moment
dat ze hier als baby binnenkomen en ik zie ze
opgroeien tot jong volwassenen. Dat vind ik één van
de leukste aspecten van mijn werk.” Wat Auris ook
onderscheidt van alle andere audiologische centra
in Nederland, is dat de organisatie alles rondom
de hoorrevalidatie bij jonge kinderen in eigen huis
doet. “We besteden niets uit aan audiciens, maar
doen alles zelf: oorstukjes maken, hoortoestellen
leveren en hoortoestellen aanpassen”, vertelt Van
Bruggen. “Dat vind ik een sterk punt, want we hebben
hierdoor veel meer controle over het hele proces
en zijn niet afhankelijk van anderen. Ik zou graag
zien dat we dit uitbreiden naar andere doelgroepen,
zoals verstandelijk beperkten in zorginstellingen en
psychogeriatrische patiënten.”
Praten, praten en nog eens praten
Van Bruggen zit dus helemaal op zijn plaats in Rotterdam.
Wat doet een klinisch-fysicus audioloog
eigenlijk de hele dag? “Heel veel praten met mensen”,
lacht hij. “De bulk van mijn werkzaamheden
audiology
info s
Portret
bestaat uit spreekuren. Mensen komen bij mij om
te praten over de uitslag van hun gehooronderzoek.
Ze willen weten wat er met hen aan de hand is, of
hun klachten verklaarbaar zijn en hoe het nu verder
moet. Counseling is daarbij heel belangrijk met het
oog op de acceptatie van gehoorverlies en het feit dat
dit verlies blijvend is, dat niemand een toverstokje
heeft om dat op te lossen. Mijn taak is om hen te
helpen op een andere manier naar hun probleem te
gaan kijken. Zoeken naar een oplossing is zinloos,
want die bestaat niet. Ze moeten zoeken naar een
manier om het probleem draaglijk te maken en ik
help hen daarbij.”
Dat is vaak moeilijk, net als de ouders van slechthorende
kinderen ervan overtuigen dat hun kind echt een
handicap heeft, hoe licht ook. “Ze moeten begrijpen
dat hun kind niet bewust niet luistert of niet oplet”,
legt Van Bruggen uit. “Daar moeten ze niet te licht
over denken en soms zijn interventies echt geboden.
Daarvoor overleg ik ook heel veel met de andere
disciplines hier in huis: logopedisten, psychologen
en maatschappelijk werkers. Slechthorendheid komt
zelden alleen, dus proberen we samen de kern van
het probleem te achterhalen om te bepalen wat er
met het kind moet gebeuren.”
Minimal hearing loss groot probleem
De cliënten van Van Bruggen hebben vaak al een
lange weg achter de rug als ze in zijn spreekkamer
komen. Ze worden pas naar Auris doorverwezen
nadat ze bij de huisarts en de KNO-arts zijn
geweest. Officieel is een audiologisch centrum
een tweedelijnsinstelling, maar in de praktijk vaak
een derdelijnsinstelling. “Ik zie dat mensen met
gehoorproblemen steeds eerder aan de bel trekken”,
vertelt Van Bruggen. “Overal op de werkvloer
wordt communicatie steeds belangrijker, waardoor
mensen met een auditieve beperking daar sneller
tegenaan lopen. En dat wordt steeds vaker een probleem,
omdat de eisen aan werknemers steeds hoger
worden. Dat is één van de redenen dat ik ervoor
pleit om al bij kinderen meer aandacht te besteden
aan lichte gehoorverliezen. Minimal hearing loss is
nog een onderschoven kindje, terwijl de eisen die
Koninklijke auris groep
“Omdat minimal
hearing loss nog een
ondergeschoven kindje
is, pleit ik ervoor om
al bij jonge kinderen
meer aandacht te
besteden aan lichte
gehoorverliezen.”
Wat auris onderscheidt van
andere audiologische centra,
is dat de organisatie alles rondom
de hoorrevalidatie bij jonge
kinderen in eigen huis heeft.
De Koninklijke auris groep werd in 1853 in Rotterdam opgericht als de Koninklijke amman stichting,
een instituut voor doofstommenonderwijs. Inmiddels biedt auris onderwijs, begeleiding en zorg aan
kinderen, jongeren en volwassenen met gehoor-, spraak- en taalmoeilijkheden. Onder de organisatie
vallen scholen voor speciaal en voortgezet speciaal onderwijs en audiologische centra voor onderzoek
en advies. Daarnaast biedt auris ambulante dienstverlening en gezinsbegeleiding. Het werkgebied
omvat Midden- en Zuidwest-Nederland. In die regio’s helpt auris mensen met communiceren, of zij nu
gehoorproblemen hebben, spraak- en/of taalproblemen of een vorm van autisme. ❚
[augustus] 21

Portret
Harry van Bruggen:
“Met een betere afstemming
tussen audiologische centra
en audiciens is er in het
afstellen van hoortoestellen
nog veel tijdwinst te boeken.”
After being interested in biology as a
child Van Bruggen developed a passion
for physics. He completed his biophysics
study in Groningen, where he specialised
in the ear. After his research on bats he
started an education for clinical physicist
audiologists at the Koninklijke Auris Groep in
Rotterdam. “I was becoming more interested
in people than in science. Here we work on
the cutting surface between technology and
Harry van Bruggen, klinisch-fysicus audioloog
aan kinderen worden gesteld, bijvoorbeeld in het
onderwijs, heel anders zijn dan tien, twintig jaar
geleden. Ze moeten sneller informatie verwerken, de
onrust in de klas is veel groter en daarmee ook de
stroom aan storende bijgeluiden. Minimal hearing
loss is voor kinderen een veel groter probleem dan
vroeger. Daar is nog veel te weinig aandacht voor,
bijvoorbeeld in de indicatiestelling voor hulpmiddelen.
Die is nu voor iedereen
hetzelfde, maar het zou veel beter
zijn om die te differentiëren naar
levensfase.”
sociale en maatschappelijke
effecten
Van Bruggen heeft zijn vak de
afgelopen twintig jaar grote
ontwikkelingen zien doormaken.
“Gelukkig wel”, lacht hij.
“Vooral in de vroegtijdige diagnostiek.
Eén van de belangrijkste
ontwikkelingen in de audiologie
van de afgelopen jaren is het
opsporen van slechthorendheid
bij hele jonge kinderen en het
vinden van een weg in de beschikbare hulpmiddelen
daarvoor. Dat gaat om vragen als hoe pas je een
hoortoestel aan bij een baby van een paar maanden
en hoe evalueer je dat effect? Daar is de afgelopen
jaren veel energie in gestoken, net als in cochleaire
implantaten. Die hebben echt een aardverschuiving
veroorzaakt, vooral in de manier waarop we kijken
naar jonge kinderen met ernstig gehoorverlies. Ik
verwacht dan ook veel van het hersenstamimplantaat
voor de toekomst.”
Van Bruggen ziet veel ontwikkelingen gestuwd worden
door de medische technologie, zoals implanteerbare
hoortoestellen in het middenoor en botverankerde
hoortoestellen. “Die ontwikkelingen gaan heel
hard”, zegt Van Bruggen. “Prachtig natuurlijk,
maar ik vind wel dat we daardoor een beetje zijn
achtergebleven met de sociale en maatschappelijke
effecten van slechthorendheid. Daar wordt heel
people. Those two dimensions are still very
interesting.”
Auris is no normal auditory center, because it
is embedded in an educational organisation.
Besides schools for deaf children and children
with impaired hearing, family guidance and
peripatetic counseling are also part of the
Auris organisation. I meet every aspect in
my work. That does not just broaden my
view, but also my involvement. I see clients
22 [augustus] audiology
info s
coming in as babies and growing up until
they are young adults. That is one of the
nicest things in my line of work.”
According to Van Bruggen people with
impaired hearing come in his office much
sooner than twenty years ago. “Communication
is becoming more and more important
on the shop floor. People with hearing loss
experience much more difficulties. That is
why I plead for more attention for slight
veel over gepraat en geschreven, maar toch komt
dat niet goed van de grond. We weten bijvoorbeeld
dat de akoestiek in ruimtes, zoals werkplekken op
kantoren, klaslokalen in scholen en recreatiezalen
in zorginstellingen, heel belangrijk is voor slechthorenden.
Dat kan bepalen of zij iets kunnen verstaan
of niet. Maar tegelijkertijd is die akoestiek helemaal
geen prioriteit bij het ontwerpen van gebouwen
en het inrichten van ruimtes. Ook het fenomeen
‘kantoortuinen’ neemt alleen maar toe. Ik zou
daar met mijn goede oren nog niet willen werken,
maar je kunt je voorstellen wat al die bijgeluiden
met een slechthorende doen. De oplossing voor de
problemen die de slechthorende heeft, wordt alleen
gezocht in de oren van de slechthorende zelf; naar
zijn omgeving wordt niet of nauwelijks gekeken.”
tijdwinst door samenwerking
Terwijl daar volgens Van Bruggen meer winst valt
te halen dan in de technologie van de hoortoestellen.
Want de resultaten daarvan vindt hij toch een beetje
teleurstellend: “Toen tien jaar geleden de digitale
hoortoestellen aan hun opmars begonnen, waren de
verwachtingen hooggespannen. Er kwamen hoortoestellen
met vijftig parameters, maar niemand wist
hoe die in de praktijk op elkaar afgestemd moesten
worden. Het is enorm lastig om dat goed te doen,
ook omdat fabrikanten de algoritmen in hun ontwerp
natuurlijk niet zomaar wereldkundig maken.
Begrijpelijk, maar tegelijkertijd heel erg lastig voor
audiologen. We kunnen het hoortoestel alleen aanpassen
op basis van software, echt finetunen blijft
een probleem. Het is natuurlijk zeer onwenselijk dat
iemand na een jaar met een hoortoestel te hebben
rondgelopen, nog steeds niet de goede afstelling te
pakken heeft. Dat zou in mijn ogen in twee maanden
geregeld moeten zijn. Met een betere samenwerking
tussen audiologische centra en audiciens is daar
nog veel tijdwinst te boeken. Daarom geven wij
ook scholing aan audiciens. Hopelijk leidt dat tot
wederzijds vertrouwen en een ketenpartnergevoel.
Samen staan we sterker.” ❚
Timo van Poppel
hearing loss at a young age.” Early diagnostics
form an important development in his
specialism, just like cochlear implants. “A
lot of developments are technology driven.
That is great, but we should also look at
the social and societal effects of impaired
hearing. The solution to the problems of
people with hearing loss not just lay in
their ears, we also have to look at their
environment.” ❚