Overzicht van de Belgische pluimvee- en konijnenhouderij in 2011 ...

OVERZICHT VAN DE BELGISCHE PLUIMVEE-
EN KONIJNENHOUDERIJ IN 2010-2011
Prof. dr. ir. J. VIAENE
VERBOND VOOR PLUIMVEE, EIEREN EN KONIJNEN v.z.w.
Coupure Links 653 9000 GENT 09/264.59.46 09/264.62.46 @ Vepek@UGent.be
maart 2012

WOORD VOORAF
In onderstaand VEPEK-document wordt een overzicht geschetst van de Belgische pluimvee- en
konijnenhouderij in 2010-11. In het eerste deel worden de belangrijkste taken en activiteiten van
VEPEK weergegeven. Statistische gegevens omtrent de productie, structuur en buitenlandse handel in
de vermeerderings-, eier-, gevogelte- en konijnensector zijn terug te vinden in het tweede deel.
Sommige statistieken zijn verbazingwekkend en dienen met de nodige omzichtigheid behandeld te
worden. Het is goed van achter die vele cijfers de veranderingen in de loop van een aantal jaren te
zien. Minder zichtbaar , daar daarom niet minder waar , is de dynamiek van de vermeerderings-,eier-,
gevogelte- en konijnensector. Al die subsectoren hebben te maken met een toenemende concurrentie
op EU en wereldniveau, gepaard gaande met strengere normen op het vlak van gezondheid , milieu ,
dierenwelzijn en kwaliteit.
Het ‘Overzicht van de Belgische pluimvee- en konijnenhouderij in 2011’ wordt verspreid onder de
leden van de leden-verenigingen, pers, overheidsdiensten, financiële instellingen, toeleverende
bedrijven en andere geïnteresseerden.
We wensen hierbij alle leden van de Raad van Bestuur en de VEPEK-werkgroepen te danken voor hun
inzet en samenwerking, alsook de talrijke overheidsdiensten, organisaties en bedrijven voor het
deskundige overleg en het vertrouwen dat zij ons schenken. Na 23 jaar voorzitterschap vanaf het
stichten van VEPEK in 1989 is het “Overzicht 2011” het afscheidsnummer.
Prof. dr. ir. Jacques Viaene
maart 2012

INHOUDSOPGAVE
1. Structuur en werking van VEPEK in 2011 ...................................................................................... 1
1.1 Structuur van VEPEK ............................................................................................................. 1
1.2 Beleidsgerichte aanpak in de Belgische Pluimveesector ......................................................... 2
1.2.1 Herpositionering van VEPEK ......................................................................................... 2
1.2.1.1 Missie .......................................................................................................................... 2
1.2.1.2 Taken ........................................................................................................................... 2
1.2.2 Aandachtspunten en uitgevoerde taken van VEPEK in 2011 ......................................... 4
1.2.2.1 Opvolging van prestaties van pluimveebedrijven door VEPEK in 2011 .................... 4
1.2.2.2 Sanitair Beleid ............................................................................................................. 4
1.2.2.3 Dierenwelzijn .............................................................................................................. 5
1.2.2.4 Commissie Dierlijk Afval ............................................................................................ 5
1.2.2.5 VLAM: Promotie- en kwaliteitsbeleid ........................................................................ 5
1.2.2.6 Belplume vzw .............................................................................................................. 6
1.2.2.7 Participatie in Projecten ............................................................................................... 6
1.2.2.8 Actualiseren “Overzicht van de Belgische pluimvee –en konijnenhouderij”.............. 6
1.2.2.9 Algemene voorlichting ................................................................................................ 6
2. Vermeerderingssector ...................................................................................................................... 7
2.1 Ontwikkeling in EU-perspectief .............................................................................................. 7
2.1.1 Handel in broedeieren door de EU-lidstaten ................................................................... 7
2.1.2 Handel in eendagskuikens door de EU-lidstaten ........................................................... 10
2.2 De Belgische vermeerderingssector ...................................................................................... 12
2.2.1 Productie ........................................................................................................................ 12
2.2.2 Structuur van de vermeerderings- en broeierijsector ..................................................... 15
2.2.3 Evolutie van de technische resultaten van moederdieren in België .............................. 15
2.2.4 Uitvoer van broedeieren ................................................................................................ 17
3. Eiersector ....................................................................................................................................... 18
3.1 De bedrijfskolom EI .............................................................................................................. 18
3.2 Ontwikkeling in EU-perspectief ............................................................................................ 19
3.2.1 Productie in de EU-lidstaten .......................................................................................... 19
3.2.2 Opzet van leghennen in de EU ...................................................................................... 21
3.2.3 Handel in eieren door de EU-lidstaten .......................................................................... 21
3.2.3.1 Buitenlandse handel in eieren in de schaal ................................................................ 21
3.2.3.2 Buitenlandse handel in eiproducten ........................................................................... 23
3.3 De Belgische eiersector ......................................................................................................... 26
3.3.1 Productie ........................................................................................................................ 27

3.3.1.1 Productiestructuur...................................................................................................... 27
3.3.1.2 Regionale spreiding ................................................................................................... 31
3.3.1.3 Marktprijzen .............................................................................................................. 33
3.3.1.4 Evolutie van de technische resultaten van legkippen in België ................................. 33
3.3.2 Buitenlandse handel....................................................................................................... 36
3.3.2.1 Export van eieren in de schaal ....................................................................................... 36
4.3.2.2 Export van eiproducten .................................................................................................. 37
3.3.3 Distributie en verbruik ................................................................................................... 37
3.3.3.1 Bevoorradingsbalans eieren ....................................................................................... 37
3.3.3.2 Thuisverbruik van eieren: GfK-cijfers ...................................................................... 38
4. Gevogeltesector ............................................................................................................................. 42
4.1 De bedrijfskolom KIP ........................................................................................................... 42
4.2 Ontwikkeling in EU-perspectief ............................................................................................ 43
4.2.1 Productie in de EU-lidstaten .......................................................................................... 43
4.2.2 Handel in kippenvlees door de EU-lidstaten ................................................................. 44
4.3 De Belgische braadkippensector ........................................................................................... 47
4.3.1 Productie ........................................................................................................................ 47
4.3.1.1 Productiestructuur...................................................................................................... 47
4.3.1.2 Regionale spreiding ................................................................................................... 49
4.3.1.3 Evolutie jaarlijkse opzet van braadkippen ................................................................. 50
4.3.1.4 Marktprijzen .............................................................................................................. 53
4.3.1.5 Evolutie van de technische resultaten van braadkippen in België ............................. 54
4.3.2 Pluimveeslachterijen...................................................................................................... 56
4.3.2.1 Definitie en aantal...................................................................................................... 56
4.3.2.2 Ontwikkeling slachtcijfers gevogelte ........................................................................ 57
4.3.3 Buitenlandse handel....................................................................................................... 58
4.3.3.1 Bevoorradingsbalans ................................................................................................. 58
4.3.3.2 In – en uitvoer Levende kip .......................................................................................... 58
4.3.3.3.Buitenlandse handel in kippenvlees .............................................................................. 60
4.3.4 Distributie en verbruik ................................................................................................... 62
4.3.4.1 Thuisverbruik van kip: GfK-cijfers ........................................................................... 62
5. Belgische konijnensector ............................................................................................................... 64
5.1 Productie ................................................................................................................................ 64
5.1.1 Bevoorradingsbalans konijnen en wild: NIS-cijfers ...................................................... 64
5.1.2 Productiestructuur.......................................................................................................... 65
5.1.3 Rendabiliteit konijnenhouderij ...................................................................................... 66
5.2 Buitenlandse handel .............................................................................................................. 68

5.2.1 Buitenlandse handel in levende konijnen ...................................................................... 68
5.2.2 Buitenlandse handel in konijnenvlees ........................................................................... 69
5.3 Distributie en verbruik ........................................................................................................... 70
5.3.1 Thuisverbruik van konijn: GfK-cijfers .......................................................................... 70
6. Referenties ..................................................................................................................................... 71

1. STRUCTUUR EN WERKING VAN VEPEK IN 2011
1.1 Structuur van VEPEK
VEPEK groepeert nagenoeg alle representatieve verenigingen die actief zijn in de diverse schakels van
de pluimvee- en konijnensector.
VEPEK telt volgende vijf lid-verenigingen:
⋅ Vereniging van Industriële Pluimveeslachterijen in België ~ VIP-België
⋅ Beroepsvereniging van de Mengvoederfabrikanten ~ BEMEFA
⋅ Nationale Beroepsvereniging van Fokkers en Broeiers ~ NBFB
⋅ Landsbond ,Vlaamse bedrijfspluimvee- en konijnenhouders
⋅ Bedrijfsgilden van de Belgische Boerenbond, Centrale Vakgroep Bedrijfspluimvee- en
konijnenhouders
De nadruk ligt op onderling overleg betreffende sectoroverschrijdende problemen en mogelijkheden
met het doel tot een gemeenschappelijk standpunt te komen voor de verschillende leden. Het is niet de
bedoeling dat VEPEK de belangenbehartiging van de verschillende ledenorganisaties invult. Wel moet
VEPEK een overlegplatform vormen om over gemeenschappelijke dossiers informatie uit te wisselen
en tot een gemeenschappelijk standpunt te komen. In die optiek is het essentieel dat VEPEK zijn
ledenorganisaties bijstaat met economische en wetenschappelijk onderbouwde informatie.
De Raad van Bestuur van VEPEK bepaalt het beleid van de organisatie en evalueert de door de
werkgroepen genomen initiatieven en de werking van het secretariaat.
VEPEK heeft vier werkgroepen, namelijk:
⋅ Gezondheid;
⋅ Milieu en Ruimtelijke Ordening;
⋅ Promotie en Kwaliteit;
⋅ Konijnen.
Elke werkgroep is samengesteld uit specialisten van alle geledingen. De werkgroep bestudeert
concrete dossiers en geeft, waar nodig, deskundig commentaar en advies.
Structuur en werking van VEPEK in 2011 1

1.2 Beleidsgerichte aanpak in de Belgische Pluimveesector
1.2.1 Herpositionering van VEPEK
Op 17 juni 2004 werd tijdens het overleg met de leden van de Raad van Bestuur de missie en de taken
van VEPEK bijgesteld.
1.2.1.1 Missie
De statuten van VEPEK dateren van 1990 en omschrijven de missie als volgt:
“De hoofddoelstelling van het Verbond is het groeperen van de representatieve verenigingen die in
alle takken van de sector pluimvee, eieren en konijnen aanwezig zijn en de gemeenschappelijke
belangen van hun leden verdedigen, dit met het oog op:
a) het onderlinge overleg tussen deze verschillende takken;
b) het overleg met de officiële instanties betreffende de sector pluimvee, eieren en konijnen,
zowel op gewestelijk, nationaal of internationaal vlak;
c) het naar buiten treden als sector tegenover het publiek.”
Uit het overleg van 17 juni 2004 kwam het volgende tot uiting.
1.2.1.2 Taken
⋅ De nadruk ligt op onderling overleg betreffende sectoroverschrijdende problemen en
mogelijkheden met het doel tot een gemeenschappelijk standpunt te komen voor de
verschillende leden. Het is niet de bedoeling dat VEPEK de belangenbehartiging van de
verschillende ledenorganisaties invult. Wel moet VEPEK een overlegplatform vormen om
over gemeenschappelijke dossiers informatie uit te wisselen en tot een gemeenschappelijk
standpunt te komen.
⋅ In die optiek is het essentieel dat VEPEK zijn ledenorganisaties bijstaat met economische
en wetenschappelijk onderbouwde informatie.
⋅ Het is de bedoeling dat VEPEK een crisiscel installeert, gericht op duidelijke afspraken
onderling, over standpunten tegenover de overheid en communicatie naar buiten toe.
Rekening houdend met de aangepaste visie wijzigt het takenpakket van VEPEK. De belangen-
behartiging op het eerste front is niet voor VEPEK. Voor problemen en mogelijkheden die een
deelsector overstijgt, hoeft VEPEK te zorgen voor onderbouwde informatieverschaffing en voor
communicatie van het standpunt in verschillende commissies en raden.
Structuur en werking van VEPEK in 2011 2

Het takenpakket van VEPEK spitst zich toe op:
⋅ Verzamelen en rapporteren van economische en wetenschappelijk onderbouwde gegevens
en inzichten over de problemen en mogelijkheden van de Belgische pluimveesector in EU
en mondiaal perspectief.
⋅ Instaan voor overleg tussen de verschillende ledenorganisaties om tot een
gemeenschappelijk standpunt te komen en dat standpunt gepast te vertolken in de
specifieke commissies en raden.
Het overleg situeerde zich meestal binnen een aantal werkgroepen. Deze werkgroepen
kunnen structureel zijn, of samengesteld worden volgens de noden van het moment. Het is
dan ook evident dat dit werkingsinstrument blijft bestaan, eventueel bijgestuurd aan de
hand van het aangepaste takenpakket.
Daarnaast dient er meer aandacht besteed te worden aan de vertegenwoordiging van
VEPEK in de verschillende commissies (waaronder de Commissie Dierlijk Afval, de Raad
van het Fonds,…) en is communicatie met de leden belangrijk.
⋅ Het organiseren van een crisiscel gericht op een evenwichtige aanpak en doelgerichte
communicatie. Hiertoe is de uitwerking van draaiboeken, scenario’s en studie van
mogelijke gevolgen belangrijk.
⋅ Wat betreft materie die specifiek is voor een deelsector neemt VEPEK geen initiatieven,
maar kan wel een ondersteunende rol spelen.
⋅ Het verzamelen en opvolgen van boekhoudkundige gegevens van pluimveebedrijven ten
behoeve van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Dienst Normering en Controle
Dierlijke Productie.
⋅ Binnen VEPEK wordt nagedacht over de instelling van een communicatiecel. Het kan
nuttig zijn dat voor sectoroverschrijdende materies de totale pluimveekolom met één
standpunt naar buiten komt. Ook bij calamiteiten is het belangrijk om als een blok te
reageren. Vooraleer met een standpunt naar buiten te treden, dienen de verschillende
lidorganisaties te worden geraadpleegd. Op deze wijze is men zeker dat de ganse kolom
hetzelfde standpunt deelt. Communicatie rond specifieke dossiers die gedragen worden
door de lidorganisaties wordt gevoerd door de lidorganisatie zelf.
Structuur en werking van VEPEK in 2011 3

1.2.2 Aandachtspunten en uitgevoerde taken van VEPEK in 2011
1.2.2.1 Opvolging van prestaties van pluimveebedrijven door VEPEK in 2011
In opdracht en overleg met de Vlaamse Overheid, departement Landbouw en Visserij, afdeling
Duurzame Landbouwontwikkeling werden de prestatiegegevens op 10 braadkippenbedrijven, 10
legkippenbedrijven, 3 scharrelbedrijven en 9 vermeerderingsbedrijven verzameld en verwerkt. De
resultaten werden samengevat in een afzonderlijk rapport, dat naar de deelnemers wordt toegestuurd.
Verder zat VEPEK samen met de Afdeling Monitoring en Studie om het verzamelen van de resultaten
te optimaliseren in de toekomst.
1.2.2.2 Sanitair Beleid
De problematiek binnen het Sanitair Fonds Pluimvee van het FOD focuste zich voornamelijk op de
nieuwe regelgeving omtrent Salmonella.
1. Aanpassing waardetabellen
In overleg met de leden van VEPEK werden de waardetabellen geactualiseerd. Die waardetabellen
zijn noodzakelijk om in tijden van crisis de actuele waarde te kennen van de verschillende soorten
pluimvee en kunnen gebruikt worden om bedrijven te vergoeden indien een sanitair probleem zich
voordoet.
2. Salmonella
Het begeleidingsprogramma voor Salmonella positieve pluimveebedrijven werd verder ondersteund
door het afsluiten van een akkoord betreffende de begeleider voor Salmonella preventie.
3. Afwezigheid van Se en St in 25 gram pluimveevlees.
De nieuwe Europese Verordening EG/2160/2003 omtrent “de nultolerantie van Salmonella in 25 gram
pluimveevlees” werd in 2011 verder aangepast en trad in voege op 1 december 2011. VEPEK was
actief op drie niveaus. Ten eerste, VEPEK nam deel aan het overleg op EU-niveau met DG Sanco. Ten
tweede, VEPEK organiseert het overleg met de federale overheidsdiensten en ministeries over de
problematiek “afwezigheid van Se en St”. Ten derde, VEPEK vormt het intern overlegplatform met
alle geledingen van de bedrijfskolom “braadkip”. Hierbij is de aanpak om een evenwichtig akkoord te
vinden tussen alle geledingen voor de praktische opvang van de nieuwe verordening.
4. Proefproject “Onafhankelijke Staalname”
Er werden 387 Vlaamse en Waalse braadkippenproducenten gecontacteerd waarvan er 236
antwoordden. 192 daarvan waren bereid mee te werken aan het proefproject. Het proefproject
Structuur en werking van VEPEK in 2011 4

vond plaats van februari tot juli 2011. In totaal werden op de 335 staalnamen, 20 Salmonella
positieve tomen gevonden, waarvan geen S.e. noch S.t.
5. VKI-formulier
Op 1 januari 2011 verving het ‘VKI-formulier’ (voedselketeninformatie) officieel het
‘slachtbegeleidingsdocument’. Het formulier werd in elektronische versie opgemaakt door VEPEK in
samenwerking met het FAVV. Tot op heden werd het VKI-formulier op vraag van de sector reeds
meermaals geüpdatet en verbeterd.
6. Antibiotica-resistentie
De werkgroep Antibiotica-resistentie kwam enkele keren samen om de te nemen maatregelen te
bespreken om het gebruik van antibiotica in de pluimveesector te reduceren. In dit opzicht maakt
VEPEK deel uit van de pluimveegroep binnen het kenniscentrum AMCRA voor het in kaart brengen
van het gebruik en de resistentie ten opzichte van antibiotica in de pluimveesector.
1.2.2.3 Dierenwelzijn
Met het in voege treden van de nieuwe wetgeving rond het verbod van kooihuisvesting bij de
legkippen begin 2012 wordt informatie verzameld betreffende de socio-economische gevolgen van de
alternatieve huisvestingen en doorgespeeld aan de leden van VEPEK. Via hen is VEPEK
vertegenwoordigd in de commissie dierenwelzijn.
1.2.2.4 Commissie Dierlijk Afval
Het onderzoek naar de kostenopbouw van de ophaling, verwerking en recyclage van dierlijk afval is
een moeilijk onderwerp. Met expertise heeft VEPEK meegewerkt om inzicht te verwerven in de
kostensituatie. Verder was VEPEK moderator voor het bereiken van een compromis tussen de zeer
uiteenlopende standpunten tijdens het overleg binnen OVAM met Rendac. Belangrijk is dat het
abonnement voor 2012 wordt aangepast in overeenstemming met de toegenomen kosten voor de
ophaling en verwerking van dierlijk afval.
1.2.2.5 VLAM: Promotie- en kwaliteitsbeleid
De uitwerking en opvolging van de promotieactiviteiten voor kip, ei en konijn in binnen- en
buitenland gebeurt door de Sectorgroep PEK, binnen de VLAM. VEPEK verleent actieve
medewerking en probeert met kennis van zaken het promotiebeleid te sturen in de richting van de
specifieke behoeften van de sector.
Structuur en werking van VEPEK in 2011 5

Verder stond VEPEK in voor de vertegenwoordiging en deelname aan ANUGA-Keulen, gericht op
buitenlandse promotie voor kip en konijn. De individuele standen van Vlaamse bedrijven gekoppeld
aan een gemeenschappelijke ontvangstplaats is een formule die het nog steeds doet.
1.2.2.6 Belplume vzw
Vanuit VEPEK is Belplume gegroeid. Hierbij werkt VEPEK dan ook verder mee aan de oplossing van
de voornaamste uitdagingen van Belplume, zoals daar zijn:
⋅ de erkenning als autocontrolesysteem door het FAVV;
⋅ realisatie van het lastenboek voor transport van levend pluimvee;
⋅ communicatie van het ketensysteem Belplume tussen partijen in de keten en verbetering
van imago;
⋅ naar analogie met Belplume een integraal kwaliteitssysteem voor het tafelei ontwikkelen.
1.2.2.7 Participatie in Projecten
VEPEK als coördinerende instelling voor de pluimveesector neemt deel aan volgende
begeleidingscomités of gebruikersgroepen:
• Gebruikersgroep “Netwerken als katalysator voor innovatie in de Land- en Tuinbouwsector”
• Kenniscentrum AMCRA
In samenwerking met ILVO Dier werd een project ingediend bij de FOD Volksgezondheid omtrent
dierenwelzijn bij kippen en konijnen tijdens het transport. Het acroniem van het ingediende
projectvoorstel is WELLTRANS. De bedoeling is om een praktische methodiek te ontwikkelen om het
welzijn van vleeskippen -en konijnen tijdens het transport na te gaan. In april of mei 2012 zal VEPEK
op de hoogte gesteld worden van de beoordeling van het projectvoorstel.
1.2.2.8 Actualiseren “Overzicht van de Belgische pluimvee –en konijnenhouderij”
Het overzicht wordt geactualiseerd en is ter beschikking in van de stakeholders van de
pluimveesector.
1.2.2.9 Algemene voorlichting
Algemene voorlichting door dagelijks een antwoord te geven op de meest diverse vragen over de
recente verhoudingen en ontwikkelingen in de pluimvee- en konijnensector.
Structuur en werking van VEPEK in 2011 6

2. VERMEERDERINGSSECTOR
2.1 Ontwikkeling in EU-perspectief
De positie van de Belgische vermeerderingssector ten opzichte van de overige EU-lidstaten wordt
geschetst aan de hand van de recente evolutie van buitenlandse handel in broedeieren en
eendagskuikens. Tot mei 2004 heeft de EU betrekking op 15 lidstaten. In mei 2004 zijn er 10 nieuwe
lidstaten toegetreden tot de Europese Unie en sinds januari 2007 zijn ook Bulgarije en Roemenië lid van
de EU.
2.1.1 Handel in broedeieren door de EU-lidstaten
In Tabel 1 wordt de import van broedeieren van de EU lidstaten weergegeven. De totale import uit EU
lidstaten blijft de laatste jaren vrij constant. Nederland en Duitsland zijn, met in 2010 respectievelijk
190 en 111 miljoen stuks veruit de grootste importeurs van broedeieren binnen de EU. De import van
broedeieren door EU lidstaten afkomstig van buiten de EU is eerder beperkt.
In Tabel 2 wordt de export van broedeieren door de EU-lidstaten weergegeven. De EU is een netto-
exporteur van broedeieren. Nederland, Duitsland, Frankrijk en Spanje zijn traditioneel de belangrijkste
exporteurs van broedeieren binnen de EU. Deze landen worden de laatste jaren bijgebeend door België
en Polen. De export naar derde landen is beduidend belangrijker dan de import uit deze landen.
Nederland staat telkens garant voor het leeuwenaandeel van de export buiten de EU, op enige afstand
gevolgd door Duitsland, Frankrijk, Spanje en België.
Eiersector 7

Tabel 1: Import broedeieren van EU lidstaten (aantallen in 1.000 stuks)
Bron: Eurostat
Eiersector 8

Tabel 2: Export broedeieren door EU lidstaten (aantallen in 1.000 stuks)
Bron: Eurostat
Eiersector 9

2.1.2 Handel in eendagskuikens door de EU-lidstaten
In Tabel 3 wordt de import van eendagskuikens door de EU gegeven. In de intracommunautaire
handel is Duitsland steevast de grootste importeur van eendagskuikens. Verder importeren ook Spanje
en Roemenië afgetekend meer dan de andere EU lidstaten. De import van eendagskuikens uit derde
landen is verwaarloosbaar.
Tabel 3: Import eendagskuikens van EU lidstaten (aantallen in 1.000 stuks)
Bron: Eurostat
Eiersector 10

In Tabel 4 wordt de export van eendagskuikens van de EU-lidstaten gegeven. De EU is netto-
exporteur van eendagskuikens. In de intracommunautaire export is Nederland koploper, gevolgd door
Tsjechië en België die op hun beurt Duitsland voor blijven. In tegenstelling tot de extracommunautaire
import, is de extracommunautaire export van eendagskuikens belangrijker. Nederland is duidelijk
koploper wat export naar niet EU staten betreft, gevolgd door België en Polen.
Tabel 4: Export eendagskuikens van EU lidstaten (aantallen in 1.000 stuks)
Bron: Eurostat
Eiersector 11

2.2 De Belgische vermeerderingssector
2.2.1 Productie
De opzetcijfers van het lastenboek afgesloten tussen het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap,
Afdeling Kwaliteit, Dienst ienst Normering en Controle Dierlijke Productie (NCDP) en de Landsbond,
Vlaamse bedrijfspluimvee- en konijnenhouders zijn de meest betrouwbare gegevens omtrent de
moederdierenstapel, aangezien deze cijfers door de technische helper maandelijks, rechtstreeks bij alle
erkende broeierijen worden opgetekend. De broeierijen geven volgende gegevens door: de kuikens die
geleverd worden bij Belgische pluimveehouders afkomstig uit eigen broeierij, andere broeierij uit
loonbroed (loonbroed door derden), import en aankoop bij andere broeierij. De kuikens uit loonbroed,
verkocht aan een andere broeierij eierij en geleverd in het buitenland buitenland, worden niet opgetekend.
In Figuur 1 wordt de opzet van lichte moederdieren weergegeven. Het aantal opgezette lichte
moederdieren verschilt sterk van jaar tot jaar. Zo werden in 2007 bijna evenveel dieren opgezet als i iin
de
drie volgende jaren samen. Na een spectaculaire daling in 2009, nog geen kwart van het aantal in 2008
lichte moederdieren werd opgezet, groeit het aantal lichte moederdieren de laatste jaren weer gestaag. In
2010 werden er 60.034 lichte moederdieren oopgezet
pgezet in België, in 2011 waren dat er 80.113.
Figuur 1. Evolutie aantal opgezette lichte moederdieren 2001 2001-2011; Bron: Landsbond
In Figuur 2 wordt de opzet van zware moederdieren weergegeven. De opzet van zware moederdieren
toont zich door de jaren heen stabieler dan de opzet van lichte moederdieren. Sinds 2006 is er een
onafgebroken stijging te merken, om in 2010 uit te monden in het hoogste aantal opgezette zware
moederdieren van het decennium 2.771 000. In 2011 trad er een lichte daling op en werden er nog
2.367 000 opgezet.
Eiersector
12

Figuur 2. Evolutie opgezette zware moederdieren 2001 2001-2011; Bron: Landsbond
Op Figuur 3 kan men de evolutie van de opzet van zware moederdieren cumulatief over twaalf
maanden aflezen van 2002 tot 2010.
Eiersector
13

evolutie opzetten zware moederdieren 2002-2010
CUMULATIEF OVER 12 MAANDEN
3500000
3000000
2500000
Figuur 3: Evolutie van de opzet van zware moederdieren
Eiersector 14
2000000
1500000
o p g e ze tte m o e d e rd ie re n
1000000
500000
0
jan/02 augustus maart oktober mei december juli februari september april november juni Jan/09 augustus maart
maand

2.2.2 Structuur van de vermeerderings- en broeierijsector
De evolutie van het aantal erkende broeierijen voor pluimvee met hun totale broedcapaciteit en
benutting wordt voor 2011 weergegeven in Tabel 5.
In 2011 telde België 19 erkende broeierijen met een totale capaciteit van de Belgische 22,4 miljoen
stuks. In 2011 werden 337,3 miljoen eieren ingelegd, waarvan 91% bestemd voor de
braadkippenhouderij en 9% voor de legkippenhouderij.
Tabel 5. Aantal erkende broeierijen voor pluimvee met broedcapaciteit en benutting in België in 2011
(1.000 stuks)
Bron: Landsbond (2011)
2.2.3 Evolutie van de technische resultaten van moederdieren in België
In het kader van de “Technische ondersteuning landbouw – Adviesdiensten”, ondersteund door de
Vlaamse Overheid, departement Landbouw en Visserij, worden door VEPEK prestatiecontroles
uitgevoerd bij pluimveebedrijven met het doel over een aantal technische parameters te beschikken. De
berekeningen zijn gebaseerd op de gegevens die door de bedrijfsbegeleiding zijn ingezameld gedurende
de periode 2000-2010.
In Tabel 6, Figuur 4 en Figuur 5 wordt een overzicht gegeven van de evolutie in de tijd van een aantal
technische resultaten van moederdieren in België.
In 2010 ligt het legpercentage 3,8% hoger ligt dan in 2000. Van 2004 tot 2008 lag het sterftepercentage
op een merkelijk laag niveau, maar steeg terug in 2009 en 2010. Over het algemeen stijgt het totaal
aantal broedeieren en het totaal aantal eieren per opgezette kip gestaag. In 2003 is een daling ten
gevolge van de kanalisatie van broedeieren tijdens de Aviaire Influenza crisis. Het voederverbruik per
broedei schommelt van jaar tot jaar.
Eiersector 15

Tabel 6. Evolutie technische parameters moederdieren (2000-2010); Bron: Vepek
Jaar Leeftijd Legperiode Sterfte Totaal Broedeieren Totaal Eieren
bij
opzet per opgezette per aanwezige per opgezette per aanwezige
hen hen hen hen
(dagen) (dagen) (%) (stuks/hen) (stuks/hen) (stuks/hen) (stuks/hen)
2010 139 297 17,3 151,3 165,6 160,9 176,1
2009 134 296 13,8 153,7 165,2 162,6 174,9
2008 135 303 9,8 156,3 164,4 166,0 174,7
2007 134 289 8,7 151,8 158,7 161,3 168,6
2006 138 286 9,1 149,8 157,1 155,3 162,8
2005 139 294 9,7 151,6 159,4 157,7 165,7
2004 133 286 8,6 146,8 153,5 154,2 161,2
2003 132 273 12,4 128,5 137,1 135,2 144,3
2002 134 298 11,6 150,9 160,6 156,4 166,5
2001 125 300 12,0 147,9 157,5 155,5 165,6
2000 130 295 11,7 146,2 155,4 154,5 164,3
Jaar Legpercentage per aanwezige hen Granen Voederverbruik
(%) (%) (gr/dag/dier) (gr/broedei) (gr/ei)
2010 59,5 1 175 313 295
2009 59,2 1 183 328 310
2008 57,7 1 170 327 307
2007 58,4 1 182 332 312
2006 57,2 2 174 318 306
2005 56,4 1 171 316 304
2004 56,5 1 174 325 310
2003 53,0 2 171 342 324
2002 55,9 2 167 310 299
2001 55,3 2 167 320 304
2000 55,7 1 165 314 297
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
jaar
2005
2006
Figuur 4. Aantal broedeieren per opgezette hen (1998-2010); Bron: Vepek
Eiersector 16
2007
2008
2009
2010
160
155
150
145
140
135
130
125
120
115
totaal broedeieren per opgezette
hen (stuks)

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Figuur 5. Voederverbruik per broedei (1998-2010); Bron: Vepek
2.2.4 Uitvoer van broedeieren
In Tabel 7 wordt een overzicht gegeven van de uitvoer van broedeieren voor de periode 2003-2010.
Tot 2006 fluctueerde de Belgische uitvoer van broedeieren, met als algemene tendens een stijging van
de export. Dit werd gevolgd door een sterke daling in 2007, maar in 2008 werd het niveau van 2006
terug bereikt. Na een lichte stijging in 2009 kende 2010 bijna een verdubbeling van de export van
broedeieren. De intracommunautaire export in broedeieren heeft bijna uitsluitend Nederland als
bestemming. De extracommunautaire uitvoer blijkt sinds 2006 niet langer verwaarloosbaar, met Libië
als hoofdafnemer. In 2008 is de Belgische export van broedeieren naar derde landen evenwel heel sterk
verminderd, om in 2009 en 2010 terug fiks te stijgen.
Tabel 7. Uitvoer van broedeieren (1.000 stuks) 2003-2010
Bron: VLAM
jaar
Eiersector 17
350
340
330
320
310
300
290
voederverbruik per broedei
(gram/broedei)

3. EIERSECTOR
3.1 De bedrijfskolom EI
In Figuur 6 wordt een overzicht gegeven van de bedrijfskolom eieren. Hierbij wordt gestart bij de
vermeerderingsbedrijven waar de zogenaamde lichte moederdieren instaan voor de productie van
broedeieren voor legkippen. De broedeieren worden in de broeierij uitgebroed tot eendagskuikens. De
eendagskuikens bestemd voor de productie van eieren gaan in eerste instantie naar opfokbedrijven.
Hier verblijven deze kuikens tot op de leeftijd van 18 weken. Vervolgens vertrekken de jonge hennen
naar de leghennenbedrijven waar ze gedurende een periode van ongeveer 13 maanden consumptie-
eieren produceren. De geproduceerde eieren worden ofwel geëxporteerd of komen terecht bij de
brekerij of worden verkocht op de versmarkt.
VERMEERDERINGSBEDRIJF
BROEIERIJ
OPFOKBEDRIJF
broedeieren
legkuikens
legrijpe poeljen
LEGHENNENBEDRIJF
consumptie-eieren
BREKERIJ PAKSTATION
Figuur 6. Overzicht van de bedrijfskolom eieren
export
import
export
import
VERSMARKT EXPORT
Eiersector 18

3.2 Ontwikkeling in EU-perspectief
De positie van de Belgische eiersector ten opzichte van de overige EU-lidstaten wordt geschetst aan de
hand van de recente evolutie op het vlak van de productie van consumptie-eieren en de opzet van
eendagslegkuikens en de buitenlandse handel in eieren in de schaal en eiproducten. Tot mei 2004 heeft
de EU betrekking op 15 lidstaten. In mei 2004 zijn er 10 nieuwe lidstaten toegetreden tot de Europese
Unie en sinds januari 2007 zijn ook Bulgarije en Roemenië lid van de EU.
Tabel 8. Zelfvoorzieningsgraad eieren in de EU
1.000 ton 2005 2006 2007 2008 2009 2010
EU-25 EU-27
eiproductie 6.904 6.610 7.224 7.279 7.163 7.141
uitvoer 80 82 167 187 150 182
invoer 45 65 44 24 32 31
consumptie 6.195 6.110 6.488 6.492 6.400 6.386
verbruik kg/capita 13,8 13,4 13,1 13,1 12,8 12,8
zelfvoorzieningsgraad, % 102,4 102,4 101,7 102,2 101,7 102,1
Bron: EUROSTAT
3.2.1 Productie in de EU-lidstaten
De jaarlijkse eiproductie in de EU wordt weergegeven in tabel 9. Algemeen gezien bedraagt de
jaarlijkse eiproductie in de EU 7 000 miljoen stuks.
In 2010, maar ook gedurende de voorbije jaren, zijn Frankrijk en Duitsland de grootste producenten in
de EU. Zij worden op de voet gevolgd door Nederland, Italië en Spanje. Ook het Verenigd Koninkrijk
zorgt voor een aanzienlijke eiproductie. De productie van België is gedurende de voorbije vijf jaar met
16 % gedaald. Ook in Duitsland en Spanje is de productie flink gedaald.
Eiersector 19

Tabel 9. De jaarlijkse eiproductie van de EU-lidstaten (mio stuks), 2005-2010
2005 2006 2007 2008 2009 2010
België/Luxemburg 200 194 174 164 164 164
Denemarken 80 77 78 78 79 79
Duitsland 788 780 778 782 693 658
Griekenland 123 113 117 127 127 127
Spanje 887 848 806 774 786 795
Frankrijk 1.001 975 952 947 901 954
Ierland 43 46 42 43 43 45
Italië 777 743 743 748 755 745
Nederland 607 615 634 644 656 681
Oostenrijk 89 91 95 96 94 91
Portugal 120 119 122 124 125 126
Finland 58 57 57 58 53 61
Zweden 108 100 96 104 104 104
Verenigd Koninkrijk 819 634 619 646 659 726
EU-15 5.700 5.392 5.313 5.335 5.239 5.356
Tsjechië 140 144 148 192 188 188
Estland 13 13 10 10 10 10
Cyprus 12 12 8 8 8 8
Letland 34 36 42 42 42 42
Litouwen 52 57 59 59 59 59
Hongarije 301 310 310 310 280 280
Malta 6 7 7 7 7 7
Polen 545 546 556 556 556 556
Slovenië 23 23 21 21 23 23
Slowakije 78 70 73 73 73 73
EU-25 6.904 6.610 6.547 6.613 6.485 6.602
Bulgarije 96 101 99 96 97 96
Roemenië 371 338 338 335 338 338
Eu-27 7.371 7.049 6.984 7.044 6.920 7.036
Bron: EUROSTAT
Eiersector 20

3.2.2 Opzet van leghennen in de EU
De opzet van leghennen is opmerkelijk stabiel tijdens de periode 2006-2010. Tevens is een duidelijk
seizoenpatroon merkbaar met een piek in het voorjaar en een dal in de winter.
Figuur 7. Opzetten van leghennen vergeleken met de maandelijkse trend (1.000 stuks)
Bron: Europese Commissie
3.2.3 Handel in eieren door de EU-lidstaten
3.2.3.1 Buitenlandse handel in eieren in de schaal
In Tabel 10 wordt de import van schaaleieren van uit derde landen door de EU-lidstaten weergegeven.
Tijdens de laatste jaren gaat het om zowat 30 000 ton , vooral uit Argentinië, USA en India .
Het zijn eieren die vooral naar brekerijen gaan.
Tabel 10. Import van eieren in de schaal door EU-lidstaten 2007-2010
Bron: EUROSTAT
Eiersector 21

Tabel 11 wordt de export van schaaleieren naar derde landen door de EU-lidstaten weergegeven.
De export gaat hoofdzakelijk naar Japan en Zwitserland vooral van uit Nederland en Spanje.
Tabel 11. Export van eieren in de schaal door de EU-lidstaten 2007-2010
Bron: EUROSTAT
Eiersector 22

3.2.3.2 Buitenlandse handel in eiproducten
In Tabel 12 wordt de import van eiproducten door de EU-lidstaten weergegeven voor de periode
2009-2011. Duitsland toont zich veruit de grootste importeur van eiproducten. België is de vierde
grootste handelspartner binnen de EU, het moet enkel Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk laten
voorgaan.
De extracommunautaire import van eiproducten door de EU-lidstaten is zeer beperkt en voor sommige
lidstaten zelfs onbestaande.
In Tabel 13 wordt de export van eiproducten door de EU-lidstaten weergegeven voor de periode 2009-
2011. Nederland is afgetekend de grootste exporteur van eiproducten naar de EU-lidstaten. Daarnaast
zijn Frankrijk, Spanje, Duitsland en België traditioneel belangrijke exporteurs van eiproducten. De
laatste jaren moet ook Polen bij deze grote spelers genoemd worden.
Nederland blijkt niet alleen de belangrijkste exporteur te zijn naar de EU-lidstaten, maar dit geldt ook
voor de export naar derde landen. Frankrijk en Duitsland zijn de daaropvolgende grootste exporteurs
naar niet-EU-lidstaten.
Eiersector 23

Tabel 12. Import van eiproducten door de EU-lidstaten (ton) 2009-2011
Bron: EUROSTAT
Eiersector 24

Tabel 13. Export van eiproducten door de EU-lidstaten (ton) 2009-2011
Bron: EUROSTAT
Eiersector 25

3.3 De Belgische eiersector
Onderstaande bevoorradingsbalans voor België enkele opmerkelijke trends
- de netto export van broedeieren blijft op peil
- België is netto importeur geworden van eiproducten
- de productie van consumptie-eieren is duidelijk gedaald.
- de vergelijking tussen productie en consumptie wijst op een teloorgang van de netto-exportpositie
Tabel 14. Belgische bevoorradingsbalans eieren (1.000 stuks), 2005-2009
Bron: VLAM
Eiersector 26

3.3.1 Productie
3.3.1.1 Productiestructuur
De evolutie van de legkippenstapel en het aantal legkippenbedrijven in België wordt weergeven
voor de periode 2001-2009 in Tabel 15. De gegevens zijn afkomstig van de 15 meitelling van het
Nationaal Instituut voor de Statistiek (NIS).
In 2009 bleef de totale Belgische legstapel (moederdieren, poeljen en legkippen) op hetzelfde niveau als
in 2006. Na een opmerkelijke daling van het aantal legkippen, stagneert het aantal op 7,5 miljoen in
2009.
Het totaal aantal legbedrijven (bedrijven met moederdieren, poeljen en legkippen) loopt systematisch
terug in de periode 2001-2009.
Tabel 15. Evolutie van de legstapel en -bedrijven in België, 2001-2009
LEGSTAPEL (1.000 stuks)
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
Moederdieren 1.604 1.682 1.471 1.574 1.565 1.474 1.237 1.246 1.408
Poeljen 3.508 3.450 3.025 3.079 3.109 2.984 2.950 2.751 2.904
Legkippen 9.161 8.945 8.470 8.793 8.540 7.939 7.720 7.496 7.516
TOTAAL 14.273 14.077 12.966 13.446 13.214 12.397 11.907 11.493 11.828
LEGBEDRIJVEN (aantal)
Moederdieren 295 298 238 244 210 217 193 187 166
Poeljen 394 393 340 350 316 275 280 248 223
Legkippen (1)
4.934 4.662 4.570 4.269 3.868 3.948 3.317 2.921 2.473
TOTAAL 5.623 5.353 5.148 4.863 4.394 4.440 3.790 3.356 2.862
(1) telplichtige bedrijven met meer dan 20 kippen
Bron: NIS, land- en tuinbouwtelling op 15 mei
Eiersector 27

Figuur 8. Evolutie leghennenstapel van consumptie-eieren 2000-2010
Bron: LARA
Figuur 9. Evolutie productie consumptie-eieren 2000-2009
Bron: LARA
Uit cijfers van de Vlaamse overheid blijkt dat de opzet van leghennen in 2009 duidelijk gedaald is.
Redenen daarvoor zijn de slechte prijsontwikkelingen die een aantal pluimveehouders er toe hebben
aangezet te ruien of te stoppen met de productie. Ook het verbod van de traditionele kooihuisvesting
begin 2012 en de omschakeling van de sector heeft een aantal bedrijven vroeger doen afhaken.
Eiersector 28

Figuur 10. Opzet leghennen 2005 2005-2011
Eiersector
29

Op basis van cijfers van het Nationaal Instituut voor de Statistiek worden de Belgische
legkippenbedrijven in kaart gebracht in Tabel 16 voor 2009. Bijna de helft van de legkippen bevinden
zich op zowat 250 bedrijven met meer dan 50 000 kippen .
Tabel 16. Legbedrijven en aantal leghennen in België 2009
aantal leghennen per bedrijf bedrijven leghennen
20 tot 99 27,70% 0,00%
100 tot 9.999 24,60% 6,80%
10.000 tot 29.999 25,10% 25,10%
30.000 tot 49.999 12,70% 27,10%
50.000 tot 69.999 6,60% 21,00%
70.000 en meer 3,30% 20,00%
Toaal aantal 2 473 7,5 miljoen
Figuur 11. Evolutie van de structuur van de Belgische legsector 1999-2009
Bron: LARA
Eiersector 30

3.3.1.2 Regionale spreiding
In Figuur 12 volgt de regionale structuur van de Belgische legsector in 2009 .
Legkippen komen het meest voor in de provincie West-Vlaanderen (34%), gevolgd door Antwerpen
(27%), Oost-Vlaanderen (14%) en Limburg (7%).
Ook wat betreft de poeljenopfok is West-Vlaanderen (51%) de belangrijkste provincie.
De meeste moederdieren worden in Antwerpen (43%) gehouden, gevolgd door West-Vlaanderen
(25%) en Oost-Vlaanderen (15%). Hier zijn de grootste stijgingen in West-Vlaanderen, Limburg en
De gemiddelde bedrijfsomvang toont aan dat de bedrijven opmerkelijk grootschaliger zijn in Antwerpen
dan in de rest van België.
Figuur 12. Regionale spreiding van de Belgische legsector in 2009
Bron: LARA (2010)
Eiersector 31

opgezette hennen
12.000.000
11.000.000
10.000.000
9.000.000
8.000.000
7.000.000
6.000.000
5.000.000
4.000.000
3.000.000
2.000.000
1.000.000
0
Figuur 13. Evolutie opzet leghennen 2002-2010 cumulatief over 12 maanden
Bron:Landsbond
jan/02
april
juli
oktober
jan/03
april
juli
oktober
jan/04
april
Evolutie opzet leghennen 2002- 2010
CUMULATIEF OVER 12 MAANDEN
juli
oktober
jan/05
april
juli
oktober
jan/06
april
juli
oktober
jan/07
april
juli
oktober
jan/08
april
juli
oktober
jan/09
april
juli
oktober
jan/10
april
Eiersector 32
maand

3.3.1.3 Marktprijzen
De producentenprijzen voor eieren worden wekelijks vastgesteld door de Marktcommissie van
Kruishoutem. In Tabel 17 wordt een overzicht gegeven van de evolutie van de gemiddelde
producentenprijzen per jaar voor bruine eieren gedurende de periode 2007-begin 2012. Figuur 19 en
Figuur 14 geeft een beeld van de variatie van de producentenprijzen tijdens 2009 en 2010.
De prijs van 2012 is een gemiddelde van januari en februari.
Tabel 17. Jaargemiddelde producentenprijzen (€/100 stuks) voor bruine eieren van 62,5gr, 2007-2012
Bron: Marktcommissie Kruishoutem (Deinze)
Figuur 14. Weekprijzen scharreleieren en eieren uit kooi 2009-2011 (€/100kg)
Bron: Marktcommissie Kruishoutem
3.3.1.4 Evolutie van de technische resultaten van legkippen in België
In het kader van de “Technische ondersteuning landbouw – Adviesdiensten” ondersteund door de
Vlaamse Overheid, departement Landbouw en Visserij, worden door VEPEK prestatiecontroles
uitgevoerd bij pluimveebedrijven met het doel over een aantal technische parameters te beschikken.
De berekeningen zijn gebaseerd op de gegevens die door de bedrijfsbegeleiding zijn ingezameld
gedurende de periode 2000-2010.
Gevogeltesector 33

In tabel 18 wordt een overzicht gegeven van de evolutie in de tijd van een aantal technische resultaten.
Tijdens de voorbije jaren is de legperiode weinig verminderd, maar het sterftepercentage is sterk
gedaald. Over het algemeen stijgt het totaal aantal eieren per aanvangshen, behalve in 2004 en 2005.
In 2006 werd het hoogste aantal eieren per aanvangshen genoteerd bij het beschouwen van de periode
1998-2008. Het legpercentage ligt in 2008 onder het gemiddelde van de voorbije 10 jaren, het zelfde
geldt voor het eigewicht. Het voederverbruik per dag is sinds 2002 stabiel gebleven, maar daalt sterk
in 2008. Ook per ei en per kilogram eieren wordt er in 2008 minder voeder verbruikt.
Tabel 181. Evolutie technische parameters legkippen (2000-2010)
Jaar Leeftijd Legperiode Sterfte Totaal aantal eieren
per aanwezige
Aantal eieren in 1 jaar
per aanwezige
per aanvangshen hen per aanvangshen hen
(dagen) (dagen) (%) (stuks) (kg) (stuks) (kg) (stuks) (kg) (stuks) (kg)
2010 123 440 8,96 354 22,25 370 23,31 297 18,59 311 19
2009 125 405 10,71 320 20,22 338 21,34 246 18,67 255 19
2008 124 400 9,06 313 19,80 327 20,74 300 19,09 312 20
2007 125 398 8,54 319 20,03 333 20,91 291 18,56 300 19
2006 120 432 11,55 336 21,38 356 22,70 300 18,95 318 20
2005 120 396 15,78 295 18,61 321 20,23 276 17,52 303 19
2004 121 403 17,03 297 18,73 323 20,30 281 17,59 304 19
2003 121 419 14,98 315 19,92 343 21,72 295 18,54 319 20
2002 120 409 13,17 316 20,08 338 21,49 298 18,93 319 20
2001 121 428 10,46 332 21,25 350 22,41 314 20,06 331 21
2000 119 423 12,42 329 21,17 352 22,43 285 17,96 305 19
Jaar
Legpercentage per
aanwezige hen
Gemiddeld eigewicht Aandeel 2de keus
Voederverbruik
(%) (gr/stuk) (%) (gr/dag) (gr/ei) (kg/kg eieren)
2010 84,1 62,93 2,4 117 139 2,21
2009 83,5 63,10 2,9 114 137 2,17
2008 81,9 63,24 2,7 108 134 2,17
2007 83,8 62,89 3,2 115 138 2,19
2006 82,5 63,26 2,7 116 140 2,21
2005 81,0 63,09 2,1 114 141 2,24
2004 80,3 62,81 1,9 114 142 2,26
2003 81,9 63,27 2,2 114 139 2,20
2002 82,5 63,61 2,4 115 140 2,20
2001 81,7 64,03 2,0 117 143 2,24
2000 83,1 63,79 1,8 121 146 2,30
Bron: VEPEK
Gevogeltesector 34

2000
Figuur 15. Aantal eieren in één jaar per aanvangshen (2000-2010)
Bron: VEPEK
2000
Figuur 161. Voederverbruik per kg eieren (2000-2010)
Bron: VEPEK
2001
2001
2002
2002
2003
2003
2004
2004
2005
2005
2006
2006
Gevogeltesector 35
2007
2007
2008
2008
2009
2009
2010
2010
350
300
250
200
150
100
50
0
2,35
2,30
2,25
2,20
2,15
2,10
aantal eieren in 1 jaar per
aanvangshen (stuks)
Voederverbruik per kg eieren

Tabel 19. Bedrijfsresultaten legkippen 2005-2008
Bron: LARA
3.3.2 Buitenlandse handel
3.3.2.1 Export van eieren in de schaal
In Tabel 20 wordt een overzicht gegeven van de uitvoer van schaaleieren voor de periode 2005-2010
(x miljoen stuks).
Nederland en Duitsland blijven de voornaamste bestemmingen. Niet alleen de extracommunautaire
import, maar ook de extracommunautaire export van eieren in de schaal door België is
verwaarloosbaar.
Tabel 20. Belgische export van consumptie eieren (in miljoen stuks)
Bron: EUROSTAT. + bewerkingen VLAM
Gevogeltesector 36

4.3.2.2 Export van eiproducten
In Tabel 21 wordt een overzicht gegeven van de uitvoer van eiproducten voor de periode 2005-2010.
De export naar EU-lidstaten omvat het grootste deel, met Frankrijk als belangrijkste handelspartner.
Daarnaast exporteert België vooral eiproducten naar Nederland, het Verenigd Koninkrijk en
Duitsland. De extracommunautaire export is goed voor een paar procent van de totale hoeveelheid
geëxporteerde eiproducten door België.
Tabel 21. Belgische export van eiproducten (in ton)
Bron: EUROSTAT + bewerkingen VLAM
3.3.3 Distributie en verbruik
3.3.3.1 Bevoorradingsbalans eieren
Een samenvatting van de gegevens in verband met productie van en buitenlandse handel in eieren
resulteert in de verbruik (Tabel 22).
In 2000 was de zelfvoorzieningsgraad 122% en is gedaald tot 103% in 2009. In 2000 bedroeg het
totaal verbruik van eieren 224 eieren per persoon per jaar en is terug gelopen tot 170 stuks per persoon
in 2009.
Gevogeltesector 37

Tabel 22. Verbruik van eieren in België (1.000 stuks), 2000-2009
Bron: CLE tot 2001, NIS sinds 2002, VLAM: GfK + berekeningen
3.3.3.2 Thuisverbruik van eieren: GfK-cijfers
In het derde kwartaal 2011 werd 1 ei meer gekocht dan in dezelfde periode het jaar ervoor. Door een
gedaalde gemiddelde eierprijs (-6%) lagen de bestedingen wel 3% lager dan in het derde kwartaal van
het jaar ervoor. In de periode oktober 2010 tot september 2011 werden er bijna 97 eieren per kop
gekocht. De eibestedingen kennen sinds de massale omschakeling in 2006 naar alternatieve
houderijsystemen (bio, scharrel en vrije uitloop) jaarlijks een mooie groei tot 2010. Door een sterke
prijsdaling kwam er een einde aan deze bestedingsgroei. De alternatieve houderijsystemen maken
ruim 92% van de markt van verse schaaleieren uit. Het scharrelei is de standaard geworden. Ook
vrije uitloop won de voorbije jaren terrein maar deze groei viel stil in de eerste drie kwartalen van
2011. De supermarkten, met DIS 1 op kop, verkopen zo’n 90% van alle verse eieren in België.
Gevogeltesector 38

Figuur 17. Thuisverbruik eieren 2000-2011, stuks per capita
Bron: GfK Panelservices Benelux
Figuur 18. Thuisverbruik eieren 2000-2008, euro per capita
Bron: GfK Panelservices Benelux
Gevogeltesector 39

In Figuur 17 en Figuur 18 wordt een overzicht gegeven van de GfK-cijfers van thuisverbruik voor
eieren. In de periode 2000-2011 kende het thuisverbruik van eieren, uitgedrukt in stuks per capita, een
inzinking en is terug op peil met 96 eieren per persoon. De uitgaven voor eieren zijn echter flink
toegenomen in het voorbije decenium.
Figuur 19. Aankoop eieren volgens type ei in België
Figuur 19 geeft een beeld van de evolutie van kooi-, bio- en vrije uitloop en scharreleieren uitgedrukt
in percentage van volume. Sinds 2006 stijgt het aandeel bio-eieren in geringe mate. Bio-eieren zijn
beduidend duurder (bijna 2x) in vergelijking met andere eieren. De consumptie van vrije uitloop en
scharreleieren is de voorbije jaren sterk gestegen. Dit is te wijten aan het niet meer beschikbaar zijn
van kooi-eieren in de supermarkten. Scharrel en vrije uitloop zijn standaard geworden bij de aankoop
van eieren.
Figuur 20 omvat de GfK-cijfers met betrekking tot de evolutie marktaandelen van de retailers voor
eieren. Sinds 2001 is er een duidelijke groei in het aandeel van DIS 2 (Hard Discount en
Buurtsupermarkten) ten nadele van de overige distributiekanalen.
Gevogeltesector 40

Figuur 20. Evolutie van de marktaandelen van de retailers
Bron: GfK Panelservices Benelux
De Afdeling Marketing van de VLAM volgt nauwkeurig het verbruik van eieren op basis van de GfK
Panel cijfers.
Gevogeltesector 41

4. GEVOGELTESECTOR
4.1 De bedrijfskolom KIP
In Figuur 21 wordt er een overzicht gegeven van de bedrijfskolom kip. Hierbij wordt gestart bij de
vermeerderingsbedrijven waar de zogenaamde zware moederdieren instaan voor de productie van
broedeieren voor de vleeskippen. De broedeieren worden in de broeierij uitgebroed tot
eendagskuikens. De eendagskuikens bestemd voor de productie van vleeskippen gaan onmiddellijk
naar vleeskippenbedrijven. De periode om van een eendagskuiken een vleeskip te produceren neemt
ongeveer zes weken in beslag. Vervolgens worden de vleeskippen per toom 1 naar de
pluimveeslachterij gebracht. De karkassen worden versneden in de versnijderij en de kippendelen
komen bij de detailhandel en de horeca terecht. Uiteindelijk bereikt het kippenvlees de consument
via beide kanalen.
export
import
VERMEERDERINGSBEDRIJF VEEVOEDERBEDRIJF
BROEIERIJ
broedeieren
eendagskuikens
export
import
VLEESKIPPENBEDRIJF VEEVOEDERBEDRIJF
PLUIMVEESLACHTERIJ
toom 1
karkassen karkassen
VERSNIJDERIJ & VERWERKING
delen delen
Figuur 21. Overzicht van de bedrijfskolom kip
HORECA DETAILHANDEL
CONSUMENT
1 Alle pluimvee met dezelfde gezondheidsstatus, dat in dezelfde stal of binnen dezelfde uitloopruimte wordt gehouden en dat
een epidemiologische eenheid vormt. Ongeveer 20.000 dieren/toom en 6 tot 6,5 tomen/jaar
Gevogeltesector 42

4.2 Ontwikkeling in EU-perspectief
De positie van de Belgische braadkippensector ten opzichte van de overige EU-lidstaten wordt
geschetst aan de hand van twee parameters: de productie van en de buitenlandse handel in
braadkippenvlees. Tot mei 2004 heeft de EU betrekking op 15 lidstaten. In mei 2004 zijn er 10 nieuwe
lidstaten toegetreden tot de Europese Unie en sinds januari 2007 zijn ook Bulgarije en Roemenië lid
van de EU.
4.2.1 Productie in de EU-lidstaten
De jaarlijkse braadkippenproductie in de EU wordt weergegeven voor de periode 2008-2012 in
Tabel 23. In 2011 blijft de EU-productie op peil ten opzichte van het voorgaande jaar. Voor 2012
wordt een stijging van 0,6% verwacht. Sedert 2009 is de EU terug netto-exporteur van braadkip.
Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk blijven de voornaamste producenten van braadkippenvlees
binnen de EU. Daarnaast zorgen ook Spanje, Duitsland en Italië steeds voor een aanzienlijk aandeel in
de jaarlijkse productie. De Belgische productie was goed voor 2,4% van de EU-productie.
Tabel 23. Jaarlijkse productie van braadkippenvlees door de EU-lidstaten (x 1.000 ton)
Het verbruik per hoofd is gemiddeld 23kg. De onderstaande Figuur 22 geeft een beeld van de variatie
in het verbruik van kip naargelang de lidstaat.
Gevogeltesector 43

Figuur 22. Verbruik van kip per lidstaat van de EU in 2010
4.2.2 Handel in kippenvlees door de EU-lidstaten
In Tabel 24 wordt de import van kippenvlees door de EU-lidstaten weergegeven. In de periode 2009-
2011 bleef de import vanuit de EU quasi constant op hetzelfde niveau. Het Verenigd Koninkrijk,
Nederland, Duitsland en Frankrijk blijven de grootste importeurs van kippenvlees uit de EU-lidstaten.
België volgt in 2010 op de vijfde plaats.
De extracommunautaire import van kippenvlees is dalend. In 2010 waren Nederland, Spanje, het
Verenigd Koninkrijk en Duitsland de belangrijkste importeurs van kippenvlees uit de derde landen.
In Tabel 25 wordt de export van kippenvlees door de EU-lidstaten weergegeven. De EU is
traditioneel een netto-exporteur van kippenvlees en kon zijn export positie verbeteren. De
intracommunautaire export van kippenvlees kende de voorbije jaren een zeer schommelend verloop.
Nederland, België en Polen zijn de grootste exporteurs binnen de EU in 2010.
De extracommunautaire export is in de voorbije jaren gestegen. In 2010 zijn Frankrijk, Nederland en
Polen de voornaamste exporteurs van kippenvlees naar niet-EU-lidstaten. Duitsland en België volgen
op de vierde en vijfde plaats.
Gevogeltesector 44

Tabel 24. Import van kippenvlees door de EU-lidstaten (ton geslacht gewicht) 2009-2011
Bron: EUROSTAT + bewerkingen VLAM
Gevogeltesector 45

Tabel 25. Export van kippenvlees door de EU-lidstaten (ton geslacht gewicht) 2009-2011
Bron: EUROSTAT
Gevogeltesector 46

De laatste jaren heeft de EU zijn exportpositie verbeterd (Figuur 23).
Figuur 23. Import en export van kip door de EU (2004-2011)
4.3 De Belgische braadkippensector
4.3.1 Productie
4.3.1.1 Productiestructuur
Het aantal braadkippenplaatsen is in 2010 gestegen tot 22 miljoen stuks.
Tabel 26. Samenstelling veestapel in België (15 mei-telling) 2005-2010
Bron: NIS
Gevogeltesector 47

Tabel 27. Regionale verdeling van de het aantal konijnen en kippen in 2010
Bron: NIS
De evolutie van de braadkippenstapel en het aantal braadkippenbedrijven in België wordt
weergegeven tot 2009 in Tabel 28 en Figuur 24. De gegevens zijn afkomstig van de 15 meitelling van
het Nationaal Instituut voor de Statistiek (NIS).
Volgens deze cijfers worden in België ongeveer 20 miljoen braadkippen gehouden in 2009. De
verschuiving naar grotere bedrijven zet zich verder door. In 2009 bedroeg werden gemiddeld 31.000
braadkippen per bedrijf gehouden.
Ongeveer 70% van de braadkippen worden geproduceerd op bedrijven met meer dan 30.000 stuks. Het
aantal braadkippen bedrijven is gedaald tot 550 in 2009.
Tabel 28. Bedrijfsstructuur van de Belgische braadkippensector in 2009
Bron: LARA
Gevogeltesector 48

Figuur 24. Evolutie van het aantal bedrijven met braadkip in België tot 2009
Bron: LARA
4.3.1.2 Regionale spreiding
In Tabel 29 wordt een overzicht gegeven van de regionale structuur van de Belgische
braadkippensector.
Het Vlaamse Gewest vertegenwoordigt 83% van de totale braadkippenproductie, met West-
Vlaanderen en Antwerpen als koptrekkers. In Antwerpen zijn de braadkippen verdeeld over minder
bedrijven dan in West-Vlaanderen.
Tabel 29. Regionale structuur van de Belgische braadkippensector, aantal bedrijven en aantal
dieren (x 1.000 stuks), 2006-2010
2006 2007 2008 2009 2010
bedrijven dieren bedrijven dieren bedrijven dieren bedrijven dieren bedrijven dieren
Antwerpen 144 4.976 132 4.850 132 4.797 127 5.031 128 5.277
Vlaams-Brabant 46 865 50 947 46 936 37 948 39 958
West-Vlaanderen 251 5.561 273 5.844 247 5.503 226 5.461 221 6.219
Oost-Vlaanderen 141 3.141 140 2.988 128 3.072 128 3.265 131 3.487
Limburg 81 2.054 72 1.965 71 2.210 75 2.276 71 2.369
Waals-Brabant 35 330 31 307 30 265 27 350 21 263
Henegouwen 130 854 133 1.044 118 1.099 102 1.084 108 1.182
Luik 90 812 82 852 77 830 67 825 72 824
Luxemburg 69 408 86 475 71 480 67 479 49 449
Namen 86 710 93 887 84 922 79 941 76 871
TOTAAL 1.073 19.711 1.092 20.159 1.004 20.114 936 20.659 917 21.899
Bron: NIS, land- en tuinbouwtelling op 15 mei
Gevogeltesector 49

Figuur 25. Regionale spreiding van de bedrijven met braadkippen in 2009
Bron: LARA
4.3.1.3 Evolutie jaarlijkse opzet van braadkippen
De opzetcijfers van het lastenboek afgesloten tussen het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap,
Afdeling Kwaliteit, Dienst Normering en Controle Dierlijke Productie (NCDP) en de Landsbond,
Vlaamse bedrijfspluimvee- en konijnenhouders zijn de meest betrouwbare gegevens aangezien deze
cijfers door de technische helper maandelijks, rechtstreeks bij alle erkende broeierijen worden
opgetekend. De broeierijen geven volgende gegevens door: de kuikens die geleverd worden bij
Belgische pluimveehouders afkomstig uit eigen broeierij, andere broeierij uit loonbroed (loonbroed
door derden), import en aankoop bij andere broeierij. De kuikens uit loonbroed, verkocht aan een
andere broeierij en geleverd in het buitenland, worden niet opgetekend.
In Tabel 29 wordt de opzet van vleeskippen in de periode 2004-2010 weergegeven. Figuur 26 geeft
het aantal opgezette vleeskippen, cumulatief over 12 maanden. Na de uitbraak van Aviaire Influenza
trad er een herstel op vanaf juni 2003, maar sinds oktober 2005 bereikte het aantal opgezette
vleeskippen cumulatief over 12 maanden nooit meer de kaap van 180 miljoen opgezette vleeskippen.
In 2010 echter wordt opnieuw het niveau van 180 miljoen opgezette braadkippen gehaald.
Gevogeltesector 50

Tabel 29. Evolutie opgezette vleeskippen (1.000 stuks) 2006-2010
2006 cum 2006 2007 cum 2007 2008 cum 2008 2009 cum 2009 2010 cum 2010
januari 16.517 177.251 15.024 172.233 14.644 177.514 15.134 170.646 13.280 164.997
februari 13.164 175.358 13.286 172.356 13.037 177.266 13.147 170.755 13.441 165.291
maart 13.784 173.696 16.120 174.692 14.794 175.939 15.603 171.564 15.627 165.315
april 12.414 171.707 15.437 177.715 15.098 175.601 15.097 171.562 14.866 165.084
mei 15.299 170.466 15.246 177.662 14.910 175.264 11.912 168.565 15.568 169.741
juni 15.168 171.096 12.630 175.124 14.909 177.543 15.076 168.732 13.815 168.480
juli 14.674 171.328 15.845 176.296 15.926 177.624 12.783 165.590 15.805 171.501
augustus 15.706 170.706 15.052 175.641 13.089 175.662 14.607 167.107 16.737 173.631
september 14.157 169.409 15.038 176.523 14.713 175.337 13.770 166.164 15.646 175.508
oktober 15.339 171.052 16.397 177.580 14.404 173.344 13.819 165.579 14.277 175.966
november 14.198 174.042 12.078 175.461 11.834 173.100 11.699 165.443 14.505 178.772
december 13.308 173.065 15.742 177.895 12.798 170.156 14.205 166.850 15.276 179.843
Bron: NCDP (2011)
Gevogeltesector 51

Figuur 26. Evolutie opzet vleeskippen 2004-2010 cumulatief over 12 maanden
Bron: NCDP (2008)
Gevogeltesector 52

4.3.1.4 Marktprijzen
De prijsvorming van levende kippen gebeurt binnen de Nationale Prijzencommissie van Deinze. In
deze commissie overleggen wekelijks vertegenwoordigers van producenten enerzijds en van
groothandelaars anderzijds om tot een representatieve prijs te komen. Naast deze Deinze-prijs is er
voor braadkippen ook de ABC-prijs (Aankoopprijs Braadkippen op Contract), die een stabieler
verloop kent. In Tabel 30 en Figuur 27 wordt een overzicht gegeven van de evolutie van de
gemiddelde producentenprijzen per jaar voor soep- en braadkippen.
Tabel 30. Jaargemiddelden producentenprijzen (euro/kg op voet) voor braad- en soepkippen,
2001-2010
jaar
soepkip braadkip
extra-zware halfzware lichte Deinze ABC
2001 0,50 0,26 0,22 0,78 0,79
2002 0,29 0,15 0,11 0,65 0,67
2003 0,29 0,16 0,12 0,73 0,70
2004 0,32 0,09 0,06 0,73 0,71
2005 0,39 0,07 0,04 0,78 0,77
2006 0,25 0,05 0,03 0,70 0,68
2007 0,42 0,15 0,11 0,86 0,84
2008 0,49 0,19 0,15 0,87 0,88
2009 0,41 0,22 0,18 0,83 0,83
2010 0,40 0,17 0,13 0,86 0,84
Bron: Handelsnoteringen Deinze / ABC
De gemiddelde prijs van braadkippen voor 2011 bedroeg 0,925 euro /kg. Het dal tijdens de zomer was
kort en de terugval naar het jaareinde toe was beperkt.
1,1
1,05
1
0,95
0,9
0,85
0,8
0,75
0,7
05.01.2011
26.01.2011
16.02.2011
09.03.2011
30.03.2011
20.04.2011
11.05.2011
01.06.2011
Figuur 27. Evolutie prijs braadkippen in 2011 (Markt van Deinze)
22.06.2011
13.07.2011
03.08.2011
Gevogeltesector 53
24.08.2011
14.09.2011
05.10.2011
26.10.2011
16.11.2011
07.12.2011
28.12.2011
BRAADKIPPEN

4.3.1.5 Evolutie van de technische resultaten van braadkippen in België
In het kader van de “Technische ondersteuning landbouw – Adviesdiensten” ondersteund door de
Vlaamse Overheid, departement Landbouw en Visserij, worden door VEPEK prestatiecontroles
uitgevoerd bij pluimveebedrijven met het doel over een aantal technische parameters te beschikken.
De berekeningen zijn gebaseerd op de gegevens die door de bedrijfsbegeleiding zijn ingezameld
gedurende de periode 1998-2008.
In Tabel 31, Figuur 28, 29 en 30 wordt een overzicht gegeven van de evolutie in de tijd van een aantal
technische resultaten. In 1998 en 1999 bedroeg het gemiddelde nettogewicht 2,1 kg per braadkip. De
daaropvolgende jaren is een stijging te zien en in 2008 werd een nettogewicht genoteerd van 2,4 kg
per braadkip. Over de jaren heen is het sterftepercentage gedaald. De gemiddelde groei steeg ieder jaar
met 1 à 2 gram per dier per dag, maar bleef sinds 2003 stabiel op 56 gram/dier/dag. In 2008 werd een
maximum bereikt met 62 gr/dier/dag. Het voederverbruik per kg braadkip is ongeveer constant
gebleven sinds 2001.
Tabel 31. Evolutie technische parameters braadkippen (1998-2008)
Jaar Gewogen Gemiddeld Uitval Gemiddelde Voederverbruik
duur nettogewicht groei per kg braadkip
(dagen) (kg/stuk) (%) (gr/dier/dag) (kg/kg)
2008 40,1 2,4 3,9 62 1,8
2007 41,6 2,4 4,9 56 1,8
2006 41,3 2,3 3,3 56 1,8
2005 41,1 2,4 3,6 56 1,8
2004 41,1 2,3 4,3 56 1,7
2003 41,2 2,3 3,7 56 1,7
2002 41,2 2,3 4,3 55 1,8
2001 41,0 2,2 4,3 54 1,8
2000 41,4 2,2 4,4 52 1,8
1999 42,0 2,1 4,6 50 1,8
1998 41,3 2,1 5,8 49 1,8
Jaar Voeder/dier/dag Voeder per dier kg tarwe per 100kg krachtvoeder Productiegetal
(gr/st/dag) (kg/stuk) (%)
2008 102 4,1 13,5 331,9
2007 101 4,2 2,8 313,9
2006 99 4,1 22,7 315,9
2005 101 4,1 20,5 315,8
2004 97 4,0 6,4 307,4
2003 97 4,0 8,2 311,1
2002 98 4,0 4,9 301,0
2001 97 4,0 14,5 297,3
2000 93 3,9 0 282,8
1999 92 3,9 15,3 267,6
1998 89 3,7 9,7 264,5
Gevogeltesector 54

1998
Figuur 28. Gemiddelde groei (1998-2008)
1998
Figuur 29. Voeder per dier per dag (1998-2008)
1998
1999
1999
1999
2000
2000
2000
2001
2001
2001
Figuur 30. Productiegetal (1998-2008)
2002
2002
2002
2003
jaar
2003
jaar
2003
jaar
Gevogeltesector 55
2004
2004
2004
2005
2005
2005
2006
2006
2006
2007
2007
2007
2008
2008
2008
104
98
96
94
92
90
88
86
84
82
64
62
60
58
56
54
52
50
48
46
44
102
100
320
310
300
290
280
270
260
250
240
230
gemiddelde groei (gr/dier/dag)
voeder/dier/dag (gr/dier/dag)
productiegetal

Tabel 32. Evolutie bedrijfsresultaten braadkippen, 2005-2008
Bron: LARA
4.3.2 Pluimveeslachterijen
4.3.2.1 Definitie en aantal
Alle in België actieve operatoren in de voedselketen moeten bij het FAVV bekend zijn en moeten
bijgevolg ook geregistreerd zijn. Bovendien is er voor slachthuizen en uitsnijderijen een erkenning
vereist. Vroeger werd een onderscheid gemaakt tussen de slachterijen en uitsnijderijen erkend voor het
intracommunautaire handelsverkeer (EG-erkenning) en de slachterijen en uitsnijderijen erkend voor de
nationale markt (erkenning geringe capaciteit). In toepassing van de betrokken Europese regelgeving
EG/853/2004 wordt dit onderscheid echter verlaten.
In Tabel 33 wordt een overzicht gegeven van het aantal erkende pluimveeslachterijen en -
versnijderijen in België.
De concentratie en schaalvergroting gaat door. In 2010 worden 92% van de braadkippen geslacht in 9
slachterijen.
Gevogeltesector 56

Tabel 33. Pluimveeslachterijen in België
Bron: FAVV
4.3.2.2 Ontwikkeling slachtcijfers gevogelte
In Tabel 34 en Figuur 31 wordt een overzicht gegeven van de ontwikkeling van de slachtcijfers. In
2010 werden 12% meer kippen geslacht dan in 2008.
Tabel 34. Ontwikkeling van de slachtcijfers: aantal slachtingen (x 1.000)
Bron: FAVV, activiteitenverslag
Figuur 31. Ontwikkeling van de slachtcijfers: aantal slachtingen (x 1.000)
Bron: FAVV, activiteitenverslag
Gevogeltesector 57

4.3.3 Buitenlandse handel
4.3.3.1 Bevoorradingsbalans
De bevoorradingsbalans (Tabel 35) vertrekt van de slachtingen die in feite de netto productie is. Door
in- en uitvoer van levende kippen te verrekenen wordt de bruto productie bepaald. De netto productie
plus invoer en min uitvoer resulteert in de hoeveelheid beschikbaar voor menselijke consumptie. Alles
wordt uitgedrukt in ton karkasgewicht.
In de periode 2004-2009 is de bruto productie eerder dalend. Door de stijgende invoer van levende
kippen en de stagnatie van de uitvoer van levende kippen stijgt de netto productie (slachtingen). De
uitvoer van kippenvlees stagneert eerder, terwijl de invoer stijgt. Het verbruik van kippenvlees per
inwoner is ligt in de buurt van 20 kg/jaar.
De zelfvoorzieningsgraad van een land voor een bepaald product geeft aan in welke mate de
binnenlandse productie volstaat om de consumptie te dekken. Bij een zelfvoorzieningsgraad die hoger
is dan 100% is export noodzakelijk en moet een deel van de productie afzet vinden in andere landen.
Tussen 2004 en 2009 is de zelfvoorzieningsgraad gedaald tot 117%. De hogere invoer van levende
kippen en kippenvlees zorgt voor een zelfvoorzieningsgraad die lager is dan in de voorgaande jaren.
Tabel 35. Bevoorradingsbalans kippenvlees in België (ton karkasgewicht), 2000-2005
Bron: VLAM
4.3.3.2 In – en uitvoer Levende kip
De evolutie van de invoer van levend pluimvee naar België wordt weergegeven voor de periode
2001-2005 (ton) en 2005-2008 (x 1000 stuks) in Figuur32. De Belgische invoer van levend pluimvee
stijgt sysrematisch. Nederland met twee derden blijft de belangrijkste handelspartner, gevolgd door
Gevogeltesector 58

Frankrijk met zowat één derde van de invoer. In feite gaat het om intensief handelsverkeer tussen
producenten in Nederland en Noord Frankrijk met slachterijen in Vlaanderen.
levend pluimvee (ton)
300.000
250.000
200.000
150.000
100.000
50.000
0
Figuur 2. Invoer van levend pluimvee; 2001-2005 (ton), 2005-2008 (x 1.000 stuks)
Bron: EUROSTAT + bewerkingen VLAM
In Figuur 33 wordt een overzicht gegeven van de uitvoer van levend pluimvee voor de periode 2001-
2005 (ton) en 2005-2008 (x 1.000 stuks). De uitvoer van levende kippen is nagenoeg 10% van de
levende invoer.
Net zoals de import is ook de export van levend pluimvee bijna uitsluitend van intracommunautaire
aard. Nederland blijft de grootste afnemer van levend pluimvee, goed voor meer dan 90% van de
totale export van uit België.
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
jaar
135000
130000
125000
120000
115000
110000
105000
100000
Gevogeltesector 59
levend pluimvee (x 1.000 stuks)

levend pluimvee (ton)
Figuur 33. Uitvoer van levend pluimvee; 2001-2005 (ton), 2005-2008 (1.000 stuks)
Bron: EUROSTAT. + bewerkingen VLAM
4.3.3.3.Buitenlandse handel in kippenvlees
De evolutie van de invoer van vers en bevroren kippenvlees in de periode 2001-2008 wordt
weergegeven in Figuur 34. Deze evolutie kent een schommelend verloop.
België importeert vooral kippenvlees uit de EU-lidstaten, met Nederland en Frankrijk als de
belangrijkste leveranciers. De import van uit derde landen is eerder beperkt, en is goed voor 2% van
de totale Belgische invoer van vers en bevroren kippenvlees.
vers en bevroren kippenvlees (ton)
45.000
40.000
35.000
30.000
25.000
20.000
15.000
10.000
5.000
0
100.000
95.000
90.000
85.000
80.000
75.000
70.000
65.000
60.000
55.000
50.000
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Figuur 4. Invoer van vers en bevroren kippenvlees (ton), 2001-2008
Bron: EUROSTAT + bewerkingen VLAM
jaar
18000
16000
14000
12000
10000
Gevogeltesector 60
8000
6000
4000
2000
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
jaar
0
levend pluimvee (x 1.000 stuks)

In Tabel 36 wordt een overzicht gegeven van de uitvoer van vers en bevroren kippenvlees voor de
periode 2005-2010. Een stijgende trend in de uitvoer van vers en bevroren kippenvlees is waar te
nemen.
Nederland en Frankrijk blijven de belangrijkste EU-handelspartners. In de export met derde landen
zijn Rusland en Kongo de belangrijkste afnemers. België is traditioneel een netto-exporteur van vers
en bevroren kippenvlees.
Tabel 36. Uitvoer van vers en bevroren kippenvlees (ton), 2001-2008
Bron: EUROSTAT + bewerkingen VLAM
Tabel 37. Handelsbalans van kip en kalkoen (ton), 2005-2010
Bron: VLAM
Gevogeltesector 61

4.3.4 Distributie en verbruik
4.3.4.1 Thuisverbruik van kip: GfK-cijfers
In Figuur 35 wordt een overzicht gegeven van de GfK-cijfers van thuisverbruik voor kip. In 2000
bereikte het thuisverbruik van verse kip, uitgedrukt in volume per capita, een maximum van bijna 10
kg/capita. In 2003 daalde het volume sterk, alsook in 2006. Dit is vooral te wijten aan de uitbraak van
Aviaire Influenza tijdens beide periodes. Het thuisverbruik weet zich in 2007 te herstellen en neemt
verder toe. Het aantal kopers bleef quasi gelijk, maar zij kochten vaker en meer. In vergelijking met
2000 besteedde de consument in 2008 maar liefst 38% meer aan verse kip.
Op jaarbasis kocht de Belg in de periode oktober 2010 tot september 2011 10 kg verse kip en
kippenvlees. Kalkoen groeide in het derde kwartaal 2011 met 3% minder sterk dan het
marktgemiddelde en ziet zijn marktaandeel verder krimpen. De aankopen voor ander vers gevogelte
bleven stabiel in het derde kwartaal waardoor ook dit segment marktaandeel verliest binnen de
gevogeltemarkt.
Kip werd de voorbije twaalf maanden minder gekocht bij DIS1(marktleider met 41,3%) en de slager
(16,5% marktaandeel). De harddiscount wist fors terrein te winnen en komt met 17,5%
marktaandeel op de tweede plaats. Bij konijn wint de buurtsupermarkt terrein en nestelt zich met
14,8% op een comfortabele tweede plaats maar ver achter de marktleider DIS 1 met ruim 61,2%
marktaandeel.
Figuur 35. Thuisverbruik verse kip 2000-2011, volume kg per capita
Bron: GfK Panelservices Benelux
Gevogeltesector 62

Figuur 36 geeft een beeld van de marktevolutie per categorie binnen totaal verse kip uitgedrukt in
percentage van volume (2005-2011). Ieder jaar is er een vooruitgang van het aandeel kippendelen en
bereidingen ten nadele van braadkip.
Figuur 56. Evolutie kipfilets, soep- en braadkip binnen verse kip, 2005-2011; Bron: GfK Panelservices
Benelux
Figuur 37 omvat de GfK-cijfers met het aandeel van de distributiekanalen in de gezinsaankopen
van kip. Er is een duidelijke groei van DIS 2 ten nadele van de overige kanalen in percentage van het
volume. Binnen DIS 2 is er een sterke stijging van de Hard Discount. Vooral DIS 1 kreeg klappen
binnen kip, ook van speciaalzaken.
Figuur 37. Aandeel van de distributiekanalen in de gezinsaankopen van kip (2005-2011)
Bron: GfK Panelservices Benelux
Gevogeltesector 63

5. BELGISCHE KONIJNENSECTOR
5.1 Productie
5.1.1 Bevoorradingsbalans konijnen en wild: NIS-cijfers
De bevoorradingsbalans (Tabel 38) vertrekt van de slachtingen die in feite de netto productie is. Door
de in- en uitvoer van levende konijnen te verrekenen wordt de bruto productie bepaald. De netto
productie plus invoer en min uitvoer resulteert in de hoeveelheid beschikbaar voor menselijke
consumptie. Alles wordt uitgedrukt in ton karkasgewicht.
Onderstaande tabel geeft een globaal beeld van de productie en buitenlandse handel van konijn en
wild samen. De cijfers moeten met de nodige voorzichtigheid behandeld worden vooral dat de data
over wild het geheel positief beinvloeden.
Tabel 38. Bevoorradingsbalans konijnen en wild in België (ton karkasgewicht), 2004-2009
Bron: CLE tot 2001, NIS sinds 2002
Tabel 39. Bevoorradingsbalans konijnenvlees in België (ton karkasgewicht, 2010)
Bron: VEPEK
Referenties 64

In bevoorradingsbalans van 2010 in tabel 39, een berekening door VEPEK, zijn er twee
uitgangspunten gebruikt. Enerzijds wordt het aantal voedsters aangewend voor de berekening van de
bruto productie (15.000 voedsters per jaar x 40 slachtkonijnen per jaar). Anderzijds wordt vertrokken
van het aantal slachtingen voor de netto productie. Alles wordt uitgedrukt in ton karkasgewicht,
waarbij gerekend wordt met een karkasgewicht van 1,5 kg/slachtkonijn.
Voor de berekening van de zelfvoorzieningsgraad vertrekt men van de netto productie. Door hierbij de
uitvoer van levende dieren op te tellen en de invoer af te trekken, bekomt men de bruto productie. Wat
beschikbaar is voor menselijke voeding, wordt bekomen door van de netto productie de uitvoer van
vlees af te trekken en de invoer op te tellen. De zelfvoorzieningsgraad is uiteindelijk de verhouding
van de bruto productie op de menselijke voeding, vermenigvuldigd met 100%.
De Belgische zelfvoorzieningsgraad voor konijnenvlees bedroeg in 2010 amper 20%. Het betekent dus
dat slechts 1 op 5 verbruikte konijnen van België afkomstig is, de andere 4 worden geïmporteerd. .
5.1.2 Productiestructuur
De evolutie van de konijnstapel en het aantal konijnenbedrijven in België wordt weergegeven voor
de periode 2000-2010 in Tabel 40. Gezien er meestal op één bedrijf zowel moederdieren- als
vleeskonijnenproductie voorkomen, wordt voor de bedrijven enkel het totaal weergegeven. De
gegevens zijn afkomstig van de 15 meitelling van het Nationaal Instituut voor de Statistiek. Het aantal
voedsters is de laatste jaren flink teruggelopen als gevolg van de lage prijzen enerzijds en de strengere
normen op het vlak van dierenwelzijn anderzijds. Het aantal voedsters wordt geraamd op 15.000 en
het aantal vleeskonijnen op 135.000 in 2009. In 2010 en 2011 kent de sector nieuwe investeringen en
de productie is aan een opmars begonnen.
Het meeste konijnenbedrijven zijn deeltijdse producenten. Het aantal voltijdse producenten is beperkt
tot een tiental in België.
Tabel 40. Aantal konijnen in België
Bron: NIS, 2011
Referenties 65

Wat betreft de regionale structuur, worden de meeste konijnen in West-Vlaanderen en Antwerpen
gehouden.
5.1.3 Rendabiliteit konijnenhouderij
De rendabiliteit stond bijzonder onder druk in 2007 en 2008 vooral door de lage prijzen en de
stijgende voederkosten.
Tabel 41. Rendabiliteit konijnenhouderij periode 2005-2010, per GAV = gemiddeld aanwezige voedster
Bron: Landsbond
Met het percentage dracht wordt de productiviteit weergegeven. Hier is een trendmatige stijging waar te nemen.
Figuur 38. Evolutie van het percentage dracht bij voedsters in Belgie
Bron: Landsbond
Referenties 66

De vergelijking tussen verkoopprijs en totale kostprijs wijst op een wisselende rendabiliteit tijdens de
voorbije jaren.
Figuur 39. Vergelijking van de verkoopprijs en de totale kostprijs voor konijnen
Bron: Landsbond
De producentenprijzen voor konijnen worden wekelijks vastgesteld door de Nationale
Prijzencommissie van Deinze. In Figuur 40 geven een beeld van de variatie van de producentenprijzen
tijdens 2011. Hier is duidelijk het seizoenpatroon terug te vinden.
€2,60
€2,40
€2,20
€2,00
€1,80
€1,60
€1,40
€1,20
€1,00
05.01
19.01
02.02
16.02
02.03
16.03
30.03
13.04
27.04
11.05
25.05
08.06
22.06
06.07
20.07
03.08
17.08
31.08
14.09
28.09
12.10
26.10
09.11
23.11
07.12
21.12
Figuur 40. Producentenprijzen (euro/kg levend) voor konijnen in 2011
Bron: Markt van Deinze
Referenties 67

5.2 Buitenlandse handel
5.2.1 Buitenlandse handel in levende konijnen
Uit Tabel 41 geeft de evolutie van de invoer van levende konijnen. Nederland is de belangrijkste
handelspartner voor België wat betreft de import van levende konijnen.
levende konijnen (ton)
Figuur 41. Invoer van levende konijnen, 2001-2008
Bron: EUROSTAT + bewerkingen VLAM
Figuur 42 geeft een overzicht van de uitvoer van levende konijnen voor de periode 2001-2008 (ton).
Tussen 2001 en 2006 was de export bijna uitsluitend gericht op Frankrijk. In 2007 werd er ook een
aardig deel naar Luxemburg uitgevoerd. Volgens de cijfergegevens van EUROSTAT viel de export
naar Frankrijk in 2008 zelfs helemaal weg, zodat Luxemburg de rol van belangrijkste handelspartner
overnam. De extracommunautaire export van levende konijnen uit België blijft verwaarloosbaar.
levende konijnen (ton)
6.000
5.000
4.000
3.000
2.000
1.000
0
1.200
1.000
800
600
400
200
0
2001 2002 2003 2004 2005
jaar
2006 2007 2008
2001 2002 2003 2004 2005
jaar
2006 2007 2008
Figuur 42. Uitvoer van levende konijnen, 2001-2008
Bron: EUROSTAT + bewerkingen VLAM
3.000.000
2.500.000
2.000.000
1.500.000
1.000.000
500.000
Referenties 68
0
50000
0
levende konijnen (stuks)
350000
300000
250000
200000
150000
100000
levende konijnen (stuks)

5.2.2 Buitenlandse handel in konijnenvlees
Frankrijk is traditioneel onze belangrijkste handelspartner voor wat betreft de invoer van
konijnenvlees. Volgens de gegevens van EUROSTAT werd in 2008 meer vlees van buiten de EU
geïmporteerd, met China als koploper. Ook voor wat betreft de uitvoer is Frankrijk de belangrijkste
handelspartner, daarnaast wordt ook een grote hoeveelheid vlees naar Nederland uitgevoerd. De extra-
communautaire export is nihil.
konijnenvlees (ton)
Figuur 43. Invoer van konijnenvlees (ton), 2001-2008
Bron: EUROSTAT + bewerkingen VLAM
In Figuur 44 wordt een overzicht gegeven van de uitvoer van konijnenvlees voor de periode 2001-
2008, dat een gelijkaardig verloop kent als de invoer. Toch blijft België netto-importeur van
konijnenvlees. In tegenstelling tot de import, is de export hoofdzakelijk intracommunautair. Frankrijk
en Nederland zijn de belangrijkste afnemers van konijnenvlees uit België.
konijnenvlees (ton)
7.000
6.000
5.000
4.000
3.000
2.000
1.000
6.000
5.000
4.000
3.000
2.000
1.000
0
0
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Figuur 44. Uitvoer van konijnenvlees (ton), 2001-2008
Bron: EUROSTAT + bewerkingen VLAM
jaar
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
jaar
Referenties 69

5.3 Distributie en verbruik
5.3.1 Thuisverbruik van konijn: GfK-cijfers
In Figuur 45 wordt een overzicht gegeven van de GfK-cijfers van thuisverbruik voor konijn. De
aankopen van vers konijn moesten in de eerste helft van 2011 verder terrein prijsgeven maar deden het
in het derde kwartaal fors beter (+33%).
Figuur 45. Thuisverbruik van konijn vers & diepvries, volume (kg) en euro per capita, 2005-2011
Bron: GfK Panelservices Benelux
Figuur 46 omvat de GfK-cijfers met het aandeel van de distributiekanalen in de gezinsaankopen
van konijn. Bij het uitsplitsen van DIS 2 in Hard Discount en buurtsupermarkten is er voor beiden een
stijging waar te nemen. Vooral de groei van Hard Discount was enorm, DIS 1 en
hoeve/boerderij/kweker verloren opnieuw aandeel.
Figuur 46. Aandeel van de distributiekanalen in de gezinsaankopen van konijn, 2005-2011
Bron: GfK Panelservices Benelux
Referenties 70

6. REFERENTIES
⋅ Deinze (2012). Overzicht kippenprijzen 2011.
http://www.deinze.be/fb111thod934qalb1bxib7.aspx
⋅ Deinze (2012). Overzicht konijnenprijzen 2011.
http://www.deinze.be/fb111xhod934salb1bxib109.aspx ,
⋅ Desmet, L. en Viaene, J. (2008). Naar een promotieconcept voor EI, 12p. Werkgroep EI.
⋅ EEPA (2011). Statistiques avicoles, 2005-2006. AGRI/417 – FR. rev. 220, Lourdais.
www.eepa.info/statistics.html.
⋅ EEPA (2011). Statistiques avicoles, 2006-2007. AGRI/417 – FR. rev. 221,
Lourdais.,www.eepa.info/statistics.html.
⋅ EUROSTAT (2008). Intra- and Extra – EU trade data, Issue number 3/2011. European
Communities, ISSN 1017-6594 + bewerkingen VLAM, C. Day en K. Michiels.
⋅ FAVV (2012. Lijst van de erkende pakstations. http://www.favv.be , .
⋅ GfK Panelservices Benelux (2012). Jaarpresentaties PEK –
⋅ Kruishoutem (2012. Overzicht eierprijzen 2011.
http://www.kruishoutem.be/website/83-www/136-www/439-www.html
⋅ Landsbond (2012). Evolutie van de structuur en activiteiten van de Belgische broeierijen,
Lastenboek afgesloten tussen het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Dienst Normering en
Controle Dierlijke Productie en den Landsbond, Vlaamse bedrijfspluimvee- en konijnenhouders
⋅ N.B.B. http://www.nbb.be + Bewerkingen VLAM, 080417 Handel PEK, C. Day en K. Michiels.
⋅ NCDP (2011). Pluimveestatistieken,
http://www2.vlaanderen.be/ned/sites/landbouw/dier/pluim_fok.html ,
⋅ NIS (2011). DBREF-L05-2008-TAB-A, 15 meitelling 2011 Vlaams, Waals en Brussels gewest.
Referenties 71