Darde Klokke nr 153 - Historische Kring Ommen

ke provincies. Er werd een gebouwtje gehuurd van de familie Brinkhuis, achter de Hervormde
kerk. Het eerste schoolhoofd was de heer P. van Malsen.
Zeven kinderen
Jan Willem en zijn vrouw Anna Margaretha werden verblijd met liefst zeven kinderen. Op
22 september 1845 werd de oudste dochter Aleida Dela te Bokkel geboren. Daarna volgden
Wander (13 juli 1847), Johannes (24 juni 1849), Jan Gerhard (5 maart 1852), Dela
Aleida (21 mei 1853), Jan Gerhard (14 december 1856) en Wander (16 juli 1863). De kinderen
brachten naast vreugde om hun geboorte ook veel zorgen en verdriet met zich mee.
Het woonhuis aan de latere Den Lagen Oordt was zeer slecht geïsoleerd en tochtte aan alle
kanten. Een ziekte als tuberculose (‘de gevreesde ziekte’) had dan ook vrij spel. De oudste
Jan Gerhard overleed niet lang na zijn geboorte (6 april 1852), de oudste Wander op
slechts 13-jarige leeftijd (23 januari 1861). Het is (mij) niet bekend of deze sterfgevallen
reeds met tbc hadden te maken, die uit later jaren hadden dat wel.
Trots zal Jan Willem ongetwijfeld zijn geweest toen zijn dochter Aleida Dela op 11 oktober
1867 trouwde met de in Vriezenveen geboren en getogen en in Noordeloos werkzame
predikant Gerrit Bramer (1837-1901). Jan Willem had Bramer zelf twee jaar opgeleid.
Aleida Dela en haar man verhuisden in 1869 naar Bramers nieuwe standplaats, het Friese
Idskenhuizen (gem. Doniawerstal). Het huwelijk bleef helaas kinderloos. Groot was het
verdriet toen Aleida Dela op 12 december 1871 plotseling overleed. Twee jaar later hertrouwde
Bramer met Johanna Geertrui te Raa. Zij kregen wel kinderen, liefst negen in getal.
Uiteraard werd de oudste dochter Aleida Dela genoemd. En gelukkig zat er ook nog
een predikant tussen.
Voor Jan Willem te Bokkel was de gifbeker ondertussen nog lang niet leeg. In 1871
brandde de pastorie af en op zaterdag 13 januari 1872, nauwelijks een maand na het overlijden
van zijn oudste dochter, verloor hij zijn vrouw Anna Margaretha op slechts 58jarige
leeftijd aan tbc. Een jaar later hertrouwde de predikant, die toen eveneens 58 jaar
oud was, te Zwolle met de negen jaar jongere Marianne Eskes (1824-1894). Leek er even
weer wat geluk te zijn teruggekeerd in het leven van de Te Bokkels, in het voorjaar van
1875 sloeg het noodlot andermaal onbarmhartig toe. Eerst overleed dochter Dela Aleida
op 21-jarige leeftijd (24 februari), drie dagen later volgde de 25-jarige Johannes. Beiden
leden aan tbc. Het verlies kwam ongenadig hard aan. Jan Willem was een zenuwinzinking
nabij. Het In Memoriam in De Bazuin (het orgaan van de Theologische Hogeschool te
Kampen) van 29 juni 1888 hierover: ,,Zijn Zender heeft hem door diepe wegen geleid. De
sterfgevallen hadden zoveel invloed op zijn gestel, dat het een schok kreeg, die hij nooit
geheel te boven is gekomen. Hij trok zich bijna geheel uit de wereld terug. Zijn ziel was
stil tot God, van wie hij wist, dat Hij uit getrouwheid verdrukt en druppelen van troost in
de lijdenskelk stort.” In een familiebijbel plaatste Jan Willem op verschillende plaatsen
aantekeningen, daar waar hij dacht dat hij er troost uit kon putten. Hij berustte in zijn lot
en was er stellig van overtuigd dat het verlies van zijn kinderen ‘de wil des Heeren’ was
geweest.
Jan Willem deelde de kerkenraad ondertussen mee dat de uitgestrekte gemeente van Ommen
voor hem te groot geworden was. Waar hij eerder beroepen uit Deventer en Noord-
Amerika naast zich had neergelegd, besloot hij in 1877 in te gaan op het beroep dat de
veel kleinere gemeente van Geesteren op hem uit had gebracht. De Ommer gereformeerden
zullen dat niet (helemaal) erg hebben gevonden. Dat lezen we tenminste tussen de
regels door in de kerkenraadnotulen van 5 juli 1867 reeds: ,,…Wordt besloten dat de Leeraar,
die de volgende week als curator der Theologische School vanwege de provincie
Overijssel te Kampen de jaarlijkse Ver. van Cur. tot afneming der examina moet bijwonen
aldaar pogingen om een der dan aldaar aanwezige leeraren te bewegen den volgenden
zondag alhier den predikant waar te nemen zal aanvaarden, dewijl anders zou moeten gelezen
worden. En de gemeente ook wel eens verandering van spijs die eten doet, begeert.”
In het voorjaar van 1882 zag Jan Willem zich genoodzaakt vanwege opspelende tbc zijn
ambt neer te leggen. Hij vroeg zijn emeritaat aan bij de classis Varsseveld en kreeg deze
op de meest eervolle wijze. Daar de predikant zelf goed in de slappe was zat, hoefde hij
zijn hand niet bij anderen op te houden. ,,God had hem met tijdelijke goederen ruimschoots
bedeeld,” zo wist De Bazuin na zijn overlijden te melden. De laatste jaren van zijn
leven woonde Jan Willem met zijn tweede vrouw in Zwolle.
Nog eenmaal was hij trouwens in Ommen terug. Op donderdag 15 april 1886 sprak hij er
bij de viering van het 50-jarig bestaan van de Christelijk Afgescheiden gemeente. Het gekozen
tekstgedeelte was 1 Corinthe 15: 1 en 2: ,,Voorts, broeders, ik maak u bekend het
3